Ung Suat Va Bien Dang Khi Han 2

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN
ng sut v cong vnh khi hn

Quyn sch ny ni v iu g!
bn tu, con tu c cp bn. N vt qua th nghim thnh cng
v bt u cuc sng trn bin. Sng rt sm, Bin hon ton yn tnh. Mt
s im lng su lng. Bng nhin vang ln mt m thanh ln bt ng ging
nh mt ting n, con tu b gy ra lm i. Ci xy ra vi con tu ca
M SKENEKTEDI trong th chin th hai. Nguyn nhn gy ra tai ho l
g? C th con tu b tn cng bi thu li ca tu ngm i phng hoc b
n do bom ca k th c b mt gi vo hoc l cui cng n b qu ti?
Khng phi iu th nht, th hai, th ba. S ph v con tu t xy ra t n
khng c nguyn nhn r rt no.
T thng hai 1942 n ht thng 4 1946 M ch to 4694 cc
con tu vn ti bng kim loi LIBERTI. Trong s c 970 con tu c
1442 vt nt. Trong s c 127 con b hng hon ton, mt phn b gy
lm i, phn ln xy ra ging vi con tu SKENEKTEDI, t n xy ra ch
nhn thy r nht l vo ma ng thng xy ra t thng 11 v ht thng 3.
Ngy 19-1-1937 B gn thnh ph Khaccelta xy dng xong mt
chic cu cho ng t c kt cu hn vi chiu di nhp 73,5 m qua knh
Albert. cu c th nghim thnh cng v a vo vn hnh. Sau 14 thng,
ngy 14-3-1938 t nhin n sp xung, mc d trn khng h cho
vn chuyn g. Trc nhn thy tri tr lnh t ngt.
R rng l trng hp th hai t ph hng kt cu hn. Trong qu kh
nguyn nhn chnh ca s ph hu kt cu hn l do ng sut m n lun
xut hin trong cc kt cu sau khi hn, v c gi l ng sut hn. Ngi
ta cho rng chng lm gim bn v dn n ph hng. T a ra kt
lun l vic hn cn c s dng mt cch thn trng khng c hn
nhng kt cu quan trng tt hn l ch to chng nh cch tn riv. Nhng
ti sao khi m hng ngn hng vn kt cu hn lm vic trong nhng iu
kin kh khn ( nng n ) vn rt tt. Thi gian lm vic di khng ch vo
u c. chng tt nhin cng tn ti ng sut do hn. Chng ta nhn bit
rng cc gi tr ca ng sut ny lun tng ln mt cch ng k.
Trong quyn sch nh ny ch ni v ng sut hn l g? Ti sao cng
nh chng sut hin nh th no, n lm gim bn kt cu i bao nhiu,
c th iu chnh gi tr ca chng nh th no, trong trng hp no cn
gii phng chng khi kt cu v lm vic nh th no.
Page 1 of 41
Mt th hn u bit r rng kt cu c hn hoc cc chi tit ca n

thay i mt t kch thc v hnh dng so vi lc chng c kch thc khi
hn li vi nhau v chng khng phng na chng b cong vnh, ch th li,
ch th lm, chiu di b gim k c tng chiu rng ca tm. Trong trng
hp ny ta ni rng cc tm bin dng v c bin dng hn.
Bin dng hn c th i ti nhiu iu khng hay. Chng gy kh
khn cho vic t hp kt cu t cc chi tit c hn v cc cm, lm mt i
hnh dng bn ngoi ca sn phm. Nu khng ngn nga s xut hin ca
chng hoc khng loi b s hnh thnh ca bin dng th phng php ch
to ny khng th lm c nh ch to kt cu bng cch ni cc khi ln
c hn n l. Vy trong thi i hin nay nhng con ln v cc kt cu
ln c ch to. Bin dng hn thng thy trong hnh dng kt cu v
cu kin ca n c th nh hng n iu kin lm vic ca chng v sau
l n bn ca chng. V vy rt cn nhn bit rng ngn nga s pht
trin cc bin dng ln, loi b bin dng nu nh chng xut hin v vt
qu gii hn cho php. Ni mt cch ngn gn l cn hc cch iu khin
cc bin dng v cch ch c th lm c khi hiu r chng xut hin
nh th no ti sao chng xut hin v n c tnh cht g?
Tt nhin trong cun sch nh khng ph thng ny khng th tr li
y tt c cc quyt sch m n hon ton khng n gin. Mc ch ca
chng ta l thng bo cho c gi cc hiu bit ban u cho h mt vi li
khuyn thc t cng nh chun b ti liu cn thit cho h c v bin dng
v ng sut hn.
ng sut v bin dng l g v chng c quan h nh th no
cc cng trnh cng nh cc my mc khc nhau, cc phn ring r
ca chng tri qua nhng tc dng ti trng mun hinh mun v (lc). Dy
thp treo vt nng c cn trc nng ln nhn c 1 lc ko bng trng
lng ca vt . p lc kh (hi) trong xi lanh ca ng c t c truyn
qua piston, cht piston v thanh truyn ln trc khu. kh nn trong bnh kh
p vo bnh nh mun lm t chng. Tn la bay trong khng gian v tr
di tc dng ca lc ht ti cc thin th phn lc do kh to nn, sn phm
t chy ca nhin liu tn la, tt c cc lc ny i vi cc thin th c
nhc n nh l lc bn ngoi.
Cc lc bn ngoi tc dng vo vt th to nn p lc bn trong, l
cc lc tc ng qua li gia cc phn nh ring bit ca vt th ( cc
nguyn t hoc phn t ). Nghin cu cc lc bn trong dn n phng
php gi l phng php mt ct.
Hy ko mt thanh dm bng lc bn ngoi P ( hnh 1a ). Di tc
dng ca lc ny n c cn bng. Chng ta tng tng ct thanh dm
bng bng mt mt phng vung gc vi trc ca n. Mt phng ny chia
Page 2 of 41
thanh dm thnh hai phn trn v di. Chng ta ngh l vt b 1 phn i th

d l phn trn chng hn. Quan st phn di ( hnh 1 ),
C th ni rng n c cn bng di tc dng ca lc bn ngoi P v

cc lc bn trong n m trong trng hp cn phn b u theo mt ct,
cc lc n ny khc vi lc bn ngoi P v c gi l lc bn trong. Chc
chn rng tng tt c cc lc bn trong bng lc bn ngoi P n bo m
s cn bng phn di ca thanh dm.
By gi chng ta xem th d di y c 3 thanh cng ging nhau c
mt vt liu: mt c tit din trn, mt c tit din vung v mt c hnh
dng cong ( hnh 2).
Page 3 of 41
Tt c 3 thanh c din tch mt ct ngang khc nhau. Nhn thy rng

t 3 thanh thanh no chu tc dng lc ln hn, chu ng lc ln hn
dn ti t n b ph hu ( b t ). C th ni rng thanh th 3 c tit din
cong chu c tc dng ln nht. Nhng n c din tch mt ct ngang ln
nht.
tr li cc cu hi c t ra r rng khng bit rng lc bn
trong nh th no tc dng ln 1 n v din tch (1cm2) ca tit din ngang
mi thanh dm, chnh l ci chu i lng lc bn ngoi trn din tch
mt ct ngang tng ng cc thanh dm khi chng ta c:
p1 3000kg
=
= 500 kg cm 2
2
F1
6cm
p 2 2500kg
=
= 625 kg cm 2
2
F2
4cm
p3 4000kg
=
= 500 kg cm 2
2
F3
8cm
Nh vy thanh th 2 b chu ng lc ln nht, thanh th nht v th 3

l nh nhau. Kt qu thu c khi tin hnh chia. i lng c gi l
ng sut. Ngoi ra cong ni l ng sut th hin bng s bng lc bn trong
ln mt n v mt ct.
Trong trng hp ca chng ta ng sut vung gc vi mt phng tit
din. ng sut ny gi l ng sut php v ky hiu l . Trong trng hp
chung ng sut c th hng di mt gc no i vi mt phng ca tit
din quan st (hnh 3 )
Page 4 of 41
Lc phn n ra hai phn l ng sut php v ng sut tip c k

hiu l .
Trong th d trn ng sut bng:
Thanh u 1=500 kg/cm2
Thanh hai 2=625 kg/cm2
Thanh ba 3=500 kg/cm2
ng sut th hin kg/cm2 hoc kg/mm2 v 1cm2=100mm2 nn trn
1mm2 s tc dng 1 lc bn trong nh hn 100 ln. a vo kg/cm2 phi
tnh ng sut ln hn cn chia chng cho 100. chng ta c 1=5kg/mm2,
2
2
2=6,25 kg/mm ,
3=5 kg/mm .
Trong trng hp ko n ng sut trong mi thanh c chia u
theo tit din ngang ton b. Ngoi ra khng phi cng nh vy. Khi ko n
trong cc tit din i qua l hoc cc rnh ct ng sut c phn chia khng
u ( hnh 4,a v ).
Page 5 of 41
Chng tp trung gn cc vt ct v cc l v vy c gi l v tr
tp trung ng sut. Cc khuyt tt hn: R ht, vt nt, rnh ct, hn khng
thu cng l ni tp trung ng sut.
Tng t c th th hin phn b ng sut theo mt ct dng th (
hnh 4 ). cc th ny gi l biu ng sut. Chng ch ra gi tr ng
sut trong cc phn din tch khc nhau ,
,
. T hnh 4 chng ta
nhn thy rng tp trung ng sut c v tr c tn trong ch tp trung ( I,
II), trong khi cc mt ct phn b xa chng, tp trung ng sut khng
c v ng sut c phn b u nhau ( III).
S phn b ng sut khng u khng phi ch do s tn ti ca cc b
phn tp trung ng sut. S phn b ng sut ph thuc vo vic t vo vt
th cho trc nh th no? th d nu t thanh dm ln 2 v t lc
hng vung gc vi trc ca n (hnh 5a), trong trng hp ny ta ni rng
thanh dm chu un v s phn b ng sut php trong mt ct ngang ca n
s c ch ra ging nh hnh 5b v c.
Page 6 of 41
Trong phn trn ca thanh dm ng sut s l ng sut nn ( du k

