You are on page 1of 34

BI GING

PHN TCH THIT K H


THNG THNG TIN
Nguyn Vn V - Nguyn Th Nht Thanh
Khoa Cng ngh thng tin, i hc Cng ngh

Bi 4 - M hnh nghip v
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Ni dung
Khi nim m hnh nghip v
Cc thnh phn m hnh v
Cc bc xy dng
S dng m hnh nghip v

phn tch
V d
Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

Ti liu tham kho


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1. Nguyn Vn Vy. Gio trnh phn tch thit k HTTT. i hc Cng


2.
3.
4.

5.
6.
7.

ngh, 2007.
Nguyn Vn V. Phn tch thi k HTTT. Hng cu trc v hng i
tng. NXB Thng k, 2002.
Nguyn Vn Vy. Phn tch v thit k HTTT qun l. NXB Khoa hc
T nhin v Cng ngh, H ni, 2007.
Nguyn vn Vy, Nguyn Vit H. Gio trnh K ngh phn mm. i
hc Cng ngh, 2006.
Grady Booch, James Rumbaugh, Ivar Jacobson. The Unified Modeling
language User Guid. Addison-Wesley, 1998.
Jeffrey A.Hoffer, Joey F.Gorge, Joseph S.Valacich. Modern Systems
Analysis and Design. 2th Edition, Addison Wesley Longman, Inc. 1999.
Sommerville. Software Engineering. 6th Edition, Addison- Wasley,
2001.

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

M hnh nghip v - Vn dng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cu hi
M hnh nghip v l g?
Cc b phn cu thnh? Vai tr?
Cc bc pht trin m hnh nghip v?
Cc m hnh v phng php s dng?
S dng m hnh nghip lm g?

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

M hnh nghip v
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M hnh nghip v (business model)(MHNV): l 1 m t v cc hot ng chc


nng nghip v ca 1 t chc v nhng mi
quan h gia chng, v vi mi trng.

N c s dng:
nm bt yu cu ca h thng cn xy
dng, giao tip
u vo cho pha phn tch

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

Cc phn cu thnh MHNV


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1.
2.
3.
4.
5.
6.

Oct-2007

Biu ng cnh
Biu phn r chc nng
M t chi tit cc chc nng l
Ma trn thc th d liu - chc nng
Danh sch cc h s d liu s dng
Cc biu hot ng

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

1. Biu ng cnh
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Biu ng cnh (context diagram) m t h


thng trong mi trng ca n
Cc phn t:
1 tin trnh duy nht
m t h thng
Cc tc nhn - mi
trng
Cc tng tc gia
h thng & tc nhn
Oct-2007

KHCH
HNG

n
hng

ho n
thu tin

thc
n

NH
BP

H thng
t ba n
bo co
NH QL
KHCH SN

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

1.1 Biu ng cnh-Cc phn t


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Khi nim
tin trnh HT

tc nhn
tng tc
lung d liu

Oct-2007

K php
tn

Tn gi
H thng +
(ng t +b
ng)

i tng m t
1b phn, 1t chc
c nghin cu

tn

Danh t

1 ngi, b phn, t
chc, h khc

tn

Danh t (hay
tn 1 h s)

d liu trn vt
mang & di chuyn

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

2. Biu phn r chc nng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M t chc nng nghip v ca ton h thng


phn thnh cc mc # dng cy phn cp

Oct-2007

Nm hiu t chc v hot ng ca n


H tr xc nh min nghin cu
Th hin v tr cng vic trong h thng
C s cu trc h thng chng trnh

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

2.1 Cc phn t ca biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Khi nim
Chc nng
Cng vic
Lin kt

K php
x.tn

Tn gi
ng t +b
ng
x: s th t

i tng m t
tp hot ng t
chc thc hin
trong mt phm vi
Mi quan h gia
chc nng 2 mc

Chc nng mc cao nht: chc nng gc (mc 0)


