Documents - Tips - Porto Montenegro Glavni Projekat Ts 55bd1b780647e PDF

Architectural and project management
Datum: Mart 2010
MARINA PORTO MONTENEGRO - TIVAT
GLAVNI PROJEKAT
TRAFOSTANICE TS-M4 10/0,4 kV, 2x1000 kVA ZA NAPAJANJE
ELEKTRINOM ENERGIJOM DIJELA MARINE
BusinessArt s.r.l
Via San Gregorio, 55 - 20124 Milano, Italy
tel. +39 026697534 fax +39 0266711699
BusinessArt d.o.o
Vasa Raickovica 13c, 81000 Podgorica, CG
tel. +382 81202405 fax +382 81202406
bartinfo@businessart.me. www.businessart.it
DOO za projektovanje, inenjering, mjerenja i analize

u elektrotehnici, proizvodnju, promet roba i usluga
PODGORICA, PC Kruevac, Cetinjski put bb
T/F : +382 (0) 20 651 365
M : +382 (0) 69 571 519
E : office@proinspect.co.me ; proinspect@cg.yu
Registracioni broj 5-0424542/003 kod CRPS
PIB 02687542 , PDV 30/31-06912-1
iro raun 510 23156 24 kod CKB
GLAVNI PROJEKAT
trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA
za napajanje elektrinom energijom dijela
marine "PORTO MONTENEGRO" - TIVAT
- elektro dio -
PODGORICA,
Februar 2010.
PODGORICA
GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

elektrinom energijom dijela marine "PORTO MONTENEGRO" - TIVAT, elektro dio
PROJEKTNA ORGANIZACIJA
Datum:
februar 2010.
Stranica:
2
Revizija:
0
Odg. projektant: N. Nikitovi
INVESTITOR
ADRIATIC MARINAS d.o.o. - Tivat

Podgorica, Vasa Raikovia
PROJEKTNA ORGANIZACIJA FAZE
Podgorica, PC Kruevac
PROJEKTANT
Neboja NIKITOVI,die
Ovl. za projektovanje
03-2754/1 Ministarstva za
ekonomski razvoj CG
Neboja Nikitovi, die
TEHNIKA OBRADA
Neboja Nikitovi, die
DATUM
Februar 2010.
ODGOVORNI
PROJEKTANT
OBJEKAT
MARINA
PORTO MONTENEGRO
U TIVTU
PROJEKAT
Glavni projekat trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV,

2x1000 kVA za napajanje elektrinom energijom dijela
marine "Porto Montenegro Tivat (elektro dio)
DIREKTOR
BROJ PROJEKTA
Neboja NIKITOVI, dipl.el.in.
MB-11-02-TQ-M730
FAZA
Revizija
E
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
3
Revizija:
0
SADRAJ
OPTA DOKUMENTACIJA
Naslovna strana
Sadraj
Licenca za izradu tehnike dokumentacije
Licenca za izradu tehnike dokumentacije
Reenje o imenovanju odgovornog projektanta
Ovlaenje odgovornog projektanta
Potvrda da su primijenjene mjere zatite na radu
Potvrda da su predviene mjere zatite od poara
Projektni zadatak
Reenje o izdavanju uslova za izradu tehnike dokumentacije
2
3
5
6
6
7
8
8
9
0
I
1.1.
1.2.
1.3.
1. 3.1.
1.3.2.
1.3.3.
1.3.4.
OPTI DIO
Uvodni dio
Popis primijenjenih tehnikih propisa, standarda i preporuka
Tehniki uslovi za realizaciju projekta
Opte
Transformatori
Razvodna postrojenja visokog i niskog napona
Kablovi
11
11
13
14
14
14
15
15
II.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.15.
2.16.
2.17.
2.18.
2.19.
TEHNIKI OPIS
Opti dio
Trafostanica 10/0,4 kV/kV
Rasklopni blok (razvodno postrojenje) srednjeg napona (10 kV)
Niskonaponsko razvodno postrojenje 0,4 kV
Oklopljeni sabirniki razvod 0,4kV (S1T i S2T)
Razvodni ormar sopstvene potronje trafostanice i potroaa besprekidnog napajanja (RO-SP)
Povezivanje trafostanica TS-M4 sa nadzorno-upravljakim sistemom kompleksa
Daljinsko mjerenje utroene elektrine energije
Kablovske veze 0,4 kV
Polaganje kablova
Instalacije osvjetljenja i prikljunica
Instalacije uzemljenja u TS-M4
Zatite
Transport i montaa
Ispitivanje i putanje u pogon
Odravanje
Projektna dokumentacija trafostanice
Tehnike karakteristike opreme trafostanice
Rezervno napajanje
16
16
16
19
23
24
25
25
25
25
25
26
26
28
28
28
29
29
29
30
III.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.
3.8.
3.9.
3.10.
TEHNIKI PRORAUNI
Parametri kratkog spoja i izbor opreme
Oprema na srednjem (10kV) naponu
Oprema na niskom (0,4kV) naponu
Proraun spoja trafo elije srednjeg napona i energetskog transformatora
Proraun spoja energetskog transformatora i rasklopnog bloka niskog napona
Proraun snage kondenzatorskih baterija za kompenzaciju reaktivne snage
Izbor transformatora
Proraun hlaenja transformatora
Analiza nivoa buke u okolini trafostanice
Analiza nivoa buke u okolini trafostanice
31
31
31
31
33
33
36
36
36
37
37
IV.
4.1.
4.1.1.
4.1.2.
4.2.
4.2.1.
4.2.2.
PREDMJER RADOVA I MATERIJALA

Opti dio
Uvod
Obim isporuke tehnike dokumentacije
Predmjer i predraun materijala i radova
Graevinski dio
Elektro dio
41
41
41
41
41
41
42
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
4
Revizija:
0
V.
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
5.7.
5.8.
5.9.
5.10.
5.11.
PREGLED PRIMIJENJENIH TEHNIKIH REENJA ZATITE NA RADU

Primjenjeni propisi
Prilog mjera zatite na radu
Podjela postrojenja po zonama opasnosti
Pravila za bezbjedan rad
Pregled projektom datih rjeenja za osiguravanje uslova za siguran rad - opte
Prikaz primjene mjera zatite na radu za potencijalna mjesta rada u TS
Zatita od prenapona
Primjena ostalih pravila zatite na radu
Sredstva line zatit
Zatitna oprema
Ostalo
53
53
53
53
54
54
55
55
55
55
55
VI
6.1.
6.2.
PREGLED PRIMIJENJENIH TEHNIKIH REENJA ZATITE OD POARA

Primijenjeni zakoni i propisi
Prilog mjera zatite od poara
56
56
56
VII.
7.1.
7.2.
PROGRAM KONTROLE I OSIGURANJA KVALITETA

Preuzimanje opreme
Putanje objekta u pogon
57
57
58
GRAFIKA DOKUMENTACIJA
59
Lokacija trafostanice TS-M4 i dispozicija opreme sa kablovskim

meuvezama
Blok ema trafostanice TS-M4
Jednopolna ema 10 kV postrojenja trafostanice TS-M4
Prednji izgled i osnova 10 kV postrojenja trafostanice TS-M4
Jednopolna ema 0,4 kV postrojenja trafostanice TS-M4
Izgled razvodnog postrojenja 0,4 kV trafostanice TS-M4
Transformator 10/0,4 kV, 1000 kVA - izgled
Termika zatita transformatora
Instalacije uzemljenja i izjednaavanja potencijala trafostanice TS-M4
Instalacije osvjetljenja i prikljunica trafostanice TS-M4
Detalji ekvipotencijalizacije
Jednopolna ema RO-SP trafostanice TS-M4
MB-11-02-TQ-M731
MB-11-02-TQ-M732
MB-11-02-TQ-M733
MB-11-02-TQ-M734
MB-11-02-TQ-M735
MB-11-02-TQ-M736
MB-11-02-TQ-M737
MB-11-02-TQ-M738
MB-11-02-TQ-M739
MB-11-02-TQ-M740
MB-11-02-TQ-M741
MB-11-02-TQ-M742
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
5
Revizija:
0
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
6
Revizija:
0
Shodno Pravilniku o nainu izrade i sadrini tehnike dokumentacije, a saglasno lanu 18. Zakona o
ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list CG, br.51/2008), donosim
ODLUKU
kojom se Neboja Nikitovi, dipl.el. in. imenuje za odgovornog projektanta pri izradi tehnike
dokumentacije
GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje elektrinom
energijom dijela marine "PORTO MONTENEGRO" - TIVAT, elektro dio
iji je Investitor ADRIATIC MARINAS d.o.o. Tivat.
Podgorica,
Februar 2010.
DIREKTOR
Neboja NIKITOVI, die
POTVRDA
da Neboja NIKITOVI, dipl.el.in. (elektroenergetskog smjera), u stalnom radnom odnosu u

ProInspect++ doo Podgorica, ima vie od 5 (pet) godina prakse u struci u zvanju diplomiranog inenjera
elektrotehnike, ime su ispunjeni uslovi iz lana 18. Zakona o ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list
CG, br. 51/2008) o pravu izrade predmetne investiciono-tehnike dokumentacije u svojstvu odgovornog
projektanta.
Imenovani posjeduje Rjeenje o izdavanju Licence za izradu projekata jake struje, br. 03-2754/1 od 13.
aprila 2009. godine, izdato od Ministarstva za ekonomski razvoj Vlade Crne Gore.
DIREKTOR
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
7
Revizija:
0
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
8
Revizija:
0
ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list CG, br.51/2008) i lanu 7. Zakona o zatiti na radu (Sl.list
RCG, br. 79/2004), izdaje se
POTVRDA
kojom se potvruje da su u tehnikoj dokumentaciji
iji je Investitor ADRIATIC MARINAS d.o.o. Tivat
ugraene propisane mjere zatite na radu i propisane mjere zatite ivotne sredine shodno vaeim
tehnikim normativima i standardima.
Uraeni su prilozi o zatiti na radu sa naznakom svih opasnosti po ivot rukovaoca koje se mogu mogu
pojaviti pri korienju i odravanju objekata i predviene mjere radi otklanjanja tih opasnosti.
Odgovorni projektant,
DIREKTOR
.....................................
N. Nikitovi, dipl.el.in.
Podgorica, Februar 2010.
ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list CG, br.51/2008) i Zakonu o zatiti od poara (Sl.list RCG, br.
47/92 ), izdaje se
POTVRDA
kojom se potvruje da tehnika dokumentacija
iji je Investitor ADRIATIC MARINAS d.o.o. Tivat.
sadri propisane mjere zatite od poara koje projektovani objekti moraju zadovoljiti kada budu u
upotrebi, saglasno zahtjevima Zakonu o zatiti od poara, uslovima ureenja prostora, tehnikim
normativima i standardima.
Odgovorni projektant,
.....................................
N. Nikitovi, dipl.el.in.
Podgorica,Februar 2010.
DIREKTOR

PODGORICA
Datum:
februar 2010.
Stranica:
9
Revizija:
0
PROJEKTNI ZADATAK
za izradu Glavnog projekta trafostanice TS-M4 10/0,4 kV 2x1000 kV/kV za napajanje elektrinom energijom
dijela marine Porto Montenegro Tivat
A.
OPTI PODACI
Investitor
Projektna organizacija
Objekat
Projekat
B.
TEHNIKI PODACI ZA TS M4 10/0,4 kV/kV, 2 x 1000 kVA
Graevinski dio
Elektro dio
Srednjenaponsko
postrojenje
Niskonaponski
razvodni blok
Transformacija
Zatita
Mjerenje
Dimenzionisanje
opreme
Uzemljenje
Zatita od poara
Ostala oprema
Sadraj projekta
Propisi
ADRIATIC MARINAS doo Tivat

PROINSPECT++ doo - Podgorica
PORTO MONTENEGRO
Glavni projekat trafostanice TS-M4 10/0,4 kV, 2x1000 kV/kV
Trafostanica je smjetena u zasebnom objektu namjenski izgraenom za smjetaj

postrojenja i pratee opreme na UP2-1
Predvidjeti elektro opremu prema Urbanistiko-tehnikim uslovima, Tehnikoj preporuci
TP-1b EP CG AD Niki i usaglaenim tehnikim rjeenjima Investitora i odabranog
stratekog partnera za elektroenergetsku opremu.
Predvidjeti srednjenaponski rasklopni blok od dva vodna (kablovska) polja i dva
transformatorska polja.
Predvidjeti niskonaponski blok od:
- dva glavna (transformatorska) polja,
- dva polja niskonaponskog razvoda,
- dva polja za kompenzaciju reaktivne energije,i
- jednog spojnog polja.
Raspored i opremu NN blokova usaglasiti sa projektom kablovskog razvoda na dijelu
Gradskog keja i dijela operativne obale Jetty 2 marine Porto Montenegro, koji su
Idejnim projektom opredijeljeni za snabdijevanje elektrinom energijom iz trafostanice
TS-M4.
Trafostanicu opremiti sa dva suva transformatora snage 1000kVA (2x1000kVA),
prenosnog odnosa 10 +2x2,5% /0,4 kV/ 0,231 kV, 50 Hz, sprege Dyn5.
Hlaenje predvidjeti prirodnom cirkulacijom vazduha kroz otvore na aluzinama i
vratima.
Predvidjeti zatitu transformatora od kratkih spojeva, unutranjih kvarova i
preoptereenja.
Predvidjeti zatitu NN izvoda odgovarajuim zatitnim ureajima.
Na NN strani predvidjeti mjerenja napona, struja, snage, faktora snage preko
multifunkcionalnih mjernih ureaja sa mogunou daljinske komunikacije.
Opremu dimenzionisati za snagu kratkog spoja od 250 MVA na 10 kV sabirnicama.
Uzemljenje trafostanice rijeiti prema vaeim tehnikim propisima i uslovima na mjestu
gradnje.
Elemente trafostanice izvesti u skladu sa Pravilnikom o tehnikim normativima za zatitu
elektroenergetskih postrojenja i ureaja od poara.
Predvidjeti opremanje trafostanice linim zatitnim sredstvima, indikatorima napona i
tablicama bezbjednosti.
Projekat treba da obuhvati:
- dispoziju postrojenja,
- jednopolne eme,
- proraune,
- predmjere radova i materijala.
Sastavni dio ovog Projektnog zadatka ine vaei tehniki propisi i pravilnici za objekte
ove vrste.
Projekat uraditi u svemu prema vaeim tehnikim propisima i standardima.
PODGORICA
B.3.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
10
Revizija:
0
TEHNIKI USLOVI
Dokumentaciju uraditi u svemu prema:

Reenju o izdavanju uslova za izradu tehnike dokumentacije, br. 40-00-1097/18.02.2010. godine od strane
EPCG AD Niki, FC Distribucija Podgorica
Urbanistiko tehnikim uslovima za izgradnju saobraajne i tehnike infrastrukture u zahvatu Studije lokacije
Arsenal u Tivtu, br. 1101-7347/1 od 08.12.2008. godine, izdatim od Ministarstva za ekonomski razvoj Crne
Gore, i
Urbanistiko - tehnikim uslovima za izgradnju marine planirane u zoni 11 i dijelovima zona 1 i 2 i za izgradnju
objekata turistikog stanovanja sa djelatnostima na urbanistikim parcelama UP1-1, UP1-2 i UP1-3, a koje
zahvataju dio katastarske parcele br. 965 KO Tivat, Optina Tivat, u zahvatu Studije lokacije Arsenal, a u zoni
morskog dobra, br. 10-5339/1-09 od 13.01.2010. godine, izdatim od strane Ministarstva ureenja prostora i
zatite ivotne sredine Crne Gore.
U Tivtu,
Februar, 2010. godine
INVESTITOR,
ADRIATIC MARINAS doo - Tivat
__________________________
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
11
Revizija:
0
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
12
Revizija:
0
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
13
Revizija:
0
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
14
Revizija:
0
PODGORICA
I.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
15
Revizija:
0
OPTI DIO
1.1 Uvodni dio

Predmet ove investiciono - tehnike dokumentacije je Glavni projekat trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV,
2x1000 kVA predviene za napajanje elektrinom energijom prikljunih modula na Gradskom keju i na
dijela operativne obale "JETTY-2" marine "PORTO MONTENEGRO"-Tivat u okviru izgradnje turistikonautikog kompleksa sa rezidencijalnim i poslovnim sadrajima PORTO MONTENEGRO u Tivtu na
lokalitetu biveg MTRZ Sava Kovaevi (Arsenal).
Lokacija predmetne transformatorske stanica TS-M4 definisana je u okviru arhitektonsko-graevinskog
rjeenja objekata na parceli UP2-1. Planirano je da transformatorska stanica bude locirana u zasebnom
objektu smjetenom na slobodnoj povrini, to blie objektima obalne infrastrukture - prikljunih modula
za plovila na Gradskom keju i na Jetty-2, ije napajanje elektrinom energijom treba i da obezbijedi.
Planirani prostor objekta trafostanice TS-M4 za smjetaj opreme je sa fiziki odvojenim prostorijama
predvienim za smjetanje opreme, i sastoji se iz sledeih djelova:
dvije trafo prostorije za dva transformatora
prostora za smjetaj srednjenaponske opreme (SN), niskonaponske opreme (NN), kao i
opreme kompenzacije, razvodnog ormara sopstvene potronje i UPS ureaja
prostora za polaganje visokonaponskih i niskonaponskih kablova po regalima ispod kote
poda.
Zbog nedostatka prostora, a i karaktera potroaa, Investitor nije naao za shodno da izdvoji prostor za
DEA - dizel elektrini agregat. SN i NN prostorije i trafo boksovi e imati izdignute podove koji e sluiti za
polaganje i provlaenje kablovskih meuveza unutar trafostanice, kao i za uvoenje prikljunih 10 kV i
napojnih 0,4 kV kablovskih veza predvienih za napajanje okolnih objekata.
Osnovna oprema u trafostanicama je projektovana u svemu prema vaeoj Tehnikoj preporuci TP-1b
(EPCG) i sastojae se od:
Srednjenaponskog (10kV) gasom (SF6) izolovanog postrojenja, koje se sastoji od dvije vodne
(dovodno-odvodne) elije i dvije transformatorske elije.
Niskonaponskog razvodnog postrojenja (0,4 kV) sa dvije sekcije meusobno povezane spojnim
poljem. Sekcije se sastoje od dovodnog transformatorskog polja sa mjerenjem i polja razvoda sa
dovoljnim brojem izvoda. Pritom su, u okviru polja razvoda predvieni: izvod za napajanje zasebnog
ormara sopstvene potronje i spoljanjeg osvjetljenja (RO-SP, izdvojenog na zidu prostorije)) sa
mjerenjem na izvodu i zatitnim i upravljakim ureajima u samom ormaru, i izvodi sa
kondenzatorskim baterijama za kompenzaciju reaktivne energije konzuma svake transformatorske
jedinice zasebno. Dva ormara sa svom opremom za automatsku kompenzaciju jalove energije
smjeteni su u okviru sekcija.
Energetskih transformatora: suvi, zaliveni transformatori, 2x1000kVA sa smanjenim trokovima
odravanja i eksploatacije, sa poveanom pouzdanou i nominalnom snagom dovoljnom da u
trajnom reimu obezbijede smanjene gubitke u gvou i bakru.
Besprekidno napajanje: UPS i potrebna oprema.
U prilozima su, pored osnovnih elemenata postrojenja i njihovih meuveza, prikazane i instalacije
opte potronje i unutranjeg osvjetljenja, kao i instalacije uzemljenja i izjednaavanja potencijala
metalnih masa unutar trafostanice. Detalji o svim elementima postrojenja dati su u posebnim takama
projekta.
Napomena: ormar sopstvene potronje je sastavni dio ovog projekta, i data je jednopolna ema i
njegova specifikacija u okviru predmjera.
U Glavnom projektu snaga je izraunata na osnovu snaga planiranih (projektovanih) potroaa.
Takoe su sadraj i konfiguracija opreme djelimino korigovani u odnosu na Idejni projekat zbog nastalih
tehnolokih zahtjeva konzuma koji e se sa ove trafostanice napajati i usaglaavanja sa mogunostima
stratekog partnera za elektroenergetiku odabranog od strane Investitora. Povezivanje transformatorske
stanice TS-M4 je planirano u srednjenaponski SN (10kV) prsten II-A/II-B sa dvostranim napajanjem iz
planirane TS 35/10kV, i u tom dijelu nema izmjena u odnosu na Idejni projekat. Konfiguracija trafostanica
za napajanje marine je postavljena tako da se sastoji od dva prstena sa po tri trafostanice i to:
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
16
Revizija:
0
Prsten I-A/I-B: Vodna elija br. K02 u TS 35/10 kV/kV (sekcija 1) - 748m - TS-M1 10/0,4 kV/kV
(Marina) - 115m - TS-M2 10/0,4 kV/kV (Marina) - 146m - TS-M3 10/0,4 kV/kV (Marina) - 989m
Vodna elija br. K03 u TS 35/10 kV/kV (sekcija 1).
Prsten II-A/II-B: Vodna elija br. K06 u TS 35/10 kV/kV (sekcija 1) - 470m - TS-M4 10/0,4 kV/kV
(UP2-1Marina) - 180m - TS-M5 10/0,4 kV/kV (Marina) - 285 m - TS-M6 10/0,4 kV/kV (Marina) - 562m
Vodna elija Izvod br. K07 u TS 35/10 kV/kV (sekcija 1).
Za kablovske veze predvieni su jednoilni kablovi 3 x XHE 49 (1x240mm2), zbog elektrinih svojstava
kablova i unifikacije kablovskog razvoda. Predvieno je polaganje kablova u PVC cijevima i betonskim
kablovicama u kablovskim kanalima, te razdvojeno i paralelno polaganje na kablovskim nosaima
/regalima u kablovskim kanalima tako da je koeficijent za uslove polaganja minimalan.
U okviru I faze na podruju marine polaganje projektovanih kablovskih veza je predvieno u PVC cijevima
u zemlji du saobraajnica od TS 35/10 kV/kV do lokacija pojedinanih trafostanica na marini. Na dijelu
marine i na dokovima koristie se postojei (ranije izgraeni, a u fazi nove gradnje adaptirani) kablovski
kanali. U kablovskim kanalima kablovi e se polagati na kablovskim nosaima - regalima. Osim betonskih
kablovskih kanala na kablovskoj trasi su predvieni i revizioni kablovski ahtovi, kako bi se olakalo
polaganje i eventualna revizija i sanacija kablovskih veza.
Kablovske veze su organizovane tako da je svim trafostanicama omogueno dvostrano napajanje. Za
mjesta sa veom saobraajnom frekvencijom i za prelaske ispod saobraajnica predvien je adekvatan
nain polaganja i ugradnje kablova u betonske kablovice. Detalji ugradnje kablova dati su u zasebnom
projektu SN (10kV) kablovskog razvoda.
PODGORICA
1.2

