(WWW - Downloadsach.com) - Danh Thuc Con Nguoi Phi Thuong Trong Ban

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.
com
Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

NH THC CON NGI PHI THNG TRONG BN
Anthony Robbins
Chia s ebook : http://downloadsach.com/
Follow us on Facebook : https://www.facebook.com/caphebuoitoi

NH THC CON NGI PHI THNG TRONG BN
Anthony Robbins
Mc Lc
LI NI U
PHN MT: GII PHNG NGUN TIM NNG CA BN
Chng 1: NHNG C M CHO I MNH
Chng 2: NHNG QUYT NH TO SC MNH
Chng 3: NHNG SC MNH DT NN CUC I
Chng 4: NHNG NIM TIN CA TA: SC MNH XY DNG V SC MNH HY HOI
Chng 5: THAY I C TH XY RA TRONG NHY MT KHNG?
Chng 6: THAY I MT THI QUEN: KHOA IU KHIN BNG LIN TNG
Chng 7: LM TH NO T IU BN THC S MONG MUN
Chng 8: HI TC L TR LI
Chng 9: GII VN DNG NGN T S EM N THNH CNG
Chng 10: SC MNH CA NHNG N D TRONG I SNG
Chng 11: MI CM XC TO SC MNH
Chng 12: AM M DIU K: XY DNG TNG LAI THI THC
Chng 13: MI NGY TH THCH TM TR
PHN HAI: H THNG CH O GIP LM CH I MNH
Chng 14: NH HNG TUYT VI: H THNG CH O CA BN
Chng 15: CC GI TR CA CUC I: LA BN NH HNG CHO BN
Chng 16: CC NGUYN TC: L DO BN KHNG HNH PHC
Chng 17: NHNG BI HC CA KINH NGHIM: SI CH DT NN CUC I
Chng 18: C TNH: B QUYT PHT TRIN
PHN BA: BY NGY NH HNG VN MNH CA BN
Chng 19: VN MNH CM XC: THNH CNG CH THC DUY NHT
Chng 20: VN MNH THN XC: NGC T AU KH HAY CUNG IN HNH PHC
Chng 21: VN MNH CC MI QUAN H: NI CHIA S V QUAN TM
Chng 22: S MNH TI CHNH: PHNG PHP N GIN LM RA CA CI
Chng 23: SNG TRUNG THC: QUI LUT C X CA BN
Chng 24: LM CH THI GI V I SNG CA BN
Chng 25: NGH NGI V GII TR: NGAY C THNG CUNG NGHI MT NGY!
PHN N I HC V VN MNH
Chng 26: THCH TT NH: SC LC CON NGI C TH I N U
LI NI U
Vi t c|ch l{ nh{ t}m l chnh ca bnh vin Bellevue, thnh ph New York, ti chng
kin nhiu m~nh i kh au, khng ch ring nhng bnh nhn tm thn, m c nhng

nh}n vin "bnh thng","kho mnh" ang cha tr cho bnh nhn. Ti cn thy s bt
hnh c nhng ngi tng i th{nh cng v{ c a v cao n gp ti phng kh|m t.
Rt thng, s au n v s khn kh l{ iu khng mong mun v cui cng cng qua i
khi con ngi chu cho cc nim tin, tnh cm v{ h{nh ng ca h l{m thay i qui trnh
ca i sng. Kh ni nhiu khi h khng lm th. H nn n, ri c thay i kt qu xu
hay thng ri v{o s lng l ch than trch cuc i khng khip ca h hay bng
c|ch n{o c mt ai "sp xp cho".
Nhng ngi c kh nng nhn ra rng h nh ot kt qu ca cuc sng ring
khng phi lc n{o cng d. Thc t l{, n thng l mt cng vic c tnh cht |p o. Do
, ti lun tm kim mt phng ph|p v{ nhng k thut mi khi lm vic bnh vin v
i vi nhng bnh nhn ring ca ti. Nm nm v trc, ln u tin ti nghe bit v tc
phm ca Tony Robbins v theo mt trong nhng kha tp hun ca anh new York. Ti
, ti thy l, Tony gp phn vo nim tin ca ti khi cho rng bt k ai lnh mnh c bn
u c th lm ch v sng cuc i tr{n y, ngay sau , ti theo kha hc hai tun c cp
giy chng nhn ca Tony, cng nh cng c|c ng nghip v cc bnh nhn theo tip cc
kha khc. Ti gi l{ kha"Hun luyn c Bn cho cuc sng". Ri ti gii thiu hng lot
bng ghi }m v{ cun s|ch u tay ca anh, Nng Lc v tn.
Mc du mt s ng nghip ca ti kh chu v ngc nhin khi ti gii thiu nhng tc
phm ca mt thanh nin chng c bng cp, m nhng ai c v nghe Tony l{ i n ch
tn thnh. Thm vo ti liu ng n v d lnh hi, Tony c mt t{i nng v{ mt phong
thi li cun l{m cho iu vit ra ca anh d nm bt.
Cui cng, v ti v ti tham d kha hc"By Ngy Hnh thnh cuc Sng"cha ng
nhng khi nim c bn trong tc phm mi nht ca anh, |nh Thc Con Ngi Phi
Thng Trong Bn. Ng{y ngh cui tun ~ cho chng ti phng c|ch to nhng
thay i ni nhng gi tr, nguyn tc v nhng tiu chun so s|nh, m{ trn hai nm qua, ~
gip chng ti sng mt i sng hu ch v{ tr{n y hn.
Ti nhn thy ni Tony mt ngi thy v i trong cuc chi i sng. Ci nhn thu
sut, s thng minh, nim say m v s dn th}n x|c |ng ca anh ta lun hin din v
truyn cm hng. c cun sch ny nh th chng ta ngi i din vi Tony v{ ht tm
tr vo cuc tr chuyn th v vi anh. Cun sch ny cn tip tc c chng ta tham kho
nh mt loi s tay ca ngi s dng cho bt k lc no cuc sng t ra nhng th thch
mi hay c nhng i hi ang din bin. N cung cp mt kho phng tin cho s thay i
l}u d{i, cng nh nhng bi hc lm phong ph cht lng cuc sng. Tht vy, nu c
nhiu ngi c cun sch ny v thc tm p dng nhng iu ch dn ca n, hn ti v
nhiu ng nghip ca ti ht vic lm mt.
FREDERICK L. COVAN, Tin s trit.
PHN MT: GII PHNG NGUN TIM

NNG CA BN
Chng 1 NHNG C M CHO I MNH
"Ngi chn chn tin vo vn mnh,
ngi nng ni tin vo may ri".
-BENJAMIN DISRAELI
Chng ta ai ai cng c nhng c m...Ai ai cng mun tin vng tn |y lng rng mnh
c mt nng khiu ring. C kh nng thay i, c th gy nh hng c bit trn ngi
khc v c th bin i th gii ny tr nn tt hn. C nhng lc trong cuc i, chng ta
ai ai cng c mt vin nh v cuc sng ti p hn m{ chng ta ao c v{ |ng c
hng. Th nhng, vi nhiu ngi trong chng ta, nhng c m b bao ph d{y c
bi nhng tht vng v nhng nhng ci tm thng ca cuc sng khin chng ta thm
ch khng cn ch c gng vn ln. vi qu nhiu ngi, nhng nhng c m b tan
v-v cng vi n, mun lm nn vn mnh ca mnh cng tan v theo. Nhiu ngi ~
mt nim tin vng chc, l yu t sc bn ca thnh cng. Cuc i ti l mt cuc tm kim
khng ngng phc hi c m v{ bin n thnh hin thc, nhc nh chng ta nh li v
s dng ngun nng lng v bin cn ang ng yn trong mi ngi chng ta.
Ti khng th no qun ci ngy ti b t|c ng mnh lit, ci ngy ti thc s sng vi
c m ca mnh. Hm y ti ang bay trn chuyn trc thng ring t los Angeles n
qun Cam c mt cuc thuyt trnh. ang khi bay trn th{nh ph Glendale, ti t nhin
nhn ra mt ta nh{ nguy nga bn di v ti cho trc thng ca ti bay l l trn ngi nh
. Nhn xung, ti nhn ra }y chnh l{ ngi nh{ m{ mi c|ch }y 12 nm, ti ~ tng gi
chn gc cng .
Hi y, lc n{o ti cng lo khng bit chic Volkswagen 1960 ca ti c sc chy ht
qu~ng ng 30 pht a ti ti ch lm vic hay khng. Mi bn tm trng yu ca i ti
l{ l{m sao tn ti; ti thy s h~i v{ c n. Nhng hm , khi ti bay ln trn khng,
ti thm ngh," mi ch mt thp nin m{ ~ thay i n th!". Hi trc, ti cng tng c
nhng gic m, nhng hnh nh chng chng bao gi tr thnh hin thc. Nhng nay, ti
~ tin rng mi tht bi v v vng ti gp trong qu kh ~ tht s t nn mng cho s
hiu bit gp phn to nn cuc sng mi m{ ti ang c hng. ti tip tc bay dc
theo b bin xung pha nam v ti nhn thy nhng ch c| heo ang chi a vi nhng
ngi lt vn trn nhng ngn sng bin. l{ hnh nh m Becky, v ti cng vi ti
tng yu thch v{ coi nh mt mn qu{ c bit ca cuc i. Cui cng ti ~ ti Irvine.
trng xung di, ti hi lo lng khi thy bn ngoi hng ro ch ti sp thuyt trnh,
ng x kt cng xe c v{ ngi sut c vi cy s. ti ngh thm,"tri, mong sao chuyn g
ang xy ra c th kt thc sm ngi ta kp n d bui thuyt trnh ca ti".
Nhng khi ti h cnh xung s}n bay, trc mt ti l mt quang cnh mi:Hng ngn
ngi ang c bo v chn li ngay ti ch ti sp |p xung. t nhin ti bt u hiu
ra s thc. Giao thng b kt l{ v ngi ta n d bui thuyt trnh ca ti! Chng ti ~ d
kin khong 2 ng{n ngi tham d, th m by gi c n 7 ng{n ngi trong mt hi
trng ch kh nng cha ti a 5 ng{n! Khi ti t s}n bay bc vo hi trng, hng
trm ngi vy kn ly ti v{ i c m hn ti hay k cho ti nghe nhng g m cng
vic ca ti ~ nh hng trn i sng ca h.
Nhng cu chuyn h k cho ti tht kh tin. mt b m gii thiu cho ti a con trai
b tng b |nh gi| l{"Hiu ng" v"Khuyt nng hc tp".bng cch p dng nhng
nguyn tc X L Trng Thi dy trong sch ny, khng nhng b khng phi cho cu b
ung Ritalin na, m hai m con t do y ~ di sang California v }y cu b c |nh
gi l thin ti! Mt qu ng k cho ti nghe chuyn ng ta ~ |p dng nhng k thut ca
khoa iu khin S Th{nh Cng v{ ~ b hn c thi s dng cocain. Mt cp v chng
tui 50 chia s cho ti nghe chuyn ca h ang chun b ly hn th hc c bi hc v Qui
Lut Bn Thn. Mt thng gia k ti nghe, thu nhp hng thng ca ng ch trong 6 thng
~ tng t 2,000 la ln trn 12,000 la v{ mt nh doanh nghip k rng ng ~ tng
doanh thu ca cng ty ln trn 3 triu la trong vng 18 th|ng nh p dng nhng
nguyn tc v Nhng cu Hi Cht Lng v X L Cm xc. Mt c gi tr p cho ti xem
nh ca c hi trc, nay c ~ gim c trn hai chc k l nh p dng nhng nguyn
tc v n By trong sch ny.
Ti ~ xc ng v nghn ngo khng th ni ln li lc ng trong phng. Khi ti nhn
xung c ta vi 5,000 khun mt ti ci d thng, lc y ti thc c ti ang sng
gic m ca mnh! Tht l mt mt cm gic k diu khi bit rng n sau nhng |m m}y
nghi ng, ti li c c nhng thng tin, nhng chin lc, trit l, k nng c th gip
bit bao ngi ang hin din }y c th t to kh nng cho mnh bin i cuc i
mnh. C mt dng hnh nh v cm xc tun tro trong ti. Ti bt u nh li mt kinh
nghim ~ n vi ti mi ch c|ch }y t nm. Khi ngi n c trong cn h nh ca ti
Venice, California v trong tm trng c n bun ti ti ru mnh theo iu tr tnh ca mt
bn tnh ca Neil Diamond. Ti c cm tng nh cuc i mnh chng l g c, mi s kin
ca cuc i hon ton lm ch con ngi ti. Th ri ti cng nh li ci giy pht m cuc
i ti bin i, gi}y pht ti ~ tht ln,"Thnh cng ri! Ti bit l{ mnh |ng gi| hn tt
c nhng g mnh hin ang c trong cuc i, v tr c, tnh cm v th xc". Th l{ ti ~
lm mt quyt nh v chnh quyt nh n{y ~ thay i hn cuc i ca mnh. Ti ~
quyt nh s khng bao gi hi lng vi nhng g di mc tim nng ca mnh. Ai c
th ng c quyt nh ny dn ti n pht giy k diu nh th?
Ti c con ngi mnh tun tro ra trong bui thuyt trnh ti hm y v khi ti ri
ging ng, h{ng ng{n ngi ~ ra tn s}n bay tin ti. mt ti bng tro l khi ti t
n Thng ~ ban cho ti gi}y pht hnh phc n{y. Ti ang sng thc hay trong m?
Vn l cng mt anh chng m mi c|ch }y 8 nm lun lun phi vt ln vi cuc i, tht
vng, c n v{ khng th iu h{nh c cuc i mnh? Thn hnh th bo ph, ti th
khng mt ng xu, ti mang tm trng khng bit c th sng cn hay khng. Lm sao mt

anh chng t tui nh ti vi trnh hc vn ch ht bc trung hc, m{ ~ c th to ra
nhng thay i k diu n th?
Cu tr li ca ti tht n gin: ti ~ hc c cch trang b cho mnh mt nguyn tc
m by gi ti gi l tp trung nng lng. Nhiu ngi khng bit g v ci kh nng to ln
m chng ta c th trc tip iu khin khi chng ta tp trung mi ngun lc ca mnh
lm ch ch mt lnh vc duy nht ca i mnh. iu khin tp trung ging nh mt tia
lade c kh nng chc thng bt c vt cn n{o ngn chn bn. Khi chng ta kin tr tp
trung vo vic ci thin mt lnh vc no, chng ta pht trin c nhng cch thc phn
bit c |o lm cho lnh vc tt hn. Mt l do khin t ngi chng ta t c
iu chng ta mong mun, l{ v chng ta khng bao gi nh hng s tp trung ca
chng ta: chng ta khng bao gi tp trung nng lng ca mnh. Ti tin rng mt trong
nhng bi hc quan trng ca cuc i l hiu c ng c n{o thi thc chng ta trong
h{nh ng ca mnh. iu g hnh thnh nhn cch ca mt ngi? Tr li cu hi ny s
cng hin chng ta nhng cha kha c bn hnh thnh vn mnh ring ca mi ngi.
Sut cuc i, ti khng ngng b thu ht bi mt tiu im duy nht v thc bch: Ci
g lm nn nhng khc bit v cht lng ca mi cuc i? Lm sao chng ta thng gp
khng t ngi xut thn t mi trng ngho kh v v vng, vy m h ~ th{nh cng
trong cuc i v{ li nhng n tng su sc cho chng ta? Ngc li, lm sao nhiu
ngi c hon cnh u ~i. C|c phng tin thnh cng c sn trong tm tay, vy m h
~ i n mt kt cuc thm hi, tht vng v nhiu khi ri v{o thi nghin ngp? iu g
lm cho mt s cuc i tr thnh mu mc v mt s khc tr thnh li cnh bo? B
quyt no to nn nhng cuc i hnh phc, say m, sung mn, trong khi nhng cuc i
khc tr thnh v v, nhm chn?
Ni m nh k diu ca bn thn ti bt u bng nhng cu hi n s:"L{m c|ch n{o
ti kim sot trc tip i mnh? Hm nay ti c th l{m g bin i i ti cng nh
gip ti v{ ngi khc hnh thnh vn mnh ca mnh? L{m c|ch n{o ti m rng, hc
hi, pht trin v chia s s hiu bit ca ti vi nhng ngi khc mt cch th v v c
ngha?"
T hi cn rt tr, ti ~ ph|t trin mt nim tin l tt c chng ta c mt trn i l{
cng hin mt c|i g c |o, ti tin l{ tn trong th}m t}m chng ta ai ai cng c ph bm
mt thin khiu c bit. Ti thc s tin rng trong mi ngi chng ta u tim n mt
nng lc siu phm. mi ngi chng ta u c mt t{i nng, mt thin khiu, mt cht
thin t{i n{o ang ch chng ta m ra. C th l{ nng khiu ngh thut hay m nhc. C th
l kh nng giao tip k diu vi nhng ngi chng ta th}n thng. C th l mt nng
khiu kinh doanh hay sng to a chng ta v{o ng{nh doanh nghip hay mt s nghip
no. ti tin l To Ha khng thin v ai. tt c chng ta c To Ha dng nn mi ngi
vi nt c |o ca mnh, nhng tt c u c ngi ph cho nhng c hi ng u trong
i sng c th sng hnh phc. Nhiu nm trc, ti ~ quyt sng cuc i mnh bng
c|ch u t }n hu ca To Ha vo mt c|i g cn lu li sau khi cuc i ti qua i. Ti ~
quyt l mt c|ch n{o ti phi cng hin th no cho cuc i n cn tn ti mi sau
khi ti ra i.

