uktadow réwnan liniowych z pelnymi rozwigzaniami krok po kroku... ZESZYT 2 Materialy Pomocnicze do Nauki dla Student6w Biblioteczka Opracowaii Matematyeznych Wydawnictwo Bila ISBN 83-933733-2-X I 108009 iki Wydawnictwo BilaISBN 83-922733.2-X, Wspotyezaaia skryptOw WANHO26 Copyright © by Wydawnictwo Bila 9 ‘Waretkie prava zastze2ore Printed in Poland Weydawnictwo Bil 350124 Rast2bw, UL Krajobrazowa 17, e-mail: wydawrictwo.bilapoczia fin tel 0608503856 _Biblioteccka Opracowats Matematyczmveh, 1. Oméwienie wykorzystanych pojgé i metod ‘N= [aj] -macirz kwdrtowa A. ' Ferm inns en AAD. atin ote rola] read maciersy A, 1 [te 8) amen lo | pint 4 wohreiene wiesm je ef)” meas cary en f. ‘olumay. i 1g [eshresenejodn)z kolumn proporsjonalych, ? Pdobnie mona skeslae wiersze proporjonaine | o innego wise vw. — w= were ty jest proporsjnaly do wiersza Mego. EX. “Koma kta jest proporejonalna do kolumny i) aBiblioteczka Opracowari Matematycznych W:= AW) W,- wien kay powstje popraezpomnozeni tego Witisea raezlcabe a" i dodanie etzymanego wyni do k-ego Wir, Ky:=4K) +R, kolumna kta powstaje popreez pomnozenie pez 1 tej Kolumny i dodanie ctrzymanezo wyniku do ke) Kolm |W,- wyanacanik caraktorstezny maciezyhovadratwe), W252 slowny W.,W, = wyznaeznik la zmennych x ora yuklad rena my tklada Suma lniowyeh axshyb eet. rks =d, + umiejscowieni minora bazowezs Haart bay ce + it Wakladie rows, (+B tne i a el {/|~2amaczeniekolumny wagleem, kre bliczany jest ol 2] syzacanik meted Laplace's EE Podobnie ozaczamy wiersz wager, tego olizany jest wyenacenik 1fa,5.2) ie wseysthichkombina liiowyeh webtniw 35.7 {Uktad Cramera to ved ena lniowych postaci AX =B, gic maciecz A jest macierza Kwvadratowa i nicosobliva Uklad ma dokladniejednorozwiqzanie Uktad ednorodny 0 'ak und rownat lniowyeh postaci AX = B, W hy wektor wyrazéw walaych est 20% Ula nijednorodny ~1o uklad rw linowych poste: AX ~B Ww kiym wektor wyrazév wolayeh jest aiezerowy Weory Cramera waoey wykorzytvgce wyznacaniki do waza riewiadomych ukladach rwnad iniowych, W, W, Metoda wyznacenikowa ~ retodarozwiazywania ubladéw rowaai pry pomoey wyanacani Metoda elimina} Gaussa da ula Cramera cots opt nt Posie aegen a Biblioteczka Opracowah Matematycznvch la ot x] a2 Jako operas elementarenaley raumiet opera: opera ftko a wierszah, eae maciery ozszerzon 2/ pommotenie dowolnepo wietsa poesia Sana 0d 2" 3, tamiane mijseami wéch dowolnych wiersy 4 dodanie do clement jednego wierszaodpowiadjacych im element6w innego wiersa, “MocterzX jest maciera ozwigzas. Maver jest macierzajednostkowa, ‘takim samym wymiarzs co mocierz kwadratowa A. Metodaeliminaii Gaussa dla dewolnych ubtadw ras lniowrch: = neod ta opal jest yeh samych zsadach 9 metods clings) Gaussa “ta uktaw Cramer, Dodathowo motna jesze= wykonywad operase ‘5 skreslana wierey aozonych 2 samych 2 6 skreslaniajednego 2 dwéch wiersryproporjonalnyeh lab wnych waaledem sidie Maciezjednosthown jest wOwe2as maksymalna macier7 jednostowa {aka mozna otreymat pray pomocy operacelementamych ‘Metoda holm ednastho Cramer: Jest to mets opath ma ch smych opeacjach co metods elimina Gauss. pezy czy, celem jest treymanie kom jednasthowych aie xKoniecznie maciery jdnostkowe}, Kolumny jednoskowe zaviraia Jena eye rowna "a pozostal eyfy a era, Kolunnyjednosiowe ‘modna otreymsyvae W dowelng Klenoss olan edsthowych dla dowolnc ukladé nat liniowych Jestanaboicrna jek melo kolunnJednostkowych da ukladow Cramer, ry czy zene dla Koluma, Keni st jedosthowe | ie mo? Wy Konaé zadnych operas aby dopowadzié je do postaci jednostowe aq Sie paramevami ‘oxuiaaiwoniewSladéw