JU SREDNJA ELEKTROTEHNIKA KOLA

MOSTAR
Broj:___________

kolska:2013/2014

Satelitske komunikacije
Maturski rad

Kandidat: Haris Balavac

Struno zvanje: Tehniar telekomunikacija

Mentor: Demal Mehi

Ispitna komisija:

Ocjena maturskog rada:

1.____________

_________________

2.____________
3.____________

Mostar, april 2014. godine

Sadraj
Uvod.............................................................................................. 3
1. Princip rada satelitske mree....................................................4
2. Satelitski sistemi....................................................................... 5
3.1. L.E.O. Sistemi (Low Earth Orbit)...........................................6
3.2. M.E.O. Sistemi (Medium Earth Orbit)....................................7
3.3. G.E.O. Sistemi (Geostationariy Earth Orbit)..........................7
3. VSAT Sistem.............................................................................. 8
4.1. Primjena VSAT mrea...........................................................9
4.1.1. Prednosti VSAT-a.............................................................9
4.1.2. Loe strane VSAT-a........................................................10
4. Organizacije za satelitske komunikacije..................................10
5.1. INMARSAT satelitska mrea................................................11
5.2. IRIDIUM satelitska mrea....................................................13
5.3. GLOBALSTAR satelitska mrea............................................14
5. Satelitski otpad.......................................................................19
Zakljuak..................................................................................... 21
Popis slika.................................................................................... 22
Popis tabela................................................................................. 23
Literatura..................................................................................... 24

Uvod
Satelit je tijelo koje se okree oko drugog tijela puno vee mase i ije je kretanje
prvenstveno i stalno odreeno privlanom silom tog drugog tijela. Satelite dijelimo na
aktivne satelite i reflektirajue satelite. Aktivni satelit je satelit koji nosi radio stanicu
namijenjenu za predaju i prijenos radio komunikacijskog signala, dok reflektirajui satelit
ima namjenu da reflektira radio kumunikacijski signal. Orbita satelita ili putanja satelita
se najee opisuje u odnosu na odreeni skup pristupnih taaka i centrom mase satelita.
Orbita satelita ovisi najee o prirodnim silama(gravitaciona sila). Periodom satelita
smatramo ono vrijeme koje proe izmeu prolaska satelita kroz jednu karakteristinu
taku u njegovoj putanji. U prolosti se satelit prvi put spominje u eseju 1945. godine
"van zemaljski releji" Arthura C. Clarka. Prvi lansirani satelit je bio Sputnik I 1957.
godine. Nedugo zatim 1960. godine lansiran je prvi reflektirajui komunikacijski satelit
ECHO pa je 1963. godine lansiran i prvi geostacionarni satelit SYNCOM 3. Nakon toga
upotreba satelita postaje sve uestalija i 1998. godine dobijamo globalni satelitski sistem.

1. Princip rada satelitske mree

Satelitske mree podrazumijevaju vei broj beinih repetitorskih stanica(satelita) kojima
se mikrovalnim komunikacijama omoguuje komunikacija izmeu geoegrafski udaljenih
teritorija. Zbog velike visine signal koji odailje satelit, moe pokriti veliku teritoriju na
3

zemaljskoj povrini. Svaki satelit je opremljen razliitim tipovima transpondera

(primopredajnik sa automatskom predajom signala). Transponderi se sastoje od
primopredajnika i antene prilagoene za odreen frenkvencijski spektar. Dolazei signal
se pojaava i reemitira na drugoj frekvenciji. Najvei broj satelita jednostavno reemitira
dolazei signal, koji se koristi najee kod TV-a, radio prijenosa i telefonije. Satelitske
komunikacijske kanale karakterizira, iroko podruje pokrivanja, vee vrijeme kanjenja
signala, velia irina frekventnog pojasa, trokovi predaje signala su od udaljenosti
prijemnika. Primljeni mikrovalni signal je vrlo male snage (nekoliko stotina pW). Velika
parabolina antena i niskoumni mikrovalni pojaava su najbitiniji dijelovi
primopredajnika satelitske zemaljske stanice. Satelitske veze mogu biti uspostavljene na
razliitim frekvencijskim podrujima i koriste razliite nosee frekvencije za
prijem(zemaljska stanica-satelit) i predaju(satelit-zemaljska stanica)

