TAJUK 7.

2 PENINGKATAN TAMADUN

Tema / Tajuk : 7.2 Bab 2 Tingkatan 4

Soalan:
Huraikan sumbangan aspek peningkatan tamadun dalam sistem pemerintahan dan
pentadbiran dalam tamadun Yunani, Rom, India dan China.
Peringatan;
Calon hendaklah menjawab berdasarkan kerangka jawapan di bawah.

Format

Aspek

Perincian

Markah
Penuh

1. Pengenalan
Pengenala
n

Isi dan
Huraian

Memahami latar
belakang sistem
pemerintahan dan
pentadbiran
Tamadun Rom

Jelaskan secara ringkas tentang sistem

pemerintahan dan pentadbiran dalam
peningkatan Tamadun Rom

2.
Memahami aspek
peningkatan
pemerintahan dan
pentadbiran
Tamadun

Peningkatan pemerintahan dan pentadbiran

tamadun

5
markah

30
markah

Huraikan sumbangan peningkatan sistem

pemerintahan dan pentadbiran tamadun :
Tamadun Yunani (15M)

ii

Tamadun India (8M)

iii

Tamadun China (7M)

Format

Aspek

Perincian

Menganalisis
3. Perbezaan sistem demokrasi Yunani dengan
perbezaan sistem sistem demokrasi Malaysia
demokrasi Yunani
Jelaskan perbezaan sistem demokrasi Yunani
dengan sistem
dengan sistem demkrasi Malaysia hari ini
demokrasi
Malaysia hari ini

Markah
Penuh

15
markah

Mengaplikasikan 4
kepimpinan
berkesan untuk
mengekalkan
pemerintahan dan
pentadbiran yang
stabil.

Kepimpinan berkesan untuk mengekalkan

pemerintahan dan pentadbiran yang stabil
Cadangkan langkah-langkah kepimpinan
berkesan untuk mengekalkan pemerintahan dan
pentadbitran yang stabil demi kemajuan Negara.

Menilai kejayaan 5. Kejayaan Malaysia dalam pentadbiran bagi

pemerintahan dan menjamin keamanan dan keharmornian
pentadbiran dalam rakyat.
menjamin
Berdasarkan pengetahuan anda jelaskan
keamanan dan
kejayaan yang di capai oleh negara kita dalam
keharmonian
memastikan keamanan dan keharmonian rakyat
Malaysia pada
pada hari ini.
hari ini.

15
markah

10
markah

Format

Aspek

Perincian

6 Cabaran menjadikan Malaysia sebagai

sebuah negara maju.
Mencipta/menjana
idea usaha-usaha
Jelaskan cabaran yang dihadapi oleh Malaysia
Malaysia ke arah
dalam memajukan negara.(5M)
menghadapi
cabaran
globalisasi pada
masa akan datang
Nyatakan langkah-langkah untuk mengatasi
cabaran di atas (5M)

Menghayati nilainilai murni

/iktibar/unsur
patrioisme
daripada
pemerintahan dan
pentadbiran di
Malaysia pada
hari ini

Markah
Penuh

10
markah

Penerapan nilai-nilai murni ikhtibar /

patriotisme daripada pemerintahan dan
pentadbiran

10
Nyatakan nilai-nilai murni, iktibar/ patriotisme
yang mesti ada pada seorang pemimpin yang
berkaliber.

markah

Kesimpulan
Merumus secara
keseluruhan isi
yang telah
dibincangkan.

Rumusan

5
markah

Pengetahuan yang diperoleh

Format

Aspek

Markah
Penuh

Perincian

Ikhtiar kepada diri, bangsa dan negara

Harapan untuk masa depan ekonomi Malaysia
yang lebih cemerlang

Soalan:
Huraikan sumbangan aspek peningkatan tamadun dalam sistem pemerintahan dan
pentadbiran dalam tamadun Yunani, Rom, India dan China.

Soal
an

Isi dan Huraian

Jelaskan secara ringkas tentang sistem pemerintahan dan

pentadbiran dalam peningkatan Tamadun Rom
1.
2.