Ti tha thit ku mi bn khng ch c gng c ht cun sch ny, m cn tn dng tt
c nhng g bn hc c em |p dng vo cuc sng n s hng ng{y. }y l{ bc
cn thit v ti quan trng bn mang li kt qu cho cc c gng ca bn trong cuc i.
LM TH NO TO C NHNG THAY I LU BN
Nhng thay i ch c gi tr ch thc khi chng lu bn v hp l. Chng ta ai cng
tng c kinh nghim v nhng thay i nht thi, ri li cm thy chn nn v tht vng
ngay sau . Thc ra nhiu ngi mun thc hin nhng thay i, nhng km theo mun
l{ ni e ngi v lo lng khng bit nhng i thay ca mnh c lu bn hay ch l tm b.
Mt v d n s cho chuyn n{y l{ trng hp mt ngi mun bt u n king, nhng
cm thy chn ch, ch yu l{ v ni tim thc h, h tin chc l nhng c gng h thc hin
s ch mang li cho h mt phn thng trong pht chc m thi. C i ti, ti ~ theo ui
nhng nguyn tc t chc c bn, l{ nguyn tc thay i lu bn v bn s hc c cc
nguyn tc ny v cch p dng chng trong s|ch n{y. Nhng b}y gi, ti mun chia s vi
bn 3 nguyn tc thay i s ng m bn cng nh ti c th p dng ngay thay i i
mnh. Chng rt n gin, nhng li v cng hiu qu nu ta bit p dng kho lo.
c Th Nht
NNG CAO TIU CHUN
Mt ln bn mun thc hin mt s thay i, vic u tin bn phi lm l nng cao cc
tiu chun ca bn. Khi ngi ta hi ti iu g ~ thay i i ti t|m nm v trc, ti tr
li rng dt kho|t iu quan trng nht l{ thay i nhng g ti i hi ni chnh mnh. Ti
vit ra trn giy tt c nhng g m ti khng cn mun chp nhn trong i mnh, tt c
nhng g ti khng cn chu ng na v tt c nhng g ti kh|t khao t ti.
Lch s cn li cho chng ta bit bao tm gng danh nh}n y gi hng nh
Leonardo da vinci, Abraham lincoln, Helen Keller, Mahatma Gandhi, Martin Luther king,
Rosa Parks, Albert Einstein, Cesar Chavez, Soichiro Honda v bit bao ngi kh|c ~ tng
c nhng bc k diu khi nng cao tiu chun ca h. Sc mnh ~ tng c ni h cng
ang c ni bn, nu bn c can m i hi n. Thay i con ngi bn chnh l{ bc u
n gin thay i mt t chc, mt cng ty, mt t nc hay mt th gii.
c th hai
THAY I NIM TIN HN HP CA BN

Nu bn nng cao tiu chun nhng li khng tht s tin l mnh c th t c chng,
bn ang hy dit chnh mnh . Bn thm ch cng khng mun th; bn s thiu nim tin
c th gip bn m ra c nhng kh nng th}m s}u hin din trong bn. Cc nim tin
ca chng ta ging nh nhng mnh lnh tuyt i, ni cho chng ta bit s vic nh th
n{o, c|i g ta l{m c, c|i g khng l{m c. Th nn, thay i h thng nim tin ca
chng ta l{ iu trng yu thc hin bt k s thay i chc chn v lu bn trong cuc
i mnh. Chng ta phi pht trin mt nim tin vng chc l chng ta c th v s t c
nhng tiu chun mi trc khi chng ta thc s h{nh ng.
nu khng c nhng h thng nim tin vng chc, th d bn c nng cao tiu chun ca
mnh n mc no, bn cng s khng bao gi c c nim x|c tn h tr cho nhng
tiu chun y. Bn th ngh Gandhi c th th{nh t c bao nhiu gi nh ng ~ khng
tin vo sc mnh ca s phn khng bt bo ng? Nim tin ca ng ~ gip ng t n
nhng ngun lc ni tm ca mnh v{ ~ gip ng i din c nhng th|ch nng n
m mt ngi c quyt t}m t hn ng c th phi u hng.
c th ba
THAY I CHIN LC CA BN
duy tr quyt tm, bn cn c nhng chin lc tt nht t hiu qu. Mt trong
nhng nim x|c tn c bn ca ti l nu bn nhm tiu chun cao v bn c nim tin, th
chc chn bn c th ngh ra nhng chin lc. n gin l bn s tm ra ng li. Ni cho
cng, }y chnh l{ ch ca c cun sch. N ch cho bn nhng chin lc hon thnh
nhim v v ti s ni cho bn bit ngay l bt k trong trng hp no, chin lc tt nht
chnh l tm ra mt mu, mt ai ~ tng t nhng kt qu m bn mong mun v ri i s}u
vo nhng hiu bit ca h. hy hc cch lm ca h, nim tin ca h v li suy ngh ca h.
Khng nhng bn s thy iu ny gip bn hiu qu hn, m{ n cn tit kim cho bn bit
bao thi gi v bn khng cn phi m{y m l}u tm ra ng i. Bn ch cn iu chnh,
un nn v c l l{m n kh| hn thi.
Sch ny s cung cp cho bn nhng thng tin v{ ng lc thc y bn dn thn
mnh vo c ba nguyn tc ch yu thay i cht lng cuc i.
Trn i, c rt nhiu ngi bit phi l{m g, nhng t ngi thc s l{m iu h bit.
Bit thi khng . Bn cn phi c h{nh ng. v nu bn cho php, ti s nhn lm hun
luyn vin cho bn qua cun sch ny. ti s cng hin bn cch phn bit nhng ngun sc
mnh to nn nhng thay i lu bn v cht lng ca i sng bn. Cng nhau, chng
ta s tp trung vo 5 lnh vc ca i sng m ti tin l nh hng n chng ta nhiu nht.
l{:
1 Lm Ch cm xc

Nm vng bi hc ny s gip bn qun trit phn ln phng php ca bn lnh vc
cn li. Bn h~y n iu . Ti sao bn mun gim cn? Phi chng ch v bn mun
ngi mnh bt m thi ? Hay v bn ngh nu gim cn, bn s cm thy c nhiu ngh lc
v do dai hn, bn tr nn hp dn hn trc mt ngi khc v bn cm thy t tin
nhiu hn khi trc |m ng? Hu nh tt c nhng g chng ta l{m u l{ thay i cch
cm ngh ca chng ta nhng hu ht chng ta t hay khng c hun luyn bit cch
l{m iu ny nhanh chng v hiu qu. Tht k l chng ta thng s dng tr thng minh
ca mnh i v{o nhng tm trng cm xc v ch, ang khi qun i bit bao nhiu nng
khiu bm sinh m{ ai trong chng ta u c sn. Qu nhiu ngi trong chng ta khng
kim so|t c, trong khi qun mt vic chm lo cho nhng cm xc ca mnh, l nhng
yu t m mi ngi u c th lm ch.
2 Lm ch thn th
Nu bn c tt c nhng iu bn m c, nhng li khng c sc kho th l vui
hng nhng th , th hi c ch g? Mi sng thc dy bn c cm thy y sc sng,
ngh lc v sn s{ng bc vo mt ngy mi khng? Hay bn thc dy mt mi ging nh
ti hm trc, thn xc m v cm thy min cng phi bt u mt ngy mi? Np sng
thng nht ca bn s lm bn thnh mt ngi thiu hat ng? C 2 ngi M th c 1
ngi cht v x va ng mch v{nh;ba ngi th mt ngi cht v ung th. Chng ta
ang "ly h{m rng m{ {o huyt cho chnh mnh", nh c}u ni ca b|c s Thomas Moffett
th k 17. Chng ta ngn v{o c th y cht bo, nhng thc phm khng c cht dinh
dng, chng ta u c lc ph ng tng bng thuc l|, ru v ma ty v chng ta ngi
th ng trc mn hnh tivi. Bi hc th hai ny s gip bn kim sot sc kho th l ca
bn bn khng ch c dng kho mnh, m cm thy kho mnh thc s v bit rng
mnh ang l{m ch i mnh, trong mt c th tr{n y sinh lc v cho php bn th{nh t.
3 Lm Ch Cc Mi Quan H
Ngoi vic lm ch cm xc v sc khe th xc ca bn, khng c g quan trng hn l{
hc cch lm ch cc mi quan h ca bn. Quan h yu ng, gia nh, bun b|n v{ x~
hi. Xt cho cng, khng ai mun hc tp, pht trin, th{nh t v hnh phc mt mnh v
cho ring mnh. Bi hc ch yu th 3 trong sch ny ch cho bn nhng b quyt gip bn
xy dng nhng mi quan h cht lng trc tin vi bn thn, ri vi ngi khc. Bn s
bt u khm ph ra nhng g bn |nh gi| cao nht, nhng nim mong i ca bn, nhng
qui lut trong tr chi cuc i v n c lin quan th no vi tt c nhng ngi khc cng
tham d cuc chi vi bn. Ti ~ kh|m ph| ra rng, i vi ti, ngun lc to ln nht
chnh l mi quan h, v n m toang cnh ca ra cho mi ngun lc khc m ti cn. Qun
trit c bi hc ny s cho bn nhng ngun lc v bin bn tng trng v cng
hin.
4 Lm Ch Tin Bc

Khi ti tui 65, hu ht chng ta hoc l khng cn lm ra tin, hoc l{ ~ cht! Th
nhng khng ai trong chng ta li mun ri v{o vin cnh y khi ngh n thi k hu tr
vng son ca mnh. Nhng nu bn khng xc tn rng mnh |ng c hng mt s
thoi mi v ti chnh nh mt k hach hiu qu, lm sao bn c th bin vin cnh ti
chnh ny thnh hin thc? Bi hc lm ch th 4 trong sch ny s dy bn bit vt xa
hn s sng cn n thun lc x bng cuc i v ngay c by gi, t ti iu . Sng
trong x hi, mi ngi chng ta u c kh nng th hin nhng c m ca mnh. Th
nhng hu ht chng ta cm nghim nhng p lc ti chnh mi ngy mt nng hn v{
chng ta tng tng rng c nhiu tin bc hn s gii thot chng ta khi p lc y. }y
l mt o tng vn ha to ln ti dm c quyt vi bn l cng c nhiu tin, bn cng cm
thy chu nhiu p lc hn. iu ch yu khng phi l kim c tht nhiu tin, m l
thay i nhng nim tin v{ th|i ca bn i vi tin bc, bn nhn n nh phng
tin cng hin, ch khng phi l mc ch ti hu v duy nht ca hnh phc.
5 Lm Ch Thi Gi
Nhng kit t|c i hi thi gi. Th nhng c bao nhiu ngi trong chng ta bit dng
n? Ti khng ni n chuyn qun l thi gi; ti mun ni n chuyn ginh ly thi gi
v bin i n, s dng n n tr th{nh ng minh ch khng phi k th ca bn. trc
tin, bi hc lm ch th 5 ny s dy cho bn thy r nhng |nh gi| ngn hn c th dn
ti nhng au kh di hn. Bn s hc cch lm mt quyt nh thc s v kim ch nhng
c mun hng th tc thi, gip c|c t tng, cc sng to ca bn v ngay c nhng
tim nng ca bn c thi gi mang li hoa tri sung mn. Ri bn s hc cch phc ha
nhng chin lc cn thit thc hin tng bc quyt nh ca bn, bin n thnh
hin thc. Vi quyt t}m h{nh ng mnh lit, kin nhn chu ng thi gian tr tr v s
mm do thay i phng ph|p mi khi cn. Mt khi bn ~ l{m ch c thi gi, bn
s hiu ti sao rt nhiu ngi |nh gi| qu| cao nhng g h c th t c trong mt nm
v{ |nh gi| qu| thp nhng g h c th t c trong 1 thp nin.
Ti vit cun sch ny vi ch ch n tr thnh mt hng dn h{nh ng mt sch
gi|o khoa gia tng cht lng cuc i bn v{ gia tng ngun vui thch m bn c th rt
ta t . Ti linh cm rng cun sch ny s mang n cho bn mt t s phn bit mi m
v{ c |o v ngun sc mnh gip bn vn ti mt mc sng cao hn.
Vi tt c s knh trng, ti bt u mi tng quan n{y vi bn khi chng ta cng bt
u cuc h{nh trnh khm ph v bin nhng tim nng s}u xa v{ ch thc ca chng ta
tr thnh hin thc. Cuc i l mt qu tng v n cng hin chng ta c }n, c hi v
trch nhim chng ta cng hin li cho i mt iu g, nh mt cuc sng cht lng
hn.
No, chng ta cng bt u cuc hnh trnh thm him ca chng ta....
Chng 2 NHNG QUYT NH TO SC MNH
"Con ngi c sinh ra sng,

Khng phi chun b sng".
-BORIS PASTERNAK
Chc hn bn cn nh ngy Si Gn hon ton gii phng, kt thc cuc chin thm khc
Vit Nam? l{ ng{y 30 thang 4 nm 1975, ch mi c|ch }y hn hai mi nm. v{ chc
hn bn cn nh ngy nghe tin John Lennon b m st? V ngy ngn ni Saint Helens phun
la, san bng c mt vng rng hn 3 trm kilo mt vung? l{ nm 1980 ch c|ch }y
ngt hai mi nm.
Bn h~y suy ngh mt l|t. Lc bn ang }u? Bn ang trong tnh trng no? Bn b
ca bn l nhng ai? Bn ~ c nhng c m hay nim hy vng no? Nu ~ c ai hi
bn,"Mi hay hai mi nm sau, bn s ra sao?"bn ~ tr li h th no? Hm nay bn c
trong tnh trng ging nh bn ~ mong c lc khng? Mt hay hai thp nin c th
tri qua tht nhanh, phi khng bn?
Nhng iu quan trng hn, c l chng ta phi t hi mnh."Ti s phi sng mi
nm sp ti ca i ti th no? Hm nay ti phi sng th n{o xy dng ng{y mai nh
ti mong mun?T nay tr i ti phi l{ ngi th n{o? iu g l quan trng i vi ti
ngay lc n{y v{ iu g s l quan trng i vi ti trong tng lai? Hm nay ti phi c
nhng h{nh ng g hnh thnh vn mnh ti hu ca ti?
Chc hn l{ mi nm na s n nhanh vi bn. Cu hi l: }u? Bn s l{ ngi nh
th no? bn s ng gp g? B}y gi l{ lc bn phc ha mi nm sp n ca bn ch
khng phi i n lc . Chng ta phi nm ly thi c. Chng ta va kt thc th k
20 v{ chng ta ~ bc vo th k 21. Mt thin nin k mi. Nm 2000 ~ n vi chng
ta ri v{ mi nm na chng ta s nhn li n v nh li n nh chng ta ~ nh li nhng
nm 1980 v{ 1975. Lc bn s thy hi lng hay tht vng? Vui sng hay ray rt?
Hi u thp nin 1980, ti l mt chng trai 19 tui. Ti cm thy c n v{ ch|n nn.
Ti hu nh khng c cht t{i sn n{o. Khng ngi hng dn, khng bn b hay thy dy
kinh nghim, khng mc tiu r rng. Ti hon ton l v thn hnh bo ph. Th m ch
trong vng v{i nm ngn ngi, ti ~ kh|m ph| ra mt sc mnh nh ti ~ bin i hu
nh mi lnh vc ca cuc i mnh. Sc mnh ny chnh l dng c ti dng l{m tng
vt mc t tin ca mnh v kh nng h{nh ng cng nh to c kt qu |ng k. Ti
cng dng n ly li quyn kim sot sc kho th x|c v{ ~ ho{n to{n loi b c gn
20 kg m. Nh sc mnh n{y, ti ~ thu ht c ngi trong mng. Ci nng lm v v
to dng c mt gia nh m{ ti hng khao kht. Ti dng sc mnh n{y tng thu
nhp ca ti t mc ti thiu ln ti 1 triu la mi nm. Nh n, ti ~ b c cn h
b nh(khng c nh bp, nn ti phi ra chn trong bn tm) chuyn sang ngi nh
ca gia nh ti hm nay, Del Mar Castle. Sc mnh n{y chnh l{ im to khc bit duy
nht ~ khin ti thay i t tnh trng cm thy ho{n to{n c n v{ v ngha sang tnh
cm bit n i v ~ cho ti c hi mi cng hin cht g cho hng triu ngi trn khp

th gii. V{ }y chnh l{ sc mnh ti lun s dng tng ng{y hnh thnh vn mnh bn
thn ti.
Trong cun Unlimited Power, sc mnh v bin, ti ~ minh chng r rng rng cch
thc mnh m nht hnh thnh cuc i chng ta l dn mnh h{nh ng. C|c h{nh ng
ca ngi ta to ra nhng kt qu khc nhau l do h ~ h{nh ng theo cch thc khc
nhau trong cng mt hon cnh. H{nh ng khc nhau to kt qu khc nhau. Tai sao? V
mi h{nh ng u l lm cho mt nguyn nhn chuyn ng v kt qu ca n c xy
dng trn nhng kt qu trong qu kh a y chng ta tin ti mt hng nht nh.
Mi hng i u dn ti mt mc ch ti hu: Vn mnh ca chng ta.
C bn, nu chng ta mun nh hng cuc i mnh, chng ta phi kim sot cc
h{nh ng ca chng ta cho nht qun. Khng phi nhng h{nh ng chng ta lm mt
cch nht thi s nh hnh cuc i chng ta, m l nhng h{nh ng chng ta lm mt
cch kin tr v nht qu|n. C|i g i trc mi h{nh ng ca chng ta? ci g quyt nh
nhng h{nh ng chng ta s lm v v th, quyt nh con ngi ca chng ta, quyt nh
cng ch ca cuc i chng ta? C|i g l{m ph|t sinh h{nh ng?
Cu tr li tt nhin l: Sc mnh ca quyt nh. Mi iu xy ra trong i bn u bt
u vi nhng quyt nh. Ti tin rng vn mnh ca bn c hnh thnh chnh trong
nhng lc bn quyt nh. Nhng quyt nh bn ang l{m ngay lc n{y, h{ng ng{y, s hnh
thnh cch thc cm ngh ca bn hm nay cng nh hnh th{nh con ngi ca bn trong
tng lai.
Bn ~ tng tri qua nhng cm xc bi thng v{ ch|n nn, bt cng hay v vng trong
thp nin qua ca i bn? Ring ti th chc chn l c. nu th, bn quyt nh hnh
ng ra sao? Bn ~ c mt mc thng tin hay bn chu u hng? Nhng quyt nh y ~
hnh thnh np sng ca bn ra sao?
"Con ngi khng phi do hon cnh to nn;
Chnh con ngi to nn hon cnh".
- BENJAMIN DISRAELI
Ti tuyt i tin rng cc quyt nhca chng ta ch khng phi hon cnhca cuc
sng to nn vn mnh ca chng ta. C bn cng nh ti u bit rng c nhng ngi
c sinh ra vi nhng thun li: thun li v di truyn, mi trng, gia nh, hay c|c mi
quan h. Nhng c bn cng nh ti cng bit chng ta thng xuyn gp, c v nghe v
nhng con ngi tng phn u chng li nhng kh khn v{ hn ch ca hon cnh h
thc hin nhng quyt nh mi m cho cuc i h. H l nhng mu gng s|ng ngi
cho chng ta noi theo v sc mnh v bin ca tinh thn con ngi.
Nu c quyt tm, c bn v{ ti u c th bin cuc i chng ta thnh nhng mu
gng rng ngi nh th. Cch no? Ch cn thc hin nhng quyt nh hm nay cho i
sng tng lai ca chnh ta. Nu bn khng thc hin quyt nh s sng ra sao, tc l bn
cng ~ thc hin quyt nh ri. Vy sao? l{ bn quyt nh cho hon cnh a y

bn thay v chnh bn nh hnh cho vn mnh ca mnh. Cuc i ti ~ thay i ch trong
mt ngy, ci ngy ti quyt nh khng ch v nhng g ti mun c trong cuc i mnh
hay ti mun l{ g, nhng l{ khi ti quyt nh mnh quyt tm s l g v s c g trong cuc
i mnh. Mt s phn bit tuy n gin, nhng l{ trng yu.
Bn hy suy ngh mt cht. C khc bit g gia thch mt iu g v{ quyt tm c
iu ? Chc chn l c. Nhiu khi ngi ta ni nhng c}u nh:"tri, ti thc s mun
kim c nhiu tin hn", hay"Ti mun gn gi c|c con ti hn", hay"Ti thc tnh mun
lm cho th gii n{y thay i". Nhng nhng c}u ni nh th khng c cht quyt tm no
c. Ch l mt s a thch sung m{ thi. khng phi sc mnh! N l mt li cu nguyn
yu t khng c nim tin i km.
Khng nhng bn phi quyt t}m t nhng kt qu no, nhng bn cn phi quyt tm
s tr thnh loi ngi no na. Nu bn khng ra mt ln tanh tiu chun cho nhng g
bn s chp nhn trong i bn, bn s cm thy d d{ng ri v{o nhng c|ch c x, th|i ,
hay cht lng i sng di mc m bn |ng c rt nhiu. Bt k iu g xy n
trong i bn, bn vn c phi ra v sng theo nhng tiu chun y. Cho d mi chuyn
u hng c, cho d cuc biu din gp tri ma, cho d th trng chng khon b b, cho
d ngi yu b bn, cho d khng ai gip bn lc cn, bn vn c phi gi vng quyt tm
l sng cuc i mnh mc cao nht.
Tic thay, nhiu ngi khng bao gi l{m iu ny v h lun c sn c cha li. L
do khin h khng t c mc tiu hay khng sng i h nh h mong mun l v cch
i x ca cha m h, hay v thi tr h khng c hng nhng hon cnh thun li, hay
h khng c hc h{nh n ni n chn, hay v h qu gi, hay qu tr. Tt c nhng kiu
cha li ny ch l nhng tin tng gi hiu! Chng hn ch, chng ph hoi cuc i.
Ti thng hi nhng ngi hay than phin v cng vic ca h."Th ti sao hm nay
bn i l{m?"C}u tr li thng vn l,"Phi lm thi. Khng lm ly g m sng?" Chng ta
nn nh l{ trn t nc ny hu nh khng c g chng ta phi lm. Khng phi lm }y!
V chc chn l bn khng phi lm mt ni nht nh n{o v{o mt ngy nht nh no
. Bn khng phi lm nhng ci m bn ~ l{m trong mi nm qua. Bn c th chn lm
mt ci g khc, mt ci g mi hm nay. Ngay by gi bn c th c mt quyt nh: tr li
nh{ trng, i hc h|t hay khiu v, iu hnh ti chnh ca bn, hc l|i xe hi, tp luyn
th hnh, hc ni ting Ph|p, c chuyn cho con ci bn, i b|ch b trong cng vin. Nu
bn quyt nh tht s, bn c th lm hu nh bt c vic g. Nh vy, nu bn khng thch
mi quan h hin c ca bn, Bn hy quyt nh thay i ngay by gi. Nu bn khng
thch cng vic ang l{m, h~y i vic khc. nu bn khng thch cm gic bn ang c v
bn th}n, h~y thay i. Nu bn mun c mt th hnh hay mt sc kho tt hn, bn c th
thay i n by gi. Trong chc lt bn c th c sc mnh ~ tng l{m thay i lch s.
Ti vit cun s|ch n{y |nh thc sc mnh v bin ca quyt nh v{ cng b
quyn tn ti ca sc mnh v bin, sc sng rng ngi v nim vui sng m bn c. Bn c
th lm mt quyt nh ngay lc n{y thay i lp tc cuc i mnh, quyt nh thay i
mt thi quen hay quyt nh tp mt nng khiu, cch ng x vi tha nhn, hay gi in