hiu l - ) v phn di l ng sut ko (k hiu l +) ng sut c gi tr ln
nht l v tr cc ng sinh dc trn di ca thanh dm v gia chiu
cao mt ct thanh dm bng 0.
Kinh nghim ch ra rng lc bn ngoi lun lun gy nn s thay i
v dng v kch thc ca vt th tuy rng trong phn ln cc trng hp cc
thay i ny rt nh n ni mt thng khng nhn thy c v pht hin
dc nh dng c chnh xc c bit. Thanh dm chu tc dng ca cc lc
ko s gin di ra. Khi cc kch thc ngang s nh i (hnh 6a). Ngc
li khi nn chiu di thanh dm gim i trong khi kch thc ngang tng
ln (hnh 6b). Thanh dm thng di tc dng ca lc ngang b thay i
dng ban u, b un cong, tc l ng tm ca n l ng cong (hnh 6b).
Ly theo b mt cnh ca tm li (hnh 6,z) sau un (hnh 6, ).
Tt c ng ngang ca li khi un vn gi thng. C ngha l cc mt ct
ngang ca thanh dm sau khi un vn gi phng, song mt mng li b mo
i. T cc hnh ch nht chng tr thnh hnh thang, chng ta thy rng t
pha un ca thanh dm b un cc ng sinh dc b dm i theo chiu di,
v t pha li ca chng b di ra (b ko). S thay i chiu di ng sinh
cng ln th chng cng cch xa khi tm ca chng. Mun thanh dm c
th xy ra khng ch do lc chiu ngang m cn c lc dc trc nu nh
chng c t cch di tm.
Page 7 of 41
S thay i bt k hoc l kch thc ca vt th c gi l bin

dng. ko, nn, un c gi l cc loi khc nhau ca bin dng ngoi
chng ra cn cc kiu bin dng khc.
Chng ta tr li hnh 6,b di tc dng ca lc P thanh dm b cong,
vng v chim v tr ch ra bng ng t. Nu lc P khng ln th sau khi
b n i thanh dm li c thng ra v tr li v tr ban u. Bin dng m
n bin mt sau khi loi b lc to nn n c gi l n hi, nu lc P
ln th sau khi loi b n thanh dm khng thng li hon ton cn b cong
gi l bin dng do .
By gi chng ta xem xt i lng bin dng ph thuc vo ci g v
gia bin dng v ng sut c lin quan n nhau nh th no.
thanh dm c chiu di ban u l c ko bng lc P (hnh 6,a)
sau khi t lc vo chiu di ca thanh l l1. s khc nhau gia l v l1
= l =
l
l1 l
l
Nu nh lc P khng ln lm, thanh dm s b un v bin dng ca

n c th tnh c theo cng thc
Page 8 of 41
l= P.l
E .F
F: din tch mt ct ngang ca thanh dm.

E: m un n hi php
cc vt liu khc nhau mun n hi php c gi tr khc nhau. i
vi phn ln cc loi thp c th tnh gn ng 2000000kg/cm2, ng vng
gi tr mdun nh hn so vi thp g thp 10 ln so vi ng vng.
V
P
v
F
= l nn
l
V vy ng sut v bin dng lin quan cht ch vi nhau, ngoi ra

chng cn cn i ln nhau. Nhng s cn i ny c bo v cho ti khi
vt liu n hi l khi ng sut khng t ti gi tr ti hn no m sau
s bt u bin dng do. Cn gii hn ca ng sut m n t c s
bt u bin dng do r nt c gi l gii hn chy. Gii hn chy c
k hiu l
. thp cacbon G.3 c s dng rng ri ch to cc kt
cu khc nhau, gii hn chy l 2500kg/cm2.
c trng quan trng khc ca vt liu l ng sut m n dn ti ph
hu n. Cc c trng ny gi l gii hn bn hoc l ng sut tm thi.
thp CT3 gii hn bn bng 4000-5000kg/cm2. mt vi thp hp kim gii
hn bn cao hn gp vi ln
C th c trng hp ngoi lc khng tn ti m ng sut vn c.
Cc bn bao gi nghe thy tn gi l nhng git nc mt balaku
cha? C th thu c n nu nh nhng git thu tinh nu chy c
vo du hoc nc. Do lm lnh t ngt cc git thu tinh nhanh chng
ng li v c ti, chng c dng hnh qu l v c mi nhn.
Nc mt balaku c tnh cht rt th v. Chng gi c hnh dng
khng b ph v chu va p ch phn dy dn hn. Nhng b mt b xy xt
nu b vt cng tc dng hay b gy phn dui nhn ging nh tch ra thnh
cc mnh nh. Ci cng din ra nu nh ui nhn c ho tan vo
trong axit. Chng ta th b gy ui ca git theo phn nh trong cc
ng nc. Khi git thu tinh khng ch b v tan tnh thnh cc mnh
nh m cc cng b v. Cc tnh cht ny l nguyn nhn xut hin cc lp
b mt ca git thu tinh ng sut rt ln khi lm lnh nhanh.
Do git thu tinh ang nm trn bn, khng c bt k ngoi lc no
tc dng ln n. Trong n khng t cc ng sut ln m nh chng ta thy
c th t biu l rt r nt. Cc ng sut ny c trong vt th khi khng c
ngoi lc c gi l ng sut ring thng thng cc ng sut ny sut hin
trong cc sn phm do hu qu ca cc nguyn cng m phi chu khi gia
cng.
Chng ta cho php ghp hai tm kim loi vi nhau bng inh tn c
t nng (hnh 7). Khi lm ngui inh tn s gim chiu di ca chng, lm
Page 9 of 41
tr ngi cho cc tm kim loi. H qu inh tn s ko chch cc tm v to

nn cho chng ng sut nn. Ring inh tn s chu ng sut ko.
Mt th d ng sut ring trong kim loi cn. Sau khi cc phn khc
nhau ca thp ch I ngui khc nhau v chng c chiu dy mng khc nhau,
khi tnh cht n hi nhit cao s mt i trc khi tr li nh trc
kia, n s tr nn cng s gy cn tr s co ngt 2 phn dm ch I b ng
li ln th hai. Kt qu l sau khi ngui ton b thp ch I thnh hai u xut
hin ng sut ko ring v thnh l ng sut nn (hnh 7. Chng sut hin
khng nhanh m c gom gp t t , thay i gi tr ca n theo mc
ngui. Cui cng n c dng nh hnh v.
ng sut tc thi v ng sut d sinh ra khng ch khi tn v cn.

Chng c biu hin hu nh tt c cc thao tc cng ngh.
Tnh cht quan trng ca ng sut ring l chng bt k mt ct no
ca vt th c cn bng ln nhau. C ngha l nu nh bt k mt ct no
c ng sut ko nht nh cng c ng sut nn .
Ti sao v iu kin nung no dn n ng sut ring v bin
dng.
ng sut ring c th c sinh ra theo cc nguyn nhn khc nhau,
nung nng sn phm khng u l mt trong nhng nguyn nhn .
Chng ta hnh dung c 1 thanh thp vi chiu di l c kp cng mt
pha (hnh 8a). Sau nung nng thanh ny dn di ra mt on l no .
Nu by gi lm ngui thanh nh nhit ban u.
Page 10 of 41
Nu khng nung nng nhit cao, thanh I ch b n hi v trong

n khng sut hin bin dng do sau khi l ngui hon ton tt c s tr li
v tr trc.
Vy chng ta thy nung nng khng u dn n xut hin ng sut
ring tc thi v bin dng ngoi ra sau khi lm ngui bn trong kim loi
c ng sut d v bin dng .
Cng nung nng cao v cng khng u th s sut hin ca bin dng
do cng r hn v tip l bin dng v ng sut d. Khi hn ct kim loi
bng ngn la nhit nung nng cao c phn vt liu s b nung nng t v
vy s xut hin ng sut d v bin dng.
Hn p ng hn bn cnh ca di bng
Chng ta ly mt di bng c tit din gc vung v hn p mt
ng hn ln cnh n (hnh 10a) sau khi hn p v ngui di bng nhn
c bin dng d, n b cong v cong lm v pha ni din ra hn p (hnh
10 ) cc mt ct ngang ca phn hn p di bng xut hin ng sut d
c ch ra hnh 10. ng hn v cc phn di bng gn vi n chu
nung nng cao s c ng sut d ko bng gii hn chy. Phn gia di bng
b nn v gn cnh s c ng sut d ko.
Page 11 of 41
hiu c ti sao chng ta quan st s c n gin ho sau

y. Chng ta cho rng l ng hn v vng di bng gn n (hnh 10t)
c t nng ng thi theo ton b chiu di phn cn li ca di bng khi
vn cn ngui. Khi ng hn p v vng b nung nng ca di bng
c th coi nh mt thanh dm. Khi nung nng thanh dm ny c xu hung
n ra v p v phn ngui ca di bng gy nn trong n ko cng vi un
.t thanh dm b nn v phn cn li ca di bng cn tr s gin n nhit ca
chng. Kt qu l bn pha nung nng b cong li v cnh di cong lm
xung.
Trong cc iu kin ny thanh dm c chng ta phn chia b nn p
do sau khi ngui n b ngt li mt gi tr nn do s co ngt ny li b
ngn cn bi kim loi xung quanh trong lc ny thanh dm s b nt.
Nh vy nu so snh bin dng tc thi v ng sut ca tm thp nung
nng v bin dng v ng sut d sau khi lm ngui chng ta thy rng
vng hng v pha i din s phn b ng sut s ngc li theo du .
Trong thc t thng ni rng bin dng xut hin l do cc mi hn
b ko, nhng thc cht li khng phi nh vy.
Bin dng v ng sut khi hn ni cc tm thp.
bo m hn tt cc tm hoc l thp th khe h c t sao cho
khng ln. Nu nh cc tm khng c kp cht trc khi hn.
Page 12 of 41
Sau khi hn cc tm b co li hng ca chiu dc ln chiu ngang

trn cc phn khc nhau ca tm co ngt s khc nhau co ngt s khc
nhau.
Chng ta ni rng hn ni mi hn ch X t mt pha gy ra bin dng m
n khong cn tr gi c. Khi hn mi hn t pha th hai gy ra bin dng gc
v tr i din. Nhng phn hn ca mi hn s gy cn tr vic t
hng bin dng ln th hai ny. V vy theo gi tr n s nh hn v khong
c th b bin dng t phn u ca mi hn. Kt qu bin dng do mi hn
u tin tuy nh hn nhng tt c cng s c v tr nht nh. V vy nu mi
hn ch X c hn mt vi ng hn trong khi hn nn lt mt vi ng
hn v phi ny pha kia. Ci lm gim biu hin (hin tng) hn khng
cng thi gian v bin dng gc.
on ng c cn (lc) chnh xc hnh tr c hn ni dc trc do
c bin dng gc nn c hnh dng ch ra trn hnh 12
Nh ni t bin dng v mt phng tip theo ta s nhc n v mt

