Professional Documents
Culture Documents
Các Dạng Toán Hay Gặp Nhất Lớp 4,5
Các Dạng Toán Hay Gặp Nhất Lớp 4,5
d, 31 x 41 x 51 x 61 x 71 x 81 x 91
e, 56 x 66 x 76 x 86 - 51 x 61 x 71 x 81
Bi 2/ Tch sau tn cng bng bao nhiu ch s 0
a, 1 x 2 x 3 x . . . x 99 x 100
b, 85 x 86 x 87 x . . . x 94
c, 11 x 12 x 13 x . . . x 62
Bi 3/ Khng lm tnh xt xem kt qu sau ng hay sai? Gii thch ti sao?
a, 136 x 136 - 41 = 1960
b, ab x ab - 8557 = 0
Bi 4/ C s no chia cho 15 d 8 v chia cho 18 d 9 hay khng?
Bi 5/ Cho s a = 1234567891011121314. . . c vit bi cc s t nhin lin tip. S a c tn
cng l ch s no? bit s a c 100 ch s.
Bi 6/ C th tm c s t nhin A v B sao cho :
(A + B) (A B) = 2002.
Dng 2: K thut tnh v quan h gia cc thnh phn ca php tnh
* Cc bi tp.
Bi 1: Khi cng mt s t nhin c 4 ch s vi mt s t nhin c 2 ch s, do s sut mt hc
sinh t php tnh nh sau :
abcd
+ eg
Hy cho bit kt qu ca php tnh thay i nh th no .
Gii :
Khi t php tnh nh vy th s hng th hai tng gp 100 ln .Ta c :
Tng mi = SH1 + 100 x SH2
= SH1 + SH2 + 99 x SH2
=Tng c + 99 x SH2
Vy tng mi tng thm 99 ln s hng th hai.
Bi 2 :
Khi nhn 1 s t nhin vi 6789, bn Mn t tt c cc tch ring thng ct vi
nhau nh trong php cng nn c kt qu l 296 280. Hy tm tch ng ca php nhn .
Gii :Khi t cc tch ring thng ct vi nhau nh trong php cng tc l bn Mn ly
tha s th nht ln lt nhn vi 9, 8, 7 v 6 ri cng kt qu li. Do
9 + 8 + 7 + 6 = 30
nn tch sai lc ny bng 30 ln tha s th nht. Vy tha s th nht l :
296 280 : 30 = 9 876
Tch ng l :
9 876 x 6789 = 67 048 164
Bi 3 : Khi chia 1 s t nhin cho 41, mt hc sinh chp nhm ch s hng trm ca s b
chia l 3 thnh 8 v ch s hng n v l 8 thnh 3 nn c thng l 155, d 3. Tm thng
ng v s d trong php chia .
Gii :
S b chia trong php chia sai l :
41x 155 + 3 = 6358
S b chia ca php chia ng l : 6853
Php chia ng l :
6853 : 41 = 167 d 6
Bi 4 : Hiu ca 2 s l 33, ly s ln chia cho s nh c thng l 3 v s d l 3. Tm 2 s
Gii :
Theo bi ra ta c
S nh :
|
|
3
S ln :
|
|
|
| |
33
S nh l :
(33 - 3) : 2 = 15
S ln l :
33 + 15 = 48
p s 15 v 48.
Bi 5 : Hai s thp phn c tng bng 55,22; Nu di du phy ca s b sang tri 1 hng ri ly
hiu gia s ln v n ta c 37, 07. Tm 2 s .
Gii :
Khi di du phy ca s b sang tri 1 hng tc l ta gim s b i 10 ln
Theo bi ra ta c s :
37,07
S ln : | |
|
55,22
S b : | | | | | | | | | | |
Nhn vo s ta thy :
11 ln s b mi l :
55,22 - 37,07 = 18,15
S b l :
18,15 : 11 x 10 = 16,5
S ln l :
55,22 - 16,5 = 38,2
p s : SL : 38,2; SB : 16,5.
Bi 6 : Hai s thp phn c hiu l 5,37 nu di du phy ca s ln sang tri 1 hng ri cng
vi s b ta c 11,955. Tm 2 s .
Gii:
Khi di du phy ca s ln sang tri 1 hng tc l ta gim s i 10 ln
Ta c s :
S ln : |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
S b : |
| |
1/10 s ln + s b = 11,955 m s ln - s b = 5,37.
Do 11 ln ca 1/10 s ln l : 11,955 + 5,37 = 17,325
S ln l : 17,325 : 11 x 10 = 15,75
S b l : 15,75 - 5,37 = 10, 38
p s : SL : 15,75 ; SB : 10, 38.
Bi 7 : C gio cho hc sinh lm php tr mt s c 3 ch s vi mt s c 2 ch s, mt hc
sinh ng tr vit s tr di ct hng trm ca s b tr nn tm ra hiu l 486. Tm hai s ,
bit hiu ng l 783.
Gii :
Khi t nh vy tc l bn hc sinh tng s tr ln 10 ln. Do vy hiu gim
i 9 ln s tr.
S tr l :
(783 - 486) : 9 = 33
S b tr l :
783 + 33 = 816
p s : S tr : 33
S b tr : 816
Bi 8 : Hiu 2 s t nhin l 134. Vit thm 1 ch s no vo bn phi s b tr v gi nguyn
s tr, ta c hiu mi l 2297.
Tm 2 s cho.
Gii :
S b tr tng ln 10 ln cng thm ch s vit thm a, th hiu mi so vi hiu c tng
thm 9 ln cng vi s a.
9 ln s b tr + a = 2297 - 134 = 2163 (n v)
Suy ra (2163 - a) chia ht cho 9
2163 chia cho 9 c 24 d 3 nn a = 3 (0 a 9)
Vy ch s vit thm l 3
S b tr l :
(2163 - 3) : 9 = 240
S tr l :
240 - 134 = 106
Th li : 2403 - 106 = 2297
p s : SBT : 240; ST : 106.
Bi 9 : Tng ca 1 s t nhin v 1 s thp phn l 62,42. Khi cng hai s ny 1 bn qun mt
du phy s thp phn v t tnh cng nh s t nhin nn kt qu sai l 3569.
Tm s thp phn v s t nhin cho.
Gii :
S thp phn c 2 ch s phn thp phn nn qun du phy tc l tng s ln 100
ln. Nh vy tng tng 99 ln s . Suy ra s thp phn l :
(3569 62,42) : 99 = 35,42
S t nhin l : 62,42 - 35,42 = 27
p s : S thp phn :35,42 ; S t nhin : 27.
Bi 10 : Khi nhn 254 vi 1 s c 2 ch s ging nhau, bn Hoa t cc tch ring thng ct
nh trong php cng nn tm ra kt qu so vi tch ng gim i 16002 n v.
Hy tm s c hai ch s .
Gii :
Gi tha s th hai l aa
Khi nhn ng ta c 254 x aa hay 254 x a x 11
Khi t sai tch ring tc l ly 254 x a + 254 x a = 254 x a x 2
Vy tch gim i 254 x a x 9
Suy ra : 254 x 9 x a = 16002
a = 16002 : (254 x 9) = 7
Vy tha s th hai l 77.
Bi 11 : Khi nhn 1 s vi 235 1 hc sinh s t tch ring th 2 v 3 thng ct vi nhau
nn tm ra kt qu l 10285.
Hy tm tch ng.
Gii :
Khi nhn mt s A vi 235, hc sinh t 2 tch ring cui thng ct nh trong php
cng, tc l em ln lt nhn A vi 5, vi 30, vi 20 ri cng ba kt qu li .
Vy : A x 5 x A x 30 x A x 20 = 10 285
A x 55 = 10 285
A = 10 285 : 55 = 187
Vy tch ng l:
187 x 235 = 43 945
Bi 12: Tm ba s bit hiu ca s ln nht v s b nht l 1,875 v khi nhn mi s ln lt
vi 8, 10,14 th c ba tch bng nhau.
Gii:
V tch ca s ln nht vi 8 bng tch ca s b nht vi 14 nn ta c s
S ln nht : | | | | | | | | | | | | | | |
S b nht : | | | | | | | | |
S ln nht l :
1,875 : ( 14 - 8 ) x 14 = 4,375
S b nht l :
4,375 - 1,875 = 2,5
S gia l :
2,5 14 : 10 = 3,5
p s : 2,5 ; 3,5 ; 4,375.
*Bi tp v nh:
Bi 1 : Khi cng 1 s t nhin vi 107, 1 hc sinh chp nhm s hng th 2 thnh 1007 nn
c kt qu l 1996. Tm tng ng ca 2 s .
Bi 2 : Khi nhn 1 s t nhin vi 5 423, 1 hc sinh t cc tch ring thng ct vi nhau nh
trong php cng nn c kt qu l 27 944. Tm tch ng ca php nhn .
Bi 3 : Khi chia 1 s t nhin cho 101, 1 hc sinh i ch ch s hng trm v hng n v
ca s b chia, nn nhn c thng l 65 v d 100.
Tm thng v s d ca php chia .
Bi 4 : Cho 2 s, nu ly s ln chia cho s nh c thng l 7 v s d ln nht c th c
c l 48. Tm 2 s .
Bi 5 : Hai s thp phn c tng l 15,88. Nu di du phy ca s b sang phi 1 hng, ri tr
i s ln th c 0,12. Tm 2 s .
Bi 6 : Mt php chia c thng l 6 v s d l 3. Tng ca s b chia, s chia v s d bng
195. Tm s b chia v s chia.
Bi 7 : Tng ca 2 s thp phn l 16,26. Nu ta tng s th nht ln 5 ln v s th hai ln 2 ln
th c 2 s c tng l 43,2. Tm 2 s.
Bi 8 : So snh tch : 1,993 199,9 vi tch 19,96 19,96
Bi 9 : Mt hc sinh khi nhn 1 s vi 207 qun mt ch s 0 ca s 207 nn kt qu so vi
tch ng gim 6 120 n v. Tm tha s .
Bi 10 : Ly 1 s em chia cho 72 th c s d l 28. Cng s em chia cho 75 th c s
d l 7 thng ca 2 php chia l nh nhau. Hy tm s .
Dng 3 : Bi ton lin quan n iu kin chia ht.
* Bi tp vn dng
a.Loi ton vit s t nhin theo du hiu chia ht
Bi 1 : Hy thit lp cc s c 3 ch s khc nhau t 4 ch s 0, 4, 5, 9 tho mn iu kin
a, Chia ht cho 2
b, Chia ht cho 4
c, Chia ht cho 2 v 5
Gii :
a, Cc s chia ht cho 2 c tn cng bng 0 hoc 4. Mt khc mi s u c cc ch s khc
nhau, nn cc s thit lp c l
540; 504
940; 904
450; 954
950; 594
490 590
= 43,57 x 2,6 x 0 = 0
c,
45 16 17
45 15 26
=
d,
=
=
=
45 (15 1) 17
45 15 28
45 15 45 17
45 15 28
45 15 28
45 15 28
A
A
=1
1,8 x10000
18
=
= 1000
s chia, t 1 ti 55 l cc s m 2 s lin tip hn km nhau 3 n v nn t 1 n 55 c
(55 1) :3 + 1 = 19 s).
c, 9,8 + 8,7 + 7,6 + . . . + 2,1 1,2 2,3 3,4 - . . . 8,9
= (19,8 8,9) + (8,7 7,8) + . . . +(2,1 1,2)
= 0,9 + 0,9 + 0,9 + 0,9 + 0,9
= 0,9 x 5 = 4,5.