thoi cho mt ngi m bn ~ nhiu nm khng ni chuyn. Hy quyt nh ngay by gi,
n s a bn ti mt hng mi, tch cc v mnh m gip bn ln ln v hnh phc.
"Khng g c th chng li ch con ngi
Khi n dm liu mnh v mt mc ch r rng"
-BENJAMIN DISRAELI
i bn thay i vo lc bn c mt quyt nh mi, hp l v dt khat. C ai d|m ngh
rng s quyt tm v xc tn ca mt con ngi thm trm, khim tn, mt lut s v{ mt
nh{ ha bnh, ~ c sc mnh lt c mt quc to ln? Th m Mahatma Gandhi ~ c
ci quyt nh bt khut gii phng quyn thng tr ca nc Anh trn n v quyt
nh n{y ~ l{ mt thng thuc n ko theo mt chui s kin ~ m~i m~i l{m thay i cn
cn quyn lc trn th gii. Ngi ta khng thy c ng c th t mc tiu ca mnh
nh th n{o, nhng ng ~ khng mnh theo mt chn la no khc ngoi vic hnh
ng theo lng t}m ca mnh. n gin l ng khng chp nhn bt c kh nng n{o kh|c.
Quyt nh chnh l ngun sc mnh ca Martin Luther King khi ng hng hn ging ln
ting ni cho nhng mi tht vng v kht khao ca mt dn tc khng mun b t chi v
ng ~ bt buc th gi phi n. Cc quyt nh ch thc l nhng cht xc t|c
bin i c|c c m ca chng ta thnh hin thc.
iu v cng phn khi l sc mnh n{y ~ c sn ni bn. ng c bng n ca quyt
nh khng phi ch c ni mt thiu s giu tin lm ca hay nhng gia nh c th lc. N
c sn ni ngi dn bnh thng cng nh ni vua cha. Bt c lc no bn cng c th s
dng c ci sc mnh to{n nng hin ang tim n ni bn v ch ch bn c can m
i hi n.
Chng ta cn nh chuyn ca Rosa Parks, mt ph n kiu h~nh. Ngang t{ng, nhng y
c tnh. Nm 1955, mt hm ch ang ngi trn xe but Montgomery, Alabama, mt ngi
da trng dng lut ph|p i ch nhng ch, ch ~ cng quyt khng chu nhng. Ch
mt h{nh ng thn nhin bt tun lut php ca ch ~ l{m ni ln mt cn b~o tranh lun
nng bng v{ ~ tr thnh biu tng cho nhng th h sau n{y. H{nh ng cng quyt
ca ch ~ m u cho phong tro nhn quyn, mt s thc tnh thc m cho ti hm nay
chng ta vn cn phi ti khi mun x|c nh li ngha ca bnh ng, cng l v{ c hi
cho mi ngi M bt k l thuc chng tc, tn ngng, hay gii tnh no. Phi chng Rosa
Parks ~ ngh n tng lai khi ch nht nh khng nhng ch trn chuyn xe but ?
Phi chng ch c an bi mt s mnh thay i c ch x hi? C l th. Nhng iu chc
chn hn nhiu, l{ ch c thc y h{nh ng bi quyt nh ca ch l{ i hi cho
bng c mt phm gi| cao hn. V{ quyt nh ca ch ~ dn n nhng hiu qu xa rng
bit bao!
C th bn s ngh,"Ti cng mun c nhng quyt nh nh th, nhng ti ~ tng
khinh nghim nhng thm kch tht s". Bn hy nh ti chuyn ca Ed Roberts, mt
ngi {n ng"bnh thng" b gn cht vi chic xe ln, nhng ~ tr nn phi thng nh
quyt nh h{nh ng vt qua nhng gii hn v th cht ca mnh. Ngay t nm 14

tui, Ed ~ mc chng lit to{n th}n. Ng{y cng nh m anh sng nh chic my th,
nhng anh ~ vt qua nhng ni kh chu trin min ng{y n{y qua ng{y kh|c c
mt cuc sng rt "bnh thng". Phi chng tr chng bnh bi lit sut cuc i, nhiu
khi sut cht, l ra tnh trng ny c th lm anh ch bit ngh n nhng au n ca mnh.
Nhng khng, anh ~ chn mt quyt nh khc hn thay i cuc i mnh v gip thay
i cuc i ca bit bao nhiu ngi khc.
Anh ~ l{m gi? Trong 15 nm cui i, anh ~ chin u chng li mt th gii m anh
cm thy ch bit an phn. Anh ~ tm ra nhiu nim cm hng v khch l nng cao
phm cht i sng cho nhng ngi khuyt tt. i din vi v s huyn thoi v tim
nng ca nhng ngi th cht yu km. Ed ~ gi|o dc cho cng ng v bt u mi c
ng, t vic s dng xe ln v{ ch u xe c bit n vic b|m v{o c|c thanh . Anh tr
th{nh ngi i xe ln u tin tt nghip i Hc California, Berkeley v cui cng ~ gi
chc v gi|m c S Phc Hi Sc Kho ca bang California v tr th{nh ngi i tin
phong cho chc v n{y i vi nhng ngi khuyt tt.
Ed Roberts l bng chng hng hn cho thy iu quan trng khng phi l hon cnh
ca ta lc bt u, m l nhng quyt nh ta l{m i ti ch m{ ta nh ti. Mi hnh
ng ca anh t nn trn mt pht chc quyt nh duy nht, quyt lit v dt khot. Bn
c th l{m g cho i mnh nu bn thc s quyt nh v n?
Nhiu ngi li ni,"Thc tnh ti cng mun lm mt quyt nh nh th, nhng ti
khng bit s c th thay i i sng ti nh th no?". Nhng ngi nh th b t lit v
s rng h khng bit c th phi lm th n{o bin i c|c c m ca mnh thnh hin
thc. Kt cc l h khng bao gi l{m c nhng quyt nh bin cuc sng ca h
thnh nhng kit tc m h |ng c. }y ti mun mch cho bn iu ny: Ci quan trng
khng phi l bit ngay t u phi l{m c|ch n{o i n kt qu. Ci quan trng l bn
quyt nh tm cho bng c mt ng li, bt k l{ ng li no. Bn c th thay i
phng ph|p cho ti khi t c iu mnh mun. Mt khi bn quyt t}m t bng c
mt iu g, tc khc bn s thy"cch phi l{m nh th no".
"C t gip mnh, ri tri s gip"
-NGN NG
Nu lm quyt nh l chuyn n gin v hiu qu nh th, ti sao khng c my ngi
p dng? Ti ngh mt trong c|c l do n gin nht l hu ht chng ta khng nhn ra sc
mnh bin i m mt quyt nh hp l v dt khot c th to ra. Mt phn ca vn l
chng ta ~ qu| quen s dng t"quyt nh" theo mt ngha qu| lng lo khin n gn nh
ng ngha vi mt danh s|ch c|c iu c. Thay v lm quyt nh, chng ta lm nhng li
ao c. Quyt nh ch thc th khng ging nh ni,"Ti mun b ht thuc", m l loi
b mi kh nng kh|c. L{m mt quyt nh ch thc l quyt t}m t c mt kt qu v
gt ra ngoi bt k kh nng n{o kh|c.
Khi bn thc s quyt nh b ht thuc, l bn s khng bao gi ht thuc na. Mi s
~ xong ri. Bn thm ch s khng bao gi ngh n vic c th ht. Mt ngi nghin ru

bit rng cho d mnh ~ king ru trong nhiu nm, nhng nu ngi y t la di mnh
ch ung mt ln na thi, th mi s k nh l{ v ch: li phi bt u li t u.
Lm th n{o quen c nhng quyt nh vng v{ng? H~y thng xuyn lm cc quyt
nh, cng nhiu cng tt. Hy nh cu tc ng,"Trm hay khng bng tay quen".
"Vn mnh ca bn c hnh thnh
Chnh lc bn lm nhng quyt nh"
ANTHONY ROBBINS
Ba quyt nh bn lm mi lc trong i sng s iu khin vn mnh ca bn. Ba quyt
nh n{y x|c nh bn s lu t}m n g, bn s cm ngh ra sao, bn s l{m iu g, bn s
cng hin g v bn s tr th{nh con ngi no. Nu khng kim sot ba loi quyt nh
ny, bn s khng th no kim so|t c i sng ca mnh. Cn nu kim sot chng, bn
s bt u tch ly c kinh nghim sng.
Ba quyt nh iu khin vn mnh ca bn l:
1. Cc quyt nh v nhng g bn phi ch tm vo.
2. Cc quyt nh v ngha ca s vt i vi bn.
3. Cc quyt nh v nhng g bn phi lm t nhng kt qu bn mong mun.
Bn thy , khng phi nhng g ang xy ra cho bn lc n{y hay ~ x~y ra cho bn
trong qu kh hnh th{nh nn con ngi bn. ng hn, chnh l{ nhng quyt nh ca bn
v nhng g phi ch tm vo, nhng g c ngha i vi bn v nhng g bn ang d
nh lm s x|c nh vn mnh ti hu ca bn. Nn nh rng nu c ai t thnh cng ln
hn trong mt lnh vc no, chnh l v h ~ l{m nhng quyt nh khc hn vi bn trong
mt mi trng hay hon cnh n{o . R r{ng, Ed Roberts ~ quyt nh tp trung ch
v mt iu khc hn phn ln nhng ngi cng trong hon cnh nh anh ta. Anh ~ tp
trung vo cch anh c th thay i i mnh. Nhng kh khn th cht chnh l
nhng"th|ch " cho anh. R r{ng iu anh ~ quyt nh l{m, l{ bt c ci g c th lm
cho cht lng i sng ca nhng ngi c cng hon cnh nh anh c tr nn d chu
hn. Anh ~ dt khot quyt tm bin i mi trng sao cho phm cht i sng ca mi
ngi c khuyt tt c ci thin nhiu hn.
"Ti bit khng c s kin no phn khi hn l
S kin con ngi c kh nng tuyt i vn ln
trong cuc i bng mt n lc c thc".
-HENRI DAVID THOREAU
Qu nhiu ngi chng ta khng lm phn ln cc quyt nh ca mnh mt cch thc,
nht l 3 loi quyt nh tuyt i quan trng trn }y: v vy chng ta phi tr gi| t.
Trong thc t, nhiu ngi sng theo kiu m ti gi l"Hi chng thc Niagara". Ti tin
cuc i l{ nh dng sng v{ nhiu ngi ch nhy i v{o dng i m khng thc s
quyt nh s i n }u. H mnh b cun ht bi dng i: dng cc bin c, cc ni s
h~i, c|c th|ch . Khi h n ch dng sng chia nhnh, h khng thc s quyt nh s i
n }u hay i theo ng~ n{o. H ch n gin tri theo dng. H tr nn thnh phn ca

|m ng b hon cnh chi phi thay v c hng dn bi nhng gi tr ca bn thn h.
Kt qu l h cm thy mt quyn kim sot. H c sng trong tnh trng v thc ny cho
ti mt ngy h cht b |nh thc bi ting th|c m m. Lc n{y th ~ qu| mun. H
chi vi gia dng thc m khng c mt m|i cho iu khin. H ch cn ch cun tri
xung vc thm. C khi }y l vc thm tm l. C khi l vc thm th l. C khi l vc thm
t{i ch|nh. iu kh chc chn l bn c th tr|nh c nhng th|ch hin ti trong i
mnh nu bn ~ c nhng quyt nh li ngc ging.
L{m c|ch n{o thay i hon cnh chung quanh khi chng ta ang b cun vo sc mnh
cung n ca dng sng? Hoc l chng ta c th c hai mi cho xung nc ri bt u
cho nh nh in di v mt hng khc, hay chng ta quyt nh c mt k hoch ngay
t u. Hy vch ra l trnh n ni chng ta thc s mun n v c mt chng trnh hay
bn bn c th c nhng quyt nh tt trn ng i.
Mt iu k diu m{ t ngi chng ta ti, l{ b no ca chng ta ~ c sn mt
cu trc ni ti lm cc quyt nh. Cu trc ny hot ng nh mt sc mnh v hnh,
hng dn mi t tng, h{nh ng, cm ngh, tt cng nh xu, trong mi lc ca cuc
i. N chi phi c|ch chng ta |nh gi| mi s trong i v phn ln n c iu khin
bi tim thc ca chng ta. iu |ng bun l phn ln chng ta khng bao gi |nh thc
h thng n{y n hot ng. H thng ny gm 5 yu t:
1. Cc nim tin c bn v cc quy lut thuc tim thc ca bn.
2. Ci gi tr i sng ca bn.
3. Cc im qui chiu ca bn.
4. Cc cu hi thng xuyn bn t t ra cho mnh.
5. Cc tm trng bn cm nghim tng giy tng pht.
Bng c|ch thay i bt c yu t n{o trong nm yu t k trn, bn c th ngay lp tc
to c s thay i mnh lit v{ o lng c trong i sng ca bn. iu |ng mng
l chng ta c th iu khin h thng ny bng cch lm nhng quyt nh c thc vo
bt k lc no trong cuc i. Chng ta khng cn cho php nhng ng li ca i sng
qu kh iu khin i sng hin tai v{ tng lai ca chng ta. Cun sch ny s gip bn
t sng to chnh mnh bng h thng ha cc nim tin v gi tr ca bn chng li ko
bn theo hng k hoch i sng ca bn.
"Ti khng nn lng, v sau mi ln th b hng.
ti u tin thm c mt bc"
-THOMAS EDISON
Cn mt cn tr cui cng trong vic s dng sc mnh quyt nh ca chng ta. l{
chng ta phi khc phc nhng ni s l chng ta s c nhng quyt nh sai. ng nhin,
chng ta s c nhng quyt nh sai trong cuc i. Nhng chng ta khng c tht vng.
ti ~ tng c nhng quyt nh sai, nhiu na l{ ng khc v khng chc l ti s lun
lun c nhng quyt nh ng trong tng lai. Nhng ti ~ x|c nh cho mnh l bt k
ti lm quyt nh g, ti cng s lun lun linh ng, nhn vo hu qu, hc hi t v{ s

dng nhng bi hc ny cho cc quyt nh trong tng lai c kh| hn. Bn nn nh:
Th{nh cng ch thc l kt qu ca ph|n o|n tt. Ph|n o|n tt l kt qu ca kinh
nghim, v kinh nghim thng li l kt qu ca ph|n o|n d! Nhng kinh nghim c v
xu v{ |ng bun i khi li l nhng kinh nghim quan trng nht. Khi ngi ta thnh
cng, h c khuynh hng n mng. Khi h tht bi, h c khuynh hng m chiu suy
ngh v{ h bt u nhn ra nhng s khc bit gip h ci thin phm cht cuc i h.
Chng ta phi dn mnh hc hi t nhng li lm, thay v t giy v mnh, bng khng
chng ta s li phm phi nhng sai lm nh th trong tng lai.
Kinh nghim c nhn qu l quan trng, nhng kinh nghim ca ngi kh|c cng v
cng qu bu. bn hy hc hi mu mc ca nhng ngi ~ tng vt th|c trc bn v
c nhng bi hc |ng gi| cho bn noi theo. Bn c th c nhng mu gng cho vic iu
hnh ti chnh, cc mi quan h, sc kho, ngh nghip, hay cho bt k lnh vc no ca
i sng m bn ang mun nm vng. H c th gip bn tr|nh c nhiu nm tri au
kh v gip bn vt qua nhng ghnh thc.
C nhng lc bn i trn dng i mt mnh v phi t mnh c nhng quyt nh ring
cho mnh. iu |ng mng l nu bn mun hc hi kinh nghim ca bn thn, th c
nhng khi bn cm thy c th l rt kh khn cng s tr thnh tuyt vi v chng cng
hin bn nhiu thng tin qu bu, nhng s phn bit c bn, m bn c th s dng lm
nhng quyt nh tt hn trong tng lai. Tht vy, bt c con ngi th{nh t siu vi no
m bn gp cng c th ni cho bn bit rng l do s thnh cng ca h chnh l h ~ l{m
nhiu quyt nh d hn bn ~ tng lm. Nhng ngi d cc bui thuyt trnh ca ti
thng hi,"ng ngh ti phi mt bao lu mi thnh tho c k nng c bit ny?" Ti
thng tr li ngay cho h,"Bn mun thi gian bao lu?" nu bn h{nh ng 10 ln 1 ngy
hc kinh nghim trong khi ngi khc ch h{nh ng mi thng 1 ln, chc chn bn s
c 10 thng kinh nghim trong 1 ngy, bn s sm nm vng k nng v{ nc ci thay, bn
c th c ngi ta coi bn l{"ngi c ti v may mn".
Ti ~ tr thnh mt ngi din thuyt xut sc l v, thay v tp ni mi tun 1 ln, ti
~ quyt tm ni 3 ln 1 ngy cho bt c ai mun nghe ti ni. Trong khi cc nhn vin khc
trong cng ty ca ti c 48 cuc thuyt trnh hng nm, th ti cng c cng s lng
nhng ch trong hai tun. Trong mt thng, ti c th c kinh nghim ca hai nm. V{ trong
mt nm, ti c th t s tin b ca mi nm. C|c ng nghip ca ti thng bo rng
ti"may phc"c t{i n ni bm sinh nh th. Ti ~ c gng gii thch cho h iu m ti
ang mun ni vi bn lc ny: S thnh tho cn lng thi gian ty theo bn mun. V
li, cc bi thuyt trnh ca ti u tuyt vi c sao? Cn l}u. Nhng ti lun t i hi mnh
phi hc t mi kinh nghim v ti tm cch ci thin ri chn dp gn nht sn sng
bc vo ni trong bt k loi phng hi no v vi cc c ta thuc hu nh mi lnh vc
ca i sng.
Ti c th o|n chc vi bn iu ny: Cho d bn c chun b chu |o n }u, th trn
dng i, th no bn cng gp phi t nhiu trc tr. Th nhng iu ny khng c g l
tiu cc, m ch l thc t ca i sng. iu ch yu l khi gp trc tr, bn ng nn giy
v mnh v s"tht bi". Hy nh rng khng h c tht bi trong cuc i. Ch c nhng kt

qu. Nu bn khng t c nhng kt qu mong i, hy hc t kinh nghim bn
c th rt ta nhng bi hc gip bn lm nhng quyt nh tt hn trong tng lai.
" Chng ta s tm thy mt con ng,
hoc chng ta s to ra n."
-HANNIBAL
Mt trong nhng quyt nh quan trng nht bn c th l{m bo m hnh phc lu
di ca mnh l quyt nh tn dng mi ci m cuc i cng hin cho bn trong giy pht
hin ti. Chn l }y l{ khng c g m{ bn khng th hon thnh nu:
1. Bn quyt nh r mnh s quyt tm tuyt i t cho bng c iu g.
2. Bn quyt tm hnh ng ton tm ton lc.
3. Bn nhn ra iu g c tc dng hay khng.
4. Bn tip tc thay i phng php cho ti khi t c mc ch mong mun v tn
dng mi iu m cuc i cng hin cho bn.
Tt c nhng ngi thnh cng vang di u ~ s dng 4 bc ni trn. Mt trong
nhng cu chuyn th{nh t ti a thch l{ v ng Soichiro Honda, ngi sng lp cng ty
mang tn ng. Ging nh mi cng ty ln nh n{o kh|c, cng ty Honda ~ bt u bng mt
quyt nh v mi nim say m sn xut ra mt kt qu.
Nm 1938, khi cn ang i hc, Honda bn tt c nhng g ng c v{ u t v{o mt
xng ch to nho nh v }y ng bt u khai trin tng ca mnh v bc ca Pittng. ng mun bn cng trnh ca mnh cho cng ty Toyota, v th ng vi u lm vic
ng{y m, ng ngay trong xng ch to v lun tin chc mnh s thnh cng. ng thm ch
cn em b|n trang sc ca v tip tc ngh nghip. Nhng khi ng ch to xong chic
bc pit-tng v em gii thiu cho Toyota, hng ny tr li l nhng chic bc ng ch to
khng |p ng tiu chun ca h. ng quay v nh{ trng trong hai nm, }y ng phi
hng chu nhng li nho ci ca cc ging vin v bn hc v h cho rng nhng thit k
ca ng qu v l.
Nhng thay v t}m n kinh nghim au n ny, ng quyt nh tip tc nhm ti
mc tiu ca mnh. Rt cuc, hai nm sau , Toyota ~ chp nhn k hp ng vi Honda.
Nim say m v{ tin tng ca ng ~ c tng thng, v ng bit iu mnh mun,
h{nh ng, nhn ra iu g c tc dng v lin tc thay i phng ph|p cho ti khi t
c mc tiu mong mun. Th ri mt vn mi li pht sinh.
Chnh ph Nht ang l}m chin v h t chi cung cp cho ng vt liu xy dng nh
my. ng b cuc ? Khng. ng bng suy ngh v s bt cng ? ng thy gic m ca
ng ~ cht ri ? Ho{n to{n khng. Mt ln na, ng quyt nh rt ta kinh nghim v
khai trin mt chin lc mi. Ln n{y ng cng ng nghip sng ch ra qui trnh ch
to vt liu ca mnh xy dng nh my. Trong thi k chin tranh, nh my 2 ln b
trng bom, khin phn ln c s ch to b ph hy. Phn ng ca Honda? ng lp tc tp
hp li cc bn, h cng nhau i thu nht c|c thng xng m{ m|y bay M ~ b. ng gi