m- rbwnasliniowych 0 n—nlewladomych Aronechera = ‘Mtoe oparta na werden Kronackor — Capello, Poles ont na po rvmnyrwani gdm macierzy wspalezyanikow i macierzyrozzerzne] kind ral iow, Warum koniconym wystarcrajacym rorwiazywalnose ukladuréwnad Tinionyh jest wmode ragdw wyymienionyeh wy macierzy. Przy czyBibliotec -owati Matematyeznych {etl aad, rwny jest ioe niewindomych macierzy to kta rownati ma dekladne jedno rozwigaanie Jezel zedy wymienionyeh ‘maciery sre to oklad roa jest sprocony Jedi raed) mie) 5 ‘me ale eq jest mnijsy nia icaba newiadomyehuklady, to dad iesodcoenie weleronwigeat nr parumetrams ‘Wezystkie metody sa praedstawiane na licznych rayklaach, Uhtad oxnaczony—ukiadmajacy dokacni dno rozwiazane. Ula taki moana takze nazwas ~skdadem owner nizaleznsch, Uladnioznaccom ukladposiadajey wieshoscreie wile Fozwiqea nace) nizywany jst ~ubdadem rman zaletnich Clad sprcecony~ nie ate rowiqani,Jet aces} wha rma ‘sores, 2. Uklady Cramera PRZYKEADY W Recwigaaéwblad rina ax-sy=- anny Po prackszalceniyobydw rena otrymujomy mln2r Sid: [2,1 94s a \Wspraednepunknuprancigiaorzymanych w ostatni uktadzie pros sa rozwiazaiem uklad. Aby wyznaceyé wsporzpén tego punk St rozwiaza uklad dowolng metoda, Niech to edzie metoda wyznacaikc Biblioteczka Opracowan Matematyeznych By Reisen nbd traechriwnar: Ponownie wykoreystajmy do obliez metode wyznacanikons. Krétki opis podstawowych metod oblirania wyznacznkow rnajduje sie vwostatim ronal Pi ee eee epide “Eid tas is : Rocwigzanim uktad slczby x=6,y~5,2~ 10 BM Roswigead bla 2echréwni: [fron “Metoda wyznacniksw nal pozostaje tu najeektywnieza met ‘arwizani lad wna ater pony rye mete Sad rgodnie x zorami (1.1) oeymujemy: <= AW Reciaeat hla ron Rozpoctynamy rocwiazanie od oblicznia wyzmcrmikbw 3 3 2) Poniewas wyznacmikcharakterstyany klaus 0, ula rownai mate bye sprzectny I mie nieskofaenie wile ror [Aby dowiedriet solos rozwiqza ukiad alee obiezyé helenewyenaconi Poniewas wozmacznik W, est ry oO jodmoczetie wy zaczmik charaterstyery uklad jest rwny 0 nie many oblice kolejnych ‘nyanaczniki Jebel wvznaeznik gléwny wld jest rdway 0 jedan. -czeinie co najmnie| jeden z porostalveh wvrnacznikiw dla uhlady lest nlezeromy to uklad jest sproeezny. Utad 2 zadania 3 spelia powy2sry warunch, tem uklad jest spec. ‘ Rocwiazat uid metoda Kola jedosthonsch \Wauystkic wykonywane operas elementamne m wierszach macierry rozszercon) 54 zapisane nad satan kolensch posi W ostatim zapisi two zauwaryékolumny jednosthowe la posecze- igélnych zmiennych x, Pierwsza koma cdpowiada zene) Waros dla zmienne} x nalezy odezytat za kes piano w wis, \w ky ze ie A zatem oblicanea wero dla zing) Ticeba 0. Podobne odezytuemy oblisone wert dla pozostaych _miennych, Dia zmionne)y edezstjemy wartoi w picrwszym wirsZu ijest na rowna 2°. Dla zmieane)» wares oerytjemy w tzecim ‘wirsu i jest ona nna 3". Osatconie roewigzaniom uktad x=ay=27= (@ Roxwigead ubiad rwma:[**-* Biblioteczka Opracowari Matematycznvel W powyesym uktazie widat, eholumna wyrazi wolayh jst Jroporconeln do kxbdej z Kolm waplcaynnikow prey zmiennych ek tego, na mocy wlasoie! wyznacznikiw, wszyskie wyznaeziki (ia uklad boda row -0" eda eevate weenaczniki dla wldad st nie réwne 0, osilad ma wleshoiczenic wile rozwiazat. Aby Beecrniedownedziet si jaka jest porta rorwizania oaélnego uk, talety ealeeé minor bazwey aklads, Jest to najwisksza podmacirz ms Linck el wvanacanik est a od 0" ‘Minora bcowego mocna poszukiwae np. popez2obliczanie Kolejno| swszytkich mozivych wymecanikéw dragego storia hb moana Iryenacty¢ aad macierzyvkladu aby dowiedziet sg aki