VAI TR NGHIN CU KHOA HC

I.

M :
Lch s tin ha ca loi ngi ghi nhn rng, mun tn ti v pht trin, con
ngi phi khng ngng pht minh v khm ph khoa hc k thut. Vic ci thin
cuc sng, tng nng sut lao ng, thay i nhn thc, bo v s tn ti ca loi
ngi trc s e da ca t nhin hoc thay i kh hu lun l nhng vn
cp bch.

Cc nh khoa hc ton cu c chung nhn nh v nhng pht minh v i lm

thay i th gii. Sau cc pht minh , loi ngi tin thm c nhng bc rt
di trn con ng tin ha. Cc tin ha ca vn minh loi ngi da trn cc
pht minh: tm ra la, pht minh ra ng c hi nc v my tnh in t

La l th nng lng u tin m con ngi c th s dng v c xem l tiu

chun lm ngi (bi l hu ht cc ng vt u s la). La gip con
ngi thot khi li sng hoang d ca ng vt, dn n s hnh thnh x hi
nguyn thy v thc y sn xut ca ci vt cht. Nu so vi vic pht minh ra
my hi nc th vai tr ca vic tm ra la cn to ln hn.

La gip con ngi thot khi li sng hoang d

Nh khoa hcJame Watt pht minh ra ng c hi nc vo cui th k 18. S ra

i ca ng c hi nc l ng lc din ra cuc i cch mng cng nghip.
Vn minh con ngi chuyn t vn minh nng nghip sang vn minh cng nghip

My chy bng ng c hi nc
Khoa hc v my tnh in t ra i vo vo 1946. My vi tnh gip to nn
nhiu pht kin khoa hc mi v nhng t ph v cng ngh trong cc lnh vc
khoa hc t nhin. N cng l cng c tuyt vi nht m con ngi c th s
dng thc hin nhng vic m trc kia ch c th l gic m nh: thm him
y i dng, du hnh v tr, d bo thin tai... My tnh in t ang a con
ngi dn n mt nn vn minh mi gi l vn minh hu cng nghip hay vn
minh tr tu.

Khoa hc my tnh, ln sng vn minh th 3 ca loi ngi

R rng, khng c khoa hc th khng c tri thc, khng c nn vn minh. V

khng c thi ca th khng c cht th, ci p v s lng mn. Khoa hc s lm
th gii hng mnh cn ngh thut cu vt th gii bng cch lm tm hn con
ngi p hn, cao thng hn.

II.

Khi nim:
Khoa hc:
o Khoa hc c hiu l h thng nhng tri thc v mi loi qui lut ca vt
cht, qui lut v x hi t duy. Khoa hc c hiu l mt h thng tri
thc v t nhin x hi v t duy v nhng qui lut pht trin khch quan
ca t nhin, x hi v t duy. N gii thch mt cch ng n ngun gc
ca nhng s kin y, pht hin ra nhng mi lin h ca cc hin tng,
v trang cho con ngi nhng tri thc v qui lut khch quan ca th gii
hin thc con ngi p dng vo thc tin sn xut v i sng.
o Khoa hc cn c hiu l mt hot ng x hi nhm tm ti, pht hin
qui lut, hin tng v vn dng cc qui lut y sng to ra nguyn l
cc cc gii php tc ng vo cc s vt, hin tng, nhm bin i trng
thi ca chng.
o Ngi ta vn ni rng khoa hc l ng lc thc y s pht trin x hi,
lm cho con ngi ngy cng vn minh hn, nhn i hn, sng tt hn v
vng tin hn vo chnh bn thn mnh trong cuc sng.
o C th nhng ni dung l: - Con ngi hiu c t nhin, nm c
cc qui lut bin i, chuyn ha ca vt cht, chinh phc t nhin theo
qui lut ca n. - Con ngi nm c cc qui lut vn ng ca chnh x
hi mnh ang sng v vn dng chng thc y x hi y pht trin
nhanh chng hn. - Con ngi ngy cng c thc, cng thn trng hn
trong vic nhn thc khoa hc: khng vi v, khng ng nhn, khng ch
quan, tin vng chc n chn l ca t nhin. - Khoa hc chn chnh
chng li nhng quan im sai tri (m tn d oan, phn bit chng tc...).
- Khoa hc lm gim nh lao ng ca con ngi, ci thin cht lng
cuc sng.
GS. Nguyn Vn L: Phng php lun nghin cu khoa hc. Nh xut bn tr, 1995,
trang 12.
Nghin cu khoa hc
o Kho tng tri thc ca loi ngi ngy mt nhiu l do cc th h con
ngi ni tip nhau lm nn, trong , ch yu l kt qu nghin cu ca
cc nh khoa hc. Vy, nghin cu khoa hc l g ?
o Nghin cu l mt cng vic mang tnh cht tm ti, xem xt cn k mt
vn no nhn thc n hoc ging gii cho ngi khc r. V
d: nghin cu mt bi ton, nghin cu mt cu ni hiu n, nghin
cu bng gi tu tm chuyn i thch hp cho mnh. Nghin cu c hai
du hiu: - Con ngi lm vic (tm kim) t lc (c nhn hoc nhm) Tm ra ci mi cho ch th, cho mi ngi. Nu i tng ca cng vic

