BI GING S 1

I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 1. Truyn nhit

II. MC TIU:
Sinh vin Nm vng cc khi nim v truyn nhit, cc qu trnh truyn nhit c
th: truyn nhit n nh v khng n nh, dn nhit, cp nhit, bc x nhit,
i lu,
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
Gii thiu mn hc. (15 pht)
Tng quan v cc khi nim.(15 pht)
Khi nim v ngha ca truyn nhit trong cong nghip v i sng.
Phn bit truyn nhit n nh v khng n nh
Cc phng thc ca truyn nhit: dn nhit, cp nhit, i lu nhit, bc x
nhit.
A. Dn nhit.
1. Trng nhit v Gradien nhit (15 pht)
Trng nhit : Tp hp tt c cc gi tr ca nhit trong vt th, trong mi
trng ti mt thi im no .
Mt ng nhit: Tp hp tt c cc im c cng mt gi tr nhit ti mt thi
im.
Gradien nhit : S thay i nhit trn mt n v chiu di theo phng
php tuyn vi b mt ng nhit l ln nht, k hiu Gradt.

t dt
lim

Gradt
n0 n dn
Gradt l mt vect c phng trng vi phng php tuyn ca b mt ng
nhit, c chiu l chiu tng nhit - ngc vi chiu ca dng nhit, c ln
bng o hm ca nhit theo phng php tuyn
2. nh lut dn nhit Furier (15 pht)

 nh lut: Mt nguyn t nhit lng dQ dn qua mt n v b mt dF trong

mt n v thi gian d th t l vi Gradt, vi b mt dF v thi gian d
dQ .

dt
.dF .d
dn

i vi qu trnh truyn nhit n nh:

Q .

dt
.F
dn

- Gi l h s t l hay cn gi l h s dn nhit.

J .m
dQ.dn

dF .dt.d m 2 .s.o C

. [ ]

dn nhit biu th kh nng dn nhit ca vt cht nn n l i lng c

trng cho tnh cht vt l ca vt cht
3. Dn nhit qua tng phng
3.1. Tng phng mt lp (20 pht)
Xt mt tng phng c chiu dy c lm
bng mt vt liu ng cht c h s dn nhit .
Gi s tng c chiu di v chiu rng rt ln so
vi chiu dy.
tT1, tT2 - nhit ca 2 b mt tng, tT1 > tT2
Theo phng trnh vi phn dn nhit ca Furier:

t
a. 2 t

2t

2 t 2 t 2t
l ton t Laplace

x 2 y 2 z 2

Qu trnh dn nhit l n nh th

t
0 . Do a 0 nn 2t = 0

d 2t
0
dx 2

Ly tch phn hai ln phng trnh ta c:

t = C1x + C2

s dn nhit qua tng phng mt lp th s bin thin nhit theo chiu dy

(trc ox) l ng thng.
o Nu x = 0 th t = tT1, t phng trnh suy ra C2 = tT1
2

Nu x = th t = tT2, t phng trnh (1.5) suy ra C1

t t
t T1 T 2 x t
T2

Mt khc:

Gradt

Vy:

dt tT 2 tT 1

dx

t t
.F
T1 T 2

3.2. Tng phng nhiu lp (20 pht)

Gi s cc lp tng c chiu dy theo th
th ln lc l 1, n. dn nhit tng
ng l 1, 2, 3n. Nhit hai b mt
tng ln lc l tT1 v tT2 (tT1>tT2) v nhit
cc lp trong theo th t ta, t1, t2,tn.

Lp th 1 : Q1 1 t T t1 F
1 1

Q1. 1 tT 1 t1 F

Lp th 2: Q2 . 2 t t F
1 2

Lp th n: Qn . n t t
F
n T2

Vy:

t t
.F
Q T1 T 2
n i

i 1 i

4. Dn nhit qua tng ng

4.1. Tng ng mt lp (20 pht)
Ta xt tng hnh ng mt lp c chiu di L, bn knh
trong r1, bn knh ngoi r2 dn nhit . Bn trong tng
c ngun nhit. V dn nhit n nh nn nhit mt
trong tng tT1 v tT2 l khng i theo thi gian. Do tng
ng nn b mt dn nhit ca n thay i t trong ra ngoi.
3

tt tt
2

 Ta xt mt lp tng mng c bn knh r v chiu dy dr theo nh lut Furier

lng nhit dn qua lp tng ny nh sau
dt
F, w
dr

Q = -
Trong : F = 2..r.L
dr
2L
= -
dt
r
Q

Ly tch phn gii hn t r1 n r2 v t tT1 n tT2 ta c:

Q =

2L(t 1 t 2 )
1 r2
ln
r1

4.1. Tng ng nhiu lp (15 pht)

Q

2L (t1 t 2 )
1 ri 1
ln

i
ri
i 1
i n

5. Bi tp (45 pht)
Bi 6, 13. (Gio trnh QT&TB TN trang 68, 71)
B. Nhit i lu
1. Khi nim (15 pht)
Qu trnh truyn nhit trong mi trng lng v kh ch yu bng dng i lu.
Qu trnh vn chuyn nhit t cht lng hay cht kh ti tng hoc ngc li
gi l qu trnh cp nhit.
Dng i lu c phn ra hai dng i lu t nhin v i lu cng bc
i lu t nhin l s chuyn ng ca cht lng hoc cht kh do s chnh lch
khi lng ring ca cc phn t cht lng hoc cht kh cc im c nhit
khc nhau.
i lu cng bc l s chuyn ng ca cht lng hoc kh do c tc dng c
hc bn ngoi nh khuy hoc bm.
Trong i lu cng bc, qu trnh trao i nhit mnh lit hn i lu t nhin.
2. nh lut cp nhit Newton (15 pht)
nh lut: lng nhit dQ do mt nguyn t b mt dF ca vt th c nhit tT
cp cho mi trng xung quanh trong khong thi gian d t l vi hiu s nhit
gia vt th v mi trng vi dF v d
4

dQ = .(tT -t).dF.d
Qu trnh truyn nhit n nh:
Q = .(tT -t).F.
- h s cp nhit

Q
F (t T

=
t ) m 2 .o

H s cp nhit l mt i lng rt phc tp, n ph thuc vo nhiu yu t nh

tnh cht ca tng cht lng hay kh l nht, khi lng ring, c tnh
chuyn ng, nhit , nhit dung ring vv. . thng c xc nh bng thc
nghim
3. Cc chun s thng gp trong cp nhit (15 pht)
Chun s Nusselt: c trng cho qu trnh cp nhit b mt phn chia pha
Chun s Prant: c trng cho tnh cht vt l ca mi trng
Chun s Gratcp: c trng truyn nhit khi i lu t nhin
V. TNG KT
Truyn nhit l mt qu trnh c vai tr quan trng trong cng nghip ha cht
v thc phm.
Hiu c bn cht v cc phng thc ca qu trnh truyn nhit: dn nhit,
cp nhit, bc x nhit, i lu,
Nm c phong php tnh ton trong qu trnh dn nhit qua tng phng.
VI.

CU HI V BI TP V NH

1. Th no l truyn nhit n nh v khng n nh?

2. Cho bit biu thc ca qu trnh dn nhit n nh qua tng phng mt lp?
3. Cho bit i lng c trng cho qu trnh dn nhit v ngha ca n?
VII.

RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

Ngy 04 thng 06 nm 2008

T mn duyt

Gio vin

Phm nh t
5

BI GING S 2
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 1. Truyn nhit

II. MC TIU:
Sinh vin mm vng phng php tnh ton dn nhit t ng dng vo tnh
ton thit k v la chn vt liu ch to thit b truyn nhit
Hiu c bn cht ca qu trnh cp nhit
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
4. Cc cng thc thc nghim v cp nhit B (45 pht)
Cp nhit khi lu th chuyn ng t do
Nu = C (Gr. Pr)n
H s C v s m n ph thuc vo ch chuyn ng
Cp nhit khi lu th chuyn ng cng bc
o Lu th chuyn ng trong ng thng
Nu 0,021. K . Re

0 ,8

. Pr

0 , 43

Pr

PrT

0 , 25

o Lu th chuyn ng trong ng cong

d

c 1 1,77
R

o Lu th chuyn ng trong ng c hnh vnh khn

d
Nu 0,23 Re 0,8 Pr 0, 4 tn
d nt

D. Truyn nhit
1. Khi nim (15 pht)
Qu trnh vn chuyn nhit lng t lu th ny sang lu th khc qua bc
tng ngn gi l truyn nhit. do truyn nhit bao gm c dn nhit, cp
nhit v bc x nhit.

