T.C.

FIRAT NVERSTES
MHENDSLK FAKLTES
ELEKTRK ELEKTRONK MHENDSL BLM

EM 447
ANTENLER VE MKRODALGA
TEKN DERS
ARATIRMA RAPORU

HAZIRLAYANLAR
992205
04
992205
15
992205
21

Alper ALKO
Cenk
ZALIKAN
M. Onur
GRSOY

DERSN SORUMLUSU
YRD. DO. DR. H. H. BALIK

2002 ELAZI

1.Blm

NDEKLER

1. Blm : NDEKLER
2. Blm : GR
3. Blm : SMITH ABAININ TRETLMES
a. Giri
b. Sabit Re(z) izgileri
c. Sabit Im(z) izgileri
d. Empedans terslemesi(admitans)
e. Karmak Elenik
f. Empedans,Admitans ve SWRyi izmek
g. Giri Empedans ve Smith Aba
h. Smith Aba ile eyrek Dalga Boyu Transformatr
Eleme
i. Smith Aban Kullanarak Ktkle Empedans Eleme
4. Blm :STFADE EDLEN KAYNAKLAR

SMITH ABAI
2.Blm

Giri
letim hatt empedanslarnn matematiksel zmleri bir hayli zordur. Bu nedenle,
yaygn olarak kullanlan bir yntem, iletim hatt empedans problemlerini grafiksel
olarak zmek zere abaklar kullanlmaktadr. A-1 Denklemi, bir iletim hatt
zerindeki belli bir noktann empedansn bulmak iin kullanlan formldr.

Z L jZ O tan S

Z O jZ L tan S (A-1)

Z ZO
burada

Z = hattn belli bir noktadaki empedans

ZL = yk empedans
Z0 = hattn karakteristik empedans
S = ykten empedans deerinin hesaplanaca noktaya kadar olan mesafe
letim hatlarnn zelliklerinin grafiksel olarak gsterildii eitli abaklar mevcuttur.
Ancak, en yararl grafiksel temsiller, deien yk koullarnda kaypsz bir iletim
hattndaki empedans bantlarn veren grafiklerdir. Smith aba, bu tr iletim hatt
hesap cetvelleri arasnda en yaygn olarak kullanlan grafiktir. Smith aba, sabit
zelliklere sahip bir iletim hattnn herhangi bir noktasndaki empedans ile hat
zerindeki dier tm noktalarn empedanslar arasndaki banty gsteren zel bir
empedans koordinat sistemidir.
Smith aba, Bell Telefon Laboratuarlarndan Philip H. Smith tarafndan gelitirilmi
ve ilk olarak letim Hatt Hesap Cetveli balkl bilimsel bir makalede (Electronics,
Ocak 1939) anlatlmtr. ekil A-1de bir Smith aba gsterilmitir. Bu abak, temel
olarak iki dikgen (ortogonal)

daire

grubundan olumaktadr. Bir grup, hat

empedansnn omik bileeninin (R), hattn karakteristik empedansna (Z0) orann

temsil eder; kaypsz bir hatta karakteristik empedans da tamamyla omiktir.
kinci

daireler

grubu,

hat

empedansnn

reaktif

bileeninin

jX),

hattn

karakteristik empedansna (Z0) orann temsil eder. Smith aba zerinde izilen
parametreler unlar ierir:

1. letim hatt zerindeki tm noktalardaki empedans (ya da admitans)

a. Yansma katsaysnn bykl ()
b. Derece cinsinden yansma katsays as
2. Herhangi iki nokta arasnda, iletim hattnn dalga boyu cinsinden uzunluu
3. Herhangi iki nokta arasndaki zayflama
a. Duran dalga kayp katsays
b. Yansma kayb
4. Gerilim ya da akm duran dalga oran
a. Duran dalga oran
b. Duran dalgalara bal gerilim ve akm snrlar

EKL A-1 Smith aba, iletim hatt hesap cetveli

3.Blm

SMITH ABAININ TRETLMES

2.1.

