1) Trnh by ng li ngoi giao un theo chiu gi m Siam thc
hin?
Trong bi cnh chung ca th gii vo cui th k XVIII, nn kinh t T
Bn Ch Ngha ang vo giai on pht trin cc thnh; giai cp t sn tr thnh giai cp thng tr trn th gii. S pht trin mnh m ca nn kinh t t bn ch ngha cc nc ln lm tng nhu cu v thuc a, cung cp nguyn liu v tiu th hng ha. Bc vo u th k XIX vng ng Nam rng ln tr thnh mc tiu ca cc nc quc. Nhim v lch s chung ca cc nc ng Nam lc by gi l: bng mi cch phi bo v c lp dn tc. Con ng thc hin iu ny tng nc li khc nhau. Trong khi hu ht cc quc gia ng Nam u khng chng chi c vi ch ngha thc dn Phng Ty th Xim (Thi Lan) l mt nc ng Nam ngoi l, sm nhn thc c cc din chnh tr th gii v xy dng c chng trnh hnh ng ph hp bo v ch quyn dn tc. Trc s xm nhp ca thc dn phng Ty, Xim ch trng m ca i vi tt c cc quan h vi h, Xim mt mt to th cn bng vi cc nc phng Ty nhng mt khc li tng cng nh hng n cc nc lng ging. Bng chnh sch ngoi giao mm do la chiu Xim duy tr c lp sn sng ng u vi cc th lc t bn Phng Ty. Xim hp tc vi Anh trong cuc chin chng li Min in. iu mang li cho Xim mt v th mi trong quan h vi Anh. Nh ngy 20/6/1826 Xim k vi Anh mt hip c mi trong t th hon ton bnh ng vi Anh. Ni dung ch yu ca hip c l hai bn tha thun phn chia nh hng trn bn o M Lai. km ch nhng tham vng ca Anh, Xim cng ng k hip c tng t vi M v Php (1856), an Mch v B o Nha (1860), Thy in, B, Italia (1868). Lc by gi Xim tr thnh vng ranh gii m khng phi mt nc t bn phng Ty no cng c th d dng thu tm ring ht c v mnh c. Nh vy trong 17 nm cm quyn Rama IV phi k nhiu hip c khng bnh ng vi cc nc Phng Ty. Ngay khi t bt k, ngi Xim cng nhn thc c iu v cng tnh ton phi xa b n trong tng lai. Xong trc mt bo v c lp t nc, khng cn cch no hn h buc phi lm nh vy. Vua Xim phi k cc hip c bt bnh ng vi Phng Ty, hy vng s c mt ca cc nc t bn ln cc nc nay chng t mu thun v km ch ln nhau. Nh vy, cc hip
c m Xim phi k vi Phng Ty l Xim mt i mt s quyn li kinh t
thm ch c chnh tr nhng ci c ln nht l gi c c lp v nn kinh t c iu kin pht trin. Trn c s chnh ph thc hin dng li ngoi giao mm do, gi c c lp cho t nc, trnh cho nc Xim mt cuc chin tranh sc hao ngi, tn ca vi phng Ty m phn bt li lc y ang pha Xim. Hai nc thc dn Anh - Php u mun tin vo Xim: Xim ang ng trc nguy c b xm lc. T pha Anh - Php, l hai nc i u Chu u, Chu M, Bc Phi, n . V vy Anh v Php khng mun c s va chm bn o ny. S mu thun ca hai nc Anh v Php v vn Xim buc chnh ph Php i n mt ngh ha gii m bo quyn li ca Anh v Php: Bin Xim thnh nc m gia hai quc gia ny. Chnh ph Anh tn thnh ngh ca Php. Ngy 15/1/1896 Anh v Php k mt hip c v phn chia nh hng Xim. Theo hip c ny, pha ty sng Mnam thuc nh hng ca Php, khu vc trung tm vi th Bng Cc c quyn t ch hon ton. Hip c cng quy nh: Anh - Php khng c k nhng hip c cho php mt nc th ba can thip vo khu vc ny. Nh vy, chnh v tr thun li cho php Xim tr thnh khu m trong quan h vi cc nc phng Ty, ch yu l Anh v Php. Chnh li th ny gip Xim li dng tt s km ton ca nhiu nc t bn thng qua bo ton ch quyn thc s ca dn tc. n nm 1873, sau khi tm hiu tnh hnh Singapore, Java, Min in, n , Chulalongkorn ln ngi chnh thc ly hiu Rama V, trc tip thc hin cng cuc u ha t nc ca cha mt cch trit . Nh nn kinh t Xim c nhng bc chuyn bin quan trng. Nm 1894, cuc ci cch hnh chnh lan xung cp tnh to nn s thay i quan trng trong h thng cai tr Xim; Ta n, qun i, trng hc u c t chc li theo kiu Chu u. Ngoi ra, Chulalongkorn cn tin hnh ci cch v cng nghip, gio dc, lut php v lnh vc qun s. Nhng ci cch ca Rama V l s tip tc v y cao hn, ton din hn, su sc hn, trn c s nhng nn mng ca Moongkut, n n bin i su sc trong x hi Xim cui th k XIX, u th k XX, iu quan trng hn l n to iu kin v thc y ch ngha t bn Xim pht trin. Tm gn: Chnh s xm nhp ca cc nc t bn phng Ty gp phn cc nc t bn kim ch ln nhau Xim khng l thuc a ca ring mt nc no. Ngoi ra, v tr a l thun li cho php Xim tr thnh khu m trong quan h Anh v Php. Li th ny gip Xim li dng tt s km ta ca nhiu nc t bn. Bn cnh chnh sch m ca to nn
