1

Sadraj

Uvod3
1. Kontejneri znaaj i efekti...4
1.1. Podjela kontejnera..6
1.2. Kontejneri za prevoz posebnih roba...6
1.3. Izotermiki kontejneri.7
2. Tank spremnici..8
3. Kontejneri od gume..10
3.1. Fleksibilna ambalaza..10
3.2. Kontejneri sa zagrijavanjem ili hlaenjem robe....11
Zakljuak..12
Literatura..13

Uvod
Naziv kontejner potie od egleske rijei container (contain-sadravati), a znai sve ono to
u sebi moe sadravati neto drugo.
Kontejner je manipulativna transportna oprema, najee u obliku zatvorene posude, koja
slui za formiranje krupnih manipulativnih jedinica tereta u cilju racionalizacije
manipulativnih i skladinih operacija.
Kontejnerizacija znai aktivnost implementacije i koritenja razliitih vrsta i oblika spremnika
u procesu uklanjanja ili bilo koje kretanje materijalnih dobara.
Transporni kontejneri omoguavaju prevoz i lak pretovar razliitih dobara, ujedno titei tovar
od atmosferskih uticaja.
Podjela kontejnera zavisi od stajalita onoga tko ih promatra. Procjenjuje se da postoji veoma
veliki broj tipova kontejnera. Mogu se nai izvori po kojima postoji oko 20.000 tipova
kontejnera, koji se mogu razlikovati po svojim specifinostima i obiljejima.
Najopenitije razvrstavanje kontejnera po namjeni odnosi se na podjelu u dvije osnovne
skupine, tj :
- univerzalne kontejnere i,
- specijalne kontejnere.
S obzirom na veliinu, obino se kontejneri dijele na:
- male,
- srednje i
- velike.
Prema konvenciji IMCO o sigurnosti kontejnera iz 1972. godine koja je poznata i kao "tablica
sigurnosti", pod nazivom CSC na svakom se kontejneru nalazi oznaka i sadri podatke o:
- nazivu zemlje koja je izdala priznanje o sigurnosti,
- datumu izrade kontejnera,
- identifikacijskom broju,
- najveoj brutoteini i
- doputenoj teini pri slaganju.

1. Kontejneri, znaaj i efekti

Prema definiciji internacionalne organizacije za standardizaciju ISO, kontener se definie

kao metalna posuda za realizaciju transportno pretovarno skladinih procesa koji
3
ima zapreminu od najmanje 1 m i koja ispunjava sledee uslove:

jednostavan utovar i istovar,

da ima sve neophodne elemente koji obezbjeuju brz, racionalan utovar, istovar i
pretovar u realizaciji transportnih lanaca,
da omogui tehniko tehnoloku integraciju prevoznih sredstava razliitih
vidova transporta bez intervencija na teretu,
da obezbijedi veliki broj ciklusa.

Kontejnerski transport zahtjeva:

Veliku kooinu kontejnera svih dimenzija,

Specijalna transportna sredstva za prevoz kontejnera: brodovi, vagoni, kamioni,
Specijalna sredstva za pretovar (brod-obala i obrnuto),
Specijalna sredstva za utovar-pretovar (vagon-terminal i obrnuto) I skladitenje:
trantajner dizalice, tapel dizalice, manipulatori itd,
Razne vrste ostalih specijalnih sredstava: viljukari, delta transpoteri, auto-dizalice,
itd,
Utovarno-pretovarna mjesta,
Kontejnerski terminali u lukama, pristanitima, eljeznikim terminalima.

Racionalizacija svakog transporta predstavlja vii stepen iskorienja prevoznih sredstava,

vee utede u vremenu, bri i bolji kvalitet prevoza. U tom smislu, kontejnerizacija robnog
transporta bitno doprinosi racionalizaciji transportnog procesa. Pri tome, teite
racionalizacije transporta, danas nije vise racionalizacija pojedinih organa, ve prvenstveno
racionalizacija dooperacije izmeu tih grana. Tu i lee najvei potencijali kontejnerizacije.

Slika 1.

Osnovni tehniki podatci ISO kontejnera

1.1.

Podjela kontejnera

U zavisnosti od karakteristika koje se posmatraju, kontejneri se mogu podijeliti prema:

namjeni,
vrsti robe koja se u njima prevozi,
nosivosti,
vrsti materijala od kojeg su izgraeni,
vrsti konstrukcije,
mjestu korienja,
nainu prevoza,
vrsti ureaja kojim su opremljeni u cilju obezbjeenja uslova za prevoz odreenih
vrsta robe,
o podobnostima i mogunostima pretovara i sl.
o
o
o
o
o
o
o
o

Prema vrsti materijala od kojeg su izgraeni, kontejneri mogu biti: drveni, metalni, gumeni,
plastini, od raznih legura, smjesa i sl.

1.2.