Bi 3 :Tm X :
a,(X + 1) + (X + 4) + (X +7) +(X + 10) + . . . + (X + 28) = 155
Gii :
(X + 1) + ( X + 4) + ( X + 7) + ... +(X + 28) = 155
Ta nhn thy 2 s hnh lin tip ca tng hn km nhau 3 n v nn tng c vit y
s c 10 s hng
(28 1) : 3 + 1 = 10)
(X + 1 + X + 28) x 10 : 2 = 155
(X x 2 + 29) x 10 = 155 x 2 = 310 (Tm s b chia)
X x 2 + 29 = 310 : 10 = 31 (Tm tha s trong 1 tch)
X x 2 = 31 29 = 2 (Tm s hng trong 1 tng)
X = 2 : 2 = 1 ( Tm tha s trong 1 tch).
Bi 4 : Vit cc tng sau thnh tch ca 2 tha s :
a, 132 + 77 + 198
b, 5555 + 6767 + 7878
c, 1997, 1997 + 1998, 1998 + 1999, 1999
Gii :
a, 132 + 77 + 198
= 11 x 12 + 11 x 7 + 11 x 18
= 11 x (12 + 7 + 18) ( nhn 1 s vi 1 tng)
= 11 x 37
b, 5555 + 6767 + 7878
= 55 x 101 + 67 x 101 + 78 x 101
= (55 + 67 + 78) x 101
= 200 x 101
c, 1997, 1997 + 1998, 1998 + 1999, 1999
= 1997 x 1,0001 + 1998 x 1,0001 + 1999 x 1,0001
= (1997 + 1998 + 1999) x 1,0001
= 5994 x 1,0001 ( nhn 1 tng vi 1 s)
Bi 5 : Tm gi tr s t nhin ca a biu thc sau c gi tr ln nht, gi tr ln nht
l bao nhiu?
B = 1990 + 720 : (a 6)
Gii :
Xt B = 1990 + 720 : (a 6)
B ln nht khi thng ca 720 : (a 6) ln nht.
Khi s chia phi nh nht, v s chia khc 0 nn a 6 = 1 (l nh nht)
Suy ra : a = 7
Vi a = 7 th gi tr ln nht ca B l :
1990 + 720 : 1 = 2710.
* Bi tp v nh
Bi 1 : Thm du php tnh v du ngoc n vo 5 ch s 3 c kt qu ln lt l : 1, 2, 3,
4, 5.
Bi 2 : Tm X :
a, X x 1999 = 1999 x 199,8
b, (X x 0,25 + 1999) x 2000 = ((53 + 1999) x 2000
X 140
X
c, 71 + 65 x 4 =
+ 260
Bi 3 : Tm gi tr s ca biu thc sau :
A = a + a + a + a + . . . + a 99 (c 99 s a)
Vi a = 1001.
Bi 4 : Tm gi tr s t nhin a biu thc sau c gi tr ln nht, gi tr nh nht l bao nhiu?
C = (a 30) x (a 29) x . . . x (a 1)
Dng 5 : Cc bi ton v in ch s vo php tnh
* Bi tp vn dng
Bi 1: in ch s thch hp vo du * trong php tnh sau :
a)
432
x
b) * * * * *
**
**
30**
***
***
***
1****
Gii :
**
**2
27
3024
864
11664
b) Trc ht ta xt tch ring 2 x * * = * * *
T y ta suy ra ch s hng trm ca tch ring phi bng 1 v ch s hng chc ca s
chia ln hn hoc bng 5. Thay vo ta c php tnh :
*****
**
**
**2
1**
1**
Ta xt s d ca php chia th nht :
***-**=1
Vy php tr phi l 100 99 = 1.
Thay vo ta c :
100**
**
99
**2
1**
100
0
Xt tch ring th nht * x * * = 99 m ch s hng chc ca s chia phi ln hn hoc
bng 5, nn s chia l 99. Suy ra tch ring cui cng l
2 x 99 = 198 v s b chia l 1 0098. Thay vo ta c php chia :
1 0098
99
99
102
198
198
0
Bi ton 2 : Thay mi ch s bng cc ch s thch hp trong php tnh sau :
a) 30ab c: abc = 241
b) aba + ab = 1326
Gii :
(14 x 5 3) x 3 = 2001
(70 x 7 3) x 3 =2001.
Bi 5 : Tm ch sa, b, c trong php nhn cc s thp phn :
a,b x a,b = c,ab
Gii :
a,b x a,b = c,ab
a,b x 10 x a,b x 10 = c,ab x 10 x 10 (Gp 100 ln)
ab x ab = cab
ab x ab = c x 100 + ab 9 (cu to s)
ab x ab ab = c x 100 (Tm s hng trong 1 tng)
ab x (ab 1) = c x 4 x 25
ab 1 hay ab : 25 v nh hn 30 cab l s c 3 ch s
Vy ab hoc ab 1 l 25
Hn na ab 1 v ab l 2 s t nhin lin tip nn :
Xt : 24 x 25 v 25 x 26
Loi 25 x 26 v c = 26 x 25 : 100 = 6,5 (khng c)
Vi ab 1 = 24, ab = 25 th php tnh l:
2,5 x 2,5 = 6,25
Vy : a = 2, b = 5 v c = 6.
* Bi tp v nh
Bi 1 : Tm ch s a, b, c, d :
ab x cd = bbb
Bi 2 : Tm cc ch s a, b, c :
abc cb = ac
Bi 3 : in ch s vo cc ch v du hi :
abcd x dcba = ?????000
Bi 4 : Tm cc ch s a, b, c, d, y :
a,b x c,d = y,yy
Dng 6 : Cc bi ton v in du php tnh
*Trongdng ton ny ngi ta thng cho mt dy ch s, ta phi in du ca 4 php
tnh ( +,- ,x hoc : )v du ngoc xen gia cc ch s c php tnh c kt qu cho trc.
Bi 1: Hy in thm du php tnh vo dy s sau:
6 6 6 6 6
cbiu thc c gi tr ln lt bng : 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6
Gii:
a, Bng 0 :
( 6 6 ) x ( 6 + 6 +6 )
(6 6 ) : ( 6 + 6 + 6 )
...
b, Bng 1 :
6 + 6 66 : 6
6 ( 66 : 6 6 )
...
c, Bng 2 :
(6+6):66:6
(6x6:6+6):6
6 : (6 6 : ( 6 + 6 ))
...
d, Bng 3 :
6:6+(6+6):6
6:(6:6+6:6)
...
e, Bng 4 :
6(6:6+6:6)
(6 + 6 + 6 + 6 ) : 6
...
66:6x6:6
6 6 6 : 6: 6
...
g, Bng 5 :
h, Bng 6 :
66 66 + 6
6:66:6+6
666x6+6
...
Dng 7: Vn dng tnh cht ca cc php tnh tm nhanh kt qu ca dy tnh .
Lu : -T/c giao hon : a + b = b + a v a x b = b x a
- T/c kt hp : ( a + b )+ c = a + ( b + c )
v :( a x b ) x c = a x ( b x c )
- Nhn vi 1 v chia cho 1
a x 1 = a ; a : a = 1 v a : 1 = a
- Cng v nhn vi 0 :
a + 0 = a v a x 0 = 0
- Nhn 1 s vi 1 tng v 1 hiu :
a x (b + c) = a x b + a x c
a x (b c) = a x b a x c
* Bi tp vn dng :
Bi 1 : Thc hin cc php tnh sau bng cch nhanh nht
a, 1996 + 3992 + 5988 +7948;
b, 2 x 3 x 4 x 8 x 50 x 25 x 125;
c, (45 x 46 + 47 x 48) x (51 x 52 - 49 x 48) x (45 x 128 - 90 x 64) x (1995 x 1996 + 1997 x
1998);
d,
Gii :
a, Ta c :
1996 + 3992 + 5988 + 7984
= 1 x 1996 + 2 x 1996 + 3 x 1996 + 4 x 1996
= (1 + 2 + 3 + 4) x 1996
= 10 x 1996
= 19960
b, 2 x 3 x 4 x 8 x 50 x 25 x 125
= 3 x 2 x 4 x 50 x 8 x 25 x 125
= 3 x (2 x 50) x (4 x 25) x (8 x 125)
= 30 000 000.
c, Ta nhn thy :
45 x 128 90 x 64 = 45 x (2 x 64) 90 x 64
= (45 x 2) x 64 90 x 64
= 90 x 64 90 = 0
Trong 1 tch c 1 tha s bng 0. Vy tch bng 0, tc l :
(45 x 46 + 47 x 48) x (51 x 52 49 x 48) x (45 x 128 90 x 64) x (1995 x 1996 + 1997 x 1998)
=0
1988 x1996 1997 x11 1985
1997 x1996 1995 x1996
d,
=
=
=
=
=
= 1000
*Bi tp v nh :
Bi 1 : Hy in thm du cng (+) xen gia cc ch s
8 8 8 8 8 8 8 8. c dy tnh c kt qu bng :
a, 208
b, 1000
Bi 2 : Hy in thm du cc php tnh vo mi dy s sau c dy tnh c kt qu ln lt
l 1, 2, 3, 4, 5 :
a, 3 3 3 3 3
b, 4 4 4 4 4
c, 5 5 5 5 5
Bi 3 : Thc hin cc php tnh sau bng cch nhanh nht :
9975 11970 13965 15960 17955 19950
1995 3990 5985 7980 9975
a,
b, 1234 x 5678 x (630 315) : 1996
c,
d,
e,
319 x 45 55 x399
1995 x1996 1991x1995
;
(1 2 4 8 ... 512) x(101x102 101x101 50 51)
2 4 8 16 ... 1024 2048
BI 2:
SUY LUN L GC
I. MC TIU TIT DY :
- HS nm c dng ton v nhng bi ton gii c nh c s phn on, suy lun.
- Bit cch suy lun tm li gii cho bi ton
- Lm c mt s bi tp nng cao.
- Rn k nng tnh ton cho hc sinh .
II. CHUN B
- Cu hi v bi tp thuc dng va hc.
- Cc kin thc c lin quan.
III. CC HOT NG DY HC
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
I/ PHNG PHP LP BNG :
Cc bi ton gii bng phng php lp bng thng xut hin hai nhm i tng
(chng hn tn ngi v ngh nghip, hoc vn ng vin v gii thng, hoc tn sch v mu
ba, ... ). Khi gii ta thit lp 1 bng gm cc hng v cc ct. Cc ct ta lit k cc i tng
thuc nhm th nht, cn cc hng ta lit k cc i tng thuc nhm th hai.
Da vo iu kin trong bi ta loi b n (Ghi s 0) cc (l giao ca mi hng v
mi ct). Nhng cn li (khng b loi b) l kt qu ca bi ton.
* Bi tp vn dng :
Bi 1 : Trong 1 bui hc n cng ba bn Cc, o, Hng lm 3 bng hoa cc, o, hng. Bn
lm hoa hng ni vi cc : Th l trong chng ta chng ai lm loi hoa trng vi tn mnh c!
Hi ai lm hoa no?
Gii :
Ta c bng chn l sau :
cc
o
hng
Cc
khng
c
khng
o
khng
c
Hng
c
khng
Nhn vo bng ta thy : Cc lm hoa o
o lm hoa hng
Hng lm hoa cc.
Bi 2 : Ba ngi th hn, th tin, th in ang ngi tr chuyn trong gi gii lao. Ngi th
hn nhn xt :
Ba ta lm ngh trng vi tn ca 3 chng ta nhng khng ai lm ngh trng vi tn ca
mnh c.
Bc in hng ng : Bc ni ng.
Em cho bit tn v ngh nghip ca mi ngi th .
Gii :
Ngh hn
tin
in
Tn
Hn
0
x
Tin
x
0
in
0
x
0
Bc in hng ng li bc th hn nn bc in khng lm th hn
Bc in lm th tin.
Bc Hn phi lm th in.
Bc in phi lm th hn.
Bi 3 : Nm ngi th tn l : Da, in, Hn, Tin v Sn lm 5 ngh khc nhau trng vi tn
ca tn ca 5 ngi nhng khng c ai tn trng vi ngh ca mnh. Tn ca bc th da trng
vi ngh ca anh v mnh v v bc ch c 2 anh em. Bc tin khng lm th sn m li l em r
ca bc th hn. Bc th sn v bc th da l 2 anh em cng h. Em cho bit bc da v bc tin
lm ngh g?
