Σχέδιο Νόμου για «Το Σύστημα Ασφάλισης της Αγροτικής Παραγωγής και του

Αγροτικού Κεφαλαίου»

Αιτιολογική έκθεση

Γενικές παρατηρήσεις

1. Η ασφάλιση της αγροτικής παραγωγής και του αγροτικού κεφαλαίου, αποτελεί

ένα από τα αποτελεσματικότερα μέτρα αντιμετώπισης και διαχείρισης των κινδύνων
και των κρίσεων που είναι σύμφυτοι στον αγροτικό τομέα. Με την ασφάλιση αυτή,
εξασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό η σταθερότητα στον ταμειακό προγραμματισμό της
αγροτικής εκμετάλλευσης και σε τελικό βαθμό η οικονομική επιβίωσή της, αφού
δίνει τη δυνατότητα στον αγρότη, σε περίπτωση καταστροφής της σοδειάς του ή
του ζωικού κεφαλαίου του, να έχει ένα ελάχιστο σταθερό εισόδημα. Στη συνείδηση
μάλιστα του μέσου αγρότη, οι αποζημιώσεις μετά από μία φυσική καταστροφή
έχουν σπουδαιότερη θέση από εκείνη που κατέχουν άλλες μορφές ενισχύσεων. Στις
μέρες μας, οι γεωργοασφαλίσεις αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, καθώς αποτελούν
βασικό μηχανισμό, μέσω του οποίου διοχετεύονται σημαντικά κεφάλαια σε δεκάδες
χιλιάδες αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Η σοβαρότητα του θέματος και κύρια το υψηλό
κόστος διαχείρισης των κινδύνων αυτών, αποτελεί μείζονος σημασίας ζήτημα, η
αντιμετώπιση του οποίου, θα πρέπει να θεωρείται επιβεβλημένη, όπως
επιβεβλημένη πρέπει να θεωρείται και η παρουσία του Κράτους στην ανάληψη
προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και δράσεων.

2. Οι σύγχρονες ανάγκες, αλλά και οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής γεωργίας και

κτηνοτροφίας (ο μικρός κλήρος, οι μικρές μονάδες, η πολυκαλλιέργεια, το
ανάγλυφο του εδάφους με ορεινούς και νησιωτικούς όγκους και με μεγάλο εύρος
μικροκλιματικών διακυμάνσεων κλπ), επιβάλλουν το δικό τους μοντέλο
γεωργοασφαλιστικού συστήματος, που πρέπει να υπακούει και να αντιστοιχεί σε
ένα πλαίσιο αρχών με συγκεκριμένους στόχους. Το νέο σύστημα πρέπει:
α) να παρέχει στον παραγωγό έναν μηχανισμό ευέλικτο και ικανό να
παρακολουθήσει τις ραγδαίες εξελίξεις του διεθνούς και ευρωπαϊκού
περιβάλλοντος, ώστε να μπορεί να αξιοποιεί όλες τις δυνατότητες και τα μέσα που
προβλέπονται ή θα προβλεφθούν στο πλαίσιο της υφιστάμενης, αλλά και της υπό
αναθεώρηση ΚΑΠ,
β) να εφοδιάσει την Πολιτεία με ένα δυναμικό μέσο εφαρμογής της πολιτικής της
στον τομέα της διαχείρισης των κινδύνων και των κρίσεων, παρέχοντας ουσιαστική
προστασία του αγροτικού εισοδήματος από φυσικούς κινδύνους, ασθένειες και
παθήσεις που ζημιώνουν τη φυτική και ζωική παραγωγή και το αντίστοιχο
κεφάλαιο των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χώρας,
γ) να απαλείψει τις τυχόν αντιθέσεις του υπάρχοντος συστήματος προς το θεσμικό
πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα αντίστοιχα συστήματα των άλλων χωρών
μελών και να διευκολύνει την ενσωμάτωσή του στο ευρύτερο κανονιστικό και
οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο πρέπει να λειτουργήσει,
δ) να διαμορφώσει ένα συνολικά ισοσκελισμένο ασφαλιστικό σύστημα, όπου οι
παροχές θα είναι στο ίδιο ύψος με τα ετήσια έσοδα του ΕΛΓΑ, να καθορίσει μια κατά
προϊόν ανταποδοτικότητα και μέσω της επιδότησης του ασφάλιστρου να τονίσει και
τον κοινωνικό χαρακτήρα του γεωργοασφαλιστικού συστήματος και τέλος,
ε) να μειώσει τις αδυναμίες του σημερινού συστήματος με τελικό στόχο τη βελτίωση
των υπηρεσιών που παρέχονται στον αγρότη, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα
δεδομένα, όπως για παράδειγμα τις κλιματικές και περιβαλλοντικές αλλαγές ή τις
νέες φυτοπαθολογικές ή /και εντομολογικές ασθένειες που προκαλούνται ή
αποκτούν μεγαλύτερη ένταση από την επιβαλλόμενη για λόγους προστασίας της
δημόσιας υγείας, μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων στον τομέα της αγροτικής
παραγωγής.