Giri

Bir iletim hattnn karakteristik empedans Z0, negatif iaretli ve pozitif iaretli hem
gerek hem de sanal bileenlerden olumaktadr (yani, Z = R jX). ekil A-2(a),
tipik devre esini; ekil A-2(b) ise bu devre elerinin dikdrtgen bir koordinat
dzleminde izilmi empedanslarn gstermektedir. Pasif alara karlk gelen tm Z
deerleri, Z dzleminin sanal ekseninin zerine ya da bu eksenin sana izilmelidir.

EKL A-2 (a) Tipik devre eleri; (b) dikdrtgen koordinat dzleminde
izilen empedanslar
(Not: Zin lld asal frekanstr.)
Dikdrtgen

bir

grafik

zerinde,

btn

olas

pasif

alarn

empedanslarn

sergileyebilmek iin, grafik ynde (+R, +jX ve -jX) sonsuza uzanmaldr. Smith
aba bu snrlamann stesinden, matematiksel olarak aadaki gibi ifade edilen
karmak yansma katsaysn izmek suretiyle gelir. (Bunun nedeni, negatif gerek
bileenin, an enerji salayabildiini gstermesidir).

z 1
= z 1 (A-

2)
Burada z karakteristik empedansa normalletirilmi empedanstr. Yani, z = Z/Z 0 . A2 Denklemi, btn pasif empedans deerleri (z) iin, nin byklnn 0 ile 1
arasnda olduunu gstermektedir. Ayrca, || 1 olduundan,sa yar z dzlemi
yani dzlemi zerinde dairesel bir alana eizilebilir. Bunun sonucunda oluan
dairenin yarap r = 1dir ve merkezinde = 0dr; nin sfr olmas, z = 1e ya da
Z Z0a karlk gelir.

2.2.

Sabit Re(z) izgileri

ekil A-3(a), drt sabit diren dorusunun (Re(z) = 0, 0.5, 1 ve 2) dikdrtgen

grafiini gstermektedir. rnein, gerek ksm R e = 1 olan tm empedanslar R = 1
dorusu zerinde bulunur. Pozitif reaktif bileeni (X L) olan empedanslar gerek
eksenin stnde; negatif reaktif bileeni (X C) olan empedanslar ise gerek eksenin
altnda

bulunur.

ekil

A-3b,

dzlemine

eizilen

ayn

drt

deerini

gstermektedir. Re(z) imdi Re() daireleridir. Ancak, indktif empedanslar yine

yatay eksenin zerindeki alanda; kapasitif empedanslar ise yine yatay eksenin

EKL A-3 (a) Dikdrtgen grafik; (b) dzlemi.

altndaki alanda bulunmaktadr. ki grafik arasndaki temel fark, dairesel grafikte
izgilerin sonsuza uzanmamasdr. Sonsuzluk noktalarnn hepsi dzlemde, balang
noktasnn sanda 1e eit bir mesafede buluurlar. Bu da z = olduunda (ister
gerek, ister indktif, ister kapasitif olsun), nun 1 olduunu gstermektedir.

2.3.

Sabit Im(z) izgileri

ekil A-4(a), sabit indktansl dorunun (+jX = 0.5, 1 ve 2); sabit kapasitansl
dorunun (-jX = -0.5, -1 ve -2) ve sfr reaktansl bir dorunun (jX = 0)
dikdrtgen grafiini gstermektedir. ekil A-4(b), ayn yedi jX deerini dzlemine
izilmi olarak gstermektedir. Sonsuzluk genliinin btn deerlerinin yine =1de
kesitii grlebilir. Dikdrtgen z dzleminin tamam saa kvrlmtr ve daha nce
sonsuza uzanan ekseni, = 1 dairesi ile yatay eksenin kesiim noktasnda
salanmaktadr.

EKL A-4 (a) Dikdrtgen grafik; (b) dzlemi.

2.4.

Empedans Terslemesi (Admitans)

Admitans (Y), Znin matematiksel tersidir (yani, Y = 1/Z). Y, ya da aslna baklrsa

herhangi bir karmak say, Smith aban kullanmak suretiyle grafiksel olarak
bulunabilir; bunun iin, zyi karmak dzlemine izmek ve sonra bu noktay = 0
evresinde 180 dndrmek yeterlidir. Abaktaki her nokta 180 dndrlerek,
balangtaki

aban

ters

ayna

grnts

olan

ikinci

bir

koordinatlar

(y

koordinatlar) grubu elde edilebilir [Baknz ekil A-5(a)]. Zaman zaman, admitans
koordinatlar empedans koordinatlar ile ayn abak zerinde gsterilir [Baknz ekil
A-5(b)]. Birleik abak kullanldnda, hem empedans deerleri hem de admitans
deerleri uygun koordinat gruplarn kullanmak sureliyle dorudan okunabilir.

