STUDENT: Deli Emina, pedagogija-psihologija (III. God.

)
VISOKOKOLSKO OBRAZOVANJE U UGANDI
Obrazovni sistem Ugande uspostavljen je jo dok je Uganda bila britanska kolonija, a kada je
stekla nezavisnost 1962., taj je obrazovni sistem je prilagoen novonastaloj dravi. Ugandin
obrazovni sistem baziran je na sistemu 7-4-2. To znai da dijete provede sedam godina u
osnovnoj koli, etiri godine u srednjim kolama i dvije godine u vioj koli da bi tek tada
mogli pohaati neki od univerziteta. Rezultati zavrnih ispita prethodne kole u velikoj mjeri
utiu na to kakvu kolu idueg stupnja moe uenik pohaati. Tako npr. zavisno od rezultata
na ispitu u sedmom razredu, uenici mogu pristupiti jednoj od nekoliko tipova srednjokolskih
institucija: etverogodinjoj srednjoj koli (O- nivo), trogodinji tehniki trening. Samo oko
40% onih koji prou testove O-nivoa nastavlja svoje obrazovanje na naprednom
dvogodinjem kursu (A-nivo), naprednom dvogodinjem uiteljskom treningu, tehnolokim
institutima ili na specijaliziranim trening progmramima koje omoguava vlada. Oni koji su
proli ispitivanja na A-nivou mogu studirati na Univerzitetu Makarere u Kampali (najstariji
univerzitet u Istonoj Africi) ili Univerzitetu za znanost Mbarara koji se smatraju autonomnim
univerzitatima. Druge opcije za maturante A-nivoa su: Tahniki koled Uganda, Institut za
izobrazbu nastavnika (ranije nazivan Nacionalni uiteljski koled), Nacionalni koled za
poslovne studije, kole za medicinske laborante, kole za veterinare, psihologe, pilote i
mnoga druga zanimanja, ali veliki broj njih ubraja se u privatne fakultete. Postoje i vjerske
kole: Islamske Sveuilita, tri rimokatolika sjemenita, Anglikanska kola, te Anglikanski
koled tercijarnih studija koji ilustriraju raspon ustanove visokog obrazovanja koja se temelji
na vjeri. Engleska je ostavila dubok uticaj na obrazovanje u Ugandi i sve veih broj onih koji
se prijavlju na Univerzitet Cambridge ili polau maturu u Engleskoj.

Ovo vrijedi i za

strukturu sistema i filozofije odgoja u osnovi je i dalje engleski. Da bi se dobila diploma na

univerzitetu potrebno je minimalno tri godina studiranja. Meutim, da bi se dobila diploma iz
medicine I veterinarstva potrebno je pet godina, a za mainstvo etiri godine. Akedmeska
godina poinje 1. oktobra I zavrava 30. Juna, odnosno sastoji se iz etiri semestra. Tokom
prve godine svaki student mora poloiti tri predmeta prije nego li bude mogao prijei u drugu
godinu svoga studija. Predavanja, diskusije I laboratorijske vjebe praene su putem
mnobrojne literature, istraivanja, te praktinih treninga. Studenti imaju I centre za
relaksaciju, sportske aktivnosti, zdravstvenu njegu I ansu da sudjeluju u uniji studenata I
drutvenim klubovima. Student moe po zavretku kolovanja dobiti standardnu
diplomu, certifikat, ali I magistrat ili doktorat. Certifikate dobijaju oni koji pohaaju

obrazovne programe za odrasle I oni koji se ele baviti bibliotekarstvom, a takvi programi
traju jednu godinu. Diplome koje se dobijaju nakon dvogodinjeg studija jesu muzika, ples I
drama. Da bi se dobio magistrat student mora sluati I poloiti odreene predmete te napisati
magistraski rad baziran na vlastitom istraivanju, a isto podrazumijeva I doktorat. Meutim,
od studenata se oekuju natprosjeni rezultati, a kriteriji su veoma rigorozni. Za stanovnike
Ugande, trokovi kolarine, istraibanja I smajetaja su besplatni. Strani studenti moraju
platiti godinju kolarinu, trokove istraivanja I smjetaj. Ipak, slabe performanse
gospodarstva zbog internih sukoba za desetljea negativno su uticali na financiranje
obrazovanja. Unato kvantitativnom irenju sustava, veoma je ograniena kvaliteta istog.
Ponavljajui izdaci za plae nastavnika je vano pitanje i rani razvoj prorauna u 1960-ih
posvetio 25 posto nacionalnog prorauna za obrazovanje. Do 1970-te, IDI Amin je bio na
vlasti. Amin nikada nije otiao dalje od tri razreda osnovne kole. On nije mario za vanost
odgoja i obrazovanja stoga pao na 10 posto Ugandinog prorauna.

Tijekom nemira u

osamdesetima, proraun je drastino opao i obrazovanje je bilo gotovo uniteno. bio je to

teak put za edukatore u Ugandi sve dok Yoweri Museveni nije doao na vlast 1985.
Museveni ima diplomu ekonomije iz Dar es Salaam Sveuilita u Tanzaniji i on se poziva na
vrijednost obrazovanja i vanost obrazovanja za razvoj cijele drave. Do 1992. trokovi za
obrazovanje su skoili do 18 posto Ugandinog dravnog prorauna i nastavlja rasti, ime se
naravno poboljava i visokokolosko obrazovanje.