You are on page 1of 37

BI GING

PHN TCH THIT K H


THNG THNG TIN
Nguyn Vn V - Nguyn Th Nht Thanh
Khoa Cng ngh thng tin, i hc Cng ngh

Bi 5-M hnh tin trnh nghip v


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Ni dung
M hnh ha tin trnh nghip v
Biu lung d liu (Data Flow Diagram- DFD)
c t tin trnh nghip v bng DFD
Quy trnh pht trin c t tin trnh nghip v
Thit k lgic tin trnh x l h thng
V d
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

Ti liu tham kho


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1. Nguyn Vn Vy. Gio trnh phn tch thit k HTTT. i hc Cng


2.
3.
4.

5.
6.
7.

ngh, 2007.
Nguyn Vn V. Phn tch thi k HTTT. Hng cu trc v hng i
tng. NXB Thng k, 2002.
Nguyn Vn Vy. Phn tch v thit k HTTT qun l. NXB Khoa hc
T nhin v Cng ngh, H ni, 2007.
Nguyn vn Vy, Nguyn Vit H. Gio trnh K ngh phn mm. i
hc Cng ngh, 2006.
Grady Booch, James Rumbaugh, Ivar Jacobson. The Unified Modeling
language User Guid. Addison-Wesley, 1998.
Jeffrey A.Hoffer, Joey F.Gorge, Joseph S.Valacich. Modern Systems
Analysis and Design. 2th Edition, Addison Wesley Longman, Inc. 1999.
Sommerville. Software Engineering. 6th Edition, Addison- Wasley,
2001.

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

M hnh ho v vn dng
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cu hi:
M hnh ho tin trnh nghip v l g?
Cng c s dng l g?
Ti sao phi m hnh ha?
M t 1 m hnh gm nhng ni dung g?

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

M hnh ho tin trnh nghip v


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M hnh ho tin trnh nghip v (modeling


business process) l s biu din th:
Cc chc nng thu thp, thao tc, lu tr, phn
phi v trnh din d liu
Mi quan h trnh t gia chng, cng nh gia
chng v mi trng
Ca 1 h thng nghip v c xt

Cng c: biu lung d liu (DFD)


Ni dung 1 m hnh: khi nim, k php, cc quy
tc, quy trnh v hng dn s dng

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

M hnh: Biu lung d liu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cu hi:
Cc khi nim ca m hnh?
Cc k php?
Cc quy tc xy dng (loi, ni dung mi loi)?
Quy trnh pht trin 1 biu lung d liu?
(my loi, ni dung mi loi)?
Phn bit DFD vt l v lgic ?
Cch chuyn DFD vt l sang DFD logic?

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

Cc khi nim
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1. Tin trnh (process) l 1 hay 1 s cng vic hoc


hnh ng c tc ng ln d liu lm cho chng di
chuyn, thay i, c lu tr, phn phi hay trnh din
Tn tin trnh: l 1 mnh gm: ng t + b ng
ng t: ch hnh ng
B ng: ch i tng d liu chu tc ng
Tn tin trnh: duy nht, ngn gn, phn nh c
ni dung hot ng &ph hp vi ngi dng.
V d: Lp (ng t) n hng (b ng)
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

Cc khi nim
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

2. Tc nhn (actor) l:
1ngi, 1nhm ngi, 1b phn,1 t chc hay 1
HTTT khc
nm ngoi phm vi h thng c xt: khng thc
hin chc nng no thuc phm vi
c tng tc vi n v mt thng tin: gi/nhn d
liu t n
Tn tc nhn: l 1 mnh danh t
V d: Khch hng, Ngn hng, h k ton
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

Cc khi nim
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

3. Kho d liu (data store) l cc d liu c lu


tr ti mt ch, thng trn mt vt mang.
Cng mt loi d liu, trn cng vt mang c th lu
nhiu ni c nhiu kho cng tn
Tn kho d liu: l 1 mnh danh t, c th l chnh tn
vt mang
V d: cc kho d liu nh: Khch hng, phiu nhp

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

Cc khi nim
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

4. Lung d liu (data flow) l cc d liu di chuyn


t mt v tr n 1 v tr khc trn 1 vt mang no .
Vt mang d liu c th l 1 i tng hay ng
truyn
Tn tc nhn: l 1 mnh danh t, c th ly tn vt
mang
V d: thng bo, n t hng

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

10

Cc k php ha
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Khi nim
Lung d liu
Tc nhn