Datum:
februar 2010.
Stranica:
17
Revizija:
0
Popis primijenjenih tehnikih propisa, standarda i preporuka
Prilikom izrade ovog projekta korieni su sljedei tehniki propisi:
Pravilnik o tehnikim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad

1000V (Sl.list SFRJ, br.13/78)
Pravilnik o tehnikim normativima za zatitu niskonaponskih mrea i pripadajuih transformatorskih stanica (Sl. list SFRJ, br. 13/78 sa izmjenama objavljenim u Sl. listu br. 37/95)
Pravilnik o tehnikim mjerama za pogon i odravanje elektroenergetskih postrojenja (Sl. list
SFRJ, br. 19/68 )
Pravilnik o tehnikim normativima za zatitu elektroenergetskih postrojenja od prenapona (Sl. list
SFRJ, br. 7/71 i 44/76)
Pravilnik o tehnikim propisima za specijalnu zatitu elektroenergetskih postrojenja od poara (Sl.
list SFRJ, br. 13/78)
Pravilnik o tehnikim normativima za pogon i odravanje elektroenergetskih postrojenja i vodova
(Sl.list SRJ, br. 41/93)
Zakona o ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list CG, br.51/2008)
Zakon o zatiti od poara (Sl.list RCG, br. 47/92)
Zakon o zatiti na radu (Sl.list RCG, br. 79/2004)
Opti uslovi za isporuku elektrine energije (Sl.list RCG, br. 1/90)
Tehnika preporuka TP-1b (EPCG)
Pravila i mjere sigurnosti pri radu na elektroenergetskim postrojenjima
Preporuke Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije kao i drugi tehniki propisi i preporuke
za tipizaciju elemenata distributivne mree.
PODGORICA
1.3

Datum:
februar 2010.
Stranica:
18
Revizija:
0
Tehniki uslovi za realizaciju projekta
1.3.1
Opte
1. Ovi tehniki uslovi su sastavni dio projekta i kao takvi obavezuju Investitora i Izvoaa pri izgradnji
objekata.
2. Kompletne objekte trafostanica izvesti u svemu prema odobrenom projektu (tekstualnoj i grafikoj
dokumentaciji) i vaeim propisima:
Pravilniku o tehnikim normativima za elektroenergetska postrojenja iznad 1000 V
(Sl.list SFRJ br. 4/74)
Pravilniku o tehnikim normativima za elektrine instalacije niskog napona
(Sl.list SFRJ br. 53/88)
Pravilniku o tehnikim normativima za zatitu elektroenergetskih postrojenja i ureaja od poara
(Sl.list SFRJ br. 74/90
Pravilniku o zatitnim mjerama na radu
Tehnikoj preporuci TP-1b (EPCG).
3. Investitor je duan da odredi struno lice koje e vriti nadzor nad izgradnjom objekata.
4. Izvoa je duan da se prije poetka radova upozna sa projektom i da ukoliko doe do izvjesnih
izmjena pri izvoenju, izvri potrebne korekcije uz pismenu saglasnost nadzornog organa Investitora.
5. Za vee izmjene u projektu treba traiti i dobiti saglasnost Investitora i Projektanta.
6. Materijal upotrijebljen za izradu postrojenja mora biti prvoklasnog kvaliteta, nov, neupotrebljavan.
7. Sva ugraena oprema u elijama mora odgovarati standardima, biti ispitana prema vaeim
propisima i snabdjevena atestima.
8. U trafostanicama, na podesnom i lako uoljivom mjestu, postaviti:
jednopolnu emu trafostanice sa osnovnim podacima o opremi
uputstvo za pruanje prve pomoi povrijeenim od elektrine struje
upustvo za gaenje poara
oznaku (opis) zatite od opasnog napona dodira.
9. Trafostanicu opremiti zatitnom opremom.
10. Po zavrnoj izgradnji, prije putanja u pogon objekta, izvriti sva potrebna ispitivanja i probni rad.
11. Po zavretku svih radova izvoa i nadzorni organ investitora duni su da oforme dokumentaciju u
koju su unijete sve nastale izmjene u cilju izrade tane dokumentacije izvedenog stanja.
1.3.2
Transformatori
1. Transformator treba da odgovara standardima za energetske transformatore (JUS N.H1.001-019 i

JUS N.H1.041-052)
2. Transformator mora imati natpisnu ploicu na kojoj su razgovjetno i pouzdano ispisani svi bitni
podaci. Natpisna ploica treba da je postavljena tako da se u toku pogona mogu bez tekoa i
bezbjedno proitati na njoj napisani podaci.
3. Transformator mora biti tako dimenzionisan da u toku pogona moe podnijeti sva oekivana
dinamika i termika naprezanja, a da pri tome ne nastupe oteenja ili pogoranja radne
sposobnosti.
4. Transformator treba u postrojenju tako postaviti da ne doe do tetnog uticaja okoline na njegov
redovan pogon, radne karakteristike i vijek trajanja, kao i da ne postoji tetan uticaj ove naprave na
okolinu.
5. Transformator mora biti tako postavljen, da ne doe do tetnih vibracija na susjedne delove
postrojenja i do prouzrokovanja smetnji u postrojenju i do oteenja graevinskih konstrukcija.
6. Prilikom postavljanja i ugraivanja mora se obezbijediti dovoljno hlaenje a da pri tome u prostoru ne
prodru strana tijela koja bi ugraenim napravama mogla tetiti.
7. Mora postojati mogunost elektrinog odvajanja transformatora od ostalih djelova pripadajueg
elektrinog postrojenja u pogonu.
8. Ureaje za automatsku zatitu od elektrinog preoptereenja i od unutranjih ili spoljnih kvarova
treba predvidjeti u skladu sa veliinom i opremom transformatora.
9. Pored automatskog iskljuenja treba da postoji mogunost i runog pokretanja svih naprava za
iskljuenje radi eventualnog elektrinog odvajanja od ostalih djelova postrojenja u pogonu.
PODGORICA
1.3.3

Datum:
februar 2010.
Stranica:
19
Revizija:
0
Razvodna postrojenja visokog i niskog napona
1. Vrata trafo stanice moraju biti od metala i moraju se otvarati napolje. Otvaranje vrata sa unutranje
strane mora biti lako izvodljivo bez upotrebe alata ili kljua.
2. Nije dozvoljeno u prostoriji trafostanice uvoditi djelove instalacije grijanja, vodovoda, kanalizacije,
ventilacije i slinih.
3. Sve nosee konstrukcije aparata i ureaja moraju biti od metala ili drugog nezapaljivog materijala.
4. Visina od poda do nezatienih djelova ureaja pod naponom treba da iznosi najmanje 2500 mm.
5. Na ulaznim vratima trafostanice postaviti natpisne tablice i tablice za upozorenje na opasnost
"Viskoki napon - opasno po ivot".
6. elije visokog napona moraju imati prikazanu slijepu emu sa prednje strane.
7. Sve ruice za pogon rastavljaa i prekidaa moraju biti izvan elija ili na nepokretnom dijelu prednje
strane elije.
8. Sve metalne konstrukcije (vrata, okvir, nosae konstrukcije itd). moraju biti prethodno minizirane,
odnosno zatiene, a potom obojene masnom lak bojom.
9. Svi elektrini vodovi kao: sabirnice, vodovi za prikljuak aparata i opreme moraju biti obojeni u duhu
postojeih propisa, i to - L1 faza utom, L2 faza zelenom, L3 faza ljubiastom, nulti vod bijelom, a
vod za uzemljenje crnom sa kosim bijelim prugama.
10. Iznad vrata svake elije postaviti natpisne ploice sa oznakom namjene elije. Na razvodnoj tabli 0,4
kV postaviti ploice sa nazivom svakog izvoda i mjernog instrumenta.
11. Razvodna polja, razvodne elije i razvodne elemente treba obiljeiti odgovarajuim natpisnim
ploicama i oznakama prema projektu i zahtevu investitora.
12. Svi kablovski dovodi i odvodi visokog i niskog napona moraju biti oznaeni olovnom ploicom u vidu
obujmice prema namjeni, vrsti kabla i nazivnom naponu.
13. Na svim kablovima mora biti izvreno obiljeavanje postojanim oznakama svake faze na pojedinim
ilama kabla.
14. Sekundarna strujna kola mjernih transformatora moraju se uzemljiti neposredno na stezaljkama
transformatora.
15. Zatita od previsokog napona dodira treba da je izvedena:
- u postrojenju napona 10 kV: elije, nosee konstrukcije, komandne ruice i kuita, koji
normalno nisu pod naponom, moraju biti vidljivo prikljueni posebnom trakom na sabirni vod
uzemljenja
- u postrojenju napona 0,4 kV (sistem TN): neutralni provodnik (N) povezuje se posebnom vezom
(sabirnicom, trakom) na sabirni vod uzemljenja, a metalni djelovi postrojenja 0,4 kV koji normalno
nisu pod naponom, povezuju se neposredno na sabirni vod.
16. Sabirni vodovi uzemljenja u objektu moraju biti vidljivo poloeni po zidu na draima, na propisnom
rastojanju od delova koji su pod naponom. Ako su od trake, ovi vodovi moraju biti obojeni crnom
bojom sa poprenim bijelim prugama.
17. Posle zavretka svih radova provjeriti mjerenjem vrednost prelaznog otpora zdruenog uzemljenja.
18. Radi zatite od nedozvoljenog napona dodira mogu se na manipulativnim prostorima ispred elija 10
kV i ispred postrojenja 0,4 kV primijeniti dopunske zatitne mjere pokrivanje gumenim izolacionim
tepihom debljine do 5 mm irine najmanje 1250 mm.
19. Radi zatite od opasnog napona dodira prilikom posluivanja moraju se upotrebljavati gumene
rukavice, izme, izolaciono postolje i izolaciona motka, sve atestirano za napon 10 kV.
1.3.4
Kablovi
1. Polaganje visokonaponskih kablova i izrada kablovskih spojnica i zavretaka ima se izvesti u svemu
prema vaeim propisima.
2. Omotai i armature kablova moraju se uzemljiti na oba kraja.
3. U trafostanici na svakom kablu se moraju postaviti obujmice sa oznakom radnog napona, tipom
kabla, presjekom kabla i godinom polaganja.

PODGORICA
II.
Datum:
februar 2010.
Stranica:
20
Revizija:
0
TEHNIKI OPIS
2.1.
Opti dio
1. Predmet projekta i obrazloenje gradnje

Ovim Glavnim projektom obraena je trafostanica TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA, namijenjena za
snabdijevanje elektrinom energijom servisnih modula na Gradskom keju i dijelu operativne obale "Jetty2"/Pontoni F marine "PORTO MONTENEGRO"-Tivat u okviru izgradnje turistiko-nautikog kompleksa sa
rezidencijalnim i poslovnim sadrajima PORTO MONTENEGRO u Tivtu na lokalitetu biveg MTRZ
Sava Kovaevi (Arsenal), shodno raspoloivim podlogama i informacijama o planiranim
energetskim potrebama pojedinih objekata, vodei rauna o prilaznim saobraajnicama, trasama kablova,
kao i raspoloivom prostoru.
Procijenjena snaga potroaa i servisnih modula naTQ (Gradski kej) i J2 (ponton F Jetty-2) koji se
napajaju sa TS-M4 je:
SERVICE
AREA
MODULE
NUMBER
VOLTAGE
cos
Si (kVA)
Pi(kW)
TQ
32+63+125
24
400
0,92
3.302,65
3.038,43
TQ
16+63+2x125
4
400
0,92
882,13
811,56
J2 (pont F)
2x16 + 2x32
9
230
0,92
198,72
182,82
AREA
TQ
J2
Si (kVA)
4.184,78
198,72
Sr+j (kVA)
2510,87
119,23
S+10% (kVA)
2761,95
131,16
Sjt (kVA)
1933,37
91,81
Pjt (kW)
1.778,70
84,46
nss (2x1000)
TOTAL:
4.383,50
2.104,08
2.314,49
1.620,14
1.490,53
Si (kVA)
Sr+j (kVA)
S+10% (kVA)
Sjt (kVA)
Pjt (kW)
Sss (kVA)
nss (2x1000)
- maximum possible demand maksimalna instalisana snaga

- operational and yacht diversified demand - total demand with 10% for other services - total diversified demand (apparent power) - total diversified demand (active power) - substation apparent power with 75% occupancy - number of 2x1000 kVA substations -
2. Nazivni napon mree

Srednji napon:
Niski napon:
10 kV, 50 Hz
400/230 V, 50 Hz.
3. Izvor napajanja elektrinom energijom na strani 10 kV

Projektovana TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA napajae se iz novoprojektovane elektrodistributivne
mree SN (10kV) kablovima poloenim u korugovanim PE cijevima u zemljanim kanalima du trotoara i
zelenih povrina pored pjeakih i kolovoznih saobraajnica. Prikljuni 10 kV kablovski vodovi nijesu
predmet ovog dijela projekta.
2.2.
Trafostanica 10/0,4 kV/kV
1. Osnovne karakteristike transformatorske stanice

transformatorska stanica snage 2 x 1000 kVA
Tip TS
10.000 V + 2x2,5% 50 Hz
Nazivni vii napon
12.000 V
Maksimalmi vii napon
400/230 V, 50 Hz
Nazivni nii napon
250 MVA
Snaga kratkog spoja na sabirnicama 10 kV
2 x 1000 kVA
Snaga TS
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
21
Revizija:
0
Energetski transformator
snaga
tip
sprega
uestanost
oprema
hlaenje
gubici
1000 kVA
suvi, zaliveni
Dyn-5
50 Hz
6 PTC senzora u namotajima...
prirodnom ventilacijom
nominalni
Zatita
primarnih vodova
transformatora
sekundarnih izvoda
Rasklopni blok srednjeg napona
Rasklopni blok niskog napona
Kompenzacija
Mjerenje
predviena u napojnoj TS 35/10 kV

- od unutranjih kvarova: kontaktnim termometrom i sa
ugraenih 6 PTC senzora sa termikim relejem
- od preoptereenja i kratkog spoja: zatitnim
elektronskim jedinicama za termiku i kratkospojnu
zatitu u prekidaima dovodnih polja niskonaponskog
razvodnog postrojenja
- od preoptereenja i kratkog spoja: zatitnim
elektronskim jedinicama za termiku i kratkospojnu
zatitu ili termo-magnetskim jedinicama u prekidaima
na kablovskim izvodima u izvodnim poljima
niskonaponskog razvodnog postrojenja
10 kV blok sastavljen od sledeih elija:
- vodne (dovodno-odvodne, sa SF6 sklopka
rastavljaima sa motornim pogonom) kom 2, i
- transformatorske (sa vakumskim prekidaima sa
motornim pogonom i integrisanim tropoloajnim sklopka
rastavljaima) 2 kom
Niskonaponsko razvodno postrojenje ini razvodni
ormar sa osam (6+1+1) polja:
- dva dovodna polja opremljena zatitnim prekidaima
sa motornim pogonom
- dva razvodna polja sa potrebnim brojem izvoda
- dva polja za kompenzaciju
- spojno polje (1) opremljeno zatitnim prekidaem sa
motornim pogonom
- ugaono polje (1).
Napomena: snaga izvoda, njihov broj i konfiguracija su
utvreni u dijelu NN postrojenja.
Kompenzacija jalove snage je na niskonaponskoj strani
(0,4 kV), automatska, i bie smjetena u zasebne
ormare, za svaki transformator posebno u okviru NN
razvodnog postrojenja.
Za sopstvenu potronju predvieno je zasebno
zajedniko mjerenje, kako je i prikazano na jednopolnoj
emi trafostanice.
Svaki prikljuni modul za plovne objekte imae svoje
mjerenje utroene elektrine energije, tako da je u TSM4 neophodno samo kontrolno mjerenje za svaki izvod
ponaosob.
Mjerenje utroene elektrine energije, zajedno sa
ostalim veliinama i parametrima, bie mjereno pomou
multifunkcionalnih mjernih ureaja koji imaju
mogunost daljinskog oitavanja, upravljanja i nadzora,
kao i vezu sa prekidaem na pripadajuem izvodu.
U TS 35/10 kV postojae mogunost mjerenja ukupne
utroene elektrine energije za Marinu "Porto
Montenegro" na SN (10kV) nivou ili na SN (35kV)
nivou za cijelu Marinu.
PODGORICA

Zatita od previsokog napona dodira

u NN mrei
Vrsta uzemljenja TS
Oprema u TS
Datum:
februar 2010.
Stranica:
22
Revizija:
0
TN sistem
Zdrueno uzemljenje
U trafostanici je predviena sledea oprema:
10kV rasklopni blok eme RRLL tip 8DJH
SIEMENS (etiri polja KO1, KO2, KO3 i KO4) od
ega su 2 vodna tipa R i 2 transformatorska polja
tipa L sa NN odjeljcima na vrhu sa SIPROTEC
zatitnim ureajima)
0,4kV rasklopni blok (NNRP sa 6+1+1 polja, dva
trafo polja, dva izvodna polja, dva polja
kompenzacije i spojno polje + ugaoni element), tip
SIVACON 8PT SIEMENS
distributivni suvi transformatori 1000kVA (T1 i T2)
tipa GEAFOL SIEMENS
0,4kV oklopljeni inski razvodi - dovodni (S1T, S2T)
tipa LDA 1600A
besprekidno napajanje (UPS)razvodni ormar
sopstvene potronje (RO-SP) i besprekidnog
napajanja nunih potroaa u trafostanici i dijeli
marine
kablovske veze u TS (10kV, 0,4kV i komandno
signalne veze).
2. Transformacija 10/0,4 kV/kV

Energetski transformatori:Predvieni su suvi energetski transformatori,
snage 2x1000kVA, tip: 4GB6044-3DA05-0AA0 prenosnog odnosa
10.000V2x2,5%/400V, sprege Dyn-5 uestanosti 50 Hz, sa ugraenih 6
PTC senzora + Z-konvertor (zatitni relej, koji se isporuuje uz
transformator a montira se u dovodnim-trafo poljima 0.4kV) i antivibracionim podlokama, tipa GEAFOL proizvodnje SIEMENS.
Transformatori su postavljeni na posebne nosae od vuenih elinih
profila i elinog savijenog lima poloenih na podu trafo odeljenja.
Transformatori odgovaraju standardima IEC 60726 i DIN 42523.
Jezgro transformatora je sastavljeno od hladno valjanog lima. Limovi su meusobno lijepljeni
zbog smanjenja nivoa buke i zatite od korozije. Prenoenje vibracija sa jezgra na vozno postolje
smanjeno je posebnim konstruktivnim rjeenjem.
Namotaji su specijalnim tehnolokim postupkom zaliveni
u epoksidnu smolu, ime se dobija kompaktna cjelina u
elektrinom, mehanikom i termikom smislu. Namotaji
su izvedeni u klasi izolacije F (vrua taka do 1550C).
Suvi epoxy transformator ima znatno veu vremensku
konstantu zagrijavanja nego slini uljni transformator, pa
kod epoxy transformatora postoji vea mogunost
kratkotrajnog preoptereenja nego kod uljnog transformatora. Veliina i trajanje dozvoljenog kratkotrajnog
preoptereenja zavisi o visini i trajanju prethodnog
optereenja i temperature okoline.
Osnovni tehniki podaci transformatora su:
Trofazni suvi transformator za unutranju montau
Namotaj vieg napona 10 000 V
Namotaj nieg napona 420 V
Regulacija napona
Izolacioni nivo
Nazivni kratkotrajni podnosivi napon industrijske frekvencije
Nazivni udarni podnosivi napon
10 000 V
400 V
5% i to 2 x 2,5 %
12kV
28kV
75 kV
PODGORICA

