POZITIVISTIKI UTICAJI

NA SOCIJALNI RAD

TEORIJA
Misaona tvorevina, najee apstraktnog
logikog
karaktera, kojom se sistematizuju, objanjavaju i
anticipiraju postojee i mogue pravilnosti i
zakonitosti u oblasti koja je predmet naunog
istraivanja.

Neto to je suprotno praksi

Stanje duhovne kontemplacije
Razliito od stanja akcije.
Racionalizacija prakse.
Spekulativna konstrukcija (uri, 1962.)

IZBOR TEORIJA OD STRANE

PRAKTIARA
Selektivnost
Eklekticizam
Komplementarnost

SOCIJALNI RAD KAO NAUKA

mlada nauka
oslonjenost na druge nauke
tradicionalne i moderne teorije
pluralizam teorija
teorije za soc. rad i teorije o soc.
radu

KLASIFIKACIJA TEORIJA S.R

Barel i Morgan, D. Howe
TEORIJE ZA RADIKALNU PROMJENU

RADIKALNI
HUMANISTI
POBUIVAI SVIJESTI
SUBJEKT
feministiki,
AUTONOMNI
antipotinjavajui
OVJEK
INTERPRETATIVISTI
TRAGAI ZA
SMISLOM
s.rad usmjeren na
klijenta
interakcionistiki
soc. rad

RADIKALNI
STRUKTURALISTI
REVOLUCIONARI
OBJEKT
marksistiki s.r. PLASTINI
OVJEK
FUNKCIONALISTI
UVRIVAI
t.sistema,
psihodin,
bihejvioralna

TEORIJE ZA REGULACIJU

KLASIFIKACIJA: D. Howe, M.
Payne
D. Howe
TEORIJE O SOC.
RADU
TEORIJE ZA S. RAD

M. Payne
Teorije o tome ta je s. rad
Teorije o tome kako obavljati
s.rad
Teorije o klijentovom svijetu

M. Payne
Tipovi teorije

Formalne

Neformalne

Formalno pisani
izvjetaji koji definiu
prirodu i svrhe zatite
(npr.lina patologija,
liberalna reforma,
marksistika,
feministika)

Moralne, politike,
kulturne vrijednosti
koje potiu od
praktiara da bi se
definisale "funkcije
socijalnog rada

Teorije o tome
kako obavljati
s.rad

Formalno pisane
praktine teorije (npr.
rad sa sluajem,
porodina terapija,
grupni rad)

Induktivno izvedene,
nepisane praktine
teorije koje su
izgraene na osnovu
iskustva

Teorije o
klijentovom
svijetu

Formalno napisane
teorije drutvenih nauka
i empirijski podaci (npr.
o linosti, braku,
porodici, rasi, klasi,

Upotreba iskustva i
optih kulturnih
znaenja od strane
praktiara (npr.
porodica, normalno

Teorije o tome
ta je s. rad

Rees
Materijalistika
teorija

Fook
iroka nauna i saznajna
osnova

Uglavnom se bavi politikim i ekonomskim strukturama

drutva i ciljevima drutvenih institucija, posebno soc. rada i
soc. zatite.

Strateka teorija

Praktine teorije

Razvijaju metode intervencije i uvida u to kako

socijalni radnici delaju ili bi trebalo da to ine.

Praktine
ideologije

Specifine prakse

Omoguuju uvid u to kako se one i sva njihova

iskustva i saznanja ostvaruju u praksi.

NAUNI UTICAJI NA SOCIJALNI RAD

UTICAJI IZ RAZLIITIH DRUTVENIH I PRIRODNIH NAUKA:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

SOCIOLOGIJA,
DICINA,
PSIHOLOGIJA,
PEDAGOGIJA,
PRAVO,
NIA,
POLITIKOLOGIJA,
LGIA .....

TEORIJE U SOCIJALNOM
RADU

1. Uticaji psihologije
psihodinamska,
kognitnivno-bihejvioralna
modeli krizne intervencije i usredsreenosti na
zadatak
2. Najoptiji pozitivistiki uticaji
3. Uticaji sociolokih teorija
strukturalno-funkcionalistika,
sistemska i ekoloka,
teorija sukoba, teorije akcije,
kritike teorije, radikalne teorije,
humanistiko-egzistencijalistike teorije
4. Uticaji politolokih nauka
antidiskriminatorne, antipotinjavajue,
teorija osnaivanja i zastupanja

POZITIVIZAM U NAUCI
Naziv potie od Dirkemove ideje da
primjena metoda, principa i
pretpostavki prirodnih nauka u
izuavanju drutva vodi nastajanju
prirodne nauke o drutvu.
Jedinstvena epistemioloka i
metodoloka osnova svih nauka
Zahtjev da drutvene nauke u svojim
izuavanjima primjenjuju iste
principe, postupke i metode kao i
prirodne nauke.