jest wy mie minora bazowege, ‘Oblicgmy stem read maior wspStezyanikow: (Zasidsonlano tu shreslenie holumn proporcjonainych —patre sir. 3) Rad rowny «informa aso stopaiu Minorabazowego. Wystrezy atom wybraédowoling nezerowa maciez 0 wymiarach Ix tra bedzie a ‘minorem bezowym, Nicht Bedze macier [3 Sta Bietr--? Gee d6y 732, feedethye Ree R, stan zapis jest rozwigzaniem ogSlaym ekdadarSwnah lad cterech rowna :raema nlewiadom mi latices Uxtad ten chose 2godnie 2 definica ne jest ukldem Cramera nie pry padkowo znaaa sie wir6dukladSw Cramer. OMiczajac rzedy macirzy pdstmwowe) | rozszareane)clzymujemy, 282A} =r{A0b] = 3 eo paz Poise aliceBiblioteczka Opracowai Matematycznych Biblioteczka Opracowari Matematycznyeh semnba! Dale lad rma rozwigzjemy tak jk ukld Cramers W,=10, pe -y joy Leg fae apotwrefs gamete doe ad, wykorystujae waory Cramer otreymujemy xoSynhe Podsumowuja, by to uklad sprowadzalny do ukladu Cramera W Rocwiqnat lad rina rhb eoleends “2]e2enft -2}3 Rand mace hwnd et tke rn 3. Posmay minora teoeog und. W dm cel chica Wyenezn eh oa 11 nica wpm mie nyo re, macs la si zs potion maak mote ye minors sem Wet Oblczamy pozostate wyznaceniki dla ukladyzwigzanego 2M, a Jencb a de nf Ad Siad:x=1, y= -05.2-05 BE Roig’ bad réwnav metoda GenserBiblioteczka Opracowar Matematycznych Ostatia maciereroaszeronasklada sig 2 macieryjednoshowe) or \wektor ronwigaad. Odcztajemy 2 ng} 2e:x= 1,y=-1, [Bylo wigs ponownieukld sromadzalny do uk Cramera 3. Dowolne uklady réwnasliniowyeh Pere dowoly ukladrwnaf iow naley rozumie’ kay uke ‘o-" rownaniach i." niewiadomyec, ze minnie mus by€ rine. Uitady Cramera sige to szeegSlaym praypadkiem doweinych ‘kladéw rOwnad iiowyeh, Pay rezwiazywaniy dowolnyeh kladow ‘Sosue sie metode Kolm ednostkowyech, metede Gauss lub metodg ‘pari ma werden Kroneskera~Capeliego (mod ezstay Are preeduione na a. 5-8) PRZYKLADY ‘Roswigaaé poniszeublaly dowolnych rownan iniowsch Dobrat injfekieniahcg metade rarest ub jaar ienereceees Mutsy ase ‘azo jaki moana otrzymaé dla uktad YO) moze [6 0-10-25] * |2 002 -«p Dalscepravksrtalanie macieray nie powodse powstawania nowy ‘Koluminjednonthowyeh, A zalem 2 ostatie} mocierzy moma juz osc gélneroewiazanicuklado 2 dwoma yaraetar Biblioteczka Opracowari Matematycznyeh, Roswiazanie uklads metodyholumn jednostkowych Joe ofp Kolurny dla zmiennych xy 2: preymijmy jako jedpostkowe. Zmieona trezimy traktowa ako parame. Roewazanie ogsne uklady jes mareR z=-14y=1, ei tot=0 Rorwigzanie vlads metodykolumjednostkownyc: fake prea ro [s rey vay Zostatniej macerzy odczytujemy rozwiszanie opine wkd: | ssareses | arvoyensen Roawiazanie ukiadu metoda kolumn jednostBiblioteczka Opracowari Matematyeznych Biblioteczka Opracowar Matematyeznych sata roawitzanie fie uktad to YER = 72H eR a= [Any rwiza®uklad rowna meta Kroneckera- Capellgo wysarczy ‘alts road macierty carakerystyerne) vklads, onicwa? Kora drugs {Jestiaka sama sk Kolumna wyraziw wolnyeh, A zatem wyznaezmy rad ‘mir glow) as: ie ha den Drug wer ott macirzy windy oy, 2 ld jet spree SS WH) srayete-t-vee sierero0 ‘Avater We = A.uktad pryimuje nastpuiges postaBibliote wari Matematycznych Uklad réwnas jest spray, o cay Swiadezy tase wiesz Otani ) GH | reotyss-2ets Ronwiazanie ukad metodgKolumn jednostkowych: p30 -3 a6 “STEP Ea ‘Ukiad ma diva parametry a jego rozwiazanie ogsne jest posta Datla 0 ak due cele row najefekywni) est stosowat ‘metodpkolumnjednostionych. Otzymaigny trey holumny jednostowe. Ostatecnierozwizanie opine ma poste decd, y=44,2=1-01ER 4. Uklady jednorodne {eget wehtorwyraziw wolnych uklady row liniowych jest 