Nazivna frekvencija
Nazivna podnosiva kratkotrajna struja
Sprega
Hlaenje
Nivo zvune snage
Garantovane vrijednosti
gubici praznog hoda PO
gubici pri temperaturi 120 0C PK120
napon kratkog spoja
Uslovi primjene
Nadmorska visina
Maksimalna temperatura ambijenta
Srednja dnevna temperatura
Srednja godinja temperatura
Pribline dimenzije transformatora 1000 kVA
Duina
irina
Visina
Ukupna teina
Ostalo
Premaz - boja
Ambijent klasa
Klimatska kategorija
Izolacija provodnika
Termika zatita
Datum:
februar 2010.
Stranica:
23
Revizija:
0
50 Hz
25 kA/1 s
Dyn5
prirodnim strujanjem vazduha AN
73 dB
2 000 W
9 500W
6%
ispod 1000 m
40 C
30 C
20 C
1630 mm
990 mm
1490 mm
2330 kg
RAL 5009, 80
E2
C2
F/F
PTC sonde u namotajima za opomenu i
djelovanje
Oprema
4 draa za podizanje transportni otvori na kuitu
2 buinga za uzemljenje
1 natpisna ploica (na srednjenaponskoj strani)
4 ravna viesmjerna toka
2 upozoravajue naljepnice "Opasnost od elektrine struje"
SN prikljune ine sa prikljucima sa gornje strane
NN prikljuci sa gomje strane
1 ispitni sertifikat i uputstvo za instaliranje, eksploataciju i
odravanje
Hlaenje transformatora: Predvieno je hlaenje transformatora prirodnim strujanjem vazduha kroz
otvore - aluzine na ulaznim vratima trafo bokseva. Ovi transformatori su predvieni za rad u zatvorenom
prostoru sa maksimalnom temperaturom okoline 40C i nadmorskom visinom do 1000m.
Da bi se osiguralo pravilno provjetravanje transformatora, on uvijek treba da je na tokovima ili odignut na
visinu jednaku visini tokova tako da se ne remeti pravilno hladenje transformatora
2.3.
Rasklopni blok (razvodno postrojenje) srednjeg napona (10 kV)
Projektovani rasklopni blok 10kV je modularno, fabriki montirano, tipski testirano, izolovano SF6
gasom, metalom oklopljeno i klimatski nezavisno razvodno postrojenje za unutranju montau tipa 8DJH,
sheme RRLL (vodna elija + vodna elija + trafo elija + trafo elija), proizvodnje - "SIEMENS".
Rasklopni blok je predvien za daljinsku kontrolu, i sastoji se od:
K01 - vodna kablovska elija sa tropoloajnim sklopka-rastavljaem sa motornim pogonom za
daljinsku kontrolu i upravljanje
K02 - vodna kablovska elija sa tropoloajnim sklopka-rastavljaem sa motornim pogonom za
daljinsku kontrolu i upravljanje
K03 - trafo elija sa vakumskim zatitnim prekidaem tip v1.1 sa motornim pogonom za daljinsku
kontrolu i upravljanje i integrisanim tropoloajnim sklopka-rastavljaem
K04 - trafo elija sa vakumskim zatitnim prekidaem tip v1.1 sa motornim pogonom za daljinsku
kontrolu i upravljanje i integrisanim tropoloajnim sklopka-rastavljaem.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
24
Revizija:
0
Kuite bloka je izradeno od nerajueg elika (prohroma) debljine 2mm, koje je trajno zaptiveno i u
kome su smjeteni djelovi pod naponom sa odgovarajuim sabirnicama izmeu funkcionalnih jedinica
(elija). Kao izolacioni medij koristi se gas SF6 (sumporheksaflorid). Kuite napunjeno gasom SF6 je
potpuno izolovano i vodozaptiveno i zadovoljava kriterijum zaptivenog sistema pod pritiskom (sealed
pressure system), a u skladu je sa IEC standardom 60298. S obzirom na mali nadpritisak gasa u tanku
od 0,2 bara, nije potrebna nikakva kontrola niti odravanje za cjelokupni eksploatacioni vijek opreme.
Blok se postavlja na kanal predvien za pristup kablova 10 kV i fiksira se na metalni podest. Opremanje
elija, izgledi i dimenzije dati su na priloenim crteima. Rasklopni blok je slobodnostojei, sa vratima sa
prednje strane.
Na kuitu elije bloka nalazi se indikator prisustva napona za svaki element i za svaku fazu posebno. To
su tinjalice, koje su povezane sa spoljnim dijelom prolaznih izolatora i funkcioniu po principu
kapacitivnog djelitelja napona. Na gornjem dijelu kuita nalazi se prostor za rukovanje sklopkama i dio
za prikljuenje unutranjih instalacija (komanda za iskljuenje trafo prekidaa, identifikacija poloaja
sklopki pomou pomonih kontakata sklopki, itd.).
Vodnim (dovodno-odvodnim) i trafo elijama se moe prii samo ukoliko je tropoloajna sklopka u toj eliji
u poloaju uzemljeno, ime se vrata deblokiraju i moe se prii kablu, odnosno opremi.
Ukupne dimenzije SN rasklopnog bloka su 1480x775x2000 mm (DxxV). Vodne elije su tipa R(310), a
trafo elije tipa L(430). elije su prefabrikovane, tipski ispitane u skladu sa vaeim propisima,
proizvodnje ,,SIEMENS.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
25
Revizija:
0
Osnovni tehniki podaci rasklopnog bloka (postrojenja):

Nazivni podaci rasklopne opreme
Nazivni napon
Radni napon
Nazivni kratkotrajni podnosivi napon industrijske frekvencije
Nazivni udarni podnosivi napon
Nazivna frekvencija
Nazivni podaci o kratkom spoju
Nazivna podnosiva kratkotrajna struja
Nazivna struja ukljuenja na kratak spoj dovodno-odvodnih polja
Nazivne struje
Naznaena radna struja sabirnica
Temperatura ambijeta
Medijum za izolaciju i prekidanje (gaenje luka)
Stepen zatite
Ur
U
Ud
Up
fr
12 kV
10 kV
28 kV
75 kV
50 Hz
Ik
Ima
25 kA/1 s
63 kA
Ir
630 A
- 5C do +55C
SF6
IP 65
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
26
Revizija:
0
Sastav rasklopnog bloka (razvodnog postrojenja)
VODNE (KABLOVSKE) ELIJE:

Vodne elije su oznaene sa oznakama =K01 i =K02. Opremljene su srednjenaponskom
tropoloajnom SF6 sklopka-rastavljaem 12 kV / 25 kA / 630 A, sa zemljospojnikom 63 kA i
motornim pogonom 230 V AC.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
27
Revizija:
0
TRANSFORMATORSKE ELIJE:
Transformatorske elije su oznaene sa oznakama =K03, =K04. Opremljene srednjenaponskim
vakuumskim prekidaem 12 kV / 25 kA / 250 A, sa motornim pogonom 230 V AC, i sa
tropoloajnim SF6 sklopka-rastavljaem 12 kV/ 63 kA/ 250 A sa zemljospojnikom 63 kA. U
prikljunom odjeljku elije ugraena su tri strujna mjerna transformatora 12 kV / 25 kA / 1 s /
100/5 A, 10 VA / kl. 0,5F S5.
Postrojenje se sastoji od sledeih funkcionalnih odeljaka:
- sabirnikog odjeljka sa 1-polno izolovanim, utinim sabirnicama
- odjeljka za smjetaj rasklopnog ureaja (vakumskog prekidaa i tropoloajne sklopke-rastavljaa)
- odjeljka za prikljuenje kablova
- niskonaponskog odjeljka (po potrebi).
Sabirniki odeljci svih elija su opremljeni sa sabirnikim sistemom nazivne struje 630A, 25kA/1s.
Odjeljak za smjetaj vakuumskog prekidaa i tropoloajne sklopke-rastavljaa je hermetiki zaptivena i
laserski zavarena prohromska posuda pri emu su takoe i svi provodni izolatori za konekciju dovodnih i
odvodnih veza kao i spoj radnog mehanizma sa posudom, laserski zavareni i zaptiveni bez korienja bilo
kakvih zaptivki (dihtunga). Time je postrojenje potpuno hermetiki zaptiveno za cio ivotni vijek i
sprijeeno je bilo kakvo curenje SF6 gasa.
Niskonaponski odjeljci trafo elija su opremljeni sa sljedeom opremom:
- 1 svjetiljka 35W, 230V, AC/DC
- 1 uko prikljunica 16A, 230V
- 1 krajnji prekida
- 1 termostat 0-60C, 10A/250V AC
- 1 grija panela 20W, 110-265V AC/DC
- 1 jednopolni automatska prekida-osigura 6A, 10kA
- 2 dvopolna automatska prekidaa-osiguraa 6A, 10kA
- 6 pomonih kontakata 1NO+1NC
- 3 relea 230V AC
- 1 multifunkcionalni mikroprocesorski zatitni ureaj tipa 7SJ6125 Siprotec.
Kablovski odjeljak je pristupaan sa prednje strane postrojenja i samo u sluaju ako je tropoloajna
sklopka-rastavlja odgovarajueg polja u poloaju UZEMLJENO.
Standardno, postrojenje je opremljeno sa indikatorom spremnosti za rad koji se nalazi na prednjoj ploi.
Oitavanje je vrlo lako (zeleno spremno za rad, crveno nije spremno za rad) i nezavisno je od
promjena temperature i pritiska.
Povezivanje kablova na postrojenje se vri preko provodnih izolatora (spoljneg konusnog sistema):
za kablovska polja preko kablovskih T-prikljunica ili kablovskih ugaonih prikljunica (adaptera)
pri emu sve komercijalno raspoloive kablovske T-prikljunice / kablovske ugaone prikljunice
sa kontaktom na zavrtanj M16 mogu biti koriene (interfejs tipa C), i
za trafo polja preko kablovskih prikljunica sa plug-in kontaktom (interfejs tipaA).
Povezivanje izmeu individualnih polja i/ili blokova (vie polja u jednom kompaktnom bloku) se vri
pomou izolovanih sabirnica preko provodnih izolatora i izolovanih ugaonih i T adaptera sistemom
plug in.
Pri montai na terenu ili prilikom proirenja postrojenja sa dodatnim poljima nije potreban rad sa SF6
gasom.
Polja rasklopnog bloka su opremljena sa kablovskim nosaima za fiksiranje kablova podesivim po visini i
dubini.
Sva ugraena oprema u rasklopnom bloku 10 kV mora da odgovara snazi prekidanja od 250 MVA pri
naponu od 10 kV. Blok je napravljen kao cjelina i kao takav se unosi u transformatorsku stanicu i
postavlja na odgovarajue nosae. Opremanje elija, izgledi, presjeci i dimenzije dati su na priloenim
crteima.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
28
Revizija:
0
Veza: trafo elija srednjeg napona - transformator

Veze izmeu SN rasklopnog bloka (=KO3 i =KO4) i transformatora T1 i T2 10/0.4kV/kV, 1000kVA su
projektovane jednoilnim kablovima sa umreenim polietilenom 3 x XHE49 1x50/16 mm2, 10kV, direktno
sa visokonaponskih izlaznih kontakata vakuumskih prekidaa u trafoelijama 10kV razvodnog bloka na
izvode visokog napona transformatora izvedene kroz provodne izolatore na kuitu transformatora.
Na krajevima kablova predviene su odgovarajue kablovske zavrnice. Pri montiranju zavrnica i
njihovih draa pridravati se uputstava proizvoaa.
Vodovi se polau po reetkastim kablovskim nosaima u kablovskom prostoru poda u prostoriji sa
postrojenjima 10 i 0,4 kV i prostorijama trafo bokseva.
Veza : energetski transformatori T1 i T2 - rasklopni blokovi niskog napona 0,4 kV
Ova veza 0,4 kV napona se ostvaruje inskim putem za fazne vodove + inski razvod za neutralni vod
odgovarajueg presjeka, tipa LDA 1600A, 400V i IP 54.
2.4.
Niskonaponsko razvodno postrojenje 0,4 kV
Predvieno je jedno niskonaponsko razvodno postrojenje niskog napona koje je sastavljeno iz dva 0,4 kV
razvodna bloka (napojena sa transformatora T1 i T2) i povezana spojnim poljem.
Projektovano razvodno postrojenje je tipski testirano postrojenje, tip SIVACON 8PT ''SIEMENS'', sledeih
karakteristika:
- slobodostojee, dozidno, sa vratima sa prednje strane
- modularna izvedba
- spoljni stepen zatite min. IP41
- unutranji stepen zatite min. IP20
- pristup opremi sa prednje strane
- pristup kablovima sa prednje strane
- prefabrikovane horizontalne sabirnice nazivne struje min. 1600A
- prefabrikovane vertikalne sabirnice odgovarajue nazivne struje
- prefabrikovani spojni elementi (konektori) sabirnica i opreme
U transformatorskoj stanici vri se jedino montaa razvodnih blokova na odgovarajue nosae,
povezivanje posredstvom spojne elije, povezivanje sa energetskim transformatorima i, naknadno,
uklapanje u mreu niskog napona.
Razvodni blok TR1 se sastoji iz 3 polja: br.1 Dovodno polje T1 (600mm x 2200mm x 600mm),
br.2 - Polje kompenzacije K1 (800mm x 2200mm x 600mm), 250 kVAr, br.3 Polje izvoda T1
(1000mm x 2200mm x 600mm).
Polje br. 4 Spojno polje (600mm x 2200mm x 600mm)
Razvodni blok TR2 se sastoji iz 3+1 polja: br. 5 Polje izvoda T2 (1000mm x 2200mm x 600mm),
br. 6 - ugaono polje, br. 7 Polje kompenzacije K2, 250 kVAr (1000mm x 2200mm x 600mm) i br. 8
Dovodno polje T2 (600mm x 2200mm x 600mm).
Dovodna trafo polja oba razvodna bloka opremljena su tropolnim automatskim zatitnim prekidaima
SENTRON tipa 3WL1116 3FB36 4GA4 "SIEMENS", 1600 A, izvlaivog tipa, sa motornim pogonom na
230VAC, ETU45B jedinicom sa LSI funkcijom Ir=(0,4-1)In, Im=(1,5-10)Ir, sa komunikacionom vezom na
multifunkcionalni mjerni ureaj tipa PAC 3200 preko kojeg se ostvaruje daljinsko upravljanje i nadzor.
Dovodna polja su opremljena i NV osiguraima, svjetiljkom, prikljunicom, strujnim mjernim
transformatorima ASK 63.4 1500/1A, multifunkcionalnim kontrolnim panel instrumentom za mjerenje i
indikaciju vie od 50 elektrinih veliina (energija aktivna, reaktivna, maksimalna, struje, naponi,
frekvencija, harmonici...), 96mmx96mm, sa svjetleim displejem i ethernet konektorom, tipa PAC3200 7KM2112-0BA00-3AA0 "SIEMENS". U ova polja su smeteni i releji zatite suvih transformatora ZIEHL
MSF 220 K.
Izvodna polja su opremljena sa tropolnim automatskim zatitnim prekidaima SENTRON, tipa 3VL za
fiksnu montau,SIEMENS, nominalne struje prema jednopolnoj emi, prekidne moi Icu=45kA, sa
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
29
Revizija:
0
elektronskom (ETU20) okidakom jedinicom i zatitnom LSI funkcijom (prekidai nazivne struje 400A i
vie), odnosno sa termo-magnetnom (TM) okidakom jedinicom i zatitnom LI funkcijom (prekidai
nazivne struje ispod 250A tip 3VLxxxx-1DC36-8TD1). Prekidai su sa funkcijama zatite od
preoptereenja, selektivne zatite od preoptereenja, selektivne zatite od kratkog spoja i trenutne zatite
od kratkog spoja, sa runim pogonskim mehanizmom, sa pomonim kontaktima za signalizaciju stanja
prekidaa, delovanja zatite i spremnosti prekidaa. Osim prekidaa, razvodno polje je opremljeno
strujnim mjernim transformatorima xx/1A, kl.1, 2.5VA i multifunkcionalnim mjernim instrumentima sa
ethernet konektorom, tipa PAC 3200, SIEMENS. Uz to, u poljima postoje rezervni prostori za ugradnju
prekidaa, ukoliko se ukae potreba za formiranje novih izvoda.
Spojno polje opremljeno je tropolnim automatskim zatitnim prekidaem SENTRON, tipa 3WL1116
3CB36 4GA4 SIEMENS, izvlaivog tipa, sa motornim pogonom na 230VAC, In=1600A, Ir=(0,4-1)In,
Im=(1,5-10)Ir.
Napomena 1: transformatori su predvieni iskljuivo za samostalan pojedinaan rad. Pomou spojnog
polja omogueno je napajanje cijelog konzuma sa jednog transformatora posredstvom spojnog polja, ali
je predviena blokada istovremenog ukljuenja sva tri prekidaa 2 dovodna i spojnog.
Polja kompenzacije oba razvodna bloka opremljena su tropolnim automatskim zatitnim prekidaima
SENTRON, tipa 3VL 5763-1SE36-8TE1 za fiksnu montau, SIEMENS, nominalne struje 630A, prekidne
moi Icu=45kA, tropolnim rastavnim sklopkama tipa 3NP 4016 1CJ01 SIEMENS sa niskonaponskim
visokouinskim patronima NH00 do 160A, komplet sa odgovarajuim patronima (u skladu sa priloenim
emama), tropolnim kondenzatorskim kontaktorima tipa 3RT16 SIEMENS za 25 i 50kVAr/400V - 230V,
AC6, prigunicama za brzo pranjenje baterije tipa 4EJ 9900 0EG, kondenzatorskim baterijama
Un=400V, Qn=25kVAr sa otpornicima za pranjenje, tipa MKK420-D-25-01, elektronskim regulatorom
(12-stepeni) BR6000 EPCOS, ugradnim ventilatorima za hlaenje opreme u ormanu, termostatom,
pomonim relejima i minijaturnim automatskim zatitnim prekidaima.
Napomena 2: Obratiti panju na rad sa napunjenim kondenzatorima i nakon iskljuenja napona
zadavaju akumulisanu energiju prazne se postepeno.
2.5.
Oklopljeni sabirniki razvod 0,4kV (S1T i S2T)
inske veze izmeu transformatorskih polja niskonaponskog postrojenja i niskonaponskih prikljuaka

transformatora, ostvaruju se pomou tipski testiranog, prefabrikovanog 0,4 kV oklopljenog sabirnikog
razvoda tipa 8PS-LDA 1600A "Siemens'' sledeih karakteristika:
nazivna struja 1600 A

podnosiva struja kratkog spoja 110kA /0.1s, 80kA/1s
stepen zatite IP34
kompaktna izvedba
4 aluminijumske pravougaone sabirnice (3L+N(1/2L)), postavljene u galvanizovanom i obojenom
metalnom oklopu
prelazni kontakti su posrebrenih Al/Cu laminatnih traka
komplet sa svim potrebnim elementima i delovima: pravi elementi, skretnice, zavrnice za
prikljuenje na razvodne blokove 0.4 kV, nosai i dr.
Svaki sabirniki razvod se isporuuje komplet sa svim potrebnim djelovima: skretnicama, zavrnicama za
prikljuenje na transformator i 0,4 kV rasklopne blokove, nosaima i dr.
2.6.
Razvodni ormar sopstvene potronje trafostanice i potroaa besprekidnog

napajanja (RO-SP)
Napajanje RO-SP predvieno je sa izvoda 1Q5 polja izvoda T1. Ormar e imati 2 polja: M (mree) i UPS
(besprekidnog napajanja). Sa ovog ormara bie izvedeno:
povezivanje trofaznog UPS odgovarajue snage,
napajanje instalacija trafostanice (rasvjete i prikljunica) i opreme unutar postrojenja koja
zahtijeva stabilan i besprekidan sistem napajanja, kao to su motorni pogoni prekidake,
rasklopne i mjerno-komunikacione opreme u postrojenjima, i
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
30
Revizija:
0
napajanje kandelaberske javne rasvjete Gradskog keja (30 stubnih mjesta) i posredstvom RO-4.1
- telekomunikacionih ormara i sijalica u servisnim modulima na Keju i manjim dijelom na Jetty 2,
Ovaj dio razvoda bie obraen u projektu niskonaponskih instalacija.
Ormar je opremljen potrebnim brojem rasklopnih i zatitnih ureaja prema priloenoj jednopolnoj emi.
Shodno raspoloivom prostoru, lijevo od SN bloka, u zasebnom ventilisanom ormaru, bie potrebno
montirati ureaj za besprekidno napajanje (UPS) projektovane snage i karakteristika.
2.7.
Povezivanje trafostanica TS-M4 sa nadzorno-upravljakim sistemom kompleksa
Za potrebe nadzorno-upravljakog sistema kompleksa u okviru TS obezbijeeni su sledei signali:

transformatori: previsoka temperatura (opomena i iskljuenje)
10kV rasklopni blokovi: statusi prekidaa trafo elija (sklopka ukljuena)
0,4kV rasklopni blokovi: statusi svih prekidaa i mjerenih veliina
regulatori za kompenzaciju: zbirni alarm.
Nain ostvarivanja daljinske veze i Centralni Sistem za Nadzor i Upravljanje bie predmet zasebne
dokumentacije koja treba da obuhvati BMS svakog objekta kao i sistem za upravljanje i nadzor
infrastrukturnim objektima, kakav je i predmetna trafostanica.
2.8.
Daljinsko mjerenje utroene elektrine energije
Za niskonaponske izvode 0,4 kV razvodnog postrojenja daljinsko mjerenje utroene elektricne energije i
ostalih bitnih elektrinih veliina i parametara ostvarie se pomou multifuncionalnih mjernih ureaja sa
ethernet konektorom, tipa PAC 3200, SIEMENS koji imaju vezu sa pripadajuim prekidaem na izvodu.
2.9.
Kablovske veze 0,4 kV
U okviru trafostanice predvidene su 0,4 kV kablovske veze, halogen free kablovima tipa NHXHX, od
razvodnog ormara sopstvene potronje (RO-SP) do ureaja besprekidnog napajanja UPS, svjetiljki i
prikljunica, kao i kablovi sistema zatite izmeu transformatora, SN i NN postrojenja.
Izbor i dimenzionisanje kablova izvren je prema kriterijumu trajno dozvoljene struje, a saglasno tipu
kablovskog razvoda, odnosno nainu polaganja.
2.10.
Polaganje kablova
U okviru trafostanice samo se SN kablovske veze od trafo elija do pripadajuih transformatora i 0,4 kV
kablovi za RO-SP, UPS, signalni i komunikacijski kablovi polau na reetkastim regalima ispod kote
poda (+0,60), dok se ostali SN i 0,4 kablovi polau slobodno po podu kablovskog prostora ispod kote
+0,60 do izlaznih ahtova u donjem podu trafostanice gdje se ukljuuju na SN i niskonaponski kablovski
razvod, koji je obraen odgovarajuim projektima SN i 0,4 kV razvoda marine. Reetkasti kablovski regali
su dimenzionisani u zavisnosti od kapaciteta kablova koji se planiraju polagati du pojedinih dionica
unutar kablovskih kanala trafostanice, a montiraju se na odgovarajuim zidnim konzolama kako je to i
prikazano na karakteristinim presjecima u grafikoj dokumentaciji. Regali mogu biti pocinkovani elini ili
kompozitni, to odreuje i potrebu njihove ekvipotencijalizacije. Nakon polaganja, kablove je potrebno
rasporediti i fiksirati na odgovarajui nain koji omoguava jasnu detekciju i na najmanju moguu mjeru
smanjuje meusobne uticaje.
Pri polaganju kablova potrebno je voditi rauna da komadno-signalni kablovi budu u zasebnom kanalu i
na dovoljnom rastojanju od energetskih kablova.
ile 10 kV meuveza na dionicama trafo polja SN postrojenja-transformatori, potrebno je nakon izrade
njihovih zavrnica, propisno fiksirati pomou odgovarajuih radioniki izraenih vertikalnih nosaa koji se
fiksiraju na mjestu izlaska kablova iz kanala, odnosno sa SN strane transformatora.
2.11.
Instalacije osvjetljenja i prikljunica
Transformatorska stanica ima sopstvenu instalaciju osvjetljenja mjesta rada. Instalacija osvjetljenja 220
V, 50 Hz bie uglavnom izvedene u PVC cijevima poloenim pod malter. Unutar trafostanica (prostor sa
SN i NN postrojenjem) predvieno je osvjetljenje nadgradnim svjetiljkama sa 2 fluo cijevi 36W stepena
zatite IP54. Svjetiljke se ukljuuju/iskljuuju prekidaima postavljenim pored vrata. U prostoru trafo
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
31
Revizija:
0
boksova predviena je ugradnja nadgradnih inkadescentih svjetiljki 60 W u mehanikoj zatiti, sline tipu
brodska.
Panino osvjetljenje u trafostanici predvieno je fluo svjetiljkama sa sopstvenim izvorom napajanja, u
pripremnom spoju.
U trafostanici je predvien potreban broj nadgradnih monofaznih prikljunica sa zatitnim kontaktom, sa
poklopcem.
2.12.
Instalacije uzemljenja u TS-M4
Na osnovu podataka o statusu uzemljenja zvjezdita 10 kV u napojnoj TS 35/10 kV kao i duini trajanja
eliminisanja zemljospoja, u TS-M4 se predvia sistem zatite od previsokog napona dodira zdrueno
uzemljenje, u svemu prema poglavlju Tehniki prorauni.
Na lokaciji trafostanice e se u fazi graevinskih radova izvesti namjenski uzemljiva trafostanice u formi
tri prstena oko temelja trafostanice (spoljanje dimenzije temelja su 3,32x8,57m): prvi prsten u AB temelju
trafostanice, drugi na 0,5 m od temelja i trei na 1 m od drugog prstena. Temeljni uzemljiva je od FeZn
trake 25x4 mm2 a prstenovi od Cu ueta presjeka 95 mm2. Iste treba meusobno povezati na najmanje 4
mjesta, i sa njih korienjem ukrsnih komada traka-ue izvesti 2 otcjepa sa Cu uetom 50 mm2 za
prikljuak na GSIP i a korienjem ukrsnih komada traka-traka izvesti 2 otcjepa za gromobranske
spusteve u naspramnim konstrukcionim AB stubovima trafostanice (u betonu trakom, van sa Cu 50 mm2
uetom). Ne koristiti FeZn traku u zemlji. Traka ne smije nigdje biti van betona, u kontaktu sa vazduhom.
Prilikom izrade temeljnog uzemljivaa potrebno je vriti meusobno zavarivanje uzemljivake trake i
armature u temeljima i armature u AB platnima zidova, tako da se stvori kavez koji omoguava da su u
sluaju zemljospoja zidovi na potencijalu uzemljenja.
Za potrebe izjednaenja potencijala u trafostanici e se, u prostoriji SN i NN postrojenja, na naznaenom
mjestu, ugraditi GSIP (glavna sabirnica za izjednaenje potencijala), na koju e se pored pomenutih Cu
uadi sa namjenskog uzemljivaa presjeka 50 mm2 prikljuiti i Cu uad presjeka 95 mm2 sabirni
zemljovodi koji se ugrauju paralelno sa SN kablovima i koji povezuju uzemljivae TS 35/10 kV i
trafostanica 10/0,4 kV u pripadajuem prstenu, i indirektno sa svim ostalim uzemljivaima kompleksa.
Na GSIP prikljuie se bakarna uad presjeka 50mm2, pomou kojih e se povezati:
sabirni prsten u prostoriji postrojenja 10kV i 0,4 kV, u kablovskim kanalima, bono, iznad gornjeg
kablovskog nosaa/regala, na odgovarajuim zidnim draima
sabirni zemljovod u prostorijama trafo bokseva, u kablovskim kanalima, bono, iznad gornjeg
kablovskog nosaa/regala, na odgovarajuim zidnim draima
uzemljivake veze na sabirnice N voda u 0,4 kV postrojenju po 2 veze po bloku
uzemljivaka veza na sabirnicu i kuite ormara RO-SP
kablovski regali i kablovski nosai u kablovskim kanalima.

Prikljuivanje uadi na GSIP izvee se pomou odgovarajuih presovanih cjevastih papuica.
Sabirnice N i PE voda u 0,4 kV blokovima bie radioniki premoene koristei profile od elektrolitikog
Cu, ime e se realizovati TN-S sistem mree. Na PE sabirnicu bie sa strane odvoda prikljuena
bakarna uad odgovarajueg presjeka koja e se polagati uz napojne vodove do prikljunih modula du
Gradskog kela i Jetty-2. Prikljuivanje sabirnica ili metalnih masa sa sabirnog zemljovoda treba vriti
pomou otcjepa uadima istog materijala i adekvatnog presjeka, i korienjem papuica na presovanje.
Radi spreavanja opasnosti od elektrinog udara unutar tienog prostora, predvieno je izvoenje
izjednaenja potencijala vidljivim povezivanjem na sabirne zemljovode svih metalnih djelova elektrinih
postrojenja i aparata, kablovskih regala, provodnih kablovskih plateva i omotaa i slino, koji u
normalnom pogonu nijesu pod naponom i ne pripadaju pogonskim strujnim krugovima, a koji bi kod kvara
mogli doi pod napon neposredno ili preko elektrinog luka (Sl. list SFRJ 4/74, taka 88). Na sistem
uzemljenja potrebno je spojiti i sljedee elemente:
- sva vrata transformatorske stanice s fleksibilnom bakrenom pletenicom 16 mm2
- sve kablovske glave (metalni dijelovi), fleksibilnom bakrenom pletenicom 16 mm2
- zatitne platove kablova i ekrane energetskih kablova, fleksibilnom bakrenom pletenicom 16 mm2
- profilne nosae u transformatorskom boksu, bakarnim uetom 50 mm2
- sabirnice zatitnog voda, sve metalne dijelove konstrukcija i nosaa SN i 0,4 kV postrojenja, bakarnim
uetom 50 mm2
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
32
Revizija:
0
noeve za uzemljenje u sklopu visokonaponskih sklopnih blokova, bakarnim uetom 50 mm2

sekundarne strujne krugove mjernih transformatora, bakarnim provodnikom P/F 4 mm2
odvodnike prenapona, bakarnim P/F provodnikom 35 mm2, i
PEN zatitno neutralni provodnik niskonaponske mree, min 2 x 2 x bakarnim uetom 50 mm2.
Sa sabirnih zemljovoda u kablovskim kanalima postrojenja i trafo bokseva e se, zavisno od dispozicije
opreme i elemenata koji se uzemljavaju, vriti njihovo uzemljavanje spajanjem pojedinanih otcjepa
izraenih od Cu uadi 50 mm2 ili fleksibilnih Cu pletenica (ica) odgovarajueg presjeka. Spajanje otcjepa
na sabirne zemljovode vrie se pomou kompresionih odvojnih spojnica za spajanje 2 bakarna
provodnika (ueta) 50/50 mm2, a prikljuivanje na sabirnice i kuita elektrinih aparata i postrojenja
korienjem kablovskih papuica za gnjeenje i vijaka sa podlokama, rascjepkama i odgovarajuim
vijcima, min M8.
Izvoenje veza za izjednaenje potencijala stranih metalnih masa sa uzemljivaem izvee se takoe sa
sabirnih zemljovoda u kablovskim kanalima postrojenja i trafo bokseva spajanjem nezavisnih izvoda
izraenih od Cu uadi 16 mm2 ili fleksibilnih Cu pletenica (ica) odgovarajueg presjeka. Spajanje otcjepa
na sabirne zemljovode vrie se pomou kompresionih odvojnih spojnica za spajanje 2 bakarna
provodnika (ueta) 50/16 mm2, a prikljuivanje na sabirnice i kuita elektrinih aparata i postrojenja
korienjem kablovskih bakarnih cjevastih papuica za gnjeenje (DIN 46235) i vijaka sa podlokama,
rascjepkama i vijcima odgovarajuih dimenzija (M8, M10 ili M12).
Napomena: U trafostanici postaviti tablicu sa oznakom da je izvreno zdruivanje radnog i zatitnog
uzemljenja.
Po zavretku izgradnje treba snimiti konfiguracija zdruenog uzemljivaa, izvriti mjerenje otpora
uzemljenja i pribaviti atest od odgovarajue institucije.
Proraun, detaljniji podaci i dispozicija uzemljivaa, nain izvoenja uzemljenja kao i potrebne vrijednosti
otpornosti rasprostiranja zdruenog uzemljivaa dati su u poglavlju Tehnikih prorauna i na priloenim
crteima.
2.13.
Zatite
Gromobranska zatita: Trafostanica TS-M4 bie zaseban objekat, pokriven limom koji e posluiti kao
hvataljka za gromobransku instalaciju. Spustovi od krovnih hvataljki do temeljnog uzemljivaa i temeljni
uzemljiva su obraeni u sklopu zdruenog uzemljenja trafostanice.
Zatita energetskog transformatora: Od unutranjih kvarova suvi energetski transformator je zatien
PTC sondama koje djeluju na iskljuenje 10 kV trafo prekidaa u rasklopnom bloku.
Zatita transformatora od kratkog spoja na vezi: trafoelija - transformator niskonaponske sabirnice
predviena je mikroprocesorskim zatitnim relejom koji deluje na iskljuenje 10 kV prekidaa u trafo eliji.
Zatita transformatora od preoptereenja na 0,4 kV strani predviena je sa mikroprocesorskom
kontrolnom jedinicom koja omoguava fino podeavanje zatite, i ija prorada djeluje na iskljuenje
zatitnog prekidaa 1600 A u dovodnom polju 0,4 kV rasklopnog bloka.
Zatita vodova 10 kV: Zatita vodova 10 kV od preoptereenja, kratkog spoja i zemljospoja predviena je
u napojnoj distributivnoj TS 35/10 kV i nije predmet ovog projekta.
Zatita vodova niskog napona: Niskonaponski kablovski izvodi 0,4 kV tite se od preoptereenja i kratkog
spoja odgovarajuim elektronskim i termomagnetnim okidakim jedinicama u sklopu pripadajuih zatitnih
prekidaa.
Zatita od previsokog napona dodira i koraka: Zatita od previsokog napona dodira i koraka u trafostanici
i u visoko i niskonaponskoj mrei obraena je u okviru opisa uzemljenja, zatim u poglavlju Proraun
uzemljenja trafostanice i poglavlju Zatita na radu, prema konkretnim uslovima rada.
Zatita od poara: Trafo boks je zidan od betona ili cigle i takvih je dimenzija da omoguava pristup do
transformatora za odravanje ili eventualno gaenje poara.
Protivpoarni aparati se stavljaju u kola deurnih ekipa, a ne u TS 10/0,4 kV obzirom na nemogunost
prilaza aparatu za gaenje poara u sluaju poara u TS.
PODGORICA
2.14.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
33
Revizija:
0
Transport i montaa
U izgraenu trafostanicu unose se i privruju transformatori, rasklopni blokovi 10 kV i 0,4 kV na ve

pripremljene nosae, prikljuuju se visoko i niskonaponska strana, vezuju signalni kablovi na niskonaponskoj tabli, prikljuuju napojni visokonaponski kablovi i kablovski niskonaponski izvodi i izrauju
instalacije osvjetljenja i uzemljenja.
Naknadno je potrebno uzemljiti nosae transformatora i prikljuiti GSIP na temeljni uzemljiva. U sluaju
nepovoljnih uslova uzemljenja, izraditi dopunske uzemljivae.
Potrebno je obezbijediti slobodan pristup do TS radi mogunosti montae i posluivanja.
2.15.
Ispitivanje i putanje u pogon
Ove aktivnosti podrazumijevaju:

- ispitivanje i kontrolu prilikom preuzimanja gotove opreme
- ispitivanje i kontrolu tokom izgradnje, i
- ispitivanje i kontrolu prije putanja u pogon.
U toku izrade transformatorske stanice vre se ispitivanja i kontrola prema posebnom Programu kontrole
i osiguranja kvaliteta, i prema listi koja je tamo definisana izdaju se certifikati sprovedenih ispitivanja, koji
su sastavni dio tehnike dokumentacije transformatorske stanice.
Nakon izgradnje, a prije putanja u pogon trafostanice, potrebno je obaviti sljedea ispitivanja i mjerenja i
o njima sainiti izvjetaje:
Izvjetaj o funkcionalnom ispitivanju zatite transformatora i provjeri rada rastavljaa i zemljospojnika
Izvjetaj o mjerenju otpora zdruenog uzemljenja trafostanice i galvanskih veza sa uzemljivaem
metalnih dijelova opreme koji nijesu pod naponom
Izvjetaj o ispitivanju izolacije namotaja transformatora
Geodetski snimak trasa uzemljivaa transformatorske stanice.
Nakon izvrenih svih propisanih ispitivanja, mjerenja i izdavanja potrebnih dokumenata, vri se tehniki
pregled. Transformatorska stanica se moe pustiti u pogon nakon obavljenog tehnikog pregleda i
dobivanja upotrebne dozvole.
2.16.
Odravanje
Za izradu transformatorske stanice predvieno je korienje opreme vrhunske tehnologije koja zahtijeva
minimum odravanja. SN rasklopni blok treba da je potpuno oklopljen i zatien od opasnog dodira.
Kontakti rastavnih sklopki kreu se u SF6 gasu pomou pouzdanog oprunog mehanizma, ija je
manipulacija mogua samo uz ispunjenje svih uobiajnih mjera predostronosti.
Po konstrukciji, rasklopni blok srednjeg napona je samostojee izvedbe s lako pristupanim prikljucima i
elementima upravljanja. Po dizajnu i namjeni to je ureaj tipa maintenance free, za nazivne struje do
630 A i napone 12 kV, kompletno prefabrikovan i pripremljen za zavrno spajanje kablova pomou
posebnih kablovskih zavretaka s odgovarajuim adapterima.
Niskonaponsko razvodno postrojenje je izvedeno kao prefabrikovani i ispitani razvodni blokovi koji se
sastoje od konstruktivnih elemenata (zavareni boni i stranji okviri uvreni veznim elementima
vijanim spojevima), opreme za ugradnju na temeljnu plou i standardnih prekidakih modula pomou
kojih je predvieno prikljuivanje niskonaponskog kablovskog razvoda.
Osnovne osobine navedenih blokova su:
- izvanredna preglednost pojedinih funkcionalnih osobina
- laka dostupnost svih elemenata
- jednostavo spajanje kablova (preko vijanih stezaljki).
Posebne pogodnosti SN rasklopnih blokova projektovanog tipa dolaze do izraaja prilikom ispitivanja:
- omogueno je ispitivanje kablova odnosno traenja greke na kablu bez obaveze demontae kablovskih
spojeva
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
34
Revizija:
0
- omogueno je permanentno pokazivanje naponskog stanja kablova pojedinih odvoda kao i spoja na
energetski transformator
- omogueno je ispitivanje rasporeda faza.
Da bi postrojenje ispravno i kvalitetno radilo Investitor je duan da izradi i sprovodi Program odravanja.
Prilikom izrade programa odravanja treba potovati uputstva proizvoaa opreme te zahtjeve tehnikih
propisa i normi u pogledu bezbjednosti i zatite na radu, periodinosti i opsega pregleda, servisa,
ispitivanja i kontrolnih mjerenja.
2.17.
Projektna dokumentacija trafostanice
Kompletni arhitektonski i graevinski projekti trafostanice nezavisni su od ove Projektne dokumentacije.

Isporuilac opreme trafostanice po ovom projektu duan je dostaviti kompletnu tehniku dokumentaciju
sa svim emama djelovanja i vezivanja, sa svim unesenim izmjenama nastalim u toku montae na licu
mjesta.
2.18.
Tehnike karakteristike opreme trafostanice
Sve karakteristike opreme, proraun kratkog spoja sa proverom opreme, hlaenja, uzemljenja i
jednopolne eme date su u ostalim tekstualnim prilozima i grafikoj dokumentaciji.
Sva oprema treba da odgovara uslovima datim u ovom projektu (proraun kratkog spoja) i odgovarajuim
vaeim JUS i IEC propisima.
2.19.
Rezervno napajanje
Rezervno napajanje sa autonomijom napajanja od 1 sata obezbijeeno je instalacijom UPS ureaja, koji
e napajati potroae prema opisu iz take 2.6. ovog Projekta.
Predviena je ugradnja UPS ureaja snage 8 kW / 10 kVA, ulaznog napona 400V, u granicama od 250V
do 470V, 50 Hz u granicama 8 %, TDH 5 %, cos 0,99 na ulazu. Izlaz 400 / 231 V, u granicama
1 %, 50 Hz, 0,05 %, efikasnost pri duploj konverziji i punom optereenju do 96 % sa mogunou
preoptereenja 125 % u trajanju od 10 minuta, sa mogunou paralelnog rada i daljinskog nadzora i
upravljanja, autonomije aku.baterija od 47 min. pri optereenju od 8 kW, tipa G35T10KH4B4S - APC by
Schneider Electric.
PODGORICA
III.
3.1.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
35
Revizija:
0
TEHNIKI PRORAUNI
Parametri kratkog spoja i izbor opreme
Prorauni su raeni za nezavisan rad svakog transformatora snage 1000 kVA.