Chc nng mc thp nht: chc nng l
S chc nng gm 2 phn: m.n, m- s chc nng cha, n - s
th t chc nng con
Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

10

2.2 Xy dng biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Xy dng biu tng ng vi tip cn:


T trn xung: phn r mi chc nng nhn c
thnh cc chc nng mc thp hn nu c th
T di ln: gp dn cc chc nng cng mc c
quan h vi nhau thnh 1 chc nng mc trn

Nguyn tc phn r m bo:


Tnh thc cht: mi chc nng con thc s tham
gia thc hin chc nng cha
Tnh y : mi chc nng con c thc hin
m bo thc hin chc nng cha

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

11

2.3 Biu din biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

t tn chc nng:
Tn duy nht
L mnh ng t: ng t +b ng

B tr cn i, cng mc nu cng kiu


nh s chc nng:

S ca 1 chc nng gm 2 phn: m.n

Oct-2007

m l s chc nng cha


n l s t t ca chc nng con

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

12

2.4 Cc dng biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

C 2 dng:
Dng chun: hnh cy
Dng bng: mi dng 1 chc nng, chc nng 2 mc
khc nhau thuc 2 ct khc nhau
Biu dng cy
Kinh doanh bn hng

Biu dng bng


1. B phn k hoch
1.1. Lp k hoach chin lc

1. Mua hng

2. Bn hng

1.1 Lp n mua

2.1
Nhn n t

1.2
Oct-2007

2.2

1.2, Lp k hoch hng nng

2. B phn ti chnh
2.1. Lp k hoch ngn sch

3.

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

13

2.4 Xy dng biu t di ln


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

p dng cho h thng nh, qua kho st c


th bit ngay ni dung cng vic c th
Cch lm:

Oct-2007

Lit k cc chc nng nghip v chi tit


Nhm dn cc chc nng t di ln theo ng
ngha, t tn thch hp cho mi nhm
V biu cy phn r chc nng

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

14

2.4 Nhm chc nng t di ln


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cc chc nng chi tit (l)

Nhm ln 1

Nhm ln 2

1. Nhn dng loi xe vo gi


2. Kim tra ch trng trong bi
3. Ghi v cho khch

Nhn xe vo bi

4. Ghi s xe vo, cho xe vo


5. Kim tra v
6. i chiu v vi xe
7. Thanh ton tin, cho xe ra

Tr xe cho khch

Trng gi xe
bi

8. Ghi s xe ra
9. Kim tra xe s c trong s
10. Kim tra s c hin trng
11. Lp bin bn s c

Gii quyt s c

12. Gii quyt hay bi thng


Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

15

3 M t chc nng l
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M t chi tit chc nng l:

Tn chc nng
Cc s kin kch hot
Trnh t thc hin
Yu cu giao din
D liu vo
Cng thc (thut ton)
D liu ra
Qui tc nghip v

Oct-2007

S kin
kch hot

h s
DL vo

Giao din

ni dung, trnh
t x l

h s
DL ra

Quy tc
nghip v

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

16

4. Ma trn d liu - chc nng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Ma trn th hin mi quan h (tc ng) gia cc


chc nng v h s d liu (nguyn liu/sn phm)
Cu trc: gm cc dng, cc ct:
Mi ct ghi tn 1 thc th d liu
Mi dng ghi tn 1 chc nng
Mi ghi ch R(Read)/ U(Update)/ C(Create)
Dng/ct khng c ch ch ra thc th d liu/ chc
nng c lp
Phn tch & loi i dng chc nng hay ct thc th d liu
c lp. Ma trn nhn c l mt thnh phn ca MHNV
Ma trn: 1 cng c phn tch phm vi m t tng tc
Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

17

4. V d: Ma trn DL- chc nng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cc thc th d liu
a. K hoch chin lc
b. K hoch hng nm
c. K hoch iu hnh

h Nguyn liu

Cc chc nng nghip v

a b c

1.1. Lp k hoch chin lc

1.2. Lp k hoch hng nm

1.3. Lp k hoch tc nghip


..
9.2. K hp ng mua nguyn liu
Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