mt c s kinh t, x hi, chnh tr i vi t nc Xim c ny sinh v
pht trin, c th l s hnh thnh v pht trin ca tng lp qu tc t sn ha v t sn Xim. Trn c s , Chulalongkorn thc hin nhng ci cch rt quan trng cho php Xim hi nhng iu kin i ph vi nhng thch thc ca cc nc phng Ty, gi vng c c lp quc gia. Chnh cc yu t trn tc ng qua lai vi nhau gp phn a nc Xim ra khi s phn l thuc a ca t bn Phng Ty cui th k XIX, u th k XX. Kt lun: Khc vi cc quc gia ng Nam khc, trc s xm nhp ca ch ngha thc dn phng Ty, Xim ch trng m ca i vi tt c quan h vi h, to iu kin ha nhp vo th trng th gii. Chnh s xm nhp ca cc nc t bn phng Ty gp phn cc nc t bn kim ch ln nhau Xim khng l thuc a ca ring mt nc no. Hn th na ng li ngoi giao uyn chuyn, la chiu, s khn kho ca cc triu i Rama III, Rama IV a Xim i t thng li ny n thng li khc, nhng quan trng hn ht l gi vng c lp ch quyn dn tc trc p lc xu x ca cc nc t bn phng Ty. Nh vy v nhng nguyn nhn gip Xim gi c nn c lp ca mnh vo cui th k XIX, u th k XX c th c khi qut ha nh sau: Ban u l thc hin chnh sch m ca ri li dung v tr a l v v tr chnh tr k cc hip c nhm mc ch bin mnh thnh nc m v cui cng l thc hin cng cuc ci cch nhm cng c thc lc quc gia v dn xa b nhng hip c k vi cc nc Phng Ty trc . Trng hp ca Xim cho thy s khn ngoan ca triu nh Bng Cc l: tin hnh ci cch bt kp tin ca thi i, gia nhp c thc v c tnh ton vo cuc hnh trnh ca ch ngha t bn. Trn c s cng cho thy mt kh nng, mt gii php thot khi cnh b n dch thuc a m nhiu nc k c triu nh phong kin Vit Nam b l thi c. Ngun: http://tailieu.vn/doc/nguyen-nhan-xiem-thai-lan-giu-vung-duoc-nendoc-lap-vao-cuoi-the-ky-xix-dau-the-ky-xx--194036.html 2) Bn c suy ngh g khi Siam thc hin ng li ngoi giao ny phn ng li xm lc cu Anh v Php? Theo suy ngh ca ti, ng li ngoi giao un theo chiu gi ca Siam rt khn kho, va m bo c ch quyn t nc v nn ha bnh dn tc, li va to c hi Siam pht trin theo hng T bn Ch ngha. Ngoi ra, nh c ng li ngoi giao ny, d un nhng khng gy, Siam cng trnh c nhiu cuc chin tranh gy hao ph
sc ngi v tin ca m vn thot khi cnh b n dch thuc a ca
cc cng quc phng Ty, trnh khi hon cnh b n p d man ca cc nc ng Nam bi cc nc thc dn m Vit Nam l mt in hnh. C th thy, Siam chn cch ngoi giao rt kho lo v c tm nhn xa tm cch thot khi cc Hip c k k vi cc nc phng Ty gy mt s bt li cho Siam vo by gi. 3) Theo bn, Vit Nam c nn p dng ng li ngoi giao ny trong vic gn gi nn c lp cho t nc hay khng? Theo ti, mc d y l mt chnh sch ngoi giao kh thng minh, nhng li khng ph hp vi hon cnh ca nc ta trong hin ti. Bi lc Siam thc hin chnh sch un theo chiu gi kia, c nhiu nc cng ang dm ng nn gia cc nc k Hip c kia t kim ch ln nhau nn Siam mi khng b mt nc. Trong trng hp ca Vit Nam ta vo lc ny, nc ta ch c Trung Quc ang dm ng, chng ta khng th no thc hin chnh sch ngoi giao mm yu nh vy, bi nu lc ny un ch c gy, nu qu mm mng ch c mt nc. Ngoi ra, nc ta cn theo hng X hi Ch ngha, kh thch nghi c vi hon cnh hin ti ca th gii, trong khi a s cc nc u ang theo ui T bn Ch ngha, nn khi k cc bn Hip c vi cc nc khc d gy bt ng.