Gii :
Tn
Da
in
Hn
Tin
Sn
Ngh
da
0
0
in
0
0
x
hn
x
0
0
tin
0
sn
0
0
0
Bc Tin khng lm th sn. Bc Tin l em r ca bc th hn nn bc Tin khng lm
th hn Bc Tin ch c th l th da hoc th in.
Nu bc Tin lm th da th bc Da l th in. Nh vy bc Tin va l em r ca bc
th tin va l em r ca bc th hn m v bc Tin ch c 2 anh em. iu ny v l.
Bc Tin l th in
Bc Da v bc th sn l 2 anh em cng h nn bc Da khng phi l th sn. Theo lp
lun trn bc Da khng l th tin Bc Da l th hn.
Bi 4 : Trn bn l 3 cun sch gio khoa : Vn, Ton v a l c bc 3 mu khc nhau :
Xanh, , vng. Cho bit cun bc ba mu t gia 2 cun Vn v a l, cun a l v
cun mu xanh mua cng 1 ngy. Bn hy xc nh mi cun sch bc ba mu g?
Gii :
Ta c bng sau :
Tn sch
Vn
Ton
a
Mu ba
x
0
Xanh
1
2
3
0
x
0
4
5
6
x
vng
7
8
9
Theo bi Cun ba mu t gia 2 cun Vn v a l . Vy cun sch Vn
v a l u khng t mu cho nn cun ton phi bc mu . Ta ghi s 0 vo 4 v 6,
nh du x vo 5.
Mt khc, Cun a l v cun mu xanh mua cng ngy. iu c ngha rng cun
a l khng bc mu xanh. Ta ghi s 0 vo 3.
- Nhn vo ct th 4 ta thy cun a l khng bc mu xanh, cng khng bc mu . Vy cun
a l bc mu vng. Ta nh du x vo 9.
Ting Anh
Nhn vo s ta c :
S cn b ch phin dch c ting Anh l :
30 12 = 18 (ngi)
S cn b ch phin dch c ting Php l :
25 12 = 13 (ngi)
S cn b phin dch c ban t chc huy ng l :
30 + 13 = 43 (ngi)
p s : 43; 18; 13 ngi.
Bi 2 : Lp 9A c 30 em tham gia d hi ting Anh v ting Trung, trong c 25 em ni c
ting Anh v 18 em ni c ting trung. Hi c bao nhiu bn ni c c 2
th ting?
Gii :
Cc em lp 9A tham gia d
Ting Trung
Ting Anh
hi c m t bng s
18
25
ven.
Bi 3 : C 200 hc sinh trng chuyn ng tham gia d hi ting Nga, Trung v Anh. C 60 bn
ch ni c ting Anh, 80 bn ni c ting Nga, 90 bn ni c ting Trung. C 20 bn ni
c 2 th ting Nga v Trung. Hi c bao nhiu bn ni c 3 th ting?
Gii :
Ting Anh
60
Ting Nga
80
Ting Trung 90
S hc sinh ni c ting Nga hc ting Trung l :
200 60 = 140 (bn)
S hc sinh ni c 2 th ting Nga v Trung l :
(90 + 80) 140 = 30 (bn)
S hc sinh ni c c 3 th ting l :
30 20 = 10 (bn)
p s : 10 bn.
Bi 4 : Trong 1 hi ngh c 100 i biu tham d, mi i biu ni c mt hoc hai trong ba
th ting : Nga, Anh hoc Php. C 39 i biu ch ni c ting Anh, 35 i biu ni c
ting Php, 8 i biy ni c c ting Anh v ting Nga. Hi c bao nhiu i biu ch ni
c ting Nga?
Anh 39
Php 35
Nga
Loi 2 : Xo bt mt ch s ca mt s t nhin
Bi 1: Cho s c 4 ch s . Nu ta xo i ch s hng chc v hng n v th s gim i
4455 n v. Tm s .
Gii :
Gi s phi tm l abcd. Xo i ch s hng chc v hng n v ta c s ab.
Theo bi ta c
abcd ab = 4455
100 x ab + cd ab = 4455
cd + 100 x ab ab = 4455
cd + 99 x ab = 4455
cd = 99 x (45 ab)
Ta nhn xt tch ca 99 vi 1 s t nhin l 1 s t nhin nh hn 100. Cho nn 45 ab
phi bng 0 hoc 1.
- Nu 45 ab = 0 th ab = 45 v cd = 0.
- Nu 45 ab = 1 th ab = 44 v cd = 99.
S phi tm l 4500 hoc 4499.
Loi 3 : S t nhin v tng, hiu, tch cc ch s ca n
Bi 1 : Tm mt s c 2 ch s, bit rng s gp 5 ln tng cc ch s ca n.
Gii :
Cch 1 :
Gi s phi tm l ab. Theo bi ra ta c
ab = 5 x (a + b)
10 x a + b = 5 x a + 5 x b
10 x a 5 x a = 5 x b b
(10 5) x a = (5 1) x b
5xa=4xb
T y suy ra b chia ht cho 5. Vy b bng 0 hoc 5.
+ Nu b = 0 th a = 0 (loi)
+ Nu b = 5 th 5 x a = 20, vy a = 4.
S phi tm l 45.
Cch 2 :
Theo bi ra ta c
ab = 5 x ( a + b)
V 5 x (a + b) c tn cng bng 0 hoc 5 nn b bng 0 hoc 5.
+ Nu b = 0 thay vo ta c :
a5 = 5 x (a + 5)
10 x a + 5 = 5 x a + 25
Tnh ra ta c a = 4.
Th li : 45 : (4 + 5) = 5 . Vy s phi tm l 45.
Bi 2 : Tm mt s c 2 ch s, bit rng s chia cho hiu cc ch s ca n c thng l 28
v d 1
Gii :
Gi s phi tm l ab v hiu cc ch s ca n bng c.
Theo bi ra ta c :
ab = c x 28 + 1, vy c bng 1, 2 hoc 3.
+ Nu c = 1 th ab = 29.
Th li : 9 2 = 7 1 (loi)
+ Nu c = 2 th ab = 57.
Th li : 7 5 = 2 ; 57 : 2 = 28 (d 1)
+ Nu c= 3 th ab = 58.
Th li : 8 5 = 3 ; 85 : 3 = 28 (d 1)
Vy s phi tm l 85 v 57.
Bi 3 : Tm mt s t nhin c 3 ch s, bit rng s gp 5 ln tch cc ch s ca n.
Gii :
Cch 1 :
Gi s phi tm l abc. Theo bi ra ta c
abc = 5 x a x b x c.
V a x 5 x b x c chia ht cho 5 nn abc chia ht cho 5. Vy c = 0 hoc 5, nhng c khng
th bng 0, vy c = 5. S phi tm c dng ab5. Thay vo ta c.
100 x a + 10 x b + 5 = 25 x a x b.
20 x a + 2 x b +1 = 5 x a x b.
V a x 5 x b chia ht cho 5 nn 2 x b + 1 chia ht cho 5. Vy 2 x b c tn cng bng 4 hoc
9, nhng 2 x b l s chn nn b = 2 hoc 7.
- Trng hp b = 2 ta c a25 = 5 x a x 2. V tri l s l m v phi l s chn. Vy trng
hp b = 2 b loi.
- Trng hp b = 7 ta c 20 x a + 15 = 35 x a. Tnh ra ta c a = 1.
Th li :
175 = 5 x 7 x 5.
Vy s phi tm l 175.
Cch 2 :
Tng t cach 1 ta c :
ab5 = 25 x a x b
Vy ab5 chia ht cho 25, suy ra b = 2 hoc 7. Mt khc, ab5 l s l cho nna, b phi l s
l suy ra b = 7. Tip theo tng t cch 1 ta tm c a = 1. S phi tm l 175.
Loi 4 : So snh tng hoc in du
Bi 1 : Cho A = abc + ab + 1997
B = 1ab9 + 9ac + 9b
So snh A v B
Gii :
Ta thy : B = 1009 + ab0 + 900 + ac + 90 + b
= 1999 + ab0 + a0 + c + b
= 1999 + abc + ab
. . . a > B
Bi 2 : So snh tng A v B.
A = abc +de + 1992
B = 19bc + d1 + a9e
Gii :
Ta thy : B = 1900 + bc + d0 + 1 + a00 + e + 90
= abc + de + 1991
T ta suy ra A > B.
bi 3 : in du
1a26 + 4b4 +5bc abc + 1997
Bi 1 : Cho 4 ch s 0, 3, 8 v 9.
a, Vit c tt c bao nhiu s c 4 ch s khc nhau t 4 ch s cho.
b, Tm s ln nht, s nh nht c 4 ch s khc nhau c vit t 4 ch s cho.
c, Tm s l ln nht, s chn nh nht c 4 ch s khc nhau c vit t 4 ch s cho.
Gii :
Chn 3 lm ch s hng nghn, ta c cc s :
8 9 : 3089
0
9 8 : 3098
0 9 : 3809
3
8
9 0 : 3890
0 8 : 3908
8 0 : 3980
Nhn vo s trn ta thy : T 4 ch s cho ta vit c 6 s c ch s hng nghn
bng 3 tho mn iu kin ca bi.
Ch s 0 khng th ng v tr hng nghn. Vy s cc s tho mn iu kin ca bi
l:
6 x 3 = 18 (s)
Cch 2 :
Ln lt chn cc ch s hng nghn, hng trm, hng chc v hng n v nh sau :
Gii :
a, Ta lp c 6 s sau
235
325
523
253
352
532
b, Mi ch s ng mi hng 2 ln.
c, Tng cc s l :
(2 + 3 + 5) x 2 x 100 + (2 + 3 + 5) x 2 x 10 + (2 + 3 + 5) x 1
= 10 x 2 x (100 + 10 + 1)
= 10 x 2 x 111
= 2220
Bi 4 : Cho 4 ch s 1, 2, 3, 4. Hy lp tt c cc s c 4 ch s m mi s c 4 ch s
cho. Tnh tng cc s .
Gii :
Chn ch s 1 hng nghn ta lp c 6 s sau :
1234
1324
1423
1243
1342
1432
Ta thy mi ch s ng mi hng 6 ln. Vy tng cc s lp c :
(1 + 2 + 3 + 4) x 1000 x 6 + (1 + 2 + 3 + 4) x 100 x 6 + (1 + 2 + 3 + 4) x 10 x 6 + (1 + 2 + 3 + 4)
x1x6
= 10 x 6 x (1000 + 100 + 10 + 1)
= 60 x 1111
= 66660.
Bi 5 : Cho 5 ch s 1, 2, 3, 4, 5. Hy lp tt c cc s c 5 ch s m mi s c 5 ch s
cho. Tnh tng
Gii :
Chn ch s 1 hng chc nghn ta lp c 24 s
Tng t nn ta lp c
24 x 5 = 120 (s)
Tng l :
(1 + 2 + 3 + 4 + 5) x 10000 x 24 + (1 + 2 + 3 + 4 + 5) x 1000 x 24 + (1 + 2 + + 3 + 4 + 5) x
100 x 24 + (1 + 2 + 3 + 4 + 5) x 10 x 24 + (1 + 2 + 3 + 4 + 5) x x 1 x 24
= (1 + 2 + 3 + 4 + 5) x 24 x 11111
= 15 x 24 x 11111
= 3999960
Bi 6 : Cho 3 ch s 3, 3, 4. Hy lp tt c cc s c 3 ch s m mi s c 3 ch s cho
m mi ch s trn ch vit 1 ln. Tnh tng cc s .
Gii :
Ta lp c 3 s 334, 343, 433
Tng cc s :
(3 + 3 + 4) x 100 x 1 + (3 + 3 + 4) x 10 + (3 + 3 + 4) x 1
= 10 x (10 + 10 + 1)
= 10 x 111
= 1110.
