CHNG MINH NH L CUI CNG CA FEC-MA

n
n
n
nh l Fec-ma: pt x + y = z (1) (n3,n) khng c nghim nguyn khc 0

Bi chng minh:
1/ Chng minh: pt xn + yn = zn (1) (n3,n) khng c nghim t nhin.
Gi s x,y,z , bi tng ng vi vic
chng minh pt trn ch c nghim khi n=1,2
D thy vi n=1 th pt (1) c v s nghim t nhin {x, y, z=x+y }
Trng hp n>1:
+ Nu x=y=a (a) th (1) 2an

=zn

( n 2 a)n

=zn

= n 2 a (khng tha v z )

+ Vy xy, gi s x<y v d thy z>y>x.

v x,y ng vai tr nh nhau trong phng trnh trn nn vic gi s x<y hay x>y
khng nh hng g n vic chng minh.
t

y = x+a
z = y+b = x+a+b , (a,b)

(1) xn + (x+a)n = (x+a+b)n

o
1
n
xn + (x+a)n = Cn (x+a)n + Cn (x+a)n-1b ++ Cn bn

xn

2
1
n
= Cn (x+a)n-1b + Cn (x +a)n-2b2 ++ Cn bn

n s hng

xn

= (x+a)n

Cn1 b +

Cn2 b2

x+a

(x+a)2

Cn1 b

Cn2 b2

x+a

(x+a)2

Cnn bn
+.....+
(x+a)n
Cnn bn
+.....+
(x+a)n

Vi n>1 (n=2,3,4) th v phi c t 2 s hng tr ln,m mi s hng u >0 nn suy ra:

Mi s hng <

<

< x

M z = y+b < y+x

z < x+y
Nh vy ta c 2 iu kin quan trng (1) c nghim t nhin l

z<x
+y

y nhin,trong
T nhn thy (x,y,z) l tp hp nhng tam gic c s o 3 cnh l zs>t
>x
z l cnh di nht gc nhn z: 600<
<1800

nh l cosin: z2 = x2 + y2 - 2xy cos

i vi
900,1200 th cos khng nguyn
z khi x,y
, pt (1) khng c nghim t nhin khi n>1

i vi

=900, x,y,z ch c duy nht mt mi lin h theo cng thc:

z2 = x2 + y2 (nh l pi-ta-go)

 pt (1) ch c nghim (trong c nghim t nhin) vi n=2

i vi =1200 00<
600 ( l gc nhn x)
nh l cosin: x2 = y2 +z2 - 2yz cos
V 00<

<600 cos x khi y,z

pt (1) khng c nghim t nhin khi n>1

Kt lun:
n=1,pt (1) c nghim t nhin
n>1,pt (1) ch c nghim t nhin khi n=2
pt (1) khng c nghim t nhin vi n3.
2/ Chng minh nh l Fec-ma: pt xn +yn = zn (1),n3, x,y,z l s nguyn
phn 1 ta chng minh pt xn +yn = zn (n3) v nghim vi x,y,z

0,v nghim.

Vi n chn, tng qut cn = (-c)n

xn + yn = zn, n3, x,y,z
xn + yn = zn, n3, x,y,z

\{0}
chng minh v nghim

Vi n l:
z

Nu x,y

(1) (-x)n + (-y)n = (-z)n (-x,-y,-z

Nu x,y

) v nghim vi n3

(1) v nghim vi n3 (b 1)
Nu xy<0 , x,y

(x>0,y<0 hay x<0,y>0 l 2 trng hp nh nhau trong pt (1) )

Gi s x>0, y<0 (tc x

t u = -y

(1) xn - un = zn (2)

,y

Trng hp 1: x>u z

(2) xn = zn + un, pt v nghim vi n3

Trng hp 2: x<u z
(2) xn + vn = un (v=-z

) ,pt v nghim vi n3

Vy nh l ng vi n l.

Kt lun: phng trnh xn + yn = zn ,n3, x,y,z l s nguyn khc 0 v nghim.

nh l Fec-ma c chng minh!

Ph lc :
1/ Cch trnh by khc:
Trong bi chng minh trn ta ch lm vic trong phm vi tp s nguyn nn
n gin cho vic trnh by, ngay ban u ta c th xc nh trc l : trong
ton b bi ny ch xt n v x,y,z
. Lp lun nh vy s gip ngi c
bi ri.
2/ V mt cu ch c 1 cu khng chnh xc :
Cu u tin ca b 1 nn vit li l: Gi s x,y,z
, bi tng ng
vi vic chng minh phng trnh trn v nghim khi n3 . Vit nh vy d
hnh dung hn
3/ Gii thch 600<

<1800

00< 600 th chc chn

di nht.
600<

khng phi l gc ln nht z khng phi cnh

<900 th c nhng trng hp

cng c cha nhng trng hp

khng ln nht (z di nht), nhng

ln nht (z di nht)

900

<1800 th chc chn

l gc ln nht (z l cnh di nht)

khng b st trng hp ta chn 600<

<1800

( Mt tam gic bt k lun ni tip trong 1 ng trn no , gc ca tam gic l cc

gc ni tip ca ng trn, cnh tam gic l dy cung gc cng ln dy cung cng
ln. Nn nh thm l y x y z ,tc l 3 gc khng c bng nhau)