EKL A-5 Admitans ve Empedans koordinatlar

2.5.

Karmak elenik

Karmak elenik, Smith abandan, nun asnn iaretini tersine evirmek

sureliyle kolayca bulunabilir. Smith aba zerinde, genellikle kutupsal biimde
yazlr ve aban evresinde saat ynnde dnldnde alar daha negatif hale
gelir (faz gecikmesi meydana gelir). Bu yzden, 0 gerek eksenin sa ucunda;
180 ise sol ucundadr. rnein, = 0.5 <+150 olduunu varsayalm. Karmak
elenik

0.5 <-150dir. ekil A-6da,

nn nun gerek eksene gre ayna

simetrisini almak suretiyle nasl bulunduu gsterilmitir.

EKL A-6 Karmak elenik

2.6.

Empedans, Admitans ve SWRyi izmek

Herhangi bir Z empedans, Smith aba zerinde u ekilde izilebilir; empedans deeri karakteristik empedansa normalletirilir (yani, z = Z/Zo) ve gerek ksmlarla
sanal ksmlar izilir.
rnein, karakteristik empedans Z0 = 50 ohm, empedans omik Z = 25 ohm
olduunda, normalletirilmi empedans z u ekilde bulunur:

Z
25

0.5
Z O 50

z tamamyla omik olduu iin, grafii izildiinde dorudan yatay eksende

bulunmaldr (jX = 0). Z = 25, ekil A-7de A noktasnda izilmitir (yani, z = 0.5).
Aban evresinde 180 dnmek, y = 2 normalletirilmi admitans deerini verir (burada y = Y/YOdur). y, ekil A-7de B noktasnda izilmitir.

EKL A-7 Omik empedans.

Daha nce de belirtildii gibi, Smith abann ok nemli bir zellii, kaypsz tm
hatlarn, balangc 1 j0da (yani, aban merkezinde) olan ve yarap balang
noktas

ile

empedans

grafii

arasndaki

mesafe

olan

bir

daire

ile

temsil

edilebilmesidir. Bu nedenle, belli bir daireye karlk gelen duran dalga oran SWR,
dairenin, yatay ekseni aban sa yannda kestii noktadaki Z/Zo deerine eittir.
Dolaysyla, bu rnekte, SWR = 0.5dir (yani, Z/Z 0 = 25/50 = 0.5). u noktaya da
dikkat edilmelidir: herhangi bir empedans ya da admitans noktasn 180
dndrmek iin, bu noktadan balayp aban merkezinden geen dz bir izginin
daire ile kart yanda kesitii noktay bulmak yeterlidir.

Z0 = 50lik bir karakteristik empedans ve Z = +j25lik indktif bir yk iin,

normalletirilmi z empedans u ekilde bulunur:

Z
jX j25

j0.5
ZO
ZO
50

z tamamyla indktif olduu iin, znin grafii abaktaki en d daire olan R = 0

ekseninde bulunmaldr, z = + j0.5, ekil A-8de A noktasnda izilmitir; admitans
y = -j2 ise, grafiksel olarak aban evresinde 180 dnlerek bulunur (B noktas).
Bu rnekte SWR, yatay eksenin en sa ucunda yer almaldr; en sa u, C
noktasdr ve SWR sonsuza karlk gelir; tamamyla reaktif bir ykte SWRnin
sonsuz olmas kanlmazdr. SWR C noktasnda izilmitir.
Z =25 + j25 ise (karmak bir empedans olduunda), z u ekilde bulunur:

25 j 25
0.5 j 0.5
50

z 0.70745
dolaysyla
Z = 0.707

45 50 = 35.35 45

ve
Y=

1
0.02829 45 o
35.3545 o

bylece

Y
0.02829

1.41445
YO
0.02

ve
y 1 j1

10

EKL A-8 ndktif yk.

z, Smith abanda, R = 0.5 yaynn X = 0.5 yayyla aban st yarsnda kesitii

noktada izilir. z = 0.5 + j0.5, ekil A-9da A noktasnda; y ise B noktasnda (1j1)
izilmitir. Abaktan, SWRnin yaklak 2.6 (C noktas) olduu grlr.