 Truyn nhit ng nhit xy ra trong trng hp nhit ca hai lu th u

khng thay i theo c v tr khng gian v thi gian ngha l hiu s nhit
gia hai lu th l mt hng s mi v tr v thi gian.
Truyn nhit bin nhit n nh: L hiu s nhit gia hai lu th ch bin i
theo v tr nhng khng bin i theo thi gian, v ch xy ra i vi qu trnh
lm vic lin tc.
Truyn nhit bin nhit khng n nh: L trng hp hiu s nhit gia hai
lu th c th bin i theo c v tr khng gian v thi gian, V ch xy ra trong
cc qu trnh lm vic gin on.
2. Truyn nhit ng nhit qua tng phng v tng ng
2.1. Truyn nhit ng nhit qua tng phng mt lp v nhiu lp
2.1.1. Phng trnh truyn nhit qua tng phng mt lp (30 pht)
Gi s c mt tng phng c cc thng s :
B mt truyn nhit F, m2
Chiu dy tng , m
dn nhit , W/m.
Nhit ca lu th nng t1 , 0C
Nhit ca lu th ngui t2 , 0C
H s cp nhit ca lu th nng ti tng 1, W/m2.
H s cp nhit ca tng ti lu th ngui 2, W/m2.
Qu trnh truyn nhit t lu th nng ti lu th ngui
gm ba giai on
o Nhit truyn t lu th nng ti tng (cp nhit)
Q = 1(t1 tT1 )F
o Nhit dn qua tng

(tT1 tT 2)F

Nhit truyn t tng ti lu th ngui(cp nhit)

Q=

Q = 2(tT2 t2)F
Vy:

Q KF( t 1 t 2 )

Vi:

1
l h s truyn nhit, i lng nghch o ca K
1
1

1 2

gi l tr nhit.

V. TNG KT BI
Trao i nhit gia hai dng c ngha qu trng v c s dng ch yu
trong cc qu trnh sn xut..
VI. CU HI V BI TP V NH
1. Cho bit ngha ca cc chun s?
2. Trnh by phng php xc nh h s cp nhit t cc phng trnh thc nghim?
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

Ngy 04 thng 06 nm 2008

T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

BI GING S 3
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 1. Truyn nhit

Chng 2. un nng Lm ngui Ngng t

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng qu trnh trao i nhit phc tp, c th l qu trnh truyn
nhit bin nhit n nh v cch b tr dng chy trong thit b
Sinh vin nm vng bn cht ca qu trnh un nng v cc ngun nhit cung
cp cho qu trnh cng nh u nhc im ca chng
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
2.1.2. Phng trnh truyn nhit qua tng phng nhiu lp (10 pht)
i vi tng phng nhiu lp ta cng chng minh tng t nh trn h s K c
dng sau

1
1
i
1 i1 i 2
i n

2.2. Truyn nhit ng nhit qua tng ng mt lp v nhiu lp

2.2.1. Phng trnh truyn nhit qua tng ng mt lp (30 pht)
Ta xt mt tng hnh ng c bn knh trong r1 bn knh
ngoi r2 chiu dy , dn nhit v chiu di tng L.
Lu th nng i trong ng c nhit t1, h s cp nhit
. Lu th ngui i ngoi ng c nhit t2 v h s cp
nhit .
Cng nh tng phng, lng nhit truyn i t lu th
nng ti lu th ngui phi qua ba giai on:
o Cp nhit t lu th nng ti b mt trong ca tng ng.
Q = 1 (tT1 tT2) 2 r1L
o Dn nhit qua tng ng.
9

2..l.t T t T
1 r2
ln
r1
1

o Cp nhit t b mt ngoi ca tng ng ti luth ngui.

Q = 2 (tT2 - t2 ) 2 r2L
Vy:

Q = K 2 L t

Vi:

Trng hp

r2
2 ta c th p dng phng trnh truyn nhit ca tng phng
r1

1
1 r 1
ln 2
1r1 r1 2r2

l h s truyn nhit.

tnh ton cho tng ng c.

2.2.2. Phng trnh truyn nhit qua tng ng nhiu lp (10 pht)
i vi tng ng nhiu lp th h s truyn nhit K c dng sau:

1
in
1
1 r
1
ln i1
1r1 i1 i
ri
2 rn1

3. Truyn nhit bin nhit n nh

3.1. Chiu chuyn ng ca lu th (10 pht)
Chy xui chiu: lu th 1 v 2 chy song song cng chiu vi nhau.
Chy ngc chiu: lu th 1 v 2 chy song song nhng ngc chiu nhau.
Chy cho chiu: lu th 1 v 2 chy theo phng vung gc.
Chy hn hp: lu th 1 chy theo hng no cn lu th 2 th c on chy
cng chiu c on chy ngc chiu c on chy cho chiu.
3.2. Hiu s nhit trung bnh (10 pht)
Trng hp hai lu th chy xui chiu
t log

t 1 t 2
t
ln 1
t 2

vi t1 = t1 t2, t2 = t1c t2c

Trong trng hp hai dng chy ngc chiu ta vn dng c phng trnh
truyn nhit nh i vi chy xui chiu, nhng cn ch ly hiu s no ln
lm hiu s nhit u t1, v hiu s no nh lm hiu s nhit cui t2.
4. Chn chiu lu th (10 pht)

10

 Trong qu trnh truyn nhit n nh nhit ca hai lu th bin thin theo ba

trng hp sau:
1. C hai lu th khng bin i nhit theo v tr cng nh theo thi gian, tc
l trng hp truyn nhit ng nhit .
2. Mt trong hai lu th khng bin i nhit trong sut qu trnh trao i
nhit, cn lu th kia th bin i nhit theo v tr t t n tc nhng khng
bin i theo thi gian.
3. C hai lu th cng bin i nhit theo v tr nhng khng bin i theo
thi gian.
Trong hai trng hp u th chiu ca lu th khng nh hng n qu trnh
truyn nhit. Trong trng hp ba, c hai lu th cng bin i nhit , th
chiu lu th nh hng n qu trnh truyn nhit.
5. Tn tht nhit (10 pht)
Trong cc qu trnh truyn nhit ni chung u xy ra tn tht nhit, tc l lng
nhit mt mt do thnh thit b tip xc vi mi trng xung quanh. V vy khi tnh
ton cn phi tnh tng hp c hai qu trnh , nu khng cn mc chnh xc
cao c th ly nhit tn tht bng 5% tng lng nhit hu ch.
Chng 2. un nng Lm ngui Ngng t
A. un nng
1. Ngun nhit v cc phng php un nng
1.1. Ngun nhit (15 pht)
Ngun nhit trc tip bao gm khi l, dng in.
Ngun nhit gin tip l ta dng cc cht ti nhit trung gian ly nhit t
ngun nhit trc tip v truyn cho cc cht un nng nh hi nc hoc nc
nng hi nc qu nhit du khong, cc cht ti nhit c bit khc nh cc
cht hu c c nhit si cao, cc mui v c nng chy hoc hn hp ca n.
Ngoi ra ta cn s dung nhit ca kh thi hoc cht lng thi c nhit cao.
Cc iu kin quan trng khi chn tc nhn:
o Nhit un nng vkh nng iu chnh nhit
o c v tnh hot ng ho hc
o an ton khi un nng
o R tin v d kim
1.2. Cc phng php un nng
11