K php ca Gane v
Sarson (1979)
tn lung
tn tc nhn
n

K php ca Demarco
v Yourdon (1979)
tn lung
tn tc nhn

tn tin
trnh

tn tin
trnh

Kho d liu

D tn kho d liu

tn kho d liu

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

Tin trnh

11

Cc quy tc xy dng biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Tin trnh l duy nht


Kho d liu & tc nhn c th v lp
Mi tin trinh phi c t nht 1 lung d liu vo/ra
D liu qua cc tin trnh cn c x l cc
lung ra khc cc lung vo
Cc lung d liu i vo to ra cc lung d
liu ra: bo tn cc dng d liu (vt cht)
i tng ch c lung d liu ra hoc vo ch c
th l tc nhn
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

12

TIN TRNH

Cc quy tc xy dng biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Khng c cc lung d liu sau:


T tc nhn n tc nhn
T tc nhn n kho d liu hay ngc li
T kho d liu n kho d liu
Lung d liu quay v ni xut pht
1

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

13

Quy tc phn r mt tin trnh


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Phn r 1 tin trnh l phn chia n

thnh 1 biu lung d liu vi cc


tin trnh v lung d liu chi tit hn
Quy tc phn r (decomposition):

Bo ton cc yu t mi trng lin quan:


cc tc nhn, lung DL
m bo thc hin chc nng ca tin trnh
c xt
m bo cc nguyn tc lp biu

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

14

V d: tin trnh 1.0 chn phn r


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

n hng

KHCH

ho n
thu tin

2.0
Cp nht
mn n bn

thc n

NH BP
3.0

mn n bn

D2 Mn n bn

Oct - 2007

1.0
Nhn v x
l n hng

Cp nht thc
thc phm cn
phm s dng
D1 th kho thc phm

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

15

V d: phn r 1 tin trnh


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

1.1

n
hng Nhn n

hng

n
hng

n
hng

1.2
ho Lp ho n
n thanh ton

Oct - 2007

n
hng
n
hng

1.3
thc n
Chuyn n hng
thnh mn n

1.5
bng k
Lp bng k thc thc phm 3.0
n s dng

1.4
Lp bng mn bng k
hng bn
n bn

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

2.0

16

S dng DFD c t M hnh


x l nghip v
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

DFD c s dng c t:

Oct - 2007

Biu ng cnh
Biu MHDFD vt l ca h hin thi
Biu MHDFD logic ca h thng hin thi
Biu MHDFD logic cho h thng xy dng
Biu MHDFD vt l ca h thng xy dng

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

17

Tin trnh xy dng cc biu MH


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M
hnh
nghip
v

Pht trin
DFD
mc 0 (a)

M hnh
x l
nghip
v

DFD
DFD
mc
mc00

Oct - 2007

Pht trin
cc DFD
mc 1 (b)

Pht trin
cc DFD
mc n (b)

DFD
DFD
mc
mc11

DFD
DFD
mc
mcnn

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

18

S hnh thnh cc biu


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

biu ng
cnh

a
biu mc 0

b
hai biu
mc 1

b
biu mc 2
(thp nht)

..
.

Oct - 2007

1.0

1.0

2.1

3.0
2.0

2.3
2.2.

2.1

2.2.2

2.2.1

2.2.3

3.1

3.2

cc tc
nhn

cc tin trnh
c s

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

19

a. Qui trnh pht trin biu mc 0


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

u vo: m hnh nghip v:


(1) Biu ng cnh
(2) Biu phn r chc nng
(3) M t chi tit chc nng l
(4) Cc h s s dng
(5) Ma trn thc th chc nng
(6) Biu hot ng
Cc bc tin hnh:
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

20

a. Qui trnh pht trin biu mc 0


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cc bc tin hnh
Xut pht t biu ng cnh
Thc hin ln lt 3 thao tc:
1. Thay th tin trnh duy nht ca biu ng
cnh (1) = cc tin trnh con tng ng vi
cc chc nng mc 1 trong biu phn r
chc nng (2)
2. Gi nguyn cc tc nhn, kho d liu v
lung d liu t (1) v chuyn sang. Cn t
u mt mi lung d liu vo tin trnh con
thch hp
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

21

a. Qui trnh pht trin biu mc 0


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cc bc tin hnh (tip):


3.Thm vo:
cc kho d liu: mi kho tng ng vi 1
h s trong (4)
cc lung d liu gia kho d liu v tin
trnh: mi lung tng ng vi 1 ch
(R,U,C) trong (5)
Cc lung d liu gia 2 tin trnh da
trn m t (3) v (6)