bin dng hn na s hnh thnh phn li v phn lm sau khi hn cc tm
mng gii thch hin tng ny s chm hn mt cht.
Bin dng v ng sut khi hn ch T bin dng kh phc tp xy ra
khi hnn thp ch T (hinh 13.a) co ngt dc ca mi hn gy nn s gim i
mt t thng khng ng k chiu di thp ch T v cong r nttheo mt
Page 13 of 41
phng ng thng cong l t pha tm y ch T. Cnh t do ca thnh

ng s cong li ln. Thng vng s ngc li nu nh mt ct (tit
din) ca y ln hn nhiu tit din ca thnh ch T (hnh 13.).
Gi tr vng f c tng rt nhiu cng vi gi tr chiu di l ca

thp T. vng t l bnh phng vi chiu di . Chng ta hn cng ch
nh nhau 3 thanh ch T ch khac nhau v chiu di (1m, 2m, 3m). Khi
nh ta ch ra thanh T th nht c vng 1,5mm thanh ch T th 2 s l
1,3*(32/12) = 13.5 mm, thanh ch T th 3 s l 1,5*(82/12) = 96mm.
vng tng rt nhiu khi tng chiu di thanh T.
Ngoi bin dng m t khi hn thp ch T s c quan st bin
dng c gi l bin dng nm ho bin dng hnh nm. Kt qu ca co
ngt ngang vng hot ng. Khi hn h quang t ng di bt hn hn
su ca kim loi chnh c bit ln hn so vi hn tay v vy c dng hnh
nm cng th hin mnh hn (bnh 13.). Khi hn thp ch T mt pha co
ngt ngang lm thnh nghing v phi c ni mi hn(hnh 13. ).
Phn b ng sut d dc xem hnh 13.. y ging nh trc chng
ta thy rng vng hot ng (mi hn v cc phn ph thc kim loi chnh)
sau khi hn b ko. Tuyt i a s cc trng hp l nh vy.
Bin dng v ng sut khi hn thp ch I
Dm tit din ch I (hnh 14.a) c s dng rng ri trong lnh vc
xy dng v trong nghnh c kh. Chng gm thnh ng v hai thnh ngang
c bt cht vi thnh bng cc mi hn cnh. cng thng c hn cc
gn tng cng gia cnh v thnh.
Khi hn ch I bin dng v c c tnh phc tp (hnh 14.). Trc
tin chng ta ni v bin dng chung.
Page 14 of 41
Chng c trong ngt dc v un theo hng ng v ngang co ngt

dc gy nn khng ch co ngt dc ca cc mi hn cc cnh m cn
co ngt ngang biu hin chng khi hn gn tng cng hoc khi hn c mi
ni tng cng ca dm. Un trong mt phng ngang thng nh khng ng
k v chng ta s khng ch n na.
Un trong mt phng ng thng mi nhn chng ta s khng th
gii thch c. Tht vy c l nh l tt c cc mi hn v cc vng hot
ng cng vi chng nm i xng tng i vi cc trc ca dm. Co ngha
l chng cn ko i xng ch I. T u c s un ? Tt c iu ny u
ng nu nh cc mi hn c hn ng thi. Tht ra chng khng c
hn cng mt lc. Theo mc t mi hn cng ca dm thay i, tc
l kh nng chng bin dng ca n. V vy vng hot ng ca mi hn
c hn trc s gy nn bin dng ln hn vng hot ng mi hn hn
sau. Ci ph v s cn i v dn n b un.
Chng ta gii thch c iu trn trong v d (hnh 14.b) u tin hn
cc mi 1 v 2 ca cnh thp ch T m tit din ca n hinh 14.b c
gch cho mt ct s chng sli co ngt dc ca vng hot ng ca
chng. Cnh trn c gi cht vi cc phn cn li ca thp I ch bng cc
kp, thc t n khng lm vic (hot ng) v khong chng li un cong. Kt
qu l dm c vng 1 t f1; f2. Khi t mt cp mi hn th 2hai 3,4 cng to
nn vng hot ng. Nhng by gi khng phi ch thp hnh T m ton b
ch I s chng li co ngt ca n. vng thp I ln ng k so vi
ch T. vng f3, f4 s nh dn theo gi tr ca vng f1,2 v v vy khng
c th b li c. Kt qu dm c vng l f = f1,2 f3,4 v hng v phi
m u cong v do khi t mi hn 1 v 2. a vng ny n nh
nht phi hn cc mi theo th t 1-4-3-2 hoc 1-3-4-2 hoc hn ng thi
mi 1 v 3 sau cng ng thi mi hn 2 v 4.
Page 15 of 41
Ngoi cc bin dng chung dm cn b bin dng cc b na Dng

hnh nm. mt vi trng hp nu nh daamf c ch to t kim loi
mng c th xut hin c cc phn li cc b. cc phn li s ni phn
sau. Dng hnh nm c quan h khi n xut hin do co ngt ngang tt c cc
mi hn. Kt qu dm c hnh dp ni phc tp c ch ra trn hnh 14..
Phn b ng sut d trong hnh I hn xem hnh 14.. Trong vng hot
ng ging nh quan st, ng sut ko hot ng cc phn cn li ca
dm, ng sut nn ca chng cn bng nhau.
Bin dng v ng sut khi t nng im
Khi hn im v hn tn bng in chng ta t mt ngun nhit no
, v d bng m t kh mt in trn trong tm thp ton b chiu dy
tm (hinh 15.a). Kim loi trn m chng ta coi nh ngui s cn tr m rng
nhit ca im trn. Kt qu trong dim xut hin ng sut nn t cc pha.
Khi t nng cao ng sut t gi tr gii hn chy khi nn (n bng
theo gi tr gii hn chy khi ko) v im c nn do v s lm cho kim loi
vng trn dy hn (hnh 15.).
Khi ngui im s cng gng nh i v ng knh tc l ng knh

s nh hn ban u mt i lng nn do. Nhung ngc li kim loi ngui
bao quanh cng tc dng chng li diu . Kt qu ca tc dng chng sli
y im sau khi ngui th hin trong trng thi ko ra cc pha (hnh 15.b)
khi nung nng cao cc ng sut ny s bng gii hn chy.
Khi t nng cao hn na trong im sau khi ngui cn biu hin
khng nhng ng sut bng T m cn bin dng ko do. Nung nng cng
cao gi tr bin dng ko do cng ln. im c lm ngui s ko mnh
kim loi ngui xung quanh to nn trong n ng sut ko dc cc bn knh
ng sut hng knh r v ng sut nn cc hng vung gc vi bn knh
ng sut tip T.
lm r hn c im phn b ng sut d trong tm thp chng ta
tch ra trong n 1 phn t c gii hn bi hai vng trn ng tm v hai
bn knh (hnh 16.a) Trn hnh cho thy ng sut s tc dng ln phn t.
ng sut hng knh r c gy nn do tc dng ko ca im, ng sut
Page 16 of 41
tip T trong im l ng sut ko v ngoi im l ng sut nn. S thay i

ng sut vi khong cch t tm ca im ch ra hnh 16. v .
Khi hn im tip xc v hn nh bng in cng xy nung im

trn. Nhng im ny l vng to nn ng sut v bin dng. Khi ng
knh vng hot ng s nhn c 2 4 ln ln hn ng knh im tn
inh bng in.
Mu im hn hoc inh tn in c hng lot chng s gy tc dng
ko ging nh mi hn ca hn h quang. T tnh cht ca v d chng ta
thy c im bin dng thp ch T c hn t 2 thanh v hai gc cong nh
hn im (hnh 17).
c tnh bin dng un ging nh khi hn h quang thp T (hnh 13).

Vic nn thng s cong ca kt cu c t c s tren tc dng ko
cc im b nung nng chng ta s ni n trc tin.
Ti sao c biu hin li v lm khi hn kim loi mng
Page 17 of 41
Ta lm mt th nghim n gin . CHng ta ly mt thanh thp c

chiu di ln hn nhiu so vi kch thc ngang v d thc k chng hn.
Mt u chng ln bn, u kia ta gi tay sao cho lc nn hng dc theo
trc dc ca thc k (hinh 18.a). Chng ta tng dn lc nn P. u tin khi
P nh thc s ln gi ng thng, l th bin dng nn n gin. Khi
lc P t ti gi tr ti hn no , thc s cong di c hnh dng cn bng
mi (hinh 18.). Nh vy dng trc ay ccan bng tr thnh khong vng
chc na. ay l biu hin mang tn s mt mt tnh n nh (mt n nh).
Mt n nh c th c v tr c trong cc l mng, chu tc dng ca ng sut
nn (hnh 18.b).
Khi hn kim loi mng cc v tr ni xut hin ng sut d nn cng

c th xy ra mt tnh n nh km theo biu hin li hoc lm. Trn hnh
18. cho tht s cong vnh cc tm mngc hn ni. Chng ta bit rng
ng sut d ko tc dng trong mi hn v trong vng xung quanh mi hn.
ng sut nn c to nn mt vi ni cch xa mi hn. Bi vy li v lm
s hin xa mi hn.
Nu nh mt thanh vi tm mng tc dng nhit ln tm s ging nh
nung mt im trn (hnh 15). Nung nng nh vy nh chng ta bit gy
nn hin tng ng sut d nn tip tuyn bn ngoi im nung nng, ng
sut ny c th dn n biu hin hnh sng trong tm ging nh ch ra
hnh 18.
Page 18 of 41
Khi hn kim loi mng lun c th c s mt n nh cc b. V vy