Bi 7 : Cho 4 ch s : 2, 2, 5, 1.
Hy lp tt c cc s c 4 ch s m mi s c 4 ch s cho. Tnh tng
Gii :
- Chn ch s 1 hng nghn ta lp c cc s :
1225
1522
1252
- Chn ch s 5 hng nghn ta cng lp c 3 s.
- Chn ch s 2 hng nghn ta lp c 6 s
2152
2251
2512
2125
2215
2521
Vy ta lp c 12 s.
Tng l :
(1 + 2 + 2 + 5) x 1000 x 3 + (1 + 2 + 2 + 5) x 100 x 3 + (1+ 2 + 2 + 5) x 1 x 3
= (1 + 2 + 2 + 5) x 3 x 1111
= 10 x 3 x 1111
= 33330
Bi 8 : Cho 3 ch s 0, 3, 7. Hy lp tt cc cc s c 3 ch s sao cho mi s c 3 ch s
cho. Tnh tng cc s va lp
Gii :
Ta lp c 4 s
307
703
370
730
Tng
(3 + 7) x 100 x 2 + (3 + 7) x 10 + (3 + 7) x 1
= 10 x 100 x 2 + 10 x 10 + 10 x 1
= 20 x 100 + 100 + 10
= 2110.
* Bi tp v nh :
Bi 1 : Cho 4 ch s : 0, 2, 3, 5. Hy lp tt c cc s m mi s c 4 ch s cho. Tnh
tng.
Bi 2 : Cho 4 ch s : 1, 3, 3, 4. Hy lp tt c cc s c 4 ch s m mi s c 4 ch s
cho. Tnh tng.
Bi 3 : Cho 5 ch s : 0, 1, 3, 2, 4. Hy lp tt c cc s c 5 ch s m mi s c 5 ch s
cho. Tnh tng.
Bi 4 : Cho 5 ch s 0, 1, 2, 3, 4.
a, C th vit cbao nhiu s c 4 ch s khc nhau t 5 ch s cho? Trong cc s vit
c c bao nhiu s chn?
b, Tm s chn ln nht, s l nh nht c 4 ch s khc nhau c vit t 5 ch s cho
Bi 5 : C th vit c bao nhiu s c 3 ch s khc nhau, bit rng :
a, Cc ch s ca chng u l nhng s l?
b, Cc ch s ca chng u l nhng s chn?
Bi 6 :
a, Tm s t nhin nh nht c 5 ch s c vit t 3 ch s khc nhau.
b, Tm s t nhin ln nht c 5 ch s c vit t 3 ch s khc nhau.
Bi 7 : Vit lin tip cc s t nhin t 1 n 15 c 1 s t nhin. Hy xo i 10 ch s va
nhn c m vn gi nguyn th t ca cc ch s cn li c :
a, S ln nht;
b, S nh nht;
Vit cc s .
Bi 8 : Vit lin tip 10 s chn khc 0 u tin c mt s t nhin. Hy xo i 10 ch s
ca s va nhn c m vn gi nguyn th t ca cc ch s cn li c :
a, S chn ln nht;
b, S l nh nht.
II DY S
Dng 1 . Quy lut vit dy s.
* Kin thc cn lu (cch gii) :
Trc ht ta cn xc nh quy lut ca dy s.
Nhng quy lut thng gp l :
+ Mi s hng (k t s hng th hai) bng s hng ng trc n cng (hoc tr) vi 1
s t nhin d ;
+ Mi s hng (k t s hng th hai) bng s hng ng trc n nhn (hoc chia) vi 1
s t nhin q khc 0 ;
+ Mi s hng (k t s hng th ba) bng tng hai s hng ng trc n ;
+ Mi s hng (k t s hng th t) bng tng ca s hng ng trc n cng vi s t
nhin d cng vi s th t ca s hng y ;
+ s hng ng sau bng s hng ng trc nhn vi s th t ;
v...v
Loi 1: Dy s cch u
Bi 1 : Vit tip 3 s :
a, 5, 10, 15, ...
b, 3, 7, 11, ...
Gii :
a, V : 10 5 = 5
15 10 = 5
Dy s trn 2 s hng lin nhau hn km nhau 5 n v. Vy 3 s tip theo l :
15 + 5 = 20
20 + 5 = 25
25 + 5 = 30
Dy s mi l :
5, 10, 15, 20, 25, 30.
b,
73=4
11 7 = 4
Dy s trn 2 s hng lin nhau hn km nhau 4 n v. Vy 3 s tip theo l :
11 + 4 = 15
15 + 4 = 19
19 + 4 = 23
Dy s mi l :
3, 7, 11, 15, 19, 23.
Dy s cch u th hiu ca mi s hng vi s lin trc lun bng nhau
Loi 2 : Dy s khc
Bi 1 : Vit tip 3 s hng vo dy s sau :
a, 1, 3, 4, 7, 11, 18, ...
b, 0, 2, 4, 6, 12, 22, ...
c, 0, 3, 7, 12, ...
d, 1, 2, 6, 24, ...
Gii
a, Ta nhn xt :
4=1+3
7=3+4
11 = 4 + 7
18 = 7 + 11
...
T rt ra quy lut ca dy s l : Mi s hng (K t s hng th ba) bng tng ca
hai s hng ng trc n. Vit tip ba s hng, ta c dy s sau :
1, 3, 4, 7, 11, 18, 29, 47, 76,...
b, Tng t bi a, ta tm ra quy lut ca dy s l : Mi s hng (k t s hng th t) bng tng
ca 3 s hng ng trc n.
Vit tip ba s hng, ta c dy s sau.
0, 2, 4, 6, 12, 22, 40, 74, 136, ...
c, ta nhn xt :
S hng th hai l :
3=0+1+2
S hng th ba l :
7=3+1+3
S hng th t l :
12 = 7 + 1 + 4
T rt ra quy lut ca dy l : Mi s hng (k t s hng th hai) bng tng ca s
hng ng trc n cng vi 1 v cng vi s th t ca s hng y .
Vit tip ba s hng ta c dy s sau.
0, 3, 7, 12, 18, 25, 33, ...
d, Ta nhn xt :
S hng th hai l
2=1x2
S hng th ba l
6=2x3
s hng th t l
24 = 6 x 4
...
T rt ra quy lut ca dy s l : Mi s hng (k t s hng th hai) bng tch ca s
hng ng lin trc n nhn vi s th t ca s hng y.
Vit tip ba s hng ta c dy s sau :
1, 2, 6, 24, 120, 720, 5040, ...
Bi 2 : Tm s hng u tin ca cc dy s sau :
a, . . ., 17, 19, 21
b, . . . , 64, 81, 100
Bit rng mi dy c 10 s hng.
Gii :
a, Ta nhn xt :
S hng th mi l
21 = 2 x 10 + 1
S hng th chn l :
19 = 2 x 9 + 1
S hng th tm l :
17 = 2 x 8 + 1
...
O
O
O
O
O
O
c, Hy in s vo cc trn sao cho tng ca 3 lin tip u bng nhau. Gii thch cch lm.?
Dng 3 : Tm s s hng ca dy s .
* Lu :
- dng ny thng s dng phng php gii ton khong cch (trng cy).Ta c cng thc
sau:
S s hng ca dy = S khong cch + 1
- Nu quy lut ca dy l : s ng sau bng s hng lin trc cng vi s khng i th :
S cc s hng ca dy = (S cui s u) : K/c + 1
*Bi tp vn dng :
Bi 1: Vit cc s l lin tip t 211. S cui cng l 971. Hi vit c bao nhiu s ?
Gii:
Hai s l lin tip hn km nhau 2 n v
S cui hn s u s n v l :
971 211 = 760 (n v)
760 n v c s khong cch l :
760 : 2 = 380 (K/ c)
Dy s trn c s s hng l :
380 +1 = 381 (s)
p s :381 s hng
Bi 2: Cho dy s 11, 14, 17, ... , 68.
a, Hy xc nh dy trn c bao nhiu s hng ?
b, Nu ta tip tc ko di cc s hng ca dy s th s hng th 1 996 l s my ?
Gii :
a,Ta c : 14 11 = 3
17 14 = 3
Vy quy lut ca dy l : mi s hng ng sau bng s hng ng trc cng vi 3 .
S cc s hng ca dy l :
( 68 11 ) : 3 + 1 = 20 (s hng)
b, Ta nhn xt :
S hng th hai : 14 = 11 + 3 = 11 + (2 1) x 3
S hng th ba : 17 = 11 + 6 = 11 + (3 1) x 3
S hng th t : 20 = 11 + 9 = 11 + (4 1) x 3
Vy s hng th 1 996 l : 11 + (1 996 1) x 3 = 5 996
p s : 20 s hng ; 5 996
Bi 3: Trong cc s c ba ch s, c bao nhiu s chia ht cho 4 ?
Gii :
28 x 1000 = 28 000
* S t nhin c to thnh bng cch vit lin tip cc s t nhin t 1984 n 1999 l
(1 + 9 + 8 + 4) + (1 + 9 + 8 + 5) +... +(1 + 9 + 8 + 9) + (1 + 9 + 9 + 0) + ... +
22
23
27
19
(1 + 9 + 9 + 8) + (1 + 9 + 9 + 9) = 382
27
28
* Vy tng cc ch s ca s t nhin cho l :
28 000 382 = 27 618.
Bi 3 : Vit cc s chn lin tip :
2, 4, 6, 8, . . . , 2000
Tnh tng ca dy s trn
Gii :
Dy s trn 2 s chn lin tip hn km nhau 2 n v.
Dy s trn c s s hng l :
(2000 2) : 2 + 1 = 1000 (s)
1000 s c s cp s l :
1000 : 2 = 500 (cp)
Tng 1 cp l :
2 + 2000 = 2002
Tng ca dy s l :
2002 x 500 = 100100.
* Bi tp v nh
Bi 1 : Tnh tng :
a, 6 + 8 + 10 + ... + 1999.
b, 11 + 13 + 15 + ... + 147 + 150
c, 3 + 6 + 9 + ... + 147 + 150.
Bi 2 : Vit 80 s chn lin tip bt u t 72. S cui cng l s no?
Bi 3 : C bao nhiu s :
a, C 3 ch s khi chia cho 5 d 1? d 2?
b, C 4 ch s chia ht cho 3?
c, C 3 ch s nh hn 500 m chia ht cho 4?
Bi 4 : Khi nh s th t cc dy nh trn mt ng ph, ngi ta dng cc s l lin tip 1, 3,
5, 7, ... nh s dy th nht v cc s chn lin tip 2, 4, 6, 8, ... nh s dy th hai. Hi
nh cui cng trong dy chn ca ng ph l s my, nu khi nh s dy ny ngi ta
dng 769 ch c thy?
Bi 5 : Cho dy cc s chn lin tip 2, 4, 6, 8, ... Hi s 1996 l s hng th my ca dy ny?
Gii thch cch tm.
Bi 6 : Tm tng ca :
a, Cc s c hai ch s chia ht cho 3 ;
b, Cc s c hai ch s chia cho 4 d 1 ;
c, 100 s chn u tin ;
d, 10 s l khc nhau ln hn 20 v nh hn 40.
Dng 5 : Tm s hng th n
* Bi tp vn dng
Bi 1 : Cho dy s : 1, 3, 5, 7, ...
Hi s hng th 20 ca dy l s no?
Gii :
Dy cho l dy s l nn cc s lin tip trong dy cch nhau 1 khong cch l 2 n
v.
20 s hng th c s khong cch l :
20 1 = 19 khong cch)
19 s c s n v l :
19 x 2 = 38 (n v)
S cui cng l :
1 + 38 = 39
p s : S hng th 20 ca dy l 39
Bi 2 : Vit 20 s l, s cui cng l 2001. S u tin l s no?
Gii :
2 s l lin tip hn km nhau 2 n v
20 s l c s khong cch l :
20 1 = 19 (khong cch)
19 khong cch c s n v l :
19 x 2 = 38 (n v)
S u tin l :
2001 38 = 1963
p s : s u tin l 1963.