2e0¥ to ‘many do czyniena vklade rdw jednorodnch. W rzypadku gy tryenacenik macierzy glwne] wepéleynnikow tkladyjednerodnepo (cod ‘eeywiscie opraypadc aay mactee i jest Kwadratowa) jest niezro™y, 10 godine 7 ogélnymizasdamrorwiazywaniaukladow rownas iniowysh ‘kladposiada donnie jedno rozwigzanie. Dla ukladujednorodnego musi to by roewinaniezeoweIedli wymacenik kwadratowe) maciezy gl6¥ne} Jest rowny 0", dad jorodry ma nieskoiceenie wie rozwiaz Poniewad wszystkie pzosale wymnacanik awszebedaréwne ‘W takim peypadk ore w prayp gy uklad jednorodny jest prstkatnyBiblioteczka wari Matematycznych tan, macierz wapbleryaitw ma karat prosokat,rorwigzaic maine praeprowedzaé metodyeliminarji Gauss, metodaKolumn Jednoshonych, lu wyanaczyé rad macierzy wapélezymnikow w clu oblezena wsnsn minora bazoweg, Nadal oczywitienajefektynijszymi mete ozostajametodyeliminacj Gauss oaz metoaholunn jedaostkowh Podsumowujge rorwazanta, ukladjeduoroday mode mieéalbo doladnie jen zerome rozigzanie abo nieskoiczenie wile rorwiqza aleayeh ‘ol paramedra lab parame PRZYKLADY Wi [v=o ides, erownania w ukladze sq zaleéne. Rozwiazanie ukladu preeprowadzimy meio Kola jednostkowyeh Part a Rozwigzane ogsneuklady ma posté:x = 0, y * pk ery “aii rd cen wapStezy Pitta) ibliot icowari Matematyeznych Windom zatem, 2M; bedee maciera o wyrmarach 22. Seakamy minora bazawego popraez oblezanie wyzne:2nikOw. 3 . Ii-[F ¢psiona wenn mcr et nee | wos 2. Uitte ae (blizamy pozosiate wymaceniki dla zmienaych x ra Siad wykorzystue waory Crameraotzymujemy rozwiazanie: nde-dsr2t, yo-W224325-1,2 ERI ERI ER Oblicemy wyenaenikuklad oniowz wymaczmikukla jest nieerowy uklad ma dokladiejedno| ozwigzanie jest 0 rorwiazaie 270We rns COblicomy 24d macierzy wspélezyniksw Paha’ a1+nld-2 1] pnict wyzmcmik ej mace riny fr et Uh preymuje now posta: 2, Sad" —1 Kasten y= deh 1eRZERBiblion BI) wre uno COblicemy road macirry wspélezynaiksw uklade: en Wyznacenik macierry 2). jestréwny 13", 2atem mozemy ja pele jako My, Uktd przyjmuje nova posta sc=29= Oblicramy pozostale wyanaczniki Biblioteccka Opracowask Matematyeznych COblcamy wyzacznikplowny maciezy wspolezymikow fie Wyznacznik ghwny jest rowny 0 Poseukujemy minora bazowegouklads Jako Momcina raiae 22] se wee sry 2 Pe wee i ten ad oer glwoe at fe 2 Pe SA Mates ar Read rowny 2 omacz,2e minor bazowy jest macierea 0 wymiarach 22. Sie kn bre mil nestor wk erway od jee permet iar ote pe me 2 wymacani jest rny od eri jest rey 6 Ula prem sowa posta fe —— Siadroewigzanie ope ukad ma posta a= 22, y-) zeR bticamy saad maciorzy wspzynnikOw uklad: 3s.Bibliotec: cowari Matematyeznych hy son on erm elie, ow ah ie seen Sut ae at me eeyrrcrcnreheckiet = i yy py tnt Soganidapegy olefin ae Bil meget oes ‘earls sony nee tiga Bai on PEs of pind! 4 EY Sel Bat e2erb -12)-3 134 Ponicwax rad macieeyglowne) jest way 3, minor bazowy to macirz ‘xj wyzaczik jest wy 2. UR pry nowa posta evemirch 33, Ulan at iar We ewig ‘alernych od jednegn parametr. ako My peryjmimy mace a 21 ymca mace jeter nga 12 {iad pre rove pore fess aad [tay prone wynemki btm rad mcr wapkymit eit: -f: 7 tear eb a t Ponicwsz rad macerzy wspolcaynnik jst Suny 2°, Majest racic S.Dowolne uklady rownat zparametrem co wymiarach 2x2, Pogosale 3 amienneautomatycznie sai sie praneam Jako My mozemy pryja® macierz [+ 1), kre) wyzneznik est nie=70¥Y Se przvutapy ji ‘Stadrozwigzanie opine uklade: = 4. y § mynosi— 5 Ula prj now posta: ew pera mar on oy arenyracowari Matem: yracowari Mat Bibliote aie 4 -alesesite-s) yell 2 sag ks |W Ukind jes spraecny edy wyanacznik ghwny jes réwny 0 jednoczesie ‘preynajmie| jeden 2 wyzmaconkow jest nioerwy. Taki peypadek fachodzi pay ky lik#. BY Ukind ma nieshosczeni wile rozwizai gy wsrsthie wyeacanii st oczesnicrévne Taki preypaekrachodri dla k= -1 ora k= 5. Proeprowadei® dhs raza ull w alesnoic od parametrk 9 Rozwigeaie { Posaé macierzowa: beck “le(2}-E) aw ak hak 4 eae beta oe, 2% -Podobnie ak w popreednim zadani,obiczymy waysthie wyenaceniki ae a ney riiny od zera. Taka sytuasjavachodai gdy k 7 01 2 Lf Unlad jst sezecmy ply wyznacnikglwny aka jest ron 0 Fjedooczsniepeynajmnie| jeden 2 wyznaconikiw da zmiennych est ny fd zr. Taka syuaea zachodzi dak ~ 0, Uklad ma nieskonenie wick rozwitza gy jadnoczesnie zr sie Iysrysikie wyznacmik- Taka sytuacja rchods dla k= | Praeprowadeé disuse Mase rozwigea wba rownan w zletnoel od 2} Lo} |s} [511 Preepromaseiédysusj rocwiaza wad ronan w zal parametruk Rorwazani na erat rozwigzah ukledu modna prasprowadzat w opt ‘owyenacmikiukiadu, Obicmy zater wyznaczalk alway oraz ‘nymacemiks dla posrezegslnych zmiennych hs aa 38. DD rowigeani zadaniaobicamy wszystkie wyzmaczikiukad nna.Biblioteczka Opracowari Matematyeznych e-ifles2) Weele oe b-i0-ofs0) meh ir Pagal a alot atin Dyshusia ozwizah lads q 1 Uilad ma doklodnejedno rozwiszanie way a# | oraza 2 Jest to preypack gy wy zacznik loway ukadu jest rany od era. 21 Uklad rm ieshosiczenie wel rozwizai,ady wszystkie wyzncznik ‘4 jednoczetne oun 0 to zachodz laa =| $B Uitad jest przecny, ay 4-2, poniewar W pozoetale wyznacanik sa ro2ne od or Gbl Proedhstutwa’ lice rcwiazar w salenote od parametra edooczeic sen TUK ma dota ednororwizanic ey Wy? 0. Take yuan | ca bidlak 1k #3 orto TUklad ma nieskoiiczenie wiele rozwiaza dla k~ 1, poniewa dla tej i ways wyrnemii stad sq jednoczdrie rine 0 By Uta js sro ay W,~0 conan den» wymacmikow mien xt zy od Tal preypadehzchode da k= 3. adalat pormcrn 0" lad ia a mcerowe cab fiat w zaleonosc od pararet k ocenimy na podstawie wares! wyznacanikiw. Obliezamy zat warysthie wyznacziki da kta IW, #0, to jes yk edo rozwazanie vada a wie jest se rere, Jae W, ~ 0, 0 uklad maneskosezenie wicle ara. Obliczmyzatem wyzaczik kon vklads fi HO -sa=1hvbam2 (o-the-aBiblioteccka Opracowar Matematycznych Biblioteczka Opracowah Matematycznych Azam dla a~ | ore a? ublad ma niezerowerozwigzania B,~0lo-1 \Wymacrmy tonsazani cane dla a= | W,=0 2 (1ai-la=0 a=1ia=0, Ud peaybiera honkretna posse pope zastapienie a warosca Ostatecmie dna ~ 17a = 0 oklad posiadaniezrowerozwiqzaia mt I csc ote rozwiqeak wtld w salenotc od paramerrs Ula ten nalezy ozwizné dowolna metoda. Rozwizanieuklade mec s+ kolumnjednothowyeh festyezeat-2 free p ow [Any dowicdzid sig o lod rozwiqgah w zaletnokei od parame. 12 el So 2 opi" la 1 ob alezy obliyé w pierasz|Koljnosl wyemacaik lowmny kad Rozwiazanie ogsne prayer da a = / posta: a eee ‘Wocmacany oowigzanic dad din @=2. Rozwiszanieukladu metoda kelumn jednostowyeh, Uklad pzybiera posta I i yma frst’ ose wg fs Bde mice pron co roopeeni hod prypadhi ad tn ls. SS Bie rorvara ub iad jer pease). Roreasay ld taco AY plete 2 Jetontonyct 22 bP SE Io e -pl So 0 ip B63 25] ith ti abl 1 ob. A 1 0 jo 4 1-44 Die a= 2 ronniqanie opine ma porbé:2=@,=9,y #R { toeek| a Die joi ware parame lad ma mlesroweroctcante selivaers 1 20 -s| a) ste Hyebraker boo veoely oar ls loveaytredeenr<0 Watch Spree a jk) warts parame a wyznacanic ‘bury whl jest rwny 0. Oblcamy wymaczic low oo - seamBiblioteczka Opracowari_ Matematycznych Biblioteccka Opracowah Matematyeznych Kolumny pcrszn da zmienne x, trecia da zine} oraz zwar DDalszepresksztaleanieuklad ne spoweduje poston nowych