Frekventno
podruje

Prijem(GHz)

Predaja(GHz)

Nedostaci

4(3.7-4.2)

6(5.925-6.425)

Ku

11(11.7-12.2)

14(14.0-14.5)

Ka

20(17.7-21-7)

30(27.5-30.5)

L/S

1.6(1.610-1.625)

2.4(2.483-2.500)

Interferencija sa
zemaljskim
mreama
Guenja prilikom
kia
Visoka cijena
opreme
Interferencije sa
ISM podrujem

Tabela 2.1. Prikaz najeih frekvencijskih podruja

Frekvencijsko podruje C(4 GHZ) je najvie koriteno kod satelitskih komunikacija prve
generacije, meutim to frekvensijsko podruje danas se koristi za zemaljske mikrovalne
veze.
Dananji trend je koritenje viih frekvencija, frekvencijskih podruja Ku i Ka(11 i 20
GHz), meutim veliki problem kod prijenosa signala ine atmosferski uticaji (kia, snijeg,
magla) (Tablica 2.1.). Moderni satelitski sistemi opremljeni su s vise transpondera. Sateliti
mogu usmjeriti signal na manje podruje pokrivanja, dinamiki mijenjati i preusmjeravati
signal tako da mogu mijenjati podruje pokrivanja.

Slika 2.1. Pokrivanje podruja signalom

2. Satelitski sistemi
Sateliti mogu biti postavljeni u orbitama sa razliitim putanjama, visinom i oblikom
putanje (kruna ili elipsasta). Prema orbitalnom radijusu (udaljenost satelita i zemljine

povrine),

sve

satelite

moemo

svrstati

tri

kategorije

(slika

3.1.)

Slika 3.1. Satelitski sistemi LEO,GEO,MEO

Tip
Visina
Vidokrug
Prednosti

LEO
160-480 km
>15 min
1. Niski troskovi
lansiranja

MEO
9600-19000 km
2-4 sata
1.Umjereni
trokovi
lansirajna

GEO
36000 km
24 sata
1.Pokriva 42,2%
Zemljine
povrine

2.Malo vrijeme
kanjenja signala

3.Mali gubitak
putanje

2.Konstantan
poloaju odnosu
na odreenu
taku na Zemlji

1.Kratak vijek
trajanja

1.Vee vrijeme
kanjenja signala

3.Nema problema
zbog
Dopplerovog
efekta
1.Veliko vrijeme
kanjenja signala

2.Vei gubitak
putanje

2.Skupe
zemaljske stanice

2.Kratko vrijeme
kanjenja signala

Mane

Tabela 3.1. Podjela satelita prema orbitalnom radijusu, prednosti i mane sistema
Leo satelitski sistemi nude znaajne prednosti nad geostacionarnim satelitima kod
pruanja mobilnih satelitskih usluga. Korisniku se omoguuje pokretljivost, upotreba
mobilnih ureaja malih dimenzija i male snage. Geostacionarni sateliti (35800 km,
rotaciono vrijeme satelita jednako je Zemljinom 24h) namijenjeni su prvenstveno za
6

prenos TV signala i podataka velikom brzinom (tabela 3.1.). Korisnici mobilnih ureaja
zahtijevaju sisteme koji su prilagoeni njihovim potrebama, upotrebom neusmjerenih
antena i ureaja malih dimenzija kojim se omoguuje brz pristup globalnom
komunikacijskom sistemu. Zahtjeva se telefonska kvaliteta govora i vrlo malo kanjenje.

3.1. L.E.O. Sistemi (Low Earth Orbit)

Orbita se nalazi od 500 do 1500 km iznad zemljine povrine, vidljivost satelita je izmeu
10 i 40 minuta, globalna radio pokrivenost je mogua, kanjenje signala je isto kao i na
Zemlji na velikim udaljenostima(od 5 do 10 ms). Manja je pokrivenost i tada je potrebno
runo prosljeivati podatke sa jednog satelita na drugi. Puno satelita je potrebno za
globalnu pokrivenost, ovakvi sistemi su najkompliciraniji zbog pokretnih satelita. Primjer
LEO sistema su Iridium i Globalstar. Iridium sistem je 1998. god. imao 66 satelita, a
bankrotirao je 2000-te god., tada je potpisao novi ugovor sa US DoD-om i od tada se
koritenje tih satelita nenaplauje. Globstar sistem nastao je 1997. god. i ima 48 satelita,
nema mnogo korisnika(2001. god 44000 korisnika)