Kako je ranije navedeno, niskonaponsko razvodno postrojenje (NNRP) se sastoji od 2 razvodna bloka,
svaki od njih je posredstvom dovodnih (trafo polja) povezan sa sekundarnim stranama pripadajuih
energetskih transformatora. Blokovi su meusobno povezani posredstvom spojnog polja.
Uslovi korienja spojnog polja i elektrine blokade izmedu dovodnih (trafo polja) i spojnog polja, su
analizirani i definisani tako da se transformatori ne smiju nai u trajnom paralelnom radu.
3.2.
Oprema na srednjem (10 kV) naponu
Poto je projektnim zadatkom Investitora u 10 kV mrei deklarisana snaga kratkog spoja od 250 MVA, to
sva elektrina srednjenaponska oprema ugraena u trafostanicu treba da zadovolji taj kriterijum.
Efektivna vrijednost naizmjenine komponente udarne struje kratkog spoja iznosi:
Ik " =
P
250
k
= 14,43kA 14,45kA .
=
3 10
3 U
Udarna komponenta struje kratkog spoja, po dijagramu sa strane 574 - "Kaiser", iznosi:
I
= k 2 I " = 1.8 2 x14.45 = 36,8kA .
kud
k
SN sklopni blokovi trebaju biti ispitani i atestirani za 25 kA /1s termike struje kratkog spoja (25 kA/1 s >
14, 5 kA), odnosno 62,5 kA dinamike (udarne) struje kratkog spoja (62,5 kA > 36,8 kA)
Za pojedine aparate ugraene u sklopnom bloku pregled uslova dat je u tabeli:
Sabirnice
i sklopni
aparati
Podnosiva
termika
struja kratkog
spoja (kA/1s)
Oekivana
struja kratkog
spoja
(kA)
Podnosiva
udarna struja
kratkog spoja
(kA/1s)
Oekivana
udarna struja
kratkog spoja
(kA)
Sabirnice
Rastavna sklopka
Zemljospojnik
25
25
25
14,5
14,5
14,5
63
63
63
36,8
36,8
36,8
Sabirnice sklopni
aparat
zadovoljava
Da / Ne
Da
Da
Da
Na bazi ovog uporeenja zakljuuje se da je dimenzionisanje 10 kV rasklopnog bloka izvreno shodno

proraunatim parametrima kratkog spoja, i da odabrana oprema prefabrikovana i tipski testirana, u
svemu zadovoljava proraunate parametre kratkog spoja.
3.3.
Oprema na niskom (0,4 kV) naponu
Parametri kratkog spoja na 0,4 kV strani:

Ekvivalentni otpor SN mree:
Zm =
Zm =
1,1 U
Pk "
1,1 10
250
Z m = 0,44
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
36
Revizija:
0
Otpor SN mree redukovan na 0,4 kV stranu:
U1
Z 0,4 = Z m
U
2
Z
Z
0,4

10
0,4
= 0,44
0,4
= 0,0007
Impedansa kabla XHE 49 3x(1x240 mm2), duine cca 500 m iz TS 35/10 kV iznosi: Zk =0,007 .
Ekvivalentni otpor transformatora:
2
uk U
ZT =
100 S n
ZT =
6 0,4
100 1,00
ZT = 0,0096
Ukupni otpor:
Z = Z 0,4 + Z + Z T
k
Z = 0,0007 + 0,007 + 0,0096
Z = 0,0173
Struja tropolnog kratkog spoja na sabirnicama 0,4 kV iznosi:
1,1 U
Ik " =
3Z
Ik " =
1,1 0,4
3 0,0173
kA
I k " = 14,87 kA
Udarna struja kratkog spoja:
I u = 2 I k "
I u = 1,5 2 14,873 kA
I u = 31, 46 kA
Trajna struja kratkog spoja iznosi:
Ik = Ik "
I k = 0,8 14,873 kA
I k = 12,345 kA
Efektivna vrijednost struje kratkog spoja koja je mjerodavna za termika naprezanja u kratkom spoju
iznosi:
I k " 14,873
=
Ik
12,345
Ik "
Ik
= 1,21
= 1,5
m=0

PODGORICA
Datum:
februar 2010.
Stranica:
37
Revizija:
0
Tk = 1 s
n = 0,91
I ef = I k " m+ n
I ef = 14,873 0 + 0,91kA
I ef = 14,19 kA
U narednoj tabeli su dati podaci o strujama kvara koje se mogu pojaviti na niskonaponskoj strani
energetskog transformatora (400 V) nazivne snage do 1000 kVA, i za koje niskonaponski sklopni blokovi
moraju biti atestirani da zadovoljavaju iste:
Vrijednosti struje kratkog spoja na sabirnicama
0,4 kV bloka
14,873
31,46
14,19
Ik" (kA)
Iu (kA)
Ief (kA)
3.4.
Parametri niskonaponske opreme

55
55
55
Proraun spoja trafo elije srednjeg napona i energetskog transformatora
Nazivna struja transformatora snage 1000 kVA na 10 kV (najnepovoljniji sluaj) iznosi:

In =
Sn
3 Un
1000
3 10
= 57,8 A
tako da odabrani spojni kabal tipa XHE-49 3x(1x50/16) mm2, In=255 A, shodno njegovom doputenom
strujnom optereenju za polaganje u snop zadovoljava.
Presjek spojnog kabla izmeu SN razvoda i energetskog transformatora potrebno je kontrolisati s
obzirom na termika naprezanja u kratkom spoju.
Veliinu struje u kratkom spoju uslovljava tip i presjek samog provodnika (kabl XHE-49 3x(1x50/16) mm2),
trajanje kratkog spoja (ukupno vrijeme iskljuenja vakuumskog prekidaa u sluaju kratkog spoja: t =
0,075 s) i dozvoljena temperatura izolacije posmatranog kabla. Za temperaturu provodnika neposredno
pred nastanak kratkog spoja uzima se trajno dozvoljena temperatura izolacije kabla (prema tabeli 5.1.
B.M.Lalevi: Prirunik - elektroenergetski kablovi, pogonska temperatura XHE kablova je 90C, a za
dozvoljenu temperaturu izolacije pri kratkom spoju, prema tabeli 5.2., granina temperatura od 2500C).
Dozvoljeni presjek provodnika pri tkz. efektivnoj struji kratkog spoja (Ief) rauna se po izrazu:
Smin = k1k 2 I ef
t (mm 2 )
gdje su, prema tabeli 21.2:

k1 (mm2/kAs1/2) - koeficijent materijala, ima vrijednost 6,90
k2 - koeficijent temperature, za spoj provodnika zavarivanjem ili presovanjem, ima vrijednost 1,56.
Uz pretpostavku da je Ief (kA) - efektivna vrijednost struje kratkog spoja u 10 kV mrei - jednaka poetnoj
vrijednosti naizmjenine struje kratkog spoja (Ik" = 14,5 kA), izraunava se da je minimalni dozvoljeni
presjek:
Smin= 42,7 mm2,
iz ega proistie zakljuak da odabrani kabl zadovoljava s obzirom na termika naprezanja u kratkom
spoju.
3.5.
Proraun spoja energetskog transformatora i rasklopnog bloka niskog napona
Nominalna struja transformatora iznosi:

In =
Sn
3 Un
1000
3 0, 4
= 1445 A.

PODGORICA
Datum:
februar 2010.
Stranica:
38
Revizija:
0
Dimenzionisanje sabirnikog razvoda (veza od transformatora do niskonaponskog postrojenja)

S obzirom da je primijenjen tipski testirani, prefabrikovani oklopljeni sabirniki razvod, nije potrebno vriti
provjeru na termika i dinamika naprezanja za vrijeme trajanja kratkog spoja (vri se samo za sabirnice
koje se formiraju i montiraju na licu mesta).
Usvojen je oklopljeni sabirniki razvod tipa 8PS-LDA 1600A "Siemens'' sledeih karakteristika:
-
nominalni napon........................415 V
nominalna struja........................1600 A > 1445 A
podnosiva struja kratkog spoja 110kA /0.1s, 80kA/1s
Dimenzionisanje prekidaa i zatitnih sklopki

Usvojen je tropolni prekida sledeih karakteristika:
nominalni napon....................690 V
nominalna struja........................1600 A > 1445 A
prekidna mo............................ Icu=55 kA > 22,29 kA
U izvodnim poljima 0.4 kV razvoda usvojene su tropolne zatitne sklopke sledeih karakteristika:
nominalni napon........................ 415 V
nominalna struja prekidaa....... 630,400,250,200,160,63 A
prekidna mo............................ Icu=55 kA
uklopna mo............................. Icm=55 kA
Kako je glavna elektrina oprema koja se ugrauje u SN i NN sklopne blokove, oni treba da budu ispitani
i atestirani u skladu s vaeim IEC standardima (IEC 439 za NN sklopne blokove i IEC 298 za SN
sklopne blokove), i da energetski transformator zadovoljava zahtjeve standarda IEC 76.
Izbor zatitnih ureaja i mjerne opreme NN bloka dat je u narednoj tabeli
PODGORICA
3.6.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
39
Revizija:
0
Proraun snage kondenzatorskih baterija za kompenzaciju reaktivne snage
Kompenzacija reaktivne energije vrie se na nivou glavnog razvoda 0.4 kV - za svaki transformator
odvojeno.
Faktor snage potroaa prikljuenih na transformator je usvojen na osnovu saznanja o karakteru buduih
potroaa (0,92):
ukupni faktor snage potroaa koji se napajaju iz transformatora je cos2 = 0,92
eljeni faktor snage na NN sabirnicama u razvodnoj tabli NNRP (sekciji povezanoj na jednom
transformatoru) je cos1 =0,95.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
40
Revizija:
0
Kako je P= 1000 kW (maksimalna snaga transformatora), to je snaga kondenzatorske baterije:

QBK1 = Qn = QSK = Pj1 x (tgBK1 - tgSK )
QBK2 = Qn = QSK = Pj2 x (tgBK2 - tgSK )
tgBK1 =
tgBK2 =
tgSK =
0,6236
0,5707
0,3287
QBK1 =
QBK2 =
224 kVAr
221 kVAr
I1 = 611 A
I2 = 645 A
Usvaja se kondenzatorska baterija koja e biti sastavljena od 4x25 + 3x50 kVAr kondenzatora snage, pri
emu e korak regulacije biti 25 kVAr. Baterija vee snage je usvojena zbog nepoznatog faktora snage
buduih potroaa.
3.7.
Izbor transformatora
Na osnovu procjene jednovremenog maksimalnog optereenja, predviena je ugradnja transformatora

prividne snage 2 x 1000 kVA, a imajui u vidu smjetaj i lokaciju transformatora, izabrani su suvi, zaliveni
energetski transformatori sa poboljanim karakteristikama.
Karakteristke odabranih transformatora su:
Sn = 1000 kVA
- nominalna snaga transformatora
In = 1445 A
- nominalna struja transformatora.
U1/U2 = 10/0,4 kV
- prenosni odnos i napon transformatora
Dyn5
- sprega
uk = 6.00%
- napon kratkog spoja
Pcu120 = 9,5 kW
- gubici u bakru (na 1200C)
Pfe = 2,0 kW
- gubici u gvou.
3.8.
Proraun hlaenja transformatora
Predvieno je hlaenje transformatora prirodnom cirkulacijom hladnog i zagrijanog vazduha kroz

ventilacione otvore s nepominim aluzinama na vratima transformatorskih bokseva (komora) sa
prednje strane i ventilacione otvore sa nepominim aluzinama na visini od 2,05m od poda na koti
+0,60m na zidovima bone i nspramne (zadnje) strane trafostanice.
Prilikom prorauna kao ulazni otvori uzimaju se u raun donji dio otvora sa aluzinama na vratima, a kao
izlazni otvori gornji dio otvora sa aluzinama i zatitnom reetkom na naspramnoj i bonoj strani
trafostanice.
Proraun hlaenja transformatora svodi se na odreivanje presjeka ventilacionih otvora u prostoru trafo
stanice.
Prema fabrikim podacima o transformatoru 1000 kVA, gubici u bakru transformatora pri nominalnom
optereenju i temperaturi namotaja od 1200 C iznose Pcu=9,5 kW. Gubici u gvou transformatora iznose
P0=2,0 kW, pa su ukupni gubici u transformatoru Puk= Pcu + P0=11,50 kW (proraun je uraen za suvi
transformator snage 1000 kVA pri temeparturi namotaja od 1200C).
Povrina ulaznog otvora za vazduh rauna se po formuli:
S1 =
gdje su:
S1
Puk
h
T
R
13,2 Puk2 R
T3 h
- povrina otvora kroz koji vazduh ulazi, (m2)
- ukupni gubici transformatora, (kW)
- visinska razlika izmeu sredine transformatorskog kotla i otvora za izlaz vazduha,
(1,25 m)
- razlika temperatura izmeu maksimalne temperature okoline i temperature vazduha,
(20K)
- koeficijent otpora strujanju vazduha (iznosi 8,4)
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
41
Revizija:
0
odnosno: S1 = 1,21 m2, a povrina izlaznog otvora: S2 = 1,1 S1 = 1,33 m2.

Ako usvojimo da aluzine ometaju strujanje (dovod/odvod) vazduha za 30%, sa istim koeficijentom emo
uveati povrine otvora u odnosu na proraunate, pa onda dobijamo potrebne povrine otvora:
S1 = 1,50 m2 i S2=1,65 m2.
Otvori za ulaz vazduha na vratima trafo boksa: S1 = 1,20 x 1,25 = 1,50 m2. Otvori za izlaz vazduha na
fiksnim aluzinama trafo boksa na bonom i naspramnom fasadnom zidu: S2 = 1,4 x 0,80 + 2,7 x 0,80 =
3,28 m2. Prilikom izrade projekta graevinskog dijela trafostanice, potrebno je voditi rauna o ovim
povrinama.
Iz prorauna se vidi da su otvori za hlaenje transformatora vei od raunskih, tako da se moe
zakljuiti da su obezbijeeni uslovi za prirodno hlaenje transformatora.
3.9 Analiza nivoa buke u okolini trafostanice

Ulazni podaci o akustinim, izolacionim i apsorpcijskim karakteristikama preuzeti su iz Schall-technisches
Tachenbuch izdanje VDI - Verlag 1976. g. Ocjena izraunatih nivoa buke provedena je prema opte
prihvaenim normama.
Najvii doputeni nivoi buke, za noni period i za namjenu (vanjskog) prostora su:
- 40 dB
bolnike zone, oporavilita, zone odmora i rekreacije, kulturno-istorijski lokaliteti i veliki
parkovi
- 45 dB
stambeno gradska podruja, ostala naselja, turistike zone, kampovi i zone vaspitnoobrazovnih institucija, nauno-istraivaki instituti
- 50 dB
poslovno stambena zona s objektima javne namjene, djeja igralita, zone du autoputa i
glavnih gradskih saobraajnica
- sve ostale zone bez stanova - na granici ove zone buka ne smije prelaziti doputene nivoe zone s kojom
granii.
U skladu sa opte prihvaenim preporukama, najvii doputeni nivo buke iznosi 35 dB na 3,5 m
udaljenosti od transformatorske stanice.
Prema podacima i ispitnim protokolima proizvoaa opreme, najvii nivo buke na udaljenosti 1 m od
transformatora, bez pregrada, iznosi 73 dB, to, ako se uzme u obzir injenica da su transformatori
smjeteni u trafo prostorijama, sigurno zadovoljava preporuke u ovoj oblasti.
3.10. Proraun otpora rasprostiranja uzemljivaa

Trafostanica TS-M4 bie smjetena u zasebnom objektu na UP2-1, u zelenoj povrini.
Proraun otpora rasprostiranja uzemljivaa objekta (trafostanica) vri se shodno uslovima za uzemljenje
elektroenergetskih objekata nazivnog napona iznad 1000 V. Predmetna trafostanica 10/0,4 kV radie u
sljedeim pogonskim uslovima, bitnim za izbor i proraun uzemljivaa iste:
TS-M4 10/0,4 kV radie u elektrodistributivnoj kablovskoj mrei 10 kV (kablovi tipa XHE 49-A) sa
neutralnom takom uzemljenom preko niskoomske impedanse u TS 35/10 kV.
Napajanje TS-M4 10/0,4 kV naponom 10 kV ostvarie se preko prstena napajanog iz TS 35/10kV,

II-A/II-B. U planiranoj TS 35/10kV predviena je i odgovarajua zatita, kojom se trajanje
jednostrukog zemljospoja u mrei 10kV ograniava na ispod 1s, a svaki dvostruki zemljospoj se
iskljuuje djelovanjem zatite bez vremenskog odlaganja.
TS-M4 10/0,4 kV je u zasebnom objektu.
Niskonaponski izvodi su kablovski, bez provodnog plata i omotaa, tipa NHXHX .
U niskonaponskoj mrei potroai e se od previsokog (opasnog) napona dodira tititi u TN-C/S

sistemu mree.
U transformatorskoj stanici 10/0,4 kV sa kablovskim izvodima izvodi se po pravilu zdrueno uzemljenje

koje se koristi i za radno i za zatitno uzemljenje.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
42
Revizija:
0
U transformatorskoj stanici 10/0,4 kV sa kablovskim SN vodovima izvodi se po pravilu zdrueno

uzemljenje koje se koristi i za radno i za zatitno uzemljenje, poto se oni ne mogu efikasno da razdvoje
na podruju urbanizovanog dijela naselja ili industrijske zone zbog velike gustine metalnih instalacija
(cjevovodi, provodni platevi kablova, uzemljivai susjednih zgrada itd).
Uzemljiva trafostanice mora da zadovolji uslove iz lana 57. Pravilnika o tehnikim normativima za
zatitu niskonaponskih mrea i pripadajuih transformatorskih stanica (Sl.list SFRJ, br. 13/78 i Sl.list SRJ,
br. 37/95) za izvoenje zdruenog uzemljenja trafostanice zbog opasnosti iznoenja potencijala u 0.4 kV
mreu pri zemljospoju u 10 kV mrei, a saglasno l. 62. Pravilnika, ukupna otpornost zdruenog
uzemljenja, ukljuujui i uticaj kablova kao uzemljivaa, kao i uticaj uzemljivaa susjednih trafostanica i
objekata (zgrada) koji su vezani za neutralni provodnik niskonaponske mree, mora da iznosi:
Rmax (kd Ud) / (r I1k)
gde su:
kd sainilac koji odreuje odnos napona uzemljenja trafostanice i napona dodira na mjestu
dodira
Ud dozvoljeni napon dodira u (V)
r - redukcioni faktor srednjenaponskog voda koji napaja trafostanicu
Ik ukupna struja zemljospoja srednjenaponske mree u (A).
S obzirom da su parametri struje i vremena iskljuenja jednopolnog kvara:
Ik = 300 A maksimalna struja zemljospoja u 10 kV mrei
tk = 0,5 s - vrijeme trajanja zemljospoja u mrei 10 kV,
dozvoljeni napon dodira je: Ud = 75 / tk = 75 / 0,5 = 150 V.
Za sainilac kd se usvaja kd = 2.
Poto e trafostanica na 10 kV mreu biti prikljuena kablovima XHE49-A 1x240mm2 (kablovi sa
provodnim platom), za redukcioni faktor se usvaja: r = 0.5.
Maksimalna dozvoljena vrijednost otpornosti zdruenog uzemljivaa je:
Rmax = (kd Ud) / (r Ik )= (2 150) / (0,5 300) = 2 .
Shodno tome, uslovi bezopasnosti bie ispunjeni ako se mjerenjem otpornosti zdruenog uzemljenja
(Rezdr) u kablovskoj mrei 10 kV dobije vrednost koja je:
Rezdr 2 .
Kabal tipa XHE 49 preko svoje zatite, tj. zatitnog ekrana povezuju uzemljivae susjednih trafostanica i
time smanjuju ukupnu ekvivalentnu otpornost sistema uzemljenja. Ovim se ima efekat da su dva VN
kabla sa svojim zatitnim ekranima kao uzemljivai paralelno prikljueni uzemljivau trafostanice. Ovi
kablovi imaju stalnu vrijednost otpornosti uzemljivaa koju unose u trafostanice na njihovim krajevima.
Prema vaeim preporukama usvaja se Rkd=1 , uzimajui kao pretpostavku da pomenute trafostanice
povezane na krajevima ovih kablova imaju maksimalnu otpornost rasprostiranja sopstvenih uzemljivaa
5 (ide se na stranu sigurnosti). Poto su u pitanju dva kabla koji povezuju trafostanicu iz ovog projekta
u 10 kV prstenu, to je:
Rkdu = Rkd/2 = 0.5 .
Ukupna otpornost sistema uzemljenja u zadovoljavajuoj aproksimaciji predstavlja paralelnu vezu Rkdu i
Rr (otpornost rasprostiranja namjenskog uzemljivaa trafostanice).
Uzemljiva trafostanice, kako je navedeno u t. 2.12., projektovan je u formi tri prstena oko temelja
trafostanice (po predhodnoj varijanti za koju je raen projekat spoljanje dimenzije temelja trafostanice su
3,32x8,57m): prvi prsten u AB temelju trafostanice, drugi na 0,5 m od temelja i trei na 1 m od drugog
prstena oba u zemlji. Prstenovi uzemljivaa se ugrauju na dubinama od 0,7 m i 0,8 m u zemlju, a traka
prstena temeljnog uzemljivaa se zavaruje za armature temeljne greda u kojoj se polae. Prilikom
izgradnje trafostanice potrebno je vriti meusobno zavarivanje armature u temeljima sa armaturama AB
platana zidova, tako da se stvori kavez koji omoguava da su u sluaju zemljospoja zidovi na potencijalu
uzemljenja.

