1.

Uvod

4/25/2015

Drumske i gradske saobraajnice

Doc. dr Nenad Ruki, dipl.ing.saobraaja

e-mail: nenad.d.ruskic@apeiron-edu.eu

Asistent: Tanja kori, dipl.ing.arhitekture

1. Uvod

4/25/2015

1. Uvod

4/25/2015

Sadraj

Sadraj predmeta:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Uvodne napomene
Istorijski razvoj puteva i putnog saobraaja
Klasifikacija puteva
Eksploatacioni pokazatelji u projektovanju i
eksploataciji puteva
Sistem voza vozilo okolina
Popreni profil puta
Elementi projektne geometrije
Situacioni i nivelacioni planovi

1. Uvod

4/25/2015

Sadraj

Sadraj predmeta:
9. Trasiranje i oblikovanje puteva
10. Metodologija projektovanja puteva
11. Raskrsnice
12. Gradske saobraajnice
13. Tlo i putno-graevinski materijali
14. Kolovozne konstrukcije puteva
15. Odravanje i upravljanje putevima
1. Uvod

4/25/2015

Literatura

Knjige:
1. Mihailo Maletin Planiranje i projektovanje
saobraajnica u gradovima (Beograd, 2009)
2. Aleksandar Cvetanovi, Borivoje Bani
Osnove saobraajnica
3. Aleksandar Cvetanovi Osnovi puteva
(Beograd 1989)

1. Uvod

4/25/2015

Ispit

- Seminarski-grafiki rad projekat saobraajnice

(obavezan deo ispita) 20 bodova

- Pismeni deo ispita 50 bodova

- Usmeni deo ispita 30 bodova

1. Uvod

4/25/2015

Uvod
Osnovni pojmovi:
-

Saobraajnica (gradska, vangradska)

Projektni elementi puta
Klasifikacija puteva
Geometrijski profil (popreni, uzduni)
Trasa puta

1. Uvod

4/25/2015

Uvod
Osnovni pojmovi:
-

Projekat puta
Raskrsnice (gradske i vangradske)
Saobraajnice u gradu
Graevinski materijali
Kolovozna konstrukcija
Odravanje

1. Uvod

4/25/2015

Uvod
Osnovni pojmovi:
-

Kategorije vozila
Intenzitet saobraaja (PGDS, PMDS)
Merodavni protok qm
Neravnomernost po smerovima
Merodavno vozilo
Osovinsko optereenje

1. Uvod

10

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

- Prvi putevi nastaju kao uobiajene rute
kretanja ljudi
- Prvi putevi sa obraenim kolovoznim zastorom
pojavili su se u Mesopotamiji oko 3500 god.pne
- Egipatski putevi za gradnju piramida iz perioda
3000 god.pne
- Rimski putevi kao prva znaajna mrea puteva
u istoriji (vojni putevi ukljuujui vijadukte,
galerije, mostove i tunele skoro 150.000 km)
1. Uvod

11

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

1. Uvod

12

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

1. Uvod

13

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

Via Apia

1. Uvod

14

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

Via Apia

1. Uvod

15

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

Via Egnatia

1. Uvod

16

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

Via Egnatia

1. Uvod

17

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

Via Egnatia Egnatia Odos

1. Uvod

18

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

- makadamski kolovoz, (1820. J.L.MacAdam) od
uvaljanog tucanika
Put iz 1850.god.

1. Uvod

19

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

- Mrea puteva u SAD
-

1. Uvod

Intenzivni razvoj putne mree u periodu nakon I svetskog rata

Freeway segmenti puteva (sa razdvojenim kolovozom)
Definisan sistem national interstate network (66.000 km)
Izgraeno preko 15.000 denivelisanih raskrsnica
Izgraeno preko 69.000 mostova
Smanjen broj poginulih u saobraajnim nezgodama za 35%
Oko 5.000.000 km puteva

20

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

- Mrea puteva u Nemakoj
-

1. Uvod

Intenzivni razvoj putne mree u

periodu 1934-1940,
rekonstruisano preko 4000 km
puteva
danas je Nemaka putna mrea
jedna od najrazvijenijih u svetu
- 650.000 km puteva
- oko 13.000 km autoputeva
- Oko 1.300 km autobahn network
(putevi bez ogranienja brzine)

21

4/25/2015

Istorijski razvoj puteva

- EU koridori (konferencija na Kritu 1996 godine)
- Ukupno 10 pan-evropskih koridora

1. Uvod

22

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Prvi znaajan istorijski datum
otkrie toka (oko 5000
god.pne)

- Pronalazak pneumatika
-

John Dunlop 1888. izumeo pneumatik

Koristio se prvenstveno za bicikle,
kasnije i za automobile.

Ljubljanski toak
otkriven 2002 godine
(potie iz 5150 god.pne)
1. Uvod

23

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Dunlopov pneumatik

1. Uvod

24

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Prva vozila na parni pogon 1769. god.

1. Uvod

25

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Prva vozila pokretana motorom sa unutranjim
sagorevanjem (na gas) 1806. god.
- 1815. god. Josef Bozek (Prag, eka) je
konstruisao automobil sa pogonom na naftna
isparenja
- Prvi motor sa unutranjim sagorevanjem
-

Benzinski Nikolaus Otto, Nemaka - 1867. god.

Dizel Rudolf Diesel, Nemaka - 1893. god.

- Gorivna elija na vodonik Christian Friedrich

Schnbein 1838. god
1. Uvod

26

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Prvo teretno vozilo SAD, 1871. god. (parni
pogon)
- Volan na levoj strani 1903. god.
- Dobo konice, Renault, Francuska 1902. god.
- Trkaki automobil sa pogonom na sva 4 toka
Holandija, 1903.

1. Uvod

27

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Razvoj nacionalnih proizvoaa automobila
poetak 1900-tih godina
- Belgija, vajcarska, vedska, Danska,
Nemaka, SAD, Francuska, Italija...
- FIAT (Fabbrica Italiana Automobili Torino)
poinje sa radom 1899. god.

1. Uvod

28

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Prvi motocikl
-

Gottlieb Daimler konstruisao prvi motocikl 1885. god.

- Prvi automobil
-

Karl Benz konstruisao prvi automobil sa tri toka sa gasnim

etvorotaktnim motorom iste godine

Daimlerov motocikl
1. Uvod

Benzov automobil
29

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Henry Ford
-

1. Uvod

Prva fabrika za serijsku proizvodnju automobila u svetu

Ford model A 1903-1904 godine, proizvedeno oko 1750 vozila

30

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Henry Ford
-

1. Uvod

Ford modeli B-S 1904-1908 godine, veina ostala na nivou

prototipa

31

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Henry Ford
-

1. Uvod

Ford model T 1908-1927 godine

32

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Broj automobila u svetu danas, oko
1.000.000.000
- Od 1995 do danas broj automobila u svetu se
skoro udvostruio (sa 500 miliona na skoro
jednu milijardu)
- SAD 775 automobila/1000 stanovnika

- Luksemburg (najvie u EU 655

automobila/1000 stanovnika)

1. Uvod

33

4/25/2015

Istorijski razvoj drumskog saobraaja

- Bosna i Hercegovina (2006)
170 voz/1000 stan.
- Bosna i Hercegovina (2014)
240 voz/1000 stan.

1. Uvod

34

4/25/2015