1.2.1. un nng bng hi nc bo ho (15 pht)

u im:
o Lng nhit cung cp ln
o un nng c ng u
o H s cp nhit ln
o D iu chnh nhit un nng
o Vn chuyn i xa c trong ng ng
Nhc im chnh ca hi nc l khng th un nng ti nhit cao.
1.2.2. un nng bng khi l (15 pht)
u im: un nng bng khi l c th to c nhit cao.
Nhc im:
o H s cp nhit rt nh
o Nhit dung ring th tch nh nn phi dng mt lng khi l rt ln
lm vic.
o un nng khng c ng u
o Kh iu chnh nhit un
o Khi l thng c bi v kh c ca nhin liu (nht l nhin liu rn)
o Nu un nng cc cht d chy v d bay hi th khng an ton;
o Trong khi l lun c lng xy d (nht l khi iu chnh nhit ca
khi l bng cch trn thm khng kh ngoi tri vo ) v vy nhit
cao khi tp xc vi thit b s b xy ho kim loi lm thit b nhanh hng;
o Hiu sut s dng thp, ln nht l 30%
1.2.3. un nng bng dng in (5 pht)
u im: un nng bng dng in c th to c nhit rt cao n 32000C
Nhc im: thit b phc tp gi thnh cao do vy cha c s dng rng ri
1.2.4. un nng bng cht ti nhit c bit (10 pht)
Khi cn un nng nhit ln hn 1800 C ta cn dng cht ti nhit c bit
nh nc qu nhit cht lng c nhit si cao v p sut hi bo ho nh,
khng b phn hu nhit cao. cc cht ti nhit hu c thng dng l
iphnyl, teiphnyl, hn hp cc mui v kim loi nng chy
1.2.5. un nng bng kh thi v cht lng thi (5 pht)
y l mt phng php un nng tip kim, tn dung nhit ca cc cht thi
trong nh my m nhit cn ca
12

2. un nng bng hi nc
2.1. un nng bng hi nc trc tip (15 pht)
Phng php un nng bng hi nc trc tip l qu trnh truyn nhit n
gin nht, tc l ta dng hi nc sc trc tip vo cht lng cn un nng, nc
ngng t trn ln vi cht lng.
Phng php un nng n gin nht un nng cht lng bng hi trc tip l
dng ng c u cui h, sc vo trong thng cha cn un nng
Trong trng hp ny khi cn thit khuy trn cht lng cng mt lc vi un
nng, ngi ta cho hi trc tip i qua nhng ng hnh xon c, vng trn hoc
mt s ng thng song song t di y thng cha gi l ng phun si bt
Phng php un nng bng hi nc c u im l rt n gin, nhng c
nhc im l lm pha long cht lng cn un. Do phng php ny ch
dng trong trng hp cho php pha long cht lng v khng c phn ng xy
ra gia cht lng vi nc.
2.2. un nng bng hi nc gin tip (15 pht)
Qu trnh truyn nhit gia hi nc vi cht cn un nng qua tng ngn
cch. Nhit t hi s truyn qua tng cp cho cht cn un nng.
un nng gin tip c thc hin trong nhiu loi thit b khc nhau nh: thit
b loi ng xon, loi ng chm, loi v bc vv. . Hi nc sau khi cp nhit qua
tng s b ngng t ri chy ra khi thit b qua ng ng ring.
2.3. Tho nc ngng ( 40 pht)
Khi un nng bng hi nc gin tip th cn phi tho nc ngng ra lin tc
thit b trao i nhit lm vic bnh thng. Trong trng hp ny khng cho
php lm mt hi cha ngng t ra khi thit b cng vi nc ngng. Nc
ngng c tho ra khi thit b trao i nhit qua mt h thng thit b c bit
gi l thit b tho nc
Thit b tho nc ngng kiu phao kn: Loi ny c dng nhiu trong trng
hp p sut hi trong thit b ln hn 10 at. Nu nh lng nc ngng t thit
b trao i nhit chy ra vi lu lng khng i th phao ch nm mt v tr v
lin tc tho nc ngng m khng cho hi i ra.
Thit b tho nc ngng loi phao h: lm vic gin on nhng vn c mt vi u im
hn thit b c phao kn: nh qu trnh thi nc gin on c th kim tra c s lm
vic ca thit b.
13

V. TNG KT BI
Vn quan trng i vi qu trnh un nng chnh l la chn ngun nhit
tin hnh qu trnh un nng.
i vi cc qu trnh dng hi un nng th vn tho nc ngng c vai
tr rt quan trng.
VI. CU HI V BI TP V NH
1. Cho bit u im ca hi nc bo ha?
2. Trng hp no qu trnh un nng khng s dng hi nc bo ha? Ti sao?
3. So snh hi nc bo ha v khi l?
4. So snh s truyn nhit gia hai dng khi chuyn ng xui chiu v ngc chiu?
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

Ngy 04 thng 06 nm 2008

T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

14

BI GING S 4
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 2. un nng Lm ngui Ngng t

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng bn cht ca qu trnh un nng v cc ngun nhit cung
cp cho qu trnh cng nh u nhc im ca chng
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
3. un nng bng khi l
3.1. un nng bng khi l khng tun hon kh thi. (15 pht)

Khi l c to ra bng cch t nhin liu trong l t 1 (hnh VI.6). Sau i

vo phng trn 2, phng trn c cho thm khng kh lnh vo iu chnh nhit
ca khi l. Lng khng kh cho vo ph thuc vo nhit cn iu chnh
un nng. gim lng xy trong khi l ngi ta c th dng kh thi (khi l sau
khi un nng) trn ln.
3.2. un nng bng khi l c tun hon kh thi (15 pht)

15

S un nng c tun hon kh thi (hnh 2.7) kh thi thit b un nng s b

2 c qut 3 ht v mt phn a v trn vi khi l iu chnh nhit , cn mt
phn thi ra ngoi ng 5, iu chnh lng kh thi bng van 6.
B. Lm ngui - ngng t
1. Lm ngui
1.1. Lm ngui trc tip (15 pht)
Lm lnh bng nc :
o gim nhit ca cht lng mt cch nhanh chng n nhit thp
hn nhit trong phng th ta cho nc hoc nc lnh trn trc tip
vo cht lng cn lm ngui.
o Phng php lm ngui ny ch dng trong trng hp cht lng cn lm
ngui khng tc dng ho hc vi nc v c php pha long.
Phng php t bay hi: khi cht lng nng trong mt bnh h, song song
vi qu trnh truyn nhit qua thnh bnh cn c qu trnh t bay hi trn b mt
ca cht lng.
Lm ngui kh:km theo tc dng ra sch kh, cho kh nng vo thp rng t
di ln, nc hoc cht lng c ti t trn xung. Trong qu trnh tip xc
gia hai pha, kh s gim nhit , ng thi nu c b s b nc cun tri ra
ngoi, c th dng cht lng hoc nc lm ngui kh vi iu kin l cht
lng khng hp th kh.
1.2. Lm ngui gin tip (15 pht)
Qu trnh truyn nhit gia cht cn lm ngui v cht lm ngui c tin hnh
qua tng ngn trong thit b trao i nhit. tc nhn lm ngui c dng nhiu
nht l nc v khng kh. Nu nhit cn phi t thp hn t 150 300C th
ta dng tc nhn c nhit thp nh nc mui lnh.
Cu to thit b lm ngui ging nh thit b un nng, nhng khi tin hnh qu
trnh lm ngui cn phi ch n vic chn chiu lu th v c hai lu th cng
thay i nhit .
Nu dng nc lm ngui th ly t2c 400500C.
2. Ngng t (15 pht)
Ngng t l qu trnh chuyn hi hoc kh sang trng thi lng, qu trnh ny c
th tin hnh bng hai cch:
o Lm ngui hi hoc kh.
16

o Nn v lm ngui hi (kh) ng thi.

