Professional Documents
Culture Documents
-Zeka nedir?
te can alc soru budur. Zekay nasl tanmlar, nelerle leriz? Bu
sorunun yantnda en nemli lek matematik ve fen bilimlerine akl
erdirmek olmaktadr. Bu ocukta matematik zeks var dendii zaman akan
sular durur, baka bir kanta gerek kalmadan ocuumuzun ok zeki olduu
onaylanr.
Endstri toplumunun matematik ve fen bilimleri stnl,
mhendislik mesleklerine duyulan gereksinmeden domutur. eitli alan
mhendislikleri toplumlarn artan gereksinmelerini karlayan uzmanlk
dallarn simgeledii iin, hem mhendislik meslekleri (bugn de), hem de
matematik-fen bilimleri stnlk ve sekinlik ifadesi olmutur. Matematikfen bilimleri ve mhendislik meslekleri, birinci snf zeklar ve uralar
temsil etmilerdir.
Sos yal bilimler ve bu alan meslekleri ikinci snf zekalar ve meslekleri
temsil eder saylmlardr.
Sanatla ilgili meslekler ise meslek bile saylmam, hobi olarak kabul
edilmiler,bunlara ilgi duyanlar da aylak olarak nitelendirilmilerdir.
ocuklar ve insanlar birbirinin ayn gren, ayn izgi zerinde ileri
gidenler ve geri kalanlar diye deerlendiren, bu nedenle de zeklarn ayn
yntemle len anlay, son yllarda artan oranda eletirilere hedef
olmutur.
Howard Gardner, Harvard niversitesi ve Boston niversitesi retim
yesi psikoloji profesr; tek zeka tipine kar karak oklu zeka
teorisini ortaya atyor. (Multiple intelligence terimine oklu zeka denebilir.
Ancak terimi daha iyi akladn dndm deiik alanlar zekasn
yeliyorum.) Prof. Gardner, zekann kiiye zg olduunu, standart tek bir
zekann olmadn, onun iin de deiik alanlarda daha zeki olanlarn
varlnn bilinmesini neriyor. nsann daha baarl olduu deiik alanlar
bulunduunu, eitli insanlarn bu deiik alanlarda zekya dayal byk
beceriler gsterdiini belirtiyor. Bir alanda ok baarl olan birisinin teki
alanlarda snk olabileceini ya da birka alanda parlak zeka gsteren
syleme,
tempo
tutma,
mzik
Zeka szcn ise bir konuda, bir alanda, bir ite yaplmas
gerekeni, yaplmas uygun zamanda, yaplmas uygun yerde, sonucu baarl
olacak biimde yapma anlamnda kullanrz.
Byle davranmayanlar aklsz,salakolarak nitelendirilir.
Kurnazlk ile zeka arasndaki fark zaman leinde ortaya kar.
Kurnazlk; zaman iinde ortaya kp yapan g durumda brakrken zeka;
zaman iinde yapann akll olduunu daha iyi kantlar.
Kurnazl zeka sanp, zeka yerine koyup dllendiren kltrler hibir
zaman kalc baarlara ulaamazlar. Bu kltrler iinde yaayan insanlar gn
birlik yaar, yzeysel deerlendirmelerle avunur, basit baarlarla hayatn
srdrr. Trkiye de yaananda budur.
Onun iin de sayya dayanan insan gcnn evrensel etkinlik
alannda hibir nemi yokken yetkinlie dayal insan gc her alanda
etkinliini, reticiliini, yaratcln srdrr.
ok ynl bir zekay, problem zmnde tanyabiliriz:
1.Fark etme, (bunun iin duyarllk ve kabul edebilme gereklidir.)
2.Kavrama, (alg ve cesaret gerektirir.)
3.Olabilirlii lme, (kendini ve koullar lebilmeyi gerektirir.)
4.Olamaz lme, (gnmz bilme, nceyi ve sonray hesaplama)
5.Uygunluk analizi, (kendini bilme, kiiliini tanma, deerler.)
6.Veri deerlendirmesi, (analiz yetisi,en nemlisi objektif tutum)
7.Yeni seenekler sentezi, (pozitif dnme, risk alabilme)
8.Seenekler iinde karar verebilme, (cesaret, dayankllk)
9.Verdii kararla harekete geebilme, (irade)
10.Sonucu lerek yararlanma, (sre lm, deneyim, gelecee
aktarm)
Sosyal
Deerler
Yansmalar ;
Deiiminin
ocuklar
Genler
zerindeki
sahibinin
kiiliinin
simgesi
olarak
lev Deerleri:
4.4.1.Gvenilir olma
4.4.2.Kararl olma
4.4.3.Drst olma
4.4.4.Bakasna zararl olmama
4.4.5.Kendi hakkn koruma, bakasnn hakkn koruma
4.5.
Stat Deerleri:
Onun iin de, ocuun yapabilecei her eyi ona yaptrarak kendilik
deerini gelitirmek doru bir evre davrandr.
Ama tketim toplumu retisi bu davran yerine ocua tketerek
ve sahip olarak deer kazanmay retmektedir. Tatl yiyecekler ya da fastfood yiyecekler (hamburger,pizza vb.) ile hazrlanm iecekler (kola vb.)
tketimi ocuk iin kendi bana deer olarak sunulmaktadr. O yuncak sahibi
olmak, bu oyuncaklarn prestijini paylamak da sahip olma deeri olarak
ocua aktarlmaktadr. Bylece ocuklar da kk yalardan balayarak
tketim toplumunun sosyal deer sistemine ortak edilmektedir. ocuklarn
egolar bu retiyle beslenmekte, ar koruyucu bir aile kltrnn
etkilerinin de eklenmesiyle ar bencil, doyumsuz, sorumluluu
renemeyen, ne yaplsa honut olmayan ocuklar yetitirilmektedir.
Bu biimde yetitirilen ocuun genlik dneminde kazanmas beklenen
kimlik deerleri de gene tketim toplumunun retisi tarafndan
ynlendirilmektedir.
Tket-sahip ol-stnln kantla retisi altndaki gen, kimlik
deerlerini markal mallar giymekte, hak etmeden kazanmakta ve
kullanmakta, kiiliini stn olmakta arama yoluyla edinmektedir. Bu
deerler iindeki gen, kendisini herhangi bir eyden sorumlu tutmamakta,
kendi dndaki herkesi (anne-baba, retmen, arkada, toplum, devlet vb.)
kendine kar sorumlu tutmaktadr. Kendisi kimse iin bir ey yapmak zorunda
deildir, hatta kendisi iin bile bir ey yapmas gerekmemektedir.
evresindeki herkes onun iin her eyi yapmak zorundadr. Bencil ve
sorunsuz davranlar nedeniyle baarsz olan gen bunun sorumluluunu da
kendisinden baka herkese yklemektedir. Dnce ve duygularn
oluturamayan, paylaamayan gen bir yandan yalnzln skntlarn
yaamakta, te yandan olan biteni anlayamamaktadr. Bunun sonucunda da
bovermilik, aldrmazlk, umursamazlk gibi sorumsuz tavrlar gelimektedir.