Tidak mempunyai pemerintah yang berkuasa mutlak

Kuasa tertinggi terletak kepada 2 orang konsul dilantik
oleh Dewan senat
3. 2 orang konsul dilantik bagi mengelakkan antara
mereka tidak ada yang lebih berkuasa.
4. Konsul dibantu oleh Dewan senat
5. Dewan senat diwakili oleh golongan bangsawan
6. Dewan senat membincangkan hak-hal pentadbiran dan
perundangan
7. Konsul dilantik daripada kalangan ahli yang pernah
menjadi prareotor.
8. Di bawah Dewan senat ialah Dewan perhimpunan
9. Ahli dewan perhimpunan terdiri daripada rakyat Rom
10. Dewan perhimpunan meluluskan segala keputusan
Dewan senat

Marka
h
5
Marka
h

2
Huraikan sumbangan peningkatan sistem pemerintahan dan
pentadbiran
Tamadun:
i

Tamadun Yunani (15M)

30
Marka
h

Pemerintahan Athen:
-bentuk pemerintahan mengalami perubahan daripada
Monarki/Oligarki/Aristokrasi/Diktator kepada demokrasi
- Orang Yunani sentiasa berusaha meningkatkan aspek
pemerintahan dan pentadbiran Negara kota.
- Athens mengamalkan system beraja.
- Raja dibantu oleh sebuah badan yang dinamakan konsol
- Raja berperanan sebagai ketua tentera, ketua hakim dan
ketua agama
- Apabila kuasa konsol menjadi kuat peranan raja merosot
- Pemerintahan dikuasai oleh konsol yang terdiri daripada
golongan kaya
- Pemerintahan oleh beberapa orang konsul dinamakan Oligarki
- daripada kalangan konsul lahir golongan Aristokrat yang kuat
dinamakan Aristokrasi
- Rasa tidak puashati rakyat terhadap pemerintahan Aristokrasi
- Golongan yang menuntut hak /berlaku rampasan kuasa
- wujud pemerintahan bentuk Tirani oleh Diktator/golongan kaya
atau tentera
- rakyat biasa menyokong rampasan kuasa/ditentang oleh
golongan Aristokrat.
- Lahir system demokrasi
- terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis
- semua warganegara lelaki dewasa Athens diberi peluang
menjadi anggota Dewan perhimpunan antara 6 bulan hingga
setahun
- Dewan Perhimpunan bersidang 3 kali dalam sebulan dan
setiap ahli dewan boleh mengemukakan cadangan tentang
dasar kerajaan.
- segala keputusan Dewan dikendalikan oleh Majlis.
- Ahli Majlis, Majestrit dan Juri dilantik oleh Dewan, Dewan
mempunyai kuasa penuh terhadap ketiga-tiganya.
Pemerintahan Sparta:
- Di Sparta system pemerintahan tentera diamalkan
- Anak lelaki dilatih dari awal untuk menjadi askar yang baik dan
system ini melahirkan tentera yang mempunyai semangat
patriotic yang tinggi/handal.
ii

Tamadun India (8M)

1. Sistem beraja
2. Pada tahap awal,mempunyai dua bentuk

kerajaan
3. Kerajaan kecil dan besar
4. Kerajaan kecil tidak mempunyai raja dan
bersifat kepuakan
5. Raja mengamalkan kuasa mutlak

6
bentuk ritual

Kedudukan raja diperkukuh dengan pelbagai

berasaskan kepercayaan bahawa raja itu suci

dan mesti
dihormati.
7. Chandraguptha Maurya telah membentuk
emayar Maurya
dengan menyatukan kerajaan kerajaan kecil
di India.
8 Raja kepada Maharaja
9 Asoka menamatkan perang saudara selepas
kematian
ayahnya Bindusara
10 Asoka menekankan kedamaian dann tidak
kemajuan sosial.
11 Menjalankan penaklukan melalui penyebaran
agama Budha
Dan tidak lagi melalui ketenteraan
iii

Tamadun China (7M)

1. sistem feudal bertukar ke sistem pentadbiran berpusat kerana

perluasan kuasa empayar Dinasti Chin.
-Pemerintahan bercorak empayar
-Konsep raja bertukar maharaja
-Sistem birokrasi
-Maharaja membentuk birokrasi awam dan melantik pegawai
dikalangan rakyat.
-Perlantikan dibuat oleh jawatankuasa perhikmatan awam
berasaskan peperiksaan awam.
-Sistem ini diwujudkan oleh Dinasti Han, tokoh pentingnya ialah
Shih Huang Ti.
3