R
18

5. Danh sch h s DLs dng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Sau khi lp c ma trn thc th chc


nng ( loi cc thc th c lp), cc h
s d liu trong cc ct cho ta danh dch
h s d liu c s dng
Nu bi ton t ra cn thm cc chc
nng mi th cn b sung vo danh sch
ny nhng h s d liu lin quan cn
cha c

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

19

6. Biu hot ng
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Biu hot ng c xy dng t vic


tng hp d liu kho st s chuyn sang
y sau khi:

Chn lc ci thch hp
Sa i, hon thin

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

20

Cc bc xy dng MHNV
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

u vo: cc d liu m t bi ton t kho st


Cc bc tin hnh:
1. Lp bng phn tch
Bng gm 3 ct:
Ct 1: ng t + b ngnhn xt:
Ct 2 Danh t
Ct 3: Nhn xt

(1) ng t + b ng

Oct-2007

(2) Danh t

(3) Nhn xt

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

21

Cc bc xy dng MHNV
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1.Lp bng phn tch (tip)


z

z
z

Gch chn cc danh t, ng t+b ng


(b qua nu mnh bt u bng t khi,, nu)
Ghi ng t+b ng vo ct 1, danh t vo ct 2
Ghi vo ct 3 t:
Tc nhn: danh t ct 2 ch ngi, b phn, t chc,
H s DL: danh t ct 2 ch i tng mang d liu

Bng ny s l u vo xc nh cc thnh
phn ca m hnh nghip v

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

22

V d: Lp bng phn tch


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M t bi ton
Mt bi trng gi xe c 2 cng: Mt cng xe vo, mt cng xe ra. Bi chia
thnh 4 khu dnh cho 4 loi xe khc nhau: Xe my, xe but, xe ti v cngten-n. Khi khch n gi xe, ngi coi xe nhn dng xe theo bng phn loi,
sau kim tra ch trng trong bi. Nu ch dnh cho loi xe ht th
thng bo cho khch. Ngc li th ghi v a cho khch v hng dn xe
vo bi, ng thi ghi nhng thng tin trn v vo s xe vo.
Khi khch ly xe, ngi coi xe kim tra v xem v l tht hay gi, i chiu
v vi xe. Nu v gi hay khng ng xe th khng cho nhn xe. Ngc li th
vit phiu thanh ton v thu tin ca khch, ng thi ghi cc thng tin cn
thit vo s xe ra..v.v..(Ch : cc ch nghing, mu l ng t)
Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

23

V d: Lp bng phn tch


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cm ng t + b ng
nhn dng xe
kim tra
ch trng
thng bo cho khch
ghi
v cho khch
ghi
thng tin v vo s xe vo
kim tra
v
i chiu
v vi xe
vit
phiu thanh ton, thu tin
ghi
s xe ra
kim tra
xe trong s
kim tra
xe hin trng
lp
bin bn
vit
phiu chi
lp
bo co

Oct-2007

Cm danh t
bi xe
cng
khu
loi xe
khch
ngi coi xe
bng phn loi xe
ch trng
v
s xe vo
s xe ra
phiu thanh ton
bin bn
phiu chi
cng ty
b phn qun l
bo co
lnh o cng ty

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

Nhn xt
=
=
=
=
(tc nhn)
(tc nhn)
h s DL
=
h s DL
h s DL
h s DL
h s DL
h s DL
h s DL
(tc nhn)
(tc nhn)
h s
(tc nhn)
24

Cc bc xy dng MHNV
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

2.Lp biu ng cnh


z

Oct-2007

Xc nh tc nhn ca h thng:
Tc nhn c tn l nhng danh t ct 2 c nhn xt
ct 3 l tc nhn. Cn phn tch thm hai iu kin:
Khng thuc phm vi h thng c xt: khng thc
hin chc nng no ca h thng
C tng tc vi HT: nhn hay gi thng tin vo h
thng
Xc nh cc lung d liu (cc h s) di chuyn gia
mi tc nhn v h thng
V biu