2.1. Ngng t trc tip (60 pht)
Ngng t trc tip, hay gi l ngng t hn hp, tc l cho nc v hi tip xc
trc tip vi nhau. Hi cp n nhit ngng t cho nc v ngng t li. Nc ly
nhit ca hi nc nng ln, cui cng to thnh hn hp cht lng ngng t
vi nc.
Nguyn tc c bn trong cc thit b ngng t trc tip l ta phun nc vo trong
hi, hi to ra n nhit un nng nc v ngng t li
tng hiu qu qu trnh ta cn phi c b mt tip xc ln. V th ngi ta
thng cho nc phun qua nhng vi phun hoc cho chy qua nhiu tm ngn
c l nh.
u im nng sut cao, cu to n gin v d dng chng n mn.
Tu theo cch lm vic ca thit b m ta chia ra hai loi;thit b loi t v loi
kh:
o Thit b loi t, cht lng ngng t, nc lm ngui, kh khng ngng
c dn ra cng mt ng bng bm.
o Thit b loi kh, th nc ngng v nc lm ngui c dn chung mt
ng, cn kh khng ngng c ht ra theo mt ng khc.
+ Thit b ngng t trc tip loi kh xui
chiu.
u im ca thit b ny l gn nh.
Nhc im nng sut tng i nh.
Thit b ny thng dng trong trng
hp nc tho ra cn c a i s
dng li.
+ Thit b ngng t trc tip loi kh ngc chiu
(tb ngng t barmt).
u im:nc t chy ra c khng cn bm
nn tn t nng lng. Nng sut cao. Trong
cng nghip ho cht thit b ny c dng
trong h thng c c nhiu ni.
Nhc im:Thit b cng knh
17

2.2. Ngng t gin tip (15 pht)

Ngng t gin tip, hay cn gi l ngng t b mt, ngha l qu trnh trao i
nhit gia hi v nc qua tng ngn trong thit b trao i nhit. Hi c
ngng t trn b mt trao i nhit.
Trong cc thit b ngng t gin tip, thng ngi ta cho hi v nc i ngc
chiu nhau, nc lm lnh cho i t di ln trnh dng i lu t nhin cn
tr s chuyn ng ca lu th, hi i t trn xung cht lng ngng t chy
t do i ra ngoi d dng.
C. Cu to cc thit b trao i nhit
1. Thit b trao i nhit gin tip
1.1. Loi v bc (15 pht)
Thit b truyn nhit kiu v bc gm: v ngoi
c ghp chc chn vi v thit b bng mt bch
(hoc hn lin), gia hai lp v to thnh khong
trng kn, cht ti nhit s vo khong trng
thc hin un nng hoc lm ngui.
Chiu cao ca v ngoi khng c thp hn mc
cht lng trong thit b. Thng thng cc loi
thit b v bc ngoi c b mt truyn nhit khng
qu 10m2, v p sut lm vic ca hi t khng qu 10at
1.2. Thit b trao i nhit loi ng
1.2.1. ng xon (15 pht)
Thit b truyn nhit kiu ng xon l mt trong nhng thit b n gin nht, n
gm nhng ng thng ni vi nhau bng ng khuu gi l xon gp khc. Hoc
cc ng un cong theo hnh ren c gi l ng xon rut g.

Thit b ng xon c u im l ch to n gin c th lm bng vt liu chng

n mn, d kim tra v sa cha ; Nhc im l cng knh, h s truyn nhit
nh do h s cp nhit bn ngoi b, kh lm sch pha trong ng.
18

 i vi cht lng cho i trong ng th ta cho i t di ln ng xon lun

cha y, cn hi nc dng trong truyn nhit ta cho i t trn xung trnh
va p thu lc.Tc chuyn ng trong ng khong 0,5 1m/s.
1.2.2. loi ng ti (15 pht)
Loi ny thng dng lm lnh v ngng t,
cht lng phun bn ngoi thng l nc.
Nc ti ngoi ng chy ln lt t ng
trn xung ng di ri chy vo mng. Trong
trao i nhit s c khong t 1-2% lng
nc a vo ti b bay hi, khi bay hi n s
ly mt phn nhit t cht ti nhit nng trong ng do lng nc dng lm
ngui thit b ny t hn so vi cc thit b lm ngui khc, mt nc ti
trong khong t 2001500 lt/h. trn mt mt chiu di ng trn cng ca dy
u im: lng nc lm lnh t, cu to n gin, d quan st v lm sch bn
ngoi ng v d sa cha thay th.
Nhc im: Cng knh, lng nc khng ti u trn ton b b mt ng
1.2.3. Loi ng lng ng (15 pht)
Thit b trao i nhit kiu ng lng ng
gm nhiu on ng ni tip nhau, mi
on c hai on ng lng vo nhau, ng
trong ca don ny ni vi ng trong ca
on khc, v ng ngoi ca on ny ni vi ng ngoi ca on khc.
u im: H s truyn nhit ln, ch to n gin.
Nhc im: Cng knh, gi thnh cao kh lm sch khong trng gia hai ng
1.2.4. Loi ng chm (15 pht)
Thit b ny c dng ph bin nht trong cng nghip ho cht v c u im
l c cu gn nh, chc chn, b mt truyn nhit ln gm v hnh tr, hai u
hn vi hai li ng (v ng), cc ng truyn nhit c ghp chc chn kn vo
li ng. y v np c ni vi v bng mt bch c bu lng bch kn. Trn
v, np v y c ca (ni ng) dn cht ti nhit. Cht ti nhit I i vo y
di qua cc ng t di ln trn v ra khi thit b, cn cht ti nhit II i t

19

ca trn ca v vo khong khng gia ng v v ri ra pha di.

V. TNG KT BI
Lm ngui l mt qu trnh v cng quan trng v thng gp trong qu trnh
ha hc. Bi hc cung cp cho chng ta v ngun nhit v cc phng php lm
ngui
Tho nc ngng c nh hng rt ln n cc qu trnh ngng t.
VI. CU HI V BI TP V NH
1. Trnh by c im, cu to ca mt s thit b v ng
2. Cho bit u nhc im ca thit b v bc?
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngy 04 thng 06 nm 2008
T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

20

BI GING S 5
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 2. un nng Lm ngui Ngng t

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng bn cht ca qu trnh ngng t v s cn thit ca thit b
tho nc ngng
Sinh vin nm vng bn cht ca qu trnh c c, vai tr v ngha ca qu
trnh trong sn xut cng nh sinh hot
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
1.3. Thit b trao i nhit loi ng c gn (cnh tn nhit). (15 pht)
Khi truyn nhit gia hai cht ti nhit m h s cp nhit mt pha rt nh so
vi pha kia th ta cn phi tng b mt
truyn nhit pha c h s cp nhit nh
tng hiu qu truyn nhit bng cch
thm cc gn ln trn b mt truyn nhit.
Khi un nng khng kh hoc kh bng hi nc bo ho th cp nhit t hi n
b mt truyn nhit 11600 w/m2. , cn t b mt ra khng kh 5, 8 -58 w/m 2.
ngha l , khi ta gn thm gn . Thit b truyn nhit ng c gn thng
c hai kiu l kiu gn dc v gn ngang. Trong trng hp truyn nhit gia
hai cht kh ngha l h s cp nhit t hai pha u nh th ngi ta cu tao gn
c hai pha v thng c dng hnh kim gi l thit b truyn nhit hnh kim.
1.4. Thit b trao i nhit dng tm (15 pht)
Thit b truyn nhit dng tm gm nhiu xp ln mt khung bn trong c cc
khe rnh lu cht chuyn ng. Xung quanh cc tm truyn nhit u c g
v m bch kn. Chiu dy ca mt tm thng trong khong 0,53 mm v cc
khe h trn tm thng vo khong 1,55 mm. Din tch b mt 1 tm vo
khong 0,031,5 m2 ty thuc vo kch thc thit b nhng t l gia chiu di
v chiu rng nm trong khong 23. Tng din tch b mt truyn nhit ca
21