Jelaskan perbezaan sistem demokrasi Yunani dengan sistem

demokrasi Malaysia hari ini
i) Demokrasi Yunani
1. Dewan perhimpunan dan Majlis
2. Warganegara lelaki dewasa Athens diberi peluang menjadi
anggota.
3. Ahli menjadi anggota antara 6 bulan sehingga setahun
4. Dewan Perhimpunan bersiadang selama 3 kali dalam sebulan
5. Keputusan dewan dikendalikan oleh Majlis.
6. Ahli majlis, majistret, dan juri dilantik oleh dewan.
7. Dewan berkuasa penuh terhadap ketiga-tiganya.
8. Wakil dipilih melalui pilihan raya
9. Demokrasi berbentuk penyertaan langsung
ii) Demokrasi di Malaysia

15
Marka
h

1. Berbentuk penyertaan tidak langsung

2. Demokrasi berpalimen
3. Semua rakyat yang berumur 21 tahun layak untuk memilih wakil
dalam pilihanraya.
4. Pemilihan pemimpin dibuat melalui pilihanraya
5. Dijalankan 5 tahun sekali
6. Dijalankan oleh Suruhanjaya Pilihanraya
7. Ahli dilantik oleh YPDA
8. Wakil yang dipilih menganggotai Dewan Rakyat

4
Cadangkan langkah-langkah kepimpinan berkesan untuk
mengekalkan pemerintahan dan pentadbitran yang stabil demi
kemajuan Negara.
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Mengamalkan sistem demokrasi

Menguatkan sistem ketenteraan
Melatih askar yang handal dan patriotik
Memastikan keamanan negara
Membentuk kedamaian sesama rakyat
Memastikan kesetiaan rakyat yang tidak berbelah bagi terhadap
pemerintah
7. Rakyat perlu sanggup bekorban demi negara
8. Perpaduan rakyat dijaga
9. Memastikan rakyat berusaha memajukan negara
10. Berpegang teguh kepada ajaran agama/Tuhan
11. Bersifat penyayang
12. Adil dan saksama
13. Pertahankan maruah dan bangsa negara
14. Sedia bekorban
15. Peka terhadap isu dan masalah bangsa dan negara
16. Mewujudkan keharmonian antara kaum
17. Semangat berjuang utuk negara
18. Tidak mengkritik dan mengutuk adat resam dan kepercayaan
kaum lain.
19. Kemahiran berkomunikasi
20. Bersifat produktif dan pro aktif
21. Meningkatkan prestasi ekonomi negara
22. Meningkatkan taraf hidup rakyat.

15
Marka
h

5
Berdasarkan pengetahuan anda jelaskan kejayaan yang di
capai oleh negara kita dalam memastikan keamanan dan
keharmonian rakyat pada hari ini.
1. Perpaduan kaum
2. Hubungan diplomatik

10
Marka
h

3.
4.
5.
6.

Kestabilan politik
Kemajuan ekonomi
Berjaya mengawal kegawatan ekonomi
Mengubah sektor ekonomi asas negara yang berasaskan
pertanian kepada sebuah negara berasaskan perindustrian.
7. Mewujudkan pelbgai jenis peluang pekerjaan
8. Peningkatan pembangunan industri berat.
9. Meningkatkan penyertaan bumiputera pemilikan saham PNB
dan ASN dan sebagainya.
10. Projek kereta nasional.
11. MSC
12. KLIA
13. Stadium Nasional Bukit Jalil
14. Litar Antarabangsa Sepang
15. Menara Berkembar Petronas
16. NKRA
17. Pendidikan untuk semua kaum
18. Kemasukan lebih banyak pelabur asing
19. Pembangunan negara yang agresif
20. Kemerdekaan Negara
21. Jambatan Pulau Pinang
22. Penganjuran Sukan Sea XV
23. Menjadi tuan rumah mesyuarat ketua kerajaana Komanwel
(CHOGM)
24. Lebuhraya ekspress utara-selatan
25. FELDA
26. Pelancaran MEASAT 1
27. Konsep 1 Malaysia
6
i)Jelaskan cabaran yang dihadapi oleh Malaysia dalam
memajukan negara (5M)
(a)Kewangan:
1-Kekurangan modal
2- Nilai matawang turun naik/spekulasi
3 Pelaburan
4-kejatuhan pasaran malam
5-masalah menarik pelabur asing
6 Teknologi
7-perkembangan bidang ICT
8-bergantung kepada teknologi luar
9 Tenaga kerja
10-kurang mahir
11-bergantung kepada Negara luar
12-ramai tenaga mahir berkhidmat di luar Negara
13-kurang pengetahuan