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

22

V d: pht trin biu mc 0


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

t.t. xe

khch

phn hi
v xe

1.0
nhn xe

a bng gi

k
2.0
tr xe

b v xe
c s xe vo d s xe ra

lnh
o
cng ty

g phiu chi
y/c bo
co
bo co

4.0
bo co

bin bn f

h bo co

v xe

tt s c
"khng g.q."

gii quyt
bin bn
s c

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

a b c d e f
1

R C U R

R R

Oct - 2007

DS thc th
a. xxxx
b. xxxx
c. xxxx
d. xxxx
e. xxxx
f. xxxx
g. xxxx
h. xxxx

khch

phiu chi

phiu t.ton
"v sai"

e phiu t.ton

3.0

0
H
thng

U C
R R

g h

C C

R R R R R 23C

b. Qui trnh pht trin biu mc i


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

u vo: mt biu mc i-1


Cc bc tin hnh:

Xut pht t 1 tin trnh trong biu mc i-1


m cha tng ng vi 1chc nng l trong (2)
Thc hin lin tip 3 thao tc:

1. Thay th tin trnh c chn = cc tin trnh


con tng ng vi cc chc nng mc i+1
trong biu phn r chc nng (2)

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

24

b. Qui trnh pht trin biu mc i


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cc bc tin hnh (tip)


2. Gi nguyn cc tc nhn, kho d liu v
lung d liu lin quan vi tin trnh
chn t biu mc i-1 v chuyn sang.
Ch :
- Nu c tin trnh lin quan vi n biu
mc i-1 th thm bng 1 tc nhn mi
- Cn t cc u mt ca cc lung d liu
vo tin trnh con mi 1 cch thch hp
3. Thm vo cc lung d liu gia 2 tin trnh
da trn m t (3) v (6)
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

25

b. V d pht trin biu mc 1


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

u vo: biu mc 0 (i-1= 1-1=0)


Tin trnh chn: 1.0
t.t. xe
phn hi

khch

ngi coi

c s xe vo

Biu DFD
mc 0

a bng gi

2.0
tr xe

b v xe
d s xe ra

v xe
phiu t.ton
"v sai"

e phiu t.ton

khch

lnh
o
cng ty
Oct - 2007

v xe

1.0
nhn xe

g phiu chi
y/c bo
co
bo co

4.0
bo co

bin bn f

h bo co

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

3.0

tt s c
"khng g.q."

gii quyt bin bn


s c

phiu chi
26

b. V d pht trin biu mc 1


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Biu DFD vt l mc 1 tng ng vi tin

trnh 1.0 Nhn xe

ht ch

khch

t.t. xe

sai loi

1.1
nhn dng
xe
ngi coi

a bng gi
1.4
ghi s xe
vo
ngi coi

Oct - 2007

d s xe ra
loi xe
ng loi

c s xe vo
t.t. ghi v
v xe

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

1.2
kim tra
ch trng
ngi coi

cn
ch

t.t.xe

b v xe

1.3
ghi v
ngi coi
27

Biu DFD vt l & logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

C 2 loi biu lung d liu:


Biu lung d liu vt l

Trong biu , cc tin trnh, lung d liu, kho d liu m t


cc i tng vt l ca th gii thc. Trong hp ny, tin
trnh c thm phn th 3 ghi phng tin thc hin tin trnh
N c dng c t tin trnh x nghip v ca h thng
hin thi c gi l m hnh lung d liu khi nim.

Biu lung d liu lgic

Trong cc thnh phn u l nhng khi nim 1 ci tn,


khng gn vi bt k mt yu t vt no. Nh vy ta c th
ci bin n mt cch ty , ch cn m bo lgic nghip v.
N c dng cho vic thit k lgc h thng x l.

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

28

Chuyn DFD vt l sang DFD logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Xc nh cc tin trnh thit yu khng th b i,


Xc nh cc kho d liu cn thit cho cc tin trnh,
Cu trc cc lung d liu gi chng sao cho:
m bo thc hin c cc chc nng yu cu
m bo cc quy tc ca DFD
n gin nht c th c, gim s ph thuc gia cc
tin trnh. V d: thay cc lung d liu gia cc tin
trnh bng lung d liu gia cc tin trnh v kho
Thc cht ca hot ng ny l nhm hon thin quy
trnh nghip v ca h thng cn xy dng.