Slika 3.1.1. Mobiteli za komunikaciju preko LEO satelitskog sistema

3.2. M.E.O. Sistemi (Medium Earth Orbit)

Orbitira izmeu 5000-12000 km iznad Zemljine povrine, ima mogunost kompenzacije
sa LEO sistemom. Sateliti ovog sistema su sporiji, ali za potpunu globalnu pokrivenost
potrebno je manje satelita, dizajn sisetma je jednostavniji te za mnoga povezivanja nije
potrebno runo navoenje. Kanjenje je od 70-80 ms. Za prijenos je potrebna vea snaga,
a specijalne antene su potrebne u sluaju manje pokrivenosti. Primjer MEO sistema je
ICO(Intermediate Circular Orbit, Inmarsat) koji je pokrenut 1993. god., a bankrotirao je
2000. god.

3.3. G.E.O. Sistemi (Geostationariy Earth Orbit)

Orbitira na 35786 km iznad Zemljine povrine i orbitira na ekvatorijalnoj liniji, sateliti
zavravaju rotaciju za tano jedan dan i rotacija mu je sinhronizirana sa rotacijom Zemlje.
Antene za ovakav sistem se fiksno pozicioniraju i nije potrebno dodatno podeavanje.
Sateliti ovog sistema pokrivaju i do 34% Zemljine povrine. Slaba pokrivenost na irini
od 60 stepeni zbog njihove pozicije oko ekvatora dok podruje iznad 82 stepena nije
pokriveno nikako. Za prijenos signala potrebna je vea energija. Zbog vee udaljenosti
imamo i vee kanjenje signala oko 275 ms. Ovi sistemi nisu korisni za globalnu
pokrivenost malih mobilnih ureaja i prijenos podataka, zbog veeg kanjenja zato se
koriste za radio i TV prijenos. U parametre geostacionarne orbite ulazi visina nad
ekvatorom (35785 km), radijus orbite (42155 km), obim orbite (264869 km), duina luka
jednog stepena (736 km), brzina kretanja (11066km/h). Geostacionarna orbita je veoma
zauzeta.

Slika 3.3.1. Pozicije GEO satelita na dijelu ekvatora iznad Amerike

3. VSAT Sistem
VSAT je skraenica za Very Small Aperture Terminal.
VSAT-ovi su male zemaljske stanice (90 cm - 2.4 metra) koje se koriste za pouzdano
odailjanje i primanje podataka, zvuka i fax-a putem satelita. VSAT oprema sastoji se od
dvije jedinice - unutranje i spoljanje. Spoljanja jedinica je smjetena tako da bi se
osigurala optika vidljivost sa satelitom, a unutranja jedinica spaja se sa komunikacionim
ureajima. Spoljanju jedinicu ine mala antena, postolje i elektrotehnika za slanje i
primanje signala. Unutranja jedinica se sastoji od satelitskog modema i demodulatora i
ureaja za pristup mrei koji se spaja na LAN i PBX. VSAT sistemi spajaju veliki broj
geografski rasprenih lokacija sa centralom. VSAT mree mogu emitovati ili primati zvuk,
podatke, fax ili video konferencije.
Komponente VSAT-a :

Tipian VSAT sistem sastoji se od paraboline antene postavljene na krov zgrade, spojene
kablom do kuita u zgradi. Operateri postavljaju ove antene na lokacijama korisnika i
kupuju kapacitete satelita.
Tipina VSAT jedinica sadri modem za pretvaranje satelitskog signala u podatke ( i
obrnuto).
VSAT sistem obezbjeuje vezu za:

Velike kompanije
Naftne platforme
Velike brodove
Nepristupana podruja (pustinje, planine, mora...)

Osnovne karakteristike:

Antene manje od 5m
Digitalan prenos
Protok od 2Mbit/s
Mogu se povezati u komutirane mree (kolo ili paket)
Kvalitet
Pouzdanost
Ekonominost
Brzina uspostavljanja mree
Fleksibilnost

4.1. Primjena VSAT mrea

Postoje tri kategorije VSAT mrea:

VSAT distributivni sistemi od take do vie taaka (DirecPC)-prijemne antene

VSAT mrea od take do take- dvosmjerni prenos podataka izmeu dvije
udaljene lokacije
Dvosmjerne (two way) interaktivne VSAT mree -nude irok spektar interaktivnih
servisa sa dvosmjernom razmjenom podataka.