POZITIVIZAM U NAUCI
Opti premet drutvenih istaivanja
su i ljudska ponaanja, ali samo ona
koja su vidljiva, opaljiva.
Posmatranje ljudskog ponaanja
omoguuje objanjenje njegovih
uzroka i posljedica, uz uslov da su
zasnovana na objektivnim
mjerenjima i registrovanju.
Na osnovu ovih saznanja mogue je
konstruisati teorije, kao uopteni
nain objaenja ljudskih ponaanja.

KLJUNA OBILJEJA
POZITIVIZAMA U NAUCI
1. Fenomenalizam: kao nauno znanje
mogu se prihvatiti jedino one stvari
o kojima moemo imati dokaze na
osnovu naih linih iskustava ili
posmatranja (pojavno).
2. Nominalizam: bilo koji opti pojam
mora da se odnosi na i da saima
materije o kojima moemo imati
dokaze na osnovu iskustva ili
opaanja.

KLJUNA OBILJEJA
POZITIVIZAMA U NAUCI
3. Vrijednosti ne pripadaju kategoriji znanja.
Kao duhovne tvorevine ne mogu se
izuavati i ne mogu se obezbijediti
neposredni dokazi.
4. Vjerovanje u jedinstvenost naunog
metoda: pozitivisti prihvataju one metode
(posmatranje, eksperiment, mjerenja) i
principe naunih istraivanja (objektivnost,
pouzdanost, provjerljivost) koji su
provjereni kroz praksu prirodnih
(pozitivnih nauka).

POZITIVIZAM U NAUCI
Drutvo je superiornije u odnosu na
pojedinca, stoga se pojedinac mora
prilagoavati zahtjevima drutva.
Superiornost drutva nad
pojedincem proizilazi iz postojanja
kolektivne svijesti i drutvenih
mehanizama kontrole pojedinaca,
dok inferiornost pojedinaca potie iz
njihove instiktivistike prirode i
neogranienih elja i htijenja, koje
treba kontrolisati i kanalisati.

ULOGA SOCIOLOGIJE

POZITIVISTIKA SOCIOLOGIJA JE NAUKA

KOJA TREBA DA DOE DO SAZNANJA NA
OSNOVU KOJIH SE:
obezbeuje stabilnost i red u drutvu
prevladavaju razliite drutvene krize
(prije svega revolucionarne).

ULOGA SOCIOLOGIJE
Nauka o moralu ima zadatak da
popravi drutvenu stvarnost i rijei
praktine probleme.
Ciljevi te nauke da nas ui da
potujemo moralnu stvarnost i da
nam predloi nauna sredstva kako
bi se stvarnost popravila ili
ispravila.
Ovaj stav vaan i za razumijevanje
drutvenih uloga socijalnog rada
poniklih na ovim idejama.

POZITIVIZAM U NAUCI
Kolektivnu svijest ine zajednike
predstave, drutvene vrijednosti i
norme. Najznaajniji segmenti:
1. pravo,
2. obiajne i moralne norme,
3. religija
Stabilnost i opstajanje drutva
mogui su zahvaljujui postojanju
sistema drutvenih vrijednosti i
moralne saglasnosti.

POZITIVIZAM U NAUCI
Moralna saglasnost i solidarnost su
znaajan uslov postojanja i odranja
drutvenog sistema.
Drutveni sistem se poredi sa
prirodnim organizmom u kome
povezanost i sklad funkcionisanja
organizma omoguuju njegovo
zdravlje i funkcionisanje kao cjeline.

POZITIVIZAM U NAUCI
Drutvo se postepeno mijenja pod
uticajem pritisaka i ugroavanja
kolektivne svijesti.
Kolektivna svijest se razvija kao
odgovor
na te pritiske iji rezultat je kolektivna
svijest primjerena novim situacijama.
Faza, u kojoj nauka dobija naroiti
znaaj u usmjeravanju drutvenih
promjena, naziva se pozitivna faza

 U okviru funkcionalistike sociologije XIX

vijeka poredak i integracija, homogenost
i drutvena saglasnost su bitne
vrijednosti.
Promjene su u osnovi nepoeljna stvar.
oralni i vrijednosni konsenzus, kao
duhovna podloga stabilnosti drutva,
uvode u sociologiju i u socijalni rad
pojmove normalan i nenormalan, zdrav i
patoloki, konformist i devijant. vim se
pojmovima uvode u igru moralna,
estetska i druga drutvena vrednovanja.