3. Σ’ αυτούς τους στόχους προσβλέπει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και

Τροφίμων και στα πλαίσια αυτά κατάρτισε το νομοσχέδιο που δημοσιοποιείται
σήμερα για να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου μέσα από ένα ευρύ,
ανοιχτό δημοκρατικό διάλογο να οριστικοποιηθούν οι νέες ρυθμίσεις.
Οι βασικές αλλαγές που γίνονται στο γεωργοασφαλιστικό σύστημα με το
προτεινόμενο νομοσχέδιο είναι οι ακόλουθες:
-επανακαθορίζεται το ενιαίο εθνικό σύστημα προστασίας της αγροτικής
δραστηριότητας, (άρθρο 1) και αναδιατυπώνονται οι σκοποί του ΕΛΓΑ (άρθρο 3),
-εξυγιαίνεται οικονομικά ο ΕΛΓΑ και προβλέπεται ο ισοσκελισμός των εσόδων του
με τα έξοδά του ( άρθρο 6 παρ. 5 και άρθρο 8),
-αλλάζει ο τρόπος είσπραξης της εισφοράς, προκειμένου να παταχθεί η
εισφοροαποφυγή και η εισφοροδιαφυγή (άρθρο 9),
-θεσμοθετείται η αναλογική κατά προϊόν αποζημίωση στη φυτική παραγωγή και στο
ζωικό κεφάλαιο (άρθρο 6 παρ. 6),
-ασφαλίζονται νέοι κίνδυνοι που οφείλονται, είτε στις κλιματικές και
περιβαλλοντικές αλλαγές όπως η ξηρασία, ή η ερημοποίηση, είτε στον περιορισμό
της χρήσης φυτοφαρμάκων για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας (άρθρο 5)
-αυξάνεται η εισφορά που καταβάλλεται στον ΕΛΓΑ για την ασφάλιση της
παραγωγής και του κεφαλαίου, αλλά απαλλάσσονται από την καταβολή της οι
οικονομικά ασθενέστεροι αγρότες με χαμηλό εισόδημα (άρθρο 9),
- διατηρείται μεν η υποχρεωτική ασφάλιση όλων των παραγωγών στον ΕΛΓΑ
(άρθρο 4) αλλά συμμετέχουν στην ασφάλιση ιδιωτικές εταιρείες και συνεταιριστικοί
αλληλοασφαλιστικοί φορείς που θα ασφαλίζουν κινδύνους με επιδότηση του
ασφαλίστρου και διαμέσου των Ταμείων Αλληλοβοήθειας όπως προβλέπεται από
την Κοινή Αγροτική Πολιτική (Πυλώνας I) με αποτέλεσμα ο αγρότης να έχει
επιπλέον και προαιρετική ασφαλιστική κάλυψη με μειωμένη επιβάρυνση (άρθρο 10)
-καταργούνται οι σχεδόν ετήσιες κατ΄ εξαίρεση αποζημιώσεις,
-θεσπίζεται ο πλήρης οργανικός και οικονομικός διαχωρισμός των κρατικών
ενισχύσεων ΠΣΕΑ από τις ασφαλιστικές καλύψεις του ΕΛΓΑ (άρθρο 13) και
επέρχεται πλήρης εξορθολογισμός της λειτουργίας των ΠΣΕΑ με την ενεργοποίηση
και των προβλεπόμενων πόρων για κάλυψη ζημιών από ακραία καιρικά φαινόμενα,
αποτέλεσμα των κλιματικών αλλαγών, από τον πυλώνα ΙΙ του «Προγράμματος
Αλέξανδρος Μπαλτατζής»,
-δημιουργείται στο ΥπΑΑΤ υπηρεσία εποπτείας όλου του συστήματος (άρθρο 2)

4. Οι αλλαγές αυτές είναι επιτακτικά αναγκαίες, διότι σήμερα, ο ΕΛΓΑ, υπό το

βάρος των δανειακών του εξυπηρετήσεων και την αμφισβητούμενη από την Ε.Ε.
αναγκαστική κρατική στήριξή του, ως αποτέλεσμα της ανορθολογικής διαχείρισης
των κινδύνων που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια, γνωρίζει την
μεγαλύτερη κρίση από την ίδρυσή του. Μια κρίση οικονομική, θεσμική, κρίση στα
όρια του μη αναστρέψιμου. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η εξεύρεση μιας
βιώσιμης, οικονομικά και θεσμικά, πολιτικής πρότασης για την εξυγίανση και τον
εκσυγχρονισμό του γεωργοασφαλιστικού συστήματος και του ΕΛΓΑ, θεωρείται
άμεσα επιβεβλημένη προτεραιότητα και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ΥπΑΑΤ
καταθέτει το παρόν σχέδιο Νόμου για την εξυγίανση, τον εκσυγχρονισμό και την
αναδιάρθρωση του εν γένει γεωργοασφαλιστικού μας συστήματος .

