Rustem Myedin

BERL YREKLER
nsanlara byk baht ketirgen nesnelerden biri sevgi sayla. Eger on mride tedbiq etip
olsa, bahtl adam olas. Bir sebeplernen oa iriip olamasa, u nazik duyular yregide
ber olp qala eken. Bun yalz bandan keirgenler bileler.
Biz eerni merkeziy soqandan ptaqlanan, aylanq ve tar soqanda yaay edik. u
soqamza baqa bir yerden ya qoranta kip keldi. Qar-qoca esli-bal kiiler olp, bir de
qzlar bar eken. Men daa onunc snfta oquanda, er kn olarn qaplar gnden kee edim.
Qayda ketecek olsaq da yolumz ay te ya. Er kn degen kibi, aqam st, qar-qoca, qaplar
gnde krsiklerine oturp, kelgen, kekenlerni seyir etip oturmaqn adet etkenler. Qocas
maallemizni qartlarna qoulp, dua-senalarda itirak etmege balaan. Babam aytqanna kre,
u adamn ad smail eken. Yasin-erifni ezberden bile eken.
Men onunc snfn bitirgen so serbestlikke orap, amalaan kibi oldm. nki mektepte
pek yah oqumaanmdan sebep, tasilimni devam etmek in bir-de-bir institutqa kirmege kz
batramay edim. Menim byle vaziyetimni duyan babam:
Yksek tasilli adamlar bile i tapp olamaylar. Tapqanlar ise az aylqqa almaa mecbur
olalar. Eyisi, sen bir zenaat saibi olmaq kereksi, dedi.
Men babamn fikrinen raz oldm, amma qayda ve nasl zenaat grenecegimni kz gne
ketirip olamadm. Babam menden nasl zenaatqa avesligim olann soraanda bile i bir ey
aytalmayp, omuzlarmn qsqan edim.
Knlerni birinde bizge emcem kelgen edi. Babamnen ekisi menim ilerideki yaaymn
muzakere etseler de, bir qarara kelmadlar. Emcem biraz tngen so, babama:
Sen on evlendir. zni mrini z qursun, dedi.
Men quvanmdan, emcemni quaqlaycam keldi. Ah, yle yapsa edi, dep tngende,
yzmde tebessm peyda olsa kerek, babam:
Baqsa, sen bun quvandrd aliba, ray deiip ketti, dedi.
u vaqt bir qarara kellmayp, emcem evine qaytacaqta:
Men Zelimhannen laf etip baqaym, belki yanna egirt etip alsa, bir zenaat saibi olur,
dedi.
Yah olur edi, dedi babam, imdi maqsat para qazanmaqta degil de, zenaat
grenmekte.
Aradan bir qa kn keken so, men, eerimizde maqtavl ayaqqap usta een milletine
mensp olan Zelimhan emceni yannda almaa baladm. O, pek merametli insan eken.
Ayaqqap tikkende neden balaann, nelerni nasl yapqann maa sabrnen alata ve yapp
kstere de:
imdilik sen maa kerek olan malzemelerni azrlap, menim iimni kz etersi. So saa
baz eylerni yaptrrm, degen edi.
Bylelikle, men er kn Zelimhan emceni evine qatnamaa baladm. Bir raatlq knm
eerge qqanda, merkeziy soqaqtan bizim soqamza bir qz burulann krdim. Qz degil,
peri. Men on krgenimnen, yregime bir ey urulan kibi old. u tzgn endaml, dlberdendlber qz bizim tar soqaqqa nege, ya da kimge kelgen eken, dep soqaqn kesinden baqp
turdm. O, doru smail aqayn azbarna barp kirdi. Soundan alaanma kre, o, smail
aqayn qz eken.
u knden so o qzn krmek in qaplar gnden defalarca kemege baladm. On
kralmaanm in tarsqp qaytqan vaqtlarm oq olsa da, rastketirgen vaqtlarm da old. yle
vaqtta men ondan kz almayp keem. O da maa baqqan vaqtlar ola, amma kz-kzge
kelgenimiznen, balarmzn kenara bura qoyamz. Menim yregime ate tkenday ola. Evge
qaytp, teren hayallara dalam. zmni cesaretsizligim in pek tarsqam. Yar, yar, yar aman,

yar sevdas pek yaman, dep yrlaanlarn hatrlaym. O szlerge bata emiyet bermey edim.
Endi, yregime sevgi atei kirgen so, zm yrlap yrecegim kele.
Bir kn men ike ketkende, o, tkndan qayta edi. Bir-birimizge yaqnlaqanmznen, men
oa baqp:
Meraba, degenimi zm de duymay qaldm.
Meraba, dedi o da, klmsirep.