4.1.1. Prednosti VSAT-a

1. VSAT mrea moe se osigurati kroz ugovor o najmu s fiksnim trokovima prenosa
nezavisno od udaljenosti. To omoguava znatne utede. Korisnik zadrava potpunu
kontrolu nad nainom na koji informacije krue mreom.
2. Stvara fleksibilnost, naroito tamo gdje treba dodati nove VSAT lokacije ili postojee
lokacije pomjerati ili iskljuiti iz mree.
3. Visoka dostupnost i izvrsan kvalitet prenosa osigurani su koritenjem VSAT mrea.
9

4. VSAT mrea takoe garantuje najvii nivo uinka (99,5%) izmeu svih alternativa
komunikacije.
5. VSAT mree omoguavaju bri prenos podataka za POS aplikacije.
6. VSAT se moe instalirati bilo gdje.
7. VSAT mree nude jednog dobavljaa za servis opreme, instalaciju i odravanje itave
mree.
8. VSAT mree nude nenadmanu fleksibilnost. Dodavanje nove lokacije je brzo i
jednostavno.
9. Cijene VSAT mree nie su od zemaljskih alternativa, ukljuujui dail-up. Trokovi su
predvidljivi i stabilni.
10. VSAT mree mogu se osigurati s VPN-om (Virutal Private Networks) koritenjem
enkripcije.

4.1.2. Loe strane VSAT-a

1. Zavise od svakog terminala posebno.
OPTI SLUAJ:
Tajnost informacija se mora tititi dodatnim mjerama.
Slabljenje uslijed kie (11/12, 14 GHz)
Ometanje satelitskih veza od strane zemaljskih radio-relejnih stanica (2.4 GHz;
8GHz; 23GHz)
Rijeava se propisima

4. Organizacije za satelitske komunikacije

Znaaj radio-komunikacija u pomorstvu uticao je i na razvoj satelitskih komunikacija.
Sredinom sedamdesetih stvara se IMSO (International Mobile Satellite Organization)
Meunarodna organizacija za mobilne satelitske komunikacije tako nastaje INMARSAT.
Irridium
Vlasnik

Motorola

Inmarsat
M
Comsat etc.

Globalstar
Loaral,
Qualcom

Teledesic
Bill Gates,
Craig
McCaw

Odyssey
TRW

10

Broj satelita
Orbita
Tip
Tehnike
viestranog
pristupa
Kanjenje
signala
Poetak
rada
Usluge

66, 11 orbita

6-20

840

12

36000 km

48(8
rezerva)
1400 km

900 km, 6
polarnih orbita
LEO
FDMA/TDM
A

700 km

10370 km

GEO
FDMA

LEO
CDMA

MEO
CDMA

10 ms

500 ms

10 ms

LEO
ATDMA
FDMA
SDMA
<8 ms

1998

1993

1997

2002

1999

Telefonija,
podaci do
2,4Kbps,
FAX,GPS

Telefonija,
podaci do
2,4Kbps,
FAX, telex

Telefonija,
podaci do
9600bps,
FAX

Telefonija.
podaci do
2Mbps

Telefonija,
prijenos
podataka do
9,6Kbps

120 ms

Tabela 5.1. Podjela modernih satelitskih mrea

5.1. INMARSAT satelitska mrea

INMARSAT postaje prvi operator mobilnih satelitskih komunikacija. Prvo "podruje
rada" su bile naravno pomorske satelitske komunikacije. Ubrzo INMARSAT poinje
organizirati i proizvoditi zrakoplovne mobilne i kopnene mobilne satelitske komunikacije.
INMARSAT stvara prvi globalni mobilni sistem zasovan na satelitima nad etiri svjetske
regije (POR, IOR, AOR-w, AOR-e), ma obalnim zemaljskim stanicama (CES) te
kopnenim zemaljskim stanicama(LES) i satelitskim terminalima-mobilnim zemaljskim
stanicama(MES).