kolumn fon @ otis) > |-m 0 sts bye onvizani rove. Zaps ead va feat) ean") fal Tea}: yiotal staal Zstani| macierzyodcaytujemy oawigzanie: x =2,)=3,2~ 11 Rozwigaa wad na colon lezbsespolonsoh, lerane- tie tad nalety rozwiqzaé dowolng metod tak jak nd iam lez R ale rozwiazanie uladu powinno bye wyrazone w poste zspolone Sprsbujmy pezy pomoey rachunku wyzacznikw odnaledé minor B20" kl, Minor baznwy moze mis wymiary co naj) 2x 2 Nec 10 Bade pniasey siBiblioteczka Opracowari Matematycznych Podobne jak w pop im zadani uktadamy uk na 501840 anit (Ea sé wny tego ukladu jest xémny ,0". Jest to uktad jednorodny wige pozostale wyzaceiki kre st rwne .0". A zitem lad ma rozwiqa a webloy 5,37 = linowozalzne. I Mite, 20 wetor Freymaias web Jo bre w pew rete mtemy zpisaéweprande eee f= 2 -sfv=h 1 ofwof, 0-2 Bal posepjen kak pops anil, kldamy aad J eiyteoo Cticeaje wyeacziglouny da kinds crzymaeny, est {atom se ny of 2m, Wynka sl, 2 wea miowo nlc saliniowe miesalesne, zbadee iniowa Biblioteczka Opracowa Matematyeznych Jett tak, anal BI Zour cxy wetory 3,52 d0worca 2 wap Beene weltra Fw i) base bh 102) tb 034 deprig woktory tworzg bazg, mona skorzysat 2 twierzenia, ‘re wie uklad k> | wektorow naleaeych 60 pews przestrzza Tiniowe} jes liniowo nezaleeny wiedy tylko wed, ey maciere wap “ragdnych ch wektorw ma rag’ ry UUwécamy zatem maciere wepirzedaych wektony Ponicwas read maciorsy wspétragdaych wektori jest rowny 4”, wektory Sliniowo nizalene, Wektory 0,6, torza baz Aby wyzncryé Jednoenaceniewspolrzgdne wektor jako kambinase liniowa Welt 7d. talety eozwiazas ponitsy ukad Sw Ukiadsozwisgmy prey pomocy wyznacaniki Rea oper 2 Lats awBiblioteczka Opracowari Matematycznych ‘Wykorzystujge waory Cramer obliceamy niewindome: x= hy=Q2=-1,t=0. Osatezmnie wektoe # =1a—1e (i tc wrt prams "lad weir ory be Prete Saba tl AES nt me hid wee te une levivetesio Oblczamy wyanacnikglowny oklady Wyznacanik glowny jest stale réuny 0", wig da zane ie wore bay 01 20167 W3() Jos Spramdsécey wild W, WW © Ws 80 Wo) = 102, Wot) ~1 + 2 tron 2nakesewspitesedne weltora G (0 orem wielomian siopnia co maps drags bie Wi “1? Biblioteccka Opracowati Matematycznych Sprawdimy mapier cry wektory Wi, Ws, Wstwor2a haz ass )+ alr) p(i+2)=0 Gita. p-Ppsye27=0 Pe A)=107)+ (a+b +7)~0 ‘Wielonian pomy2szybedzie wilomianem zrowym, ede: [ee len prio Ponies? jedynym rozwiqzanim wklada jst exwigzani nerowe, uklad wektordw W;, Ws, Ws jst Tiniowo niezalemny, ‘by znalede wspéiregine wektora C(t) w te asi rozwigzmy uklad wna W402 WHO = 1500. 1B Znoleséwomar i wyonacne Unionch trcon oceania réwnee dim (W)~ ymin przestreen romwigzahukladu ian W)= ara) Zanidzmy ri mociery wspélezymikiwBiblioteczka Opracowahi Matematyeznyeh Biblioteczka Opracowarh Mat. ch Sad dim) 4-40 ae dint) =e, SiN sunny bare prasrn nly rorwira pay hid na : = dled tn tito rocwiezaniezerowe 0 czym fvindcry read macery aml serzi[S of? 2 Make 2 spceyuo dase wat baad 22) | A zatem dim(W) = 5~2=3,co enacza 22 uklad trate lniowo nial -aych wehtorow generue te praestr2e. Nasepiesprawdeamy cry wekiny Bal Wasa te zor racwicza wha ronan ell 1s spenialauklad ronan icy iniowe nical jest posprzestceniarcpiea na wektorack: by sprawdzi czy wektory spins kad nalezy w migjsceniewindomych ete 3.1 oe-h -3 0 1) W okladrie wstwas wspolegdne wektordw: Ropwiazanie: Dia weltora warunek jest spelniony Ti Aby dow edi sig jak jot wymiarprastrzeniliniow nalezy male 6424-0, “1S¥6¢8+1-0, 27101610, "aad maccrzy bl Dia wektora § warunek jest spelnony pet perm TUT at og 22-1450, S-6r1°10-0, -9-10-1220-0, 23-35) 7 "o1-sa ia wektoea@ warunk jest