CNG N TP SINH HC K 2 LP 7

1/ Nu nhng c im cu to ngoi ca ch thch nghi vi i sng nc v thch nghi vi i sng

cn?
1. c im cu to ngoi ca ch thch nghi vi i sng nc:
- u dp, nhn, khp vi thn thnh 1 khi thun nhn v pha trc gim sc cn ca nc khi bi.
- Da trn ph cht nhy v m d thm kh gip h hp trong nc.
- Cc chi sau c mng bi cng gia cc ngn to thnh chn bi y nc.
2. c im cu to ngoi ca ch thch nghi vi i sng cn:
- Mt v l mi v tr cao trn u (mi ch thng vi khoang ming v phi va ngi va th) d quan
st.
- Mt c mi gi nc mt do tuyn l tit ra, tai c mng nh bo v mt, gi mt khi b kh, nhn bit m
thanh trn cn.
- Chi 5 phn c ngn chia t linh hot thun li cho vic di chuyn.
2/ Trnh by c im chung ca Lng c.
L ng vt c xng sng thch nghi vi i sng va nc va cn:
- Da trn, m t. Di chuyn bng 4 chi.

- Sinh sn trong mi trng nc, th tinh ngoi.

- H hp bng phi v bng da.

- Nng nc pht trin qua bin thi.

- Tim 3 ngn, 2 vng tun hon, tm tht cha mu pha.

- L ng vt bin nhit.

3/ Nu vai tr ca Lng c i vi con ngi.

- C ch cho nng nghip: tiu dit su b ph hi ma
mng, tiu dit sinh vt trung gian gy bnh.
- C gi tr thc phm: ch ng

- Lm thuc cha bnh: bt cc, nha cc.

- L vt th nghim trong sinh l hc: ch ng.

4/ S sinh sn v pht trin c bin thi ch.

-

ch trng thnh, n ma sinh sn (cui xun, sau nhng trn ma ro u h) ch c ku gi ch ci

ghp i. ch ci cng ch c trn lng, ch c m ngang ch ci v tm n b nc .

ch ci n u, ch c ngi trn ti tinh n . S th tinh xy ra bn ngoi c th nn c gi l

th tinh ngoi. Trng tp trung thnh tng m trong cht nhy ni trn mt nc, trng pht trin, n
thnh nng nc. Tri qua qu trnh bin i phc tp qua nhiu giai on tr thnh ch con.

5/ c im cu to ngoi ca thn ln thch vi i sng hon ton cn so vi ch ng:

-

Da kh, c vy sng bao bc.

C c di.

Mt c mi c ng, c nc mt.

Mng nh nm trong 1 hc nh bn u.

Thn di, ui rt di.

Bn chn c 5 ngn c vut.

6/ So snh b xng thn ln vi b xng ch:

Ging: u c xng u, ct sng, chi

Khc: - ch: 1 t sng c, u v thn gn lin, khng c xng sn

- Thn ln: 3 t sng c, c xng sn

7/ So snh cu to cc c quan tim, phi, thn ca thn ln & ch:

Thn ln
H hp

Bng phi, phi c nhiu ngn.

ch
Phi n gin, t vch ngn nn ch yu hh = da

C c lin sn tham gia vo qu trnh trao i

kh
Tun hon

Tim 3 ngn, tm tht c vch ht, mu t pha Tim 3 ngn, mu pha trn nhiu
trn

Bi tit

Thn sau, xoang huyt, c kn hp th li nc

Thn gia, bng i ln

8/ c im sinh sn ca chim b cu
-

Th tinh trong, trng c v vi v c nhiu non hong.

C h/tng p trng.

Nui con = sa diu ca c b v m.

9/ c im cu to ngoi ca chim b cu thch nghi vi i sng bay:

-

Thn hnh thoi gim sc cn khng kh khi bay.

Chi trc tr thnh cnh chim qut gi.

Chi sau c 3 ngn trc, 1 ngn sau, c vut bm cht vo canhd cy hoc gip chim khi h cnh

Lng ng: c cc si lng lm thnh phin mng lm cho cnh dang ra, to nn 1 dtch rng qut gi

Lng t c cc si lng mnh lm thnh chm lng xp gi nhit v lm cho c th nh.