11

Slika 5.1.1. Prikaz INMARSAT globalnog mobilnog sistema

INMARSAT sateliti se nalaze na visini od 35786 km od Zemljine povrine i pokrivaju
98% njene povrine. Svaki satelit pokriva jednu treinu Zemljine povrine i postavljen je
iznad jedne od etiri oceanske regije tako da formira neprekidnu rasprostranjenu mreu na
nebu. Poziv sa INMARSAT satelitskog telefona se prenosi putem jednog satelita, dok
velike antene na Zemlji ekaju povratni signal koji alju u odgovarajuu telefonsku
mreu. Danas je INMARSAT operator niza savremenih sistema za mobilne satelitske
komunikacije, te posjeduje nekoliko satelitskih mrea:

INMARSAT-A: servis koji je najpristupaniji korisnicima, moe vrlo kvalitetno

podrati direktno telefoniranje, telex, fax i prenos podataka od 64Kbps
INMARSAT-B: je digitalni nasljednik i dobar je izbor za velike korisnike
prenosa podataka. Pouzdan je u pomorskoj, fiksnoj i pokretnoj verziji.
INMARSAT-C: alje pakete podatka koritenjem principa skladiti i proslijedi i
dozvoljava male lake terminale. Podrava pozive za sluaj opasnosti i
nadgledanje broda.
INMARSAT-D+: je najmanji sistem koji podrava slanje kratkih poruka i
praenje.
INMARSAT-E: slui samo za slanje upozorenja u sluaju pomorskih nesrea sa
radio senzora EPIRB(Emergency Position Indicating Radio Beacon)
INMARSAT-M: je prvi lini pokretni telefonski sistem. Podrava direktno
telefonsko biranje, fax, prenos podataka i konferencijske veze.
INMARSAT mini-M: koji podrava veoma male i kompaktne terminale koji su
vrlo slini laptopu. Ovlateni korisnici mogu komunicirati glasovno, putem faxa i
slati elektronsku potu na 98% Zemljine povrine.
INMARSAT-AERO-I: najnovija usluga za avio-kompanije i putnike
INMARSAT-AERO-H: dvosmjerne digitalne komunikacije i prenos podataka u
realnom vremenu
INMARSAT-GAN: Global Area Network omoguava telefoniranje i 64Kbps
prenos podataka-mobilni ISDN
INMARSAT-BGAN: irokopojasni prenos podataka i Web sa bilo koje take u
"footprintu" satelita

12

Slika 5.1.2. Prikaz pokrivenosti INMARSAT sistema

Danas je INMARSAT kompanija (Inmarsat Ltd.) koja zajedno sa Invast Ltd. Ib Rydex Co.
Ltd. ini Inmarsat Ventures.

5.2. IRIDIUM satelitska mrea

Sistem Iridium je najkompleksniji telekomunikacijski sistem dosad napravljen. Sam
sistem po svojim karakteristikama i principima rada je vrlo slian Globalstaru , te su oni
meusobno konkurentni. Iridium sistem sastoji se od 66 satelita smjetenih u 6 orbitalnih
ravnina, na visini od 700km od povrine Zemlje. Omoguava beinu komunikaciju (glas,
telefaks) na bilo kojoj taki zemljine povrine, te je nadogradnja postojeim zemaljskim
mreama. Motorola planira u nerazvijenim podrujima instalirati solarno napajanje
telefonske govornice i tako omoguiti komunikaciju u pustinjama, neprohodnim
podrujima, uz autoceste itd. Zemaljske stanice spajat e javne telefonske mree sa
Iridium sistemom te e tako omoguiti vezu Iridium mobilne stanice sa bilo kojim fiksnim
telefonom.

Frekvencijsko podruje

Frekvencijski raspon

Veza

L
Ka

1616-1626.25 MHz
19.4-19.6 GHz

Satelit-mobilna stanica
Satelit-zemaljska stanica
13

29.1.29.3 GHz
23.18-23.38 GHz

Zemaljska stanica-satelit
Meusatelitske veze

Tabela 5.2.1. Frekvencijska podruja Iridium satelitske mree

Slika 5.2.1. Raspored frekvencija Iridium satelitske mree

Glavni dio zemaljskih stanica je komutacijski sklop Siemens EWSD D900 baziran na
GSM standardima koji je kompatibilan s postojeim zemaljskim telekomunikacijskim
sistemima. Iridium sistem koristi kombinaciju viestrukog prenosa signala
FDMA/TDMA. Komandni centar cijelog sistema se nalazi u SAD-u(sjever savezne
drave Virginia), koji vri kontrolu cjelokupnog sistema, a na Havajima i u Kanadi postoje
tri centra za kontrolu putanje i pozicije satelita.