11

EKL A-9 Karmak empedans.

2.7.

Giri Empedans ve Smith Aba

Smith aba, bir iletim hattnn ykten herhangi bir uzaklktaki giri empedansn
bulmada kullanlabilir. Smith abanda en dtaki iki lek, dalga boyu olarak uzakl gsterir [Baknz ekil A-1]. Dtaki lek, ykten retece doru uzakl verir ve
saat ynnde artar; ikinci lek ise kaynaktan yke doru uzakl verir ve saatin
tersi ynde artar. Ancak leklerin, kaynan ya da ykn konumunu gstermesi
gerekmez. Bir tam dn (360), yarm dalga boyu (0.5 ) uzakl; yarm dn
(180) ise eyrek dalga boyu (0.25 ) uzakl gsterir, vb.

12

EKL A-10 Ksa devre ve ak devre iletim hatlarnda, iletim hatt giri
empedans.
Ak devreyle sonlandrlm bir iletim hattnn, ak uta tamamyla omik ve sonsuza
eit bir empedans vardr . Smith abanda bu nokta, X = O izgisinin sa ucunda
izilmitir [ekil A-10da A noktas]. Kaynaa (retece) doru hareket edildiinde,
giri empedans abak evresinde saat ynnde dnmek suretiyle bulunur. Giri
empedansnn hemen kapasitif ve maksimum hale geldii grlmektedir. Daire evresinde daha da dnldnde (retece doru hareket edildiinde), kapasitif
empedans ykten bir dalga boyunun sekizde biri uzaklkta (ekil A-10da C noktas)
normalletirilmi birim deere (yani, z = -j1), bir dalga boyunun drtte birinden
biraz daha az bir uzaklkta ise minimum deere der. eyrek dalga boyu uzaklkta,
giri empedans tamamyla omiktir ve O a eittir (ekil 10-Ada B noktas). bir
iletim hatt zerinde her eyrek dalga boyunda bir empedans evrilmesi gerekleir.

13

Bir eyrek dalga boyundan biraz teye hareket edildiinde, empedans indktif ve
minimum olur, sonra ykten sekizde dalga boyu uzaklkta [ekil A-10da D
noktas] indktif empedans normalletirilmi birim deere (yani, z = +j1), yarm
dalga boyundan biraz daha az bir uzaklkta ise maksimum deere ykselir. Yarm
dalga boyu uzaklkta, giri empedans yine tamamyla omiktir ve sonsuza eittir
(ekil A-10da A noktasna geri dnlr).
Benzeri bir analiz, ksa devreyle sonlandrlm bir iletim hattnda da yaplabilir,
ancak ak devreyle sonlandrlm bir iletim hattnda elde edilen empedans
deiimlerinin kart empedans deiimleri elde edilir. Ykte, giri empedans
tamamyla omiktir ve 0a eittir. Dolaysyla yk, ekil A-10da B noktasnda
bulunur; A noktas ise ykten eyrek dalga boyu uzakl temsil etmektedir. D
noktas ykten sekizde bir dalga boyu; C noktas ise sekizde dalga boyu
uzaklktadr.
Z0ya eit olmayan tamamyla omik bir ykle sonlandrlan bir iletim hattnda, Smith
aba analizi yukardaki ksmda anlatlan srece ok benzer. rnein, omik bir yk
empedans ZL = 37.5 ve iletim hattnn karakteristik empedans Z0 = 75
olduunda, ykten eitli uzaklklardaki giri empedans u ekilde bulunur:
1. Normalletirilmi yk empedans z udur:

Z L 37.5

0.5
ZO
75

2. z = 0.5 Smith aba zerinde izilmitir (ekil A-11de A noktas). Merkezi, R = 1

dairesi ile x = 0 yaynn kesiim noktasnda bulunan ve A noktasndan geen bir
daire izilir.

14

EKL A-11 Giri empedans hesaplamalar.

