13.2.2014.

Maarska

Maarska se nalazi izmeu 45 i 49 severne geografske irine, i

16 i 23 istone geografske duine.
Ravnice Panonske nizije pokrivaju vei deo Maarske. Najvanije
regije u Panonskoj niziji su Mala maarska ravnica i Velika
maarska ravnica. Najvia taka je 183 metra.
Prekodunavska Maarska je brdovitiji predeo na zapadu od
obronaka Alpa u oblasti Alpokalja (Alpska stopala) preko
centralne zone Prekodunavskih planina i Meeka do Vilanj planina
na jugu. Najvia taka ove oblasti je rott-k visine 882 metra.

po glavi
stanovnika

$21.570 (48)

Valuta

forinta (HUF)

Vremenska zona

UTC +1, +2 (CET,

CEST)

Internet domen

.hu

Pozivni broj

+36

Takoe i .eu kao lanica Evropske unije

Najvii vrhovi nalaze se na Karpatima na severu uz granicu sa

Slovakom kao Severne maarske planine (najvii vrh: Keke, 1014 m).

Jezero Balaton

Maarsku deli po pola Dunav (Duna); druge velike reke su Tisa (Tisza) i Drava
(Drva), dok na zapadu zemlje lei veliko jezero Balaton. Osim toga, Maarska ima najvee termalno jezero na svetu, jezero Heviz.
Fitogeografski Maarska pripada srednjoevropskoj provinciji cirkumborealne oblasti u okviru borealnog potcarstva holarktikog
floristikog carstva.
Maarska ima 10 nacionalnihparkova, 145 rezervata prirode i 35 zatienih predela.

Klima
Klima je kontinentalna, sa hladnim i vlanim zimama i toplim letima, a relativna izolacija karpatskog basena ponekad izaziva sue.
Prosena godinja temperatura je 9.7 C. Najvia izmerena temperatura je 41,9 C u Kikunhalau 20. jula 2007. a najnia 35 C u
Mikolcu 16. februara 1940. Prosena najvia temperatura leti je od 23 C do 28 C a prosena najnia zimska temperatura je od
3 C do 7 C. Prosene godinje padavine iznose 600 mm. Oblast oko Peuja se ponekad svrstava u Sredozemnu klimu ali je ova
oblast tek neznatno toplija od ostatka zemlje i u njoj takoe zimi pada sneg.

Dunav kod Viegrada

Nacionalni parkovi
U Maarskoj postoji 10 nacionalnih parkova. Nacionalni parkovi Agtelek i Hortoba se nalaze na spisku Svetske batine
Nacionalni parkovi Maarske

[]

Istorija
Istorija Maarske

Za vie informacija pogledajte lanak Istorija Maarske

Pre doseljavanja Maara

Dananja teritorija Maarske je u od 9. godine. p. n. e. do kraja 4. veka bila deo rimske provincije Panonije. U 4. veku
su je naselili Huni pod vostvom Atile, bia Boijeg. Potom ovo podruje naseljavaju germanska plemena. Nakon njih
dolaze Avari i Sloveni.
Prapostojbina Maara
Maarska prapostojbina (Magyar shaza), je teorijska
prapostojbina Maara. Neki veruju da je bila smetena istono od
Urala, dok je neki stavljaju na zapadnu stranu. Najpouzdaniji izvori
je stavljaju na mesto dananjeg autonomnog okruga Hantija-Mansija,
Ruske Federacije. Odatle su proto-Maari se preselili juno, na
teritorije zvane Magna Hungarija.
Naziv Magna Hungarija [11] (lat. Magna Hungaria), prvi put se
spominje u spisima dominikanskog Fratra Julijana iz 1235. godine.
Dolazak Maara u Panonsku niziju pod vostvom
To je lokacija gde su se naselili proto-Maari i smetena je na
Arpada
zapadnoj strani planine Ural, u regiji danas poznatoj po imenu
Bakortostan, to je autonomna oblast u Rusiji. Maari su se odatle
pomerali ka jugozapadu u naselili Levediju i Etelkez, pre nego to su definitivno se nastanili na dananje prostore. Ostatak
proto-Maara je ostao i osnovao Paskatir u regiji dananjeg Bakotorstana.
Oko 833. godine, maarska plemena su ivela u takozvanoj Magna Hungarije koja je bila smetena u okolini Urala i
Levediji koja je bila egzistirala izmeu reka Don i Dnjepar, i bila su u direktnom dodiru sa velikim carstvom Hazara.
Maari su, u vremenskom periodu od 850. do 860. godine, iz svoje domovine Levedije bili potisnuti od strane Peenjeza
i preli su na nove prostore koje su nazvali Etelkez (Etelkz). Maari su stigli do Dunava negde oko 880. godine. Svoje
latinsko ime Ugari po mnogim izvorima Maari su dobili u ovom periodu. Po jednoj teoriji ime Ugari je poteklo od turske