cn thit pah c bin php chng li cc biu hin ny. l bin php s
ni di y.
ng sut v bin dng hn c nh hng n bn ca kt cu hn
chng?
Hin nay hn nh tnh u vit ca mnh hu nh thay th tn inh.
Thuc v s lngtnh u vit ngoi nng sut cao v tnh kinh t kh nng
to nn dng kt cu hn hon ho cn c bn cao, tin cy t tui th
ca chng. Ci c kim nghim bng s vn hnh lu di ca cc kt
cu hn c dng khc nhau. Nh thit k tin hnh thit k kt cu mi
hoc cng trnh trong phn ln cc trng hpn chn phng n ch to
chung vi vic s dng hn.
Nhung khng phi lun lun nh vy. Hn khng ngay lp tc chim
c v th vng chc nh n by gi. Khng t ngi hoi nghi, khng tin
tng vo tin cy ca hn. Khi mt trong nhng s phn i chng li
hn l do n to nn ng sut d m n lm gim bn ca kt cu hn khi
cn rt t hiu bit v ng sut hn v bn cht ca chngv nh hng
ca chng ti bn. S h hng kt cu hn, biu hin cc vt nt chng
c th gii thch l do tc dng ca ng sut hn tuy rng hng lot trng
hp chng khng c li trong . Kh c th chng li bi v vn ng sut
c nghin cu qu yu l mt s cn tr ln p dng hn.
V vy cc nh bc hc X vit v ngoi quc a ra khng t cng
trnh nghin cu khoa hc nghin cu ng sut v bin dng xut hin khi
hn v nh hng ca chng n tnh cht vn hnh kt cu. Cc nhf khoa
hc m ra nh sng cho nhiu vn lin quan ti bin dngv ng sut
hn, trong c vn nh hng ca chng ti bn kt cu.
chng minh c rng trong rt nhiu trng hp ng sut hn
thc t khng nh hng ti bn . Nu n khng nh th lc ny thnh
thong trong cng vic ch to sn phm hn nguyn cng kh ng sut
bng s l nhit c nh trc. cho mc ch ny ngi ta xy cc l
tiu th bng cht t nhin liu hay nng lng in thi gian ch to kt
cu b ko di ra. v tt c trong hng lot trng hp lm vo ch v khng
bit nh hng ca ng sut hn n bn kt cu c tht khng.
Nhng cuc sng vn tin v phi trc. Cc nh my b vic x l
nhit ca kt cu hn trong trng hp khi m n khng c cn c v t thc
t ch ra rng bn kt cu khng gim i tnh kinh t t cao hn.
Trong tp sch mng ph thng ny chng ta khng c kh nng dn
gii l thuyt ti lm sao ng sut hn khng ch ra nh hng bn .
Chng ta ch c th ch ra rng ng sut hn khng bng php i s n
gin m theo cch c bit cng li cng vi cc ng sut do ngoi lc. V
trong bt k mt ct no ng sut hn cng cn bng nhau c ngha l
Page 19 of 41
trong n c c ng sut ko ln ng sut nn. Nu nh trong mt ct cho

trc ngoi lc gy ln ng sut ko th s ch nhn c cc b phn nn
ca tit din sau khi hn, l ci phn m n ging nh s d tr ph b
chng li s ko. Bng cch p dng cc ngoi lc c cng nh c
th hon ton loi b ng sut hn. Tt c nhng iu ni trn c ngha
rng ng sut hn khng bao gi gim bn, khng c th to nn nhng
nh hng khng tt khc nhau v khng cn quan tm ti ng sut ny?
Trong mt vi trng hp ng sut hn c th gy ph v kt cu. V vy cn
ch bit tnh trng ny nh th no v ngn nga trc biu hin ca
chng.
C th chng minh c rng nu nh kim loi dng ch to kt
cu hn v kim loi hn l do c kh nng chu bin dng do ln ko ti
ph hu th ng sut hn khng lm gim bn ca kt cu. Nu nh kim
loi ny rn th ng sut c th lm gim bn r rt.
ng sut hai hng. iu kin ny c to ra nu nh.
V d: Cc tm thp chiu dy khng ln c hn bng cc mi hn ct
nhau(hnh 19.).
Nu nh khi c bn trong kt cu chu ng sut nh trn hnh 19,

s ni v trng thi ng sut khi. trng thi ng sut xut hin , v d khi
hn kim loi c chiu dy ln hoc cc v tr ni giao nhau ba mi hn
vung gc vi nhau.
ng sut phng v c bit ko theo khi gy tr ngi v gi bin dng do
ca kim loi, lm n chuyn sang trng thi rn. iu c bit c hi khi
ti trng va p v ti trng rung. V vy ni rng nh hng xu ca tp
trung ng sut khong ch nhng ch gn cc tm tch t c ng sut cao
hn m thng mang tch cht khi. Tip theo trong trng hp khi
Page 20 of 41
tt c vt th tc dng ng sut ng (thng), tm chng c tnh cht

khi.
Ngoi ra khng tng tc dng xu ca ng sut khi trong cc trng
hp ging nh th hin trn hnh 19, ay trng thi ng sut 3 trc khi
kim loi khng ln. N ging nh ht hnh nhn cng c bao quanh t cc
pha bng kim loi nht do. V vy iu kin lm vic ca kt cu y
thc t khng xu (ti) i. Trong trng hp nht (gia c) gn tng cng
trong cc dm ch I nh ch ra hnh 19, c s dng hn nh thng
xuyn v c kim nghim thc t nhiu nm.
i n kt qu l, ng sut hn khng nguy him i vi hot ng
ca kt cu nu nh cu trc v cng ngh ch to n thc hin ng v vt
liu kt cu chn dng. V iu ny kinh nghim thc t ln tng ng
xc nhn nh cu, cu trc nng, tu thu, toa tu, my bay.v.v... chng c
ng sut hn v tuy khng nh nhng kt cu lm vic vn tuyt vi.
mt khc c mt dng ng sut ring sut hin sau khi hn n c nh
hng xu ti bn ca kt cu hn. c gi l phn ng sut xut
hin khi hn trong iu kin tng cng cc cu kin hn lm cn tr ln ti
s co ngot.
V d: Nu nh hn tm thp c gia c trong khung cng (hnh
20.a), co ngt ngang do hn xy ra trong iu kin b hn ch. Chiu di
tng ca mi hn l cang nh tc l khe cn co ngt cng nh th ng sut ko
xut hin trong tm cng ln. Cc phn ng sut trong tt c tit din
ngang ca cc tm c hn c mt du (ko) tc l chung khng cn bng.
iu ny khc vi cc ng sut hn thng thng l cn bng ln nhau

trong bt k tit din no. V vy phn ng sut cn c xem xt ging
nh ng sut do ngoi lc. Trong trng hp trn ccs ngoi lc ny l phn
lc R c tng tng nh lc cn m khung g cng thc hin hn ch co
ngt ngang ca cc tm hn. Cc phn ng sut ny nu nh chng xut
hin mt vi b phn ca kt cu c th khng c li vi cc ng sut do
ngoi lc s lm gim bn ca kt cu.
Page 21 of 41
C th tin hnh v d sau v phn ng sut (hnh 20.) hn tm p

c mi hn ni vo thanh ch U. Nu lc u hn mi 1 v 2 v tip theo hn
mi 3 s co ngt mi hn ni s b tr ngi trong mi 3 v cc b phn gn
tm p xut hin ph ng sut ko ln. C th trnh iu nu thay i th
t hn. u tin nn hn tm p ( Tt nht ring bit trong trng thi t do)
v sau t ln cc thanh U hn mi 1 v 2 V d ny l thc t ca mt
trong cc nh my. S thay i cng ngh so vi trc y dn ti loi
b cc trng hp ph hu kt cu khi hn ni cc tm p bng s la chn
hp l cch t mi hn c th trnh hoc lm cho phn ng sut s nh
nht sau khi hn.
Ging nh ch ra trong vng mi hn sau khi hn xut hin khng
ch ng sut ko bng gii hn chy m cn bin dng do ko. Bin dng
do ny thnh thong gi l bin dng cc b. V nguyn tc chng c th
nh hng ln ti bn cn hn ng sut hn, v thc ra l vic hao s d
tr cc b tnh do ca vt liu. Nhng m mc tiu hao lng d tr trn
bng bin dng cc b rt nh. Trong tt c cc trng hp nh hn nhiu
khi cn rn dp v cc nguyn cng tng t khc. V vy s dng vt liu
do thc t loi c nh hng bin dng cc b ti bn.
By gi chng ta phn tch v n, nu nh bin dng hn chung v cc
b c th c nh hng ti bn ca cu trc hn chng. C th khng nh
tr li vn ny l Vng c th. Cc bin dng lm sai lch cc iu
khon lm vic ca cc cu kin v ca kt cu ni chung.
Ngi thit k tnh ton bn theo d tnh cu kin tnh ton c
kch thc thit k v hnh dng nh bn v. Nu nh trong kt cu thc
cu kin ny do bin dng hn s c mt vi hnh dng khc i v n s lm
vic di ng sut khc do ngoi lc trong n s khng nh vy m c th
ln hn nhiu so vi thit k tnh ton.
Chng ta quan st 2 v d (hnh 21). C mt thanh thp thng (hinh
21.a) theo tng tng ca ngi thit k cn lm vic trong s ko n gin
di tc dng ca lc P. Khi ng sut trong tit din ca n 0 cn phi
phn b u. Nu nh thanh ny c ch to khng chnh xc, tc l v tr
ban u s c cong f (hnh 21.) di tc dng ca cc lc ko P n
khng ch b ko m cn chu un v ng thng tc dng lc dch chuyn
tng i vi trc ca thanh thp.
Kt qu la cng vi ng sut ko 0 chng cho ng sut c bit ln
hn cc ng sinh pha trn ca tm so vi tnh ton trc (hnh 21b) c
tnh l nu cong ban u ca thanh bng 1/6 phn chiu rng ca n (f=
h/6) ng sut cc ng sinh pha trn ca tm b un s l hai phn ln
hn thanh khng b un ( cng gi tr lc P).
Page 22 of 41
y l v d khc: Tm cn lm vic di tc dng ca ngoi lc ko

(hnh 21.b) Nu nh n phng ng sut trong tit din a-a c phn b u
(xem biu 1-2-3-4) Nu nh tm c li ln, phn li ny hu nh ngng
hot ng ngoi lc s c biu hin chnh l bn ra (mp) tm thp v ng
sut trong tit din a-a c phn b theo biu (5-2-3-6-7) l mp (ra)
ca tm s chu ti v gia khng chu ti.
Khi cc cu kin hn b bin dng lm vic c th c ch biu hin
ging nh c ch ra. V vy do m bo bn kt cu hn cn phi
p dng phng sch trc nguy c pht trin ln cc bin dng hn. Mt
khc trong mt s trng hp ( cc trng hp ny s ni phn sau) cn
p dng phng sch u tranh vi cc ng sut hn.
K thut hin nay c s dng rt nhiu cc bin php c th v cc
phng tin phn u chng li cc bin dng v ng sut hn.
Nhiu vn ph thuc vo s nht tr ca ngi thit k cc nh cng ngh
v cc cng nhn ci tin.
Ngi thit k khng ch cho vt liu, hnh dng, kch thckt cu v
cc chi tit ca n m cn ch r trong bn v cc phn b mi hn, kch
thc ca chng, hnh dng vt mp v thng thng c phng php hn.
Gii php m nh thit k p dng phn nhiu ph thuc trng thi kt cu
Page 23 of 41
khi hn kch c v c tnh phn b ng sut v bin dng hn. V vy ngi