M sng bao ly hm k c rnglm u chim nh

C di khp u vs thn pht huy tc dng ca gic quan, thun li khi bt mi, ra lng.

10/ So snh kiu bay v cnh v kiu bay ln

Cc ng tc bay
Cnh p lin tc

Kiu bay v cnh

x

Kiu bay ln

Cnh p chm ri v k lin tc

Cnh dang rng m k p

Bay ch yu da vo s nng ca k kh v hng thay i ca

cc lung gi

Bay ch yu da vo ng tc v cnh

11/ So snh cu to trong ca chim b cu vi thn ln:

Cc h c quan
Tun hon

Chim b cu

Thn ln

Tim 4 ngn, 2 vng tun hon, mu k Tim 3 ngn, 2 TN & 1 TT, TT c vch
pha trn. Gia TT & TN c van gi cho ht. Mu t pha trn
mu ch chy theo 1 chiu

Tiu ho

Hon chnh nn tc tiu ho cao, phn ho

thch nghi vs i sng

H hp

C h thng ti kh thch nghi vs i Phi c nhiu vch ngn v mao mch

sng bay
bao quanh

Bi tit

Thn sau, k c bng i -> c th nh

Thn sau

Th tinh trong, v p trng

Th tinh trong, trng c pt trc tip

Sinh sn

12/ Cu to ngoi ca th thch nghi vs k sng

B phn c th

c im cu to ngoi

S thch nghi vs i sng v ln trnh k th

B lng

B lng mao dy, xp

Che ch, gi nhit tt.

Chi (c vut)

Chi trc ngn

o hang v di chuyn.

Chi sau di, kho

Bt nhy xa v chy nhanh.

Mi thnh v lng xc gic nhy bn

Thm d thc n, pht hin k th.

Gic quan

Tai thnh, vnh tai di ln, c ng c nh hng thc n, pht hin k th.
theo cc pha
13/ u im ca s thai sinh: Thai sinh k l thuc vo lng non hong c trong trng
Phi c pht trin trong bng m an ton v iu kin sng thch hp.
Con non c nui bng sa m, khng l thuc vo thc n t nhin.
14/ c im cu to ca cc h tun hon, h hp, thn kinh ca th th hin s hon thin so vi cc lp
ng vt c xng sng hc.
-

Tun hon: Tim 4 ngn, 2 vng tun hon, mu ti i nui c th.

H hp: phi c nhiu ti phi. c bit c xut hin c honh v c lin sn tham gia vo qu trnh h
hp.

Thn kinh: No pht trin, bn cu no v tiu no ln.

15/ Phn bit cc nhm th bng c im sinh sn v tp tnh b sa:

-

Nhm Th trng (B th huyt): con s sinh hp th sa trn lng m, ung nc ha tan sa m.

Nhm Th con:
+ B th ti: con s sinh rt nh c nui trong ti da bng th m, b th ng.
+ Cc b th cn li: con, Con s sinh pht trin bnh thng, b ch ng.

16/ So snh c im cu to v tp tnh ca th m vt v kanguru thch nghi vi i sng:

-

Th m vt va nc ngt va cn, chi c mng bi, trng, th m c tuyn sa nhng cha c v,

th con lim sa do th m tit ra (bm trn lng m hoc ung sa ha ln trong nc)

Kanguru sng ng c, chi sau ln, khe, ui to di, con c v, con s sinh rt nh c nui trong
ti da bng th m, b m th ng

17/ c im cu to ca di thch nghi vs i sng bay

- Chi trc bin i thnh cnh da. cnh da l 1 mng da rng ph lng mao tha, mm mi ni lin cnh
tay, ng tay, cc xg bn tay v cc xg ngn vs mnh, chi sau v ui.
-

C mng cnh rng, thn ngn v hp nn c cch bay thon thot, thay hng i chiu linh hot

Chn yu c t th bm vo cnh cy treo ngc c th

18/ c im cto ca c voi thch nghi vs i sng trg nc:

-

C th hnh thoi

C rt ngn

Lp m di da rt dy.

Chi trc bin i thnh chi bi, c dng bi cho

Vy ui nm ngang, bi bng cch un mnh theo chiu dc

19/ Phn bit 3 b th: n su b, gm nhm, n tht da vo b rng:

-

n su b: cc rng u nhn

Gm nhm: thiu rng nanh, rng ca ln, sc vad cch rng hm bi khong trng hm.

n tht: rng ca ngn, sc rc xng, rng nanh ln, di, nhn x mi, rng hm c nhiu mu dp
sc d ct nghin mi.