Kim tra li v hon thin


Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

29

Chuyn DFD vt l sang DFD logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Sau khi chuyn DFD vt l sang DFD lgic, ta cn


chuyn cc m t mi tin trnh sang c t lgic
(bng cc cng c: ting anh c cu trc, cy qut
nh, bng quyt nh hay biu trng thi).
Cc DFD lgic v cc c t lgic cc tin trnh mc
thp nht ca chng cho ta thit k lgic x l ca h
thng cn xy dng
Trng hp h thng mi cn thm cc yu cu mi
th phi b sung cc thnh phn ny vo cc DFD
lgic cng nh b sung cc c t lgc tng ng
c thit k lgic ca h thng mi
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

30

V d: chuyn DFD vt l sang logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

NH
phiu giao
CUNG CP

1.0

5.0
lp ho n
thanh ton
nhn vin
n hng

6.0
lp n hng
mi
nhn vin

phiu giao

3.0

D1 cp xp

ho n
D5

s nht k

D4

ha n

phiu giao
D2

n hng

mc ti thiu
lng tn kho

BP TN KHO

BP S DNG TF

ghi nht k
phiu giao
nhn vin

D3

phiu giao

so snh s dng v
tn kho
nhn vin

2.0

tng s
dng

ghi tng thc phm


nhn c
th kho

4.0
th kho

ghi tng s dng vo


th kho
th kho

Biu lung d liu vt l ca h thng qun l kho


Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

31

V d: chuyn DFD vt l sang logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

BP KHO

NH CUNG
CP
ho
n

phiu giao

D4

ha n

4.0
to ho n
thanh ton
D2

n hng

n hng

1.0
nhn v cp nht
thc phm mi

2.0
cp nht thc
phm s dng

tng b sung

D1

phiugiao
3.0
to n
hng

D3

th kho

tng s
dng

lng tn kho
s lng ti thiu

Biu lung d liu logic mc 0 h thng qun l nhp kho hin thi
- Dn v gim i 1 tc nhn

- B i 2 kho vt l thay bng 1 kho lgic


- B i 2 tin trnh thc hin trong tin trnh khc
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

32

V d: chuyn DFD vt l sang logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Gi s h thng mi t thm cc yu cu:


1. D liu cn c cp nht ngay
2. H thng cnh bo lp n hng cho cc thc
phm cn tng m bo s sng
3. Ngi qun l bit c tn kho v yu cu d tr
bt k lc no
Yu cu 1 v 2 c th thc hin cc tin trnh 1.0
v 2.0 bng cch t chc cp nht ngay v x l
ngay sau khi cp nht a ra thng bo v thc
phm cn b sung
thc hin yu cu 3 ch cn thm vo tc nhn
NGI QUN L v tin trnh truy vn tn kho
(d liu c sn)
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

33

V d: chuyn DFD vt l sang logic


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

NH CUNG
CP
ho
n

D2

phiu giao

D4 ha n

4.0
to ho n
thanh ton
n hng
n hng

BP KHO

1.0
nhn v cp nht
thc phm mi

2.0
cp nht thc
phm s dng

tng b sung

D1

phiugiao
3.0
to n
hng

tng s
dng

D3 th kho
lng tn kho
s lng ti thiu

NH
QUN L
yu
cu

5.0
truy vn kt qu
tn kho truy vn

Biu lung d liu logic mc 0 cho h thng qun l nhp kho mi


Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

34

S dng m hnh DFD


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

Cu hi:
Khi pht trin mt ng dng cn cc m hnh
lung d liu no? Trnh t s dng n?
S dng cc m hnh DFD mi loi lm
g?
Tin trnh pht trin cc m hnh lung d
liu qua cc bc nh th no? Chng c
gi tn tng ng l g?
Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

35

S dng cc m hnh DFD


Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

S dng m hnh lung d liu khi nim :

Hiu c hot ng x l nghip v


Hon thin c t yu cu nghip v: pht hin yu t
thiu, yu t d tha t vic phn tch m hnh v m
bo cc quy tc lp m hnh
Dng giao tip

S dng m hnh lung d liu lgc :

Hon thin quy trnh nghip v


La chn phng n thch hp
u vo cho thit k vt l h thng

Oct - 2007

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

36

Tin trnh pht trin cc m hnh


x l nghip v ca ng dng
Nguyn Vn V Nguyn th Nht Thanh

M
hnh
nghip
v

Oct - 2007

Pht trin
cc DFD
vt l

Chuyn cc
DFD vt l
sang logic

B sung
chc
nng mi

Thit h
thng
x l

M hnh
khi nim
x l
nghip v
h hin ti

M hnh
thit k
lgic x l
nghip v
h hin ti

M hnh
thit k
lgic x l
nghip v
h mi

M hnh
h thng
vt l ca
h mi

Khoa Cng ngh thng ti - i hc Cng ngh

37

You might also like