thit k cn phi bit r cng ngh ch to kt cu ngn chn s pht trin
ln ng sut v bin dng. Mt khc nh cng ngh nghin cu trnh t lp
ghp v hn cho ch hn, tham gia vo nghin cu hon thin cc thit b
hn ghp, l cho tt c phng php (qu trnh) cng ngh ch to kt cu
(b tr) nhiu phng tin iu chnh bin dng v ng sut hn v c th
lm c rt nhiu vic chng li chng.
Nhng cng nhn tin tin nm rt vng chuyn mn ca mnh, c
kinh nghim thc t tt, dm ngh dm lm, c nhiu sng kin c th gip
qu bu cho cc nh thit k v cng ngh trong vic nghin cu v thc
hin c th cc phng n chng li ng sut v bin dng hn. Mi th hn
lnh ngh (c trnh chuyn mn) cn c khi nim r rng v qu trnh
hnh thnh chng tm quan trng ca chng c thi quen thc t chng li
chng.
Nh bc hc Lin X ni ting H.O c nhiu cng hin trong khoa
hc v hn. ng ngin cu l thuyt chung v bin dng v ng sut hn lp
ln cc phng php tnh ton cho php tnh hn trc cc bin dng trong
kt cu c th cho trc cc phng n cng ngh ch to n khc nhau.
c s ch o ca H.O Cc nh khoa hc ca ng v nhng ngi khc
vo nhng nm cui nghin cu thnh cng cc phng php tnh ton thit
k cc phng php cng ngh cho php khng nhng quyt inh cng ngh
tt nht t phng din (quan im) dn n s bin dng v ng sut nh
nht m cn t quan im m bo s to hnh tt nht cc mi hn iu
chnh thnh phn ho hc (cu trc v cc tnh cht vng khc nhauca cc
mi hn.v.v...Phng php tnh ton cng cho php nh gi phng n cng
ngh ny hoc phng n cng ngh khc t quan im kinh t.
Trn c s cc phng php tnh ton v nguyn tc khng nhng
c th chng bin dng v ng sut m cn s dng c hiu qu chng
lm cho kt cu c dng cn thit (v d: nhim v c gi l trc ti
xy dng trong cc dm ngang ca cu trc v cc cu) v nng cao bn
ca n. Nng cao bn kt cu c th t c bng cch phn b ng sut
hn m n bo m php tng cc s u vit nht ca chng vi ng sut t
ti trng lm vic
Vy con ngi bit c cc biu hin thin nhin thng nht a
n ra phc v mnh
nh c gi tr v ng trin vng c giao s H.O l xy dng
trong cc xi nghip cc phng ban thit k cng ngh l biu hin dng t
chc tt lin kt cc lc lng sng to ca cc nh thit k v ccs nh cng
ngh ngin cu khoa hc mt cch xc ng trn c s cc phng php
tnh ton, cc kt cu hn v cng ngh ch to chng.
Page 24 of 41
Vic thit k cng ngh kt cu ca cc kt cu hn c hng tin b

mi trong thi cng (cng vic) hn m tng lai s thuc v n.
Cn tnh ton ci g khi nghin cu bn v kt cu
Nghin cu bnn v kt cu hn cn t c l khng ch p ng
hon ton iu kin lm vic m cn kh nng cng ngh (thi cng) l c
th ch to vi t mt sc lao ng nht c nng sut cao. y xut hin cc
mu thun ch c th c nhiu phng php hn hin nay s to nn ng sut
v bin dng ln. chng ta s nghin cu vn ny.
chn cc phng php hn cn ni v vic sao cho bin dng nh, ng
sut nh hn ca kt cu m yu cu a nhit vo nh nht trn 1cm mi
hn tc l a nhit theo n v nh nht.
Vi quan im ny hn hi l iu khng mong mun nht n to ra
vng nung nng rng ln v dn nhit vo sn phm. Hn h quang tay
chim v tr trung gian. S a nhit theo n v nh nht c m bo bng
hn t ng di lp thuc hn, hn h quang trong mi trng kh bo
v(argon, kh cacbonat)hn tip xc in ging nh (ng nh) cc
phng php hn l tin tin nht nng xut v cng d nht v m bo cht
lng hn cao. ng vy cn ni rng bin dng hnh nm khi hn t ng
di lp thuc hn s c ln hn mt t so vi hn tay, nhng ci l
ngoi l.
Gi tr khng phi t quan trng l la chn dng vt mp hn. S tiu
hao tnh theo n v kim loi que hn in trn 1cm mi hn cng nh. Vic
a nhit vo theo n v cng nh. Hng lot trng hp ch ra rng c th
hn theo cnh khng vt xin ging nh ni l khng c rnh hn. Ci
yu cu a nhit vo t nht. Rnh hn hnh X v U vi quan im ny th
tt hn rnh hnh V. Khe h trong ch ni cn nh nht hn ngu vng
chc trit (n tn gc) mi hn.
Khng nn buc xem xt chiu cao mi hn ln qu mc. Thnh
thong ngi thit k quyt nh tit din mi hn c chiu cao ln hn yu
cu sau khi tnh ton. ci dn ti tiu hao kim loi hn, nng lng hn,
tin ti tng khi lng kt cu tng a nhit vo n v, tng bin dng v
ng sut. V cui cng l khng lm mi hn c dng li ng k gi l
khuch i bn km hn c bit khi ti trng rung ng v va p
ging nh tp trung ln ng sut.
S quan tm thng xuyn ca ngi thit k gim c tp trung ng
sut c bit l cc v tr ni m c ng sut hn ln.
lm c iu cn cho kt cu nu c th hnh dng sun u,
khng c bc chuyn t qung v thay i tit din.
Ch l t tt c cc dng lin kt hn lin kt ni cho tp trung ng
sut do ngoi lc l nh nht tip theo nu c th cho n l tt nht so vi
Page 25 of 41
cc dng lin kt khc. Lin kt vi cc tm p cho tp trung ng sut ln

ni chung s khng s dng.
Cn phi loi b tp trung ln cc mi hn 1 ch c bit cc mi
hn ct nhau 3 hng vung gc vi nhau v vy cn a ra cc mi hn
khi cc v tr ni c th xut hin tp trung ng sut trong sn phm.
ngn nga bin dng cc b khi hn cc sn phm c chiu dy
mng thnh thong ngi ta a vo kt cu cc cu kin ph tng cng
cn vic hnh thnh phng nh ln (li ln).
u tranh (chng li) vi ng sut v bin dng c bt u t khi to
phi chi tit , lp cm v kt cu
Nh vy bn v c nghin cu hon thin v a vo xng. Ch
to kt cu bt u kho kim loi v b phn to phi. y tin hnh nn
kim loi, ly du, vch du phi, un, vt cc mp cnh.v.v... Phn ln cht
lng ca kt cu chun b sn phm hn ph thuc vo chnh xc ca
ch to phi. Nu nh cc chi tit c ch to khng chnh xc th khi hn
lp cm c th sinh ra khe h ln. li tr chng phi ko hoc nn cc
chi tit vi nhau nh cc thanh ko v thanh kp vic li tr cng bc cc
khe h ln nh vy dn n mt iu l kt cu thu c c kp s c cc
ng sut ph. Nu nh cc chi tit khng gn nhau, hn theo cc khe h rt
ln th khi hn yu cu kim loi nng chy v tiu hao nhit tnh theo n v
nhiu hn. Nh vy chng ta bit iu dn n ci g. Nh vy bo
m chnh xc phi l mt trong nhng bin php chng li bin dng v
ng sut hn.
Khi lp ghp cu theo di (quan st) xem cc chi tit c phn b
u vi nhau v soa cho cc khe h nm trong gii hn cho php. s dng
g lp c bit lm tng ng k cht lng lp ghp v c c bin dng
nh hn.
V cc g hn lp ghp ni trn ln pht hnh 23 v 24 th
vin g hn lp ghp, Vic thi cng hn lp rp) cui cng cn ni v
vic b tr s lng bt cht c th cho kt cu cng tt v cng gim
bin dng khi hn.
Dng bin dng chng li cc bin dng
chng li cc bin dng thc t thng dng cc th thut th ny:
Kt cu hoc cc chi tit ca n trc khi hn cho bin dng trc v phn
ngc li vi bin dng m n s c sau khi hn. Bin dng trc ny cn
c b tr (iu ho) cc bin dng xy ra sau kkhi hn.
V d: iu ho (b tr) s un cong tm thp ch T hn ngi ta
cho n cong trc (hnh 22). lm iu phoi thnh bng ng (hnh
22.a) trc khi lp ghp ly ba p trc theo mt cnh l ko do cc
ng sinh cnh bn tm s c hnh c gi l dng li lim v c ko
Page 26 of 41
li ra (hnh 22.b) sau lp cnh vo n v hn nh n (hnh 22.b) sau khi

hn xy ra bin dng v chiu ngc li v ch T tr nn thng (hnh 22.b)
to nn dng li lim ca tm bng c th cho n vo qua cc con

ln cng vi tm m t di mp ny to li. b tr (iu ho) bin
dng hn to nn ch cong ngc n hi hoc n hi do. lm iu
trong cc qu trnh hn tm thp ch T cn trng thi nn c to nn
ch cong ngc (hnh 22.) sau khi hn v gii phng khi nn ch T s
thng. Vy c th ni rng hn trong trng tha nn khng c un cong
ngc mc ng k lm gim ng sut v bin dng hn d. Khi hn
ngui g kp ngn cn s co ngt cc vng hot ng. Kt qu l cc
vng hot ng tip nhn bin dng ko do b xung v sau khi ly cc gi
kp tc dng ko ca cc vng ny s nh hn. V vy bin dng v ng sut
d s nh i.
b tr bin dng gc khi hn mi hn dc vnh ng (v ng)
thng ngi ta to nn cho chng dng cong do ngc (hnh 23.a). Sau khi
hn vnh ng c dng tr ng. Khi hn chi tit phng bin dng gc c th
c b tr bng cch (phn b) b tr tng ng cc chi tit trc khi hn
(hnh 23.) hoc un trc cc cnh mp (hnh 23.b).
Bin dng hnh nm c th c ngn cn nh cc kp vt to cong
ngc (hnh 23.t)
Page 27 of 41
C th lm gim ng sut hn bng iu ho(b tr) co ngt

Hy yu cu hn vt nt xuyn sut trong nan hoa ca v lng (hnh
24.a). u tin sa cnh ca ch khe nt ca mp. Nu nh sau nan hoa
b t th kt qu l co ngt ngang mi hn trong n xut ko ln v n c
th li b t thng. loi b iu ny vic hn c tin hnh trong khe
h m t to nh cc kch. Sau khi hn khi ngui mi hn s ly kch ra. CO
ngt ngang trong trng hp ny khng to nn ng sut ln v n c b
bng s tr li n hi v v tr ban u ca b phn vnh bnh b nn bi
jch v phn nan hoa gn n. y m khe nt trc khi hn cng c th thc
hin bng cch nung nng cc b phn ca vnh bnh (hnh 24.a c gch
cho). Khi ngui phn b nung nng ca vnh v phn nan hoa ln cn chng
s tr li v tr ban u m n ng thi b tr co ngt ca mi hn khi
ngui.
Page 28 of 41
Cc chi tit ln thnh y sau khi hn ng sut d ln xut hin.

