Professional Documents
Culture Documents
Dokumenti I Plotë
Dokumenti I Plotë
DREJTUAR:
PR DIJENI:
SH.T.Z. DONALD LU
AMBASADOR I SHTETEVE T BASHKUARA T AMERIKS N
TIRAN
SH.S.ZNJ. ROMANA VLAHUTIN
AMBASADORE E DELEGACIONIT T BASHKIMIT EUROPIAN
N TIRAN
Nga analiza n trsi e draftit t rishikuar nga ekspertt e EURALIUS dhe OPDAT,
konstatojm prmirsime t cilat synojn prafrimin e tij me standardet
ndrkombtare, duke prmbushur n kt mnyr nj krkesethemeloret
opozits parlamentare. sht botrisht e ditur sedraftet e njanshme t Shtatorit
2015 dhe Janarit 2016, paraqisnin problematika t thella mbi prputhshmrin e
tyre me standardet ndrkombtare, t cilat u konfirmuan nga Komisioni i
Venecias dhe sfundmi edhe nga ndryshimet q kan propozuar ekspertt e
EURALIUS dhe OPDAT.
Ndryshimet q i jan br draftit n versionin e tij t 04 Maj 2016, jan krkuar nga
ana jon q t kryheshin q n Shtator 2015, konfirmuar me qndrimet e
ekspertve dhe antarve t Komisionit edhe ndrkombtarisht, mirpo,
mazhoranca parlamentare kmbnguli pr t vijuar punn n mnyr t
njanshme, duke injoruar n kt mnyr opinionet tona racionale dhe
profesionale, si dhe thirrjen pr realizimin e nj procesi t prbashkt, t sinqert
dhe gjithprfshirs. Kjo ishte arsyeja e vetme, unike n llojin e saj ku
mazhoranca me arroganc refuzon ofertn e opozits pr bashkpunim, q ka
prodhuar si rezultat vetm vonesn prej 8 muajsh n arritjen e dakordsis midis
palve politike pr ndryshimet kushtetuese n kuadr t Reforms n Drejtsi.
Ne jemi t bindur se thelbi i Reforms n Drejtsi, i asaj cfar presin prej nesh qytetart
sht lufta ndaj korrupsionit n sistemin e drejtsis, largimi i gjyqtarve e prokurorve
t korruptuar e t paaft, ngritja e nj sistemi eficent t hetimit penal pr t prballur me
ligjin t gjith zyrtart e nivelit t lart pr ti dhn fund pandrshkueshmris.Ndaj q
n Shtator 2015 ne kemi mbshtetur n parim komponentin antikorrupsion t pakets
s ndryshimeve kushtetutese, duke ngritur si shqetsim t vetm pr kt komponent,
kapjen politike dhe garantimin e standardeve europiane sipas KEDNJ-s n kt
proces. Gjithashtu, ne e kemi cilsuar si t papranueshme ngritjen e BKH nn
Qeverin, mosgarantimin e statusit t prokurorve t posacm, si dhe kontrollin e plot
politik t Komisioneve t vetting-ut, shqetsime kto q jan pranuar n t dyja
Opinionet e Komisionit t Venecias.
N draftin e rishikuar n komponentin antikorrupsion(nenin 25)sht parashikuar
se subjekt i hetimit do t jen ndr t tjer ish ministrat gjat 3 viteve t fundit.
Duam t theksojm fort se kjo pik nuk sht krkuar ASNJHER, as nga
ekspertt e opozits dhe as nga ndonj antar i opozits n Komision. Ne e kemi
shprehur dhe e riprsrisim qndrimin tonpr luft pakompromis ndaj
korrupsionit dhe se kemi qen, jemi dhe do t jemi KUNDR cdo kufizimi kohor
pr hetimin e zyrtarve dhe ish-zyrtarve, sepse korrupsioni duhet t dnohet
pavarsisht nga koha kur apo nga kush sht kryer.
Lidhur me komponentin tjeter, at t skems s re institucionale, opozita ka ngritur prej
Shtatorit 2015 dy shqetesime kryesore: (i) mungesn e zbatimit t parimit t kontrollit e
balancs mes pushteteve dhe luftn ndaj korporatizmit, si dhe (ii) kapjen politike t
ktyre institucioneve duke parashikuar emrimin e t gjith funksionarve me votat
vetm t mazhorancs aktuale parlamentare (84 vota).
Dafti i 4 Majit 2016, vjen si nj produkt i ktyre prpjekjeve t ekspertve t opozits, q
me prkushtim, durim, profesionalizm dhe racionalitet arritn t bindnin Komisionin e
Venecias dhe ekspertt ndrkombtar, pr t ndryshuar pozitivisht draftin dhe pr ta
sjell at n pjesn drrmuese pran standardeve euroatlantike, duke cmontuar
2
referojuni Opinionit nr. 1, dat 30 Shtator 2015 dhe Opinionit nr. 2, dat 17 Janar 2016, t
ekspertve t opozits parlamentare, si dhe diskutimeve t antarve ton n mbledhjet e Komisionit t
Posacm Parlamentar.