10
Marka
h

14 Gejala social
15-keruntuhan akhlak
16-dadah
17-buang bayi
18-jenayah
19-nilai-nilai kemanusiaan pudar
(mana-mana jawapan munasabah)
b)Langkah-langkah mengatasi cabaran di atas
1 Kewangan
2-penggabungan bank
3- memperkenalkan dinar emas
4-Memperluas perbankan Islam
5 Pasaran
6-Meningkatkan kualiti barangan
7-e-dagang
8-Kemahiran
9-Penguasaan ICT
10-Menambah bilangan tenaga professional
11 Modal insan
12-Memperkukuh jati diri
13-Menerapkan integriti
14-Konsep 1Malaysia
15-Merealisasikan Wawasan 2020
16 Dasar kerajaan
17-Menjayakan dasar-dasar kerajaan
7
Nyatakan nilai-nilai murni, iktibar/ patriotisme yang mesti ada
pada seorang pemimpin.
1. Menjadi romodel
2. Amanah/jujur
3. Ikhlas
4. Bertanggungjawab
5. Tidak tamak
6. Tiada asad dengki/dendam/khianat
7. Bekerjasama
8. Dedikasi/tekun
9. Wasatiah
10. Berdisiplin
11. Adil
12. Bersyukur
13. Baik hati
14. Berkhemah tinggi
15. Empati
16. Rasional
17. Semangat kemasyarakatan

10
Marka
h

18. Berani
19. Rajin
20. Kebersihan fizikal dan mental
21. Menitik beratkan kerohanian
22. Tidak putus asa
23. Semangat meneroka
24. Bercita-cita tinggi/ berwawasan
25. Bersifat inovatif dan reaktif
26. Memiliki sikap tolenransi
27. Sedia menerima perubahan
28. Memelihara perpaduan
29. Mementingkan ilmu pengetahuan
30. Pentadbiran teratur
31. Mengekalkan keamanan
32. Cekal
33. Berani
34. Menghayati

8
1.
2.
3.

Iktibar
Pengetahuan yang diperoleh
Kepada diri, bangsa dan negara
Harapan untuk masa depan pemerintahan dan
pentadbiran Malaysia yang cemerlang

5
Marka
h

TAJUK 7.1 Peningkatan Tamadun

Tema/Tajuk

: Bab 2 Tingkatan 4

Soalan:
Huraikan peningkatan dan sumbangan tamadun awal dunia dalam
aspek politik dan hubungkaitnya dengan kemajuan negara Malaysia
pada hari ini.
Peringatan;
Calon hendaklah
bawah.
Format
Aspek

menjawab

berdasarkan
Perincian

kerangka

jawapan

di

Markah
penuh

Pengen
alan

Memahami latar
1. Pengenalan
5
belakang tamadu Jelaskan secara ringkas markah
n awal dunia.
tentang;
-Latar
belakang
peningkatan
tamadun
awal dunia.

Isi dan Memahami penin2. Peningkatan

politik
30
Huraian gkatan tamadun tamadun awal
markah
dalam
aspek
Terangkan
aspek
politik
peningkatan politik dalam
tamadun Yunani dan Rom
berkaitan:
Pentadbiran (15m)
Perundangan(15m)

Menganalisis
3. Sumbangan tamadun awal
sumbangan
dunia dalam bidang politik. 15mark
ah
tamadun
awal
Jelaskan
sumbangan
kepada
dunia
dalam
bidang tamadun awal
kepada dunia dalam
politik
bidang politik.(15m)

Mengaplikasi:
4.
Demokrasi
berparlimen
dimanfaatkan
demi
kestabilan
negara.

Format

Aspek

Demokrasi
berparlimen 15
dimanfaatkan
demi markah
kestabilan negara.
Bagaimanakah
kita
memanfaatkan demokrasi
berparlimen
untuk
mewujudkan
kestabilan
politik di Malaysia. (15 m)

Perincian

Markah
penuh

Menilai
kejayaan
5. Kejayaan yang
dicapai 10
yang dicapai oleh oleh
Negara
kesan markah
Negara
kesan daripada kestbilan politik.
daripada
kestabilan politik.
Berdasarkan pemerhatian
anda, jelaskan kejayaan
yang dicapai oleh Negara
kesan daripada kestabilan
politik.