spelniony: orem rorwinza uktad jest dwuwymiarowa prestrediniowa, 44-1 1-0, 10124142-1 =0, 1820-1+441-0, ania dimgW)~ 0 r2(A) =2. Sprawdzimy jeszcze iniowa niezalemoss wektor Bi Natony kde sprawdzi ey weory wv st liniowo miezslineiezy Rieat i Speliaguklad row Ber nis ofS da rts dee Po podnawienia wspolrzgdaych wektorsw w micsce niewiadomych BG vel da ere ‘kaze se e wspblragdne obyiwu wektorow sptniaj ukind row Ukind bacanych weitardw ns jest Taibwo riezaleiny. Weltory 3 liniowo zaleene ‘by speawaic cry wektory 4 liniowo niczalene rozwikimy uked row Bp 1 e-h,t ohe-fi 0 of ase w 8. Wyracié wekior gals 3 ektorée ez Abs sprawceic coy uk jest bana badamy niwnose 0 ato hombinoee noma, Poni istnijeniezarowy wynaczaik da ubladu, wige wektory 58 (881 Cay procs razah pane ula wnat lniowych jes Soe Sips oa Weeel 11s seb 201 -] Wicking s lniowe rezlene,poniewad jedyym ozwigzaniem est Foewiqzaie zerowe (Wznacznik macierzywojaatng jest rowny loro tna glowne)prekatn}).Poniewat wyiniae R jest ony hla vekorw uw tno baz. [Nalety maleds wymiarpasstreniroewigzaf ukBiblioteczka Opracowasi_ Matematyeznych Aby wyrazit wekiorg jako kombinai liniowa wehtorw tej hazy ralecy romans uklad road, Weltor Z maton wyraié oko kombinaje ini i Tinie f+ ob pala cb swig rfp] -f: Ati" 1o maser dwt do maser A Maser odwrota wy ‘Saymy moda ope ceertarysh ng aon kdoblet} BB 2nacye me eee sine uladuznsiujemy doprowadraig macierrozserzong do maksymaie) macierzy jednostxowe,(Operajeelementame w kone fa wirszach cle) macerey rzszerzong) ud), A rater rorwiazanie opine und jest nastpuace: pet guiener Rornlank optine mona zi kt: Gtvie BM Wsznace wapotreeine Irion) ¥ =. Brey yp eye fee af Jest rozwiqzaniem bazowym. ve podane)bace prac Grose miacieey 9 ypaines 2 Zapizamy pomocniczo podang bazynasepue ELI: [Ay wyenaceyé wspsragdne welsora #[j9 Best roewiqanie und rowan 7) Rorwigymy ublad metodycliminasji GeusiaBiblioteccka Opracowari Matematyeznych Pog! ir 1 w 1)" 40 o|'fo 0 5 nacido rarwieanie bazowe wad rdwnar Najprosie bedaie wyznaczyérozwiszanieogSlve uklad wzgedem wolranych wersordr w pone jaderytaerrwiqzanie bazawe ite, fi gizie wy. W = wybrane Wersowy Zoajdziemy rozwiqzanie bazoveaklada wagledem Wersorow Y it aes ee 2 tse [62] jest rozwinzaniem bazowyn okay svzgedem wersoriw yi. 2 Dia ozpatrywanego ukladu moze bye co ny |3}°6 rozwigzah bazowyeh 81 Jokes. esl rozwigcanie opine wba A x Rozwiazanie: Dia dowoncgo prcksralenia f V —+ V zachodsi eownosé sirV) = dim (Kena) prey czy raf) = eA), WER! sad dimgV) 4 oraz Kerf) sige dic Ket) Biblioteczka Opracowask Matematyeznych wettor [123] nalety do i 3 ||5|| wee ofa, 2) eae biorm wazstich tomb Bniowych aila|{a|| wetied 7710p, 7230p. 13 412 [by odpowieds Bite Po rzpisani orzymajemy fos2he= fa+s0-4r-2 Pers cin sam moze jue oblisy® oniccene wyemacenh ster, 2: BW, = 0 oraz Wa=-2, a zlem oktd jest spraeczy Osiatecznic weltor [123] ne malexy do 1(,5,2) to pytanie nalezy omwazat ponizsy ublad sown Bs arts whee i ickory wloans aciry Rorwiazanie zadaniapezsprowadzimy w kk krokach HM Usworzenic macirzy charktensczn) i obizanie wyznaconika lai Ro -m taedly del4—at}= (Foto Wyznacenik zeae si la = 1 or 2=-1 Sato wartosei wiasne macery A IB Podstawigjgekolejno warts do rownosei (A ~ADX = 0 otrzymamy ektorywlasne maciezy jako romwgzania undo Die a1 : he =29 1 Poniewa TEE ‘ig dla ~ istneje neskonczenie wile wektoriw wlasnych 0 weorze opsinym:Biblioteccka Opracowasi_ Matematycznych Jednym zrewigza moga bye np. welt [- 01 lub wektr [123 Podobne postepiemy dla =-I i otrzymujemy ukladrownss 9-18 10}, [+0 2 a wl) Lo Po obliczoniu