PODGORICA
Datum:
februar 2010.
Stranica:
43
Revizija:
0
Uzemljiva je eljezna pocinana traka Fe-Zn 25x4 mm2 i ue Cu 96 mm2, iji je raunski prenik 0, 0125
m, odnosno 0,0055m.
Za proraun zatitnog uzemljenja koristi se obrazac koji uzima u obzir razliite dubine ukopavanja trake.
Pri ovom mora biti zadovoljen uslov da su prstenovi zemljovoda ravnomjerno rasporeeni, pri emu su
poprene veze prstenova zanemarene.
Otpor uzemljivaa se rauna po sledeoj formuli:
Rr =
0,318 20 L
L
ln
+ K 1 K 2
L
S
dxHs
gdje su:
- specifini otpor tla - 200 m
L - ukupna duina trake i ueta 85 m
d - raunski prenik trake 0,0055 m
Hs - srednja dubina ukopavanja trake u m, 0,63m
2
2
S - axb - povrina koja obuhvata uzemljiva u m , 69 m
a - duina obuhvaenog zemljita, 11,5 m
b - irina obuhvaenog zemljita, 6 m
k1 i k2 - koeficijenti zavisni od srednje dubine ukopavanja trake i povrine obuhvaenog zemljita (
iz dijagrama, Prirunik Bajec - Mlakar str. 68 )
K1
1.4
1.3
1.2
A
B
C
1.1
1.0
K2
faktori k1 i k2 za proraun mreastog uzemljivaa
Kriva A vai za
H
S
Kriva C vai za
H
S
=0
Kriva B vai za
H
S
= 0,1
= 0,167
Srednja dubina ukopavanja trake iznosi :

H 1 L1 + H 2 L 2 + H 3 L 3
Hs =
Luk
H1 = 0.3m; H2 = 0.7m; H3 = 0,8m;
L1 = 23m; L2 = 27m; L3 = 35m; Luk = 85m
Na osnovu predhodnih podataka se dobija: Hs = 0.63m
H
0.63
0.63
=
=
= 0.076 0
8,3
S
11.5 x6
vazi kriva A, pa je :
k1 = 1.35 i k2 = 5.5.
Rr =
20 85
85
0.318 200
(ln
+ 1.35
5.5) = 13,8()
85
0.0055 0.63
11,5 6
pa je
Rezdr = (Rkdu Rr) / (Rkdu + Rr) = 0.48 < Rmax,
ime sistem uzemljenja zadovoljava uslove za uzemljenje elektroenergetskih objekata nazivnog napona
iznad 1000V.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
44
Revizija:
0
Nakon izvoenja uzemljivaa i prikljuenja VN kablova izvriti mjerenje otpora uzemljivaa i ako je
ispunjen uslov Rezdr < 1 moe se koristiti zdrueni uzemljiva TS 10/0,4 kV.
U sluaju da ovaj uslov nije ispunjen mora se izvriti dopunsko uzemljenje.
Nezavisno od ovoga, i tokom eksploatacije vrijednost otpornosti rasprostiranja uzemljivaa TS 10/0,4 kV
mora se, za odgovarajue uslove rada, drati u naprijed datim granicama.
Termika provjera uzemljivaa
Uzemljivai ije su dimenzije i preseci izabrani prema propisima (prvenstveno bakarno ue preseka 35
mm2 u kablovskoj mrei 10 kV ili okrugla pocinkovana ica prenika ne manjeg od 10 mm ili
pocinkovana elina traka preseka ne manjeg od 100 mm2, ali ne tanja od 3,5 mm), izdrae sva
termika naprezanja pod uslovom da se eliminie mogunost pojave dvostrukog zemljospoja.
Vrijednosti otpornosti uzemljenja
Prije aktiviranja transformatorske stanice mora se izmjeriti otpornost uzemljivaa zdruenog uzemljenja.
Mjerenje otpornosti uzemljenja i provjera ispunjenja uslova bezopasnosti
Mjerenje ukupne otpornosti zdruenog uzemljenja (Rezdr), vri se bez odvajanja uzemljivaa ija se
otpornost mjeri od ostalih uzemljivaa koji su prikljueni na njega.
Mjerenje napona dodira i napona koraka nije potrebno ako se uzemljivai i ostale zatitne mjere izvedu
prema propisima.
PODGORICA
IV.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
45
Revizija:
0
PREDMJER RADOVA I MATERIJALA
4.1. Opti dio

4.1.1 Uvod
Predmjerom su obuhvaene sve vrste radova, kao i neophodna opreme i materijal po vrstama i koliini,
neophodnim za kompletiranje objekta, izuzev sitnog nespecificiranog materijala, koga je Izvoa radova,
na bazi sopstvenih normativa i strunog iskustva, duan da predvidi i ugradi, kalkuliui u fazi nuenja
cijene ovih materijala u okviru pozicija radova, na koji se isti odnose. Po potrebi, specificirana oprema se
moe zamijeniti opremom drugog proizvoaa, odgovarajuih tehnikih karakteristika. Sve radove
predviene ovim predmjerom i predraunom, treba izvesti prema opisu pozicija iz ovog predmjera,
tehnikom opisu, tehnikim uslovima i grafikim dijelom Projekta, primjenjujui pritom, vaee tehnike
propise i standarde, kao i normativa zatite na radu.
U okviru ugovorenih cijena, po ovom predmjeru radova, Izvoa je duan da ukalkulie sve trokove
vezane za nabavku, isporuku, transport, osiguranje, ugradnju, ispitivanje i putanje u rad, dugogodinju
garanciju itd., ukljuujui tu i sve ostale radove i materijal ije je izvoenje, za predmetnu vrstu
instalacija, nalau vaei tehniki propisi i standardi. Ovdje se podrazumijeva dostava dokaza o kvalitetu
(ispitni protokoli, fabriki atesti, proizvoake garancije, tipske i pojedinane ateste ovlaenih ustanova
za ureaje specijalne namjene i sl., zatim uptustvo za rukovanje i odravanje, dokumentacije izvedenog
stanja (radni primjerak) i sl., postavljanje neophodnih natpisnih ploica sa upisanim pozicijama ureaja
prema Projektu, stavljanje oznaka upozorenja, kompletiranje zatitne opreme i sl.
Izvoa je odgovoran za obezbjeenje kvaliteta opreme i kablova u svim fazama isporuke i ugradnje, do
putanja u probni rad i zapisnike primopredaje sa Investitorom. Na zahtjev nadzornog organa, Izvoa
je duan nekvalitetnu opremu i materijal odstraniti sa gradilita u najkraem roku.
4.1.2 Obim isporuke tehnike dokumentacije

Isporuka trafostanice podrazumijeva dostavljanje od strane Isporuioca prevedene na crnogorski jezik
sledee projektno-tehnike i ispitne dokumentacije:
Projektna dokumentacija
- dispozicija elektrine opreme u trafostanici
- jednopolna ema trafostanice
- tropolna ema sklopnog srednjenaponskog bloka
- tropolna ema niskonaponskog razvodnog bloka
- tropolna ema polja javne rasvjete
- pregledni crte SN rasklopnog bloka
- pregledni crte niskonaponskog razvodnog postrojenja sa kompenzacijom
- eme vezivanja
- eme djelovanja
- proraun hlaenja energetskog transformatora.
Ispitna dokumentacija
- ateste za srednjenaponski rasklopni blok
- ateste za niskonaponsko razvodno postrojenje
- atesti za energetske transformatore
- atest za hlaenje transformatora
- atest za nivo buke u okolini trafostanice
Predmetna dokumentacije je uslov za tehniki prijem trafostanice od strane odgovarajue komisije i
Investitora.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
46
Revizija:
0
4.2. Predmjer i predraun materijala i radova

4.2.1
Graevinski dio
Kompletan arhitektonski i graevinski projekat trafostanice, osim uzemljivaa oko trafostanice, nezavisan
je od ove Projektne dokumentacije.
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
1.
Pripremno-zavrni radovi
2.
Iskop rovova za drugi i trei prsten uzemljenja

trafostanice: iskop i zatrpavanje rova za polaganje Cu
ueta za uzemljenje u zemljitu II kategorije. Prvi prsten
se postavlja u temeljnu trafostanice. Raunato sa
prosjenom irinom rova 0,4m, duina iskopa 63m,
dubina prosjena 0,75 m (prema grafikoj
dokumentaciji). Iskop mainski, uz runu doradu.
m3
Kol.
Jed. cijena
pausl.
18,9
UKUPNO 1
Ukupna
cijena
4.2.2 Elektro dio

Red.
br.
Opis pozicije
1 ) SREDNJENAPONSKO 10kV POSTROJENJE

1.1. Isporuka i montaa srednjenaponskog razvodnog postrojenja tipa
8DJH proizvodnje SIEMENS za naponski nivo 12kV,
modularnog tipa, fabriki montirano, tipski testirano, izolovano SF6
gasom, metalom oklopljeno i klimatski nezavisno razvodno
postrojenje 10 kV za unutranju montau. Postrojenje se sastoji od
dvije
vodne
i
dvije
trafo
elije,
ukupnih
dimenzija
1480x790x(1400+600) mm.
Projektovano postrojenje ima sledee karakteristike:
- Un = 12 kV -maksimalni radni napon
- Unr = 10 kV - nazivni radni napon
- f = 50 Hz - nazivna frekvencija
- In = 630 A - nominalna struja glavnih sabirnica
- Ipw = 63 kA
- Ik = 25 kA (prekidna mo)
- tiz = 1s
- temperatura okoline: -5C do +55C
U pogledu tehnikih karakteristika sva oprema mora da zadovolji
uslove iz prorauna kratkog spoja. Podnosiva snaga kratkog spoja
opreme na strani 10kV 250 MVA, Idyn 36 kA, Itherm 15 kA.
Blok 10kV sadri sledeu opremu prema jednopolnoj emi:
Vodne elije (kom 2) :
-Vodne elije tipa R, irine 310 mm, su na jednopolnoj emi
oznaene rednim brojevima =K01 i =K02, a opremljene su
srednjenaponskim, tropoloajnim SF6 sklopka-rastavljaem 12 kV /
25 kA / 630 A, sa motornim pogonom 230V AC za daljinsko
upravljanje, indikatorima napona i poloaja, uz odgovarajue
unutranje blokade prilikom nepravilne manipulacije ;
Trafo elije (kom 2) :
-Transformatorske elije tipa L430, irine 430mm, su na jednopolnoj
emi oznaene sa =K03 i =K04, a opremljene su srednjenaponskim,
vakuumskim prekidaima tipa 1.1 sa motornim pogonom za daljinsko
upravljanje i integrisanim tropoloajnim SF6 sklopka-rastavljaima sa
zemljospojnikom, 12kV/25kA/250A, sa indikatorima napona i
poloaja, pomonim tasterima za ukljuivanje i iskljuivanje
prekidaa, uz odgovarajue unutranje blokade prilikom nepravilne
manipulacije. U prikljunom odjeljku se nalaze tropolni strujni
transformatori tipa 100/5 A/A, 10VA, kl. 0,5, 10P10 ;
Niskonaponski odeljci trafo elija su opremljeni sa sledeom
opremom:
- 1 svetiljka 35W, 230V, AC/DC
- 1 uko prikljunica 16A, 230V
- 1 krajnji prekida
- 1 termostat 0-60C, 10A/250VAC
- 1 greja panela 20W, 110-265VAC/DC
- 1 jednopolni automatski prekida 6A, 10kA
- 2 dvopolna automatska prekidaa 6A, 10kA
- 1 dvopolni automatski prekida 2A, 10kA
- 4 pomona kontakta 1NO+1NC za autom.prekidae
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
- 1 multifunkcionalni mikroprocesorski zatitni ureaj tipa 7SJ45

"Siprotec".
Dodatna oprema za 10 kV postrojenje
*standardni priruni set koji sadri:
1 kom. ruica za navijanje opruge motora
1 kom. produna ipka za aktiviranje ON/OFF tastera
1 kom. ruica za pokretanje izvlaivog dela prekidaa
1 kom. ruica za zemljospojni rastavlja
1 kom. ruica za fiksni prekida
*2 bone strane postrojenja
*12 kom. indikator napona za LRM-ST SYSTEM
*komplet inskih spojnih elemenata i adaptera
*kablovski izolacioni adapteri za prikljuenje kablova 10kV u trafo
elijama, proizvodnje "RAYCHEM" (prema standardu EN 50181), tip
A (250A). Adapteri se isporuuju u kompletu od po 3 kom. za
jednoilne kablove. Ukupno 2 seta adaptera tipa RSES-5205-R sa
svim potrebnim sitnim materijalom za povezivanje na provodnim
izolatorima u trafo elijama.
Ukupno za nabavku i rad raunato za kompletno postrojenje:
set
1.2. Isporuka i montaa kablovskih zavrnica za unutranju montau tipa

POLT-12C/1XI-ML-1-13 sa odgovarajuim dodatnim cjevastim
papuicama za presovanje, za kablove tipa 3 x XHE49 1x50 mm,
6/10kV (meuveza trafo elije - SN prikljuci transformatora).
Nabavka podrazumijeva i sav potreban sitni materijal i pribor za
spajanje kablova na oba kraja.
Ukupno za nabavku i rad raunato po ugraenoj kablovskoj
zavrnici:
set
12
set
75,00
150,00
60
9,50
570,00
UKUPNO 1:
20.360,00
21.000,00
42.000,00
18.500,00
18.500,00
95,00
1.140,00
1.3. Izrada i montaa nosaa (konzola) za vertikalnu montau 10kV

kablova tipa XHE 49, kao meuveze trafo elija SN razvodnog
postrojenja i odgovarajuih transformatora u odjeljenju za njihov
smjetaj. Konzole su opremljene potrebnim sitnim materijalom za
fiksiranje za podlogu, kao i elnama za fiksiranje kablova i vezom na
sistem uzemljenja trafostanice.
Ukupno za rad, materijal i transport raunato po ugraenoj konzoli:
1.4. Isporuka materijala i izrada 10kV kablovskih veza izmeu

transformatorskih elija 10kV razvodnog postrojenja i energetskih
transformatora jednoilnim kablovima tipa 3 x XHE49 1x50 mm,
6/10kV, sa prethodno montiranim odgovarajuim zavrnicama za
unutranju montau i priborom za ovaj tip kablova (definisano ranijim
pozicijama 1.1 i 1.2).
Ukupno za nabavku i rad raunato po m ugraenog kabla:
2 ) ENERGETSKI TRANSFORMATORI
2.1. Isporuka i montaza suvog energetskog transformatora sa
nominalnim gubicima Sn = 1000kVA, U1=10kV 2.5%, U2=0.42kV,
uk=6%, sprega Dyn5, sa ugraenim PTC termistorima u
niskonaponskom namotaju prema standardima: IEC 60726, tipa
"GEAFOL - SIEMENS" 4GB6044-3DA.
Ukupno za nabavku i rad raunato po ugraenom transformatoru:
kom
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
UKUPNO 2:
3 ) NISKONAPONSKO 0.4 kV POSTROJENJE
3.1. Isporuka
i
montaa
prefabrikovanog,
tipski
testiranog,
niskonaponskog 0,4 kV rasklopnog postrojenja, tip SIVACON 8PT
''SIEMENS'', dimenzija i dispozicije prikazanih u grafikoj
dokumentaciji projekta sa sledeim karakteristikama i opremom
specificiranom za pojedine sekcije (polja) postrojenja :
- slobodostojei, dozidni, sa vratima sa prednje strane
- modularna izvedba
- spoljni stepen zatite min. IP41
- unutranji stepen zatite min. IP20
- pristup opremi sa prednje strane
- pristup kablovima sa prednje strane
- prefabrikovane horinzontalne sabirnice nazivne struje min. 1600A
- prefabrikovane vertikalne sabirnice odgovarajue nazivne struje
- prefabrikovani spojni elementi (konektori) sabirnica i opreme
3.1.1. TRANSFORMATORSKO (DOVODNO) POLJE T1
- Automatski zatitni prekida izvlaivog tipa, sa motornim pogonom
na 230VAC, sa vezom na PAC 3200; ETU45B jedinica, LSI funkcija
In = 1600A
Ir = (0,4-1) x In
Im = (1,5-10) x Ir
tip 3WL 1116 3FB36 4GA4
- Strujni mjerni transformator 0,6kV, 1500/1A, 5VA, kl.1, tip ASK
63.6, MBS
- Visokouinski, jednopolni topljivi osigura 125/6A
- Visokouinski, jednopolni topljivi osigura 125A, sa slijepim
- Pomoni rele sa 4 preklopna kontakta tip LZX:PT 570730
- Postolje pomonog relea, tip LZX:PT 78704
- Rele zatite transformatora ZIEHL MSF 220 K
- Multifunkcionalni mjerni instrument sa ETHERNET konektorom
PAC 3200 - SIEMENS
3.1.2. POLJE KOMPENZACIJE K1
- Automatski zatitni prekida SENTRON, VL630/630 (In=630A), tip
3VL 5763-1SE36-8TE1, sa zatitnom jedinicom ETU20, LSI funkcija
- Tropolna rastavna sklopka sa niskonaponskim visokouinskim
patronima tipa 3NP 4016 1CJ01 "SIEMENS", NH00 160/100A,
komplet sa patronima.
patronima tipa 3NP 4016 1CJ01 "SIEMENS" , NH00 160/63A,
- Tropolni kondenzatorski kontaktor tipa 3RT1647-1AP01
"SIEMENS" 50kvar/400V - 230V, AC6 C78
"SIEMENS" 25kvar/400V - 230V, AC6
- Prigunica za brzo pranjenje baterije tipa 4EJ 9900 0EG
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
4
2
1
1
2
2
1
1
kom
set
set
kom
kom
kom
10
Ukupna
cijena
42.000,00
Red.
br.
Opis pozicije
- Kondenzatorske baterije Un=400V, Qn = 25 kVAr sa otpornicima
za pranjenje, tipa MKK420-D-25-01
- Elektronski regulator (7-stepeni) BR6000 "EPCOS"
- Motorno-zatitni prekida tipa 3RV 1011
- Pomono rele tipa LZX: PT 570730
- Postolje relea tipa LZX: PT 78704
- Termostat
- Ugradni ventilator za hlaenje opreme u ormanu
- Minijaturni automatski prekida tipa 5SY 61
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
kom
10
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
1
1
1
1
1
1
1
kom
kom

3VL 3725-1DC36-8TD1, sa TM jedinicom, LI funkcija
kom

3VL 5780-1SE36-8TD1, ETU20 jedinica, LSI funkcija
- Strujni mjerni transformator 0,6kV, 80/1A, 2.5VA, kl.1, tip ASK 31.3
- Strujni mjerni transformator 0,6kV, 150/1A, 2.5VA, kl.1, tip ASK
- Multifunkcionalni mjerni instrument sa ETHERNET konektorom, tip
PAC 3200, SIEMENS
kom
kom
kom
kom
kom
kom
3
6
6
6
7
kom
kom

kom

3VL 5780-1SE36-8TD1, ETU20 jedinica, LSI funkcija
kom

- Multifunkcionalni mjerni instrument sa ETHERNET konektorom, tip
PAC 3200, SIEMENS
kom
kom
kom
kom
6
9
6
7
kom
kom
3.1.3. POLJE IZVODA T1

- Automatski zatitni prekida SENTRON, VL80/80 (In=80A), tip 3VL
2708-1DC36-8TD1, sa TM jedinicom, LI funkcija
3.1.4. SPOJNO POLJE

na 230VAC; ETU25B jedinica, LSI funkcija
In = 1600A
Ir = (0,4-1) x In
Im = (1,5-10) x Ir
tip 3WL 1116 3CB36 4GA4
3.1.5. POLJE IZVODA T2
3.1.6. UGAONO POLJE

Ugaono polje, komplet.
3.1.7. POLJE KOMPENZACIJE K2
3VL 5763-1SE36-8TE1, sa elektronskom jedinicom ETU20, LSI
funkcija
Ukupna
cijena
Red.
br.
Opis pozicije
- Prigunica za brzo pranjenje baterije tipa 4EJ 9900 0EG
- Kondenzatorske baterije Un=400V, Qn = 25 kVAr sa otpornicima
za pranjenje, tipa MKK420-D-25-01
- Elektronski regulator (7-stepeni) BR6000 "EPCOS"
- Motorno-zatitni prekida tipa 3RV 1011
- Pomono rele tipa LZX: PT 570730
- Postolje relea tipa LZX: PT 78704
- Termostat
- Ugradni ventilator za hlaenje opreme u ormanu
- Minijaturni automatski prekida tipa 5SY 61
Ukupno za nabavku i rad raunato za kompletno postrojenje:
3.1.8. TRANSFORMATORSKO (DOVODNO) POLJE T2

na 230VAC, sa vezom na PAC 3200; ETU45B jedinica, LSI funkcija
In = 1600A
Ir = (0,4-1) x In
Im = (1,5-10) x Ir
tip 3WL 1116 3FB36 4GA4
- Strujni mjerni transformator 0,6kV, 1500/1A, 5VA, kl.1, tip ASK
63.6, MBS
- Visokouinski, jednopolni topljivi osigura 125A, sa slijepim
- Pomoni rele sa 4 preklopna kontakta tip LZX:PT 570730
- Postolje pomonog relea, tip LZX:PT 78704
- Rele zatite transformatora ZIEHL MSF 220 K
- Multifunkcionalni mjerni instrument sa ETHERNET konektorom
PAC 3200 - SIEMENS
Ukupno za nabavku i rad, raunato za kompletno postrojenje.
3.2. Isporuka i montaa inske veze izmeu transformatorskih polja
niskonaponskog postrojenja i niskonaponskih prikljuaka
transformatora, pomou tipski testiranog, prefabrikovanog 0,4 kV
oklopljenog sabirnikog razvoda tipa 8PS-LDA 1600A "Siemens''
- nazivna struje 1600A
- podnosiva struja kratkog spoja 110kA /0.1s, 80kA/1s
- stepen zatite IP34
- kompaktna izvedba
- 4 aluminijumske pravougaone sabirnice (3L+N(1/2L)), postavljene
u galvanizovanom i obojenom metalnom oklopu
- prelazni kontakti su posrebrenih Al/Cu laminatnih traka
- komplet sa svim potrebnim elementima i delovima: pravi elementi,
skretnice, zavrnice za prikljuenje na razvodne blokove 0.4 kV,
Duina sabirnikog razvoda iznosi 11 m.
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
set
set
kom
kom
kom
kom
10
10
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
set
1
1
1
1
1
1
1
1
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
4
2
1
1
2
2
1
1
set
37.000,00
Ukupna
cijena
37.000,00
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
Ukupno za nabavku i rad raunato za kompletne inske veze u

trafostanici:
set
14.500,00
14.500,00
3.3. Isporuka materijala i povezivanje Z-konvertora u postrojenjima 0,4kV