chng l" Qu tng ca Tng thng Truma" v chng cung cp nguyn vt liu cho qui trnh
ch to ca ng. Cui cng sau khi ~ tho|t c tt c nhng rc ri , mt trn ng t
~ san bng nh my. Honda quyt nh bn qui trnh ch to pit-tng cho Toyota.
Sau chin tranh, nc Nht b thiu nhin liu trm trng v Honda thm ch khng c
xng chy xe hi ca mnh i mua thc n cho gia nh. B qu|, ng {nh gn mt m-t
nh vo chic xe p. Th l{ ngay sau , nhng ngi hng xm chy n xin ng cng l{m
nhng chic"xe p gn my" ch h. ng gn ht chic m-t n{y n chic m-t kh|c,
cho n khi ht sch s m-t ng c. th l ng quyt nh xy dng mt nh{ m|y ch
to loi m-t cho s|ng ch mi ca ng, nhng tic thay ng khng c vn.
Ging nh trc kia, ng quyt nh phi kim cch! Gii php ca ng l vit th cho
tng ngi trong 18,000 ch hiu xe p khp nc Nht v ku gi h gip vn. ng ni
h c th gp phn trong vic khi phc li nc Nht nh ph|t minh linh ng ca ng v
thuyt phc c 5,000 ch hiu ng trc s vn ng cn. Th nhng , b my ca ng
gn v{o xe p cn qu to v cng knh. V vy ng iu chnh li kch c v lm ra mt
ng c nh v gn hn cho chic xe gn m|y. ng t tn cho n l "Super Cup" v th xe
mi n{y ~ th{nh cng trong nh|y mt. ng c trao gii thng ca Nht hong. V sau,
ng bt u xut khu xe gn my ca ng sang Chu u v Hoa K v tip theo l{ n thp
nin 70, ng xut khu xe hi ca ng v{ chng cng ~ tr nn ni ting.
Ngy nay, Cng ty Honda s dng hn 100,000 nh}n vin c M v Nht v{ c coi l
mt trong nhng hng ch to xe hi ln nht Nht, bn chy nht M, ch thua Toyota.
S thnh cng ny l nh mt con ngi ~ thu hiu c sc mnh ca mt quyt nh
dt kho|t i n h{nh ng, bt chp mi hon cnh.
thnh cng, bn phi c mc tiu di hn. Hu ht c|c th|ch chng ta gp trong
cuc i l do chng ta ch n mc tiu trc mt. Thnh cng hay tht bi khng
phi l nhng kinh nghim c c mt sm mt chiu. Chng ta tht bi tng quyt
nh nho nh trn ng i gp li. Tht bi v khng i n cng. Tht bi v khng hnh
ng. Tht bi v c chp. Tht bi trong vic x l cc tnh hung tm linh v cm xc. Tht
bi trong vic kim sot cc mc tiu. Ngc li, thnh cng l kt qu ca nhng quyt
nh nho nh: quyt nh nhm mt chun mc cao hn, quyt nh cng hin, quyt nh
nui dng t}m tr thay v cho mi trng chi phi, nhng quyt nh nho nh ny lm
nn kinh nghim cuc i m chng ta gi l thnh cng. Khng mt c nhn hay mt tp
th no thnh cng m do nhng mc tiu ngn hn c.
C th bn ~ nghe ni v mt chng thanh nin b hc v anh ta ~ quyt nh khng
th ch i l}u hn thc hin gic m tr thnh mt nhc s ni ting. Nhng gic m
n{y ~ khng tr thnh hin thc nhanh nh anh tng. Thc vy, khi tui 22, anh s
rng mnh ~ l{m mt quyt nh sai v khng ai s cn bao gi yu nhc ca anh na. Anh
~ chi trong nhng qun ca nhc v{ anh ~ tht bi th thm, phi ng trong nhng nh
git bi v anh khng cn nh{ . Anh ch cn gi c mt iu duy nht vi mnh, l{
c bn g|i th mng. Nhng ri n{ng cng b anh v th l{ anh ng trn b vc thm. Th
l anh ch ngh l{ trn i ny anh khng th n{o cn tm c mt ngi ph n xinh p

nh c bn g|i c. Tuyt vng, anh quyt nh t tm n ci cht. May mn thay, trc khi
t t, anh suy xt li nhng chn la ca mnh v{ ~ quyt nh i kim tra sc kho ti
mt bnh vin tm thn. Trong thi gian ti bnh vin, anh ~ c dp ph}n tch }u l{
nhng vn thc s ca mnh. V anh tht ln,", mnh s khng bao gi xung tinh thn
n th na". Ngy nay, anh tuyn b," l{ mt trong nhng h{nh ng tt nht ti ~
lm, v t ti khng bao gi cm thy chn nn d cho iu g xy n vi mnh. Ti thy
chng c vn g l{ |ng k nu snh vi nhng g m ti thy bit bao ngi khc phi
gnh chu". Nh i mi quyt t}m v{ theo ui gic m d{i hn ca mnh, rt cuc anh ~
c mi th anh mun. Anh ~ c hng triu ngi hm m v{ anh ~ ci siu ngi
mu Christie Brinkley. Tn anh l Billy Joel.
B quyt chng ta tm thy }y chnh l{: iu trc mt xem ra khng thc hin ni ~
tr thnh mt hin tng c trng v thnh cng v hnh phc trong mc tiu di hn.
Billy Joel ~ c th t g mnh ra khi tnh trng tht vng bng c|ch i theo 3 quyt nh
m chng ta kim sot mi lc trong cuc sng: iu chng ta nhm ti, s vt c ngha
th no v phi l{m g cho d c|c th|ch c v nh hn ch chng ta. Anh ~ n}ng cao tiu
chun ca mnh, cng c chng bng nhng nim tin mi v thc hin nhng chin lc m
anh bit mnh bt buc phi lm.
Trang B bng sc mnh ca quyt nh
Ti xin tm lc }y 6 bc thc hin nhanh gip bn trang b sc mnh quyt
nh cho mnh. Sc mnh ny s hnh thnh kinh nghim sng vo mi giy pht bn sng
cuc i mnh:
1. Nh n sc mnh ch thc ca quyt nh.
}y l{ cng c bn c th dng bt c lc n{o thay i cuc i ca mnh. Lc bn c
mt quyt nh mi, bn khi ng mt nguyn nhn, mt hu qu, mt hng i, v{ mt
ch im mi cho i mnh. Hy nh rng, quyt nh thc s l quyt nh c o lng
bi vic bn c mt h{nh ng mi. Nu khng c h{nh ng, thc ra bn chng quyt nh
g c.
2. thc r rng bc kh nht thnh t mt iu g l c mt quyt tm thc
s ,mt quyt nh thc s. Nhiu khi vic thc hin mt quyt tm th d hn l{ l{m mt
quyt nh, v th bn hy quyt nh mt c|ch thng minh, nhng phi quyt nh nhanh.
ng chn ch n o xem mnh s phi lm th no hay c th lm th no. Cc nghin
cu cho thy nhng ngi th{nh t nht l nhng ngi c nhng quyt nh nhanh v h
rt sng t v nhng gi tr v mc tiu ch thc ca i h. Nu phi thay i quyt nh,
h thay i kh chm. Ngc li, nhng ngi tht bi thng quyt nh chm chp v
thay i quyt nh rt nhanh, lp trng ca h lin tc chao o. Hy quyt nh dt
khot!
Bn nn nh rng quyt nh ch thc l quyt nh c h{nh ng theo sau. ng bao
gi quyt nh ri , nhng h~y c ngay mt h{nh ng tiu biu th hin quyt
nh .

3. Thng xuyn lm quyt nh. Bn c{ng thng xuyn lm quyt nh, bn cng c
nhng quyt nh tt hn. C{ng vn ng nhiu, c bp ca chng ta cng kho. Vi c bp
quyt nh ca chng ta cng th. Bn c th gii phng ngay by gi ngun sc mnh vn
b bn b qun, bn s thy i sng bn trn tr nng lng v s thch th nh th no.
4. Rt ta kinh nghim t cc quyt nh ca bn. Khng c cch no c nh c. i
khi cng vic bn lm hng ht, cho d bn lm vic g. V{ khi iu khng th tr|nh xy
n, ng t tr|ch mnh, nhng h~y c hc ly iu g . H~y t hi,"C iu g tt }y
khng? Ti c th hc c g }y?" s"tht bi" ny c th che y mt mn qu v gi
nu bn bit s dng n c nhng quyt nh tt hn trong tng lai.
5. Hy trung thnh vi quyt nh ca bn, nhng bit mm do trong cc
phng php. Mt khi bn ~ quyt nh mnh mun tr th{nh ngi nh th n{o, ng
tp trung mt cch cng nhc v{o c|c phng tin. iu bn theo ui l mc ch ch
khng phi phng tin. Bn hy c gng chn nhng phng th tt nht t mc ch,
nhng cng cn bit linh ng thay i c|c phng ph|p nu cn. Hy vun trng ngh thut
linh ng.
6. Cm thy thch th khi lm quyt nh. Bn nn bit rng, mt quyt nh bn lm
bt c lc n{o cng c th thay i dng i bn m~i m~i: ngi ng ngay st pha trc
hng ca bn hay ngi ngi k bn bn trn m|y bay, c in thoi gn nht bn gi hay
nhn, cun phim bn sp i xem, cun sch bn sp c, hay trang giy bn sp lt qua, tt
c u c th l mt sc mnh m tung cch ca cuc i bn, hay l nhng iu bn trng
ch c n nh.
Nu bn mun i sng bn trn ngp nim say m, bn cn sng vi th|i ch i
ny. Nhiu nm trc ti ~ l{m mt iu tng chng ch l mt quyt nh nh, th m
n ~ m~nh lit thay i i ti. Ti quyt nh lm mt cuc thuyt trnh Denver,
Colorado. quyt nh ~ cho ti gp mt ph n tn Becky. tn nng gi }y l{ Robbins
v{ n{ng ~ dt khot l mt mn qu tuyt vi nht cho i ti. Cng trong chuyn i ,
ti ~ quyt nh vit cun s|ch u tin v nay cun sch y ~ c xut bn bng 11 th
ting trn khp th gii.
C ln ti cng ~ quyt nh chn mt i tc kinh doanh. Ci d trong quyt nh ny
ca ti l{ ti ~ khng iu tra k l lch ca ngi i tc ny, Ch trong mt nm, anh ta ~
bin th 250 ng{n la v{ ~ cng ty ca ti n n 758,000 la, trong khi ti ang
mi mit i thuyt trnh khp ni. May thay, ti ~ hc c bi hc t quyt nh km ci
ny ca mnh v thay v theo li khuyn ca cc chuyn vin l tuyn b ph sn, ti quyt
nh tm cch lt ngc th c v{ ~ t c mt trong nhng thnh cng to ln trong i
ti. Ti ~ th{nh cng n}ng cng ty ca mnh ln mt bc hon ton mi v{ ~ rt ta c
kinh nghim to cho cng ty mt s thnh cng lu di.
"Cuc i hoc l mt cuc phiu lu
can trng, hoc chng l g ht."
-HELLEN KELLER
iu ct yu duy nht trong chng ny l g?

Bn hy nh, ci xc nh s phn ca bn khng phi l hon cnh, m l nhng quyt
nh ca bn. Trc khi hc phng ph|p thay i t duy v{ cm ngh ca bn trong i
sng mi ngy, ti mun bn nh rng tt c nhng g bn c trong cun s|ch n{y u V
gi tr,... mi cun sch khc bn c hay bng casset bn nghe hay nhng cuc thuyt trnh
bn d u v gi tr... nu bn khng quyt nh s dng n. Bn hy nh l mt quyt nh
vi quyt tm thc hin l mt sc mnh l{m thay i i bn. N l sc mnh lun c sn
ni bn bt c lc no bn quyt nh dng n n.
Chng 3 NHNG SC MNH DT NN CUC I

"i ngi gm nhng khonh khc ca l tr,
xen ln nhng khonh khc ca khi hi v am m".
-SIR THOMAS BROWNE
C y va i tn b c chng na gi th tai ha p ti. Bt ng khong mt chc
thanh thiu nin chy xn x v pha c. Cha kp hiu c chuyn g, c ~ thy ti tr nhy
b vo c, li xc c vo bi rm gn y ri dng ng st p v{o ngi c. Mt a lin
tip p vo mt c cho ti khi mu chy xi x. Ri chng thay nhau hm hip v b c li
y na sng na cht.
Cu chuyn gh tm v man r ny xy ra Central Park c|ch }y my nm. Lc ti
ang New York. Ti kinh s v cuc tn cng man r ~ {nh, nhng nht l v nhng k
tn cng cn ang la tui v thnh nin. Tt c ch t 14 n 17 tui. Khng nh bnh
thng, chng khng phi nhng con nh ngho kh hay c gia nh rc ri, nhng l{
nhng hc sinh trung hc v l thnh vin ca cu lc b kn ng Little League. Chng
khng nghin ma ty, cng khng c nhng ng c ph}n bit chng tc. Chng ~ tn cng
v mt l do c nht: tr a, chng cn cho vic chi a n{y mt ci tn:"hung bo".
Cch xa th khng y 300 km, mt chic phn lc ~ n khi va ct cnh sn bay
Quc gia trong mt cn b~o tuyt. M|y bay }m v{o cu Potomac ng v{o gi cao im.
Giao thng b tc nghn, trong khi vic cu cp nn nh}n c tin hnh cp tc v quang
cnh khu vc cu l c mt cn |c mng. Nhn vin cha chy v cu thng phi ht sc
vt v cu cc nn nhn.
C mt ngi {n ng lin tc chuyn bnh kh oxy cho nhng ngi kh|c. Anh ~ cu
c nhiu ngi, ch tr mng sng ca anh. Rt cuc khi my bay trc thng cu nn |p
xung ch anh ta, anh ~ trt hn xung bn di lp tuyt lnh cng. Anh ~ hy sinh
mng sng mnh cu sng nhng ngi hon ton xa l vi anh. iu g ~ thc y anh

coi trng sinh mng ca nhng con ngi m anh ta khng h quen bit th? V{ anh ta ~
hy sinh tnh mng mnh v nhng ngi y?
iu g lm cho mt ngi xut thn t nhng hon cnh tt p li h{nh ng mt
cch man r m khng h hi hn, ang khi mt ngi khc li dm hi sinh tnh mng mnh
v nhng ngi hon ton xa l? iu g to nn mt anh hng, mt tn tin, mt ti
phm, hay mt con ngi cng hin? iu g to khc bit gia c|c h{nh ng ca con
ngi? Sut i ti khng ngng i tm c}u tr li cho nhng cu hi ny. Ti thy r mt
iu n{y: Con ngi khng phi nhng to vt ngu nhin; mi vic chng ta lm, chng ta
u lm v mt l do n{o . C th chng ta khng thc v l do , nhng chc chn
lun lun c ng c n{o thc y h{nh ng ca chng ta. Sc mnh ny nh hng
n mi lnh vc ca i sng chng ta t nhng mi quan h cho ti lnh vc ti chnh,
th cht v tr khn ca chng ta. Sc mnh n{o ang chi phi i sng ca bn lc ny v
cn tip tc chi phi i sng ca bn trong sut cuc i? SNG v KH! Tt c nhng g
chng ta lm, chng ta lm vi mc ch tr|nh xa au kh v{ t nim vui sng.
Hiu v s dng c nhng sc mnh ca kh au v{ vui sng s cho php bn mi
mi to c nhng thay i vng bn v nhng s tt p m bn ao c, cho bn v
nhng ngi bn th}n thng. Khng hiu iu ny s dn a bn ti mt np sng phn
ng, hoang d~ nh cm th hay m|y mc. iu ny nghe ra c v qu| n gin, nhng bn
h~y ngh n n. Sao bn khng lm nhng iu m bn bit mnh phi lm?
L do l tnh dng dng khng dt khot ca bn. Bn bit bn phi lm mt vic g
, nhng bn vn chn ch khng lm. Ti sao? L v mt mc n{o , bn ngh rng
h{nh ng vo lc ny s gy cho bn nhiu au kh hn l{ ch . Th nhng, bn ~
c bao gi kinh nghim rng mt vic bn c tr hon ht ngy ny sang ngy khc, bng
dng bn cm thy p buc phi lm, phi lm xong khng? Chuyn g ~ xy ra? Lc
bn ~ thay i c|ch |nh gi| ca bn v ci kh v{ c|i sng. Bng dng bn thy rng
khng h{nh ng li cn au kh hn l{ tr ho~n h{nh ng.
"Ai chu au kh khi cha cn phi chu,
ngi y chu au kh qu mc cn thit."
-SENECA
iu g ngn cn bn n gp ngi {n ng hay ngi {n b{ m{ bn m tng? iu
g ngn cn bn bt u mt cuc kinh doanh m bn ~ c nh trong u nhiu nm? Ti
sao bn khng bt u n king? Ti sao bn khng lm xong lun n ca bn? Ti sao bn
khng kim sot d |n u t ca bn? iu g ngn cn bn lm nhng g phi l{m
th{nh t trong i sng theo nh bn mong c?
Mc d bn bit r tt c nhng h{nh ng ny c li cho bn, nhng bn ~ khng l{m
ch v v{o lc bn ngh l{m nhng vic s gy cho bn nhiu au kh hn l{ b l mt
c hi. Xt cho cng, nu ti n gp ngi v{ h t chi ti th sao? Nu ti n king,
chu i, ri rt cuc vn ln cn th sao? Nu ti b tin ra u t ri mt sch vn
ling th sao? Vy th th lm g?

