‫گياه پنج انگشت و كاربرد آن در هوميوپاتي‬

‫پنجشنبه ‪ ۱۳‬اسفند ‪ ۱۳۸۸‬ساعت ‪ ۰۹:۴۰‬تحويل زاده‬

‫مقدمه‬
‫با وجود پيشرفت هاي بسيار زياد در كشف گياهان دارويي و اثرات‬
‫مختلف آن ها‪ ،‬همچنان هزاران گونه ي گياهي بررسي نشده اند‪ .‬نكته‬
‫جالب توجه تر اين است كه گياهان دارويي كشف شده نيز مي توانند‬
‫در علوم درماني مختلف كاربردهاي متفاوتي داشته باشند و حتي‬
‫ممكن است در يك علم بي كاربرد يا سمي باشند و در علم ديگر اثر‬
‫دارويي داشته باشند‪.‬‬
‫مثل ً گياه پنجه ي گرگ )‪ (Lycopodium clavatum‬از نظر‬
‫فارماكولوژيكي بي اثر است و يا گياه جوزالقي )‪(Nux vomica‬‬
‫گياهي سمي و كشنده است اما هر دو در شكل دارويي هوميوپاتي‬
‫كاربرد درماني فراواني دارند‪.‬‬
‫گياه پنج انگشت جزء آن دسته از گياهاني است كه هم در علم گياهان‬
‫دارويي )فارماكوگنوزي( و هم در هوميوپاتي كاربردهاي مهم و‬
‫فراواني دارد‪.‬‬
‫معرفي و شكل شناسي‬
‫پنج انگشت يا درخت پاكدامن )‪ (Chaste Tree‬يا دل آشوب‪ ،‬با نام‬
‫علمي ‪ Vitex agnus-castus‬از خانواده ي شاه پسند )‬
‫‪ (Verbenaceae‬درختچه ايست زيبا تا ارتفاع ‪ 2‬متر و گاهي بلندتر و‬
‫چندساله‪ .‬برگ ها پنجه اي است كه از ‪) 5‬و گاهي تا ‪ (7‬برگچه ي‬
‫باريك و نوك تيز منشعب تشكيل مي شود‪ .‬گل ها به شكل گل آذين و‬
‫به رنگ آبي مايل به بنفش است‪ .‬ميوه ها شبيه به فلفل سياه هستند‬
‫و با توجه به بوي آن به نام فلفل بري يا فلفل ناميده مي شوند‪ .‬اين‬
‫گياه به عنوان گياه زينتي در ايران كاشته مي شود‪.‬‬
‫بدليل اين كه اين گياه بومي يونان و ايتاليا است توسط باستان‬
‫شناسان به خوبي شناخته است‪ .‬نام ‪ vitex‬از رومي ها گرفته شده و‬
 ‫شايد بدليل ارتباط نزديك كاربردي گياه با بيد باشد زيرا برگ و شاخه‬
‫هاي ثابت انعطاف پذير هر دو در ساخت حصير بكار مي رفتند‪.‬‬
‫‪ Agnus-castus‬كلمه يوناني است و به معناي پاكدامن است زيرا‬
‫گياه در آن زمان جهت كاهش ميل جنسي و افزايش پاكدامني بكار‬
‫مي رفت‪.‬‬
‫كاربرد در فارماكوگنوزي )علم گياهان دارويي(‬
‫كميسيون ‪ E‬يكي از سازمان هاي محقق در زمينه ي علوم گياهان‬
‫دارويي‪ ،‬اين گياه را در درمان بي نظمي هاي دوره ي قاعدگي‪،‬‬
‫سندرم پيش از قاعدگي و درد سينه مورد قبول قرار داده است‪.‬‬
‫علوه بر آن‪ ،‬گياه توسط پزشكان مختلف در درمان انواع بيماري هاي‬
‫هورموني و ‪ ...‬بكار مي رود‪.‬‬
‫كاربرد در هوميوپاتي‬
‫اما اين گياه در هوميوپاتي و با توجه به فرهنگ جوامع مدرن امروزي‬
‫كاربرد فراواني بخصوص براي نسل جوان پيدا كرده است‪ .‬اين دارو‬
‫اسا ً در تحليل رفتگي قواي جسمي و كم شدن بنيه كارايي دارد‪ .‬اين‬
‫حالت ضعف بدنبال زياده روي در مصرف الكل‪ ،‬مواد مخدر‪ ،‬داروهاي‬
‫مختلف و روابط جنسي ايجاد مي شوند‪ .‬اين افراد براحتي تهييج و با‬
‫شدت زياد در بسياري از اين قبيل فعاليت ها و در دوره نسبتا ً كوتاهي‬
‫درگير مي شوند و سپس رنگ پريده‪ ،‬كم خون‪ ،‬كم انرژي و دچار‬
‫فراموشي و ‪ ...‬مي گردند‪ .‬بيمار حس مي كند اين روابط سبب از بين‬
‫رفتن سلمتي وي شده و همين باعث اضطراب و افسردگي وي مي‬
‫شود‪ .‬بر هر دو سطح جسمي و روحي اثر مي گذارد و از بين رفتن‬
‫توان جنسي در آنان ديده مي شود‪ .‬پيش گويي زمان مرگ يا پيش‬
‫گويي قريب الوقوع آن در اين افراد ديده مي شود‪ .‬بيماران گياه پنج‬
‫انگشت رنگ پريده‪ ،‬كم خون با اعصابي خسته و فاقد شجاعت‬
‫هستند‪ .‬مردمك آن ها گشاد و به نور حساس است‪ .‬معده آن ها بسيار‬
‫آسيب پذير است و لقمه هاي غذا اگر كم ترين سختي يا سفتي داشته‬
‫باشند هضمشان براي اين بيماران مشكل خواهد بود‪.‬‬
 ‫تذكر‬
‫با توجه به اثرات هورموني دارو در شكل دارويي خام توصيه مي شود‬
‫از مصرف اين دارو بدون نظر پزشك خودداري شود و در صورت‬
‫مصرف داروي تواندار هوميوپاتي نيز مشورت با پزشك هوميوپات‬
‫ضروري است‪.‬‬

‫مراجع‬
‫‪ .1‬جوهر و اساس داروهاي هوميوپاتي‪ ،‬تأليف جورج ويتولكاس‪،‬‬
‫ترجمه ي دكترسيدعلي حسيني تهراني و دكتر بهاره آذر‬
‫‪ .2‬راهنماي نكات و علئم كليدي داروهاي هوميوپاتي‪ ،‬تأليف راجر‬
‫موريسون‪ ،‬ترجمه دكتر سيدعلي حسيني تهراني‪ ،‬دكتر عصمت‬
‫بوستاني‪ ،‬دكتر محمد افشار‬
‫‪ .3‬داروسازي هوميوپاتي‪ .‬روش هاي تهيه و ساخت داروهاي‬
‫هوميوپاتي‪ ،‬تدوين دكتر بهزاد خلوتي‬
‫‪ .4‬گياهان دارويي و گياه درماني )جلد اول(‪ ،‬تأليف دكتر محمد‬
‫حسين صالحي سورمقي‬
‫‪PDR Herbal 2004‬‬ ‫‪.5‬‬
‫سايت ‪www.healthy.net‬‬ ‫‪.6‬‬