20/ c im cu to ca cht chi thich nghi vi i sng o hang trong t:

-

Chi trc ngn, bn tay rng v ngn tay to kho.

21/ c im c trng ca th mng guc: c s lng ngn chn tiu gim, t cui mi ngn c sng bao
bc, gi l guc. Chn cao, trc ng chn,c chn, bn v ngn chn gn nh thng hng v ch c nhng t cui
ca ngn chn c guc bc mi chm t, nn din tch tip xc t hp.
Phn bit th guc chn v th guc l:
-

B guc chn: gm th mng guc c 2 ngn chn gia pht trin bng nhau, a s sng n, c loi n
tp (ln), n thc vt, nhiu loi nhai li. i din: ln, b, hu

B guc l: gm th mng guc c 1 hoc 3 ngn chn gia pht trin hn c, n thc vt khng nhai li,
khng c sng, sng n (nga), c sng, sng n c (t gic c 3 ngn).

22/ Li ch ca s hon chnh c quan di chuyn trong qu trnh pt ca gii v: to iu kin cho ng vt
c nhiu hnh thc di chuyn khc nhau, di chuyn a dng thch nghi vs iu kin sng.
23/ S tin ho 1 s c quan
- H h hp: cha phn ha > qua da-> mang n gin > phi v da > phi.
- H tun hon: cha c tim => tim cha c ngn => tim c hai ngn => 3 ngn => 4 ngn.
- H thn kinh: cha phn ha > thn kinh mng li > chui hch > chui hch phn ha -> hnh ng phn
ha no, ty
- H sinh dc: cha phn ha > tuyn sinh dc khng c ng dn > tuyn sinh dc c ng dn
24/ Cc hnh thc sinh sn ng vt:
-

Sinh sn v tnh:l hthc sinh sn khng c t bo sinh dc c v t bo sinh dc ci kt hp vs nhau. c

2 hthc chnh: s phn i c th v mc chi.

Sinh sn hu tnh: l hnh thc thc sinh sn c u th hn hthc sinh sn v tnh. Trong ss htnh c s
k/hp gia t bo sinh dc c(tinh trng) va tb sinh dc ci (trng). trng th tinh se pt thanh phi. teng
th tinh ngoi c th m g l tt ngoi, trng c thu tinh trg c c th m gi l tt trg.

25/ ngha v tc dng ca cy pht sinh gii ng vt:

-

ngha: L 1 s hnh cy pht ra nhng nhnh t 1 gc chung. cc nhnh y li pht ra nhng nhnh
nh hn v tn cng bng 1 nhm ng vt. Kch thc ca cc nhnh trn cy pht sinh cng ln bao
nhiu th s loi ca nhnh cng nhiu by nhiu. Cc nhm c cng ngun gc c v tr gn nhau th
c quan h h hng gn vi nhau hn.

Tc dng: Qua cy pht sinh thy c mc quan h h hng ca cc nhm ng vt vi nhau, thm
ch cn so snh c nhnh no c nhiu hoc t loi hn nhnh khc.

26/ Kh hu i lnh v i nng c nh hng n s lng loi: ch c rt t nhng nhng loi c kh nng
chu ng c bng gi hoc kh hu rt kh v nng nh c cc s thch nghi c trng. V vy nn y, s a
dng sinh hc thp, s lng loi t.
27/ c im thch nghi v cu to v tp tnh
Nhng c im thch
nghi

Gii thch

Nhng c im thch nghi

Gii thch

Cu
to

B lng dy

Gi nhit c
th, d tr NL
chng rt

M di da dy

Nt

Lng mu
(ma ng)

Cu
to

Chn di

C th nng cao so vs ct
nng, bc nhy xa

Chn cao, mng rng, K b ln trong ct. Chng

m tht dy
nng

trng D ln vs tuyt,
che mt k th

Bu m lc

M chuyn i thnh nc
cho h ca c th

Mu lng nht ging K bt nng. d ln trn k

mu ct
th
Tp
tnh

tit kim NL
ng trong ma
ng hoc di c
trnh rt

hot ng v ban C kh m p, d
ngy trg ma h
kim thc n

Tp
tnh

mi bc nhy cao & xa

Hn ch tip xc vi ct
nng

Di chuyn bng cch Nu t

qung thn
H vo ban m

Trnh nng ban ngy

k/nng i xa

Tm nc

k/nng nhn kht

sng trg mi trng kh

Chui rc vo su trg ct chng nng

28/ Li ch ca a dng sinh hc:
-

Cung cp thc phm, sc ko, dc liu, sn phm cng nghip (da, lng, sp ong, cnh kin...), nng
nghip (thc n gia sc, phn bn).