Menim iimde bir ey uvuldap ketti. Qulaqlarma inanamadm. u kn menim yzmden
tebessm eksik olmad. Zelimhan emce maa:
Bugn saa para berecegimni duyp quvansa kerek, dedi.
Oa srmn bildirmemek in aqanen:
Bugn anam stl botqa piirdi, oa quvandm, dedim.
Oy zavalllar, dep fsldad o yavatan.
Men: Para bermese, bermegey edi de, tek ertece qaytarsa, belki bir daa krir edim, dep
tndim. u kn menim tncem tedbiq olunmad. Lkin ondan so onnen krken sayn
merabalamaa baladq. Baya vaqt keken so, bir rastkelikende men on gne qp:
Biz oqtan berli merabalaamz, lkin men sizi adzn bilmeyim. Menim adm Enver,
dedim.
Menim adm Snds, dedi o klmsirep.
u vaqt bir-birimiznen laf etmege cesaretlenmesek de, diger vaqtlarda rastkeliken sayn
men:
Meraba, Snds, dep selmlamaa baladm. Sndsigim deycek olam, amma ya
begenmese, auvlansa, dep tnem.
Zelimhan emce maa z yapqan ilerni ianmaa balad. Menim iimni maqtap: Aferin!
Zenaatn tez menimsedi, dep para da bermege balad. Babam: Ondan para alma. Zenaat
gretkeni, seni elie altn bilezlik kirsetkenden sayla, degeni in paran almaycaq olsam
da, Zelimhan emce:
Paran mtlaq almaq kereksi. nki on z emeginen qazanas. Em, sen yetiken
yigitsi, para kerek olp qalr, degen so almaa qarar berdim.
Cebimde aqa peyda olan so, Sndsigime bir eyler bah etmege istedim. Lkin ne
alrm da, o begengen ey olur? dep tncege daldm. Neticede, bata bir dlber gldeste berip
baqaym. leride qabul etkenine kre, dnerim, degen qarara keldim. Lkin bu soki vaqtlarda
on i de rastketiramaym. Yoqsa o da ike kirdi de, bo vaqtlarmz bir-birine kelimeymi?
dep tndim, amma ya raatlq knleri krnmek kerek de. Men qasevetke daldm. Yoqsa evde
hasta yata da, on in krnmey ekenmi? Eger hasta olsa, qazanan btn paralarmn, on
tedaviylemek in masraf eter edim. Lkin bun nasl bilmeli?
Aradan q aylar keti, baar keldi. Ortalq yeerdi, iekler at, kne qzdra nsann
yregine quvan kirmek kerek, menim yregimde nasldr keder tura. Sndsigimni sandm,
amma kralmaym. zmi bir qafes iindeki kibi is etem. Olarn qaplar gnden defalarca
kesem de, muqaddes arzumn qanaatlendiralmayp qaytam.
Bir raatlq kn, eerni dolanp kelmege istedim. Sndslerni qaplarna mtsizliknen
baqp ketim. On-on be adm ketkenimnen, baqsam, ne kreyim? Merkeziy soqaqtan sevgilim
aylanp qt. Aramzda yigirmi be, otuz metrlik mesafe olsa da, men yah krem. Ebet,
Sndsigim keleyata. Men yle quvandm ki, yuvurp barp quaqlaycam keldi. Lkin yle
yapmaa daa aqqm olmaann hatrlap, admlarmn abikletip, yanna barmaa aqtm. O da
meni krip, klmsiredi. Niayet, on gne barp toqtadm da:
Meraba, Snds! dedim.
Meraba, Enver! dep o, ep klmsirep baqa.
Men ne aytacamn bilmeyip turam, o da i bir ey aytmay. yle alda biraz turan so, men:
oqtan krmedik, dedim.
Ebet. Baya vaqt old, dedi o.
Daa ne aytsam eken, dep tnem, amma tilim aylanmay. Niayet:
Men seni hasta belledim, dedim sz tapalmayp.

 Yoq, hasta degil edim. Men qocaa qtm, imdi Takentte yaaym, dep o, yerge baqt.
Yzndeki tebessm de ayp old. Menim yregime oq saplananday old. Yutquna-yutquna:
Kerek aytasm? dep soradm qaltravuq sesnen.
Ebet. Kerek, dedi o eitilir-eitilmez.
Menim btn vucudm atelenip ketti, tizlerim qaltrad.
Alla hayrl etsin. Bahtl ol! dedim, amma dudaqlarm qaltramaa balad, kzlerimden
ya daneleri tem-tem, dep turalar. raym kle, amma yregim alay.
Ya sen ne yapas? dep sorad Snds soluq sesnen.