5. Σήμερα, η συχνή εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινόμενων, ως αποτέλεσμα των

ραγδαίων περιβαλλοντικών και κλιματικών αλλαγών που συμβαίνουν στον πλανήτη
μας, σε συνδυασμό με τις επιφυτείες, τις φυτοπαθολογικές προσβολές και τις
ζωονόσους, αποτελούν βασικές αιτίες για την εμφάνιση κινδύνων και κρίσεων στον
αγροτικό και κατ’ επέκταση και στον διατροφικό τομέα, με σοβαρές επιπτώσεις
στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και στο αγροτικό εισόδημα. Η ένταση των
επιπτώσεων αυτών ενισχύεται περαιτέρω από την παγκοσμιοποίηση και τον διεθνή
αυξανόμενο ανταγωνισμό των αγορών, τις διατροφικές κρίσεις, καθώς και τη
σταδιακή αλλαγή του τρόπου στήριξης του αγροτικού εισοδήματος στην Ευρωπαϊκή
Ένωση. Η ανάγκη, κατά συνέπεια, της λήψης υπόψη όλων αυτών των νέων
κινδύνων και παραγόντων, όπως για παράδειγμα τα ακραία καιρικά φαινόμενα ή οι
νέες φυτοπαθολογικές ή /και εντομολογικές ασθένειες που προκαλούνται ή
αποκτούν μεγαλύτερη ένταση από την επιβαλλόμενη για λόγους προστασίας της
δημόσιας υγείας, μείωση της χρήσης των φυτοφαρμάκων, κατέστη επιτακτική.
6. Ειδικότερα, το παρόν σχέδιο νόμου, προβλέπει και ρυθμίζει ζητήματα όπως της
υποχρεωτικότητας των ασφαλιστικών καλύψεων που παρέχει σήμερα ο ΕΛΓΑ στον
αγρότη (άρθρο 4 παρ 1 και 2 ) καθώς και της αναγκαιότητας για ανάπτυξη του
θεσμού της συμπληρωματικής του ΕΛΓΑ ασφάλισης, με σκοπό την ανάπτυξη
ευέλικτων, σύγχρονων, ανταποδοτικών επιδοτούμενων ασφαλιστικών προϊόντων
που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας σύγχρονης γεωργίας (άρθρο 10). Η
ανάπτυξη των προγραμμάτων αυτών προβλέπεται να πραγματοποιηθεί μέσω
Συνεταιριστικών ή Ιδιωτικών φορέων, οι οποίοι στην προκειμένη περίπτωση θα
αναλάβουν καλύψεις κινδύνων ή μέρος (ποσοστό) αυτών που δεν καλύπτει ο ΕΛΓΑ
για να αξιοποιούνται έτσι όλες οι δυνατότητες και τα μέσα που προβλέπονται ή θα
προβλεφθούν στο πλαίσιο της ΚΑΠ, π.χ. για την επιδότηση του ασφάλιστρου.

7. Ρυθμίζει επίσης ζητήματα των καλυπτόμενων κινδύνων που έχει εντάξει ο ΕΛΓΑ
στις ασφαλιστικές του καλύψεις και αποκλείει τις «κατ’ εξαίρεση» καλύψεις του
ΕΛΓΑ στο πλαίσιο εξορθολογισμού των δημοσιονομικών μέσων του Οργανισμού.
Ταυτόχρονα προσδιορίζονται με ακρίβεια οι πόροι του ΕΛΓΑ η εξασφάλιση των
οποίων εγγυάται στους μεν παραγωγούς την ασφαλιστική τους κάλυψη, στον δε
Οργανισμό την εύρυθμη λειτουργία του, την διαφάνεια και την προοπτική του
(άρθρο 6 παρ 5).

