Unidade 1.

A Terra no universo
Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

Unha imaxe do pasado

1. Le o seguinte texto e responde as preguntas.
Estrelas para non perder o norte
Hoxe en da resulta sinxelo ir dun lugar a outro grazas aos mapas, os dispositivos GPS
e os sinais de trfico que encontramos nas estradas. Pero ata non hai moito tempo,
especialmente en zonas onde non haba camios, as persoas orientbanse
observando a posicin do Sol e das estrelas. A Osa Maior foi sempre unha das
constelacins mis utilizadas como gua. Sempre apunta cara ao norte e resulta moi
fcil de recoecer pola sa forma de carro.
N

Que punto cardinal sinala a Osa Maior? __________________

Observaras algunha vez esta constelacin? Que forma debes buscar no
ceo para recoecela?
_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

O universo e o sistema solar

2. Le o seguinte texto e responde as preguntas.
O gran estoupido
O universo formouse hai uns quince mil millns de anos. Hoxe en da,
a explicacin mis aceptada sobre a sa orixe a teora do big bang
ou gran estoupido. Crese que, nun principio, toda a materia
estaba concentrada nun nico punto a unha temperatura e presin
elevadsimas. Entn, produciuse un explosin tan potente que a
materia se fixo anacos e sau disparada a gran velocidade en todas
as direccins. Co tempo, a materia empezou a arrefriar, formando
estrelas, planetas e todo tipo de astros, pero ese movemento de
expansin anda contina nos nosos das.

Como se cre que se formaron as estrelas e os planetas?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

O big bang sucedeu hai moitsimos anos. posible detectar os seus

efectos actualmente?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

O planeta Terra
3. Le o seguinte texto para responder s preguntas.

As e todo, mvese
Estas son as palabras que, segn se cre, pronunciou o astrnomo italiano
Galileo Galilei diante do tribunal que o xulgaba. Era o ano 1633. Galileo
observara detidamente os astros grazas a un telescopio que el mesmo
construra. Por iso, sostia que a Terra xiraba arredor do Sol.
Ata aquel momento, a Igrexa crera xusto o contrario: dicir, que Deus
creara a Terra e ao ser humano no centro do universo, de modo que o Sol
xiraba arredor dela.
Baixo ameaza de torturas, Galileo foi obrigado a confesar que as sas
teoras eran falsas e contrarias fe catlica. Tras negar aquilo no que cra,
afirman que pronunciou o seu eppur si muove, clebre frase latina que
quere decir: As e todo, mvese.

Por que foi xulgado Galileo Galilei en 1633?

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
___________________________________

En que observacins se baseaban as sas teoras?

_____________________________________________________________________________
_______________________________________________

Que opinas do que lle sucedeu a Galileo? Sera posible que hoxe
pasase algo semellante no noso pas? Comntao cos teus
compaeiros.

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
___________________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

A estrutura da Terra
4. Le o seguinte texto e responde s preguntas.
A capa de ozono
Na estratosfera, a unha altura de entre 15 e 50 quilmetros, sitase a capa de ozono.
Anda que se compn de osxeno, o ozono un gas tan velenoso que se o
respiraramos, morreriamos. Porn, grazas a el, existe vida na Terra. Al arriba, a capa
de ozono funciona como un escudo que filtra a luz do Sol e nos protexe das
radiacins ultravioletas. Sen a sa presenza, o Sol queimaranos en moi poucos
minutos.
A finais do sculo pasado, detectouse un perigoso burato na capa de ozono. Fora
provocado por substancias qumicas que as persoas utilizamos para fabricar
frigorficos e aerosois. Hoxe en da esas substancias deixaron de utilizarse e calclase
que, dentro duns cincuenta anos, a capa de ozono poder quedar reparada.

En que parte da atmosfera se encontra a capa de ozono?

_______________________________________________________________

Que o ozono? bo ou malo para os seres vivos? Por que?

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

Cal foi a causa do burato na capa de ozono? Por que resulta tan perigoso este
fenmeno?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

A La
5. Le o seguinte texto e responde s preguntas.
A vento e marea
A forza da gravidade fai que a La xire arredor da
Terra, pero tamn a La atrae ao noso planeta.
Un efecto desa atraccin son as mareas, que os
pescadores estudan moi ben antes de ir ao mar.
Eles acostuman a falar de mareas vivas, que
se producen coa la chea e la nova, e de
mareas mortas, que se dan durante o cuarto
crecente e o cuarto minguante.
Os pescadores adoitan preferir a poca de mareas mortas para pescar, xa que as
augas movnse menos e os peixes pican mellor. Pola contra, as mareas vivas resultan
moi incmodas para a pesca, xa que veen acompaadas de fortes correntes que
arrastran os peixes e estes non son capaces de morder o anzol.