thit b dao ng rt ln, c khi ch l 0,03m2 nhng c lc ln n 1500 m2. Tc

lu lng ln nht thng c gii hn l 2500 m3/h.
Trn gc ca cc tm truyn nhit u c l v khi ghp li vi nhau chng to
thnh ng ng Trn cc tm u c g ni nhm lm tng bn v din tch
b mt truyn nhit.
2. Tnh ton thit b trao i nhit (15 pht)
Chn cu to thit b: qu trnh trao i nhit c tt ta thng chn ch
chuyn ng ca cht lng ch chy ri, vi cht lng th vn tc 0,11m/s
khng qu 3m/s, i vi cht kh th 220m/s.
Xc nh hiu s nhit trung bnh
Xc nh lng nhit v lng cht trao i nhit
Xc nh h s truyn nhit.
Xc nh b mt truyn nhit.
Bi tp chng 2 (45 pht)
Kim tra (45 pht)
1. Khi nim chung.
1.1. nh ngha (10 pht)
C c l qu trnh un si dung dch lm bay hi mt phn dung mi trong
dung dch kt qu thu c dung dch m c hn dung dch ban u, dung mi
tch ra khi dung dch bay ln gi l hi th.
1.2. ng dng ca qu trnh bay hi (c c) (10 pht)
Lm tng nng ca cht ho tan trong dung dch
Tch cht rn ho tan dng rn (kt tinh)
Tch dung mi dng nguyn cht (nc ct)
1.3. Cc phng php c c (25 pht)
Qu trnh c c c th tin hnh trong thit b c c mt ni hoc nhiu ni
lm vic gin on lin tc. Khi c c gin on dung dch cho vo thit b
mt ln ri c c n nng yu cu, hoc cho vo lin tc gi nguyn mc
cht lng khng i trong qu trnh v khi nng dung dch t yu cu s ly
ra ht ri tip tc cho dung dch mi vo c c tip.
Khi c c lin tc trong thit b c c nhiu ni th dung dch c a vo
lin tc v hi t cho vo lin tc, sn phm cng c ly ra lin tc. Trong
qu trnh c c c th tin hnh p sut khc nhau tu theo yu cu k thut.
22

 C c p sut thng th thit b h

C c p sut chn khng th nhit si dung dch gim do chi ph hi
t gim v hiu s nhit gia hi t v dung dch gim do din tch b
mt truyn nhit gim, c c chn khng cho php c c dung dch c nhit
si cao p sut thng c th sinh ra phn ng ph khng mong mun (oxy
ho, ng ho, nha ho).
C c p sut cao ch xy ra trong cc ni c c t trc i h thng c
c nhiu ni
2. C c mt ni
2.1. C c mt ni lm vic gin on (15 pht)
C c mt ni thng lm vic theo 2 phng php sau:
o

Dung dch cho vo mt ln ri cho bc hi, mc dung dch trong thit b

gim dn cho n khi nng t yu cu;

Dung dch cho vo mc nht nh, cho bc hi ng thi b xung dung

dch mi lin tc vo gi mc cht lng khng i cho n khi nng
t yu cu, sau tho dung dch ra v thc hin mt m mi.

2.2. C c mt ni lin tc. (30 pht)

Dung dch u t thng cha 1 c bm a ln thng cao v 3, sau chy

qua lu lng k 4 vo thit b un nng 5, y dung dch c un nng n
nhit si ri i vo thit b c c 6 thc hin qu trnh bc hi. Hi th v
kh khng ngng i ln pha trn nh thit b c c vo thit b ngng t 9 t
di ln.
Trong thit b ngng t nc lnh phun t trn xung tip xc vi hi th v hi
th s c ngng t li thnh lng cng vi nc lnh chy qua ng bazmt
11 ra ngoi, cn kh khng ngng i qua thit b thu hi bt 10 vo bm chn
khng ri ra ngoi. Dung dch sau khi c c c bm 7 vn chuyn ra y
thit b i vo bn cha 8.
23

V. TNG KT BI
Phng php tnh ton thit k cc loi thit b trao i nhit c ngha rt quan
trng trong sn xut
C c l qu trnh lm tng nng ca cht tan bng cch cho bc hi dung
mi. Thit b c c l thit b in hnh ca cc thit b truyn nhit
VI. CU HI V BI TP V NH
1. C c l g?
2. Trnh by cc phng php c c.
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngy 04 thng 06 nm 2008
T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

24

BI GING S 6
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 3. Qu trnh c c

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng phng php tnh ton cng nh bn cht ca qu trnh c
c mt ni lin tc hoc gin tip
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
2.3 Tnh ton thit b c c mt ni
2.3.1. Cn bng vt cht (45 pht)

G, Gc lng dung dch lc u v lc cui, kg/h

W - lng hi th tch ra, kg/h

x, xc nng u v cui, % khi lng

Trong qu trnh bc hi coi cht ho tan khng b mt mt theo hi th, khi

phng trnh cn bng vt liu trong thit b c c (cho c qu trnh lin tc v
gin on) nh sau:

G = Gc + W

i vi cht ho tan:

Gx = Gcxc

T hai phng trnh trn ta rt ra:

x
W G 1 d Gc c 1
xc

xd

Bi tp (45 pht)
2.3.2. Cn bng nng lng (45 pht)
D: lng hi t, kg/h
iD, iW :Hm nhit ca hi t v hi th, kj/kg
t, tc, : Nhit ca nhp liu vo, sn phm ra v
ca nc ngng, 0C
Qtt : Nhit tn tht ra mi trng xung quanh kj/h
C, Cc, Cn: nhit dung ring ca dung dch lc u,
cui v nc ngng, kj/kg
25

 Theo phng trnh cn bng nhit lng, lng nhit vo bng lng nhit ra.
Nhit vo:
Dung dch u mang vo: GC t, kj/h
Hi t mang vo: DiD, kj/h
Nhit ra:
Hi th mang ra: Wi, kj/h
Nc ngng t: DCn , kj/h
Sn phm mang ra : GcCc tc , kj/h
Nhit tn tht Qtt , kj/h
Lp phng trnh cn bng nhit lng ta c:
G C t + D iD = Gc Cc tc + D Cn +W iW + Qtt
Nu coi ton b dung dch u c un nng n nhit cui, lng nhit s l:
Gc Cc tc, sau tch ra W (kg nc bay hi) lng nhit l W Cn v lng
nhit do dung dch cui mang ra :
Gc Cc tc = G C tc W Cn tc
Thay vo phng trnh (7.4) ta c:
G C t +D iD = W iW + DCn + G C tc W Cn tc + Qtt
D(iD - Cn) = W (iW - Cn tc) + G C (tc - t) + Qtt
D

W (iW C n t c ) G d c d (t c t d ) Qtt
, kg/h
(i D c n )

Trong phng trnh th Qtt thng ly bng 5% Q nu khng cn chnh xc

cao v vic xc nh Qtt thng rt phc tp (thng dng trong tnh ton thit
k)
tng nng sut c c v gim lng hi t tiu hao ta cn phi un nng
dung dch n nhit si tc trc khi cho vo ni c c (t = tc) bng thit b
truyn nhit nh vy s r tin hn. Khi cng thc tr thnh
D W

iW C n t c
Qtt

i D C n i D C n

Nu b qua nhit tn tht trong trng hp ny th cng thc ch cn

D W

iW C n t c
i D C n

26

 Ta nhn thy rng, mu s trong cng thc chnh l nhit ha hi ca hi t r,

ng thi nu qu trnh c c tin hnh iu kin p sut lm vic v p sut
ca hi t nh nhau th: D=W
Nh vy i vi c c mt ni tho cc iu kin nh ta phn tch th lm
bay hi mt kg hi th s cn mt kg hi t. Thc t phi tnh n lng nhit
mt mt nn lng hi t tiu hao ring s l 1,1 1,2 kg cho mt kg hi th.
2.3.3. B mt truyn nhit (30 pht)
Q = K F t = D (I - Cn ) , kj/h
Suy ra

F=

Q
, m2
Kt

Vi t = tD tstbdd
tD nhit ca hi t
tstbdd nhit si trung bnh ca dung dch
Hiu s nhit hu ch l hiu nhit ca hi t v nhit si trung bnh
ca dung dch.
Bi tp (60 pht)
V. TNG KT BI
Bi hc cho ta nhng i lng c bn trong tnh ton c c mt ni, l bc
ban u lm c s cho cc qu trnh c c phc tp hn
VI. CU HI V BI TP V NH
1. Trnh by cc phng php c c mt ni gin on
2. Trnh by cc phng php c c mt ni lin tc.
3. Trnh by cc phng php xc nh lng hi t cn thit trong c c mt ni
hai trng hp.
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngy 04 thng 06 nm 2008
T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

27

BI GING S 7
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 3. Qu trnh c c

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng phng php tnh ton cng nh bn cht ca qu trnh c
c nhiu ni
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
3. C c nhiu ni
3.1 Xui chiu (30 pht)

Nguyn tc ca c c ba ni xui chiu cng gn nh c c mt ni. Dung

dch c a vo ni 1 tip tc chuyn sang ni 2 ri sang ni 3 nh chnh lch
p sut trong cc ni. Cn hi t i vo phng t ca ni 1 un si dung
dch. Hi th bay ln ni 1 c a vo phng t ca ni 2, hi th bay ln
ni 2 c a vo phng t ca ni 3 v hi th bay ln ca ni 3 c a
sang thit b ngng t barmt, iu ny thc hin c v nhit si ca dung
dch gim dn t ni u ti ni cui do p sut trong cc ni gim dn t ni
u ti ni cui do dung dch t chy dn t ni u ti ni cui. Dung dch
ni cui cng c a ra ngoi c nng m c theo yu cu gi l sn
phm.