Vi nhiu ngi, ni s nhng mt mt th mnh hn nim ao c c li. iu g thc
y bn mnh hn: tr|nh khi b ai cp mt ca bn 100,000 la bn ang c trong
tay, hay kh nng bn c th kim c 100,000 la kh|c trong nm ti? S tht l nhiu
ngi ra sc gi chc c nhng g h ang c hn l{ chu liu c c nhng g h
thc s mun c cho i h.
"B quyt thnh cng l hc bit cch s dng nim vui hay ni au
thay v nim vui hay ni au s dng mnh.
Nu bn lm nh th, bn s lm ch cuc i bn.
Khng lm th, bn s cuc i lm ch bn."
-ANTHONY ROBBINS
Mt cu hi th v thng c nu ln trong cc cuc tho lun v sng hay kh: Ti
sao c ngi c chu kh m khng th thay i? H cha cm nghim au kh cho ; h
cha i ti ngng cm xc. Nu bn ~ tng b mt cuc tan v gia nh v{ cui cng i
n quyt nh s dng mi nng lc ca bn h{nh ng v{ thay i cuc i, c th
l v bn ~ chm ti mc au kh m bn khng cn mun chu ng na. Chng ta ai
cng tng cm nghim nhng lc trong cuc i lm chng ta phi tht ln, "Ti phi thay
i ngay". }y chnh l{ gi}y pht k diu m{ au kh tr th{nh ngi bn ca chng ta. N
thc y chng ta bt tay h{nh ng v lm ra nhng kt qu mi. Chng ta cn c thc
y h{nh ng mnh lit hn nu cng trong lc , chng ta d kin trc c rng s
thay i s l{m cho i sng chng ta sung sng hn nhiu.
iu ny xy ra trong nhiu lnh vc khc nhau ca i sng. c th bn cm thy ~
chm ti ngng ca ca tnh trng th l ca mnh: bn mp qu ri, khng cn ngi thoi
mi trong xe taxi, khng mc va b qun o mi may c|ch }y my th|ng, i ln xung cn
thang vt v. Cui cng bn tht ln, "th l{ qu| ri!" v bn c quyt nh. ng c ca
quyt nh l{ g? L{ c mun loi b au kh trong cuc sng ca mnh v lp li nim
vui sng: vui sng v hnh din, vui sng v thoi mi d chu, vui sng v t tin, vui
sng v c sng theo ng nh ca mnh.
Cuc i l bi hc quan trng nht
C Donald Trump ln m Teresa u c thc y bi cng mt ng lc. C th bn
s ni,"Anh c in khng, Tony? Hai ngi kh|c nhau nh ng{y v{ m vy!" R rng
nhng gi tr ca h nm hai cc i lp nhau, nhng c hai cng c thc y bi ci
sng v ci kh. i sng ca h ~ hnh th{nh t nhng g h bit l{ em li nim vui v
nhng g h bit l{ em li au kh. Bi hc quan trng nht chng ta hc c ni i
sng l{ c|i g em li nim vui v{ c|i g em n ni au. B{i hc n{y ni mi ngi mi
khc v v th li ng x ca chng ta cng kh|c nhau.
Vi Donald Trump, sut cuc i ng ~ hc bit c|ch t ti nim vui sng bng cch
c nhng chic du thuyn ln nht v mc tin nht, tu c nhng ta nh nguy nga xa x
nht v c nhng thng v xut sc nht. Tm li, tch ly nhng mn chi ln nht v
mc nht. ng coi iu g g}y au kh nht cho mnh? Trong cc cuc phng vn, ng tit l

l ni au kh ln nht trong i l phi chu xp hng th 2 trong bt c ci g, ng coi
l tht bi. Nhiu i th ca ng ~ v cng vui mng khi thy ng chu au kh v phn
ln ti sn ca ng b tiu tn, Nu v d ny khng phi ph|n o|n ng, nhng l{
chng ta hiu c ng c n{o ~ thc y ng v{ thng cm phn no ni au kh r
rng ca ng.
M Teresa th ngc li. }y l{ mt ph n c mi quan tm su sc n con ngi,
khin mi khi nhn thy ai au kh, m cng cm thy au kh. M b tn thng trc s
bt cng ca h thng ng cp x hi. M khm ph ra rng mi khi m h{nh ng cu
gip nhng ngi ny, s au kh ca h tan bin v s au kh ca m cng ta bin theo.
Vi M Teresa, ngha ti hu ca cuc i c th tm thy ni nhng khu ph ngho kh
nht Calcutta, Thnh ph ca Nim vui, vi hng triu con ngi i n, bnh tt. Vi M,
nim vui l ch i ro qua cc ng ngch ti tm v{ tanh hi trong th{nh ph n
nhng tp lu ti tn v phc v nhng tr em thiu n, vi nhng thn xc b tn ph bi
dch t v kit l. M c thc y mnh lit vi cm gic rng khi gip c nhng ngi
khc thot khi cnh cng cc l m vi nh c ni kh ni mnh v{ gip h cm nghim
c nim vui ca cuc sng l Chnh m cm nghim c nim vui. M hc bit c
rng hin mnh lm vic cho tha nh}n chnh l{ iu thin tt nh; n cho m cm nghim
rng i m c mt ngha ch thc.
nh mnh ca ta hnh thnh
theo cch ta quan nim
th no l sng v th no l kh,
Mt quyt nh ~ thay i trit cht lng i sng ca ti, l{ t nh ti bt u
coi kin thc l nim vui sng v b. Ti ~ nhn ra rng nu kh|m ph| ra c nhng
tng v chin lc hnh thnh cch ng x v cm xc ca mnh, th mnh s c hu
nh tt c nhng g mnh mun c trn i. N c th gii phng ti khi au kh v{ em
n cho ti nim vui. Bit cch m tung nhng b n ng sau c|c h{nh ng ca chng ta
c th gip ti c sc kho tt hn, quan h tt hn vi nhng ngi ti th}n thng. Kin
thc gip ti c c|i g cng hin, c hi ti c th thc s cng hin cho mi ngi
quanh ti.
}u l{ nhng kinh nghim v au kh hay sung sng ~ hnh th{nh i bn? Chng
hn, nu bn coi ma ty em li nim vui hay s au kh, th n u nh hng ti nh
mnh ca bn. Nhng quan nim v thuc l|, ru, cc mi quan h v ngay c quan nim
v s cng hin v{ tin tng cng em li nhng hiu qu nh th cho nh mnh ca bn.
Nu bn l{ b|c s, hn bn thy r l quyt nh hc l{m b|c s trc }y ca bn ~
c thc y bi nim tin ca bn rng n s em li nim vui cho bn. Hu ht c|c b|c s
ti c dp ni chuyn u th nhn h cm thy hnh phc to ln khi gip ngi khc:
lm gim au, cha bnh v cu sng. Nhiu khi nim vinh d c trng n trong x hi
cng l{ mt ng c.

Bn h~y ngh n nhng quan nim hn ch v au kh v hnh phc ca John Belushi,
Freddie Prinze, Jimi Hendrix, Elvis Presley, Janis Joplin v Jim Morrison. H coi ma ty nh
mt li thot, mt gii php nhanh, mt con ng gii phng h khi au kh v{ em hnh
phc n vi h, rt cuc th|i n{y ~ hy dit h. H phi tr ci gi cui cng v ~
khng iu khin ng tr khn v{ cm xc ca h. Bn th ngh n gng mu h ~ nu
ra cho hng triu ngi hm m h. Ti cha bao gi th ru hay thuc phin. Khng
phi v ti khn, m v ti tht may mn. Mt l do khin ti khng bao gi ung ru, l{
v hi nh, trong gia nh ti c hai ngi mi khi say ru u gy ra ton nhng chuyn
t hi, khin cho ti gn lin vic ung ru vi s au kh tt bc. c bit ti cn nh
nh in trong c hnh nh ngi m ca mt bn thn nht ca ti. B bo ph, nng gn 150
kg v b ung ru lin tc. Mi khi ung ru, b{ thng thch m ly ti trong lng b.
Cho ti tn hm nay, ti lun lun bun nn mi khi ngi thy mi ru trong hi th ca
ngi ta.
V ung bia th li c mt chuyn khc. Hi ti khong 11, 12 tui, ti khng h coi l{
mt th ru. Thc ra, cha ti cng ung bia v khng h gy ra chuyn t hi no c.
Ngc li, ung v{i ly bia v{o thng lm cha ti vui v hn i cht. Hn na, ti coi ung
bia to ra nim vui, v ti mun tr nn ging cha ti. Thc ra ung bia c lm ti nn ging
cha ti khng? Khng }u, Nhng chng ta thng c nhng lin tng sai lc trong h
thn kinh nh khi chng ta quan nim th n{o l{ sng, kh trong cuc i.
Mt hm ti xin m ti cho ung "th t bia". M gii thch l ung bia khng tt cho ti.
Nhng nhng li gii thch ca m ch l{ v ch khi ti ~ quyt v nht l khi ti nhn
thy r l{ cha ti }u c l{m g nh m ti ni. Li ni lung lay, gng b{y li cun. Th l
ti nht nh tin rng cc nhn nh ca ti th chnh x|c hn nhng li gii thch ca m v
ng{y hm ti tin chc rng ung bia i vi ti l du hiu ca s trng thnh. Cn m
ti th ngh nu khng cho ti ung bia ti nh, chc chn ti s i ung th mt ni n{o
khc. Rt cuc m ti bo,"OK, con mun ung bia ging nh cha con {? Th th con phi
ung hon ton theo kiu cha con ung". Ti hi, "Th l sao h m?" B tr li, "Con phi
ung ht su lon". Ti ni, "Khng c vn ".
M ti ni, "Con phi ngi ung ngay ti }y". Khi ti nh}m nhi ngm bia u tin, ti
thy mi v d qu|, khng nh ti ~ tng trc . Th nhng t i ca ti khng cho
php ti tha nhn iu ny. V ti ung thm my hp na. Khi ung ht mt lon, ti ni
vi m, "Con ri, M". M ni, "Khng, cn lon na }y" v{ b{ m ngay ra. Sau khi ung
n lon th ba hay th t g , ti thy d dy lng ln c ln. V bn cng c th bit iu
g xy ra sau . Ti nn thc nn th|o mi s ra ngi v{ y b{n n. Tht l khng khip
v li cn phi lau chi sch c b{n n na. T c ngh n mi bia l ti bun nn v c
nhng cm gic gh tm. Th l ti khng cn lin tng bng tr c gia ung bia v
ngha ca n na, m{ ti ~ bt u lin tng bng cm xc ni h thn kinh ca ti, l{
s lin tng thn kinh h. T tr i, ti khng bao gi nm d ch mt ngm bia.
Ti cng khng bao gi s dng ma ty v ti cng c mt kinh nghim tng t: Khi ti
ang hc lp tm hay chn, mt i ca s cnh s|t n trng ti v chiu cho chng ti
xem nhng phim v hu qu ca ma ty. Ti thy nhng cnh bn git, cht chc, au n

v t vn. L mt thiu nin, ti lin kt ma ty vi nhng s xu xa v cht chc, v th bn
thn ti khng bao gi th. Ti thc may mn l{ c cnh s|t ~ gip hnh th{nh mi lin
tng thn kinh h v s au n ngay c khi ch cn ngh ti ma ty. V th ti ~ khng
bao gi ngh n chuyn th dng ma ty.
Chng ta hc c iu g qua nhng th d trn }y? n gin l{ iu ny:Nu chng
ta lin kt s au n to ln vi bt k mu ng x hay cm xc ny, chng ta s trnh
chiu theo n bng bt c gi no. Chng ta c th dng s hiu bit n{y trang b cho
mnh ngun sc mnh ca au kh v{ sung sng thay i hu nh mi c|i trong i
mnh, t th|i lng khng cho ti vic s dng ma ty. V d, nu chng ta mun ngn
nga con ci sa vo ma ty, chng ta phi dy chng trc khi chng th nghim v trc
khi c ai dy chng lin kt ma ty vi nim vui sng.
"Nu bn b au kh v mt iu g bn ngoi, bn kh khng phi bi chnh iu , m
bi cch bn nh gi n; nhng bn lun lun c kh nng thay i cch nh gi ca bn
bt c lc no".
-MARCUS AURELIUS
Lo{i ngi l loi duy nht trn tr|i t c kh nng i sng tm linh, gip chng ta
khng b l thuc hon cnh, m{ ngc li, chnh chng ta to cho hon cnh ngha ca n
v chng ta t x|c nh cho mnh cm ngh v mnh cng nh l li ng x ca mnh trong
tng lai. Mt trong nhng kh nng khin chng ta l mt to vt c bit, l{ kh nng
thch ng, bin i, s dng s vt hay tng to ra nhng ci hu ch hay thch th
hn cho chng ta. Ch c lai ngi c kh nng bin i nhng lin tng ca mnh,
bin au kh thnh nim vui hay ngc li.
Ta h~y ngh n ngi tuyt thc nh cng v{ phi ngi t. Tuyt thc v mt chnh
ngha, anh vn sng sut ba mi ng{y khng n. S au n th xc ca anh rt ln,
nhng n c b p bng nim vui v gi tr v ~ thu ht c s ch ca d lun
qun chng i vi chnh ngha ca anh.
Th nn, nh sc mnh ca ch, chng ta c th chn la s au kh th xc do vic
nhn n vi s au kh tm linh do vic bung xui l tng ca mnh. Chng ta c th to
ra nhng ngha cao c hn. Nhng nu chng ta khng iu khin nhng lin tng ca
mnh v au kh hay vui sng, th cuc i ca chng ta khng hn g lo{i vt hay my
mc, lun lun b chi phi ca hon cnh, mc cho s vt t|c ng trn chng ta v xc
nh cht lng i sng ca chng ta. Chng ta tr nn ging mt chic my tnh cng
cng, mc cho loi lp trnh vin nghip d ai mun truy cp cng c.
"Ngi ta, nam cng nh n, thng nghe theo
ting gi ca con tim hn l ca l tr".
-LORD CHESTERFIELD
Tuy chng ta khng mun nhn nhn iu n{y, nhng s tht vn l{ chng ta h{nh ng
do s phn ng ca bn nng i vi au kh v{ vui sng, hn l{ do nhng tnh ton ca

l tr. Tuy chng ta lun mun tin rng mnh h{nh ng l{ do l tr, nhng trong phn ln
tnh hung, chng ta cho cc cm xc thc y chng ta h{nh ng.
Thc ra chng ta c th hc c|ch iu khin tm tr, th xc v cm xc ca mnh lin
kt s sng kh vi bt k iu g chng ta la chn. Khi Thay i cch chng ta quan
nim v sng v kh, chng ta s lp tc thay i th|i ng x ca mnh. Th d bn
mun b ht thuc l|. iu n gin bn phi lm l lin kt au kh vi vic ht thuc v
nim vui vi vic b ht. Bn c kh nng l{m chuyn ny ngay by gi, nhng s d bn
khng s dng kh nng n{y l{ v bn ~ quen lin kt s vui sng ca th xc vi vic ht
thuc, hay v bn s rng b ht s gy ra cho bn s au kh. Th nhng, nu bn gp mt
ngi ~ b ht thuc, bn s thy rng c mt ngy h ~ thay i th|i y: Ngy h thc
s thay i ngha ca vic ht thuc i vi h.
Nu bn khng c mt k hach cho i mnh, th mt ngi khc s l{m iu .
Cc nh qung co hiu rt r rng iu thc y chng ta khng phi l tr c m l
nhng cm gic ca chng ta i vi cc sn phm ca h. Kt qu l h ~ tr thnh nhng
chuyn gia trong vic s dng nhng m nhc kch ng hay m du, nhng hnh nh gy n
tng hay thanh lch, nhng mu sc chi chang hay du mt v{ nhng yu t kh|c
a chng ta v{o nhng trng thi cm xc n{o ; sau , khi cm xc ca chng ta ~ ln
ti tt nh, khi nhng cm gic ca chng ta t ti mc mnh lit nht, h cho vt lo ln
lin tc mt hnh nh v sn phm ca h cho ti khi chng ta lin kt no vi nhng cm
gic tha mn nht ca mnh.
Pepsi ~ s dng chin lc ny mt cch xut sc chia th phn sn phm nc gii
kh|t y li nhun ca h cng ty cnh tranh l Coca-cola. Pepsi quan st hin tng thnh
cng ca Michael Jackson, mt thanh nin ~ d{nh c i mnh nghin cu c|ch khi dy
cm xc mnh m ca qun chng bng cch anh vn dng ging h|t, c th, nt mt v
iu b ca mnh. Michael ht v ma hiu qu n ni anh kch thch c hng triu khn
gi say m v cm thy hi lng, thm ch h b tin ra mua nhng albums ca anh ti
to li cm gic. Pepsi t hi, chng ta c cch no chuyn nhng cm gic y sang sn
phm ca chng ta khng? H l lun rng nu ngi ta lin kt nhng cm gi|c vui sng
vi Pepsi cng ging nh vi Michael Jackson, chc chn h s mua Pepsi cng ging nh
h mua cc albums ca anh.
C th bn ~ tng nghe ni nh khoa hc Nga Iva Pavlov, ngi ~ thc hin vo cui
th k 19 nhng th nghim v phn x c iu kin. Th nghim ni ting nht ca ng l
th nghim lc chung mi khi cho ch n, nh kch thch nc bt ca con ch v lin
kt nhng cm gic ca con ch vi ting chung. Sau khi lp i lp li s ln th nghim
phn x c iu kin, Pavlov nhn thy rng ch cn lc chung l con ch s chy nc bt,
c khi khng em thc n cho con ch.
Th nghim Pavlov c lin quan g n Pepsi? Trc ht, Pepsi dng Michael Jackson
a chng ta ln nhng cm xc tt nh. Th ri v{o ng lc , h chiu lo ln sn
phm ca h. C lp i lp li lin tc nh th ~ to ra mt s lin kt cm xc i vi

hng triu ngi hm m Jackson. Thc ra Michael Jackson chng h ung Pepsi. Anh thm
ch chng h cm mt lon Pepsi rng trc ng knh camera! Bn ngc nhin ? "H~ng
Pepsi n{y in chc? H b ra 15 triu la thu anh ch{ng n{y gii thiu sn phm ca h
m khng h ng n sn phm y, li cn bo mi ngi l{ anh ta khng ng v{o! Ngi
i din g m l lng vy? tng in khng tht!". Trong thc t, }y l{ mt tng
tuyt vi. Doanh s ln vt ti mc L.A Gear ~ thu Michael vi gi 20 triu la gii
thiu sn phm cho h. V ngy nay, v anh ta c kh nng thay i li cm ngh ca dm
chng, anh v hng Sony/CBS va k mt hp ng 10 nm tr gi trn 1 t la. Kh nng
thay i tm trng ca qun chng ~ bin anh thnh v gi.
S tht chng ta phi nhn ra l tt c iu n{y u da trn cch lin kt cm gic sung
sng vi nhng th|i n{o . tng l nu chng ta s dng sn phm, chng ta s t
c c m ca mnh. Cc nh qung c|o ~ dy tt c chng ta l nu bn li mt chic
BMW, bn s l{ con ngi tuyt vi v{ s{nh iu. Nu bn li Hyundai, bn l{ ngi thng
minh v bnh d. Nu bn li chic Pontiac, bn s hng nhng pha gy cn. Nu bn li
chic Toyota, bn s c mt cm gic khng t ni! V nu bn dng nc hoa Obsession,
bn s l trung tm cun ht ca cc bui d tic. Vn vn v vn vn.
Ci sc mnh chi phi cng lun ca th gii v thi quen mua sm ca ngi tiu th
cng chnh l{ c|i sc mnh dt nn tt c h{nh ng ca chng ta. Phn cn li l ty bn v
ti, chng ta kim sot sc mnh ny v quyt nh h{nh ng mt cch c thc, bi v
nu chng ta khng iu khin t tng ca mnh, chng ta s ri v{o nh hng ca
nhng ngi mun lo l|i chng ta h{nh ng theo mun ca h.
"Ti quan nim l phi trnh s tha mn nu n em n nhng au kh ln hn v phi
khao kht au kh nu n mang li s tha mn ln hn."
-MICHEL DE MONTAIGNE
Vn l ch a s chng ta khi quyt nh lm hay khng lm vic g u cn nhc
xem vic em li au kh hay tha m~n trc mt thay v lu di. Th nhng, thnh
cng, chng ta phi bit vt qua ci li trc mt nhm ti ci hu qu v lu v di.
Bn phi bit gt sang mt bn nhng giy pht kinh hong v th thch nht thi, tp
trung vo nhng g quan trng nht v lu v di: nhng gi tr v nhng tiu chun bn
thn ca bn. Bn cng nn nh: khng phi c|i au kh nht thi kch ng chng ta, m l
ni s rng mt iu g s dn ti au kh. Cng vy, khng phi s tha mn nht thi
kch ng chng ta, m l nim tin ca chng ta, cm gic chc chn ca chng ta, rng lm
mt h{nh ng n{o s dn ti tha mn. Khng phi chnh thc ti thc y chng ta,
m l nhn thc ca chng ta v thc ti.
Nhiu ngi ch tm c|ch tr|nh au kh v tm tha mn tc thi v v th to au kh
lu di cho bn thn mnh. Chng ta hy ly mt v d: mt ngi n{o mun gim vi kg.
Mt mt, ngi ny tm ht l do n{y n l do khc m h coi l tt nht gim cn: h s
khe mnh hn v{ do dai hn; qun o h mc s va vn hn; h s cm thy t tin hn
trc mt nhng ngi kh|c ph|i. Nhng mt kh|c, cng c nhng l do trnh gim