14

Slika 5.2.2. Prikaz Iridium satelita

5.3. GLOBALSTAR satelitska mrea

Globalstar sistem(LEO) omoguit e pouzdan rad ukoliko poneki satelit i prestane raditi,
za razliku od geostacionarnih sistema gdje ukoliko doe do kavara na satelitu cijeli sistem
koji opsluuje taj satelit prestaje raditi. Viestruki prenos (Path diversity) je metoda
prijema signala koja omoguuje kombiniranje viestrukog signala promjenjive snage u
jedinstven koherentni signal. Pretplatniki ureaji omoguit e komunikaciju i s jednim
satelitom, dok e 2-4 satelita biti dostupna. Mobilne stanice e prema potrebi mijenjati
nivoe disipirane snage zbog raznih interferencija ili mijenjanja snage polja, tako da e
srednja izlazna snaga biti izmeu 50-300 mW. S obzirom da je Globalstar sistem na niskoj
orbiti(LEO) ophodno vrijeme satelita Zemlje je mnogo manje od Zemljinog, tako da
sateliti nisu na fiksnom poloaju u odnosu na taku na Zemlji kao kod geostacionarnih,
nego neprestano krue. Meutim to mijenjanje poloaja i aktivnog satelita nee primjetno
uticati na kvalitetu veze. Simultana upotreba do tri satelita omoguit e kvalitetnu vezu,
tako npr. pretplatnik koji se kree automobilom izmeu zgrada kod upotrebe jednog
satelita zbog prirode mikrovalova veza bi bila prekinuta, meutim u ovom sluaju signal
dolazi sa preostala dva satelita (Slika 5.3.1.).
15

Slika 5.3.1. Simultana upotreba tri satelita

Ova tehnika prenosa ima takoer prednosti u tome jer u koliko doe do kvara na satelitu,
sistem e i dalje raditi. Globalstar sateliti dizajnirani su da trokovi proizvodnje i
lansiranja budu minimalni, tako da spadaju u jeftine satelitske sisteme. Sateliti nee
direktno spajati korisnike nego se nastoje iskoristiti postojee javne telefonske mree
(PSTN), analogni i digitalni celularni sistemi, te e se prebacivati pozivi izmeu korisnika
i zemaljske stanice (gateway) ili direktno preko satelita ukoliko je sagovornik korisnik
Globalstara. Sistem Globalstar je niskoorbitni(LEO) i sastoji se od 56 satelita, gdje je 48
aktivnih i 8 rezervnih. Sateliti e biti smjeteni u 8 orbitalnih ravnina sa 6 satelita, na
visini 1414 km i krunim orbitama pod uglom inklinacije od 52 stepena(slika 5.3.2.).

Slika 5.3.2. Raspored putanja Globalstar-ovih satelita

16

Sateliti se sastoje od stabilizatora za sve tri osi, glavni dio je trapezoidan, dvije solarne
ploe i magnetometar na tijelu. Masa satelita je oko 450 kg i potrauju za normalan rad
oko 1100W elektrine energije. Predvien ivotni vijek za prvu generaciju je 7.5 godina.
Sistem globalnog pozicioniranja (GPS) se koristi kod odravanja visine. Pokretanje
satelita kod odravanja definirane pozicije vri se posebnim potisnim motorima, koji se
napajaju posebnim gorivom dostatnim za predvien vijek trajanja. Primarni izvor
elektrine energije je suneva svjetlost koja se pretvara u elektrinu putem dvije solarne
ploe, dok za vrijeme zamraenja (satelit u predjelu Zemljine sjene) elektrinu energiju
osiguravaju akumulatorske baterije. Solarne elije osiguravaju 1100W energije te
elektroniki sklopovi za praenje osiguravaju maksimalnu osvijetljenost ploa(slika
5.3.3.).