8. Προβλέπει ακόμα τον ετήσιο προγραμματισμό του ΕΛΓΑ και τον ισοσκελισμό των
εσόδων του με τις καταβαλλόμενες αποζημιώσεις και τη δυνατότητα της οριζόντιας
συμμετρικής μείωσης των ετήσιων χορηγούμενων αποζημιώσεων στην περίπτωση
που οι καταβαλλόμενες αποζημιώσεις θα υπερβαίνουν τα ετήσια έσοδά του από την
ειδική ασφαλιστική εισφορά. Η πρόβλεψη αυτή αποσκοπεί και στη χωρίς
προβλήματα εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων του ΕΛΓΑ που
δημιούργησαν συνθήκες κρίσης στον Οργανισμό (άρθρο 6 παρ 5).

9. Δίνει τη δυνατότητα επέκτασης των ασφαλιστικών καλύψεων του συστήματος σε

νέους κινδύνους, που δημιουργούνται από τις συντελούμενες κλιματικές αλλαγές,
όπως η έντονη ξηρασία, η λειψυδρία και η ερημοποίηση των αγροτικών εκτάσεων ή
από την επιβαλλόμενη για λόγους δημόσιας υγείας μείωση της χρήσης
φυτοφαρμάκων (άρθρο 5 παρ 1 εδ ιε). Οι κίνδυνοι αυτοί, που εξειδικεύονται με
σαφή επιστημονικό προσδιορισμό στους αντίστοιχους κανονισμούς του ΕΛΓΑ (άρθρο
15) δεν μπορεί να αγνοούνται από το γεωργοασφαλιστικό σύστημα, δεδομένου ότι
πλέον λαμβάνονται υπόψη και στα αντίστοιχα κοινοτικά προγράμματα και
πολιτικές.

10. Καθιερώνει τον πλήρη οικονομικό διαχωρισμό των κρατικών ενισχύσεων ΠΣΕΑ
από τις ασφαλιστικές καλύψεις του ΕΛΓΑ, με πλήρη κάλυψη των δαπανών τους από
τον κρατικό προϋπολογισμό μετά από έγκριση της Ε.Ε.

11. Εξυγιαίνεται και αναδιαρθρώνεται το γεωργοασφαλιστικό σύστημα και ο ΕΛΓΑ

και προκύπτει σημαντικό όφελος για τον αγρότη, για το κράτος και για την
οικονομία της χώρας μας. Ειδικότερα, επανακαθορίζονται οι καλυπτόμενοι κίνδυνοι
από τον ΕΛΓΑ, ενώ παράλληλα παρέχεται από το γεωργοασφαλιστικό σύστημα η
δυνατότητα της θωράκισης των παραγωγών έναντι νέων ασφαλιστικών κινδύνων
αλλά και πρόσθετων καλύψεων (π.χ πάγια των γεωργικών εκμεταλλεύσεων).
Βελτιώνεται χωρίς ουσιαστική επιβάρυνση η ανταποδοτικότητα του υφιστάμενου
συστήματος με την προαιρετική ασφάλιση και καθίσταται το σύστημα δικαιότερο
απέναντι στον αγρότη. Με την συμμετοχή του κράτους στους πόρους του
συστήματος (επιδότηση ασφαλίστρου) ο αγρότης βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα
του έναντι άλλων συναδέλφων του, στα κράτη των οποίων επιδοτούνται παρόμοια
συστήματα (έμμεση επιδότηση παραγωγής) και εξασφαλίζει επικουρική κάλυψη με
μειωμένη επιβάρυνση, αφού το πρόγραμμα αυτό προβλέπει σημαντική επιδότηση
του ασφαλίστρου.

12. Με τη ορθολογική διαχείριση των κινδύνων και με τη σωστή κοστολόγησή τους,

θωρακίζεται θεσμικά και οικονομικά ο ΕΛΓΑ, προγραμματίζονται οι δαπάνες του
συστήματος αποκλείοντας έτσι τις πιθανότητες δημιουργίας υψηλών μη
προϋπολογισθεισών οικονομικών απαιτήσεων για το Κράτος, όπως συνέβαινε το
τελευταίο διάστημα. Παράλληλα εξασφαλίζεται η αξιοπιστία και η σταθερότητα του
γεωργοασφαλιστικού συστήματος, ελέγχονται πλήρως τα οικονομικά του
Οργανισμού και αποφεύγονται οι οποιεσδήποτε καθυστερήσεις πληρωμών
εξασφαλίζοντας τη γρήγορη και δίκαιη αποζημίωση.

13. Με την διατήρηση του θεσμού της υποχρεωτικής ασφάλισης και του κοινωνικού
χαρακτήρα του ΕΛΓΑ, παρέχεται άμεση οικονομική και ηθική στήριξη στους
πληττόμενους από ακραία καιρικά φαινόμενα παραγωγούς και αυτό αποτελεί
σημαντικό παράγοντα διατήρησης της αγροτικής δραστηριότητας και γενικότερα
του κοινωνικού ιστού στην περιφέρεια .