En que fases lunares se producen as mareas vivas? E as mortas? Debxaas

debaixo.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

Por que prefiren os pescadores as mareas mortas?

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

A representacin da Terra
6. Le o seguinte texto e responde as preguntas.
O primeiro mapa de Amrica
Oito anos despois do descubrimento de Amrica, o
navegante cntabro Juan de la Cosa debuxou a
man o primeiro mapamundi no que se
representaba ao novo continente. De la Cosa
participara nas primeiras viaxes de Coln e
acababa de regresar de Amrica. Foi entn cando
recibiu a encarga dos Reis Catlicos para recoller
nun mapa o que se saba das novas terras.
Por aquel entn, Europa coeca moi pouco do
resto do mundo e ese coecemento era, a mido,
impreciso. As, o mapa de Juan de la Cosa inclua
erros sobre a latitude das illas do Caribe, pero
grazas ao seu esforzo e ao de moitos outros
marios, a da de hoxe o coecemento que temos
do noso planeta moito mis exacto.

Por que cres que poda ser importante para os reis representar as terras baixo
o seu dominio? Comntao cos teus compaeiros.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

Que erros cometeu Juan de la Cosa ao debuxar o seu mapa?

_______________________________________________________________
GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

Traballamos cos mapas

7.Fxate na escala grfica e, coa axuda dunha regra, calcula a
distancia aproximada entre Huelva e Barcelona.
a) Fxate na escala grfica e, coa axuda dunha regra, mide a sa distancia
total da escala que son 3 cm. Como ves, esa pequena distancia no mapa
representa 300 km na realidade. As, se coa regra mides a distancia entre
Badaxoz e Valencia, vers que case o dobre da escala grfica: dicir, uns
600 km. Agora, coa axuda da regra, calcula ti a distancia aproximada entre
Huelva e Barcelona.

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

b) No mapa da fotografa, que representa a

cor verde? E o marrn?
_____________________________________________
_________________________________
c) Que tipo de informacin recolle este
mapa?
_____________________________________________
_____________________________________________
___________________________

GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO

Unidade 1. A Terra no universo

Nome: ___________________________________ Curso: ______ Data: ________

Diferenciar as ideas principais

8. Le atentamente este texto onde se resaltaron os temas (rodeados) e as ideas
principais (subliadas en negro) dalgns pargrafos do texto. Agora, encontra ti
os temas e ideas do apartado A xeosfera e mrcaos rodeando os temas e
subliando as ideas principais.
A capas da Terra
Por que cres que a Terra recibe o nome de planeta azul? A Terra divdese en tres
capas: atmosfera, xeosfera e hidrosfera.
A atmosfera
A atmosfera a capa de gases que envolve e protexe a Terra. A sa composicin e a
sa temperatura varan segundo nos afastamos da superficie terrestre. Segundo estes
cambios diferncianse as capas atmosfricas exteriores e interiores.
Capas exteriores
Trtase da mesosfera e a ionosfera. Nesta ltima prodcese a desintegracin dos
meteoritos que chegan Terra desde o espazo.
Capas interiores
Na estratosfera sitase a capa de ozono, que acta como filtro das radiacins
solares ultravioleta, dicir, das radiacins prexudiciais para os seres vivos. Acada ata
os 50 quilmetros de altura.
A troposfera a capa que se encontra en contacto coa superficie da Terra e elvase
ata aproximadamente os 15 quilmetros. Nela desenvlvese a vida, xa que nela se
encontran os gases que os seres vivos necesitamos para vivir. Ademais, na troposfera
ocorren os fenmenos meteorolxicos, como o vento ou a chuvia.

A xeosfera
A xeosfera a parte slida da Terra. Para o seu estudo divdese en tres capas: codia,
manto e ncleo:
A codia a capa mis externa e delgada. Est composta por rochas e forma os
continentes, as illas e o fondo dos ocanos e os mares. Nela atpanse o solo onde
se desenvolve a vida.
O manto a capa intermedia e mis grosa. Nel a temperatura moi alta e
algunhas das rochas que o compoen estn fundidas.
O ncleo a capa mis interna da Terra. Est formado por metais, como o ferro e
o nquel, que se encontran a unha temperatura moi elevada.
GRUPO EDELVIVES / MATERIAL FOTOCOPIABLE AUTORIZADO