(x2) sa PTC senzorima suvih transformatora, kablom tipa NHXHX-J
5x1.5 mm2, povezivanje TIH tastera sa dovodnim trafo poljima 0.4kV,
kao i pomonog relea, tastera i kalema za iskljuivanje prekidaa u
trafo elijama 10kV. Vodove polagati u metalnim savitljivim cijevima
odgovarajueg prenika.
Ukupno za nabavku i rad raunato za kompletne kablovske veze
sistema zatite transformatora:
set
600,00
600,00
set
850,00
850,00
UKUPNO 3:
52.950,00
940,00
940,00
3.4. Isporuka materijala i izrada komandno-signalnih i komunikacionih

kablovskih veza u trafostanici, a u skladu sa odabranom opremom
proizvoaa i projektom definisanom funcionalnou.
Ukupno za nabavku i rad raunato za kompletno izvedene
komandno-signalne i komunikacione kablovske veze u trafostanici:
4 ) ORMAR SOPSTVENE POTRONJE I BESPREKIDNO

NAPAJANJE
4.1. Isporuka i ugradnja nadgradnog razvodnog ormara sopstvene
potronje trafostanice (RO-SP), na mjestu definisanom u grafikom
prilogu projekta, izraenog od dva puta dekapiranog lima debljine 2
mm, stepena mehanike zatite IP54, otpornosti na udare IK07,
proizvodnje "Himmel" ili slian, sa ugraenom sledeom opremom
proizvodnje "Siemens" :
- tropolna teretna sklopka 63A za montau na ploi ili DIN ini tipa
3LD2 530-0TK1
- tropolna, tropoloajna izborna, teretna sklopka tipa 1-0-2, 32A, za
montau na ploi ili DIN ini
- jednopolni automatski prekida-osigura 6A, klasa C, 10 kA, tipa
5SY4 106-7
5SY4 110-7
5SY4 116-7
5SY4 120-7
5SY4 125-7
- digitalni uklopni sat tipa MS1-A, "Enel" - Beograd, sa astronomski
regulisanim vremenima za kontrolu javnog osvjetljenja
- tropolni kontaktor tipa CT 25A, 3p, "Merlin Gerin" ili sl.
- jednopolni kontaktor tipa CT 25A, 1p, "Merlin Gerin" ili sl.
- grebenasti komutator tipa CM 10/16A, 1-0-2, "Merlin Gerin" ili sl.
- monofazna "uko" prikljunica 16A, 230V, 1+N+PE tipa 5TE6 800
za montau na DIN inu
- ostali sitan nespecificirani materijal (ine, oienje, redne stezaljke,
oznake, uvodnice, kanali,...)
Ukupno za rad i materijal raunato za kompletan ormar:
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
kom
1
1
1
kom
kom
pau
set
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
4.2. Nabavka, montaa i putanje u rad UPS ureaja dimenzija ( x d x v

= 523x838x1491 mm), snage 12 kW / 15 kVA, ulaznog napona
400V, u granicama od 250V do 470V, 50 Hz u granicama 8 %,
TDH 5 %, cos 0,99 na ulazu. Izlaz 400 / 231 V, u granicama 1
%, 50 Hz, 0,05 % , efikasnost pri duploj konverziji i punom
optereenju do 96 % sa mogunou preoptereenja 125 % u
trajanju od 10 minuta, sa mogunou paralelnog rada i daljinskog
nadzora i upravljanja, autonomije aku.baterija od 47 min. pri
optereenju od 8 kW tipa G35T13KH4B4S - APC by Schneider
kom
15.000,00
UKUPNO 4:
15.000,00
15.940,00
5.1. Isporuka i ugradnja du kablovskih kanala u trafostanici,

pocinkovanih ili kompozitnih reetkastih kablovskih regala za potrebe
polaganja kablova unutar objekta trafostanice. Grafikom
dokumentacijom su definisane dionice za montau, kao i tipovi
pojedinih regala. Stavka obuhvata i isporuku potrebnih zidnih
konzola uz sav potreban sitni materijal za njihovo fiksiranje i
meusobno povezivanje i ravanje regala, kao i plastine vezice i
obujmice za fiksiranje i rasporeivanje kablova du regala.
RNK 200
12
3,50
42,00
5.2. Isporuka materijala i izrada niskonaponskih kablovskih veza unutar

trafostanice i to:
- 0,4 kV energetskih kablova
- kablova za razvod komandnog napona
- kablova za razvod komunikacionog napona
- komandno-signalnih kablova.
Kablovi se djelimino polau po prethodno ugraenim kablovskim
nosaima-regalima ili kroz fleksibilne metalne ili PVC cijevi
odgovarajueg prenika u zavisnosti od dionice polaganja. Stavka
obuhvata i sav potreban sitni materijal za njihovo fiksiranje i
povezivanje na oba kraja. Nakon polaganja kablove propisno
oznaiti na oba kraja i njihove tane trase polaganja unijeti u
tehniku dokumentaciju.
Ukupno za nabavku i rad raunato po m ugraenog kabla tipa:
NHXHX-J 5x16 mm2
NHXHX-J 5x10 mm2
NHXHX-J 5x1,5 mm2
NHXHX-J 3x2,5 mm2
NHXHX-J 3x1,5 mm2
NHXHX 2x1,5 mm2
m
m
m
m
m
m
15
18
20
40
50
100
18
15
4,1
3,5
2,4
1,85
270,00
270,00
82,00
140,00
120,00
185,00
UKUPNO 5:
1.067,00
2,5
125,00
Ukupno za nabavku i rad raunato po ugraenom UPS ureaju:
5)
KABLOVSKI REGALI I KABLOVSKE VEZE U TRAFOSTANICI
6 ) INSTALACIJE OSVJETLJENJA I PRIKLJUNICA

6.1. Isporuka i ugradnja kabla tipa NHXHX-J 3x1,5 mm2 za potrebe
napajanja svjetiljki osnovnog i nunog osvjetljenja unutar prostorija
trafostanice, kao i monofaznog ventilatora u prostoriji sa
postrojenjima. Kablovi se polau kroz PVC rebraste cijevi fi 14 mm u
ploi ili u zidu ispod maltera. Stavka obuhvata i potreban broj
razvodnih kutija fi78 mm za potrebe ravanja i povezivanja kablova
Ukupno za nabavku i rad raunato po m kabla:
50
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
6.2. Isporuka i ugradnja kabla tipa NHXHX-J 3x2,5 mm2 za potrebe

napajanja prikljunica unutar prostorija trafostanice. Kablovi se
polau kroz PVC rebraste cijevi fi 16 mm u ploi ili u zidu ispod
maltera. Stavka obuhvata i potreban broj razvodnih kutija fi78 mm za
potrebe ravanja i povezivanja kablova du trasa polaganja.
m
15
3,5
52,50
kom
2,5
7,50
kom
3,8
11,40
kom
45
90,00
6.6. Isporuka i ugradnja nadgradnih, inkadescentnih svjetiljki 60 W sa

zatitnom mreom tipa "brodska".
Ukupno za nabavku i rad raunato po ugraenoj svjetiljci:
kom
21,5
43,00
6.7. Isporuka i ugradnja nadgradnih protivpaninih svjetiljki tipa 1x8W, 2h

autonomije.
kom
43,5
130,50
UKUPNO 6:
274,90
250
250,00
Ukupno za nabavku i rad raunato po m kabla:

6.3. Isporuka i ugradnja OG jednopolnih prekidaa tipa 10A, 230 V, IP54.
Ukupno za nabavku i rad raunato po ugraenom prekidau:
6.4. Isporuka i ugradnja OG monofaznih "uko" prikljunica tipa 16A,
230V, IP54.
Ukupno za nabavku i rad raunato po ugraenoj prikljunici:
6.5. Isporuka i ugradnja nadgradnih, plafonskih fluo svjetiljki tipa 2x36 W,
IP65 u duo spoju, sa PC protektorom i sjajnim reflektorom.
7)
INSTALACIJE UZEMLJENJA I IZJEDNAAVANJA POTENCIJALA
7.1. Isporuka materijala i izrada namjenskog uzemljivaa trafostanice temeljnog uzemljivaa i dva prstenasta uzemljivaa od od FeZn
trake 25x4 mm2, kojoi se ugrauju u fazi izvoenja graevinskih
radova na obali i temelja trafostanice. Prstenovi se ugrauju na
odstojanjima od 0,5 m i 1,5 m od temelja trafostanice na dubinama
0,3 m, te povezuju meusobno u etiri pravca, trakama. Sa
Temeljnog uzemjivaa se izvode 2 izvoda od FeZn trake za
gromobranske spustove i 2 izvoda od Cu 50 mm2 za GSIP:
- traka FeZn 25x4 mm2
- Cu ue 50 mm2
- ukrsni komad traka-ue, sl. tipu HERMI KON 02 A Cu/Rf/Rf,
kat.broj 400109
- ukrsni komad traka-traka, sl. tipu HERMI KON 01 Rf, kat.broj
050422.
Ukupno za nabavku i rad raunato po kompletno izvedenom sistemu
sabirnih zemljovoda:
m
m
100
8
kom
kom
15
set
Red.
br.
Opis pozicije
7.2. Isporuka materijala i izrada sabirnih zemljovoda - prstenastog u

prostoriji SN i 0,4 kV postrojenja i radijalnih u prostorijama trafo
boksova, od bakarnog ueta presjeka 50mm2 (cca 25m). Uad se
ugrauju na zidnim odstojnim nosaima (sl. tipu ZON 03 HERMI,
Rfpvc ili PE, fi 10, fiksiranje sa vijpcs 50mm), iznad gornjeg
kablovskog nosaa-regala. Nosai se ugrauju na svakih 0,6 m
meurastojanja (pcs cca 40). Prikljuenje sabirnih zemljovoda na
GSIP izvesti korienjem kablovskih bakarnih cjevastih papuica za
gnjeenje (DIN 46235) i vijaka sa podlokama, rascjepkama i vijcima
M12. Na isti nain na GSIP izvrie se prikljuivanje uadi koja se
polau uz SN kablove i kojima se povezuju uzemljivai susjednih
trafostanica. Spajanje otcjepa na sabirne zemljovode vrie se
pomou pcspresionih odvojnih spojnica za spajanje 2 bakarna
provodnika (ueta) 50/50 mm2.Broj spojnica ue-ue cca 6 pcs.
Ugradnja prema grafikoj dokumentaciji u prilogu:
- ue Cu 50mm2
- zidni odstojni nosai (sl. tipu ZON 03 HERMI, Rfpvc ili PE, fi 10,
fiksiranje sa vijkom 50mm)
- kablovska bakarna cjevasta papuica za gnjeenje (DIN 46235) i
vijak sa podlokama, rascjepkama i navrtkama M12
- kompresionaodvojna spojnica za spajanje 2 bakarna provodnika
(ueta) 50/50 mm2.
Ukupno za nabavku i rad raunato po kompletno izvedenom sistemu
7.3. Isporuka materijala i izrada veza za izjednaavanje potencijala svih
metalnih masa unutar trafostanice koje u normalnom pogonu nijesu
pod naponom ali prilipcs kvara mogu doi pod napon (rasklopni blok
10 kV, niskonaponski razvodni ormar 0,4 kV, energetski
transformator, kablovske glave 10 kV, nosai trafoa, konzole,
kablovski nosai-regali/ako budu metalni i sl.) i elemenata
graevinske konstrukcije trafostanice (armatura), sabirnice PE voda
u 0,4 kV postrojenjima i razvodnim ormarima. Veze se izvode od
bakarnog ueta presjeka 50mm2, prosjene duine 0,5m. Veze su
na jednoj strani opremljene kablovskim bakarnim cjevastim
papuicama za gnjeenje 50/10(mm2/vijak M) za prikljuivanje na
odgovarajui vijak. Spajanje otcjepa na sabirne zemljovode vrie se
pomou pcspresionih odvojnih spojnica za spajanje 2 bakarna
provodnika (ueta) 50/50 mm2.Broj spojnica ue-ue cca 22 pcs.
Ugradnja prema grafikoj dokumentaciji u prilogu:
- Cu ue 50 mm2, na jednoj strani opremljeno kablovskim bakarnim
cjevastim papuicama za gnjeenje 50/10(mm2/vijak M) za
prikljuivanje na odgovarajui vijak, prosjene duine 0,5 m
- kompresiona odvojna spojnica za spajanje 2 bakarna provodnika
(ueta) 50/50 mm2
Ukupno za nabavku i rad:
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
25
kom
40
set
kom
set
6
1
kom
22
kom
22
set
Ukupna
cijena
1.000,00
1.000,00
750
750,00
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
7.4. Isporuka materijala i izrada veza za izjednaavanje potencijala

ostalih metalnih masa unutar trafostanice koje u normalnom pogonu
nijesu pod naponom ali prilipcs kvara mogu doi pod napon:
elemenata bravarije (vrata, aluzine i sl.), nosaa reetki i elinih
reetki kablovskih kanala, i sl. Veze se izvode od bakarnog ueta
presjeka16mm2, prosjene duine 0,5m. Veze su na jednoj strani
opremljene kablovskim bakarnim cjevastim papuicama za
gnjeenje 16/8(mm2/vijak M) za prikljuivanje na odgovarajui vijak.
Spajanje otcjepa na sabirne zemljovode vrie se pomou
pcspresionih odvojnih spojnica za spajanje 2 bakarna provodnika
(ueta) 50/16 mm2.Broj spojnica ue-ue cca 50 pcs. Na
elementima koji nemaju namjenski zavrtanj za uzemljenje ugradie
se zavarivanjem vijci M8, sa 2 ravne podloke, jednom zupastom ili
rascijepljenom i odgovarajuom navrtpcs. Ugradnja prema grafikoj
- Cu ue 16 mm2, na jednoj strani opremljeno kablovskim bakarnim
cjevastim papuicama za gnjeenje 16/8(mm2/vijak M) za
prikljuivanje na odgovarajui vijak, prosjene duine 0,5 m
- kompresiona odvojna spojnica za spajanje 2 bakarna provodnika
(ueta) 50/16 mm2
- zavrtanj za uzemljenje - vijak M8, sa 2 ravne podloke, jednom
zupastom ili rascijepljenom i odgovarajuom navrtkom.B140
kom
50
kom
50
kom
set
25
1
500
500,00
set
95
95,00
kom
set
8
1
40
40,00
set
25
25,00
UKUPNO 7:
2.660,00
7.5. Isporuka u ugradnja poliesterskog ormaria sa vratima, dimenzija

cca 300x200x80 mm sa ugraenom glavnom sabirnicom za
izjednaenje potencijala (GSIP). Sabirnica je od Cu, dimenzija cca
250x50x5mm, na odgovarajuim draima - potpornim izolatorima.
Sabirnica je opremljena sa 20 vijaka M10, komplet sa po 2 ravne i
jedna rascijepljena podloke i navrtkom, u "cik-cak" rasporedu. Sa
donje i gornje strane ormaria su otvori za uvoenje Cu uadi.
Ormari se ugrauje u zid, prema dispozicionom crteu.
7.6. Povezivanje GSIP u trafostanici sa temeljnim uzemljivaem objekta i
trafostanice, najmanje na dva mjesta, preko ispitne spojnice, sline
tipu KON 03 HERMI, Cu/Rf/Rf fi8/P. Takoe izvriti povezivanje na
GSIP Cu uadi 95 mm2 (meusobne veze trafostanica, 2), dvije
veze na unutranji zemljovod trafostanice. Krajeve kablova opremiti
sa kablovskim bakarnim cjevastim papuicama za gnjeenje
120(95,50)/10(mm2/vijak M) za prikljuivanje na odgovarajui vijak
na GSIP:
- kablovska bakarna cjevasta papuica za gnjeenje 120(95,50)/10
(mm2/vijak M).
7.7. Zdruivanje uzemljenja u TS 10/0,4 kV, to obuhvata izradu veze
izmeu neutralne i zatitne sabirnice u niskonaponskom razvodnom
postrojenju (zdruivanje uzemljenja) kablom NHXHX-J presjeka min.
95 mm2 1kV (ukoliko fabriki nije izvreno povezivanje sabirnicama).
Zdruivanje izvesti na po dva mjesta po niskonaponskom bloku.
Red.
br.
Opis pozicije
8 ) ZATITNA OPREMA
8.1. Isporuka i ugradnja zatitne opreme u TS:
- Jednopolna ema TS
- Uputstvo za pruanje prve pomoi povrijeenima od elektrine
- Uputstvo za rukovanje "Zlatna pravila"
- Tablica sa upozorenjem na opasnost sa spoljne strane vrata
- Natpisne ploice i oznake
- Crvena zatitna greda/letva sa opomenskom tablicom u trafo
- Tablica maksimalno dozvoljenih vrijednosti otpornosti uzemljenja
trafostanice
- Tablica sa podacima o vrsti zatite od previsokog napona dodira u
niskonaponskoj mrei
- Potreban broj opomenskih tablica
- Dep za dranje knjige evidencije postrojenja sa unutranje strane
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
kom
kom
kom
kom
set
kom
1
1
1
3
1
2
kom
kom
set
kom
set
1
1
1
1
Ukupna
cijena
450
450,00
UKUPNO 8:
450,00
2.100,00
2.100,00
Napomena:
Propisima za distributivne TS koje ispunjavaju uslove za primjenu zdruenog
uzemljenja ili imaju temeljni uzemljiva nije potrebno opremati:
- Gumenim izolacionim tepihom i izolovanim postoljem za rukovanje, poto je
TS armiranobetonska i izvreno izjednaavanje potencijala
- Izolacionom motkom za rukovanje, gumenim rukavicama, gumenim
izmama
- Vatrogasnim aparatima i tablicom (uputstvom) za gaenje poara, poto ovu
opremu nose deurne ekipe za intervencije
9 ) USLUGE I RADOVI
1.
Izrada investiciono-tehnike dokumentacije
2.
Mjerenje otpornosti rasprostiranja uzemljivaa zdruenog uzemljenja

TS 10/0,4 kV, to obuhvata:
- Mjerenje ukupne otpornosti rasprostiranja uzemljivaa zdruenog
uzemljenja TS. Ovo mjerenje izvriti uz prethodno povezivanje na
osnovni uzemljiva TS svih drugih elemenata uzemljivakog sistema
koji su i u normalnom pogonu povezani (npr. sabirnog zemljovoda u
TS, plateva napojnih kablova 10 kV i dr.).
3.
pau
- Pregled svih spojeva sa postavljanjem natpisne tablice za

zdrueno uzemljenje i plombiranje spoja na ispitnoj spojnici.
Ukupno za rad i materijal.
set
350
350,00
Ispitivanje opreme u trafostanici, to obuhvata:

- Ispitivanje i podeavanje zatite, elektrine blokade na 1kV i
naponsko ispitivanje opreme u TS
- Naponsko ispitivanje kablovske veze 10 kV trafo elijatransformator, sa ispisivanjem, postavljanjem i plombiranjem tablice i
protokolskog broja.
Ukupno za rad, materijal i transport.
set
650
650,00
UKUPNO 9:
3.100,00
Red.
br.
Opis pozicije
Jed.
mjere
Kol. Jed. cijena
Ukupna
cijena
ZBIRNA REKAPITULACIJA
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
SREDNJENAPONSKO 10kV POSTROJENJE

ENERGETSKI TRANSFORMATORI
NISKONAPONSKO 0.4 kV POSTROJENJE
ORMAR SOPSTVENE POTRONJE I BESPREKIDNO NAPAJANJE
KABLOVSKI REGALI I KABLOVSKE VEZE U TRAFOSTANICI
INSTALACIJE OSVJETLJENJA I PRIKLJUNICA
INSTALACIJE UZEMLJENJA I IZJEDNAAVANJA POTENCIJALA
ZATITNA OPREMA
USLUGE I RADOVI
20.360,00
42.000,00
52.950,00
15.940,00
1.067,00
274,90
2.660,00
450,00
3.100,00
UKUPNO ( ) :
PDV 17% ( ) :
SVE UKUPNO ( ) :
Podgorica, 26. februar 2010.
138.801,90
23.596,32
162.398,22
Odgovorni projektant
PODGORICA
V.
5.1.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
58
Revizija:
0
PREGLED PRIMIJENJENIH TEHNIKIH REENJA

ZATITE NA RADU
Primjenjeni propisi
Popis tehnikih propisa, standarda i preporuka korienih prilikom izrade ovog projekta:
Pravilnik o tehnikim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000V
(Sl.list SFRJ, br.13/78 i Sl. list SRJ, br. 61/95)
Pravilnik o tehnikim mjerama za pogon i odravanje elektroenergetskih postrojenja
(Sl. list SFRJ, br. 19/68 )
Pravilnik o tehnikim propisima za specijalnu zatitu elektroenergetskih postrojenja od poara
(Sl. list SFRJ, br. 13/78)
Opti uslovi za isporuku elektrine energije (Sl.list RCG, br. 1/90)
Tehnika preporuka TP-1b (EPCG)
Pravila i mjere sigurnosti pri radu na elektroenergetskim postrojenjima
Zakon o ureenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list CG, br.51/2008)
Zakon o zatiti od poara (Sl.list RCG, br. 47/92)
5.2.
Prilog mjera zatite na radu

Saglasno zahtjevima Zakona o zatiti na radu (Slubeni list RCG, br. 79/2004), prilikom izgradnje objekata
potrebno je primjenjivati sve propisane mjere zatite na radu i tako stvoriti uslove za spreavanje i
otklanjanje opasnosti u fazi izgradnje i u ekspolataciji.
Prilikom izrade ovog projekta uoene su odreene opasnosti koje se mogu pojaviti u fazi izgradnje i
korienja objekta, pa je neophodno preuzeti odgovarajue mjere zatite. Kako e se radovi kod odravanja
i eksploatacije odvijati u blizini napona opasnog za ljude, neophodan je vei stepen znanja, strunosti,
iskustva i odgovornosti radnika.Stoga je potrebno da ove radove izvode strune i osposobljene ekipe, koje u
svojim organizacijama imaju interna pravila i uputstva, kako bi bilo sigurno da su neposredni izvrioci na
vrijeme upoznati sa opasnostima pri radu u blizini opasnog napona i i obueni za rad. Radove prikljuenja
treba izvoditi pri beznaponskom stanju.
Opasnosti i tetnosti koje se mogu pojaviti pri izgradnji i korienju trafostanice i odgovarajue mjere zatite
su:
direktni dodir djelova pod naponom, i
previsoki napon dodira.
5.2.1.
Zatita od opasnih napona dodira
5.2.1.1. Opasnost od indirektnog dodira - napona dodira i napona koraka

Zatita je izvedena izjednaavanjem potencijala - spajanjem svih metalnih djelova na zdrueno uzemljenje
TS.
5.2.1.2. Opasnost od direktnog dodira
Zatita je izvedena zatvranjem dijelova pod naponom u odgovarajua kuita. Visoki stepen zatite od
direktnog dodira je jedna od osnovnih prednosti primjenjenih blokova srednjeg i niskog napona. To je
ostvareno:
oklopljenim srednjenaponskim postrojenjem,
potpuno izolovanim niskonaponskim prekidaima i osigurakim letvama, primjenom permanentno
postavljenih izolacionih kapa na prikljucima kablova niskog napona.
Prikljuak na NN stranu energetskog transformatora izveden je pomou oklopljenog sabirnikog razvoda
8PS-LDA 1600A, SIEMENS. Prostor transformatora je dostupan samo izvana, kroz posebna vrata
transformatorske komore, na kojima predvieno postavljanje sa unutranje strane vrata preage na visini od
1 m, iza koje su dijelovi pod naponom udaljeni min 500 mm.
5.3.
Podjela postrojenja po zonama opasnosti

I ZONA - obuhvata prostore sklopnih blokova srednjeg i niskog napona u kojima se vri manipulacija i
kontrola postrojenja.
II ZONA - obuhvata prostor prikljuka na srednjenaponskom sklopnom bloku i transformatoru.
5.4.
Pravila za bezbjedan rad
Iskljuenje - vidljivo odvajanje od napona.