14. Εξάλλου, η ανοικτή δομή του γεωργοασφαλιστικού συστήματος επιτρέπει την

ανάπτυξη νέων ασφαλιστικών προϊόντων, απαραίτητων για την λειτουργία και
ανάπτυξη των δυναμικών γεωργικών επιχειρήσεων και την αξιοποίηση μηχανισμών
και μέσων διαχείρισης νέων κινδύνων, όπως οι κίνδυνοι των αγορών από τις
διακυμάνσεις των τιμών, που σταδιακά με τη μείωση των ενισχύσεων θα είναι
καθοριστικής σημασίας και υπαίτιοι σοβαρών κρίσεων στην αγροτική οικονομία.

15. Τέλος, σημειώνεται ότι ο βασικός νόμος που διέπει την οργάνωση και
λειτουργία του ΕΛΓΑ, είναι ο ιδρυτικός του νόμος 1790/1988 και ο νόμος
2145/2001, οι οποίοι όμως έχουν υποστεί πολλαπλές τροποποιήσεις με δεκάδες
τροπολογίες σε πολλούς νόμους,(π.χ ν. 3074/2002, ν. 3147/2003, ν. 3399/2005, ν.
3460/2006, ν. 3698/2008, ν. 3756/2009 κλπ) με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός
ασαφούς νομικού πλαισίου και την αποδυνάμωση της νομικής ασφάλειας. Με τις
νέες ρυθμίσεις, τα βασικά άρθρα για την οργάνωση και λειτουργία του ΕΛΓΑ
(άρθρα 2,3,3α,3γ,4,5,5α, του ν.1790/1988, όπως αυτά ισχύουν έως σήμερα)
ενοποιήθηκαν και ενσωματώθηκαν στις νέες διατάξεις, με αποτέλεσμα να
αποσαφηνίζεται έτσι το όλο νομικό πλαίσιο που διέπει το καθεστώς των γεωργικών
ασφαλίσεων.

Ειδικότερα με το σχέδιο νόμου ορίζονται κατ’ άρθρο τα ακόλουθα:

16. Με το άρθρο 1, επανακαθορίζεται το ενιαίο εθνικό σύστημα προστασίας της εν

γένει αγροτικής δραστηριότητας και ορίζονται οι φορείς των ασφαλιστικών
υπηρεσιών για την προστασία και ασφάλιση της αγροτικής παραγωγής και του
αγροτικού κεφαλαίου. Οι βασικοί πυλώνες του γεωργοασφαλιστικού συστήματος
που θεσπίζεται με το παρόν σχέδιο νόμου είναι τρεις :
α) ο ΕΛΓΑ,
β) οι ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις και οι αλληλοασφαλιστικοί
συνεταιριστικοί φορείς και
γ) η Υπηρεσία Διαχείρισης Κρίσεων και Κινδύνων στον Αγροτικό τομέα του ΥπΑΑΤ,
αρμόδια μεταξύ άλλων, για τα Προγράμματα της Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης
Ανάγκης (ΠΣΕΑ) (άρθρο 1 παρ 2). Στο σύστημα δηλαδή μετέχει ως βασικός πυλώνας
ο ΕΛΓΑ, με την καθιέρωση της υποχρεωτικής ασφάλισης στον ΕΛΓΑ με ενιαίο βασικό
χαμηλό ασφάλιστρο, οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, αλληλοασφαλιστικοί
συνεταιρισμοί/Ταμεία Αλληλοβοήθειας με την καθιέρωση της προαιρετικής
ασφάλισης με επιδοτούμενο ασφάλιστρο) και η υπηρεσία Διαχείρισης Κρίσεων και
Κινδύνων στον Αγροτικό Τομέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
που αναλαμβάνει την κατάρτιση και εκτέλεση των Προγραμμάτων ΠΣΕΑ, δυνάμει
των οποίων χορηγούνται συμβατές με την κοινή αγορά κρατικές ενισχύσεις για την
επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή άλλα έκτακτα γεγονότα,
σύμφωνα με το άρθρο 107 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
(ΣΛΕΕ) και την ενεργητική προστασία, όπως αυτή προσδιορίζεται στον ισχύοντα ν.
2342/1995 «ενεργητική προστασία της γεωργικής, κτηνοτροφικής και αλιευτικής
παραγωγής» με φορέα τον ΕΛΓΑ.
17. Με το άρθρο 2, συστήνεται στο ΥπΑΑΤ Υπηρεσία Διαχείρισης Κρίσεων και
Κινδύνων στον Αγροτικό Τομέα με σκοπό τον συντονισμό, την παρακολούθηση και
τον έλεγχο της λειτουργίας του συστήματος προστασίας και ασφάλισης της εν γένει
αγροτικής δραστηριότητας και καθορίζονται οι αρμοδιότητές της. Η υπηρεσία αυτή
είναι αρμόδια και για την εκπόνηση και εκτέλεση των προγραμμάτων ΠΣΕΑ.