cn: h phi king n ung; h s lun cm thy i; h s phi king n c nhiu cht
bo; hn na, sao khng i n sau k ngh hy tnh ti chuyn ny?
C suy i tnh li nh th, rt cuc h s chiu theo khuynh hng tr hon quyt nh,
s tha m~n c c mt th}n hnh c}n i khng mnh bng ci kh trc mt l phi
nhn n.
au kh v tha m~n cng l{ c|i hu trng ca nhng thm kch ton cu. Nhiu nm
chng ta phi sng gia s leo thang trong cuc chy ua v kh gia c|c cng quc. Cc
quc gia ny khng ngng ch to thm v kh lm dng c e da:"Nu anh tn cng
ti, ti s tr a v{ s thit hi ca anh s ti t hn nhiu". Cuc chy ua v kh n{y ~
buc nc M phi chi ra mi gi}y 15,000 la cho vic ch to kh gii.
Chng ta phi thay i ngay by gi
Trc ht, bn hy vit ra bn hnh ng m bn cn thc hin nhng bn tr hon
trc y. Chng hn cn gim cn. hay cn b ht thuc. hay cn ni li quan h vi ngi
n{o m{ bn ~ l l{, hay lin lc li vi mt ngi m bn thy l quan trng i vi bn.
Th hai, bn cnh mi hnh ng ny, bn hy vit ra cu tr li cho nhng cu hi sau:
Ti sao ti khng hnh ng? Trc }y, ti ~ ngh nhng h{nh ng ny km theo
nhng au kh no? Tr li cho nhng cu hi ny s gip bn tm ra l do ti sao bn ~ tr
ho~n khng h{nh ng trc }y.
Th ba, hy vit ra tt c nhng s tha mn bn nhn c trc y khi bn tr
hon khng hnh ng. V d, nu bn ngh phi gim cn, ti sao bn vn tip tc n nhiu
cht ngt v cht bo? Bn tr|nh c au kh v khng phi nhn an v{ ng thi bn
hng c s vui kho|i trong lc . Nhng bn cng phi chu nhng hu qu au n
v sau. Khi x|c nh r nhng tha mn bn ~ nhn c, bn s nhn ra }u l{ mc tiu
thc s ca mnh.
Th t, hy vit ra nhng g bn phi tr gi nu bn khng thay i ngay by gi.
Chuyn g s xy ra nu bn khng ngng n nhiu cht ngt v cht bo? Nu bn khng
b ht thuc? Nu bn khng gi in thoi cho ngi m bn mun gi? Nu bn khng
bt u lao ng mt cch trung thc mi ngy? Bn phi tr gi th no trong hai, ba, bn,
hay nm nm na? Bn phi tr gi| g cho i sng th cht v tnh cm, ti chnh v cho
nim t tin ca bn?
Sau cng, hy vit ra tt c nhng nim tha mn bn s nhn c nu bn bt tay hnh
ng ngay lc ny. Bn hy lit k mt danh sch tht di nhng nim tha mn s kch
ng cm xc ca bn: "Ti s cm thy mnh lm ch i sng mnh. Ti s thm t tin. Ti
s kho mnh v y ngh lc. Ti s tng cng cc mi quan h. Ti s tng thm sc mnh
ch s dng trong mi lnh vc ca i mnh. Cuc i ti s tt p hn, trong vng hai,
ba, bn, hay nm nm na. hnh ng ngay lc ny, ti s lm cho gic m ca i mnh
thnh hin thc."
Chng n{y ~ ch cho bn hiu r rng, quan nim ca bn v sng v kh chnh l

ci dt nn mi kha cnh ca i bn v bn c kh nng thay i nhng quan nim
v nh vy, thay i c|c h{nh ng v{ nh mnh ca bn. Nhng l{m iu ny, chng ta
phi hiu...
Chng 4: NHNG NIM TIN CA TA: SC MNH

XY DNG V SC MNH HY HOI
"Suy ngh ca chng ta nh th bc mn che ca tinh thn,
n cha ng tt c nim tin m chng ta din t trong cuc sng".
-ANTONIO MACHADO
Anh ta cay ng v tn bo, mt tay nghin ru v{ ma ty, ~ my ln t t nhng
khng cht. Hm nay anh ta lnh ci n t chung thn v ti c st mt nhn vin thu ngn
ca h{ng ru v ~ d|m "cn ng" anh ta. Anh ta c hai a con trai. Ch cch nhau
mi mt thng. Mt a ln ln ging ht cha n: mt con nghin ma ty ch bit sng
bng cp git v trm cp cho ti khi chnh n cng phi v{o t v ti mu s|t. Nhng a
kia th khc hn: n ln ln v tr thnh cha ca ba a nh, gia nh m m, hnh phc.
Nay anh l{m gi|m c ca mt cng ty ln cp quc gia v anh vui thch vi cng vic y
th|ch nhng cng em li s tha m~n cho anh. Th}n hnh c}n i, khng nghin ru
hay ma ty. L{m sao hai ngi thanh nin sinh ra v ln ln trong cng mt mi trng li
c th khc bit nhau n th? Ngi ta ~ hi ring tng ngi, "Ti sao i anh tr nn
nh th?" l thay, c hai a ra cng mt cu tr li:"Ti c th no tr nn kh|c hn c
khi ti c ln ln vi mt ngi cha nh th?".
Chng ta thng b cm d cho rng cc hon cnh iu khin cuc sng chng ta v
mi trng ~ dt nn con ngi chng ta hm nay. Khng c g sai lc bng. Khng phi
hon cnh dt nn i sng chng ta, m chnh nhng nim tin ca chng ta to ngha cho
hon cnh.
Hai Ph n va mng th 70, nhng mi ngi nhn bin c ny mt cch khc. Mt
b"bit" rng i mnh ~ x bng. i vi b{, 70 nm sng ~ l{m t{n t c th b v b
nn ngh ti ci cht. B kia th li tin rng con ngi l{m c g l ty nim tin ca mnh
v v th b{ ~ ra mt l tng cao hn cho mnh. B{ tin rng leo ni l mt loi th thao
thch hp tui ca b. Sut 25 nm sau b{ ~ dn mnh vo cuc mo him mi ny v
~ chinh phc c mt s nh ni cao nht th gii v cho ti nay, khi tui 90, Hulda
Crooks ~ tr th{nh ngi ph n gi nht th gii leo ti nh ni Ph S.
Bn thy y, ci dt nn cuc i chng ta hm nay v ngy mai khng phi l hon
cnh, m{ l{ ngha m{ chng ta g|n cho c|c ho{n cnh mnh sng. Nim tin l ci to s

khc bit gia mt cuc i vui ti cng hin v mt cuc i khn kh hy dit. Nim tin
bin mt s ngi th{nh anh hng, ang khi mt s khc thnh nhng con ngi cam phn.
"Thuc khng phi lun lun cn thit,
nhng nim tin chc khi bnh l iu lun lun cn."
-NORMAN COUSINS
Ti may mn c quen bit Norman Cousins t gn 7 nm nay v{ ti cng may mn
thu bng c cuc phng vn vi ng mt th|ng trc khi ng qua i. Trong cuc phng
vn, ng chia s vi ti mt cu chuyn chng t nim tin ca chng ta nh hng mnh m
trn th}n x|c chng ta nh th no. Ti mt trn u banh Monterey Park, ngoi Los
Angeles, nhiu ngi c nhng triu chng b ng c thc n. B|c s kh|m nghim kt lun
nguyn nhn l ti loi nc gii kht m|y b|n nc t ng, v tt c nhng ngi b ng
c u ~ mua nc gii kht . Mt thng b|o c phng thanh trn loa cnh co
khng mua nc m|y b|n nc t ng v ~ c ngi b ng c v m t cc triu
chng ng c. Th l mt bu khng kh ht hong trn ngp c|c kh|n {i v{ h{ng lot
ngi ngt xu khi nghe tin ny. Thm ch c nhng ngi cha tng ng gn chic my
b|n nc cng b bnh! Cc xe cu thng ti tp chy n a c|c ngi b bnh i bnh
vin. n khi ngi ta khm ph ra li khng phi chic m|y b|n nc gii kht, lp tc
nhng ngi ~ b bnh cm thy c khi bnh mt cch l lng.
Chng ta cn hiu rng nim tin ca chng ta c kh nng l{m chng ta b bnh hay lm
chng ta kho mnh ngay tc th. Ngi ta ~ chng minh rng nim tin nh hng n h
min nhim ca chng ta. Quan trng hn c, nim tin c th cho chng s dt khat hnh
ng, hay c th lm suy yu v hy dit ng lc ca chng ta.
Th nn, nu mun iu khin i mnh, chng ta phi thc kim sot cc nim tin ca
mnh. V{ l{m iu n{y, trc ht chng ta phi hiu r nim tin l{ g v{ n c hnh
th{nh nh th no.
Nim Tin l G?
Nhiu ngi coi nim tin nh mt s vt, nhng tht ra n l mt cm gic chc chn v
mt iu g . Nu bn ni rng bn thng minh, c ngha l{ bn ni,"Ti cm thy chc
chn ti thng minh". Cm gic chc chn ny cho php bn khai thng nhng ngun nng
lc gip bn to c nhng kt qu thng minh. Tt c chng ta u c sn ni mnh c}u
tr li cho hu ht mi chuyn hay t ra chng ta c th tm nhng cu tr li cn thit nh
nhng ngi kh|c. Nhng chng ta thng thiu nim tin, thiu s chc chn, khin chng
ta khng s dng c kh nng c sn ni mnh.
V d n s gip bn d hiu nim tin l g. Bn h~y ngh ra mt tng. Bn c th
ngh ra v s tng, nhng bn khng thc s tin. Chng hn bn c tng bn l mt
c gi hp dn. Bn h~y ngng li giy lt v ni trong lng, "Ti l mt c gi hp dn". Cu
ni ny l mt tng hay l mt nim tin cn ty mc bn cm thy chc chn bao

nhiu khi ni ln c}u . Nu bn ngh, "Thc ra ti khng hp dn", th iu bn thc s
mun ni s l, "Ti khng cm thy chc chn mnh hp dn hay khng".
Lm th n{o i mt tng thnh nim tin? Ti xin cng hin bn mt n d cho d
hiu. Gi s bn c th ngh n mt ci mt bn khng c chn. N gip bn hiu ti sao
mt s tng khng chc chn bng mt nim tin. Khng c chn, mt bn khng th
ng c. Ngc li, nim tin th c chn. Nu bn tht s tin rng, "Ti hp dn", lm th
no bn bit l bn hp dn? Chc chn l bn c nhng chng c bnh vc cho tng
ca bn, nhng kinh nghim trong cuc sng h tr tng . Nhng kinh nghim
l nhng ci chn lm cho mt bn ca bn ng vng, lm cho nim tin ca bn chc chn.
Mt khi bn hiu c nim tin l g, bn c th bt u tm hiu xem nim tin ca bn
hnh th{nh nh th n{o, cng nh bn c th thay i n ra sao.
Trc ht chng ta c th pht trin nim tin ca mnh v bt k iu g, ch cn chng
ta tm ra nhng chn, nhng kinh nghim minh chng xy dng nim tin y. Gi s
bn c kh nhiu kinh nghim trong i sng, hay bn quen bit nhng ngi ~ gp chua
xt trong quan h vi ngi khc, bn c th hnh thnh nim tin rng con ngi l xu xa
v nu c dp, ngi ta s li dng bn. Hay ngc li, nu bn c nhng kinh nghim trong
i chng minh cho tng rng nu bn thc s quan tm ti ngi kh|c v{ c x tt
vi mi ngi, th bn s c nim tin n{y: Con ngi vn c tnh tt v sn s{ng gip
bn.
Tt c nhng ngi th{nh t xut sc m ti c dp phng vn u c kh nng l{m cho
mnh cm thy chc chn s th{nh cng, cho d trc h cha c ai l{m c. H c kh
nng t to ra kinh nghim qui chiu cho mnh m nhng kinh nghim n{y trc cha
tng c hoc c coi l khng th thc hin.
Bt c ai s dng my tnh c| nh}n u bit n c|i tn "Microsoft". Nhng iu t
ngi bit n Bill Gates, ngi ng sng lp cng ty ny, khng ch l mt thin ti gp
may, m l mt con ngi ~ bit t to ra kinh nghim h tr nim tin ca mnh. Khi
bit rng cng ty Albuquerque ang khai trin mt th gi l "my tnh c nhn" cn n
phn mm BASIC, Bill Gates n gp h v ha bn cho h phn mm, mc d v{o lc
ng cha h c th phn mm n{y. ~ ha, ng phi kim cch thc hin. Thin t{i ch
thc ca ng l kh nng t to ra nim tin chc chn. C rt nhiu ngi cng thng
minh nh ng, nhng ng bit s dng nim tin khai thng ngun nng lc ca mnh v
ch trong t tun l, ng cng mt i t|c ~ vit ra mt ngn ng bin my tnh c nhn
thnh hin thc. Bng vic quyt tm v tm ra li i, Bill Gates ~ khi ng ng{y hm
mt chui nhng s kin s l{m thay i ton din l li kinh doanh ca ngi ta v{ ~ tr
thnh t ph khi mi 30 tui. Nim tin mang li sc mnh!
Bn c bit cu chuyn chy mt dm trong 4 pht khng? T trc ti nay, ngi ta
vn tin l khng ai c th chy mt dm m ch mt 4 pht thi. Th m{ v{o nm 1954,
Roger Bannister ~ ph| v s tin tng vng chc y. Anh quyt tm thc hin bng c
"iu khng th" y, khng nhng bng vic luyn tp th dc, m cn bng vic khng

ngng lp li trong tr mnh rng mnh c th l{m c vic ny, khin h thn kinh ca
anh ~ hnh th{nh mt mnh lnh bt buc anh t cho bng c kt qu. Tuy nhin,
nhiu ngi khng nhn ra kha cnh v i nht ca thnh cng ny li chnh l nhng g
anh t c cho ngi khc. Hu nh khng ai d|m ngh l{ c th t k lc chy 4 pht
mt dm, th m ch trong vng mt nm sau khi Roger ph| k lc, 37 vn ng vin khc
cng ~ ph k lc ny. Kinh nghim ca anh ~ cng hin cho h mu gng vng vng
to nn ni h nim tin chc chn rng chnh h cng c kh nng l{m"iu khng th".
V mt nm sau na, 300 vn ng vin kh|c ~ t cng mt th{nh tch nh th!
"Nim tin no tr thnh chn l cho ti...
l nim tin cho php ti s dng ht sc lc ca mnh,
dn ht nng lc ca mnh vo hnh ng"
-ANDRE GIDE
Nhng ngi tng gp nhng tht bi trong qu kh thng d tin rng h s khng
th th{nh cng trong tng lai. V th, do s tht bi, h bt u lin tc suy ngh sao cho
tht "thc t". Nhiu ngi khi pht biu, "chng ta phi t ra thc t", thc ra l h ang
s hi, s li tht bi ln na. V s, h c nhng nim tin lm cho h do d, khng dm dn
thn v v th h ch t nhng kt qu hn ch.
Cc lnh t v i thng t khi "thc t". H thng minh v h chnh x|c, nhng h
khng thc t theo tiu chun ca ngi thng. Gandhi tin rng ng c th gi{nh c lp
cho n m khng cn dng bo lc i chi vi nc Anh, mt chuyn cha tng xy
ra trc . ng khng thc t, nhng ng chng t ng chnh x|c. Cng th, mt ngi tin
rng mnh c th to nim vui cho dn chng bng vic xy dng mt cng vin gii tr gia
mt khu rng cam v ai mun vo ca cng phi mua v. Hi , cha h c loi cng vin
n{o nh th trn th gii. Th m{ Walt Disney ~ c mt nim tin chc m{ t ngi c c
v nim tin lc quan ca ng ~ bin i hon cnh.
"Ch trong tr tng tng ca con ngi,
chn l mi tm c s tn ti hiu qu v chc chn.
Tr tng tng, ch khng phi s pht minh,
mi l ng ch tuyt i ca ngh thut v ca i sng"
-JOSEPH CONRAD
Mt th|ch ln nht trong i sng mi ngi l quan nim th no v "tht bi".
C|ch chng ta i ph vi nhng tht bi ca i sng v{ c|ch chng ta x|c nh nguyn
nhn ca tht bi s hnh th{nh nh mnh ca chng ta. i khi chng ta gp qu nhiu
tht bi au n khin chng ta bt u tim nhim xc tn rng chng ta chng c th lm
g ci thin tnh th c. Chng ta cm thy mi c gng ca chng ta ch l ung cng
v{ chng ta ri v{o tnh trng v vng.
Nguyn nhn ca tnh trng v vng n{y l{ do chng ta ngh s tht bi ca chng ta l
c|i g vnh vin, ton din v c nhn.

Nhiu danh nhn trn th gii ~ th{nh t vang di mc d h cng gp v s nhng
vn v tr ngi to ln. H khc vi nhng ngi d u hng ch h khng coi nhng
kh khn hay tht bi ca h l{ vnh vin. T|m nm v trc, Khi ti ~ ri xung tn cng
ca cuc i mnh v hon ton tht vng vi mi chuyn, ti ~ tin chc vn ca ti l
vnh vin khng th cu vn. C th coi nh i sng cm xc ca ti ~ cht. Th nhng ti
~ tnh ng. Ti thy rng nim tin y ca ti ~ g}y ra bit bao au kh, th l ti quyt
nh hy dit nim tin y v khng bao gi cn chiu theo n na. Bt k iu g xy n
cho cuc i bn, bn phi c kh nng tin rng, "chuyn g cng s qua i thi".
Yu t th hai to khc bit gia ngi th{nh t v{ ngi tht bi, l{ ngi thnh
t th lc quan, cn ngi tht bi th bi quan v tin rng vn ca mnh l ton din.
Ngi th{nh t khng bao gi coi mt vn l ton din, khng cho rng vn chi
phi ton din cuc sng h. H lun lun coi n nh ch l "mt cht thay i trong np
sng m thi". V th d c gp vn g i na, h vn tin chc rng mnh c th lm ch
i sng mnh.
Loi tin tng th ba thuc v c tnh. Nu chng ta khng coi nhng tht bi nh mt
n by thay i phng ph|p ca mnh, m{ coi n nh mt vn c nhn, mt khuyt
im thuc c tnh ca mnh, th chng ta s b nn lng ngay.
Nhng loi tin tng tiu cc c th l nhng liu thuc c git cht cuc sng bn
t t. V th bn phi trnh vi bt c gi no.
Thay i nim tin th no?
Mi s ph v b tc ni con ngi u bt u vi mt s thay i nim tin. Vy chng
ta thay i th n{o? Phng ph|p hiu qu nht l lm cho tm tr bn coi nim tin c nh
l nguyn nhn ca nhng au kh ln. Bn phi lm sao tin chc rng nim tin khng
ch g}y au kh cho bn trong qu kh, m c trong hin ti v c th trong tng lai na.
Ri bn phi lm cho tm tr bn cm thy vui sng vi ngh c mt nim tin mi mnh
lit. Nn nh rng chng ta lm bt c iu g cng nhm tr|nh au kh hay t nim vui
sng, v th, nu chng ta tin l{ iu g g}y au kh kh ln, chng ta s thay i c.
K n, hy to s hoi nghi. Nu bn thnh tht vi chnh mnh, bn c ngh l{ c
nhng nim tin trc kia bn dng t bin h sut nhiu nm qua, nhng nay bn phi
bi ri khi nhn nhn n? iu g xy ra vy? C g l{m bn nghi ng: C th l mt kinh
nghim mi, c th l mt khun mu i lp vi nim tin c ca bn. Chng ta c nhng
kinh nghim mi v nhng kinh nghim ny khin chng ta t cu hi, ct t nhng
khun mu nim tin c v{ bt u lm chng lung lay.
Kinh nghim mi t n khng to nn thay i. Kinh nghim mi ch kch thch s thay
i nu n lm chng ta cht vn cc nim tin ca mnh. Hy nh rng, khi chng ta ~ tin
iu g, chng ta hon ton khng cht vn n na. Nn nu chng ta thnh tht cht vn
nim tin ca mnh l chng ta khng cn cm thy tuyt i chc chn v n na. Nu