Slika 5.3.3. Izgled i dimenzije Globalstar-ovih satelita

Glavni dio Globalstar satelita je komunikacijski dio. Sastoji se od niza antena za
frekvencijska podruja C (komunikacije s voritem), L i S (komunikacija s korisnikim
ureajima). Antene su tako dizajnirane da emiritaju snop od 16 zraka na Zemljinu
povrinu, pokrivajui podruje u promjeru od nekoliko hiljada kilometara (slika 5.3.4.).

17

Slika 5.3.4. Pokrivanje povrine Zemlje signalom Globalstar-ovih satelita

Kod prenosa signala koristi se FDMA i CDMA tehnika viestrukog prenosa, te u
Globalstaru vjeruju da e takva tehnologija prenosa kombinirana sa tehnikom viestrukog
prenosa (path diversity) rezultirati visokom kvalitetom signala. (tabela 5.3.1. i slika 5.3.5.)
Frekvencijska podruja
LiS
C

Frekvencijski raspon
1610-1626.5 MHz
2483.5-2500 MHz
5091-5250 MHz
6875-7055 MHz

Veza
Pretplatnik-satelit
Satelit-pretplatnik
Zemaljska stanica-satelit
Satelit-Zemaljska stanica

Tabela 5.3.1. Frekvencije dozvoljene za upotrebu krajem 1996 u Globalstar sistemu

Slika 5.3.5. Raspored frekvencija Globalstar mree prema vrsti veze

Zemaljske
centre za
potrebnim
telefonske
mree.

stanice su sastavni dio Globalstar sistema na Zemlji, koji ukljuuje kontrolne

upravljanje putanjom satelita, bazama podataka i ostalim postrojenjima
za neometan rad sistema. Zemaljske stanice priljuuju se na postojee javne
mree (PSTN), mobilne analogne (AMPS, NMT) i digitalne (GSM, PCS)

18

Slika 5.3.6. Prikaz Globalstar stanice

Slika 5.3.7. Prikaz paraboline antene Zemaljske stanice

Principi povezivanja su standardizirani te se javne telefonske i mobilne mree povezuju
standardnim meusklopovljem T1/E1, i moe se prikljuiti do 16 PSTN/PLMN mrea.
Poetkom 1998. godine prvi Globalstar sateliti su lansirani u svemir, te se komercijalna
upotreba oekivala poetkom 1999. godine. Lansiranja vre Boeing(Seattle, Washington,
USA), NPO Yuznhoye (Kiev, Ukraina) i Starsem (Sureness, Francuska). Prilikom svakog
lansiranja svemirsko vozilo moe ponijeti nekoliko satelita.

19

Slika 5.3.8. Prikazuje Globalstar-ovo nadopunjavanje javnih tel. mrea

5. Satelitski otpad
Jo 1996. god je francuski mikrosatelit CERISE neoekivano zapao u probleme kad su
mu poeli nekontrolisano otpadati dijelovi. Kontrolna stanica na Zemlji nije mogla rijeiti
ovu zagonetku, jer je taj vojni istraivaki ureaj do tada besprijekorno funkcionisao.
Analizom radarske slike ustanovilo se da je dolo do sudara ovog satelita sa dijelom jedne
stare rakete. To se desilo po prvi put da je satelitski otpad, koji je ostao u kosmosu,
izazvao smetnje kod aktivnog satelita, to je izazvalo veliku zabrinutost kod eksperata za
svemirsku tehnologiju. Svi su oni svjesni injenice da se u kosmosu nalazi mnogo
isluenih neaktivnih satelita i ostataka raketa kojima su bili lansirani, te da o njima niko
ne vodi brigu. A svaki takav komad je potencijalna opasnost za saobraaj u kosmosu s
obzirom da im je brzina kretanja i do 30 000 km na sat. Dodue, brzina kretanja tog
otpada je manja od brzine kretanja kosmike praine i meteorita, ali su oni izraeni od
metala te imaju veu probojnu snagu.
Zbog svega ovoga je osnovana agencija IACD koja se bavi problemima svemirskog
otpada. Radarima i teleskopima je do 1999. godine utvreno da u orbitama ima oko 8700
veih leteih tijela, od kojih je oko 700 u funkciji, dok ostali predstavljaju svemirski
otpad.Sudar satelita CERISE sa komadom svemirskog otpada je pokazao da je opasnost
prisutna i nepredvidiva, pa su naunici simulirali jedan takav sudar koji je pokazao da
takvim sudarom se proizvode udarni talasi koji stvaraju krater u materijalu koji je 4-5 puta
vei od projektila, a mogu da izazovu i prsnue zadnjeg zida cilindra. Svemirski otpad
predstavlja opasnost i za internacionalnu svemirsku stanicu, jer moe otetiti njen zatitni
omota. Da bi se to sprijeilo, danas se postavljaju vieslojni omotai. Za gornje stepene
sagorjelih raketa koje krue oko Zemlje da im se zna gazda, pronaeno je rijeenje. Da ne
bi eksplodirale, s obzirom da u njima ima jo neto zaostalog goriva, sa Zemlje se jo
jednom aktivira motor da to potroi. Time se sprijeavaju eksplozije koje razbiju ostatak
te rakete u mnogo sitnijih komada od kojih svaki predstavlja potencijalnu opasnost za
saobraaj u svemiru. to se tie isluenih geostacionarnih satelita, IADC je pronaao
sljedee rjeenje: pomou posljednjeg ostatka goriva oni se prebacuju na viu orbitu,
iznad geostacionarne, u kojoj nee smetati aktivnim satelitima. to se tie isluenih
satelita iz niih orbita, oni se navedu u nie orbite tako da sagore u atmosferi.
20