III.

l mt vn khoa hc th cng vic y gi l nghin cu khoa hc. Nu

con ngi lm vic, tm kim, tuy xt mt vn no mt cch c
phng php th cng c th gi l nghin cu khoa hc.
Nghin cu khoa hc l s tm ti, khm ph bn cht cc s vt (t nhin,
x hi, con ngi), nhm tha mn nhu cu nhn thc, ng thi sng to
cc gii php tc ng tr li s vt, bin i s vt theo mc ch s
dng.
Nghin cu khoa hc l mt hot ng x hi, vi chc nng tm kim
nhng iu m khoa hc cha bit, hoc l pht hin bn cht s vt, pht
trin nhn thc khoa hc v th gii; hoc l sng to phng php mi v
phng tin k thut mi ci to th gii.
Nghin cu khoa hc, theo Dng Thiu Tng l mt hot ng tm hiu
c tnh h thng t n s hiu bit c kim chng. N l mt hot
ng n lc c ch ch, c t chc nhm thu thp nhng thng tin, xem
xt k , phn tch xp t cc cc d kin li vi nhau ri ri nh gi cc
thng tin y bng con ng qui np v din dch.
Cng theo nhng quan im trn, V Cao m cho rng nghin cu khoa
hc ni chung l nhm tha mn v nhu cu nhn thc v ci to th gii
l: - Khm ph nhng thuc tnh bn cht ca s vt v hin tng Pht hin qui lut vn ng ca s vt v hin tng - Vn dng qui lut
sng to gii php tc ng ln s vt hin tng
Nghin cu khoa hc l mt qu trnh s dng nhng phng php khoa
hc, phng php t duy, khm kh cc hin tng, pht hin qui lut
nng cao trnh hiu bit, gii quyt nhng nhim v l lun hay
thc tin, cc xut trn c s kt qu nghin cu.

Vai tr nghin cu trong y hc:

Nghin cu c tm quan trng rt ln trong vic pht trin kin thc ngh nghip v nng
cao cht lng chm sc c th l:
a. To ra kin thc mi: trong nhiu lnh vc i khi kin thc ca chng ta khng
y , thiu ht cn c b p. Nghin cu c coi l qu trnh truy tm kin
thc mi. Nhng kin thc mi chng ta c c bng nhiu cch khc nhau,
nghin cu khoa hc mang li kin thc c tin cy hng dn thc hnh
cho mi ngui. Nhng kin thc v k nng ngh nghip chng ta c c hin
nay l qu trnh tch lu t hc tp trng, kinh nghim ca c nhn, t bt
trc cc chuyn gia v ng dng kin thc t cc lnh vc khc. Nhng cu hi
c t ra l: bao nhiu kin thc v thc hnh iu dng ca bn hin nay da
vo bng chng? nhng kin thc v thc hnh no khng cn ph hp? nhng

thc hnh no gy s quan tm ca bn v tin cy cn phi nghin cu thm?