Cng thc : a, Cui dy : n = S u + khong cch x (n 1)
b, u dy : n = S cui khong cch x (n 1)
* Bi tp v nh :
Bi 1 : Vit cc s chn bt u t 2. S cui cng l 938. Dy s c bao nhiu s?
Bi 2 : Tnh :
2 + 4 + 6 + ... + 2000.
Bi 3 : Cho dy s : 4, 8, 12, ...
Tm s hng 50 ca dy s .
Bi 4 : Vit 25 s l lin tip s cui cng l 2001. Hi s u tin l s no?
Bi 5 : Tnh tng :
a, 6 + 8 + 10 + ... + 2000
b, 11 + 13 + 15 + ... + 1999.
c, 3 + 6 + 9 + ... + 147 + 150.
Bi 6 : Vit 80 s chn lin tip bt u t 72. Hi s cui cng l s no?
Bi 7 : Cho dy s gm 25 s hng :
. . ., 146, 150, 154.
Hi s u tin l s no?
Dng 6 : Tm s ch s bit s s hng
* Bi tp vn dng
Bi 1 : Cho dy s 1, 2, 3, 4, ..., 150.
Dy ny c bao nhiu ch s
Gii :
Dy s 1, 2, 3, ..., 150 c 150 s.
Trong 150 s c
+ 9 s c 1 ch s
+ 90 s c 2 ch s
+ Cc s c 3 ch s l : 150 9 90 = 51 (ch s)
Dy ny c s ch s l :
1 x 9 + 2 x 90 + 3 x 51 = 342 (ch s)
p s 342 ch s
Bi 2 : Vit cc s chn lin tip t 2 n 1998 th phi vit bao nhiu ch s?
Gii :
Dy s : 2, 4, ..., 1998 c s s hng l :
(1998 2) : 2 + 1 = 999 (s)
Trong 999 s c :
4 s chn c 1 ch s
45 s chn c 2 ch s
450 s chn c 3 ch s
Cc s chn c 4 ch s l :
999 4 45 450 = 500 (s)
S lng ch s phi vit l :
1 x 4 + 2 x 45 + 3 x 450 + 4 x 500 = 3444 (ch s)
p s : 3444 ch s
Ghi nh :
tm s ch s ta :
+ Tm xem trong dy s c bao nhiu s s hng
+ Trong s cc s c bao nhiu s c 1, 2, 3, 4, ... ch s
Dng 7 :Tm s s hng bit s ch s
* Bi tp vn dng
Bi 1 : Mt quyn sch coc 435 ch s. Hi quyn sch c bao nhiu trang?
Gii :
nh s trang sch ngi ta bt u nh t trang s 1. Ta thy nh s trang c 1
ch s ngi ta nh mt 9 s v mt :
1 x 9 = 9 (ch s)
S trang sch c 2 ch s l 90 nn nh 90 trang ny mt :
2 x 90 = 180 (ch s)
nh quyn sch c 435 ch s nh vy ch n s trang c 3 ch s. S ch s nh
s trang sch c 3 ch s l:
435 9 180 = 246 (ch s)
246 ch s th nh c s trang c 3 ch s l :
246 : 3 = 82 (trang)
Quyn sch c s trang l :
9 + 90 + 82 = 181 (trang)
p s 181 trang.
Bi 2 : Vit cc s l lin tip bt u t s 87. Hi nu phi vit tt c 3156 ch s th vit n
s no?
Gii :
T 87 n 99 c cc s l l :
(99 87) : 2 + 1 = 7 (s)
vit 7 s l cn :
2 x 7 = 14 (ch s)
C 450 s l c 3 ch s nn cn :
3 x 450 = 1350 (ch s)
S ch s dng vit cc s l c 4 ch s l :
3156 14 1350 = 1792 (ch s)
Vit c cc s c 4 ch s l :
1792 : 4 = 448 (s)
Vit n s :
999 + (448 1) x 2 = 1893
Dng 8 : vit lin tip mt nhm ch s hoc ch ci
Bi 1 : Vit lin tip cc ch ci A, N, L, , U thnh dy AN LU, AN LU, ... Ch ci th
1998 l ch ci g?
Gii :
vit 1 nhm AN LU ngi ta phi vit 5 ch ci A, N, L, , U.
Nu xp 5 ch ci y vo 1 nhm ta c :
Chia cho 5 khng d l ch ci U
Chia cho 5 d 1 l ch ci A
Chia cho 5 d 2 l ch ci N
Chia cho 5 d 3 l ch ci L
Chia cho 5 d 4 l ch ci
M : 1998 : 5 = 339 (nhm) d 3
Vy ch ci th 1998 l ch ci L ca nhm th 400
Bi 2 : Mt ngi vit lin tip nhm ch T quc vit nam thnh dy
T quc vit nam T quc vit nam ...
a, Ch ci th 1996 trong dy l ch g?
b, Ngi ta m c trong dy c 50 ch T th dy c bao nhiu ch ? bao nhiu ch I
c, Bn An m c trong dy c 1995 ch . Hi bn y m ng hay sai? Gii thch ti sao?
d, Ngi ta t mu cc ch ci trong dy theo th t : Xanh, , tm, vng. xanh, , ... Hi ch
ci th 1995 trong dy t mu g?
Gii :
a, Nhm ch T QUC VIT NAM c 13 ch ci. M 1996 : 13 = 153 (nhm) d 7.
Nh vy k t ch ci u tin n ch ci th 1996 trong dy ngi ta vit 153 ln
nhm ch T QUC VIT NAM v 7 ch ci tip theo l : T QUC V. Ch ci th 1996
trong dy l ch V.
b, Mi nhm ch T QUC VIT NAM c 2 ch T v cng c 2 ch v 1 ch I. v vy, nu
ngi ta m c trong dy c 50 ch T th dy cng phi c 50 ch v c 25 ch I.
c, Bn m sai, v s ch trong dy phi l s chn
d, Ta nhn xt : cc mu Xanh, , tm, vng gm c 4 mu.
M 1995 : 4 = 498 (nhm) d 3.
Nhng ch ci trong dy c s th t l s chia cho 4 d 3 th c t mu tm
Vy ch ci th 1995 trong dy c t mu tm.
* Bi tp v nh :
Bi 1 : Dy s l t 9 n 1999 c bao nhiu ch s
Bi 2 : Vit cc s chn lin tip bt u t 60. Hi nu vit 2590 ch s th vit n s no?
Bi 3 : Ngi ta vit TON TUI TH thnh dy mi ch s vit 1 mu theo th t xanh, ,
vng. Hi ch th 2000 l ch g, mu g?
Bi 4 : Mt ngi vit lin tip nhm ch CHM HC CHM LM thnh dy CHM HC
CHM LM CHM HC CHM LM ...
a, Ch ci th 1000 trong dy l ch g?
b, Nu ngi ta m c trong dy c 1200 ch H th m c ch A?
c, Mt ngi m c trong dy c 1996 ch C. Hi ngi m ng hay sai? Gii thch ti
sao?
Bi 5 :
a, C bao nhiu s chn c4 ch s?
b, C bao nhiu s c 3 ch s u l?
c, C bao nhiu s c 5 ch s m trong c t nht hai ch s ging nhau?
Bi 6 : cho dy s t nhin lin tip : 1, 2, 3, 4, 5, ..., 1999
Hi dy s c bao nhiu ch s?
Bi 7 : Cho dy s t nhin lin tip: 1, 2, 3, 4, 5, ..., x.
Tm x bit dy s c 1989 ch s
Bi 8 : Cho dy s chn lin tip :
2, 4, 6, 8, 10, ..., 2468.
a, Hi dy c bao nhiu ch s?
b, Tm ch s th 2000 ca dy .
Bi 9 : Cho dy s 1,1; 2,2; 3,3; ...; 108,9; 110,0
a, Dy s ny c bao nhiu s hng?
b, S hng th 50 ca dy l s hng no?
Bi 10 : Cho dy 3, 18, 48, 93, 153, ...
a, Tm s hng th 100 ca dy.
b, S 11703 l s hng th bao nhiu ca dy
BI 4
CNG VIC CHUNG
I. MC TIU TIT DY :
- HS nm c cch gii cc bi ton trong dng ny
- Lm c mt s bi tp nng cao.
- Rn k nng gii ton cho hc sinh .
II. CHUN B
- Cu hi v bi tp thuc dng va hc.
- Cc kin thc c lin quan.
III. CC HOT NG DY HC
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
3.1 Kin thc cn nh.
a. Loi ton ny cng th hin r mi quan h i lng t l thun v t l nghch trong cc tnh
hung phc tp hn bi ton v quy tc tam sut.
b. ch :
- Ta c th hiu 1 cng vic nh l 1 n v. Do c th biu th 1 cng vic thnh nhiu phn
bng nhau (ph hp vi cc iu kin ca bi ton) thun tin cho vic tnh ton.
- S dng phn s c coi l thng ca php chia hai s t nhin.
- Bi ton nythng c i lng thi gian. Cn phi bit chuyn i v s dng cc n v o
thi gian thch hp cho vic tnh ton.
3.2 Bi tp vn dng.
Bi 1 : An v Bnh nhn lm chung mt cng vic. Nu mt mnh An lm th sau 3 gi s xong
vic, cn nu Bnh lm mt mnh th sau 6 gi s xong vic . Hi c 2 ngi cng lm th sau
my gi s xong vic ?
Gii :
Cch 1 :
Biu th cng vic thnh 6 phn bng nhau th sau 1 gi An lm c 2 phn v Bnh lm
c 1 phn . Do , sau 1 gi c 2 ngi cng lm c
2 + 1 = 3 (phn)
1 gi
|
|
|
|
|
|
|
I
II
Thi gian 2 ngi cng ln xong vic l :
6 ; 3 = 2 (gi)
p s 2 gi
Cch 2 :
Nu An lm mt mnh th sau 1 gi lm c
gi lm c
cng vic l :
1
6
1
3
1
6
1
2
+ = (cng vic)
Thi gian 2 ngi cng lm xong vic l :
1:
1
2
= 2 (gi)
p s 2 gi.
Bi 2 : Ba ngi cng lm mt cng vic. Ngi th nht c th hon thnh trong 3 tun; ngi
th hai c th hon thnh mt cng vic nhiu gp ba ln cng vic trong 8 tun; ngi th
ba c th hon thnh mt cng vic nhiu gp 5 cng vic trong 12 tun. Hi nu c ba ngi
cng lm cng vic ban u th s hon thnh trong bao nhiu gi? nu mi tun lm 45 gi?
Gii:
Theo bi ra ta c :
Ngi th hai lm xong cng vic ban u trong:
8
3
8 : 3 = (tun)
Ngi th ba lm xong cng vic ban u trong :
12 : 5 =
12
5
(tun)
3
8
5
12
9
8
5
12
1
3
(cng vic)
8
9
1:
= (tun)
S gi c ba ngi lm xong cng vic l:
45 x
8
9
= 40 (gi)
p s : 40 gi
Bi 3 : Hai vi nc cng chy vo b th sau 1 gi 12 pht s y b. Nu mt mnh vi th
nht chy th sau 2 gi s y b. Hi mt mnh vi th hai chy th my gi s y b?
Gii :
i : 1 gi 12 pht = 72 pht
2 gi = 120 pht
Cch 1:
Biu th lng nc y b l 360 phn bng nhau th sau mt pht c hai vi cng chy c s
phn l :
360 : 72 = 5 (phn)
Mi pht vi th nht chy c s phn l:
360 : 120 = 3 (phn)
Do mi pht vi th hai chy c s phn l:
5 3 = 2 (phn)
Thi gian vi th hai chy c y b l :
360 : 2 = 180 (pht) = 3 gi
Cch 2 :
Mt pht c hai vi chy c
1
72
(b nc)
1
120
1
120
1
180
=
(b nc)
Thi gian vi th hai chy mt mnh y b l:
1:
1
180
= 180 (pht)
= 3 gi
p s : 3 gi
Bi 4 : Kin v Hin cng lm mt cng vic c th hon thnh trong 10 ngy. Sau 7 ngy cng
lm th Kin ngh vic. Hin phi lm nt phn vic cn li trong 9 ngy. Hi nu lm ring th
mi ngi lm trong bao lu ?