ngn nga n cn lm bng cch sau: Khi pht hin vt nt ngi ta khoan
phn ui (cui) ca n n khng b lan truyn lin tc. Sau tin hnh
vt mp. y m (nong) vt nt ngi ta nung nng b phn chi tit theo
cc phn cui ca n (hnh 24.) hoc ng nm vo khe h.
Sau khi hn theo khe h ng nong ng sut d ging nh v d trn
s khng ng k.
S dng mt cch tuyt vi cc lc ko
Dm trn hnh (25.a) phn trn c nhiu mi hn hn phn di.
Bin dng do tc dng ko ca mi hn ny s tng ln bi cc lc do trng
lng ca dm lm n cong xung ph c mi hn cnh di (hnh 25.) sau
cn t dm v v tr ngc li trn cc gi khong cch rng v hn
cc mi hn cn li (hnh 25.b) khi lc do trng lng (trng lc) s c
xu hng un dm v phia ngc li chiu un do tc dng ko ca mi hn
c hn giai on 2 v sau khi hn dm s phng hoc un khng ng
k.
Vy s dng lc ko cho php loi tr bin dng do phan b cc mi

hn khng i xng.
Bng iu chnh vic t nng c th nh hng n bin dng hn nh
th no
Ch hn nh hng ln ti ln ca bin dng v ng sut hn.
V vy cc s lng khc nhau tng ng vi s lng nhit khc nhau vo
1cm chiu di mi hn khi hn l cp nhit theo n v ring khc nhau.
Dng in hn cng ln khi tc hn cho khng thay i th nhit ring
cung cp cng ln. Ngc li tc hn cng ln khi cng dng in
khng i nhit cung cp c n v ring nh i.
Page 29 of 41
Nu nh cc thanh thp c cng kch thc v cng mt vt liu v

hn ln cc cnh (mp) trong cc ch khc nhau ta nhn c vng d
khc nhau.
Trn hnh 26 ch ra s ph thuc ca vng d vo cng dng
in I nh tc hn khng i mi mt th thuc cc thanh ging nhau
v c cng chiu rng h.
Tt c 3 ng cong u c tnh cht ging nhau lc u tng cng

dng in I bin dng d tng, sau t gi tr cc i v tip tc tng
dng in chng bt u gim i vi mi chiu rng ca thanh h c gi tr
ti hn xc nh ca dng in Ikp tng ng vi vng d cc i. Trong
tt c min cng dng in tng, bin dng cng tng, cn trong vng
cng dng in ln hn Ikp chng gim i.
Hin tng l th ch c gii thch l: Khi gi tr cng ln
(ln hn Ikp) thanh thp c nung nng hu nh ton b chiu rng. phn
ca thanh c th coi l khng b nung nng l rt hp. Sc bn (in tr) ca
n do n vng t nng gim i v vy lm gim nn do (dp chn) vng
nung nng. Ci gy nn lm gim ng sut v bin dng d.
Nh vy nghim tc m ni khng phi trong tt c cc trng hp
tng cng dng in t l tng cung cp nhit theo n v dn n tng
bin dng. ci ph thuc vo kch thc sn phm v vng ccng
dng in c ni n. Mt khc thc t trong phn ln cc trng hp hn
tin hnh trong min trc ti hn ni m cng dng in tng bin
dng cng tng. V vy trong phn ln cc trng hp lm gim bin
dng cn c gng lm gim s nung nng sn phm tc l lm gim cng
dng in v tng tc hn. Khi khng c qun rng gim cng
dng in, lm gim nng sut hn, gim ng k dn n n hn khng
ngu.
Page 30 of 41
Gim chiu rng vng nung nng sn phm c th t c bng cch

lm lnh nhn to. t ln sn phm gn mi hn ci tm ng c khi
lng (ln) hoc mtt tm aming thm nc. Thnh thong tt c sn phm
t vo nc, ch cn v tr hn trn b mt nc. Lm lnh c th tin
hnh bng hoa sen tm nhn to c bit hiu qu l dng lm lnh kt hp
nc v khng kh, c c n c th dng m ct oxy axetylen thng
thng. Qua ng mm nh du cho oxy cho vo khng kh nn cn ng
mm dn axetylen cho mt du t do vo ng dn nc. Khng kh chuyn
vo mo ct s hut nc v phun n nh ra. Nc ri vo trong sn phm
trong dng git nh nhanh chng bc hi thu rt nhiu nhit. Mun sn
phm khng b g ta cho nc 0,25% natri nitrit (NaNO2).
Nhng nm gn ay ngi ta s dng phng php hn mi Hn h
quang rung t ng m n ame bo cong vnh nh nht ca cc chi tit
hn l t v tr hn khng ngng dn nhit bng dng chy ca cht lng
lm lnh. Phng php hn ny c trong ln xut bn 18 ca th vin ca
chng ta (Hn Rung).
Cn phi ni mt iu l khi hn cc thp v gang ti khng c
php lm lnh nhn to. N s dn ti nt. Khi hn cc vt liu ny thng
s dng th thut ngc li nung nng trc sn phm. Nh nung nng,
nhit trong sn phm hn phn b u hn v bin dng d s gim i.
Ngoi ra, t nng lm gim tc lm lnh mi hn v cc xung
quanh mi hn, ngn cn vic ti t ngt kim loi , m n a n cc biu
hin rn nt. t nng c th ton b (trong l nung), cc b (nh m t
hi). nung nng cc b c kt qu nh mong mun cn t nng khng
phi ch ch mp hn m c kim loi cch chung mt khong (40 70mm).
ngha ca trnh t v phng php t mi hn (phng php hn)
Trc ch r rng trnh t hn cc mi hn cnh c nh hng rt
ln ti gi tr vng cn li ca tm ch T hn. C th a ra cc v d
khc c th x nhn s nh hng to ln ca trnh t t mi hn n bin
dng v ng sut hn.
Gi s cn 6 mi hn hn y mt b cha t cc tm thp mng
(hnh 27.a). Hn mi hn theo trnh t 1-2-3-4-5-6, chng ta nhn c phn
li gia y. Co ngt ngang mi hn 5-6 t lt cui cng to nn ng
sut nn trong phn trung tm ca y. y xy ra mt i tnh n nh (tnh
bn) v hnh thnh phn li (hnh 27.). Nu theo trnh t 1-2-5-6-3-4,
Khng c g cn tr co ngt ngang tt c cc mi hn v y khng b li
(hnh 27).
Page 31 of 41
V d 2: Dm ch I hn mi ni trn thnh ng (bn bng) v cnh

(hnh 28.a). Nu nh u tin tp trung tt c dm v trc tin hn cc mi
hn cnh 1-2-3-4 th khi hn cc mi 5-6-7 s xut hin ng sut ln v co
ngt ngang ca cc mi hn ny s xy ra trong iu kin kp cng cc cu
kin hn. Khi ng sut ko ln nht xut hin ch cc mi hn ni hn
cui cng v iu kin co ngt ca n cng nht.
loi tr cc ng sut ln, cn bt u nung nhit tc l trc khi lp
ghp chng hn ni cc cu kin ca cnh v bn bng bng cc mi ni 5-6
v 7 sau t 3 thanh hnh thnh tp trung gp li nh thanh dm v hn
cc mi hn cnh.
Nu v l do no mun v sau hn n hn cc mi hn ni v
trnh t cui cng l hn cc mi hn cnh hoc l u tin hn cc mi hn
cnh nhng khng trn tt c chiu di b qua khng hn nhng phn c
cha cc mi ni ( lm gim co ngt nagng cc mi hn ni) hn cc
mi ni, sau hn phn b qua ca cc mi hn cnh.
lm gim ng sut v bin dng hn ca cc mi ni cnh thnh
thong ngi ta s dung un chng trc (hnh 28.) ngay sau khi hn b
phn thc thi vic un mt i (c ly i) v cc mi hn do bin dng gc
tr li bnh yn v tr ca mnh sau hn ht cc phn li ca cc mi
hn cnh.
Page 32 of 41
Mt vi v d v nh hng trnh t t mi hn n bin dng hn

c thy xut bn 24 ca Th vin chng ta (H.A - Cng vic hn lp
rp).
Nhng khngphi ch c th t hn nh hng n bin dng v ng
sut hn. Thnh thong hng hn cng c th ng vai tr ct yu.
Co ngt ngang ca cc mi hn c chiu di tng i cui mi hn
thng ln hn u. V vy v d nh bng quan v hng hn mi hn ni
ca bn bng v cc mi hn ca gn tng cng dm v bn bng (hnh 29.a
v 6). sau khi hn b lm c pha cnh m kt thc vic hn cc mi
hn. cn bng bin dng nn hn k tip cc mi hn trong cc hng
khc nhau (hnh 29.) thnh thong lm tng thm cho dm trc ti xy
dng ( cong ban u trn) ngi ta hn ring tt c cc mi hn hoc
phn ln cc mi hn c nh hnh 29.a
lm gim bin dng v ng sut d ngi ta thng s dng

phng php c bit t mi hn phn cp thun nghch (nghch o) phn
chia mi hn ra cc phn c chiu di 150-250mm. Chiu di phn c chia
c chiu di tng ng vi xhiu di hn c ca mt que hn. Hn mi
cp trong hng v tr ngc hng hn chung mi hn (hnh 30). y
mi vic l ch, mi cp (bc) ngoi cp u tin c hn trong cc iu
kin nh vt nt vi cc cnh ra c nung nng theo cc phn u ui (2
u) l khi khe h c tng (hnh 24.). Chng ta quan st xem ci g s
xy ra khi hn mt cp bt k, v d cp s 4.
Page 33 of 41
Bt u hn bc ny chng ta khng trnh khi t nng cc phn gn