Tiu dit cc loi sinh vt c hi.

c gi tr vn ho (c cnh, chim cnh).

L ging vt nui (gia cm, gia sc v cc ging vt nui khc).

C vai tr quyt nh ti s pht trin bn vng ca t nc.

29/ Bo v a dng sinh hc:
-

Cm t ph, khai thc rng ba bi.

Cm sn bt ng vt tri php.

y mnh cc bin php chng nhim mi trng.

30/ Cc bin php u tranh sinh hc:

-

S dng thin ch trc tip tiu dit sinh vt gy hi.

S dng thin ch trng k sinh vo sinh vt gy hi hay trng su hi.

S dng vi khun gy bnh truyn nhim dit sinh vt gy hi.

31/ Th no l bin php u tranh sinh hc? K tn cc bin php u tranh sinh hc. Cho v d. Nu u
im v hn ch ca cc bin php u tranh sinh hc.
* Khi nim: L bin php s dng sinh vt hoc sn phm ca chng nhm ngn chn hoc gim bt thit hi do
cc sinh vt hi gy ra.
* C 3 bin php u tranh sinh hc:
+ S dng thin ch: - S dng thin ch tiu dit sinh vt gy hi. VD: c n b gy v n u trng su b
- S dng thin ch trng k sinh vo sinh vt gy hi hay trng ca su hi. VD: Ong mt trng nn
trng su xm u trng n ra c v n trng su xm.
+ S dng vi khun gy bnh truyn nhim cho sinh vt gy hi. VD: Dng vi khun Myoma gy bnh cho th
+ Gy v sinh dit ng vt gy hi. VD: dit loi rui gy lot da b, ngi ta lm tuyt sn rui c
* u im v hn ch ca bin php u tranh sinh hc:
+ u im:- Tiu dit nhiu sinh vt gy hi.
- Trnh nhim mi trng
+ Hn ch: - Ch c hiu qu ni c kh hu n nh
- Thin ch khng dit c trit sinh vt gy hi
- S tiu dit loi sinh vt c hi ny li to iu kin cho loi sinh vt khc pht trin
32/ Th no l ng vt qu him? K tn cc cp tuyt chng ng vt qu him? Cn bo v ng vt
qu him nh th no?
* Khi nim: L nhng ng vt c gi tr v nhiu mt(thc phm, dc liu, m ngh, nguyn liu cng ngh,
lm cnh, khoa hc, xut khu,...) v c s lng gim st.
* Cc cp tuyt chng:
- Rt nguy cp: c x c, hu x

- t nguy cp: g li trng, kh vng

- Nguy cp: tm hm , ra ni vng

- S nguy cp: c cung, c nga gai

* Bo v:
- Bo v mi trng sng ca chng

- Chn nui, chm sc y

- Cm sn bt, bun bn, gi tri php

- Xy dng khu d tr thin nhin

33/ Nu li ch ca a dng sinh hc? Nguyn nhn suy gim v bin php bo v a dng sinh hc.
* Li ch ca a dng sinh hc:
- Cung cp thc phmngun dinh dng ch yu ca con - Trong nng nghip: cung cp phn bn, sc ko
ngi
- Trong chn nui: lm ging, thc n gia sc
- Dc phm: 1 s b phn ca ng vt lm thuc c gi tr

- Lm cnh, m ngh, gi tr xut khu

* Nguyn nhn suy gim a dng sinh hc:

- t rng, lm nng, sn bn ba bi
- Khai thc g, lm sn ba bi, ly t nui thy sn, du canh, du c
- nhim mi trng
* Bo v a dng sinh hc:
- Nghim cm khai thc rng ba bi
- Thun ha, lai to ging tng a dng sinh hc v a dng v loi