3. SWR, dorudan z = 0.5 dairesiyle X = 0 izgisinin sa yandaki kesiim (F noktas) noktasndan okunur: SWR = 2. Empedans dairesi, iletim hattndaki btn
empedanslar gstermede kullanlabilir. Dolaysyla, ykten 0.125 uzaklktaki giri
empedans (Zi), z dairesini aban dna uzatarak, A noktasn dtaki lek
zerinde benzeri bir konuma hareket ettirerek (ekil A-11de B noktas) ve lein
evresinde saat ynnde 0.125 uzaklk kat ederek bulunur.

15

4. B noktasndan iletim hattnn boyuna eit bir uzaklkta dnlr (ekil A-11de C
noktas). Bu nokta, z = 0.5 dairesi zerinde benzeri bir konuma aktarlr (ekil
A11de D noktas). Normalletirilmi giri empedans D noktasnda bulunur
(0.8+j0.6). Gerek giri empedans, normalletirilmi empedans hattn karakteristik
empedansyla arpmak suretiyle bulunur. Dolaysyla, giri empedans Zi udur:
Zi = (0.8 + j0.6) 75 = 60 + j45
Ykten dier uzaklklarda giri empedanslar ayn ekilde bulunur. lk noktadan saat
ynnde iletim hatt boyuna eit bir uzaklkta dnlr. Ykten 0.3 uzaklkta,
normalletirilmi giri empedans E noktasnda bulunur ( z=1.55j0.7 ve Z i=116.25j52.5 ). 0.5 dan daha byk mesafeler iin, her tam dn 0.5 ya denk gelecek
ekilde dairenin evresinde dnmeye devam edilir. 1.125 lik bir uzunluk, dairenin
evresinde iki tam dn yaplp sonra ek bir 0.125 dnlerek bulunur.

RNEK A-1
Karakteristik empedans Z0 = 50 ve yk empedans ZL = 30 + j40 olan, 1.25
boyundaki bir iletim hattnn giri empedansn ve SWRsini bulun.

zm
Normalletirilmi yk empedans z udur:

30 j40
0.6 j0.8
50

z, ekil A-12de A noktasnda izilmitir; ayn ekilde empedans dairesi de

izilmitir. SWR Smith abanda B noktasndan okunur.
SWR = 3.4
Ykten 1.25 uzaklkta giri empedans, C noktasndan saat ynnde 1.25 X
dnlerek bulunur. ki tam dn 1 uzakl karlar. Bu nedenle, C noktasna ek
bir 0.25 eklenir.
0.12 + 0.25 = 0.37 D noktas
D noktas, z = 0.6 + j0.8 dairesi zerinde benzeri bir konuma (E noktas) hareket
ettirilir ve giri empedans dorudan abaktan okunur.
zi = 0.55 - j0.9
Zi = ziZ0 = 50 (0.55 - j0.9) = 27.5 - j45

16

EKL A-12 rnek A-1 iin Smith aba.

2.8.

Smith Aba ile eyrek Dalga Boyu Transformatr Eleme

letim hattnn belli bir uzunluu bir transformatr gibi hareket eder (yani, her
eyrek dalga boyunda bir empedans evrilmesi vardr). Bu nedenle, ykten gerekli
uzakla konulmu uygun boyda bir iletim hatt, iletim hattnn empedansna bir
yk elemekte kullanlabilir. Smith aban kullanmak suretiyle eyrek dalga boyu
transformatrle bir yk bir iletim hattna eleme ilemi, aada zetlenen
aamalarla gerekletirilir.

17

1. ZL = 75 + j50 luk bir yk, eyrek dalga boyu transformatrle 50 luk bir
kaynaa elenebilir. Normalletirilmi yk empedans z udur:

75 j50
1.5 j1
50

2. z = 1.5 + j1 Smith aba zerinde izilir (ekil A-13de A noktas); benzeri

ekilde, empedans dairesi de izilir.
3. A noktas en dtaki lee (B noktasna) uzatlr. deal bir iletim hattnn
karakteristik empedans tamamyla omiktir. Bu nedenle, eer eyrek dalga boyu
transformatr ykten, giri empedansnn tamamyla omik olduu bir uzakla yerletirilirse, transformatr iletim hattn yke eleyebilir. Empedans dairesi zerinde,
giri empedansnn tamamyla omik olduu iki nokta vardr: yatay X = 0 izgisinin
her iki ucu (ekil A-13te C ve D noktalar). Dolaysyla, ykten giri empedansnn
tamamyla omik olduu bir noktaya uzaklk, ekil A-13de B noktasndan C ya da D
noktasna (hangisi daha ksaysa) olan uzakl dalga boyu cinsinden hesaplamak suretiyle bulunur. B noktasndan C noktasna uzaklk udur:
C noktas