chc chn chng ta cha c cu tr li y m t bc tranh hin thc v
kin thc v thc hnh iu dng hin nay
b. Nng cao cht lng v s an ton ca cc dch v chm sc: thc hnh da vo
bng chng l mt nguyn tc tip cn mi ang c p dng trong nhiu lnh
vc nht l lnh vc y hc. Nhng dch v chm sc v k thut do ngi iu
dng cung cp lin quan trc tip ti sc kho v tnh mng con ngi, v th
kin thc v thc hnh iu dng phi c c s khoa hc vng chc v chnh
xc. Thc hnh da vo bng chng l trch nhim ngh nghip v o c ca
ngi iu dng nhm m bo an ton cho ngi nhn dch v chm sc.
Nghin cu iu dng l phng tin khch quan, h thng v ng tin cy nht
to ra bng chng hng dn thc hnh chm sc lm sng v qua nng cao
cht lng v s an ton ca cc dch v iu dng.
c. Tng cng gi tr ngh nghip: theo quan nim c iu dng l mt ngh ph
thuc, ngi iu dng thc hnh theo y lnh ca bc s. Ngy nay trc nhu
cu chm sc sc kho ngy cng tng v p dng cc thnh tu khoa hc mi
vo y hc ngy cng nhiu i hi ngi iu dng phi nng cao tnh chuyn
nghip. T chc y t th gii khuyn co dch v chm sc do iu dng v
h sinh cung cp l mt trong nhng tr ct ca h thng dch v y t. V vy
ngi iu dng cn c khuyn khch lm nghin cu pht trin kin thc
ngh nghip, ng thi chng t s ng gp ca h s to ra khc bit trong
chm sc sc kho nhn dn. Nh vy, nghin cu khng nhng gp phn tng
cng uy tn ngh nghip m cn lm cho x hi nh gi ng mc gi tr ca
cc dch v chm sc v v th ca ngi iu dng.
d. Tng cng hiu qu chi ph trong lnh vc chm sc: mt chng trnh y t c
nh gi hiu qu khi n mang li nhiu li ch m ch s dng mt lng kinh
ph no . Vic phn tch chi ph s gip chng ta nh gi c hiu qu dch
v chm sc hoc mt trng trnh y t. Di thi bao cp nhng ngi lm lm
sng t quan tm ti yu t kinh t trong y t. Ngy nay, do chi ph tr cho dch v
y t ngy cng cao lm cho cc nh qun l y t v ngi bnh quan tm ngy
cng nhiu ti chi ph cho cc loi dch v y t m h nhn c. Hn na, h
thng bnh vin ang tng bc chuyn dch tin ti t ch v ti chnh theo ch
trng ca Nh nc, t ra yu cu khng ch i vi ngi qun l bnh vin
m c thy thuc v iu dng lm sng cng phi quan tm ti vn chi ph
tc l tng thm mt ng ng gp vo cng qu ca bnh vin hoc h tr
ngi ngo. Chnh v vy m iu dng cn phi nghin cu nh gi hiu qu

chi ph trong lnh vc chm sc ngi bnh, cc ngun lc hn hp ca bnh

vin c s dng hiu qu nht.
IV.

NHNG YU CU I VI NGI NCKH: Ai l ngi c th NCKH ?