OSNOVNI DIRKEMOV METODOLOKI

STAV

Nauka o drutvu ne moe

predvidjeti budunost, pa svu
svoju energiju mora usmjeriti na
analizu postojeeg drutvenog
reda i uslova za njegovo odranje.
SOCIOLOGIJA se vidi kao nauka o
harmoninoj sadanjosti.

DIRKEMOVE KLJUNE
IDEJE
Evolucionistiko shvatanje razvoja
Graansko drutvo dostiglo vrhunsku
fazu u razvoju civilizacije, ne treba ga
radikalno mijenjati.
Drutvenu realnost moralno usavravati
putem kontrolisanih socijalnih reformi.

SHVATANJE
NORMALNOSTI
DRUTVO UREENO PO PRAVILIMA
SVAKO PONAANJE KOJE NIJE UKLOPLJENO U
ZAJEDNICU ILI GRUPU I KRI MORALNA
PRAVILA JE NENORMALNO.
Pravila drutvenog ivota su urezana u sve
svijesti, cio svijet ih poznaje i osjea da su
osnovana. To je tano u normalnom sluaju.
Ako se naie na odrasle ljude koji ne znaju
za ta osnovna pravila ili ih ne priznaju,
takvo neznanje ili takva neposlunost
nepobitni su znaci patoloke izopaenosti

SPREAVANJE
NENORMALNOSTI

BOLESNE POJAVE MOGU SE SPRIJEITI:

1. Mehanizmima socijalne kontrole

(kaznama)
2. Moralnim reformama,
3. Socijalnim pritiskom koji tjera
pojedinca da odigra oekivanu
drutvenu ili profesionalnu ulogu.

Tipini pojmovi - termini

ANOMALIJA
ANORMALNOST
DRUTVENA BOLEST
DRUTVENA SOLIDARNOST
HARMONIJA (DRUTVENA)
KOHEZIJA
MORALNI DEFEKT
MORALNA BOLEST (DRUTVA)
PRILAGOAVANJE
RED
POREDAK
REGULACIJA
SOCIJALNA PATOLOGIJA
ZDRAV DRUTVENI ORGANIZAM

POZITIVISTIKA SHVATANJA
DRUTVENIH POJAVA
1. METODOLOKI POZITIVIZAM,
2. DRUTVO KAO SUPER-ORGANIZAM
3. EVOLUTIVNI RAZVOJ I DRUTVENI
PROGRES PUTEM POSTEPENIH REFORMI,
4. RED, RAD I POREDAK,
5. MORALNO-VRIJEDNOSNA SAGLASNOST
LANOVA DRUTVA
6. CENTRALNO PITANJE SOCIOLOGIJE:
ODRAVANJE PORETKA-SOCIJALNI RAD
SREDSTVO.

POZITIVISTIKI UTICAJI NA
SOCIJALNI RAD
Nain na koji se vide drutvo, ljudi,
dogaaji i nain na koji se
objanjavaju i razumijevaju
predstavlja oblast teorije.
Socijalni radnik bavei se nekom
pojavom prvo postavlja pitanje
zato je dolo do neke situacije u
kojoj se nalazi korisnik.

POZITIVISTIKI UTICAJI
NA SOCIJALNI RAD
Pozitivistika filozofija je poetno
teorijsko izvorite sociologije i soc. rada.
Opredeljuje predmetno-ciljnu usmjerenost
obje ove oblasti.
Soc. rad se bavi situacijama koje nastaju iz
poremeaja odnosa pojedinac-drutvo.
Soc. rad se bavi okolnostima
neprilagoenosti pojedinca na drutvo, ali
i drutva na pojedinca ili oveka.

Pozitivistiko shvatanje
socijalnog rada
Kljuni problem sociologije je istraivanje
puteva i mehanizama homogenosti i
stabilnosti drutva (graanskog)
Socijalni rad je usmjeren prema praktinom
eliminisanju dijela socijalnih
protivrijenosti, odnosno socijalnih
problema koji remete red, rad i poredak
Zato je se socijalni rad javlja kao bitno,
osmiljeno i sofisticirano sredstvo
primijenjene sociologije...

VRIJEDNOSNO-METODOLOKI
UTICAJI
NA SOCIJALNI RAD
Vrijednosna neutralnost socijalnog
rada.
Drutvena reakcija soc. rada:
korekcija devijanata.
Funkcija socijalnog rada:
popravljako ili korekcionalistika.