Kontejneri za prevoz posebnih roba (specijalni kontejneri)

Ovo je opti izraz, koji se primjenjuje na one tipove kontejnera koji su po konstrukciji
namijenjeni prvenstveno za prevoz posebnih vrsta tereta, a to su:

kontejneri sa termikim karakteristikama,

kontejneri cisterne za tenosti i gasove,
kontejneri za suhi rasuti teret,
kontejneri za druge specijalne namjene.

Kontejner sa termikim karakteristikama (JUS Z.M8.002) ima izolovane, zidove, vrata,

pod i krov koji smanjuju stepen prelaza toplote izmeu spoljne sredine I unutranjosti
kontejnera.
Kontejner cisterna za tenost i gasove (JUS Z.M8. 003) sastoji se iz dva osnovna
elementa:
cisterne ili cisterni i
okvira.
Pod pojmom cisterna (cistern) podrazumijeva se sud ili sudovi sa cjevovodima I cijevnim
zatvaraima namjenjeni da nose u sebi teret koji se prevozi.

Pod pojmom okvir (sklop) sa dijelovima, podrazumijeva se dio koji titi cisternu eonim
okvirom i svim dijelovima koji nose optereenje.

Slika 2.

Kontejner cisterna za tenosti i gasove

Kontejneri za prevoz nafte i proizvoda od nafte transportuju se eljeznicom, drumom ili

vodom i opremljeni su specijalnim udeajima za punjenje i pranjenje.

1.3.

Izotermiki kontejneri

Za razliku od drugih kontejnera, izotermiki kontejneri imaju sloene stijene od

termoizolacijskog materijala to omoguuje da se odre potrebni termoizolacijski uvjeti.
Odravanje predviene temperature moe se postii vlastitom izolacijom uz izvorne vanjske
utjecaje. U skupini izotermikih kontejnera razlikuju se:
toplinski izoliran kontejner koji ne zahtijeva rashlaivanje i/ili grijanje,
rashladni kontejner s potronim rashladnim medijem (led, plinovi - duik, ugljini
dioksid) s regulacijom isparavanja ili bez ikakve regulacije,
rashladni kontejner s rashladnim strojem (rashladnim ureajem),
7

 izotermiki kontejner koji ima stroj za grijanje i rashladni kontejner i kontejner s

grijanjem, koji ima i rashladni ureaj i ureaj za grijanje.
Rashladni ureaj kontejnera mora posjedovati:
zrano hlaenje,
mogunost odravanja minimalne temperature u unutranjosti kontejnera pri
maksimalnoj vanjskoj temperaturi, u trajanju od najvie 18 sati u danu,
automatsko ukljuivanje,
otpornost na vanjske utjecaje uvjetovane dinamikom kretanja prijevoznog sredstva i
dr.

2. Tank spremnici
Tank spremnici moraju biti najmanje 80% puni, kako bi se sprijeilo opasnost rasta
tekuina u tranzitu. S druge strane, oni ne moraju u pravilu biti preko 95% puni, jer nee
biti dovoljno mjesta za prazninu toplinskog irenja. Tank spremnici namijenjeni za
prijevoz hrane moraju biti oznaeni kao "samo" pitke tekuine. Ako teret zahtijeva
temperature kontrolirani prijevoz, spremnik posude moe biti opremljen s izolacijom ili
grijanje. Temperatura tereta moe se precizno kontrolira pomou temperaturnih senzora.
Tank spremnici openito su dizajnirani za radni tlak do 3 bara (iznad Atmosferskih). Tank
spremnici koriste se za tekue terete, kao to su:

Hrana: voni sokovi, duhovi, slatki ulja

Kemikalije: opasni materijali, poput goriva, toksinih tvari, zatite od korozije
agentima

Slika 2.

Tank kontejner

Tabela 1.

Vanjske dimenzije

Teina

Duina
vanjse
dimenzije
prema ISO
mm

irina vanjse
dimenzije
prema ISO
mm

Visina vanjske
dimenzije
prema ISO
mm

Max. bruto
masa
kg

Vlastita tezina
kg

Max korisna
nosivost
kg

6058

2438

2438

30480

4190

26290

6058

2438

2591

30480

4190

26290

Najvaniji detalji tank kontejnera

3. Kontejneri od gume elestomaterijala

Upotrebljivi su ne samo za tenosti, ve i za vrsto rasute terete pa ak i za gasove. Najvee