Gii :
1
10
Cch 1:
Kin v Hin cng lm 1 ngy c
cng vic
Sau 7 ngy cng lm hai ngi lm c s phn cng vic l :
1
10
x7=
Phn vic cn li l :
7
10
7
10
(cng vic)
3
10
1 = (cng vic)
Mi ngy Hin lm c :
3
10
1
30
: 9 = (cng vic)
S ngy Hin lm mt mnh xong cng vic l:
1
30
1 : = 30 (ngy)
Mi ngy Kin lm c :
1
10
1
30
1
15
= (cng vic)
S ngy Kin lm mt mnh xong cng vic l:
1:
1
15
= 15 (ngy)
p s : Kin 15 ngy
Hin 30 ngy
4. Bi tp v nh :
Bi 1 :Ba vi nc cng chy vo b th sau 1 gi 20 pht s y b. Nu ring vi th nht
chy th sau 6 gi s y b, ring vi th hai chy th sau 4 gi s y b. Hi ring vi th ba
chy th sau my gi s y b?
Bi 2: My cy th nht cn 9 gi cy xong din tch cnh ng, my cy th hai cn 15 gi
cy xong din tch cnh ng y . Ngi ta cho my cy th nht lm vic trong 6 gi ri
ngh my cy th hai lm tip cho n khi cy xong din tch cnh ng ny. Hi my cy th
2 lm trong bao lu?
Bi 3 : Hai vi nc cng chy vo b bi sau 48 pht s y b. Mt mnh vi th nht chy 2
gi s y b. Hy tnh xem b bi ny cha c bao nhiu mt khi nc, bit rng mi pht
vi th hai chy nhiu hn vi th nht 50 m3 nc.
Bi 4: Ba ngi th cng lm mt cng vic . Nu ngi th nht lm mt mnh th sau 8 gi s
xong cng vic ; nu ngi th ba lm mt mnh th sau 6 gi s xong vic ;nu ngi th hai
lm mt mnh th sau 3 gi s xong vic . Hi c ba ngi cng lm th sau bao lu s xong cng
vic ny ?
Bi 5: C mt cng vic m Hong lm mt mnh th sau 10 ngy s xong vic, Minh lm mt
mnh th sau 15 gi s xong vic . Anh lm mt mnh phi cn s ngy gp 5 ln s ngy ca
Hong v Minh cng lm xong vic . Hi nu c ba ngi cng lm th sau bao lu s
xong vic ny ?
3
4
7
12
3
5
55
100
22 : 40 = 0,55 = 55% (
=
= 55% )
T s hc sinh nam so vi hc sinh ca lp l :
18 : 40 = 0,45 = 45%
p s : 55% v 45%
Bi 2 : Mt s sau khi gim i 20% th phi tng thm bao nhiu phn trm s mi li c
s c.
Gii :
Mt s gim i 20% tc l gim i
S c :
|
|
|
|
|
S mi :
|
|
|
|
|
1
4
1
5
gi tr ca s .
|
1
4
ca n
1
5
= 50 (kg) p s 50 kg.
Bi 5 : Nc bin cha 4% mui. Cn thm bao nhiu gam nc l vo 400 gam nc bin
t l mui trong dung dch l 2%.
Gii :
Lng nc mui c trong 400g nc bin l :
400 x 4 : 100 = 16 (g)
Dung dch cha 2 % mui l :
C c 100 g nc th c 2 g mui
16 g mui cn s lng nc l :
100 : 2 x 16 = 800 (g)
Lng nc phi thm l :
800 400 = 400 (g)
p s 400 g.
Bi 6 : Din tch ca 1 hnh ch nht s thay i th no nu tng chiu di ca n ln 10 % v
bt chiu rng ca n i 10 %
Gii :
Gi s o chiu di l 100 x a
S o chiu rng l 100 x b
S o din tch l : 10 000 x a x b
S o chiu di mi l : 110 x a
s o chiu rng mi l : 90 x b
S o din tch mi l : 9900 x a x b
S o din tch mi km s o din tch c l :
10 000 x a x b 9 900 x a x b = 100 x a x b
100 xaxb
10000 xaxb
Tc l km din tch c l :
= 10%
Bi 7 : Lng nc trong ht ti l 20%. C 200 kg ht ti sau khi phi kh nh i 30 kg.
Tnh t s % nc trong ht phi kh.
Gii :
80
100
x
= 96 (%)
Gi hoa sau tt so vi thng 11 l :
100 96 = 4 (%)
p s 4 %
Bi 9 : Mt ngi mua mt k phiu loi 3 thng vi li xut 1,9% 1 thng v gi tr k phiu
6000 000 ng. Hi sau 3 thng ngi lnh v bao nhiu tin c vn ln li. Bit rng, tin
vn thng trc nhp thnh vn ca thng sau.
Gii :
Vn ca thng sau so vi thng lin trc l :
100 + 1,9 = 101,9 (%)
Tin vn u thng th hai l :
6000000x101,9
100
= 6 114 0000 ()
Tin vn u thng th 3 l :
6114000x101,9
100
= 6230 166 ()
Tin vn v li sau 3 thng l :
6230166x101,9
100
= 6348539,154 ()
p s 6348539,154 ng
Bi 10 : Gi cc loi rau thng 3 thng t hn thng hai l 10%. Gi rau thng 4 li r hn
thng 3 l 10%. Gi rau thng 2 t hay r hn gi rau thng 4?
Gii :
Nu gi rau thng 2 l 100%
Nh vy gi rau thng 3 l :
100 + 10 = 110 (%) Gi rau thng 2
Gi rau thng 4 l :
100 10 = 90 (%) gi rau thng 3 v bng :
110
100
90
100
+
= 99% gi rau thng 2
Nh vy rau thng t r hn rau thng hai.
* Bi tp v nh :
Bi 1 : Mt ca sch, h gi 10% gi sch nhn ngy 1/6 tuy vy ca hng vn cn li 8%.
Hi : Ngy thng th ca hng c li bao nhiu phn trm.
Bi 2 : Mt ngi bn hng c li 15% gi bn. Hi ngi y c li bao nhiu phn trm
gi mua?
Bi 3 : Mt ca hng bn go c li 25% gi mua. Hi ca hng c li bao nhiu phn trm
gi bn.
Bi 4 : Cui nm hc, mt ca hng h gi bn v 20%. Hi vi cng mt s tin nh c, mt
hc sinh s mua thm c bao nhiu phn trm s v.
Bi 5 : Tm din tch hnh ch nht, bit rng nu chiu di tng 20% s o v chiu rng gim
20% s o th din tch b gim i 30m2
Bi 6 : Sn lng la ca khu vc A hn khu vc B l 26% mc d din tch ca khu
vc A ch ln hn khu vc B l 5 %. Hi nng sut thu hoch ca khu vc A nhiu hn khu vc
B l my phn trm?
Bi 7 : Khi lng cng vic tng 80%. Hi phi tng s ngi lao ng thm bao nhiu phn
trm nng sut lao ng tng 20%?
Bi 8 : Mc lng ca cng nhn tng 20%, gi hng gim 20%. Hi vi mc lng mi ny th
lng hng mi s mua c nhiu hn hng c bao nhiu phn trm?
BI 6
HNH HC
A/ CC BI TON V NHN DNG CC HNH
I. MC TIU TIT DY :
- HS nm c mt s tnh cht ca cc hnh hc
- Nhn dng c cc hnh v gii c cc bi ton c lin quan
- Rn k nng gii ton, quan st, tnh ton cho hc sinh .
II. CHUN B
- Cu hi v bi tp thuc dng va hc.
- Cc kin thc c lin quan.
III. CC HOT NG DY HC
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
3.1 Cc kin thc cn nh :
A
- Ni hai im A, B ta c on thng AB
|
A
- Hnh tam gic c 3 nh, 3 cnh v 3 gc.
. Hnh tam gic ABC c 3 nh l A, B, C ;
C 3 cnh l AB, BC v CA; C 3 gc l gc A,
gc B v gc C.
B
|
B
B
C
C
D
- Hnh ch nht ABCD c 4 gc
vung ; Hai cnh AD v BC l
chiu di, hai cnh AB v CD
l chiu rng.
3.2) Bi tp vn dng
Bi 1 : Cho tam gic ABC. Trn cnh BC ta ly 6 im. Ni nh A vi mi im va chn. Hi
m c bao nhiu hnh tam gic.
Gii :
A
A
1
2
D
3
E
B
D
E
P
G
H
I
C
Ta nhn xt :
- khi ly 1 im th to thnh 2 tam gic n ABD v ADC. S tam gic m c l 3 : ABC,
ADB v ADC. Ta c : 1 + 2 = 3 (tam gic)
- khi ly 2 im th to thnh 3 tam gic n v s tam gic m c l 6 :
ABC, ABD, ADE, ABE, ADC v AEC. Ta c : 1+ 2 + 3 = 6 (tam gic)
Vy khi ly 6 im ta s c 7 tam gic n c to thnh v s tam gic m c l :
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 = 28 (tam gic)
Cch 2 :- Ni A vi mi im D, E, , C ta c mt tam gic c cnh AD. C 6 im nh vy
nn c 6 tam gic chung cnh AD (khng k tam gic ADB v tnh ri)
Lp lun tng t nh trn theo th t ta c 5, 4, 3, 2, 1 tam gic chung cnh AE, AP, ,
AI.
Vy s tam gic to thnh l :
7 + 6 + 5 + 4 +3 +2 + 1 = 28 (tam gic).
Bi tp 2 : Cho hnh ch nht ABCD. Chia mi cnh AD v BC thnh 4 phn bng nhau, AB v
CD thnh 3 phn bng nhau, ri ni cc im chia nh hnh v.
Ta m cbao nhiu hnh ch nht trn hnh v?
B
C
M
Gii :
Trc ht Ta xt cc hnh ch nht to bi hai on AD, EP v cc on ni cc im trn
hai cnh AD v BC. Bng cch tng t nh tronh v d 1 ta tnh c 10 hnh.
Tng t ta tnh c s hnh ch nht to thnh do hai on EP v MN, do MN v BC
u bng 10.
Tip theo ta tnh s hnh ch nht to thnh do hai on AD v MN, EP v BC vi cc
on ni cc im trn hai cnh AD v BC u bng 10.
V vy :
S hnh ch nht m c trn hnh v l :
10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 = 60 (hnh)
p s 60 hnh.
Bi tp 3 :Cn t nht bao nhiu im khi ni li ta c 5 hnh t gic ?
Gii :
E
Nu ta ch c 4 im ( trong lhng c
*
3 im no cng nm trn 1 on thng)
A
B
th ni li ch c 1 hnh t gic.
*
*
- Nu ta chn 5 im, chng hn
A, B, C, D, E (trong khng c 3 im
no nm trn cng mt on thng) th :
- Nu ta chn A l 1 nh th khi
*
*
chn thm 3 trong s 4 im cn li
D
C
B, C, D, E v ni li ta s c mt t gic
c mt nh l A. C 4 cch chn 3 im trong s 4 im B, C, D, E ghp vi A. Vy c 4 t
gic nh A.
- C 1 t gic khng nhn A lm nh, d l BCDE. T kt qu trn y ta suy ra
Khi c 5 im ta c 5 t gic.
Vy c 5 hnh t gic ta cn t nht 5 im khc nhau (trong khng c 3 im no
nm trn cng mt on thng)
Bi 4 : Cho 5 im A, B, C, D, E trong khng c 3 im no nm trn cng mt on thng.