Mirpo, ndrprerja e mandatit kushtetues t tyre brenda 8 muajve nga hyrja n fuqi e
ligjit, krijon edhe nj problem tjetr q krkon vmendjen ton t posacme.
Ndrprerja e mandatit kushtetues t KLD-s brenda 8 muajve sht menduar pr
shkak t fillimit t funksionimit brenda ktij afati t KLGj-s sipas Amendamenteve
Kushtetuese. N kt pik, sjellim n vmendjen tuaj se asnj nga organet e reja t
sistemit t drejtsis, nuk mund t filloj funksionimin, pa ju nnshtruar fillimisht
procesit t rivlersimit secili prej antarve t ktyre organeve. Prsa koh sht
krijuar perceptimi i drejt publik, se sot sistemi i drejtsis vuan nga korrupsioni i lart,
ather duhet t sigurohet se n prbrjen e KLGj-s, KLP apo ILD nuk do t shkojn
individ q kan probleme me integritetin e tyre apo q m par kan vn pasuri si
pasoj e veprimtaris korruptive. Kjo mund t arrihet vetm nprmjet procesit t
rivlersimit, sic parashikohet n Aneksin e Amendamenteve Kushtetuese.
Realizimi i procesit t rivlersimit pr antart e rinj t organeve kushtetuese (KLGj,
KLP dhe ILD) do t krkonte domosdoshmrisht fillimin nga funksionimi t Komisionit t
Pavarur t Kualifikimit dhe Kolegjit t Posacm t Kualifikimit pran GJK-s. Edhe
antart e ktyre dy strukturave t fundit, duhet ti nnshtrohen procesit t rivlersimit.
Ngritja e KPK apo Kolegjit t Posacm pran GJK sht parashikuar dhe mund t
ndodh rreth 6 muaj pas hyrjes n fuqi t ligjit. Duke konsideruar t nevojshme nj
periudh 3 mujore pr realizimin e procesit t rivlersimit t tyre (pr shkak se bhet
fjal pr verifikimin e 21 funksionarve), arrijm n konkluzionin q KPK dhe Kolegji i
Posacm nuk mund t fillojn funksionimin pa kaluar nj periudh 9 muaj nga hyrja n
fuqi e ligjit. Ndrkoh jan rreth 25 funksionar t organeve t reja q krijohen q duhet
ti nnshtrohen me prioritet procesit t rivlersimit nga KPK dhe Kolegji i Posacm,
proces pr t cilin mund t nevojiten 3-6 muaj t tjer. N konkluzion mendojm se
fillimi nga funksionimi i KLGj, KLP dhe ILD duhet t mbaj n konsiderat
nevojn pr mungesn e cdo dyshimi mbi integritetin e zyrtarve t rinj.
Gjithashtu, sht e nevojshme q t respektohen kompetencat kushtetuese t
Presidentit t Republiks deri n fund t mandatit t tij.
IV. Nj tjetr cshtje q n fakt nuk sht e lidhur drejtprdrejt me nevojn e rishikimit
t Kushtetuts n kuadr t reforms n drejtsi, sht edhe ndryshimi i propozuar n
nenin 6/1 t Kushtetuts aktuale, q ka t bj me reformn e dekriminalizimit. Kjo
dispozit kushtetuese sht dakordsuar midis palve politike vetm 4 muaj m par,
dhe pr pasoj pr ne as q mund t merret n konsiderat mundsia e rishikimit
t saj, apo ridiskutimit t prmbajtjes s ksaj dispozite kushtetuese. Nse
mazhoranca sht penduar pr dhnien e konsensusit t detyruar nga faktori
ndrkombtar pr Reformn e Dekriminalizimit, ather duhet ta krkoj hapjen e nj
diskutimi t posacm me fokus vetm mbi kt cshtje dhe jo t krkoj q ta bj n
mnyr tinazare pjes t Reforms n Drejtsi, dshirn pr ti ikur konsensusit tashm
t arritur pr dekriminalizimin.
Pr t konkluduar konsideratn ton t prgjithshme mbi draft Amendamentet
Kushtetuese, duke mbajtur parasysh sa m sipr, n emr t antarve t
opozits parlamentare, shprehim vlersimin pr prmirsimet e bra nga
ekspertt e EURALIUS dhe OPDAT, si dhe krkesnpr t nisur menjher
diskutimin e thelluar q do t coj drejt vendimmarjes politike me qllim
konsensusin e plot politik pr draftin e Amendamenteve Kushetuese, dhe nisjen
e puns pr paketn e ligjeve shoqruese, n zbatim t detyrs q na sht
ngarkuar ne si Komision.
9
NNKRYETARI
EDUARD HALIMI
10