18. Με το άρθρο 3, επαναδιατυπώνονται οι σκοποί του ΕΛΓΑ -βασικού κορμού του

συστήματος ασφαλίσεων- στα πλαίσια του ενιαίου γεωργοασφαλιστικού
συστήματος και περιορίζονται σε αμιγώς ασφαλιστικά θέματα, αφαιρουμένης της
αρμοδιότητας για τα Προγράμματα ΠΣΕΑ που η διαχείρισή τους από τον ΕΛΓΑ
επέτεινε το οικονομικό του αδιέξοδο. Ταυτόχρονα, στους σκοπούς του ΕΛΓΑ
συμπεριλαμβάνεται και η προώθηση της ενεργητικής προστασίας της αγροτικής
παραγωγής και του κεφαλαίου ως μέτρο πρόληψης των οικονομικών επιπτώσεων
που επιφέρουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι ασθένειες στο πλαίσιο των
δυνατοτήτων χρηματοδότησης που παρέχει και το ΕΣΠΑ/ Αλέξανδρος Μπαλτατζής.

19. Με το άρθρο 4, καθιερώνεται η υποχρεωτική και αυτοδίκαιη ασφάλιση του

συνόλου της φυτικής και ζωικής παραγωγής και του αντίστοιχου κεφαλαίου,
καθορίζονται τα ασφαλιζόμενα πρόσωπα και το είδος και το αντικείμενο της
ασφάλισης, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα εξαίρεσης από την υποχρεωτική
ασφάλιση στον ΕΛΓΑ, όπως και η αντίστροφη διαδικασία, επιχειρήσεων δηλαδή που
έχουν εξαιρεθεί με αίτησή τους από την ασφάλιση του ΕΛΓΑ, όπως οι
πτηνοτροφικές και χοιροτροφικές, να υπαχθούν εκ νέου στην ασφάλισή του.

20. Με το άρθρο 5, προσδιορίζονται οι υπαγόμενοι στην ασφάλιση του ΕΛΓΑ

κίνδυνοι, παθήσεις και ασθένειες της φυτικής και ζωικής παραγωγής. Η κάλυψη
από τον ΕΛΓΑ των κινδύνων εν γένει που υπάγονται στην ασφάλισή του,
ενεργοποιούνται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του αντίστοιχου Κανονισμού
Ασφάλισης του ΕΛΓΑ και η οποιαδήποτε αποζημίωση αφορά μόνο άμεσες ζημιές.

21. Με το άρθρο 6, ορίζεται το ελάχιστο όριο απαλλαγής στη φυτική παραγωγή,

ενώ στο ζωικό κεφάλαιο, οι ελάχιστες απαλλαγές περιλαμβάνονται στον αντίστοιχο
Κανονισμό Ασφάλισης, οι καλυπτόμενες άμεσες ζημιές, καθώς και το ανώτατο όριο
αποζημίωσης που μπορεί να καταβάλλει ο ΕΛΓΑ. Ταυτόχρονα, επιβάλλεται η
υποχρέωση ισοσκελισμού των ετήσιων αποζημιώσεων που καταβάλλει ο ΕΛΓΑ με τα
ετήσια έσοδα που εισπράττει από την ειδική εισφορά και άλλες πηγές
χρηματοδότησης. Επίσης προβλέπεται η ευχέρεια να καθοριστεί ώστε οι
καταβαλλόμενες αποζημιώσεις να επιμερίζονται ανά προϊόν στη φυτική παραγωγή,
ή ανά κατηγορία ζωικού κεφαλαίου, ανάλογα με τα ανά προϊόν ή ανά κατηγορία
ζωικού κεφαλαίου έσοδά του. Η θέσπιση εξάλλου της αναλογικής κατά προϊόν
αποζημίωσης στη φυτική παραγωγή ή ανά κατηγορία στο ζωικό κεφάλαιο, καθιστά
το σύστημα πιο δίκαιο και πιο άμεσα ανταποδοτικό και γνωρίζουν πλέον οι αγρότες
τις δυνατότητες αποζημίωσης που διαθέτει ο ΕΛΓΑ. Εξάλλου, προκειμένου να
τηρηθεί το ισοζύγιο εσόδων και εξόδων του ΕΛΓΑ, ορίζεται ότι αν καταγράφεται
απόκλιση, δηλαδή αν οι προβλεπόμενες αποζημιώσεις υπερβαίνουν τα έσοδα του
ΕΛΓΑ, τότε θα πραγματοποιείται οριζόντια συμμετρική και αναλογική μείωση των
αποζημιώσεων που καταβάλλει ο ΕΛΓΑ. Οι αποζημιώσεις που χορηγούνται από τον
ΕΛΓΑ και γενικότερα από το γεωργοασφαλιστικό σύστημα, σε κάθε περίπτωση δεν
θα μπορεί να υπεραντισταθμίζουν τη συνολική ζημία του παραγωγού, ενώ σε
ετήσια βάση θα προσδιορίζεται το ανώτατο ύψος των παροχών του ΕΛΓΑ προς τους
ασφαλισμένους, έτσι ώστε να περιορίσει και να εξυπηρετήσει ακώλυτα τον
δανεισμό του (άρθρο 6 παρ 5).