okzzje sig, 2 agd macierzy glwne)ukladu est rouny Sad wnioskujemy, 20 dla = sinijeneskoficaenie wile wektor| ‘wianych, hrych post ogna zajiemy popzczrozwiazanie lady fitesoe = huarses=24y Oblczateholejno wyznacanik dla vad: W,= IW. 06y We 12 us ‘ottzymujemy posta ogding wektora wasnego 90) Wy roi Tworeymy macler charakterystyean i blizamy jj wyznaconik cept etry wlasne macirzy dla wybranejwartoel wlan sat da(A-al)=2 34-3) Wyliaymy je rayne wyznacenik macierzy (AH) do za) Dia a $otrymaemy uktd wna (A-ADX=0. Biblioteczka Opracowat Matematyconych Icke rorwiazai ukadu, a wigs neskoSczenie wicle weKtoré wlasnych przoree opsleym: Ia jstrorviazaniem uktady | =P =" BB Uiosy uti rivnar linowyech o podanym zbore roca LUklad nalenyrozpisa’ nada rownania i apisat w poste vlad wna (Osten ukiad nwa wyrezarownane krewdiowe post) Zest) mace orm eva BS Zrateté punt preecgcia prosych W cely malerenia punk wepSlnego nary ronwinzaé ukBiblioteczka Opracowari Matematyes ch Rozwigzanie ukladu pozostawiam czytelnikowi. Otrzymano rozwiazan 961 Zralesé punk preecigca plas Ponownie, aby znaledépunkt precisa plasczyzn nalety rozwiazaé owyaszy ued rSwnah Po rozwiazani uklad metoda koluma jednostkowychctrymujemy 91 Row % a lad wna = whore mactersy odo \W cel wyznaczenia macierzy odoin) nalezyzawsce najpirw spraw ‘di czy macier jest osobiva, Wystarezysprawdcit ery det Az Macier odwrotna wyzsezona dowolng metod4 ma pst Rozwiqzywanie vkladu ennai z wyhorzystaniem maciery odwrome] cdbywa se wedlugponiszeag alam AX@B AT AXA’ B poniowaed’ AI wige Koa B. Sadie Mh 4 Biblioteczka Opracowarh Matematyezaych ss rt ncn mari Rare toh meet jetostonyh pir eas Peewee opi: peo [jaye prlgania, pray htinch nico f - ty [Neuere rozwinzania aida sig w preedriale:y € <3/2;2> Day =32,x=0,2=05, a warts funkei f= 72: Dlsy=2,x= 1,20, awaroi fake f=. fipy ~ Sort fm 72. BB Roa’ hla rena o téjtamej maclerey glinne apisrmy uklad w postaci macierzowej A X = B:Biblioteczka Opracowari_Matematyeznych DO Dame sa ty plasseyony. Om vaajene polosente to plas Alby zbudat wzajemne polotenieplaszezyznnalety prcanalizowaé i roewiqeah powybszego tktadu wna det A=-SKe = 3k 14, det A= 0c k=21dbk=-78. Dis k=2 ukind jest klademnicoznaczonym, Wszystkie wyznaczniki uklada sq jednocaeinie rine 0" oraz (A) = r(A.8)=2. biorem rorwigzat jest wowczas prota Kr) kabdy punt jst punkten ‘espn plaszezy Beret k7 21k 7-7/8 t9eA{A) = rAA) wOwerasukdad posiada kl Jednorozwiqzanie eso punk wsplnyplszezyan Beteli k=- 115 194A) =2 ale rAAB) Sacregoly poszeregslnych rina pozgsawiam ezytelnikow ania zack ona proedstwion ioe. Csytelik po analisie wczeinisych roadalow pow ne éowiens 1 extn rossi nica alpe wmiefenodel do ich ez 3 to uklad ni ma rzwizanis. . Biblioteceka Opracowati Matematveznvch 4.Metody oblicrania wyenacrnikiw 4, Bivyenacrik macierydrugiego stopnia “Le GatAnayan-ana Beit Feds = SoyA I cncny este) ela Pia). dophiens trace cdpovadpcleneion vybrane Sen ten) a ‘Wyzmacenik obliczymy wagledem wiorsz lb kolumay onajmieiszych Ticbech ub o najwighse) cab er. W zasadzie jedmah mo2e to bye upehic dowolny wicrs ib kolume, Wyanacrnk pliczymy wgledem tacciego wiersza, 1 neta ape 4 0() 5 “aca aac ‘Uwaga: Wyznacrniki obliceamy tyko dla macerzy kwadeatowyeh.1a Opracowari Matematycznych Spis trete 1. Oméwienie wykorzystanych pojee i metod. Uklady Cramera, Dowolne uklady réwnaa liniowych, Uktady jednorodne. Dowolne uklady réwnaa z parametrem 6. Zadania rozne 2wigzane 2 rozwiazywaniem ukladéw réwnat 7. Metody obliezania wyznacznikow Bibliorecsha Opracowah Matematy Wydawnictwo Bila ISBN 83-933733-2-X