Zakljuak

21

Savremene satelitske komunikacije omoguavaju prenos razliitih informacija, koje

obuhvataju telefonski i telegrafski saobraaj, radio i televizijske programe, poslovne,
privredne i vojne komunikacije, ukljuujui veinu meteorolokih istraivanja i izvjetaja.
Prednosti satelitskih komunikacija su te to su irom dostupne, a povezivanje je vrlo
jednostavno. Prema dananjem napredovanju tehnike satelitske brzine su sve bre i bre, a
trokovi lansiranja satelita su sve jeftiniji. Takoer i jedna od prednosti satelita je to to se
povezuju sa lokalnim mreama i to pokrivaju jedni druge kada doe do kvara tako da mi
korisnici ne ispatamo. Jedine mane satelita su to imaju kratki vijek trajanja, te to se
nalaze u svemiru i teko su dostupni sa servisiranje i popravak.

22

Popis slika
Slika 2.1. Pokrivanje podruja signalom....................................................................5
Slika 3.1. Satelitski sistemi LEO,GEO,MEO............................................................5
Slika 3.1.1. Mobiteli za komunikaciju preko LEO satelitskog sistema.....................7
Slika 3.3.1. Pozicije GEO satelita na dijelu ekvatora iznad Amerike........................8
Slika 5.1.1. Prikaz INMARSAT globalnog mobilnog sistema.................................11
Slika 5.1.2. Prikaz pokrivenosti INMARSAT sistema.............................................12
Slika 5.2.1. Raspored frekvencija Iridium satelitske mree.....................................13
Slika 5.2.2. Prikaz Iridium satelita...........................................................................14
Slika 5.3.1. Simultana upotreba tri satelita..............................................................15
Slika 5.3.2. Raspored putanja Globalstar-ovih satelita............................................16
Slika 5.3.3. Izgled i dimenzije Globalstar-ovih satelita...........................................17
Slika 5.3.4. Pokrivanje povrine Zemlje signalom Globalstar-ovih satelita............17
Slika 5.3.5. Raspored frekvencija Globalstar mree prema vrsti veze.....................17
Slika 5.3.6. Prikaz Globalstar stanice.......................................................................18
Slika 5.3.7. Prikaz paraboline antene Zemaljske stanice.......................................18
Slika 5.3.8. Prikazuje Globalstar-ovo nadopunjavanje javnih tel. mrea................19

23

Popis tabela
Tabela 2.1. Prikaz najeih frekvencijskih podruja..........................................................4
Tabela 3.1. Podjela satelita prema orbitalnom radijusu, prednosti i mane sistema..............5
Tabela 5.1. Podjela modernih satelitskih mrea................................................................10
Tabela 5.2.1. Frekvencijska podruja Iridium satelitske mree.........................................13
Tabela 5.3.1. Frekvencije dozvoljene za upotrebu krajem 1996 u Globalstar sistemu......17

24

Literatura
1. Ivan Gelo, Ivan Musi (Sveuilite Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku, Elektrotehniki
fakultet Osijek) - Seminarski rad
2. www.Scribd.com

25