Mencipta/ menjana
6. Cabaran
menjadikan
idea
menjadikan Malaysia sebagai sebuah
Malaysia
sebagai Negara maju .
10
sebuah
negara
markah
yang
maju
menjelang
tahun
2020.
-Jelaskan cabaran yang
dihadapi
oleh
Malaysia
dalam
memantapkan
kestabilan
politik
demi
menjadikan
Malaysia
sebagai sebuah Negara
maju.(5m)
-Nyatakan
langkahlangkah untuk mengatasi
cabaran di atas. (5m)

Menghayati
nilai7.
nilai
murni/iktibar/patri
otism
daripada
tamadun
awal
dunia
demi
memajukan Negara

Penerapan
nilai-nilai
murni
iktibar/patriotism
daripada kerajaan awal 10mark
demi memajukan negara ah
kita

kita
Nyatakan nilai-nilai murni/
iktibar/
patriotism
daripada
sumbangan
dalam aspek politik yang
boleh
diterapkan
demi
kemajuan negara kita.

Kesimpul
an

Merumus
secara
8.
keseluruhan
isi
yang
telah
dibincangkan.

Rumusan
5
markah
Pengetahuan
diperoleh
Iktibar
kepada
bangsa dan Negara

yang
diri,

Harapan
untuk
masa
depan
politik
Malaysia
yang lebih mantap.

Soalan: Huraikan peningkatan dan sumbangan tamadun awal dunia

dan hubungkaitkannya dengan kemajuan Negara Malaysia.
Soal
an
1

Isi huraian

Pentadbiran

Jawapan Pengenalan
Lokasi kewujudan
Bentuk/jenis
Contoh tamadun
Bukti kewujudan
Jangka masa
Maksud
Proses peningkatan
Peranan

Markah

Tamadun Yunani:
Pemerintahan:
-bentuk pemerintahan mengalami perubahan
daripada Monarki/Oligarki/Aristokrasi/Diktator
kepada demokrasi
- Orang Yunani sentiasa berusaha meningkatkan
aspek pemerintahan dan pentadbiran Negara
kota.
- Athens mengamalkan system beraja.
- Raja dibantu oleh sebuah badan yang
dinamakan konsol
- Raja berperanan sebagai ketua tentera, ketua
hakim dan ketua agama
- Apabila kuasa konsol menjadi kuat peranan raja
merosot
- Pemerintahan dikuasai oleh konsol yang terdiri
daripada golongan kaya
- Pemerintahan oleh beberapa orang konsul
dinamakan Oligarki
- daripada kalangan konsul lahir golongan
Aristokrat yang kuat
dinamakan Aristokrasi
- Rasa tidak puashati rakyat terhadap
pemerintahan Aristokrasi
- Golongan yang menuntut hak /berlaku rampasan
kuasa
- wujud pemerintahan bentuk Tirani oleh
Diktator/golongan kaya atau tentera
- rakyat biasa menyokong rampasan
kuasa/ditentang oleh golongan Aristokrat.
- Lahir system demokrasi
- terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis
- semua warganegara lelaki dewasa Athens diberi
peluang menjadi anggota Dewan perhimpunan
antara 6 bulan hingga setahun
- Dewan Perhimpunan bersidang 3 kali dalam
sebulan dan setiap ahli dewan boleh
mengemukakan cadangan tentang dasar
kerajaan.
- segala keputusan Dewan dikendalikan oleh
Majlis.
- Ahli Majlis, Majestrit dan Juri dilantik oleh
Dewan, Dewan mempunyai kuasa penuh terhadap
ketiga-tiganya.
- Di Sparta system pemerintahan tentera
diamalkan
- Anak lelaki dilatih dari awal untuk menjadi askar
yang baik dan system ini melahirkan tentera yang

15

mempunyai semangat patriotic yang

tinggi/handal.
Tamadun Rom:
Pemerintahan mutlak oleh raja-raja
berketurunan Etruscan yang bukan berasal
daripada kalangan masyarakat latin tempatan.
Pemerintahan ini tidak disenangi oleh
masyarakat Latin
Masyarakat Latin dengan pimpinan golongan
bangsawan dikenali sebagai patrician
memberontak.
Mewujudkan system Republik
Tiada pemerintah berkuasa mutlak, kuasa
tertinggi terletak pada dua orang Konsul yang
dilantik oleh Dewan Senat.Antara mereka tidak
ada yang lebih berkuasa.
Konsul dibantu oleh Dewan Senat yang diwakili
oleh golongan bangsawan bagi membincangkan
hal-hal pentadbiran Negara dan merangka
perundangan.
Dewan Senat dilantik sebagai konsul
iaitu pemerintah tentera.
Dewan Senat ialah Dewan perhimpunan yang
diwakili oleh semua rakyat Rom
Segala Dewan Senat akan disampaikan kepada
Dewan Perhimpunan untuk diluluskan.
Perundangan
Tamadun Yunani.Dewan Perhimpunan berfungsi menggubal
undang-undang
Kepentingan undang-undang diutarakan oleh
Plato/Republic
Negara harus diperintah oleh ahli falsafah
Mereka cekap/terbaik/berupaya menggubal
undang-undang
Tamadun Rom
Undang-undang bertulis
Undang-undang pertama Hukum Kanun
12/dikenali Papan Dua Belas
Dipahat pada kayu
Diletak di tempat awam/tatapan rakyat
Maharaja Justinian
mengumpulkan/menyatukan/membukukan
undang-undang tersebut.
Lahir Kod Undang-undang Rom pada tahun