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

25

V d: Biu ng cnh
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

t.t. v xe
t.t.phn hi

khch

v xe
v xe
phiu t.ton
t.t.s c

bin bn s c

H thng
qun l
trng gi
xe

y/c bo co

bo co

Lnh
o
cng ty

phiu chi

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

26

Cc bc xy dng MHNV
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

3. Lp danh sch h s d liu


z

Danh sch cc h s d liu c ly t cc danh


t ct 2 (t bng phn tch) c nhn xt ct 3
l h s DL
y cha phi l danh sch h s s dng ca m
hnh nghip v cui cng

4. Lp biu phn r chc nng


z

Oct-2007

Phng php tip cn t di: Cc chc nng c


s c chn t ct 1 ca bng phn tch
Khi chn cn loi i cc chc nng gp: bao gm
trong n cc chc nng khc
Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

27

V d: Danh sch h s d liu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

a. Bng gi (v phn loi xe)


b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.

Oct-2007

V xe
S ghi xe vo
S ghi xe ra
Phiu thanh ton
Bin bn s c
Phiu chi
Bo co

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

28

V d: Biu phn r chc nng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cc chc nng chi tit (l)

Nhm ln 1

Nhm ln 2

1. Nhn dng loi xe vo gi


2. Kim tra ch trng trong bi
3. Ghi v cho khch

Nhn xe vo bi

4. Ghi s xe vo, cho xe vo


5. Kim tra v
6. i chiu v vi xe
7. Thanh ton tin, cho xe ra

Tr xe cho khch

Qun l trng gi
xe bi

8. Ghi s xe ra
9. Kim tra xe s c trong s
10. Kim tra s c hin trng
11. Lp bin bn s c

Gii quyt s c

12. Gii quyt hay bi thng


Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

29

V d: Biu phn r chc nng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Qun l trng, gi xe bi

1. Nhn xe

2. Tr xe

3.Gii quyt s c

4. Bo co
4.1. Lp bo co

1.1. Nhn dng xe

2.1. Kim tra v

3.1. Kim tra s gi

1.2. K.tra ch trng

2.2. i chiu v-xe

3.2. K.tra hin trng

1.3. Ghi v

2.3. Thanh ton v

3.3. Lp bin bn

1.4. Ghi s xe vo

2.4. Ghi s xe ra

3.4. Vit phiu chi

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

30

Cc bc xy dng MHNV
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

5. Lp ma
trn thc
th DLchc nng

Cc thc th d liu
a Bng gi (phn loi xe)
b V xe
c S xe vo
d S xe ra
e Phiu than ton
f Bin bn s c
g Phiu chi
h Bo co

Cc chc nng nghip v

1. Nhn xe

2. Tr xe

3. Gii quyt s c
4. Bo co lnh o
Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

U
R

31

Cc bc xy dng MHNV
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

6. Lp cc biu hot ng (nu c)


Cc biu ny c th nhn c t kt qu tng
hp d liu khi kho st. Lc ny ch cn chuyn
sang m hnh nghip v c chn lc v hon thin.

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

32

V du: Biu hot ng


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

S kin Nhn vin


Khch n
bo s c

Bo v

K ton Sn phm

Kim tra s
ng
0

Kim tra hin


trng
ng

Lp bin bn

Oct-2007

Vit phiu
chi

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

Bin bn,
Phiu chi

33

Vn dng
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1. Khi mt t chc ln s dng tip cn no:


t trn xung hay t di ln?
2. Hnh dung biu phn r ca n s nh
th no?
3. Cc m hnh/ phng php s dng?

Oct-2007

Khoa Cng ngh thng tin - i hc Cng ngh

34

You might also like