0.250

- B noktas

- 0.192
0.058

uzaklk

Eer eyrek dalga boyu bir transformatr, ykten 0.058 uzakla yerletirilirse
giri empedans dorudan ekil A-13den okunur: zi = 2.4 (E noktas).
4. 2.4n ayn zamanda uygunsuz elenmi hattn SWRsi olduuna ve dorudan
abaktan okunduuna dikkat edin.
5. Gerek giri empedans, Zi = 50 (2.4) = 120 dur. eyrek dalga boyu
transformatrn karakteristik empedans, A-3 denkleminden bulunur.

Z 0

Z 0 Z L (A-3)

Burada;

Z 0 = eyrek dalga boyu transformatrn karakteristik empedans

Z 0 = Elenmekte olan iletim hattnn karakteristik empedans

Z L = Yk empedans
olduuna gre;

Z 0

ZO ZL

50 120 77.5

18

Bylece, eer 77.5 luk bir iletim hattnn eyrek dalga boyu uzunlukta bir ksm
ykten 0.058 uzakla yerletirilirse, hat elenmi olur. eyrek dalga boyu
transformatrn,

iletim

hatt

zerindeki

duran

dalgalar

btnyle

ortadan

kaldrmadna dikkat edin. eyrek dalga boyu transformatr, yalnzca kendisiyle

kaynak arasndaki duran dalgalar bertaraf eder. iletim hattnda transformatr ile
yk arasnda hl duran dalgalar mevcuttur.

EKL A-13 Smith aba, eyrek dalga boyu transformatr

19

RNEK A-2
75 luk bir iletim hattn ZL = 25 j50lik bir yke elemek iin SWRyi, eyrek
dalga boyu bir transformatrn karakteristik empedansn ve transformatrn kaynaktan ne kadar uzaa yerletirilmesi gerektiini bulun.

zm
Normalletirilmi yk empedans z udur:

25 j50
0.33 j0.66
75

z, ekil A-14de A noktasnda izilmitir; zye karlk gelen empedans dairesi de izilmitir. SWR dorudan F noktasndan okunur:
SWR = 4.6
Smith abanda zinin tamamyla direnil olduu en yakn nokta D noktasdr. Bu nedenle, eyrek dalga boyu transformatrn ykten uzakl u olmaldr:
D noktas

0.5

- B noktas

- 0.4
0.1

uzaklk

Normalletirilmi giri empedans, D noktasn z dairesinde benzeri bir noktaya (E

noktas) hareket ettirerek bulunur: zi = 2.2. Gerek giri empedans udur:
Zi = 2.2 (75) = 165
eyrek dalga boyu transformatrn karakteristik empedans, yine A-3 nolu Denklemden bulunur.

Z0

75 165 111 .24

2.9.

Smith Aban Kullanarak Ktkle Empedans Eleme

Karmak bir yk empedansnn reaktif ksmn yok etmek ve bylece yk iletim

hattna elemek zere ksa devre ve ak devre ktkler kullanlabilir. Ksa devre
ktkler tercih edilir, nk ak devre ktklerin yaylma eilimi daha fazladr.
ZL = 50 j100 olan karmak bir yk, ksa devre bir ktk kullanarak 75 luk bir
iletim hattna

elemek, Smith aban yardmyla olduka kolay bir ekilde

gerekletirilir. lemi u aamalar halinde zetlemek mmkndr:

20

EKL A-14 rnek A-2 iin Smith aba.

1. Normalletirilmi giri empedans z udur:

50 j100
0.67 j1.33
75

2. z = 0.67 j1.33, ekil A-15de gsterilen Smith

aba zerinde A noktasna

izilmitir; empedans dairesi de izilmitir. Ktkler yke nt (yani, paralel)

baland

iin,

hesaplamalar

basitletirmek

amacyla

empedanslar

yerine

admitanslar kullanlr ve bu durumda Smith aba zerindeki daireler ve yaylar,

iletkenlik ve sseptans iin kullanlr.