15

527M/Dikenali sebagai Undang-Undang Justinian

Sumbangan Tamadun
Tamadun Yunani
-Sistem pemerintahan berbentuk demokrasi
-Rakyat terlibat membuat keputusan politik
-Rakyat terlibat secara langsung dalam
pemerintahan
-Kerajaan demokrasi ialah kerajaan rakyat
-Diamalkan kebanyakan Negara
Tamadun Rom
-sistem republic
-dikuasai dua orang konsul
-Konsul dibantu oleh dua orang Dewan Senat
-Dua orang konsul untuk imbang kuasa
-Dewan senat dibantu oleh Dewan Perhimpunan
-diwakili oleh rakyat

Demokrasi berparlimen dimanfaatkan demi

kestabilan Negara
-Terdapat tiga komponen utama
-Badan pemerintah / eksekutif
-Badan perundangan
-Dewan Negara
-Dewan Rakyat
-Badan kehakiman
-Sistem pilihanraya
-Rakyat mempunyai kuasa mengundi
-Rakyat memilih ahli dewan rakyat
-Keamanan dapat diwujudkan
-Undang-undang Negara terpelira
-Rakyat berpeluang membentuk kerajaan
-Rakyat bebas memilih perwakilan
-Rakyat berhak menyokong, mengekalkan atau
menukar kerajaan
-mengekalkan kerajaan yang adil dan stabil
-Raja menjadi lambang taat setia rakyat
-saluran yang sah

15

Kejayaan Negara
-kemajuan ekonomi
-perindustriaan berkembang
-tumpuan pelancong
-hubungan antarabangsa berkembang
-mendapat sanjungan Negara luar
-pemimpin diiktiraf masyarakat antarabangsa
-perpaduan kaum
-kehidupan rakyat makmur
-perkembangan pendidikan
-pertambahan pelaburan asing

cabaran yang dihadapi oleh Malaysia dalam

memantapkan kestabilan politik demi menjadikan
Malaysia sebagai sebuah Negara maju.(5m)
(a)Kewangan:
-Kekurangan modal
- Nilai matawang turun naik/spekulasi
Pelaburan
-kejatuhan pasaran malam
-masalah menarik pelabur asing
Teknologi
-perkembangan bidang ICT
-bergantung kepada teknologi luar
Tenaga kerja
-kurang mahir
-bergantung kepada Negara luar
-ramai tenaga mahir berkhidmat di luar Negara
-kurang pengetahuan
Gejala social
-keruntuhan akhlak
-dadah
-buang bayi
-jenayah
-nilai-nilai kemanusiaan pudar
(jawapan munasabah)
b)Langkah-langkah mengatasi cabaran di atas
Kewangan
-penggabungan bank
- memperkenalkan dinar emas
Memperluas perbankan Islam

Pasaran
Meningkatkan kualiti barangan
e-dagang
Kemahiran
Penguasaan ICT
Menambah bilangan tenaga professional
Modal insan
Memperkukuh jati diri
Menerapkan integriti
Konsep 1Malaysia
Merealisasikan Wawasan 2020
Dasar kerajaan
Menjayakan dasar-dasar kerajaan

Nilai murni/ Iktibar / Patriotisme

-Memiliki sikap bertoleransi
-Sedia menerima perubahan
-Kepentingan memelihara perpaduan
-Kepentingan ilmu pengetahuan
-Mengekalkan keamanan
-Patuh kepada undang-undang
-Hormat kepada pemerintah/ Taat
-Bekerjasama memajukan Negara
-Berusaha memastikan negara sentiasa aman
-Berbangga kepada negara
-Belajar bersungguh-sungguh

Rumusan
-Harapan agar Malaysia kekal aman dan makmur
-Pengetahuan yang diperoleh
-Iktibar kepada diri, bangsa dan negara