REPUBLIKA E SHQIPERISE

Universiteti Bujqesor I Tiranes

Fakulteti I Ekonomise Dhe Agrobiznesit
Departamenti Finance~Kontabilitet

DETYRE KURSI
Socilogjia Rurale dhe Urbane

Tema: Ndryshimet ne Fshatin Anglez.

Punoi:

Pranoi:

Brikena PLAKU
Anila SULAJ
Tirane 2016

PERMBAJTJA:
1. Hyrje
1.1 Biografi e shkurter
1.2Metodologjia e punes se kryer mbi pjesen rurale te Anglise.

2.Newby: Ndryshimi ne fshatin Anglez.

2.1 Komuniteti profesional
2.2Marrdhniet sociale n fshatin Anglez
2.3Statusi dhe prestigji.
2.4 Ndikimi I te ardhurve ne zonat ruarale Angleze

1.HYRJE
1.1 Biografi e shkurter
Howard Newby (1947). Sociolog rural.
I lndur dhe rritur ne Derby,Angli. Babai I
tij ishte nje punetor I talentuar ne fabriken
Rolls Royce aty afer. Shume nga punimet
e tij akademike kane qene perqendruar ne
Angline lindore. Bazuar ne Departamentin
55 te Sociologjise, Universiteti i Essex
ndermjet 1967 dhe 1988 si student,
student ne kerkimin shkencor
pasuniversitar, lektor, lector I larte, lexues
dhe profesor. Kohet e fundit, Drejtor dhe
Shef Eksekutiv I Keshillit Ekonomik dhe
Kerkimit Social (ESRC), Zevendes
Kancelar i Universitetit te Southampton
and Presidenti i Komitetit te Zevendes
Kancelareve dhe Drejtoreve (CVCP).

1.2Metodologjia e punes se kryer mbi pjesen rurale

te Anglise.
Puna n terren e tij u zhvillua kryesisht n pjesen lindore te Suffolk, nj qark i rndsishm
rajonal pr t portretizuar jetn e punonjesit tipik bujqsore - n t vrtet kjo do t ishte disi e
parndsishme duke qene se objekt i studimit nuk sht nj grup i puntorve, por nj grup i
problemeve teorike ". Prderisa objektivat teorike mund t shihen se kan informuar mbi fokusin
kryesor te studimit, aplikimi i saj metodologjike sht shum e ndryshme nga format e hetimit
social n at koh. Metodologjia e Newby trhoqi mbi burimet historike, statistikat bujqsore
dhe ato te popullsis se regjistrimit, burimet historike (t dy dokumentuar dhe me goj) dhe
pjesmarrs vzhgimi prve anketave te tija sociale. N total, Newby intervistoi shtatdhjet e
nj fermert dhe 233 fermer n dyzet e katr famulli n qendren lindore te Suffolk ndrmjet
javs s par t Marsit dhe javn e tret t muajit Gusht 1972, gjat t cilit ai ishte banor

n fush.

Newby (1985): Ndryshimi n Fshatin Anglez.

2.1 Komuniteti profesional
Newby argumenton se ndryshimet sociale e kishin rrnjn n ndryshimet n industrin
agrikulturore dhe mospranimin e saj se si shoqria Angelze rurale nuk sht m plotsisht
madje as kryesisht nj shoqri agrare, rezultati i s cils ishte per shkak te ndryshimeve t
mdha qe kishin ndodhur n prbrjen shoqrore t popullatave rurale q nuk vareshin m nga
bujqsia pr jetesn e tyre. Newby i ndau kto n varsi agrikulturore pr punsim si vrtet
rurale dhe i vendosi n kontrast kto me t ardhurit e rinj ish-urban. Impakti i ktij grupit t
fundit gjithashtu shnoi ndryshime n organizimin ekonomik dhe social t agrikulturs.
Ndryshimet sociale n fshat jan shoqruar me trazira n natyrn agrikulturore t vet puns. .
Newby qndroi i kujdesshm n shoqrimin e ktij transformimi me rnien e bashkimit ose t nj
cilsie t vecant t marrdhnieve njerzore dhe kuptimin intim shoqror. Banort e fshatit
ndrtuan nj komunitet sepse ishte e nevojshme : ata ishin t burgosur nga kufizimet e ndryshme,
duke prfshir varfrin, kshtu q ndihma reciproke u b e nevojshme.
Fokusi i analizs s tij ishte mbi ndryshimin e formave t shoqrimit gjendur n zonat rurale.
Analiza e tij filloi n periudhn midis viteve 1846 dhe 1873 dhe procesit t ruralizimit, n t
ciln vitaliteti i ekonomis ishte n nj shkall aq t vogl fabrikimi sa u be refuzimi i artizanatit
t brendshm dhe prodhumi i mallrave u transferua tek sistemi i ri prodhimit faktorial n qytet.
Rezultati pr ata puntor t cilet qndruan n zonat rurale ishte, e pashmangshme, sepse bujqsia
ishte padyshim shtylla kryesore e ekonomis rurale. Kshtu pjesa m e madhe e popullsis s
fshatrave rurale ishte e varur pr mbijetes nga agrikultura. Lidhja q i mbante bashk fshatart
nuk ishte pozicioni rural por punsimi. Pr shkak t varsis mbi nj industri t vetme, fshati
rural formoi at q mund t quhet komuniteti profesional