l nhng ngi:
C trnh chuyn mn: Khng th ni rng NCKH l cng vic ca nhng
ngi c hc thc song nhng ngi cha trnh hc vn ti thiu th khng
th NCKH c. Nu v l do no m nhng ngi nay cn NCKH th chc
chn h phi c thm, hc hi thm v chuyn mn. Nu khng th nhng g h
tm thy (l mi, l ng) th cng ch dng li kinh nghim. Nhng kinh
nghim qu bu y cn c kim tra, xc nh phm vi ng dng... ca ngi c
chuyn mn. i khi ngi NCKH khng nhng cn kin thc ca lnh vc mnh
m cn cn kin thc trong nhng lnh vc gn gi hoc c lin quan. Ngoi ra,
ngi lm cng tc NCKH cn c k nng s dng my mc, thit b k thut
cng vic c tin trin nhanh hn, kt qu chnh xc hn.
C phng php lm vic khoa hc:
o Kh nng v phng php t duy.
o Kh nng pht hin vn v nhn nhn vn bt u nghin cu.
o Kh nng thu v x l, s liu: thu s liu bng phng tin g, cch thu s
liu, cch phn tch, l c la s liu....
o Kh nng vch k hoch lm vic tht khoa hc, tit kim thi gian v
kinh t.
o Kh nng trnh by vn khoa hc: c k thut, r, d hiu.
C cc c tnh ca mt nh khoa hc chn chnh:
o Say m khoa hc.
o Nhy bn vi s kin xy ra.
o Cn thn khi lm vic.
o Kin tr nghin cu.
o Trung thc vi kt qu.

V.

Nghin cu iu dng:
a. Lch s:
i. T thi Florence Nightingale n nhng nm 1960
Ngi ta cho rng Florence Nightingale l ngi khi u nghin
cu iu dng. Trn c s phn tch cc yu t tc ng n t l
t vong ca ngi lnh trong chin tranh Crime, Nightingale
thnh cng trong vic tc ng vo cc yu t mi trng lm
gim t l t vong ca thng binh t 42% xung cn 2,2 %.
Sau Nightingale, trong y vn cp rt t n nghin cu iu
dng. Cho mi ti u th k XX, cc nghin cu tp chung vo

lnh vc gio dc iu dng, nhn dng bn cht ngh nghip

iu dng, vai tr, chc nng iu dng
T sau nhng nm 1950, nghin cu iu dng pht trin vi tc
rt nhanh do ngy cng c nhiu iu dng vin c o to
trnh c nhn v sau i hc. Giai on ny xut hin nhu cu
nghin cu thc hnh iu dng lm sng v trong mt s ti liu
iu dng cp ti vic thc hnh da vo bng chng.
Chnh ph cc nc h tr kinh ph thc hin cc nghin cu
iu dng v c nhiu ni san c pht hnh v nghin cu
iu dng nh M, Canada v Anh quc. T nm 1963 cc
nghin cu iu dng c ng ti trn cc tp tr nghin cu
iu dng quc t.
ii. Nghin cu iu dng t nhng nm 1970 n nay
Sau nhng nm 1970, s lng cc nghin cu iu dng ngy
cng gia tng v c thm cc tp tr nghin cu iu dng c ra
i M v Anh quc ng ti cc bo co nghin cu iu
dng. Ni dung nghin cu iu dng trong giai on ny
chuyn hng t lnh vc o to, qun l sang thc hnh chm
sc v ngy cng quan tm ti vic ng dng cc kt qu nghin
cu vo thc hnh chm sc ngi bnh.
Sau nhng nm 1980, nhng s kin ni bt trong nghin cu iu
dng l: (1) c tng kt ti nghin cu; (2) chnh ph mt
s nc u t ngn sch quc gia cho nghin cu iu dng
nh M, Canada, Anh quc; (3) Trung tm nghin cu iu
dng quc gia c thnh lp M National CenterFor Nursing
Research. NCNR. S ra i ca Trung tm quc gia nghin cu
iu dng thc y nghin cu iu dng pht trin ngang
tm vi cc lnh vc nghin cu khc trong y t.
T sau nhng nn 1990 n nay cc hi ngh nghin cu iu
dng quc t c t chc v nghin cu iu dng trng
tm vo cc lnh vc nh HIV/AIDS, cc m hnh iu dng da
vo cng ng , nh gi hiu qu th nghim cc can thip iu
dng i vi ngi bnh HIV/AIDS, ngi bnh mn tnh v
nh gi hiu qu cc can thip trong lnh vc nng cao sc kho.
b. Khi nim:
i. Nghin cu iu dng l mt b phn ca nghin cu y hc. Mc ch
nghin cu iu dng nhm sng lc, pht trin v m rng kin thc
ngh nghip v da vo cc bng chng tin cy ci tin thc hnh iu
dng.