chng ta xem xt k, chng ta c th pht hin ra rng iu m{ chng ta ~ nhiu nm tin
tng mt cch v thc, chng ta ~ da trn nhng gi nh sai lm.
Nu bn cht vn mt iu g mc, rt cuc bn s bt u nghi ng iu y, Nhiu
nm trc, ti ~ c c hi him hoi vi qun lc M v nhng thnh cng to ln ca ti ~
a ti ti lm vic vi c quan CIA. Trong khi l{m vic, ti ~ c c hi hc hi t mt vin
chc cp cao CIA. Phi tha nhn rng nhng k nng m{ ng v{ nhiu ngi kh|c nh ng
~ s dng lm lay chuyn nhng nim tin xc tn ca ngi khc v thay i cc nim
tin ca h qu l v cng k diu. H to mt bu khng kh khin cho ngi ta nghi ng
nhng g mnh vn tin tng t trc n gi, ri h cung cp cho ngi ta nhng tng
v kinh nghim mi cng c vic n nhn cc nim tin mi. Ti ~ em |p dng nhng
k nng n{y v{o chnh mnh loi b nhng nim tin v ch v thay th bng nhng nim
tin mnh m.
C|ch tin b trong i sng l hc hi gng mu i sng ca nhng ngi ~
th{nh t. l{ nhng ng lc mnh, thch th v nhng con ngi ny lun c quanh ta.
Hy hi h nhng c}u nh sau:" Nim tin n{o ~ khin bn thnh cng? Nim tin n{o ~
khin bn vt tri hn nhng ngi khc?"
Nhng ci thin nho nh th d tin, nn c th t c.
Pat Riley l hun luyn vin bng r thnh cng nht trong lc s ca NBA. C ngi cho
rng ng may mn v c nhng cu th siu sao. Thc tnh ng c trong tay nhng cu th
siu sao, nhng nhiu ngi kh|c cng c nhng ngun lc mnh th{nh cng m{
khng c nh Pat. Pat c kh nng l{m vic ny l da trn nim tin v s quyt tm. ng
k l{ v{o ma bng u nm 1986 ng gp mt th|ch nng n. Nhiu cu th ca ng ~
c gng ht sc trong nm ngo|i nhng ~ thua i Boston Celtics. tm ra mt k hach
c th tin tng c nhm kch thch cc cu th tin ln, ng ~ ch trng nhm vo
ch "Nhng ci thin nh". ng ~ thuyt phc cc cu th mnh tin rng mi ngi ch
cn tng thm 1 phn trm cht lng ca mnh s lm cho cht lng ca trn u thay
i hn. Nghe ra th c v qu nh nhoi v ngha, nhng nu bn ngh n 12 cu th mi
ngi tng thm 1 phn trm kh nng ca mnh trong 5 lnh vc, th n lc phi hp ca
h s to ra mt i bng vi hu qu tng ln 60 phn trm. vy m ch cn tng 10 phn
trm ~ chin thng. Tuy nhin, gi tr ca trit l ny l mi ngi u tin rng iu
c th t c. Mi ngi cm thy chc chn mnh c th ci thin t nht l 1 phn
trm kh nng ti a ca mnh trong nm lnh vc ln ca tr chi v{ nim tin chc theo
ui mc tiu ~ khin h t ti nhng tim lc cn cao hn th na. Kt qu ra sao? Hu
ht cc cu th ~ tng t 5 phn trm nng lc tr ln, nhiu ngi tng n 50 phn
trm. Theo Pat Riley, ma bng 1987 tr thnh ma chin thng d dng nht. Nim tin
c tc dng nu bn quyt tm gn b vo n.
Chng ta ~ kh|m ph| ra c nhiu iu v nim tin, nhng thc s lm ch i
mnh, chng ta phi bit chng ta ~ dng nhng nim tin n{o hng dn cuc i mnh.

Vy th ngay by gi, bn h~y ngng mi cng vic bn ang l{m v{ d{nh cho t}m tr
bn chng 10 pht sng khoi. Bn h~y ngh n tt c nhng nim tin bn ang c, nhng
nim tin hiu qu cng nh nhng nim tin v ch: Nhng nim tin nho nh tng chng
v ngha l v{ nhng nim tin to ln c v to nn khc bit quan trng.
Bn hy vit ra giy tt c nhng nim tin y, ri tm cch cng c nhng nim tin hiu
qu v loi b nhng nim tin v ch hay tiu cc.
Ti lnh o v sc mnh ca nim tin
C|c ngi l~nh o l nhng con ngi sng bng nim tin mnh v dy cho ngi khc
khai m nhng tim nng di do ca h bng c|ch thay i nhng nim tin ~ tng bp
nght h. Mt l~nh o v i tng gy n tng cho ti l mt gio vin, tn b l Marva
Collins. Ba mi nm trc }y, Marva ~ s dng nng lc ca mnh v quyt nh lm
nn tng lai bng c|ch thay i cuc sng ca nhng tr em. B gp ngay mt th|ch
ln: Khi va bt tay vo cng vic dy hc ln u tin Chicago, |m hc sinh hng hai
ca b{ ~ quyt nh l chng khng mun hc g ht. Nhng s mnh ca Marva l un
nn cuc i ca chng. B khng ch c nim tin l c th nh hng i vi chng, m b
cn c mt s xc tn su sc v{ y say m l s nh hng n sut cuc i chng. B
khng chu mt gii hn n{o t ra cho mnh. ng trc nhng hc sinh b |nh gi| l{
mc nhng khuyt tt v c ch v{ th ri lon nh}n c|ch kh|c, b{ ~ quan nim rng
vn khng phi l cc tr em, m l cch thc ngi ta dy d chng. Cha c ai
thch thc kh nng chng v{ v th chng khng c nim t tin. Chng khng c kinh
nghim n{o o lng ng thc lc ca mnh. Theo b{, con ngi |p ng li th|ch
v nhng tr em ny cn c th|ch hn bt c iu g khc.
V vy b loi b tt c nhng sch son ring cho hng tr em hc chm v{ thay v{o ,
b dy cc em nhng tc phm ca Shakespeare, Sophocles v Tolstoy. Tt c cc gio vin
kh|c iu lc u, "B{ ta in chc! L tr lm sao hiu ni nhng sch y?" V nhiu ng
nghip ch trch c nhn b, cho rng b{ ang l{m hi cuc i nhng a tr. Nhng
nhng hc sinh ca Marva khng nhng hiu c nhng tc phm m{ cn ham thch
na. Ti sao? V b tin mnh lit vo phm cht c |o ca tm tr mi a tr, cng nh
kh nng hc tp ca mi a. B truyn t vi chng bng tt c s hp l v{ tnh thng
khin b to c cho chng nim t tin mt s em cm nghim iu ny ln u tin trong
i. Nhng kt qu b{ ~ to ra c trong nhiu thp nin qu l k diu.
Ln u tin ti gp Marva v phng vn b Westside Preparatory School, mt trng
t b{ ~ lp bn ngoi h thng hc ng ca thnh ph Chicago. Sau khi gp g vi b,
ti yu cu phng vn mt vi hc sinh ca b. Hc sinh u tin ti gp l mt cu b bn
tui, vi mt n ci lm bn say m. Ti bt tay cu b.
"Cho, ch l Tony Robbins".
"Cho ch Robbins, tn chu l Talmadge E. Griffin. Chu bn tui, ch mun hi g chu?"

"Tt lm, Talmadge. Chu ni cho ch bit my hm nay chu ang hc ci g?"
"Chu hc nhiu th lm!"
"c, vy chu c nhng sch g?"
"Chu va c xong cun Mo v Ngi, ca John steinbeck".
R rng l ti b n tng trc cu tr li ny. Ti hi cu b cun sch ni g v ti
ngh bng thng b s ni tm pho bt k iu g.
N k, "Vng, vai chnh ca cu chuyn l..."
Lc ny th ti khng cn nghi ng g na. Ri ti hi em hc c bi hc g t cun
sch.
"Tha ch Robbins, chu khng ch hc cun sch. Cun sch thm vo tm hn
chu".
Ti ci ln ting v hi, "Chu ni "thm" ngha l sao?"
"L trn vo khp ngi" v n cho ti mt nh ngha y hn l{ ti c th m t cho
bn.
"Ci g lm chu cm ng nhiu n th trong cun sch ny, h Talmadge?"
"Ch Robbins, trong cu chuyn chu nhn thy tr con khng bao gi nh gi ngi
khc bng mu da ca h. Ch c ngi ln lm th. iu chu hc c cun sch ny l
d sau ny c tr thnh ngi ln, chu cng s khng bao gi qun nhng bi hc thi th
u".
Ti bt u mun khc v thy rng Marva Collins ang cung cp cho cu b ny v bit
bao a tr khc nhng nim tin mnh lit tip tc hnh thnh nhng quyt nh ca cc
em khng ch hm nay m cho sut cuc i. Marva nng cao phm cht i sng cc hc
sinh ca b bng vic s dng ba nguyn tc t chc ti ~ ni n u cun sch: b to
c cho cc em kh nng ra cho mnh nhng tiu chun cao hn, b{ gip cc em
c nhng nim tin mi v hiu qu gip c|c em vt qua nhng nim tin tiu cc c v{ b{
h tr tt c iu ny bng nhng k nng c bit v nhng chin lc cn thit thnh
cng trong sut cuc i. Kt qu ? Nhng hc sinh ca b khng ch tr nn t tin hn,
m cn giu kh nng. Nhng kt qu trc mt v hc hnh ca cc em tht l k diu v
nhng kt qu v lu di cho cuc sng cc em tht l su xa.
Cui cng, ti hi Tamadge, "B Collins dy chu iu g l quan trng nht?"

"iu quan trng nht b Collins dy chu l x hi c th d bo, nhng ch c c nhn
chu s xc nh s phn cho mnh!"
C l tt c chng ta cn nh nhng bi hc ca mt a tr. Vi nhng nim tin m
Tamadge ~ din t p nh th, ti bo m em cng nh nhiu a tr khc trong lp s
c nhng c hi tip tc din t i sng ca mnh bng cch xy dng tng lai nh
chng mong c, hn l{ c|i tng lai m{ nhiu ngi lo s.
Chng ta tm lc nhng iu chng ta va mi hc c. Chng ta thy r ni con
ngi mnh c mt sc mnh cn c chng ta |nh thc. Sc mnh y bt u bng kh
nng l{m nhng quyt nh c thc dt nn cuc i chng ta. Nhng c mt nim tin
c bn m chng ta phi khai thc v gii quyt v nim tin ny c th tm thy khi bn tr
li cho cu hi chng tip theo sau }y...
Chng 5 THAY I C TH XY RA TRONG NHY

MT KHNG?
"y, ti ch cho anh em mt iu b nhim:
Tt c chng ta s khng cht,
nhng chng ta s c bin i,
trong chc lt, trong nhy mt..."
-CORINTHIANS 15:51
Ti cn nh rt r mnh lun m c c kh nng gip ngi kh|c thay i hu nh
mi s trong i h. Ngay t nh, bn nng ~ m|ch bo ti rng, mun gip ngi khc
thay i, chnh mnh phi c kh nng thay i trc ~. Ngay t hi hc cp 2 trung hc,
ti ~ bt u truy tm kin thc trong sch v v{ bng t hc nhng iu c bn v
c|ch thay i cm xc v ng x ca con ngi.
Hin nhin ti mun ci thin mt s lnh vc trong i sng ca chnh mnh: c ng
lc r rt; kin tr v{ h{nh ng, hc ngh thut vui sng v hc cch giao tip v gn b vi
ngi khc. Ti khng hiu ti sao, nhng mt c|ch n{o ti cm thy mnh s hnh phc
nu c kin thc v chia s nhng g c th lm nng cao phm cht i sng ngi ta v
gip h qu mn v{ yu thng ti. V vy m ngay t hi hc trung hc, ti ~ c mnh
danh l "Anh chng gii php". Nu bn gp mt vn g l ti c mt v ti thy rt hnh
din c cc bn gi nh th.
Cng hc ti cng say m hc thm nhiu hn na. Hiu c cch no nh hng trn
cm xc v ng x ca con ngi ~ tr thnh mi am m ca ti. Ti theo hc mt kha
hc c s|ch nhanh v{ ti ~ ngu nghin gn 700 cun sch ch trong vng my nm, hu
ht l{ s|ch nh}n vn, t}m l, nh hng v pht trin sinh l hc. Ti mun bit mi iu v

c|ch tng phm cht i sng con ngi v ti c gng em |p dng ngay nhng iu hc
c vo chnh bn th}n cng nh chia s cho ngi khc.
Ngay sau khi ti trn 21 tui, ti gp c mt s k thut hin i c kh nng to
nhng thay i ni i sng con ngi vi tc gn nh ca nh sng: Cc k thut n
s nh Gestalt tr liu php v cc cng c gy nh hng nh thut thi min ca Erickson
v lp trnh ha Thn Kinh-Ngn ng.
Ti khng bao gi qun tun l u tin ti hc Lp trnh ha Thn Kinh Ngn ng.
Chng ti ~ hc nhng ni dung nh c|ch loi b mt mi m nh c i ch trong khng
y mt gi l{ iu m{ trc }y theo c|ch cha tr truyn thng phi mt t 5 nm tr
ln. Hc c n ngy th nm, ti bng quay sang cc nh tm l v tm bnh trong lp
v ni: "Ny, cc bn, chng mnh kim ly my ngi mc chng m nh ri cha th coi!".
Mi ngi nhn ti v{ ngh ti in. H cn ni r ti khng trnh v chng ti phi
i s|u th|ng mn kha, c chng nhn tt nghip, qua mt cuc st hch v nu thnh
cng, lc chng ti mi c s dng nhng cht liu ny.
Ti khng mun ch i. Th l ti bt u s nghip bng cch xut hin trn cc
chng trnh truyn thanh v truyn hnh khp nc Canada v{ sau nc M. Trong
c|c chng trnh n{y, ti ni chuyn vi mi ngi v k thut to nn thay i trong i
sng v khng nh r l nu chng ta mun thay i i sng, d l mt thi quen xu hay
mt ni m nh ~ tng gy khn n chng ta nhiu nm, chng ta c th thay i chng
ch trong t pht, d trc ngi ta c gng thay i nhiu nm khng kt qu.
Mt b|c s t}m thn gi ti l{ lang bm v{ bp bm v t co ti c nhng tuyn b sai
lm. Ti ~ th|ch b|c s n{y ng b i th|i bi quan v{ cho ti c hi iu tr mt
bnh nhn ca ng m{ ng ~ iu tr nhiu nm khng th{nh cng. K cng t|o bo tht v
ban u ng khng chp nhn ngh ca ti. Nhng sau cng ng cng ng . ng cho
mt bnh nhn ca ng t mnh n phng iu tr ca ti v ti bt u iu tr cho c ta.
Sau 15 pht, ti ~ qut sch mi ni m nh v rn m{ ngi ph n ny mc phi v bc
s t}m thn kia ~ iu tr cho c ta sut 7 nm khng th{nh cng. ng b|c s ht sc kinh
ngc. V{ cng nh ti ni ting, ti i khp mi min trn t nc chng minh cho mi
ngi thy rng h c th thc hin nhng thay i mau chng n th no. }u cng
vy, lc u ngi ta cn b|n tin b|n nghi. Nhng khi thy nhng kt qu r r{ng trc
mt, h khng ch ch v quan tm m cn sn lng n nhn nhng iu ti ni vi h v
p dng v{o i sng ca chnh h.
"S vt khng thay i; chnh chng ta thay i"
-HENRY DAVID THOREAU
Hai s thay i m mi ngi u mun c trong cuc i l{ g? Phi chng tt c
chng ta u mun thay i hoc:
1) Cch chng ta cm nhn s vt
Hay

2) H{nh vi c x ca chng ta?
Nu mt ngi tri qua mt thm kch-b lm dng hi cn b, b hm hip, b mt
ngi thn, thiu lng t tin-r r{ng ngi ny s tip tc chu au kh cho ti khi nhng
cm gic m h gng lin vi nhng s kin bi thng kia thay i. Cng vy, nu mt
ngi n ung qu nhiu, nghin ru, hay nghin ma ty, h c mt chui nhng hnh vi
c x cn phi thay i. Cch duy nht thc hin s thay i ny l lin kt s au kh
vi li ng x c v{ nim vui vi mt li ng x mi.
iu n{y nghe n gin, nhng thc hin s thay i ch thc v lu bn, chng ta
cn c phng ph|p.
chng 1 ti ~ ni mt trong nhng yu t c bn to s thay i lu bn l thay
i nim tin. Nim tin th nht chng ta phi c thay i nhanh, l chng ta phi thay i
ngay by gi. Chng ta phi c nim tin l chng ta c th thc hin s thay i ch trong
giy lt. Thc vy, nu bn c th to ra vn ch trong giy lt, bn cng c th to ra gii
php ch trong giy lt! Bn h~y l{m cho gi}y l|t hin din ngay by gi.
Nim tin th hai chng ta phi c nu mun s thay i lu di l chng ta phi chu
trch nhim v s thay i ca mnh. Nim tin n{y c thc hin theo 3 bc sau }y:
1) Th nht, chng ta phi tin, "Phi thay i iu g ".
Khng phi l{ nn thay i, c th thay i, hay cn thay i, m l phi tuyt i thay
i.
2) Th hai, khng nhng chng ta phi tin l iu g phi thay i, m chng ta phi
tin, "Ti phi thay i iu ".
Chng ta phi coi mnh l ngun gc ca s thay i. Nu khng chng ta s lun
trng ch vo mt ai kh|c thay i cho chng ta v chng ta s trch c ngi khi
s thay i khng kt qu.
3) Th ba, chng ta phi tin, "Ti c th thay i".
Nu khng tin mnh c kh nng thay i, chng ta s khng c c hi i n tn
cng quyt nh ca mnh.
Sc mnh ca khi c
Chng ta c To Ha ph bm mt mn qu k diu bit bao! Chng ta bit rng b
no ca chng ta c th gip chng ta th hin hu nh mi iu chng ta mun. Kh nng
ca b no thc l v hn. Hu ht chng ta bit rt t v cch m no hot ng, nn chng
ta s tm lc tp trung v ngun nng lc v song ny v xem chng ta c th iu khin
n nh th n{o to ra nhng kt qu mong mun cho cuc i chng ta.

Bn hy nh l no lun tnh trng ch mi mnh lnh ca bn v sn sng thi hnh
mi iu bn yu cu n. Ch cn mt cht nhin liu: Oxy trong mu ca bn v mt t
Glucose. V tnh cht phc tp v sc mnh ca n~o, n vt xa mi k thut vi tnh hin
i nht ca chng ta. N c kh nng x l ti 30 t bit d liu thng tin mi giy v c sc
cha tng ng vi 6,000 dm d}y c|p v{ d}y in. Trung bnh h thn kinh ca con
ngi gm 28 t nron (T bo thn kinh vi chc nng dn truyn kch thch). Khng c
nron, h thn kinh ca chng ta khng gii m nhng thng tin chng ta nhn c t cc
gic quan, khng th truyn nhng thng tin n{y n no v khng th a nhng ch dn
t n~o bit phi lm g. Mi nron l{ mt my vi tnh nh xu v t lp c kh nng x l
khong mt triu bit thng tin.
Nhng nron n{y hot ng c lp vi nhau, nhng chng cng lin lc vi nhau qua
mt mng li k diu gm 100,000 dm nhng si thn kinh. Kh nng x l thng tin ca
no lm chng ta chong vng, nu chng ta bit rng mt my tnh-d l my tnh nhanh
nht-ch c th x l tng thng tin mt m thi. Ngc li, mt phn x trong mt nron c
th truyn i thnh hng trm ngn phn x khc trong khong thi gian di 20 phn ngn
giy. d hnh dung, l tc nhanh gp mi ln ci nhy mt ca bn.
Vy th, vi c mt sc mnh v b ny trong tay, ti sao chng ta khng th lm cho
mnh lun lun cm thy hnh phc? Ti sao chng ta khng th thay i mt thi quen
nh ung ru, ht thuc, n qu| nhiu, hay tnh chn ch? Ti sao chng ta khng gi b
ngay tm trng chn nn, tht vng, cm thy sung sng mi ng{y trong i sng?
Chng ta c th ch! iu cn l chng ta bit s dng b no ca chng ta.
"C tr thng minh m thi khng ;
iu cn l bit dng tr thng minh ca mnh".
-RENE DESCARTES
Khoa iu khin lin tng no b cho chng ta s|u bc thc hin thay i li c
x ca mnh bng cch ph v nhng khun mu v hiu ha chng ta. Nhng trc ht
chng ta phi hiu hot ng lin tng ca no b ~. Mi khi chng ta cm nghim mt
lng ln s au kh hay sung sng, no ca chng ta lp tc truy tm nguyn nhn ca
cm nghim ny. N s dng ba tiu chun sau:
1. No tm xem c hin din iu g khc thng khng
thu hp li s lng nhng nguyn nhn c th c, no c gng phn bit ra nhng g
l thng trong hon cnh. iu xem ra hp l l nu bn ang c nhng cm gic l
thng, chc chn phi c mt nguyn nhn l thng.
2. No tm xem c g hin din cng mt lc khng
iu xy ra cng mt lc vi tnh trng au kh hay vui sng s}u m rt c th l
nguyn nhn ca cm gic y.