Tabela 2.1.Karakteristikat e komunitetit profesional

I izoluar, komunitet i mbyllur

Besnikri t fort
Zakonet dhe traditat e tyre
Sens identiteti dhe morali
Sens sigurie, kufij t qart mbi at cka sht ose jo e pranueshme
Sens rregulli dhe ndenja e vendit
Nj kuptim mbi komunitetin si n aspektin gjeografik dhe n ate social
Kualiteti i dyfisht i fshatit n kt sens ishte
(i) Siguria pr disa, por
(ii) Por nj burg i ngusht dhe i rrept pr t tjer, duke e shkundur individin me thashetheme
dhe aluzione

2.2.Marrdhniet sociale n fshatin Anglez

Newby kategorizon marrdhniet e klasave q mbshtesin varfrin kronike dhe shfrytzimin e
ashpr t puntorve n vendet rurale.
Analiza shfaq rndsin e organizimit fizik t toks dhe pasojat sociale t tyre:
Rruga e vendosjes eshte ne menyre te tille: shumica e fshatrave ishin t vendosura rreth
puntorve agrikulturor dhe fermert ishin t shprndar rreth fermave t tyre por larg qndrs s
fshati, kshtu, puntort, fermert ose pronart e tokave nuk ishin pjes e komunitetit t fshatrave
rurale.
Ndarja fizike e puntorve dhe pronarve krijoi nj komunitet t dallueshm ndrmjet banorve
t fshatit rural anglez :
Ishte nj komunitet tjetr, nj klas lokale puntore nnkulturore, e cila i prjashtonte ata n
autoritet. Kjo nnkulture prfaqsonte thelbin e komunitetit profesional. Kjo ishte n thelb nj
shoqat fqinjsore e t afrmve dhe bashkpuntorve, jo shum ndryshe nga ajo q egzistonte
n shum klasa puntore urbane fqinje, por t ciln pr personat e huaj ishte virtualisht e
padeprtueshme. Kjo paderpertueshmeri u mbajt kryesisht nga izolimi i fshatrave rural, nga
lidhja e fort e banorve dhe nga nevoja pr bashkepunim n koh krizash. U formua nga
mbivendosja midis vendit t puns dhe fshatit dhe marrdhniet q u formuan n pun u kthyen
n or argtimi. Kodi i pranimit t sjelljes i ndjekur n fshat gjithashtu u aplikua dhe n situate t
puns.

2.3Statusi dhe prestigji.

Kshtu fshati rural ishte nj shoqri ekstremisht e ndrthurur s brendshmi, n t ciln izolimi
social dhe thashethemet bheshin rrug shum t forta pr t forcuar vlerat dhe standartet e jets
n fshat. Statusi dhe presitgji nuk vinin plotsisht nga bota e puns,por futet ne aplikim ktu
arena gjysm publike lokali i fshatit i cili bhet nj vend i rndsishm ku puna dhe jeta