ii. Nghin cu iu dng l mn hc v cc phng php quan st, can

thip, din gii v trnh by kt qu mt cch khch quan, chnh xc v h
thng.
c. Phm vi nghin cu ca iu dng
i. Ngnh iu dng c bn lnh vc rt c bn l:
Gio dc iu dng
Thc hnh iu dng
Qun l iu dng
Nghin cu iu dng.
ii. Nghin cu iu dng c ngha rt quan trng, tc ng vo s pht
trin chung ca cc lnh vc gio dc, thc hnh v qun l iu dng.
c bit khi iu dng tr thnh mt ngnh hc, c a vo ging
dy bc i hc v sau i hc th vai tr ca nghin cu iu dng li
cng thit yu. Ngnh iu dng cn to ra nhng kin thc v nhng l
lun c trng vi chuyn ngnh ca mnh, cn pht trin mn iu dng
hc gim bt vay mn kin thc t cc chuyn ngnh khc trong lnh
vc chm sc sc kho.
d. Cc gii php tng cng nghin cu iu dng
Hi iu dng Vit nam khuyn co cc gii php tng cng nghin cu iu
dng nh sau:
i. o to v phng php nghin cu iu dng. Mt trong nhng kh
khn cho iu dng vin bt tay vo lm nghin cu l cha bit bt u
t u v cch tin hnh nh th no. Do mun khuyn khch iu
dng vin lm nghin cu cn o to to kh nng nghin cu. Hin
nay, cc chng trnh o to iu dng cao ng v i hc u c
b sung thm mn hc v nghin cu iu dng. Ngoi ra, cc lp hc
ngn hn v phng php nghin cu iu dng do Hi iu dng Vit
Nam, cc S Y t v cc bnh vin t chc chc chn s khng ch to
nng lc nghin cu m cn thc y iu dng bt tay vo lm nghin
cu.
ii. Thit lp bng chng vng chc thng qua chin lc nghin cu khng
nh. Ngi ta khng th thc hin mt ci tin v quy trnh k thut hoc
ng dng mi nu ch da trn kt lun ca mt nghin cu hay mt tc
gi. V vy, thc hin nghin cu khng nh trn cc nhm ngi bnh
khc nhau, trong cc c s thc hnh khc nhau v vo thi im khc
nhau l cn thit m bo tnh khch quan v khoa hc ca cc kt qu

nghin cu. C th thc hin chin lc nghin cu khng nh nghin

cu bng cch cc nh nghin cu cng phi hp thc hin nghin cu ti
cc thi im khc nhau.
iii. Thc hnh da vo bng chng Evidense Based Practise. iu dng
vin c khuyn khch p dng nhng kt qu nghin cu vo thc hnh
hay cn gi l thc hnh da vo bng chng. Canada chnh ph u
t 5 triu la Canada khuyn khch iu dng nghin cu a ra cc
bng chng ci thin thc hnh iu dng lm sng.
iv. Tng cng ph bin kt qu nghin cu. S dng rng ri cc knh thng
tin nh: ni san, ti ch chuyn ngnh, Internet l phng tin truyn
thng rt c hiu qu tng cng ph bin v s dng kt qu nghin
cu khoa hc iu dng cc bnh vin, cc tnh, cp quc gia v quc
t l cc gii php quan trng ph bin cc kt qu nghin cu v
khuyn khch p dng cc kt qu nghin cu vo thc hnh. K t nm
2005, trong tiu chun kim tra bnh vin hng nm t ra yu cu t
chc Hi ngh khoa hc hng nm cho iu dng.
v. Mi bnh vin hoc c s y t phn cng mt iu dng ph trch cng
tc nghin cu iu dng. Cn la chn mt iu dng c trnh v
c nhit huyt xut k hoch nghin cu iu dng v trin khai p
dng cc kt qu nghin cu vo thc hnh iu dng.