Osiguranje od ponovnog (sluajnog) ukljuenja.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
59
Revizija:
0
Provjera beznaponskog stanja.

Uzemljenje i kratko spajanje.
Ograivanje od djelova pod naponom.
5.5.
Pregled projektom datih rjeenja za osiguravanje uslova za siguran rad - opte
5.5.1.
SN rasklopni blok
Iskljuenje napona se vri rastavnom sklopkom u vodnim poljima, odnosno prekidaem u trafo poljima.
Osim daljinskog upravljanja, u vodnim poljima se kompletna manipulacija moe obavljati runo, a u
transformatorskim poljima se moe iskljuivati i tasterom sa NN bloka.
Poloaj sklopnih aparata je vidljiv na slijepoj emi s pokazivaima poloaja, koja je izvedena na prednjoj
tabli.
Za spreavanje ponovnog ukljuenja postavlja se na vrata SN sklopnog bloka ploa s natpisom NE
UKLJUUJ - OPASNO!.
Provjera beznaponskog stanja vri se odgovarajuim indikatorima napona.
Dielektrino ispitivanje kablova mogue je obaviti pomou posebnih prikljuaka koji se montiraju na
adaptere.
Uzemljenje i kratko spajanje u vodnim i transformatorskim poljima vri se ukljuenjem zemljospojnika,
koji su mehaniki blokirani s pripadajuimm rastavnim sklopkama.
5.5.2.
Razvodno postrojenje niskog napona

Iskljuenje kompletnog NNRO moe se izvriti tropolnim prekidaem u dovodnom polju sa energetskog
transformatora.
Osiguranje od sluajnog ukljuenja vri se postavljanjem ploe upozorenja NE UKLJUUJ - OPASNO!.
Ograivanje od djelova pod naponom vri se zakljuavanjem objekta.
5.5.3.
Rad u blizini napona

Kod izvoenja radova u blizini napona potrebno je sve radnike upozoriti na djelove koji se nalaze pod
naponom i tano odrediti opseg rada i podruja kretanja.
U NN razvodu su osigurani elementi izolacionog razdvajanja pojedinih odvoda u obliku izolacionih kapa za
prikljuke kablova ili plastinih za sabirnice i leita osiguraa. Kod radova u blizini SN strane energetskog
transformatora potrebne su mjere u vidu pouzdanih zatitnih pregrada i tome slino.
5.5.4.
Rad pod naponom

Radom pod naponom smatra se onaj rad pri kojem se djelovi objekta pod naponom dodiruju prema
propisanom postupku. Doputen je na NN postrojenju.
5.6.
Prikaz primjene mjera zatite na radu za potencijalna mjesta rada u TS
5.6.1.
Rad na prikljunom srednjenaponskom kablu

Zona rada: prostor kablovskog prikljuka.
Iskljuiti rastavnu sklopku.
Osigurati od ponovnog (sluajnog) ukljuenja i postaviti tablicu upozorenja.
Provjeriti beznaponsko stanje (indikatorom napona).
Ukljuiti zemljospojnik.
5.6.2.
Rad na pogonima rastavnih sklopki

Zona rada: cijeli prostor SN bloka (rastavna sklopka, kablovski zavreci, zemljospojnik).
Iskljuiti rastavnu sklopku.
Provjeriti beznaponsko stanje.
Uzemljiti i kratko spojiti u transformatorskom polju i u susjednom vodnom polju.
5.6.3.
Rad na srednjenaponskom spojnom vodu i transformatoru

Zona rada: prostor u transformatorskom polju, ukljuujui radove na energetskom transformatoru.
Iskljuiti prekida u transformatorskom polju.
Provjeriti beznaponsko stanje u transformatorskom polju.
Uzemljiti i kratko spojiti u transformatorskom polju.
5.6.4.
Rad na niskonaponskom spojnom vodu, sklopnom aparatu i sabirnicama

Zona rada: NN spojni vod, rastavni prekida NN sekcija i sabirnice NN.
Iskljuiti prekida(e) u SN transformatorskom polju i prekida)e) u NN trafo polju.

PODGORICA
5.6.5.
Datum:
februar 2010.
Stranica:
60
Revizija:
0
Rad na niskonaponskim odvodima

Zona rada: NN odvodi u kojima su provedene prethodno opisane mjere.
Iskljuiti zatitne prekidae na NN strani.
Uzemljiti i kratko spojiti na mjestima NN zatitnih prekidaa i odvodima u kojima se radi.
NAPOMENA: Rad u NN odvodu uz ostale odvode pod naponom mogu je samo u sluajevima koje doputa
Pravilnik o tehnikim mjerama za siguran rad na elektroenergetskim objektima.
U suprotnom, na rastavnoj sklopki u NN dovodu primjeniti pravila 1-3 (odnosno iskljuiti sklopni aparat, osigurati od
ponovnog sluajnog ukljuenja, provjeriti beznaponsko stanje).
5.7.
Zatita od prenapona
S obzirom da se TS na SN naponu prikljuuju na kablovsku mreu, nije obavezna ugradnja metal-oksidnih
odvodnika prenapona u vodnim poljima. Taj uslov se ne postavlja ni sa aspekta mogue pojave sklopnih
prenapona, imajui u vidu karakter potroaa u konzumu.
5.8.
Primjena ostalih pravila zatite na radu
Na ulaznim vratima se postavlja natpis za upozorenje na opasnost od elektrine struje.

Unutar postrojenja, na unutranjoj strani vrata se postavlja jednopolna ema transformatorske stanice,
tablica s pet pravila za siguran rad, kao i uputstva za pruanje prve pomoi.
Srednjenaponski i niskonaponski blokovi su opremljeni natpisnim ploicama.
Zatitna oprema potrebna za primjenu mjera zatite na radu nalazi se u prostoriji kod nn bloka.
Obzirom da su predmetni objekti projektovani prema vaeim tehnikim propisima i normativima, uz

potovanje preporuka i iskustva, uz voenje rauna o svim eventualnim opasnostima, iste su svedene na
najmanju moguu mjeru.
5.9.
Sredstva line zatite

Sredstva line zatite su: radno odijelo, zatitne kone rukavice, lem, titnik za oi i lice ili zatitne naoare,
kona obua sa gumenim onom.
5.10.
Zatitna oprema
Prema potrebi koristi se zatitna oprema:
indikator napona
prenosna naprava za uzemljavanje i kratko spajanje
ureaj za mehaniko probijanje kablova
izolacioni alat i druga oprema i ureaji.
5.11.
Ostalo
U svim radovima na kablovskim vodovima uslovljava se uee najmanje dvije strune osobe, od kojih je
jedna rukovodilac radova.
PODGORICA

VI.
PREGLED PRIMIJENJENIH TEHNIKIH REENJA

ZATITE OD POARA
6.1.
Primijenjeni zakoni i propisi
6.2.
Datum:
februar 2010.
Stranica:
61
Revizija:
0
Zakon o zastiti od poara (Sl.list RCG, br. 74/1992)

Pravilnik o tehnikim normativima za zatitu elektroenergetskog postrojenja i ureaja od poara
(Sl.list SFRJ br.74/90.)
Pravilnik o tehnikim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V
(Sl.list SFRJ br.4/74. i 13/78.)
Pravilnik o tehnikim normativima za elektrine instalacije niskog napona (Sl.list SFRJ, br. 53/1988)
Pravilnik o standardima za elektrine instalacije u zgradama (Sl.list SFRJ, br. 09/1986)
Pravilnik o tehnikim normativima za zatitu elektroenergetskih postrojenja od prenapona
(Sl.list SFRJ, br. 44/1986)
Prilog mjera zatite od poara

Shodno lanu 11 Zakona o zatiti od poara (Sl. list RCG, br. 47/92) uz projektnu dokumentaciju za ovaj
investicioni objekat prilae se izvod mjera za zatitu od poara.
Predvieni objekat je projektovan u duhu navedenih vaeih propisa kao i drugih propisa, tehnikih
preporuka i standarda kojima su obuhvaene mjere za sigurnost objekta:
1.
Sva oprema je tipska, izraena od materijala predvienih za tu namjenu.
2.
Zatita od preoptereenja i kratkih spojeva obezbijeena je ugraenom zatitnom opremom u TS

35/10kV, odnosno u SN i NN postrojenjima TS 10/0,4 kV.
3.
Zatita od atmosferskih prenapona postignuta je do zadovoljavajueg stepena izborom tipa mree i

gromobranskom instalacijom objekta trafostanice.
4.
Trafostanica je projektovana saglasno zahtjevima Pravilnika o tehnikim propisima za specijalnu zatitu

elektroenergetskih postrojenja od poara (Sl. list SFRJ, br. 13/78)
5.
Obaveza odravanja objekta u ispravnom pogonskom stanju bitno smanjuje rizik od havarije ili poara,
to se postie redovnim godinjim pregledom objekta i njegovim planiranim remontom, a to je u
nadlenosti budueg vlasnika objekta.
Sve naprijed navedene mjere obezbjeuju pogonsku sigurnost objekta i svode na minimum opasnost od
moguih havarija odnosno poara. Transformatorska stanica je izgraena od vatrootpornih materijala
(betonski zidovi, pod i krov, metalna vrata, aluzine i nosai opreme). Svi upotrijebljeni materijali i nosai
opreme su slabo gorivi.
PODGORICA
VII.

Datum:
februar 2010.
Stranica:
62
Revizija:
0
PROGRAM KONTROLE I OSIGURANJA KVALITETA
Tokom izgradnje objekta (nabavka opreme, izgradnja, putanje u pogon) vre se kontrole, ispitivanja i
mjerenja kako bi se dokazao kvalitet ugraenih elemenata, odnosno izvedenih radova. Prilikom izrade
moraju se potovati svi zahtjevi definisani ovim Projektom.
7.1
Preuzimanje opreme
Pri isporuci trafostanice dostavljaju se potvrde o kvalitetu isporuene opreme, odnosno atesti i ispitni
izvjetaji pojedinanog ispitivanja, kojima se dokazuje da je oprema izraena i ispitana u skladu sa
vaeim normama.
Pojedini djelovi, odnosno elementi trafostanice imaju potvrde o kvalitetu u skladu sa sljedeim propisima
i normama:
a) Energetski transformator
1. JUS N.H1.011/85
2. JUS N.H1.019/87
3. JUS N.H1.005/90
4. JUS N.H1.050/74
5. JUS N.H1.551/90
6. JUS N.H1.005/90
7. IEC 76-1/93
8. IEC 354/91
Energetski transformatori. Opti tehniki uslovi.

Energetski transformatori. Oznaavanje stezaljki i izvoda.
Energetski transformatori. Trofazni uljni distributivni transformatori nazivnih snaga
od 50 do 2500 kVA. Nazivne vrijednosti i oprema.
Energetski transformatori. Gasni rele.
Energetski transformatori. Odreivanje nivoa buke transformatora i prigunica.
Energetski transformatori. Trofazni uljni distributivni transformatori nazivnih snaga
od 50 do 2500 kVA. Nazivne vrijednosti i oprema.
Power transformers. Part 1: General
Smjernice za optereenje uljnih energetskih transformatora.
b) Srednjenaponski sklopni blok

1. JUS N. BO.030/78
2. JUS NA5.012/63
3. JUS N.B4.050
4. IEC 298/90
5. IEC 694 /80

6. IEC 282-1/85,88
7. VDE 0670
Koordinacija izolacije
Dielektrina vrstoa vrstih izolacionih materijala prema naponu industrijske
frekvencije. Postupci i ispitivanja.
Zatitna izolaciona ploa. Opti tehniki uslovi i ispitivanja.
A.C.metal-enclosed switchgear and controlgear for rated voltages above 1 kV
and up to and including 52 kV.
Common clauses for high-voltage switchgear and controlgear standards.
High voltage fuses. Part 1: General.
Part 6: Switchgear. Internal interference arcs
Part 3: High voltage and low break switches.
Part 2: Earthing switches.
c) Niskonaponski sklopni blok

1. JUS N.K5.503/88
2. JUS N.B2.741
3. IEC 439-1/92
Niskonaponski sklopni blokovi. Zahtjevi za tipski ispitane i parcijalno ispitane

sklopne blokove.
Elektrine instalacije niskog napona. Zahtjevi za sigurnost. Zatita od elektrinog
udara.
Low-voltage switchgear and controlgear assemblies. Part 1: Requirements for
type-tested and partially type-tested assemblies.
d) Srednjenaponska rastavna sklopka i prekidai

1. IEC 56
2. IEC 265-1/83
3. IEC 129/84
4. VDE 0670
High-voltage alternating current circuit-breakers

High voltage switches
Part 1: High-voltage switches for rated voltages above 1 kV and less than 52 kV.
Alternating current disconnectors and earthing switches.
Part 6: Switchgear. Internal interference arcs
Part 3: High voltage and low break switches.
Part 2: Earthing switches.
e) Niskonaponska rastavna sklopka

1. JUS N.K5.012/82
Niskonaponske sklopke, rastavljai, rastavne sklopke i kombinacije s topljivim

osiguraima.Opti tehniki uslovi i ispitivanje.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
63
Revizija:
0
f) Kablovi
1. JUS N.CO.010/83
Elektroenergetika. Boje za oznaavanje i sistem oznaavanja ila kablova,

izolovanih provodnika za nazivne napone do 1 kV.
2. JUS N.C4.201/90
- Elektroenergetika. Instalacioni vodovi s izolacijom od PVC mase, tip P/M, nazivnog
napona 450/750V.
3. JUS N.CO.202/83
- Elektroenergetika. Instalacioni vodovi s izolacijom od PVC mase, tip P/F, nazivnog
napona 450/750V.
4. JUS N.C5.230/87
- Elektroenergetika. Kablovi s izolacijom od termoplastinog ili umreenog
polietilena sa platem od termoplastinih ili elastomernih masa, za nazivne napone od
1 kV do 35 kV.
5. JUS N.C5.235/87
- Elektroenergetika. Ispitivanje kablova s izolacijom od termoplastinog ili umreenog
polietilena, s platem od termoplastinih ili elastomernih masa, za nazivne napone
od 1 kV do 35 kV.
6. IEC 502-1/83, 84,87,94 - Extruded solid dielectric insulated power cables for rated voltages from 1 kV up to
30 kV.
g) Prostor transformatorske stanice
1. JUS U.J6.201/89
7.2
Akustika u graevinarstvu. Tehniki uslovi za projektovanje i graenje zgrada.
Putanje objekta u pogon
Nakon izgradnje objekta, a prije putanja u pogon, potrebno je obaviti sledea mjerenja i o njima izdati
izvjetaje:
a) Izvjetaj o funkcionalnom ispitivanju zatite energetskog transformatora, prema Pravilniku o tehnikim
normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V (Sl.list br.4/74 i 13/78).
b) Izvjetaj o mjerenju otpora zdruenog uzemljenja trafostanice, prema Pravilniku o tehnikim
normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V, lanovi 147 i 158,
odnosno Pravilnika o tehnikim normativima za zatitu niskonaponskih mrea i pripadajuih trafostanica (Sl.list SFRJ, br.13/78) i dopuna pravilnika (Sl. list SRJ, br.37/95).
c) Zapisnik o ispitivanju SN kablova za vezu: energetski transformator - SN transformatrosko polje.
d) Zapisnik o ispitivanju plata SN kablova za vezu: energetski transformator - transformatorsko polje.
e) Izvjetaj o ispitivanju dielekrine vrstoe i izolacije namotaja.
f) Geodetski snimak uzemljivaa trafostanice.
PODGORICA

Datum:
februar 2010.
Stranica:
64
Revizija:
0
GRAFIKA DOKUMENTACIJA
Lokacija trafostanice TS-M4 i dispozicija opreme sa kablovskim
meuvezama
Blok ema trafostanice TS-M4
Jednopolna ema 10 kV postrojenja trafostanice TS-M4
Prednji izgled i osnova 10 kV postrojenja trafostanice TS-M4
Jednopolna ema 0,4 kV postrojenja trafostanice TS-M4
Izgled razvodnog postrojenja 0,4 kV trafostanice TS-M4
Transformator 10/0,4 kV, 1000 kVA - izgled
Termika zatita transformatora
Instalacije uzemljenja i izjednaavanja potencijala trafostanice TS-M4
Instalacije osvjetljenja i prikljunica trafostanice TS-M4
Detalji ekvipotencijalizacije
Jednopolna ema RO-SP trafostanice TS-M4
MB-11-02-TQ-M731
MB-11-02-TQ-M732
MB-11-02-TQ-M733
MB-11-02-TQ-M734
MB-11-02-TQ-M735
MB-11-02-TQ-M736
MB-11-02-TQ-M737
MB-11-02-TQ-M738
MB-11-02-TQ-M739
MB-11-02-TQ-M740
MB-11-02-TQ-M741
MB-11-02-TQ-M742

Documents - Tips - Porto Montenegro Glavni Projekat Ts 55bd1b780647e PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Documents - Tips - Porto Montenegro Glavni Projekat Ts 55bd1b780647e PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Architectural and project management

Datum: Mart 2010

MARINA PORTO MONTENEGRO - TIVAT

DOO za projektovanje, inenjering, mjerenja i analize

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

ADRIATIC MARINAS d.o.o. - Tivat

Neboja Nikitovi, die

Glavni projekat trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV,

Neboja NIKITOVI, dipl.el.in.

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

PREDMJER RADOVA I MATERIJALA

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

PREGLED PRIMIJENJENIH TEHNIKIH REENJA ZATITE NA RADU

PREGLED PRIMIJENJENIH TEHNIKIH REENJA ZATITE OD POARA

PROGRAM KONTROLE I OSIGURANJA KVALITETA

Lokacija trafostanice TS-M4 i dispozicija opreme sa kablovskim

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

da Neboja NIKITOVI, dipl.el.in. (elektroenergetskog smjera), u stalnom radnom odnosu u

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Neboja NIKITOVI, die

Podgorica, Februar 2010.

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

TEHNIKI PODACI ZA TS M4 10/0,4 kV/kV, 2 x 1000 kVA

ADRIATIC MARINAS doo Tivat

Trafostanica je smjetena u zasebnom objektu namjenski izgraenom za smjetaj

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Dokumentaciju uraditi u svemu prema:

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

1.1 Uvodni dio

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Popis primijenjenih tehnikih propisa, standarda i preporuka

Prilikom izrade ovog projekta korieni su sljedei tehniki propisi:

Pravilnik o tehnikim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Tehniki uslovi za realizaciju projekta

1. Transformator treba da odgovara standardima za energetske transformatore (JUS N.H1.001-019 i

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Razvodna postrojenja visokog i niskog napona

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

1. Predmet projekta i obrazloenje gradnje

- maximum possible demand maksimalna instalisana snaga

2. Nazivni napon mree

3. Izvor napajanja elektrinom energijom na strani 10 kV

Trafostanica 10/0,4 kV/kV

1. Osnovne karakteristike transformatorske stanice

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Rasklopni blok srednjeg napona

Rasklopni blok niskog napona

predviena u napojnoj TS 35/10 kV

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Zatita od previsokog napona dodira

2. Transformacija 10/0,4 kV/kV

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

Rasklopni blok (razvodno postrojenje) srednjeg napona (10 kV)

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje

GLAVNI PROJEKAT trafostanice TS-M4 10/0,4 kV/kV, 2x1000 kVA za napajanje