Hi khi ni cc im trn ta c bao nhiu on thng?
Cng hi nh th khi c 6 im, 10 im.
Bi 5 : c 10 on thng ta cn t nht bao nhiu im ?
4/ Bi tp v nh
Bi 1 : Cho tam gic ABC. Trn cnh BC ta ly :
a) 5 im ;
b) 10 im ;
c) 100 im .
Hi c bao nhiu tam gic c hnh thnh ?
Bi 2 : Cn t nmht bao nhiu im ni lai ta c :
a) 4 hnh tam gic ?
b) 5 hnh tam gic
Bi 3 : cho hnh ch nht ABCD. Trn cnh AB ly 5 im v trn cnh CD ly 6 im. Ni
nh C v nh D vi mi im thuc cnh AB. Ni nh A v nh B vi mi im thuc cnh
CD. Hi c bao nhiu tam gic c cc nh nm trn cc cnh ca hnh ch
nht c to thnh ?
Bi 4 : Cho hnh thang ABCD.
Chia cnh y AB v CD thnh
A
C
3 phn bng nhau v cc cnh
bn AB, CD thnh 4 phn bng
nhau nh hnh v.
Ta m c bao nhiu hnh
thang trn hnh v ?
A
D
Bi 5 : Cho tam gic ABC. Trn mi cnh ca tam gic ta ly mt im ri ni 3 im vi
nhau. Trn cc cnh ca mi tam gic va to thnh ta li ly mt im ri ni 3 im vi
nhau. Tip tc nh th 3 ln th dng li. Hi khi ta m c tt c bao nhiu tam gic ?
BI 7
CC BI TON V DIN TCH CC HNH
I - HNH TAM GIC
I. MC TIU TIT DY :
- HS nm c mt s tnh cht ca hnh tam gic
- Gii c cc bi ton v din tch hnh tam gic
- Rn k nng gii ton, quan st, tnh ton cho hc sinh .
II. CHUN B
- Cu hi v bi tp thuc dng va hc.
- Cc kin thc c lin quan.
III. CC HOT NG DY HC
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
3.1 Kin thc cn nh.
- Hnh tam gic c 3 cnh, 3 nh. nh l im 2 cnh tip gip nhau. C 3 cnh u c
th ly lm y.
- Chiu cao ca hnh tam gic l on thng h t nh xung y v vung gc vi y.
Nh vy mi tam gic c 3 chiu cao.
Cng thc tnh :
S = (a x h) : 2
h=sx2:a
a=sx2:h
- Hai tam gic c din tch bng nhau khi chng c y bng nhau (hoc y chung),
chiu cao bng nhau (hoc chung chiu cao).
- Hai tam gic c din tch bng nhau th chiu cao ca 2 tam gic ng vi 2 cnh y
bng nhau cng bng nhau.
Hai tam gic c din tch bng nhau khi y tam gic P gp y tam gic Q gp chiu cao
tam gic P by nhiu ln.
Bi tp ng dng
Bi 1 : Cho tam gic ABC c din tch l 150 cm 2. Nu ko di y BC (v pha B) 5 cm th din
tch s tng thm 37,5 cm2 . Tnh y BC ca tam gic.
Gii :
A
B
H
C 5 cm D
Cch 1 : T A k ng cao AH ca ABC th AH cng l ng cao ca
ABD
ng cao AH l :
37,5 x 2 : 5 = 15 (cm)
y BC l :
150 x 2 : 15 = 20 (cm)
p s 20 cm.
Cch 2 :
T A h ng cao AH vung gc vi BC . ng cao AH l ng cao chung ca hai
tam gic ABC v ABD . M : T s 2 din tch tam gic l :
S ABC
150
=
=4
S ABD
37,5
Hai tam gic c t s din tch l 4 m chng c chung ng cao,nn t s 2 y cng l
4. Vy y BC l :
5 x 4 = 20 (cm)
p s 20 cm.
Bi 2 : Cho tam gic ABC vung A c cnh AB di 24 cm, cnh AC di 32 cm. im M nm
trn cnh AC. T M k ng song song vi cnh AB ct BC ti N. on MN di 16 cm. Tnh
on MA.
Gii :
Ni AN. Ta c tam gic NCA c NM l
ng cao v MN AB nn MN cng
CA
C
Din tch tam gic NCA l
32 x 16 : 2 = 256 (cm2)
Din tch tam gic ABC l :
24 x 32 : 2 = 348 (cm2)
2
3
(cm)
2
3
cm
2
3
p s 10 cm
Bi 3 : Cho tam gic ABC vung A. Cnh AB di 28 cm, cnh AC di 36 cm M l mt im
trn AC v cch A l 9 cm. T M k ng song song vi AB v ng ny ct cnh BC ti N.
Tnh on MN.
Gii :
C
V MN || AB nn MN AC
ti M. T gicMNAB l hnh
thang vung. Ni NA.
T N h NH AB th NH l
chiu cao ca tam gic NBA
M
- SCAD = SCAB
(v cng chiu cao h t C xung
AB v y DB = DA
= 90 : 2 = 45 cm2)
D
E
B
2
3
SDAE =
2
3
= 30 (cm2)
p s SAED = 30 cm2
Bi 5 : Cho tam gic ABC, trn AB ly im D, E sao cho AD = DE = EB. Trn AC ly im H,
K sao cho AK = HK = KC. Trn BC ly im M, N sao cho BM = MC = NC.
Tnh din tch DEMNKH? Bit din tch tam gic ABC l 270 cm2.
Gii :
A
E=
AC) =
K
1
B
M
1
3
1
3
BC).
1
9
Hay S1 = SABC .
+ Tng t ta tnh :
1
9
2
3
2
3
t B xung AC v y KA = AC) B
C
2
SBKA = 900 : 3 x 2 = 600 (cm )
Ni EK ta c :
- SEAG = SKDB (v cng chiu cao h t E xung AH. y GA- GK)
-VSKED = SKDB (V cng chiu cao h t K xung EB v y DE=DB).
1
2
1
2
1
2
1
2
CH.
1
2
B
I
C
48
y mi AM l :
15 5 = 10 (cm)
Tng hai y AM v CD l :
10 + 20 = 30 (cm)
Chiu cao hnh thang ABCD l :
Tng hai y AB v CD l :
770 x 2 : 10 = 154 (m)
y CD l : (154 + 22) : 2 = 88 (m)
Bi 6 : Cho hnh thang vung ABCD, c y nh AB l 40 m. Ly E trn AD, G trn BC sao cho
EG chia hnh thang ABCD lm hai hnh thang c ng cao AE l 30 m v ED l 10 m. Tnh
din tch hnh thangABGE v EGCD.
Gii :
Ni G vi A, G vi D
A
40 m
B
Din tch ABCD l :
(40 60) x 40
2
= 2000 (m2)
Din tch GBA l :
40 m
2
(40 x 30) : 2 = 600 (m )
Din tich GDC l :
G
2
60 x 10 : 2 = 300 (m )
10 m
Din tch AGD l :
D
C
2
2000 (600+300) = 1100 (m )
60 m
Vy EG l: 1100 x 2 : 40 = 55 (m )
Din tch ABGE l : (55 + 40 ) x 30 : 2 = 1425 (m2)
Din tch EGCD l: ( 60 + 55) x 10 : 2 = 575 (m2)
Bi 6: Cho hnh thang ABCD c din tch l 60m 2 , im M, N, P, Q l im chnh gia ca cc
cnh AB, BC, CD, DA
Tnh din tch t gic MNPQ.
Gii : MQ ko di ct DC ti F; MN ko di ct DC ti E
Ta c din tch hnh thang ABCD bng din tch tam gic FME
Din tch MPF =din tch MPE
(y bng nhau, ng cao chung)
Din tch MNP = din tch NPE
A
M B
(y MN = NE, ng cao chung)
Din tch PMQ = din tch PQF
(y QM= QF, ng cao chung)
Q
N
Nn din tch MNPQ = 1/2 din tch
FME . Hay din tch MNPQ =1/2
din tch hnh thangABCD v bng
F
E
2
60 : 2 = 30 (cm )
D
P
C
2
p s: 30 cm
Bi 7: Tm din tch ca mt hnh thangbit rng nu ko di y b 2m v mt pha th ta c
hnh vung c chu vi 24m. Gii:
Theo bi ra hnh thang vung. y
A
B 2m M
ln bng cnh hnh vung AMCD
v chiu cao hnh thang cng bng
cnh hnh vung.
Cnh hnh vung AMCD l:
24 : 4 =6 (m)
y b hnh thang ABCDl:
6 2 = 4(m)
= 30 (m2)
p s :30m2
Bi 8 : Cho hnh thang ABCD c y b AB bng 18 cm, y ln CD bng 3/2 y b AB. Trn
AB ly im M sao cho AM = 12 cm. Ni M vi C. Tm din tch hnh thang AMCD, bit din
tch hnh thang ABCD hn din tch hnh thang AMCD l 42 cm2.
Gii :
y ln hnh thang ABCD l :
3
2
18 x = 27 (cm)
di on MB l :
18 12 = 6 (cm)
MB chnh l y ca MBC,
chiu cao ca MBC ( cng l chiu
cao ca hnh thang AMCD)
42x 2
6
= 14 (cm)
Din tch hnh thang AMCD l :
(12 27) x14
2
= 273 (cm2)
p s 273 cm2
4.Bi tp v nh
Bi 1 : Mt tha rung hnh thang c trung bnh cng 2 y l 32 m. Nu y ln tng 16 m, y
nh tng 10 m th din tch tha rung s tng thm 130 m2. Tnh din tch tha rung .
Bi 2 : Cho hnh thang ABCD c y nh AB. Hai ng cho AC, BD ct nhau ti 0. Tnh din
tch hnh thang bit din tch hnh tam gicAOB l 15 cm2, din tch tam gic BOC l 30 cm2.
Bi 3 : Mt ming t hnh thang c din tch 705,5 m2, y ln hn y b 8 m, nu y ln
c tng thm 6 m th ming t c din tch bng 756,5 m2. Tnh di mi y hnh thang.
Bi 4 : Trung bnh cng hai y ca mt tha rung hnh thang bng 34 m. Nu tng y b
thm 12 m th din tch tha rung tng thm 114 m2. Hy tm din tch tha rung.
Bi 5 : Cho hnh thang ABCD y AB = 30 cm v CD = 45 cm. AC v BD ct nhau ti O. Cho
bit din tch tam gic OAB l 180 cm2. Hy tnh din tch hnh thang.
Bi 6 : Cho hnh thang ABCD, hai y AB v CD. Cc cnh bn AD v BC ko di ct nhau
K. Cho bit din tch tam gic KCD gp 1,5 ln din tch tam gic KAC. Tnh cc cnh y ca
hnh thang nu bit din tch ca hnh thang l 375 cm2 v chiu cao ca n l 10 cm.
III - CC BI TON V CT GHP HNH
I. MC TIU TIT DY :
- HS nm c mt s tnh cht ca hnh thang
- Gii c cc bi ton v din tch hnh thang
- Rn k nng gii ton, quan st, tnh ton cho hc sinh .
II. CHUN B
- Cu hi v bi tp thuc dng va hc.
- Cc kin thc c lin quan.
III. CC HOT NG DY HC
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
3.1. Lu
Cc bi ton v ct ghp hnh thng gp di hai dng :
1) Bng mt s nt k hy chia mt hnh cho trc ra thnh nhng phn c din tch t l
vi cc s cho trc.
2) Bng mt s nht ct hy chia mt hnh cho trc thnh hng mnh nh ghp li ta
c mt hnh c hnh dng cho trc.
Phng php chung gii cc bi ton ny, ta s minh ho bng cc v d c th di
y.
3.2. Bi tp vn dng
Bi 1 : Hy chia mt hnh ch nht thnh 4 hnh tam gic c din tch bng nhau ?
Gii :
Xut pht t nhn xt :
- Hai tam gic c cng chiu cao v s o ca y bng nhau th bng nhau.