Poreklo Maara
Magna Hungarija
Levedija
Etelkez

Kraljevina Ugarska
Kraljevina Ugarska (1000-1918)
Mongolsko-ugarski sukobi
Osmansko-ugarski sukobi
Mohaka bitka (1526)
Maarska pod Osmanskim carstvom (1541-1699)
Budimski paaluk
Habzburka Ugarska (1541-1700)
Maarska revolucija (1848)
Austro-ugarska nagodba (1867)
Austrougarska

Posle 1918
Maarska Demokratska Republika (1918-1919)
Maarska Sovjetska Republika (1919)
Maarsko-rumunski rat (1919)

http://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%9C%D0%B0%D1%92%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0#.D0.93.D0.B5.D0.BE.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.84.D0.

2/7

13.2.2014.

Maarska

rei On-Oghur to bi znailo deset plemena[12], koji se odnosio na sedam maarskih i tri kabarska plemena.[13] Takoe
je i ime Utiguri Onoghur mogui izvor[14].
Maarske hronike, tradicija i istoriari, maarsko poreklo i identitet vezuju za plemena koja su dola u Karpatski basen u
nekoliko talasa. Poetak je vezan za Hune, koji su pozvani od strane Rimljana 361. Nastavljeni su sa Sekeljima, koji
tvrde da su potomci Huna. Posle 586. dolaze Avari i na kraju 895. Maari sa Arpadom na elu.

Trijanonski sporazum (1920)

Kraljevina Maarska (1920-1946)
Narodna Republika Maarska (1946-1989)
Maarska revolucija (1956)
Republika Maarska

Kao deo maarske nacije raunaju se i pripadnici lanova naroda starosedelaca u Panonskoj niziji i lanovi nekih drugih grupe naroda koji su kasnije doli i utopili se meu
etnike Maare, kao to su: Jasi, Kumani, Sasi, vabe, Slovaci, Ukrajinci, Srbi, Hrvati, Bugari i tako dalje.

Srednjovekovna Ugarska
Maari su Panoniju naselili 896, pod vostvom Arpada. Maari su 1001. primili hrianstvo, a Sveti Stefan Maarski
se krunisao za kralja. Ugarskom su vladali Arpadovii od 1001. do 1301, nakon ega pada pod strani uticaj.
Kraljevina Ugarska je zauzimala prostore dananje Maarske, dananje Slovake, pa sve do Transilvanije (Erdelja) u
dananjoj Rumuniji, Karpatske Rutenije, Vojvodine (dananje severne Srbije), i jo neke manje teritorije. Pored ovoga
u koegzistenciji sa centralnim ugarskim kraljevstvom u personalnoj uniji su bile i Hrvatska i Slavonija, koje
Austrougarskom nagodbom ulaze u sastav ugarskog dela carstva. Sve ove teritorije zajedno sa Kraljevinom Ugarskom
su nosile zajedniki naziv Zemlje krune Svetog Stefana i to od 1102. do 1918. godine.

Kruna Svetog Stefana

Prvi vladari ugarskog kraljevstva su bili iz dinastije Arpadovia. U ranom 14. veku, ova dinastija je bila zamenjena sa
Anujskom dinastijom, a kasnije sa Jageloncima i takoe u raznim periodima sa nedinastikim, nenaslednim, vladarima
igmundom Luksemburkim i Matijom Korvinom.

Slabljenje i pad Ugarske

Za vie informacija pogledajte lanak Istorija Maarske u Osmanskom carstvu

U Mohakoj bici 1526. Maarska je pretrpela poraz od strane Turaka i prestala da postoji kao nezavisna drava. Posle ove bitke, jedan deo Maarske pada pod vlast
Osmanskog carstva, drugi ulazi u sastav Habzburke monarhije, dok trei (Transilvanija) postaje polunezavisna drava pod vrhovnom vlau Osmanskog carstva.