Men imdi alap yiberecek kibi alda edim. Yavatan:
Men endi i bir vaqt evlenmeycegim, dep yava-yava ketmege baladm. Be-on adm
ketken so, ondan ayrlanma yazqsnp, belki bu soki krvimizdir, dep artndan baqmaq
in evirildim. Snds daa bir adm bile atmayp tura edi.
Bu adiseden so oq yllar keti. Sndsnen bir daa krmek qsmet olmad. Lkin o menim
hayalmdan, kzlerimni gnden bir kn bile ketmedi. u soki krvimizden yl qadar
vaqt kekende, menim aptem bir inen Takentke kete eken. Menim duyularmdan ve
Sndske beslegen munasebetimden aptemni haberi yoq edi. Avtobusta, tesadfen bir oturta,
yan-yanaa oturp ketkenler. Olar laf ete-ete tan olanlar. Snds ykl olann, lkin
qocasnen muabbet olmaanlarn aytqan.
Ne yapacaqs? Sevip baran so, dayanacaqs, degen aptem.
Sevgenime baran olsam, baqa mr krer edim, degen Snds.
Ya sevmegen olsa, qocaa nen qt?
Qudalar qatnap, anamnen babamn qandranlar, olar da maa zorlay-zorlay, sevgenimden
marum etip, berip yiberdiler.
Sevgen ya bar edimi?
Ebet.
O da takentlimi?
Yoq. zmizni soqamzda yaay.
Men soqamzda yaaanlarn episini bilem. O kim eken?
Ad Enver. Qrq beinci nomerada yaay.
Vay anaym O Enver menim qardam ola da. Menim i bir eyden haberim yoq,
dep taaciplengen aptem.
Bir-birimizni sevsek de, yreklerimizni aamadq.
Vaay Demek sen bizge kelin olp tv yolunda ekensi de. Yazqlar olsun. Sen kibi
kelinimiz olann ister edim, degen aptem.
Snds alap, ban aptemni kksi stne qoyan da:
Meni afu etiiz. Qabaat mende degil. Meni mecbur ettiler. Lkin Enverni i de
unutamaym, degen.
Aptem maa bu haberni u kn degil, u yl bile aytmad. eit suallernen meni snap
baqsa da, menden kerek malmatn alamad. Niayet, bir yldan ziyade vaqt keken so aytt.
Ya nen o vaqt aytmad? dep soradm ondan.
Bir-biriizge olan munasebetiiz yle qolaysz yeknlengenine men bile ateke tkenday
olan edim. Saa aytp da, dertlerini tazertmege istemegen edim, degen edi aptem.
Vaqt ketike, yalarmz da arta. Aptem qocaa qp, baqa eerge ketti. Men ayaqqap
fabrikasnda yken usta olp altm. Anamnen babam, evlenmegenim in qasevetke dalp,
maa ep zorlaylar.
Biz qartaydq. Yanmzda torunlarmz ivildekenlerini isteymiz. Sen otuz yadan
keti. Ne vaqt evlenecek ekensi? dep toqtamadan hatrlatp turalar. Men indemegenime daa
ziyade tarsqqanlarn krip, bazda bir:
Men evlenmeycegim, deyim.
yle olmay olum, dep babam nasiat bermege balay. nsan bu dnyaa nesil
qaldrmaq in doa. Mna biz qartaydq. Eger tekke tsek, sen ilclarmzn taptrp, bizni

tedaviyleyceksi. Ya biz kz yuman so, sen qartayanda, seni ilcn kim ketirecek de, kim
tedaviyleycek? Em, hasta alda yapp olmaan eylerini kim yapacaq?
Men mrimni bu tarafn da tnmege baladm. Menim aziz sevgim endi qaytaca yoq.
Qartlmn temin etmek in evlenmek kerek olann aladm. Otuz eki yamda evlendim.
mr arqadama i bir trl ikyetim yoq. Muabbet-muabbet yaaymz. Eki olumz old.
Ekisi de aliy tasil saipleri old. Aziz Vatanmz Qrma kip keldik. Anam eki, babam yl
Vatan avasnen nefes alp, kz yumdlar. Olar bua hayallana turanlar. Men mr arqadama
Snds aqqnda i bir ey aytmadm. Maneviyatna tesir ete bilir, dep tndim. Lkin sevgilim
menim aqlmdan, kzlerim yumulance qmaycaq. Uzun qulaqtan eitkenime kre,
Qarasuvbazar taraftaki bir kyde yaay ekenler. On yregi de menimki kibi berlengendir, dep
tnem. Qartlqta olsa da, kzlerim yumulmazdan evel Sndsigimni krmege pek arzulaym.
Allam yardm et!