prednosti postiu se njihovim slaganjem u male zapremine, kada su prazni. Izrauju se u
obliku jastuka, balona, buradi, piramida i cilindini stim to im je unutranji sloj od
poliamidnih plastinih masa, a spoljni od gume. Na gornjem i donjem dijelu imaju ulivni
odnosno izlivni system ugraen najee od alminijuma. Nosivosti su najee do 5000 litara,
a izuzetno i do nekoliko hiljada litara.
Elastini materijali, gdje treba uvrstiti: izopren kao vjetaki kauuk, polietilen, poliamidne
smole ili najlon tkanine, omoguila da se proizvodnja fleksibilne ambalae naglo razvija.
Velika prednost primjene elastinih kontejnera je i mogunost odravanja i popravki
primjenim postupka vulkaniziranja. Temperaturski interval primjene je povonjan i kree se od
-50 C do +200 C.
Tehnika prepreka do nedavna, kod transporta tenosti u fleksibilnoj ambalai, bile su
nekontrolisane sile pomicaja koje na primjer nastaju pri koenju kamiona. Ve pri brzini od 60
km/h mogla je ta snaga znaiti opasnost po vozaa, vozilo i druge uesnike u saobraaju, jer
pri koenju puna ambalaa klizi pa ak moe I ispasti iz kamiona. Danas je taj problem rijeen
uspjeno, kako za tenosti tako i za vrste rasute terete proizvodnjom fleksibilne ambale iji
je unutranji proctor podjeljen zidovima na komore da bi se postiglo ogranieno pomicanje
tenosti.

3.1.

Fleksibilna ambalaa sa ogranienim pomicajem tene sredine (5003000lit.)

Zidovi komora, posebna konstukcija ambalae, kao i specijalni gumeni pokriva na koji se
polae ambalaa sprijeavaju klizanje, tako da kamion moe koiti bez ikakve opasnosti cak i
kada ambalaa nije posebno privrena za vozilo.
Fleksibilna ambalaa sastoji se od hemijskih plastinih vlakana Diolen superfest 174 S sa
slojevima PVC, a ispranjena zauzima samo 15% zapremine u odnosu na ispunjeno vozilo.
Pored otvora za punjenje i pranjenje ambalaa ima i ventil za isputanje vazduha i moe se
isporuiti sa specijalnim otvorom ili patent zatvaraem to odgovara pri transport ivotnih
namirnica. Za potrebe transporta pitke vode, vonih sokova, alkohola itd primjenjuje se
posebna unutranja obloga od poliuretana. Pored toga, mogu se prevoziti i rasuti zrnasti
10

proizvodi kao to su, seer u prahu ili kristalu, pirina, itarice, kafa u zrnu itd. U koliko
tenosti razvijaju otrovne ili eksplozivne pare ili gasove opasnost je smanjena, zbog izraenog
svojstva irenja elastinih kontejnera. Povoljni su i za transport lako kvarljivih tenosti, jer
spreavaju dodir s vazduhom, pa ne moe doi do pojave djelovanja mikroorganizama ili do
fermentacija.
Kontejneri od elestomjernih materijala treba da se odravaju uvijek u istom stanju. Peru se
toplom vodom, sredstvima za ienje i vodenom parom.

3.2.

Kontejneri sa zagrijavanjem ili hlaenjem robe

U zimskom periodu za transport proizvoda osjetljivih na niske temperature upotrebljavaju se

kontejneri sa elektro grijaima, i tako se odrava eljena temperature.
Kontejneri hladnjae mogu biti sa sopstvenim agregatima tzv. frigo ureajima, bilo da su
ugraeni ili prenosni; ili sa odjeljcima gdje se postavljaju rashladna sredstva kao to su: sve
rjee vodeni led, a ee tzv. suhi led i teni azot. U kontejnerima sa frigo ureajima
eljena temperature se odrava automatski, termo regulacionim ureajima nezavisno od
spoljne temperature. Konstrukcija kontejnera hladnjaa podrazumijeva tri sloja: spoljni od
elinog lima, aluminijuma ili kombinacije sa per ploama; srednji je termo izolacioni
obino od stiropora i unutranji od aliminijuma ili poliesterskih smola pojaanih staklenom
vunom. Debljina termo izolacionog sloja moe da varira i moe dostii i preko 500 mm za
potrebe transporta suhog leda koji se uva na temperature od -79 C.

11

Zakljuak

U dananje vrijeme transport kontejnerima se vri i usavrava na to veem nivou radi

poboljanja brzine i utede u transport. Kroz obradu seminarskog rada sam spoznao
kontejnerski nain prevoza, vrste kontejnera, funkciju izotermikih kontejnera i tank
spremnika, kao i upotrebu kontejnera od gume.
Razvoj kontejnerske proizvodnje poinje jos u ranim godinama ovog stoljea i veoma
napreduje,danas je sve vise kontejnera u proizvodnji za razne svrhe i kontejneri su pridonijeli
puno toga dobrog za transport u gotovo svim vidovima saobraaja.

12

Literatura

http://www.scribd.com/doc/53152779/UVOD-TRANSPORT-ROBEKONTEJNERIMA-I-MANIPULACIJA-KONTEJNERIMA
http://www.prometna-zona.com/skladisna_tehnika-002kontejneri.php
http://translate.google.ba/translate?hl=hr&langpair=en|
hr&u=http://www.tisgdv.de/tis_e/ware/kautschuk/naturkautschuk/naturkautschuk.htm
http://www.scribd.com/sead_becirovic/d/82274769-Transportne-OsobineRobe
http://www.scribd.com/doc/94660478/Skripta-Integralni-Transport

13