POZITIVISTIKI UTICAJI NA
SOCIJALNI RAD
Socijalni rad se istorijski utemeljio
kao sofisticirano humanistiko
sredstvo za lijeenje bolesti
graanskog drutva.
Popravljako-zatitarski socijalni rad
Socijalni rad je nastao kao dio
drutvenog reagovanja na negativne
posljedice razvoja, meu kojima su i
socijalni problemi.

Uticaj na socijalni rad

1. PERSPEKTIVA: individualno-reformistika;
popravljako-zatitarski socijalni rad
2. PREDMET SOCIJALNOG RADA: nemoralni,
bolesni pojedinci u zdravom drutvu
3. CILJEVI SOC.RADA: ouvanje poretka,
lijeenje soc. bolesti resocijalizacija ili
rehabilitacija u cilju korekcije linosti,
koja se u drutvo vraa sa promenjenim
ponaanjem i navikama
4. MODEL U SOCIJALNOM RADU: medicinski
lijeenje i normalizacija neprilagoenih
5. METOD: rad sa pojedincem u cilju
menjanja njegove neprilagoene linosti.
6. PROFESIONALNI MODEL: soc. radnik kao
uvar moralnog zdravlja
korekcionalista, popravlja

Uticaj na socijalni rad

Socijalni rad u svom nastajanju dobija
ulogu konzervatora drutvenih odnosa.
Ovo proistie iz injenice to se socijalno
javlja kao odnos izmeu individualnog i
kolektivnog, privatnog i javnog, linog i
drutvenog, s tim to kolektivno, javno i
drutveno uvek imaju prednost nad
individualnim, privatnim i linim.
Socijalna kontrola tako postaje kljuni
cilj i uloga socijalnog radnika

 Meri Rimond (1917.): cilj socijalnog rada

poboljaanje odnosa pojedinac-drutvo.
Garet (1919.): cilj soc. rada razvijanje boljih
veza izmeu linosti i sredine.
Baers (1930.): Cilj SR je da obezbijedi
normalne funkcije drutva.
Rubens (1935.): socijalni rad ima
koordinativnu drutvenu ulogu sa ciljem
uvrivanja dr.reda.
UNESCO (1958):osnovni cilj soc. rada je
pruanje pomoi pojedincima.
Rup (1969.): cilj soc.rada da pomogne
linostima koje imaju tekoe u drutvenim
odnosima.

Zadaci socijalnih radnika

u medicinskom modelu
1. Rano otkrivanje devijanata,
2. Dijagnoza uzroka i izvora devijantnog
stanja,
3. Tretman, odnosno terapija (individualna
psihoterapija, bihejvioralna terapija i
individualno savjetovanje).
Pod uticajem psihoanalize i psihopatologije:
kliniki ili kurativni model soc.grupnog rada

Uticaj medicinskog
modela na metode
socijalnog
rada
Logino je da se najee koriste i
razvijaju metode soc. rada sa
pojedincem, s tim to se, esto, u
nedostatku sopstvenih koriste metode
razvijenijih delatnosti i struka. Osnovna
svrha njihove upotrebe je da se
pojedinac i njegova mikro-socijalna
sredina to bolje izue i upoznaju da bi
se primijereno osobenostima sluaja
(princip individualizacije) odabrala i
odgovarajua sredstva i metode
resocijalizacije:

.... Ovu metodu neminovno prate i

razliiti vidovi drutvenih sankcija
koje, dodue, primjenjuju druge
drutvene institucije a ne institucije
socijalnog rada. Odsustvo sankcija u
delatnosti socijalnog rada ne
umanjuje njegove doprinose
socijalnoj kontroli i ouvanju
socijalnog mira

Uticaji na kategorijalnopojmovni aparat socijalnih

radnika

asocijalnost (npr. pojedinca)

defektnost (socijalna, fizika, psihka)
neprilagoenost (npr. pojedinca na neke
drutvene obaveze)
neintegrisanost (npr. pojedinca u drutvo,
grupu, instituciju-popravni dom, itd.)
neusklaenost (npr. ponaanja pojedinca
sa drutvenim normama)
neregulisanost (npr. socijalnomaterijalnog, obrazovnog, zdravstvenog,
statusa, porodinih odnosa, itd.)

 nestabilnost (npr. porodinih

odnosa, ponaanja)
neureenost (npr. odnosa pojedinca
sa porodicom, kolom, prijateljima)
poremeaj ponaanja
poremeaj odnosa (npr. porodinih,
branih, vrnjakih)
poremeaj harmonije (npr.
porodice)
simptom (npr. poremeenih odnosa)

Metodoloki termini
ANAMNEZA
OPSERVACIJA
DIJAGNOZA
TERAPIJA
TRETMAN
REINTEGRACIJA
REHABILITACIJA
LEENJE
PREVENTIVA
KURATIVA