- Hai tam gic c chung y v s o ca ng cao bng nhau th din tch bng nhau.
A
B
Ta gii bi ton trn .
Trc ht ta k ng cho AC hnh
ch nht thnh hai tam gic cdin tch
bng nhau.
C
D
By gi ta chia mi tam gic ABC v ADC thnh hai tam gic c din tch bng nhau. Nh vy
ta c mt li gii ca bi ton.
Cch 1
Chn AC lm y chung ca 2 tam
gic s chia ra. Nh vy c 2 tam
A
B
gic bng nhau c cng ng cao h
t B (v t D) xung AC th phi chia
y AC thnh 2 phn bng nhau bi
O
im O. Ni BO v DO ta c cc tam
gic ABO, BOC, COD v DOA tho
C
D
mn cc iu kin ca bi.
Cch 2
Chn 2 cnh BC v AD lm y ca 2 tam
M
gic s chia ra. Nh vy cc tam gic c B
C
chia ra t tam gic ABC c chung ng cao
AB cho nn ta phi chia y BC thnh 2 phn
c s o bng nhau bi im M.Tng t
chia AD bi im N. Ni AM, CN ta c 4
tam gic ABM, AMC, CAN v CND tho
A
N
D
mn iu kin ca bi
Cch 3
Chn hai cnh AB v CD lm y ca tam
gic s chia ra. Nh vy cc tam gic c
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
3.1. Kin thc cn nh :
- Cc cng thc :
C = d x 3,14
C = r x 2 x 3,14
S = r x r x 3,14
r = C : 3,14 : 2
- Hai hnh trn c bn knh (hoc ng knh) gp nhau bao nhiu ln th chu vi ca chng cng
gp nhau bao nhiu ln.
- Hai hnh trn c t s chu vi l k th t s bn knh (hoc ng knh) bng k th t s din tch
ca chng l k x k
3.2 Bi tp vn dng
Bi 1 : Tm din tch hnh vung bit din tch hnh trn l 50,24 cm2.
Gi r l bn knh ca hnh trn
Din tch ca hnh trn l :
A
B
r x r x 3,14
Theo bi ra ta c :
r x r x 3,14 = 50,24
r x r = 16
rxr=4x4
D
C
r=4
S o on thng BD l :
4 x 2 = 8 (cm)
8x 4
2
Bi 4 : Bit t s bn knh ca 2 hnh trn l 3/4.Hy tnh t s 2 chu vi, 2 din tch ca 2 hnh
trn .
Gii :
Gi r1 l bn knh ca hnh trn th nht, r2 l bn knh ca hnh trn th hai
Gi C1 v S1 l chu vi v din tch ca hnh trn th nht
Gi C2 v S2 l chu vi v din tch ca hnh trn th hai
th :
C1
C2
3,14 xr1x 2
3,14 x 2 xr2 xr2
S1
S2
3,14 xr1xr2
3,14 xr2 xr2
r1
r2
3
4
=
=
=
T s chu vi hai ng trn bng 3/4
r1
r2
r1
r2
3
4
3
4
9
16
=
=
x
= x =
4. Bi tp v nh
Bi 1 : Cho hai hnh trn ng tm, hnh trn th nht cp chu vi 18,84 cm ; Hnh trn th hai
c chu vi 31,2 cm. Hy tnh din tch hnh vnh khuyn do hai hnh trn to thnh.
Bi 2 : Din tch ca 1 hnh trn s thay i nh th no nu ta tng bn knh ca n ln 3 ln.
Bi 3 : Hai hnh trn c hiu hai chu vi bng 6,908 dm. Tm hiu 2 bn knh ca hai hnh trn
.
V -DIN TCH XUNG QUANH, DIN TCH TON PHN, TH TCH
HNH HP CH NHT, HNH LP PHNG, HNH TR
I. MC TIU TIT DY :
- HS nm c cch tnh din tch xung quanh, din tch ton phn v th
tch ca cc hnh : hnh hp ch nht, lp phng, hnh tr.
- Vn dng lm c cc bi tp.
- Rn k nng gii ton, quan st, tnh ton cho hc sinh .
II. CHUN B
- Cu hi v bi tp thuc dng va hc.
- Cc kin thc c lin quan.
III. CC HOT NG DY HC
1/ n nh t chc lp.
2/ Kim tra bi c.
Gi hc sinh lm bi tp v nh gi trc, GV sa cha.
3/ Ging bi mi.
3.1. Kin thc cn nh :
A Hnh hp ch nht :
Hnh hp ch nht c 6 mt l cc hnh ch nht, c 3 kch thc l chiu di a, chiu
rng b, chiu cao c.
Sxq = Pm x h = (a + b) x 2 x c
STP = Sxq + S2 = Sxq + a + b x 2
V=axbxc
B Hnh lp phng
Hnh lp phng c 6 mt l cc hnh vung bng nhau. Tt c cc cnh ca hnh lp
phng u bng nhau.
Sxq = a x a x 4
STP = a x a x 6
V=axaxa
C Hnh tr
hnh tr c hai y l hai hnh trn bng nhau
Sxq = r x 2 x 3,14 x h
STP = Sxq + r x r x 3,14 x 2
V = r x r x 3,14 x h
3.2. Bi tp vn dng
Bi 1 : C 8 hnh lp phng, mi hnh c cnh bng 2 cm. Xp 8 hnh thnh 1 hnh lp
phng ln. Tm din tch xung quanh, dion tch ton phn v th tch ca hnh lp phng ln.
Gii :
8 hnh lp phng ta xp thnh hnh lp phng ln bao gm c 2 tng mi tng
c 4 hnh lp phng nh
Cnh ca hnh lp phng nh l 2 nn cnh ca hnh lp phng ln l :
2 x 2 = 4 (cm)
Din tch xung quanh l :
4 x 4 x 4 = 64 (cm2)
Din tch ton phn l :
4 x 4 x 6 = 96 (cm2)
Th tch l :
4 x 4 x 4 = 64 (cm2)
Bi 2 : C 27 hnh lp phng, mi hnh c th tch 8 cm3. Xp 27 hnh thnh mt hnh
lp phng ln. hi hnh lp phng ln c cnh l bao nhiu?
Gii :
Ta c :
8=2x2x2
Vy mi hnh lp phng nh c y bng 2 cm.
Xp 27 hnh lp phng nh thnh mt hnh lp phng ln c 3 tng mi tng c 3 hng,
mi hng c 3 hnh lp phng nh.
Nn cnh ca hnh lp phng ln l :
2 x 3 = 6 (cm)
p s 6 cm
Bi 3 : Mt hnh lp phng c din tch xung quanh bng 64 cm 2. Tnh th tch ca hnh lp
phng .
Gii :
Din tch mt mt ca hnh lp phng l :
64 : 4 = 16 (cm2)
Ta thy 16 = 4 x 4 cnh ca hnh lp phng l 4
Th tch ca hnh lp phng l :
4 x 4 x 4 = 64 (cm3)
p s 64 cm3
Bi 4 : Mt b cha nc hnh hp ch nht, o trong lng b thy chiu di bng 2,5 m ;
chiu rng bng 1,4 m ; chiu cao gp 1,5 ln chiu rng. Hi b cha y nc th c bao
nhiu lt.
Gii :
Chiu cao ca b nc l :
1,4 x 1,5 = 2,1 (m)
Th tch b nc l :
2,5 x 1,4 x 2,1 = 7,35 (m3)
S gnh nc cn y b l :
1620 : 45 = 36 (gnh)
y b cn thm l :
36 30 = 6 (gnh)
p s 0,15 m v 6 gnh.
Bi 11 : Xp 8 hnh lp phng nh c cnh 4 cm thnh mt hnh lp phng ln ri sn tt c
cc cnh ca hnh lp phng ln. Hi mi hnh lp phng nh c my mt c sn v din
tch c sn ca mi HLP nh l bao nhiu?
Gii :
Xp 8 HLP nh thnh 1 HLP ln gm 2 tng, mi tng gm 4 hnh lp phng nh, v th
mi HLP nh u c 3 mt c ghp vi cc hnh lp phng khc. Cc mt c ghp khng
c sn. V HLP c 6 mt nn s mt c sn l :
6 3 = 3 (mt)
Din tch mt mt ca HLP nh l :
4 x 4 = 16 (cm2)
Din tch mi HLP nh c sn l :
16 x 3 = 48 (cm2)
p s 48 cm2
Bi 12 : Ngi ta x 1 khc g hnh tr di 5 m c ng knh y 0,6 m thnh 1 khi hnh hp
ch nht c y l hnh vung v ng cho ca y bng ng knh ca khc g. Tnh th
tch ca 4 tm ba g c x ra?
Gii :
Ta chia y ca khc g HHCN thnh 2 tam gic c din tch bng nhau. Mi tam gic c
mt cnh y bng ng knh ca khc g v chiu cao ca tam gic ng vi cnh y bng
0,6 : 2 = o,3 (m)
Din tch tam gic l :
0,6 x0,3
2
= 0,09 (m2)
Din tch ca khc g HHCN l :
0,09 x 2 = 0,18 (m2)
Th tch khi g HHCN l :
0,18 x 5 = 0,9 (m3)
Th tch khc g hnh tr l :
0,3 x 0,3 x 3,14 x 5 = 1,413 (m3)
Th tch 4 tm c x ra l :
1,413 0,9 = 0,513 (m3)
p s 0,513 m3
Bi 13 : Din tch ton phn 1 ci hp khng c np hnh lp phng l 500 cm 2. Tnh cnh ci
hp . Nu tng cnh hp ny ln 2 ln th din tch ton phn tng ln my ln ?
Gii :
Din tch 1 mt l : 500 : 5 = 100 (cm2)
V 100 = 10 x 10 nn cnh HLP l 10 cm :
Cnh hp khi tng ln 2 ln l : 10 x 2 = 20 (cm)
Din tch ton phn ca hp mi l :
(20 x 20) x 5 = 2000 (cm2)
So vi trc din tch ton phn tng s ln l :
2000 : 500 = 4 (ln)
p s 4 ln.
Bi 14 : Tnh th tch hnh lp phng bit din tch ton phn v din tch xung quanh ca hnh
l 128 cm2.
Gii :
Hiu din tch ton phn v din tch xung quanh bng 2 ln din tch y.
Vy din tch y l: 128 : 2 = 64 (cm2)
V 64 = 8 x 8 cnh HLP l 8 cm :
Th tch hnh lp phng l :
8 x 8 x 8 = 512 (cm3)
p s 512 cm3
4/ Bi tp v nh :
Bi 1 : Mt HLP c din tch ton phn bng 384 cm 2. Tnh din tch xung quanh v th tch ca
hnh lp phng .
Bi 2 : Mt ci b HHCN cha 1500 lt nc th y b, bit y b c chu vi 8 m, chiu di
bng 5/3 chiu rng. Tnh chiu cao ca b?
Bi 3 : Ngi ta o mt ci ging hnh tr su 6 m c chu vi y bng 6,28 m, phn t ly ln
t ging ngi ta em p vo mt ci sn hnh ch nht c chiu di 8 m, rng 5 m. Hi sn
c p thm 1 lp t dy bao nhiu?
Bi 4 : Phi xp bao nhiu hnh lp phng cnh 1 cm c 1 hnh lp phng c din tch
ton phn l 150 m2
Bi 5 : Mt khc g hnh hp ch nht c kch thc : di 3 dm, rng 2,5 dm, cao 2 dm c
sn c 6 mt v em ct thnh cc khi hp nh c kch thc bng di 3 cm, rng 2,5 cm, cao 2
cm lm chi cho tr em. Hi : Ct c bao nhiu khi hp nh (mch ct khng ng k).
Bi 6 : Hai vt th c hnh lp phng v cng cht liu nhng kch thc gp nhau 3 ln. Tng
khi lng ca 2 vt th l 21 kg. Tnh khi lng mi vt th .