k kim loi ca sn phm. Mt khc phn kim loi gn k vi bc (cp) ban
u trc 3 khng kp ngui cng s b nung nng. Nh vy cp hn 4
nm gia cc phn kim loi b nung nng. V nh chng ta bit dn ti
ni rng khe h gi to (nhn to). Khi cp 4 tip tc ngui i th cc vng
xung quanh cnh ngui i.
Ngui bn cnh cu dn ti gn cc cnh c hn cp 4 nhng trong
hung ny xy ra co ngt ngang mi hn, chnh xc hn l cc vng hot
ng ca cp ny.
V vy co ngt ch ra s xy ra trong iu kin bnh yn khng c
phn tc dng hoc phn tc dng nh t pha kim loi bao quanh. V vy
bin dng v ng sut ngang sau khi hn s nh i.
T nhng iu ni trn r rng rng cn nhn dc cc kt qu
cn thit nn tin hnh hn cp thun nghch tht nhanh tc l hn mt cp
khng chm tr di chuyn sang cp tip theo cho cp hn trc khng
kp ngui, V nguyn nhn chiu di cc cp khng c ln qu. cng
trong khi chiu di cc cp qu nh s lm chng ta qui phm hn. Chiu
di tt nht ca cc cp l 150-250mm.
Bng tc dng ca ngoi lc ln vng hot ng c th lm gim ng
sut v bin dng
Chng ta nh rng sau khi hn cc mi cc phn kim loi chnh gn
n l vng hot ng thng ngi ta th nghim cc ng sut ko d
dc. ng sut ny l kt qung khuynh hng ca vng hot ng mun lm
ngn chn cc kch c ti gi tr nn do thu c khi t nng. Cn nu nh
b tr vic nn do nh ch ra ca vng hot ng bng cch ko dn n
th sao? Lc vng ny ngng ngui gc hot ng m n to nn hin
tng bin dng v ng sut hn.
V d trn hnh 31.a ch ra cc tm mng bin dng sau khi hn cc
ch li v cc ch lm. l kt qu tc dng ko ca vng hot ng. N
ging nh chic l xo ko c xu hng ngn li gy nn s nn xung quanh
vy liu v n do mt cng nn c hnh dp ni nh trn hnh v. t
ngoi lc ko c th ko do l xo ny, lm tng chiu di ca n. Khi
sau khi gy ngoi lc tc dng ko l xo gim i v bin dng hn cng
gim i khi ln ngoi lc ko th c th gii phng hon ton cc tm
khi bin dng v ng sut.
Tht ra trn nguyn tc ny t ra phng php chng bin dng v
ng sut l kp cht (kp cng) cc chi tit khi hn. Kp bng vt nm hoc
nn kh chng sli co ngt vng do khi ngui i, tc dng ln cc sn
phm ging nh ngoi lc ko do cc vng hot ng v chng ly i
mt phn ng sut v bin dng thnh thong kp sn phm trong thi gian
hn c thc hin bng cch bt cht n vi nn (b ) cng. Nh khi hn
Page 34 of 41
ni cc tm c th kp (hn) trc chng vi b cng (hinh 31.6) sau khi hn

ni cc ch kp ri b i v cc tm c hnh phng khng b li.
Bng phng php khac cng c th tin hnh ko do cng hot ng
V d: Cc tm c hn ni cho i qua cc con ln v tm m lt ln vng
hot ng (hnh 31.b) lc p ca cc con ln qua m lt trn ln vng hot
ng, nn vng quay v v vy ko dn n ra.
Trn nguyn tc ko do hng hot ng c bn c gi l p

mi hn v kim loi bao quanh p c tin hnh bng ba tay trng
lng 0.5 1.25 Kg vi u ba ln trn hoc ba nn th vi hnnh dp ni
phng hoc cc trc nn kh c ng cnh bn ln trn (cnh bn khi p
b tr vung gc vi ng tm mi hn) khi lm vic dng dng c nn kh
vic nn khng c qua ln.
Phn bit p lnh (khi nhit nh hn 1000C ) v p nng. p
nng tin hnh trong qu trnh hn. p thc hin lc mi hn cn nng, khi
chng c nung nng ti nhit cao hn 5000C. Khng tin hnh p
nhit t 1000C n 5000C v c th ri vo gii hn nhit 200 4000C
khi m nhiu kim loi thp c tnh do thp. Khi hn nhng thp c ti
vic p c th dn n hnh thnh cc vt nt. Trong cc trng hp ny cn
rt cn thn khi s dng.
Kh ng sut bng gia cng nhit
Cc sn phm hn t thp hp kim v thp cc bon cao thng ffc
gia cng nhiy vi mc ch thu c kt cu mi hn v vng nh hng
nhit nh mong mun. Thnh thong ngi ta s dng n kh ng sut
hn trong cc sn phm t thp cc bon thp. Ngi ta s dng cch cho
kt cu Nung ln 600 6500C gi trong l nhit v lm ngui
Page 35 of 41
chm (tt nht l cng vi l n nhit 100- 1500C) sau kt cu c th

lm lnh trong khng kh. Nu lm ngui trong khng kh bt u t nhit
cao hn do ngui khng u cc b phn khc nhau ca kt cu trong n
li c th xut hin ng sut ring.
thc t l ly i hon ton ng sut ring v khi nung gii hn chy
gim rt nhiu v nhit 600 6500C n tr nn rt nh c ngha l vt
liu bng bin dng do vt liu thc cht khng c biu hin tr khng
chng d dng xut hin v ng sut s trit tiu (mt i). Mt khc ging
nh thy vic s dng gia cng nhit kh ng sut i vi cc sn
phm lm t thp cc bon thp v thp hp kim thp l khng hp l. ng
sut hn trong cc kt cu ny nhiu trng hp khng c th lm gim
bn m n c quan h vi ng sut hn, cng khng loi b c chng.
Ngc li thnh thong s c th dn n cong vnh b xung cho kt cu
v lm gim bn v n lm gim gii hn chy ca kim loi.
C th s dng trong trng hp nu nh sn phm cn gia cng c
chnh xc cao v cn m bo kch thc khng i trong thc t. S tht
l khi gia cng c kh cng vi cc lp vt liu b ct bi dng c ct th ng
sut b kh i v gi trong cc lp vt liu . ng sut ring cn bng b ph
v. Trong sn phm hnh thnh vic phn b ng sut km theo bin dng.
Ci gy kh khn cho chnh xc ca gia cng c kh. C th chng li
biu hin ny. lm iu trong qu trnh gia cng c kh cn thi gian
gii phng sn phm khi g kp. Mi ln hii phng s hnh thnh bin
dng ph (b xung) vic kp sn phm ln cui cn tin hnh cn tin hnh
vi vic tnh ti bin dng ny. tc l thay i chun, t m c tnh ton
kp ln cui yu cu c bin dng kt cu nh nht khi kp n vi thit b
gia cng. Ni mt cch ngn gn l cn t cc tm m vo cc khe h
c tin hnh khi to (gii phng) khi g kp gia sn phm v b my v
ch sau mi kp li sn phm.
Cng vic th hai - m bo kch thc v hnh dng trong thi gian
vn hnh. Kinh nghim ch ra rng khi t yn tnh cc kt cu hn t thp
cc bon thp bin dng v ng sut trong chng l bn vng, khng thay i
theo thi gian nhng nu kt cu b tc ng lc th trong vng hot ng
c th dn n bin dng do ph (b xung). Ci din ra sau khi kh lc
nhm gii phng cc b kt cu khi ng sut hn m n s km theo bin
dng b xung. Khi cng ng sut tip theo khng vt qu cng ng
sut ban u, kt cu s lm vic n hi v bin dng d b xung s khng
xy ra. Vy ch c cng ti no vt qu cng ti trc th li
tin hnh kh ng sut hn v xut hin bin dng d b xung. Cc biu hin
ny cn tnh n tip theo l trong kt cu cn bo v cc kch thc chnh
xc trong qu trnh s dng hoc cn kh ng sut bng gy ti trc vi
Page 36 of 41
cng th no ti cao hn ti trng ang lm vic hoc kh cc

ng sut bng gia cng nhit.
Thuc v cc sn phm ny l kt cu hn ch to my ngi ta
lp ghp gia c cu c lin kt vi nhau. cong vnh cc kt cu ny
trong s dng hon ton khng mong mun v n c th dn ti ph hng
ng tm bi v ph hu khc mad n s lm mt kh nng vn hnh bnh
thng cc kt cu.
Thnh thong ngi ta s dng cc cm hn v ccs kt cu vi mc
ch kh bin cng ngui. Ta bit rng kim loi chu bin dng do ngui
thay i tnh cht ca n. N tr nn t tnh do v cng hn rn hn tc l b
bin cng. Nu nh khi ch to cc chi tit tng ng cc kt cu b bin
cng, t l bng bin dng do ln hn khi un ngui, cn v.v... phc hi
tnh do v kt dnh nh ban u tin hnh chi tit hoc tt c kt cu.
Cui cng gia cng nhit thnh thong i vi cc kt cu c tip xc
vi mi trng ho hc hot tnh cao. Ngi ta ch ra rng ng sut ring lm
gim kh nng ch g ca vt liu v to mi biu hin vt nt do n mn.
Chng ta ch ra cc trng hp chnh khi gia cng nhit c th biu
hin mc ny hay mc khc mt cch hp l nhng trng hp
cn li phn ln gia cng nhit l khng hp l v vic s dng n n n
tn tht sc lao ng, vt liu, nng lng bt hp l.
Sa kt cu b cong vnh nh th no
C th xy ra l bin php c chp nhn ngn nga bin dng l
cha y hoc thc hin chng yu cu thit b dt tin m ch to n
khng hp l. Trong cc trng hp ny cn nn cong vnh v sa cha
chng. Cc tm cc thanh c tit din cn cng cn hiu chnh (sa cha)
trc khi ct chng thnh sn phm.
Tu iu kin c th c th s dng cch ny hay cch khc sa.
Tht ra phng php bt k no cng dn n mt iu l chng ta to nn
trong phi hoc kt cu cn sa cc bin dng do m n loi b s sai lch
hnh dng v kch thc khong mong mun. Cc bin dng do ny c th
to nn bng cch t ngoi lc vo nh cc my p, cc trc cn sa cha
(nn) hoc p bng u ba nh, ba t. Ci c gi l sa c hc.
Nhng c th nh chng ta bit to bin dng do bng nung nng cc b
nh m ct hi, h Quang in, m ct bng xng. Phng php ny gi l
sa nhit. Cui cng c th phi hp nung nng cc b vi t lc vo cng
vi va p. Phng php nhp ny gi l sa bng c nhit.
Trong tt c cc trng hp cn hnh dung rng, tin hnh sa cn
ko di chnh cc phn ca chi tit cn sa hoc kt cu m n biu hin
ngn i do cong vnh v ngc li p ngn li chnh xc phn m khi cong
vnh b di ra.
Page 37 of 41
Xem cn un thng mt thanh b un cong. Khng trnh by kh khn