social si dhe lajme nga fshati diskutohen. Implikimet e ksaj forme t sistemit social lokal dhe t
marrdhnieve sociale prmbajn implikime pr puntort n ferm.
Integrimi i puntorve fermer n kt komunitet profesional nnkuptonte se ishte prestigji i tij
midis puntorve dhe fshinjve t tjer q kishin m tepr rndsi pr t. Kjo ishte bazuar n nj
kombinim t bazuar n statusin e puns dhe prestigjin nga komuniteti, sic dhe Newby thekson,
sekrenaria n pun nuk ishte e bazuar plotesisht n altruizm. Analiza q Newby jep n kt
periudhe kohe prmban 2 grupe : klasn e puntorve fermer dhe klasen e t fuqishmit lokal, sic
ishin fermert dhe pronart e tokave. Konflikti midis ktyre dy grupeve, megjithse nuk shfaqet
shume, ishte i dukshm n n shfaqjen e rezistencs. Newby theksoi rndsin e modelit t
menaxhimit patriarkizm t pronarve t tokave, i cili shrbeu pr t zbutur ndarjet midis ktyre
dy grupeve. Kjo ose, etika e fisnikve t zons ose e patriarkizmit mund t shkmbehej me
diferencn e puntorve lokal. Pr shembull bamirsia dhe akte t tjera bujarie sipas gjith
fshatit inkurajonin respect dhe mirnjohje. Dhuratat ishin nyjet q lidhnin varsin
Komuniteti si nj ideologji, ishte nj shklqim q ishte vendosur mbi ndarjet e ngurta dhe
autoritare brenda fshatit.

2.4 Ndikimi I te ardhurve ne zonat ruarale Angleze

Analiza e Newby vazhdon m tej duke konsideruar pjesn e hershme t shekullit t njzet, nga
1912 dhe n vazhdim, dhe shpikjes s motorit me djegie t brendshme. Kjo periudh kohore
gjithashtu u shnua si nj pik n t ciln u b i mundur shkmbimi nga fshati drejt nj
okupacioni jasht fshatit.
Trheqja e fshatit pr nj fenomen t ri t shkmbimit prfshiu strehim t lir (deri n 1960) dhe
vazhdimin e idealizimit t jets rurale.
Ndrsa n epokn e detajuar nga Newby n fazn m t hershme t revolucionit industrial ka
qn nj strukture klase dy shtresore, ky ndryshim prezantoi nj grup t ri n komunitetit
profesional egzistues.Newby (1985) detajoi ndikimin e shumfisht t ktij grupi t ri, t
sapoardhurit q punonin n qytet, pr fshatrat rural.
1.
S pari ata solln me vete nj jetes urbane t klass s mesme, e cila ishte e panjohur
pr pjesn e mbetur t popullats agrikulturore. Si rezultat, t sapoardhurit nuk e bn fshati
fokusin e aktiviteteve t tyre sociale, dhe vazhduan t prdornin t mirat urbane ndrkoh q
jetonin n fshat.Kshtu t dy argetimet, socializimi madje dhe brja e pazarit ndodhte jasht
fshatit. N prmbledhje, t sapoardhurit nuk kishin nevojn q t prshtateshin m zakonet e
pranuara n fshat, rezultati i s cils ishte se u b e qart se jo cdo person njihte cdo person
tjetr.
2.
Nj ndarje e re sociale lindi brenda fshatit. Antart e komunitetit t mparshm
profesional po mbylleshin m njri-tjetrin, duke formuar kshtu nj komunitet brenda
komunitetit. Newby (1985) e prkufizon kt si komunitet i kapsuluar, i cili i reziston cdo
kontakti intim me banor t tjer, t cilt po prbnin gjithmon e m tepr nj pjes t madhe t
popullsis s fshatit rural

Ndarja m e rndsishme q Newby bri ishte n dy pika t reja t kontaktit dhe paknaqsis :
(1) shtpia dhe (2) mjedisi :
T sapoardhurit e konsideronin fshatin kryesisht n terma estetik dhe argtues
Ata kishin tendec t ishin mosmirnjohs pr cilsit e puntorve t ferms, jo me qllim t
keq por sepse u mungonte njohuria mbi agrikulturn q m pas t jepnin nj gjykim
Rezultati i ktij ndryshimi ishte se kriteri mbi t cilin nj puntor ferme mund t arrinte status t
lart zotsi n pun ishte i krcnuar se mund t rrzohej.
Newby argumentoi se konsumi i dyshimt ishte baza pr lejimin e ktij statusi.Implikimi pr
individet n fshat q ishin t varur nga rrogat e fermerve ishte se ata thjesht ishin t paaft pr t
konkurruar n madhsi t ndryshme shtpie, makine, mobilje dhe kopsht. Newby argumentoi se
prgjigja e puntorv fermer ishte q t ishin nj shkall te re hierarkie emergjence brenda
fshatit : Puntort e agrikulturs, sidoqoft, reagojn se mundet q t deprivohen nga statusi I
mparshm n fshat, duke ndryshuar rregullat e kompeticionit . Baza e zgjatjes s vendbanimit
sht nj nga rrugt n t ciln puntort lokal mund t mbanin statusin e tyre t vjetr n fshat.

LITERATURA:

The Sociology of Rural Life By Samantha Hillyard

pages: 26-36