28

 u im: c c nhiu ni xui chiu l dung dch t chy t ni u ti ni

cui khng cn bm vn chuyn .
Nhc im: Do nhit ca dung dch cc ni gim dn, nhng nng dung
dch li tng dn t ni u ti ni cui, lm nht ca dung dch tng, kt qu
lm h s truyn nhit gim dn t ni u n ni cui
3.2. Xui chiu (30 pht)

S h thng 3 ni c c ngc chiu: Hi t c nhit cao c vo ni

u tin un si dung dch, v hi th bay ln cc ni di chuyn ging nh
c c nhiu ni xui chiu, cn dung dch ban u i vo ni 3 v c vn
chuyn dn ti ni 1 nh bm. V p sut ni trc ln hn ni sau, do dung
dch khng t chy t ni cui n ni u c. Vi h thng c c ngc
chiu th nhit dung dch trong cc ni gim dn t ni u ti ni cui, cn
nng dung dch li tng dn t ni cui n ni u, do nht dung dch
thay i khng ng k, kt qu h s truyn nhit trong cc ni hu nh khng
i
u im: C c c dung dch c nht ln ti nng cui cao, v ni
cui lng nc bay hi nh do lng nc s dng cho thit b ngng t
barmt nh hn. Nhc im: Tn nhiu nng lng vn chuyn cht lng
i t ni cui n ni u.
4. Thit b c c
4.1. Thit b c ng tun hon trung tm (30 pht)
Cu to: Thit b c c c ng tun hon trung tm nh hnh 3.6: phn di ca
thit b l phng t 1, trong phng t gm c cc ng truyn nhit 2 v ng
tun hon trung tm 3 tng i ln, phn trn l phng bc 4, trong phng bc
c b phn tch git 5 c tc dng tch git cht lng do hi th cun theo.
29

Nguyn l lm vic : Dung dch c a vo y phng bc ri chy trong

cc ng truyn nhit v ng trung tm, cn hi t c
a vo phng t i khong gia cc ng v v, do
dung dch c un si to thnh hn hp lng hi trong
ng truyn nhit v lm khi lng ring ca dung dch s
gim i v chuyn ng t di ln ming ng, cn trong
ng tun hon th tch dung dch theo mt n v b mt
truyn nhit ln hn so vi ng truyn nhit do lng
hi to ra t hn v vy khi lng ring ca hn hp hi
lng y ln hn trong ng truyn nhit do cht lng
s di chuyn t trn xung di ri i vo ng truyn nhit
ln trn v tr li ng tun hon to ln dng tun hon t nhin.

Ti b mt thong ca dung dch phng bc, hi th tch ra khi dung dch

bay ln qua b phn tch git. B phn tch git c tc dng gi li nhng git
cht lng do hi th cun theo v chy tr v y phng bc, cn dung dch c
nng tng dn. Tc tun hon cng ln th h s cp nhit pha dung dch
cng tng v qu trnh ng cn trn b mt cng gim.
Ti b mt thong ca dung dch phng bc, hi th tch ra khi dung dch
bay ln qua b phn tch git. B phn tch git c tc dng gi li nhng git
cht lng do hi th cun theo v chy tr v y phng bc, cn dung dch c
nng tng dn. Tc tun hon cng ln th h s cp nhit pha dung dch
cng tng v qu trnh ng cn trn b mt cng gim.

u im: Cu to n gin d sa cha v lm sch.

Nhc im: Tc tun hon gim v ng tun hon cng b t nng.

4.2. Thit b c bung t ngoi

4.2.1. Thit b c c c phng t ngoi kiu ng (20 pht)

Cu to : gm phng t 1, bung bc 2, ng dn 3, ng
tun hon 4.
Nguyn l lm vic: Thit b c c c bung t ngoi
kiu ng. Dung dch i vo phng t 1 c un si
to thnh hn hp lng i qua ng 3 vo phng bc hi,
y hi th c tch ra i ln pha trn, dung dch
cn li i v phng t 1 theo ng tun hon 4. Cc ng
30

truyn nhit c th lm di n 7m nn cng tun hon ln, do cng

bc hi ln.
4.2.2. Thit b c c c phng t ngoi nm ngang (25 pht)
Cu to: Thit b c c c bung t
ngoi nm ngang gm phng t 1 l
thit b truyn nhit ng ch U v phng
bc 2, b phn thu git lng 3 v tch
git 4.
Nguyn l lm vic: Dung dch c a
vo thit b lin tc v i vo ng truyn
nhit ch U t tri sang phi nhnh
di ln nhnh trn ri li chy v phng
bc trng thi si, dung mi tch ra
khi dung dch bay ln qua b phn tch git v ra ngoi, cn nng dung dch
tng dn. Phng t c t ln mt chic xe nh.
u im: Phng bc c th tch ra khi phng t d dng lm sch v sa
cha.
Nhc im: Cng knh, cu to phc tp
4.3. Thit b tun hon cng bc. (30 pht)
Cu to: Thit b c c tun hon cng bc
gm phng t 1, trong phng t c cc ng
truyn nhit, pha trn l phng bc 2, trong
phng bc c b phn tch git 6, bn ngoi thit
b c ng tun hon ngoi 3 v bm tun hon 4.
Nguyn tc lm vic: Dung dch c a vo
phng t 1 lin tc bng bm tun hon v i
trong cc ng trao i nhit ln phng bc, cn
hi t c a vo phng t khong gia
cc ng truyn nhit vi v un si dung dch
trong ng truyn nhit. Ti b mt thong dung
dch phng bc dung mi tch ra bay ln qua b phn tch git c ngng t
ri ra ngoi, dung dch cn li m c hn tr v ng tun hon 3 v c trn
ln vi dung dch u i vo phng t. Khi dung dch t yu cu th ta lun
31

lun ly mt phn ra y phng bc ra lm sn phm. Tc dung dch trong

ng truyn nhit khong t 1,5 n 3,5 m/s do h s cp nhit ln hn tun
hon t nhin t 3 n 4 ln v c th lm vic trong iu kin nhit hu ch
nh t 3 n 5 v cng tun hon ch ph thuc vo nng sut ca bm.
u im: Nng sut cao c c c nhng dung dch c nht ln m tun
hon t nhin kh thc hin.
Nhc im: Tn nhiu nng lng cung cp cho bm
Bi tp (45 pht)
Tng kt chng (15 pht)
V. TNG KT BI
Bi hc cho ta nhng i lng c bn trong tnh ton c c mt ni, l bc
ban u lm c s cho cc qu trnh c c phc tp hn
VI. CU HI V BI TP V NH
1. Trnh by cu to ca cc loi ni c c.
2. So snh qu trnh c c nhiu ni xui chiu v ngc chiu.
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngy 04 thng 06 nm 2008
T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