lc chn s t ti n sa c hc (hinh 32.a). Mt khc c gng hiu r
ci g s xy ra khi t ti nh vy. Nu nh ta hnh dung mt thanh gm cc
th dc, phn on theo tnh cht cong vnh ca n (hinh 32.a) c th ni
ngay c rng cc th pha trn b di ra, pha di b ngn li. Thanh b t
ti (hnh 32.) chng ta to nn bin dng ko do cc th di v nn
cc th trn tc l chng ta ko dn cc th b ngn i v nn cc th b di
ra khi cong vnh.
Nhng y l trng hp rt phc tp. Cn loi b ch li trong tm

thp mng (hnh 33.a). Mi nhn qua c v nh ch cn p ln ch li n s
tr li v tr c tm s phng li. Nhng iu tuyt i si. p theo ch
li chng ta un n xung a n thnh l xung (hnh 33.). Chng ta lt
tm ngc li v p vo ch li. N cong li v phi ngc li v kt qu
ca l sa nh vy l khng c kinh nghim. Ch li tip tc tng ln. Ti
sao li xy ra nh vy? Bi v s tn ti ca tm li ni v s khng tng
ng cc kch thc ca cc th ring bit ca tm thp. ni phn b ch li
cc th s di hn so vi phn cn li ca tm thp. Bng cch p chng ta
lm gin hn na cc th ny v lm tng kch thc phn li.
V vy loi ch li cn nh (p) khng phi ln n m l kim loi
xung quanh lm dn do n ra. Ch khi chng ta mi c th lm phng
tm thp c. Tt hn l p theo bn knh tnh t gia ra cnh (hnh 33.b)
hoc theo hnh xon ln lt gn t mp ngoi n gia tm (hnh 33.). Khi
tm cn nm trn tm dy v p ba t qua trung gian ba l mt tm
khng b vt lm.
Lt vung hot ng m chng ta ni trc y nh sa tm thp
bng trc cn vi tm m lt (hinh 31.b) l bin th ca sa cha c hc.
Sa cha c hc c th l ngui hoc nng. trng hp cui nh lm gim
gii hn chy ca kim loi khi t nng sa i hi lc nh hn gii hn.
Page 38 of 41
Trn nguyn l sa nhit c biu hin cho ta thy r nt l s tp trung

co ngt khi lm ngui kim loi m n phi chu ng trc y khi nung
nng, nn do (chn dp). R rng hin rng cn nung nng cc b phn
(cc th) m khi cong n biu hin di hn cc phn cn li. Vy thanh b
un cn nung t pha li. Trong cc tm c ch li cn nung nng chnh xc
l n.
lm iu vng nung nng nhn c nn do v khi lm ngui

c cc kim loi xung quanh cc kch thc ca n khng c qu ln.
Ngoi ra ng l nn do khi nung nng vng ni trn s mt cng
vng li ra v khi s co ngt n sau lm ngui rt nh (khng dng k)
nung nng khi sa bng nhit c thc hin bngnhit ca m t hi, m
ct, hoc h quang in vi que hn Grafit ngn mch ln chi tit cn sa.
Thnnh thong nung nng bng cch hn p ln mi hn khng lm vic,
song n lm xu i hnh dng bn ngoi ca sn phm. Thng hay dng l
ngui t kh oxy axetylen nh n d dng m bo nhit nung ngay
tc thi (650 850) v vng cn thit phi nung nng. cng xut m t cn
ln nhanh chng nung nng cc phn c gii hn ca chi tit khng b
mt nhit. Lm nh vy m bo s gim nhit r rt v nn tt xung
quanh vng t nng.
Trn hnh 34 cho mt vi v d sa bng nit cc sn phm b cong
vnh. Trn hnh 34.a ch ra hai phng php sa ch li nung cc im trn
v nung cc di vng. Chng ta nhn thy thm rng trong trng hp th
hin trong hnh ny v trong trng hp khi tm b bin dng theo cc vin
hn vi cc cu kin cng, sa bng nhit l phng php duy nht c th
loi b ch li. s lng im nung nng hay di vng ph thuc vo kch
thc ca ch li. kim tra sau qu trnh sa khng phi t vo cc im
Page 39 of 41
nung cui cng khi m cc im trc cha ngui. Tng tc ngui cc

im nung c th s dng lm lnh nhn to trong nc hoc nc v khng
kh.
hiu qu t sa ch li trong tm tng ng k nu nh ngay tc kh
sau nung nng mi im ly ba g hay ba kim loi p vo. u tin p
xung quanh im nung lm gim nh chn do kim loi, sau dn ti
chnh im nung nng. Sau khi nung nng mt vi im lm mt iu c li
l p ton b theo ch li.
Trn hnh 34.b cho thy cch sa dng la lim ca thanh phng bng
cch t thanh nung nng hnh 34. minh ho sa cc thanh U c
vng trn mt phng nm ngang, hnh 34. - mt phng ng trn hnh
34.e cho thy sa b t thp L. tt c cc trng hp nung nng c
tin hnh phn li.
Trong trng hp sa bng xcch so snh cc cm cng hiu qu l

phi hp nung nng cc b vi t ngoi lc un cc cm cn sa vo
hng mong un. Lc ny c th c to nn bng cc kch hoc cc my
nn cng xut nh. Trong trng hp trn chng ta sa theo c nhit. Ni
mt cch nghim chnh l sa phng tm thp bng t nng v p ba
(xem trn) cng l sa c nhin. Rt hiu qu tin hnh sa nhit v c
Page 40 of 41
nhit trong g to nn c vic kim tra kch thc ca cm, vng

ca n. Ci lm tng v lm nh nhng cho cng vic.
sa nhit v c nhit yu cu thit b c kh ln v chun xc l bin
phap kinh t thun li v hon ton hiu qu sa cong vnh cc chi tit
cc cm v cc kt cu.
Kt lun
Vn bin dng v ng sut hn l mt trong nhng v quan trng
ca k thut hn. Nhiu nh bc hc, k s, k thut, cng nhn sng to
gii quyt v tip tc gii quyt n.
Hin nay c kin rng hnh nhng sut v hin dng hn l t
nhin (t phat), khng tnh c l khng th thy sm hn tnh cht ca
chng v xc nh i lng. L thuyt to nn do sc lao ng ca cc nh
khoa hc Xo Vit cho php bng tnh ton thu nhn trc c gi tr v tnh
cht ca ng sut v bin dng hn cc phng n khac nhau ca qu trnh
cng ngh ch to kt cu. Nh vy cc iu kin c xy dng cho vic
thit k cng ngh khoa hc trn c s cc phng php tnh ton n
gin ho vic ch to tng bn kt cu v sa dng hu hiu bin dng v
ng sut.
L thuyt v thc t to ra nhiu phng php khac nhau, cc bin
php phng nga v loi b cc ng sut v bin dng ln. By gi c th ni
rng bt k kt cu hn no u c th ch to ng vi thit k cho trc v
vi tnh cht bn cho.
Chng ta cng c th ni rng trong quyn sch nh ny tt nhin
khng c th ni y v bin dng v ng sut hn c bit t ra cu
hi v ci gi l ng sut kt cu xut hin khi hn thp c ti, v bin
dng v ng sut khi ang thc hin hn v mt vi vn (cu hi) khac m
c gi c th lm quen trong cc ti liu chuyn ngnh. Mc ch l vi kh
nng c th trong cch thc thu nhn c gip cc th hn hiu ti sao
bin dng v ng sut xut hin nh th no. Chng ng vai tr g v c th
iu khin chng nh th no. y khng th c mt chun mc no c.
Mi kt cu yu cu mt bin php ring. Nhng bin php ny cn da trn
c s hiu bit cc quy tc chung m c ni ti. Nm vng cng ngi
th hn c th lao ng hiu qu hn vi cc cc kt qu t hn v li ch ca
t quc.
Page 41 of 41

Ung Suat Va Bien Dang Khi Han 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ung Suat Va Bien Dang Khi Han 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

ng sut v cong vnh khi hn

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Mt th hn u bit r rng kt cu c hn hoc cc chi tit ca n

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

thanh dm thnh hai phn trn v di. Chng ta ngh l vt b 1 phn i th

C th ni rng n c cn bng di tc dng ca lc bn ngoi P v

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Tt c 3 thanh c din tch mt ct ngang khc nhau. Nhn thy rng

Nh vy thanh th 2 b chu ng lc ln nht, thanh th nht v th 3

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Lc phn n ra hai phn l ng sut php v ng sut tip c k

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Trong phn trn ca thanh dm ng sut s l ng sut nn ( du k

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

S thay i bt k hoc l kch thc ca vt th c gi l bin

Nu nh lc P khng ln lm, thanh dm s b un v bin dng ca

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

F: din tch mt ct ngang ca thanh dm.

V vy ng sut v bin dng lin quan cht ch vi nhau, ngoi ra

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

tr ngi cho cc tm kim loi. H qu inh tn s ko chch cc tm v to

ng sut tc thi v ng sut d sinh ra khng ch khi tn v cn.

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Nu khng nung nng nhit cao, thanh I ch b n hi v trong

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

hiu c ti sao chng ta quan st s c n gin ho sau

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Sau khi hn cc tm b co li hng ca chiu dc ln chiu ngang

Nh ni t bin dng v mt phng tip theo ta s nhc n v mt

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

phng ng thng cong l t pha tm y ch T. Cnh t do ca thnh

Gi tr vng f c tng rt nhiu cng vi gi tr chiu di l ca

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Chng c trong ngt dc v un theo hng ng v ngang co ngt

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Ngoi cc bin dng chung dm cn b bin dng cc b na Dng

Khi ngui im s cng gng nh i v ng knh tc l ng knh

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

tip T trong im l ng sut ko v ngoi im l ng sut nn. S thay i

Khi hn im tip xc v hn nh bng in cng xy nung im

c tnh bin dng un ging nh khi hn h quang thp T (hnh 13).

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Ta lm mt th nghim n gin . CHng ta ly mt thanh thp c

Khi hn kim loi mng cc v tr ni xut hin ng sut d nn cng

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Khi hn kim loi mng lun c th c s mt n nh cc b. V vy

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

trong n c c ng sut ko ln ng sut nn. Nu nh trong mt ct cho

Nu nh khi c bn trong kt cu chu ng sut nh trn hnh 19,

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

tt c vt th tc dng ng sut ng (thng), tm chng c tnh cht

iu ny khc vi cc ng sut hn thng thng l cn bng ln nhau

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

C th tin hnh v d sau v phn ng sut (hnh 20.) hn tm p

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

y l v d khc: Tm cn lm vic di tc dng ca ngoi lc ko

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

khi hn kch c v c tnh phn b ng sut v bin dng hn. V vy ngi

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

Vic thit k cng ngh kt cu ca cc kt cu hn c hng tin b

UNG SUAT VA BIEN DANG HAN

cc dng lin kt khc. Lin kt vi cc tm p cho tp trung ng sut ln