U okviru Habzburke monarhije

Za vie informacija pogledajte lanak Habzburka Ugarska

Krajem 17. veka, Habzburka monarhija zaposeda Transilvaniju i otomanske teritorije u Panonskoj niziji, tako da svi Maari dolaze pod vlast Habzburga. U periodu
reformacije, Maari prilaze luteranstvu i kalvinizmu.
Maari su 1848. godine podigli revoluciju protiv Habzburga, zahtevajui nacionalna prava. Ono to su Maari traili od Habzburga, nisu hteli da daju nemaarskom
stanovnitvu tadanje Ugarske, to je jedan od razloga to su pripadnici ostalih narodnosti tadanje Ugarske - Srbi, Hrvati, Slovaci i Rumuni, stali na stranu Habzburgovaca.
Maari su izgubili rat, a samim tim nisu ni ostvarili svoja nacionalna prava.

Austrougarska
Za vie informacija pogledajte lanak Austrougarska

Posle 1860. godine, Habzburka politika prema Maarima se menja, tako da je 1867. godine Habzburka monarhija transformisana u Austrougarsku, u kojoj je Ugarska
dobila veliki stepen autonomije. Granica izmeu Austrije i Ugarske je ila rekom Lajtom. 8. juna 1867. Franc Jozef je krunisan u Budimu krunom Svetog Stefana. Budim je
postala njegova rezidencija kao kralja Ugarske. Kraljica Elizabeta (Erzsbet kirlyn) je naroito mnogo vremena provodila u Budimu sa ugarskom aristokratijom.

Maarska u 20. veku

Ovaj ugovor je ostao punovaan sve do raspada monarhije 1918. godine, kada se posle Prvog svetskog rata i poraza Centralnih sila, Ugarska Kraljevina raspala, Na
centralnom podruju nekadanje kraljevine formirana je Maarska Demokratska Republika, a ostali delovi bive kraljevine su pripali nacionalnim dravama nemaarskih
naroda, koji su naseljavali Ugarsku kraljevinu. Poslednji monarh Austrougarske, Karlo I, krunisan je 1916. u Budimpeti kao Karlo IV, kralj Ugarske. Napustio je presto
13. novembra 1918. i otiao u vajcarsku.
72% teritorije koja je inila Kraljevinu Ugarsku u Austrougarskoj pripalo postojeim susednim zemljama Austriji i Rumuniji i novoformiranim dravama ehoslovakoj i
Kraljevini Jugoslaviji. Novoformiranoj Poljskoj pripao je arni Dunajec na Karpatima (deo nekadalje upanije Arva), a grad (upanija) Fiume (Rijeka) pripala je 1924.
godine Italiji. Nove granice su ozvaniene i ratifikovane 1920. godine Trijanonskim sporazumom, ostavljajui oko 3,5 miliona etnikih Maara van matice. Ovo je bilo
ureeno u skladu sa sporazumom poznatim kao 14 taaka amerikog predsednika Vudroa Vilsona. Nakon kratkotrajnih Maarske Demokratske Republike, Maarske
Sovjetske Republike i Srpsko-maarske republike Baranja-Baja nastupa period Kraljevine Maarske od 1920. do 1946.
U Drugom svetskom ratu (19391945), Maarska je bila na strani Trojnog saveza. Pod komandom regenta Mikloa Hortija uestvovala je u razbijanju Jugoslavije 1941.
godine zbog ega se tadanji premijer Pal Teleki ubio, posle ega su maarske trupe okupirale Baku, Baranju, Meumurje i Prekumurje. Specijalni odredi Streliasti
krstovi uestvovali su u mnogim zloinima nad Srbima na okupiranim teritorijama posebno u toku Novosadske racije.
Narodna Republika Maarska je u periodu 19451989. bila pod sovjetskim uticajem. Bila je lanica Varavskog ugovora. Do antikomunistike i antisovjetske pobune je
dolo 1956. pod vostvom Imre Naa ali je ona uguena a Maarskom je vladao diktator Jano Kadar do sloma komunizma. Drava je 1989. nakon revolucije izvrila
tranziciju u demokratski viepartijski sistem i prela na kapitalistiko ureenje slobodnog trita i promenila ime u Republika Maarska.
http://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%9C%D0%B0%D1%92%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0#.D0.93.D0.B5.D0.BE.D0.B3.D1.80.D0.B0.D1.84.D0.

3/7