22. Με το άρθρο 7, ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στους Κανονισμούς

Ασφάλισης του ΕΛΓΑ και τα ειδικότερα θέματα που περιλαμβάνονται σ’ αυτούς,
όπως οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των ασφαλισμένων, η διαδικασία και τα
όργανα επίλυσης των αμφισβητήσεων που γεννώνται κατά την εκτίμηση των ζημιών
κλπ.
23. Με το άρθρο 8, καθορίζονται οι πόροι του ΕΛΓΑ που κυρίως είναι ό,τι
εισπράττει από την υποχρεωτική ειδική ασφαλιστική εισφορά και δευτερευόντως,
άλλα έσοδα από παροχή υπηρεσιών σε τρίτους ή κρατικές επιχορηγήσεις που θα
έχουν την έγκριση από την Ε.Ε. Η διατήρηση της υποχρεωτικότητας του θεσμού της
ασφάλισης στον ΕΛΓΑ που αποτελεί ισχυρό και μοναδικό μέτρο για τη διατήρηση
του κοινωνικού του χαρακτήρα, θα συμβάλει και στην οικονομική του αυτοτέλεια,
ενώ η ασφαλιστική κάλυψη όλων των αγροτών της χώρας με ταχύτατες, διαφανείς
και αμερόληπτες διαδικασίες που θα προβλέπονται με λεπτομέρεια στους
Κανονισμούς, θα βελτιώσει σημαντικά τις παρεχόμενες υπηρεσίες του.

24. Με το άρθρο 9, ορίζεται το ποσοστό της εισφοράς και ο τρόπος είσπραξής της.
Η ασφαλιστική εισφορά καθορίζεται με το άρθρο 9 σε 6% για το εισόδημα από τις
υπαίθριες και υπό χαμηλή κάλυψη καλλιέργειες και σε 1% για το εισόδημα από τη
ζωική παραγωγή και τις καλλιέργειες σε ελεγχόμενο περιβάλλον (θερμοκηπιακές
καλλιέργειες). Ταυτόχρονα, αλλάζει πλήρως ο τρόπος είσπραξης της ειδικής
ασφαλιστικής εισφοράς, προκειμένου να παταχθεί η εισφοροδιαφυγή και η
εισφοροαποφυγή που με το ισχύον σύστημα είσπραξης φαίνεται να ανέρχεται σε
ποσοστά γύρω στο 40-50%. Ο υπάρχων τρόπος είσπραξης της ασφαλιστικής
εισφοράς ουσιαστικά με βάση το τεκμαρτό εισόδημα των αγροτών θα έπρεπε να
αποφέρει στον ΕΛΓΑ τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ, πλην όμως, τα ετήσια έσοδά του
δεν υπερβαίνουν τα 70-80 εκατ. περίπου ευρώ. Με το νέο σύστημα, ο τρόπος
είσπραξης της εισφοράς συνδέεται με τη δήλωση φόρου εισοδήματος για όσους
δηλώνουν αγροτικό εισόδημα, είτε αυτό δηλώνεται ως τεκμαρτό, βάσει
αντικειμενικών κριτηρίων, είτε προκύπτει από τα κατά περίπτωση τηρούμενα
βιβλία. Επίσης, προβλέπεται η απαλλαγή από την καταβολή της ειδικής εισφοράς
όσων αγροτών έχουν χαμηλό εισόδημα και δεν υποχρεούνται να υποβάλλουν
δήλωση φόρου εισοδήματος. Η απαλλαγή αυτή από την καταβολή του ασφάλιστρου
ισχυροποιεί το δίχτυ ασφάλειας των οικονομικά ασθενέστερων αγροτών. Η
παράμετρος αυτή αποτελεί και ένα σημαντικό παράγοντα διατήρησης της αγροτικής
δραστηριότητας και του κοινωνικού ιστού στην ύπαιθρο. Η καθιέρωση εξάλλου,
νέου αποτελεσματικότερου τρόπου είσπραξης της εισφοράς μέσω της φορολογικής
δήλωσης με διασταύρωση των στοιχείων με τη δήλωση ΟΣΔΕ, θα αυξήσει τα έσοδα
του ΕΛΓΑ και θα συμβάλλει αναντίρρητα στην εξυγίανση της δημοσιονομικής
κατάστασης του Οργανισμού. Σημειώνεται ότι η αύξηση της εισφοράς ουσιαστικά,
δεν πλήττει τους αγρότες, διότι υπολογίζεται με το νέο σύστημα του τεκμαρτού
δηλούμενου εισοδήματος ή του προκύπτοντος από τα κατά νόμο τηρούμενα βιβλία.