32

BI GING S 8
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 4. K thut lnh

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng tnh cht cung nh yu cu ca mt s tc nhn lnh ph
bin v phm vi s dng chng.
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
Chng 4. K thut lnh
1. Khi nim (45 pht)
Qu trnh lm lnh cn c cung cp cng t bn ngoi vn chuyn nhit
lng t mi trng c nhit thp hn n mi trng c nhit cao hn.
y l vn mu cht m cc thit b lnh phi gii quyt bi l trong t nhin
th nhit s di chuyn t ni c nhit cao sang ni c nhit thp hn (nh
chuyn nc chy t trn xung, lm ngc li, ngha l cho nc chuyn
ng t thp ln cao ta phi cung cp cho n mt nng lng v nng lng ny
chnh l do bm cung cp). Tng t nh th, trong cc my lnh, nhit lng
s c vn chuyn theo chiu ngc li, t mi trng c nhit nh hn ra
mi trng xung quanh.
on nhit l thut ng c dng ch trng hp m cht mi gii v mi
trng khng c s trao i nhit. Nh vy, h thng ny, trong qu trnh hot
ng th cht mi gii han ton khng c qu trnh nh nhit ra mi trng
cng nh khng nhn nhit t mi trng.
nh gi hiu qu ca cc my lm lnh ngi ta a ra khi nim h s lm
lnh: l t s gia lng nhit m mi cht nh ra
Cht mi gii l cht trung gian thc hin s bin i v chuyn ti nng lng
trong cc h thng lnh. y l mt thnh phn quan trng khng th thiu c
trong cc my lm lnh. V nguyn tc ta c th gp cht mi gii trng thi
rn, lng, kh hoc hi. Tuy nhin trong hu ht cc trng hp, Ta thng gp
cht mi gii trng thi kh v hi.
33

 Trong qu trnh tnh tan cc bi tan v lnh ta thng gp khi nim enthalpy.

V mt ngha vt l, trong hu ht cc trng hp enthalpy mang ngha v

nng lng. n v ca enthalpy ging nh n v ca ni nng v cc dng
nng lng khc
i vi my lnh, ngoi h s lm lnh ngi ta cn nh gi mc sinh lnh
ca mt h thng lnh bng nng sut lnh. Nng sut lnh l lng nhit m h
thng c th nhn vo t mi trng cn lm lnh trong mt n v thi gian.
n v ca nng sut lnh l kj/h, kcal/h Btu/h hay kW.
2. Tc nhn lnh, cht ti lnh, mi trng lnh
2.1. Tc nhn lnh
2.1.1. Yu cu chung v lch s hnh thnh cc tc nhn lnh (30 pht)
Tc nhn lnh l mt cht mi gii khng th thiu trong cc my lm lnh, l
nhng cht thun khit c c tnh nhit ng v tnh cht l ha thch hp. Cc tc nhn
lnh cn tha cc yu cu sau:
Khng d chy n, khng gy nh hng xu n sc khe con ngi
Khng n mn kim lai v cc vt liu khc trong h thng lnh, c tnh bn
vng ha hc trong phm vi p sut v nhit lm vic.
Nn c mi hoc mu sc c trng d pht hin khi b r r, khng nn dn
in c th s dng trong my nn kn hoc na kn.
C kh nng tan trong nc trnh hin tng ng bng gy tc nghn h
thng
Nn c kh nng ha tan du bi trn mc hp l
R tin, d kim, vn chuyn v bo qun d dng.
p sut tng ng vi nhit mi trng xung quanh khng qu cao khng
gy kh khn tn km khi thit k cc thit b lin quan ca h thng
p sut tng ng vi qu trnh si trong thit b bay hi khng nn nh qu
Nng sut lnh ring th tch cng ln cng tt, v nh th thit b trong h thng
cng gn nh
An nhit ha hi ln s lm cho lng tc nhn lnh lm vic trong h thng
gim
nht ng hc nn nh gim bt tn tht p sut trn ng ng v cc
van
H s dn nhit v h s ta nhit i lu cng ln cng tt
34

 Nhit dung ring th lng nn c gi tr nh gim lng nhit cn thit khi

cn thc hin qu trnh qu lnh sau khi ngng t
Nhit ng c phi thp hn nhit bay hi ng k v nhit ti hn
phi khc xa nhit ngng t..
2.1.2. Nguyn tc ghi cng thc cc fron (30 pht)
fron l nhng dn xut halogen ca hydrocacbon no (CnH2n + 2) cc
nguyn t H c thay th hon ton hoc tng phn bng nhng nguyn t clo,
brm v flo. Cng thc tng qut ca fron c dng: Cn Hx Fy Clz Bru
Trong :

x + y + z + u = 2n + 2

Trong k thut ngi ta k hiu fron l F-N hay R-N (nh R-11 hoc F-11). Ch
s F hay R ch fron v N ch cht gc ca dn xut v s nguyn t trong
fron, c th gm 2 hoc 3 ch s.
Mt hoc hai ch s u tin ch t bn tri sang ch dn xut gc.
S nguyn t flo ca trong fron c ghi tip theo v pha bn phi ca s du,
nu khng c th ghi s 0.
S nguyn t clo c ghi vo tip theo sao cho ha tr ca hydro trong
hdrocacbon no.
Khi fron c cha nguyn t brm th vit ch Br sau ch s v cui cng l s
nguyn t brm c cha trong fron.
2.1.3. c tnh ca mt s tc nhn lnh (45 pht)
Amoniac NH3: c s dng nhiu trong my lnh hi c my nn lnh pittng.
Amoniac c mt s c tnh k thut quan trng sau:
Nhit ng bng -750C
Th tch ring trong vng nhit bay hi tng i nh nn gim c kch
thc my nn, c bit i vi my nn pittng
C mi hc kh chu nn d dng pht hin khi b r r
t tan trong du bi trn nn t nh hng n qu trnh bi trn v cht lng
ca tc nhn, khng c tc dng n mn thp, nu n ln nc n s n mn
km, ng thau v nhng hp kim ng khc
Nhc im ca amoniac l c hi i vi sc khe con ngi, vi nng
nht nh c th bt la, gy chy n, khng an ton.
R-11: c cc c im sau
iu kin tiu chun, nhit si ca R-11 l 23,70C
35

 Tnh bn vng v ha hc khng cao, khng tan trong nc nhng c kh nng

tan trong du, khng n mn kim loi
Thch hp cho cc bm nhit v thit b iu tit khng kh.
R-12: c cc tnh cht sau
iu kin tiu chun, nhit si ca R-22 l -29,80C
Khng gy chy n, khng c hi i vi c th con ngi, khng n mn kim
loi v khng dn in
Nhit cui tm nn thp
Vn hnh v bo qun d dng
Nhc im ca R-12 l: nng sut lnh ring khi lng tng i b, do
khi lng tc nhn lnh np vo h thng nhiu. R-12 ch thch hp i vi cc
h thng lnh c nng sut lnh nh
Nng sut lnh ring th tch nh, do h thng lm vic vi R-12 thng cng
knh
Tnh cht trao i nhit km do h s ta nhit khi si v khi ngng b
nht ng hc cao nn tn tht p sut trn ng ng tng i ln
Hon ton khng ha tan nc
C kh nng ha tan du rt cao. Chnh v iu ny li d dng d pht hin khi
b r r do ti ch r r c vt du xut hin.
R-22: C cc tnh cht sau:
iu kin tiu chun, nhit si ca R-22 l - 40,80C
Nng sut lnh ring th tch ln hn 1,6 ln so vi R-12. Do c th np fron
22 vo my nn s dng fron 12 gia tng nng sut lnh nu cng sut ng
c v bn my cho php.
Kh nng trao i nhit ln hn 1,3 ln so vi R-12
Mc ha tan vi nc cao hn khong 5 ln so vi R-12, do gim bt
nguy c b tc m, bn v mt ha hc phm vi p sut v nhit lm vic
Nhc im ca R22: tnh ha tan du hn ch nn gy kh khn cho vic bi
trn. Trong khong nhit -200 n -400C gn nh hon ton khng ha tan
du. Do trnh hot ng cng nhit ny
C kh nng lm trng phng cao su nn phi dng cc loi m chuyn dng
bch kn
2.2. Cht ti lnh (30 pht)
36