21

EKL A-15 Ktkle empedans eleme. Smith aba.

3. Normalletirilmi admitans y, Smith abandan, empedans grafii zyi 180
dndrmek suretiyle bulunur. Bu, Smith aba zerinde, A noktasndan kp aban
merkezinden geen izginin, daireyi kar tarafta kestii noktaya (B noktas)
baklarak bulunur.
4. Admitans noktasn empedans dairesinde saat ynnde, R = 1 dairesiyle kesitii
(C noktas) noktaya kadar dndrn. Bu noktada giri empedansnn gerek
bileeni, karakteristik empedans Z0a eittir: Zgiri = R + jX (burada R = Z o). C
noktasnda, admitans y = 1 + j1.7dir.

22

EKL A-16 rnek A-3 Smith aba.

5. B noktasndan C noktasna olan uzaklk, ktn yke oranla yerletirilmesi gereken uzaklktr. Bu rnek iin uzaklk, 0.18 - 0.09 = 0.09 dr. Ktn
empedansnn omik bileeni sfr, sseptans zt polaritede (yani, y = 0 - j1.7)
olmaldr.
6. Admitans y = 0 - j1.7 olan ktn boyunu bulmak iin, D noktasndan balayarak, 1.7 deerinde y admitans (E noktas) bulununcaya kadar Smith abann
d dairesi evresinde (Rnin 0 olduu daire) hareket edilir. D noktasndan balamann nedeni ksa devre bir ktn minimum dirence (R = 0) sahip bulunmas,
dolaysyla sseptans Bnin sonsuz olmasdr. D noktas byle bir noktadr. (Eer ak

23

devre bir ktk kullanlsayd, dnmeye X = 0 izgisinin kart yanndan (F

noktasndan) balanacakt).
7. D noktasndan E noktasna olan mesafe, ktn boyudur. Bu rnek iin ktn
boyu, 0.334 - 0.25 = 0.084 dr.

RNEK A-3
Karakteristik empedans Z0 = 300 ve yk empedans ZL = 450 + j600 olan bir
iletim hattnda: SWRyi, yk hatta elemek iin ksa devre ktn kaynaktan ne
kadar uzaa yerletirilmesi gerektiini ve ktn boyunu bulun.

zm
Normalletirilmi yk empedans z udur:

450 j600
1.5 j2
300

z = 1.5 + j2, ekil A-16da A noktasnda izilmitir; ekilde zye karlk gelen
empedans dairesi de izilmitir.
SWR dorudan abaktan B noktasnda okunur.
SWR = 4.7
Normalletirilmi admitans bulmak iin, empedans dairesi A noktas evresinde
180 dndrlr.
y = 0.24 - j0.325 (C noktas)
ykten kte uzakl bulmak iin, dtaki lek evresinde C noktasndan daire,
R=1 dairesi ile kesiinceye kadar (D noktas) saat ynnde dnlr.
Y = 1 + j1.7
C noktasndan D noktasna uzaklk, E noktasndan F noktasna ve F noktasndan G
noktasna olan uzaklklarn toplamdr.
Eden F = 0.5 - 0.447
+ Fden G = 0.18 - 0
toplam uzaklk

= 0.053
= 0.18
= 0.233

Ksa devre ktn boyunu bulmak iin, y = noktasndan (H noktas) y = 0 j1.7

noktasna (I noktas) olan uzakl hesaplayn.
ktk boyu = 0.334 - 0.25 = 0.084

24

4.Blm

STFADE EDLEN KAYNAKLAR

1. ELEKTRONK LETM TEKNKLER Wayne TOMASI
MEB 2002, stanbul
2. ELEKTROMANYETK J. A. EDMINISTER
SCAHUMS OUTLINES 2000, Ankara
3. http://www.sss-mag.com/smith.html
4. http://www.educatorscorner.com/experiments/spectral/SpecAn9.shtml
5. http://www.scott-inc.com/html/smith.htm
6. http://educ.rfglobalnet.com/software_modeling/categories/25.htm
7. http://emlib.jpl.nasa.gov/
8. http://www.educatorscorner.com/tools/lectures/appnotes/discipline/em_r
f.shtml

25