25. Με το άρθρο 10, περιγράφεται ο θεσμός της προαιρετικής επικουρικής

επιδοτούμενης ασφάλισης της αγροτικής παραγωγής και του αγροτικού κεφαλαίου,
οι υποχρεώσεις των αντίστοιχων φορέων καθώς και η ενίσχυση του Δημοσίου που
καταβάλλεται σε αυτούς, είτε για την επιδότηση του ασφαλίστρου για την
ασφάλιση καλλιεργειών, ζώων και φυτών έναντι οικονομικών απωλειών που
προκαλούνται από δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και ασθένειες των ζώων ή των
φυτών ή εμφάνιση επιβλαβών οργανισμών, είτε για χρηματοδοτική συνεισφορά στα
υφιστάμενα ή συνιστώμενα ταμεία Αλληλοβοήθειας για τις ασθένειες ζώων και
φυτών και τα περιβαλλοντικά ατυχήματα. Η επιδότηση του ασφάλιστρου αφορά
κινδύνους ή μέρος αυτών που δεν καλύπτονται από τον ΕΛΓΑ. Επιπλέον, στο άρθρο
αυτό, ορίζεται ότι η επιδότηση του ασφαλίστρου μπορεί να διαφοροποιείται
ανάλογα με τον ασφαλιζόμενο κίνδυνο, τη γεωγραφική περιοχή, τον τόπο
κατοικίας, το ύψος του εισοδήματος του ασφαλιζόμενου προσώπου, το είδος της
καλλιέργειας ή εκτροφής και το χαρακτηρισμό του ως αγρότη ή κατόχου γεωργικής
εκμετάλλευσης. Η επιδότηση ασφαλίστρου μπορεί επίσης να διαφοροποιείται
μεταξύ φυσικών και νομικών ασφαλιζόμενων προσώπων. Η ανάπτυξη του θεσμού
των επιδοτούμενων ασφαλιστικών προγραμμάτων μέσω ιδιωτικών επιχειρήσεων
και αλληλοασφαλιστικών Συνεταιρισμών, ενισχύει ουσιαστικά και τον σημερινό
ρόλο του ΕΛΓΑ και καθιστά το θεσμικό του πλαίσιο πλήρως συμβατό με την
κοινοτική νομοθεσία (άρθρο 10).
26. Στο άρθρο 11, αναφέρονται οι βασικές υποχρεώσεις των ασφαλιστικών
επιχειρήσεων και των αλληλοασφαλιστικών συνεταιρισμών που συμμετέχουν σε
προαιρετική βάση στην επιδοτούμενη γεωργική ασφάλιση και στο άρθρο 12 λοιπά
θέματα λειτουργίας αυτών και η δυνατότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων.

27. Με το άρθρο 13, ορίζεται ότι όλες οι αρμοδιότητες της Πολιτικής Σχεδίασης
Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ) θα ασκούνται εφεξής από το Υπουργείο Αγροτικής
Ανάπτυξης και Τροφίμων και συγκεκριμένα από την Υπηρεσία Διαχείρισης Κρίσεων
και Κινδύνων στον Αγροτικό Τομέα και γίνεται καταγραφή των αρμοδιοτήτων
αυτών. Ο εκσυγχρονισμός και η ορθολογική λειτουργία των ΠΣΕΑ, θα συμβάλλει
στην ολοκλήρωση του συστήματος ασφάλειας και ασφάλισης της γεωργικής
παραγωγής και του αγροτικού κεφαλαίου.

28. Τέλος, στο άρθρο 14 αναφέρονται οι καταργούμενες διατάξεις του

ν.1790/1988, στο άρθρο 15 οι μεταβατικές διατάξεις και στο άρθρο 16 η έναρξη
ισχύος του νόμου.