Trong k thut lnh, mun ti lnh t ni pht sinh ti ni tiu th phi s

dng nhnh cht ti lnh. Cht ti lnh c th dng hi (kh), lng hoc rn. Trong
qu trnh lm vic, cht ti lnh ch bin i enthalpy m khng bin i pha. Nhng
yu cu chnh i vi cht ti lnh:
Nhit ng bng thp, nht nh gim cc tn tht thy lc trn ng
ng
Nhit dung ring ln gim lu lng cht ti lnh
Km n mn kim loi mu v kim loi en, bn vng v ha hc trong iu kin
lm vic
Khng c, khng gy chy n v t bt la
D kim, d bo qun, r tin v d vn hnh
2.3. Mi trng lnh (15 pht)
L cht tip xc hay bao quanh vt phm c lm lnh. Trong qu trnh lm
lnh n nh th nhit ca mi trng lnh phi n nh, khng i. Mi
trng lm lnh thng l khng kh, nc, dung dch mui ,
3. Chu trnh lm vic ca mt s thit b lm lnh
3.1. My nn lnh mt cp (30 pht)
V nguyn tc h thng gm 4 b phn chnh: van
tit lu 1, dn bay hi 2 (hay dn bc hi, dn
lnh), my nn 3, dn ngng t 4 (hay bnh ngng
t, dn nng)
Tc nhn lnh sau khi ra khi bnh ngng trng
thi 4 c a vo van tit lu gim p, tc nhn lnh sau khi ra khi van
trng thi 5 v vn trng thi lng (c th l lng hi) nhng nhit rt thp.
Tc nhn lnh tip tc vo phng bc hi, nhn nhit ca cc sn phm v
chuyn pha. Lc ny nhit ca tc nhn vn khng i nhng enthalpy tng
v chuyn thnh trng thi 1. Hi trng thi 1 c my nn ht ln v nn
iu kin ng entrpy bin i v trng thi 2, qu trnh ngng t bnh
ngng s lm hi bin i t trng thi 2 n 4. v chu trnh c nh th lp i lp
li lin tc to thnh mt vng khp kn.

V. TNG KT BI

37

 Bi hc cho ta hiu r thm vai tr cng nh ngha ca mt s tc nhn thng

s dng trong cc h thng lnh, thng s c bn trong tnh ton v qu trnh
lnh, t i ti tnh ton v cc qu trnh lnh.
VI. CU HI V BI TP V NH
1. Trnh by tnh cht ca mt s tc nhn lnh
2. Phn bit cht ti lnh v tc nhn lnh.
VII. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngy 04 thng 06 nm 2008
T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

38

BI GING S 9
I.

S TIT: 05

TN BI GING: Chng 4. K thut lnh

II. MC TIU:
Sinh vin nm vng phng php tnh ton cng nh bn cht, cc thng s v
k thut lnh
III. DNG V PHNG TIN GING DY:
Gio trnh Qu trnh v thit b Truyn nhit.
Ti liu tham kho: Cc QT&TB trong CNHH&TP Tp 3 Phm Xun Ton.
My chiu overhead hoc projector
IV. NI DUNG BI GING
3.2. My nn lnh hai cp (45 pht)
Trong thc t thng yu cu lm lnh
nhit thp nh cc qu trnh cp ng.
p sut ca tc nhn ng vi qu trnh si
bnh bc hi gim xung kh thp. iu
ny lm gia tng t s nn v do lm
gim hiu qu ca cc my nn loi th
tch, c bit loi my nn pittng. khc phc nhc im ny, ngi ta s
dng my nn nhiu cp m thc t ch 2 cp l .
Trng thi 3 s i t bnh trung gian v my nn cao p vi lu lng Gx. Lng
trng thi 6 sau khi qua van tit lu s trng thi 6, bnh bc hi n s
nhn nhit v i vo my nn thp p trng thi 1. T xi lanh h p, hi
trng thi 2 s c cho qua b gii nhit tin n trng thi 3. Ti u vo
ca my nn cao p s xy ra s ha trn gia hi trng thi 3 v hi trng
thi 3. Hn hp sau khi ha trn s c trng thi 3 v i vo my nn cao p
vi lu lng G.
4. Tnh ton mt s thng s quan trng cho my lnh (45 pht)
Xt chu trnh lnh mt cp
Cng cn cung cp cho chu trnh:
A = G0 (i2 - i1), kj/h

39

 Nhit lng m tc nhn lnh nhn c khi qua bnh bc hi (nng sut lnh
ring)
q0 = i1 - i5
Nng sut lnh ca tc nhn
Q0 = G0 (i1 - i5 )
Nhit ti ca thit b ngng t
Qc = G0 ( i2 - i4 )
H s lm lnh ca chu trnh
Q 0 i1/ i 5

A i 2 i1/

Bi tp (45 pht)
5. ng dng
5.1. ng dng lnh trong cng nghip ch bin thc phm
5.1.1. Lnh ng thc phm (15 pht)
Sau khi kt ng, sn phm c ng gi v bo qun kho lnh ch bin nhit
t -24 n -300C. Sau chng c a n kho lnh bo qun bng xe lnh
ng. T kho lnh bo qun chng c xe lnh a n cc kho lnh phn phi ri
t y chng li c cc xe lnh a ti cc siu th, nh hng,
5.1.2. Sn xut kem cng nghip (15 pht)
i vi qui trnh sn xut kem th vn lnh cng l mt khu rt quan trng.
Sau khi cn, o, chun b nguyn liu xong th chng c h nhit xung khong
2 n 40C trc khi a vo bn cho chn ti. Trong my lnh ng, hn hp c
nho trn v kt ng ng thi nhit gim n -50C. Tip theo hn hp c a
i rt vo b, ng gi v c mang i kt ng, nhit ca kem lc ny khong -8
-200 C.
5.1.3. Sn xut bia (15 pht)
Trong qu trnh sn xut bia, c rt nhiu cng on phi cn nhit thp.Trong
phn ny chng ta ch xt n cc ng dng ca lnh trong qu trnh ln men bia.
Trong qu trnh ln men, ng chuyn ha ch yu thnh ru v CO2 ng thi
to ra mt lng nhit ln men. Nhit ln men c th thi ra ngoi qua dn lnh khng
kh trong phng, nhng cng c th thi trc tip qua dn ng xon b tr trong b
ln men hoc cc o tng c nc lnh, nc mui lnh hoc glycol nhit
khong -30C.
40

5.2. T lnh gia nh (15 pht)

T lnh gia nh dng bo qun ngn hn cc thc phm v thc n d b i
thiu h hng hng ngy trong gia nh
Trong gin bay hi, mi cht lnh si p sut thp v nhit thp thu
nhit ca mi trng cn lm lnh. Hi sinh ra t dn bay hi c my nn ht v,
nn ln p sut cao v y v dn ngng t. dn ngng hi nng thi nhit ra mi
trng v ngng li thnh lng. Lng chy qua ng mao vo dn bay hi. Do tit
din ng mao nh nn gy ra hin tng tit lu cho lng chy qua. Lng bin i t
p sut cao, nhit cao sang p sut thp v nhit thp
5.3. Sn xut cng nghip (15 pht)
Thng thng thi gian sn xut mt m vo khang 18 - 24h. Khi cy
t yu cu, th linh u tin c ly ln nh ti in. Cc linh tip theo lun
b dn v pha trc nn pha sau s trng ch, linh va tho ra tip tc cho quay
u li th ch cho ch trng va to ra.
5.4. iu ha khng kh (15 pht)
iu ha khng kh c th hiu l lm lnh khng kh trong iu kin nhit
khng kh kh cao v vy h thng lnh l rt quan trng trong iu ha khng kh.
I.

TNG KT BI
Bi hc cho ta nhng ng dng ca k thut lnh trong sn xut cng nh i
sng sinh hot hng ngy.

II. CU HI V BI TP V NH
1. Trnh by nhng ng dng ca k thut lnh trong sn xut cng nghip.
2. Cho bit c s tnh ton mt h thng lnh.
III. RT KINH NGHIM (V thi gian, ni dung,phng php, chun b...)
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
Ngy 04 thng 06 nm 2008
T mn duyt

Gio vin

Phm nh t

41