3. No tm kim s thun nht
Nu bn ang cm thy au kh hay sung sng, no ca bn bt u nhn ra ngay
nhng g l{ kh|c thng v xy ra ng thi. Nu iu li xy ra lun lun ging nhau
mi khi bn cm thy au kh hay sung sng, th bn c th chc chn l no ca bn s
x|c nh l{ nguyn nh}n ca cm gic.
V ba tiu chun lin tng ny rt thiu chnh xc, nn rt d ct ngha sai v{ c nhng
lin tng sai lc. V vy chng ta phi |nh gi| nhng lin tng trc khi bt u
tin trnh lm quyt nh trong tim thc. Chng ta rt thng hay li cho nhng nguyn
nhn sai v v th chng ta khng c nhng gii php thch hp.
Ti bit mt ph n rt thnh cng trong ngh thut, ch ~ ct t quan h sut 12
nm vi mt ngi {n ng m{ ch yu say m. Ch l mt con ngi rt am m trong tt
c nhng g ch l{m; iu n{y ~ khin ch tr thnh mt ngh s t{i ba. Th nhng sau khi
ch ct t mi tnh ca mnh, ch lun lun cm thy au n su sc v tr c ch ngay lp
tc tm kim nguyn nhn ca s au n ny-n c tm xem c g khc thng trong mi
quan h ny.
Tr c ca ch nhn ra rng mi tnh ca ch l mt mi tnh c bit say m. Thay v coi
l{ mt yu t tuyt vi ca mi quan h, ch bt u ngh rng l{ l do khin cho mi
tnh kt thc. tr c ch cng i tm xem c g hin din ng thi vi s au n ca ch
khng; v{ n cng nhn ra rng ch ~ c mt s m say tt ngay trc khi mi tnh kt
thc. Khi ch tm xem c g lun lun thun nht, th s say m bao gm 3 yu t, nn tr
c ca ch ~ kt lun rng n phi l nguyn nhn ca mi tnh tan v trong au kh.
V ~ qui g|n nguyn nh}n ca mi tnh tan v cho s say m, nn ch ~ quyt nh s
khng bao gi cm nghim mc say m nh th trong cc mi quan h na. }y l{ mt
trng hp tiu biu v s lin tng sai. Ch ~ lin tng ti mt nguyn nhn sai lc v
nguyn nhn ny gi }y tr th{nh ngi dn ng cho ch trong c|c c x ca mnh v
do n ~ l{m thui cht mi tim nng ca ch c mt mi quan h tt p hn trong
tng lai. Nguyn nh}n thc s ca s tan v quan h chnh l ch v{ ngi yu c nhng
gi tr v nguyn tc khc hn nhau. Nhng ch qui li cho s say m ca mnh, nn ch ~
trnh n bng bt k gi no, khng ch trong cc mi quan h, m c trong ngh thut ca
ch. Th l cht lng i sng ca ch cng ngy cng xung dc. }y l{ mt v d in
hnh v nhng cch thc k l m{ i khi chng ta b vng mc vo; chng ta phi hiu r
cch thc m b c ca chng ta thc hin c|c lin tng v phi cht vn nhng mi lin
tng m chng ta va chp nhn v chng c th lm hi i sng chng ta. Nu khng,
chng ta s ri v{o tnh trng tht vng v khng cm thy h{i lng trong i sng bn thn
cng nh trong ngh nghip.
Mt ngun gc ca s t hy hoi
Cc lin tng ln ln cn nguy him v tai hi hn nhiu, chng c coi l ngun
gc ca s t hy hoi. Nu bn cm thy mnh sp bt u hon thnh mt vic g, nhng

ri li hy b n, bn c th quy li cho c|c lin tng ln ln. C th cng vic kinh doanh
ca bn bt u tt p, ang tin trin kh quan, nhng ri li suy sp ngay sau , bn c
th tm ra nguyn nhn l chnh s lin tng ln ln gia au kh v{ sung sng trong
cng mt hon cnh.
Mt v d m nhiu ngi chng ta c th gp l v tin bc. Trong nn vn ha ca
chng ta, ngi ta c nhng lin tng v cng ln ln v ca ci. Khng th chi ci l
ngi ta ai ai cng thch tin. Tin c th cho ngi ta t do hn, an to{n hn, c hi
cng hin, i }y , hc hi, pht trin v to s thay i. Nhng ng thi, nhiu ngi
khng bao gi vt qu gii hn ca s giu sang "thi qu" l ngun gc ca nhiu iu
tiu cc. H coi gi{u sang th|i qu| l{m cho ngi ta tham lam, b ch trch, b stress, tr
thnh thiu o c hay thiu i sng tm linh.
Mt trong nhng bi luyn tp u tin ti yu cu trong cc cuc hi tho v i sng
t{i ch|nh l{ ng n~o ngh ra nhng lin tng tch cc cng nh nhng lin tng tiu
cc ngi ta c v ca ci. Pha tch cc, ngi ta s vit nhng th nh: t do, s{nh iu,
cng hin, hnh phc, an to{n, i }y , c hi v to khc bit. Pha tiu cc (thng
nhiu hn) ngi ta s vit: V chng ci v, stress, cm gic ti li, mt ng, cng thng,
tham lam, nng cn, t mn, b ch tr|ch v{ ng thu. Bn c tm ra s khc bit v mc
gia hai danh s|ch lin tng ny khng? Bn ngh pha n{o nh hng mnh hn trong
cuc i bn?
Khi bn ang quyt nh lm mt iu g, nu no ca bn khng cho bn thy r ci g
g}y au kh, ci g to sung sng, th n s b hn n v hoang mang. Hu qu l bn mt
ng lc v sc mnh quyt nh nhng h{nh ng mang li cho bn iu bn mun. Khi
bn cung cp cho no mnh nhng lin tng ln ln, bn s nhn c nhng kt qu ln
ln. Bn nn nh rng iu quan trng khng phi s lng bn no nhiu bn no t, m l
sc nng vt tri ca bn no. C th bn c nhiu lin tng sung sng hn au kh v
tin bc, nhng ch cn mt lin tng tiu cc rt mnh cng c th lm bn mt kh nng
thnh cng v mt ti chnh.
Ro cn au kh-au kh
iu g xy ra khi bn ri v{o tnh trng d lm bt c g bn cng gp au kh? Ti gi
tnh trng ny l ro cn au kh-au kh. Thng khi gp hon cnh ny, chng ta tr
nn hon ton t lit-khng bit mnh phi l{m g. Thng thng chng ta chn l{m iu g
m{ chng ta tin l{ t au kh hn. Nhng cng c ngi hon ton chu khut phc au kh
v{ ri v{o tnh trng v vng.
Dng phng ph|p iu khin lin tng theo s|u bc s gip bn khc phc nhng
khun mu tiu cc ny. Bn s xy dng c nhng li i thc s t|i v trang cho
mnh cm thy v{ h{nh ng nht qun vi nhng chn la mi ca mnh. nu khng
thay i c nhng lin tng v au kh v{ vui sng trong h thn kinh ca bn, th
khng c s thay i no lu bn c.

Gi }y, ngay lc n{y, bn hy chn ly mt iu g m bn mun thay i trong cuc
i bn. H~y c h{nh ng v{ tu}n theo y tng bc m bn s hc, ri bn s to
c nhng thay i nh bn mong mun.
Chng 6 THAY I MT THI QUEN KHOA IU

KHIN BNG LIN TNG
"Mt thi quen bt u ging nh mt si ch v hnh, nhng mi ln chng ta lp li
hnh ng l chng ta lm cho si ch dy ln, thm mt si vo trc, ri thnh mt cun
dy thng ct cht t tng v hnh ng ca chng ta m khng th no tho g".
-ORISON SWETT MARDEN
Nu chng ta mun thay i mt thi quen, ch c mt cch duy nht em li hiu qu:
chng ta phi lin tng ti nhng au n tt v trc tip m{ thi quen c g}y ra cho
chng ta v nhng cm gi|c vui sng khn t m mt thi quen mi c th mang li. Ta
h~y suy ngh th ny: nh kinh nghim, tt c chng ta hc c mt s l li suy ngh v{ c
x tr|nh au kh v c nim vui. Chng ta c nhng cm gi|c nh nh{m chn, tht vng,
tc gin, hay nng n v{ chng ta tm c|ch chm dt nhng cm gic ny. Mt s ngi
i mua sm; mt s th i nhu nht, s kh|c chi bi; s khc s dng ma ty; s khc ry
la con ci. thc hay khng, h bit rng nhng h{nh ng ny s lm du cn au kh v
cho h mt mc tha mn tc thi n{o .
D chn cch no, nu chng ta mun thay i n, chng ta vn phi i qua 6 bc n
gin nhng mang li mt kt qu trc tip v lu bn gii thot ta khi au kh v mang
li nim vui mt cch hiu qu v{ thanh tao hn. l{ 6 bc sau }y:
c th nht
QUYT NH XEM BN THC S MUN G V IU G NGN CN BN T C
N
C th bn s ngc nhin khi c nhiu ngi ti xin ti iu tr v khi ti hi h mun g,
h phi mt hai mi pht k cho ti nghe nhng g h khng mun hay nhng g h
khng cn mun chu ng na. Chng ta nn nh rng mnh ch t}m v{o iu g th s t
c n trong i. Nu chng ta ch tm vo nhng g chng ta khng mun, chng ta s
li cng c thm n. Bc th nht to s thay i l quyt nh xem bn thc s mun g
bn nhm vo n m tin ti.
Chng ta cng phi tm xem iu g ngn cn chng ta t c iu mnh mun.
Thng l do chng ta s nhng au kh do s thay i gy ra. Chng ta thng suy ngh
"Nu ti thay i, ti s phi chu kh", hay chng ta c mt ni s m h m s thay i c
th gy ra cho chng ta.
c th hai
TM NG LC: LIN KT AU KH LN VI VIC KHNG THAY I BY GI V
NIM VUI LN VI VIC THAY I BY GI
Nhiu ngi bit h thc s mun thay i, th m h khng th bt u h{nh ng!
Khng phi v h khng c kh nng, m v h khng c ng lc. Nu c ai g sng v{o
u chng ta v ni, "My phi b tnh trng r ny v bt u cm thy vui v ngay by
gi", chc hn khng ai l khng tm ht c|ch thay i tm trng ca mnh lc .
Nhng vn l ch chng ta khng tin chc s thay i l phi lm, m ch l nn
lm. Hoc cng c th l phi l{m, nhng ti "ngy no " thi. Cch duy nht chng ta
thc hin thay i ngay by gi l chng ta to ra mt s khn trng tt khin chng ta
buc phi lm n cng.
Mt trong nhng iu thc y hu nh mi ngi phi thay i chnh l{ tnh trng
mt ngi chm ti ngng au kh. Ngha l{ cm nghim au kh s}u m ti mc bn
thy mnh phi thay i ngay by gi.
"Cho ti mt n by di v mt im ta mnh, ti c th mt tay nng ni tri
t".
-ARCHIMEDES
n by mnh nht bn c th lm cho chnh mnh l s au kh n t trong con ngi
bn, khng phi t bn ngoi. Mi au kh su xa nht l bn bit rng mnh khng sng
xng ng vi nhng tiu chun i sng ca chnh mnh.
Vy ti sao c ngi khng chu thay i mc d h cm thy v bit rng h cn thay
i. L v h coi vic thay i s em n au kh nhiu hn l khng thay i. thay i
mt ai v{ thay i chnh mnh, chng ta phi o ngc quan im n{y, tin rng khng
thay i s em li au kh to ln v{ thay i mang li kt qu y hp dn v thch th.
c n by mnh, bn hy nu cho mnh nhng cu hi nhm v{o au kh: "Ti s
phi tr gi th no nu khng thay i?". Phn ln chng ta cn nhc qu nhiu v ci gi
phi tr cho vic thay i, m t cn nhc nhng ci gi phi tr nu khng thay i. Bn hy
lm sao cho mnh cm nhn tht su sc s au n nu khng thay i, khin cho bn
khng th no do d h{nh ng.
K n bn hy nu nhng cu hi nhm vo s tha mn gip bn lin kt nhng
cm gic vui sng vi vic thay i: "Nu ti thay i, ti s cm nhn th no v bn thn?
Ti c th to c ng lc ln th no nu ti thay i trong cuc i? Gia nh v bn b
s cm thy th no? By gi ti s hnh phc hn bao nhiu?.

Ch yu l bn hy tm ra tht nhiu l do, nhng l do mnh thc y bn hnh
ng ngay lp tc, ch khng phi i mt ng{y n{o trong tng lai. Nu bn khng cm
thy c thc y thc hin s thay i ngay by gi, c ngha l{ bn thc s khng c
ng lc l{m n by.
c th ba
ON TUYT THI QUEN TIU CC
mnh cm thy lun trong trng thi n nh, chng ta pht trin nhng thi quen
suy ngh, tp trung vo cng nhng hnh nh v{ tng, t t ra cho mnh cng nhng
cu hi. Vn l ch a s chng ta mun c mt kt qu mi, nhng li lun h{nh ng
theo kiu c. C ln ti ~ c nghe mt cu ni rng nh ngha ca s in khng l{ "C
lm i lm li cng mt vic m li mong t kt qu mi".
Xin bn ng hiu lm ti. Bn khng c g sai c; Bn khng phi con ngi "c nh".
Ngun lc ca bn ~ c sn trong bn ngay lc ny ri. Ch c iu l bn cng c nhng
lin tng c nh thng ngn cn bn s dng kh nng y m{ thi. iu bn cn lm l
t chc li h lin tng ca mnh n n nh hng dn bn theo hng nhng c
mun ca bn ch khng phi theo hng nhng ni tht vng v s hi ca bn.
Chc bn tng nhn thy mt con rui b nht trong mt cn phng ch? N lp tc tm
ch c nh sng, v th n lao v pha ca s, p mnh vo ca knh, c khi hng gi lin.
Chc bn cng tng nhn thy c ngi l{m y nh vy ch? H rt mun thay i; h c
n by mnh. Nhng n by d mnh n }u cng khng th gip bn tho|t ra c
mt cnh ca ng cht. Bn phi thay i phng ph|p. Con rui ch c c hi thot ra
khi phng nu n bay ngc li v tm xem c li ra no khc khng?
Nu bn v ti c theo cng n np c, th chng ta s ch t c nhng kt qu c m{
thi. Mi }y, ti c to ra mt phng ph|p kh| th v ct t l thi c, trong mt t
hi tho 3 ngy ti t chc chicago. Mt ngi ni rng anh ta thc s mun b thi quen
n qu| nhiu chocolate, nhng ti thy r l anh ta cm thy rt sung sng khi nhn mnh
l mt "tay ghin chocolate". Thc vy, anh ta cn mc mt chic o thun mang hng ch
"Ti mun c th gii, nhng ti s nh}n nhng chocolate". iu ny cho thy r ngi
{n ng n{y tuy c th mun b n chocolate, nhng vn cm thy c "ci li n{o " trong
vic duy tr thi quen ny. Chnh v th, anh ta khng th b c n. Anh ta ch c th c
lc by nu bit gn cho nhng lin tng au kh cho vic n chocolate. Lc , anh ta s
tm ht cch g mnh khi nhng au kh v{ tm nim vui sng khc cho mnh. v ti
~ gip anh ta l{m c iu ny bng cch to nhng lin tng au kh trong vic n
chocolate v gip anh to nn nhng thi quen mi mang li cho anh nim vui sng.
Mt trong nhng b quyt hiu qu ct t thi quen xu l bn phi thc hin vo
ng lc thi quen n{y t|i din. Bn hy nh rng, nu chng ta mun c s thay i mi, ta
phi quyt tm ct t thi quen c. Phi ty sch mi du vt ca thi quen c v{ tm ra
mt thi quen mi, ri tp i tp li thi quen n{y cho n khi nhun nhuyn.
Lm th no ct t
nhng thi quen tiu cc
v cm gic v hnh ng
Qu ng l{ nu chng ta d{nh thi gian ct t mt thi quen, chng ta s c s
i mi. Mt c|ch n gin ct t mt thi quen l gt b nhng cm gic gn lin vi
thi quen trong t}m tr chng ta. L do duy nht khin chng ta bun phin l v chng
ta din li s vic mt c|ch n{o trong t}m tr mnh. V d, nu gi|m c ca bn la ry
bn v bn c ngh i ngh li chuyn y sut c ngy, lin tc ngh n vic bn b chi
mng, th bn s cng cm thy t hi hn m~i. Sao bn khng gt phng c|i cm gi|c i
ngay t u? Sao bn khng xa sch cm gi|c i mt ln cho xong?
Bn hy lm th th nghim n{y. H~y ngh ra mt tnh hung lm bn cm thy bun,
tht vng, hay tc bc. By gi, bn hy thc hin hai bc u tin chng ta ~ hc trn
kia. Nu bn ang cm thy bun v tnh trng ca bn by gi, bn mun mnh s cm thy
nh th no? Ti sao bn mun cm thy nh th? iu g ang ngn cn bn khng cm
thy nh bn mun? Nu bn c th cm thy kh|c i, iu s tuyt vi bit bao? By
gi, bn hy tm mt n by. Nu bn khng thay i cm gic hin c, bn s tip tc cm
thy th no? Chc chn l ti t lm! Bn c mun phi tr c|i gi| v{ tip tc mang
nhng cm gic tiu cc n{y n ngi khc hay tnh hung khc khng? Nu bn c th
thay i by gi, bn s cm thy khoan kho|i hn ch.
c th t
TO MT S CHN LA MI TCH CC
Bc th t n{y c tnh quyt nh tuyt i cho vic thit lp mt s thay i lu bn.
Thc vy, nhiu ngi tht bi trong vic tm ra mt con ng ra khi tnh trng au
kh v{ bc sang tnh trng sung sng, l do ln l{ v ngi ta ch nhm thay i nht
thi. Nhiu ngi ~ t ti cc im ca au kh buc h phi c thay i v h thm ch
cng ~ ct t c thi quen tiu cc c. Nhng sau , h khng c g mi thay th
cho kiu mu c.
Nu bn khng chc chn c th tm ra cch g mnh khi au kh v tm ra nim vui
cho vic b ht thuc, ung ru, hay cc cm xc v{ th|i khc, bn c th tm ra cu tr
li bng cch noi gng nhng ngi thnh cng trong vic thay i ca h lin quan n
cc loi tp qun . Hy tm ra nhng mu gng ~ t c nhng thay i lu di; ti
cam oan l{ nhng ngi n{y ~ c nhng la chn thay th cho nhng li ng x c.
Ti xin k cho bn mt v d lin quan n mt bn ca ti. Tn anh l Fran Tarkenton.
Khi Fran v ti cng cng tc vi nhau trong chng trnh sc mnh bn thn trn tivi, anh
ta c mt thi quen lm ti ngc nhin tht s. Anh ta lun lun nhai thuc l. C khi chng
ti ang ngi trong mt cuc hi ngh, Fran cng thng quay ra pha sau v nh nc

ming. H{nh ng ny to mt hnh nh khng p v mt con ngi c sc mnh v thanh
lch. Th m{ anh ta ~ mc thi quen sut 20 nm.
Sau ny Fran cho ti bit l anh cm thy nhai thuc l l mt th vui ln nht trong i
anh. N l{ ngi bn thn nht ca anh.
Nhng iu g ~ khin anh b c thi quen ? Anh ~ tm ra n by mnh cho
mnh. Mt hm, nh mt cht gip ca mt ngi bn, anh ta bt u nhn ra vic nhai
thuc l hon ton khng ph hp vi phm cht con ngi anh. N cho thy anh khng
lm ch c i mnh v{ v i vi Fran, lm ch cuc i l{ iu c gi tr cao nht v l
tiu chun tuyt i m anh khng th hy b. Tht v cng au n cho anh khi ang
trong tnh hung ny. Anh bt u lm cho tr c ca mnh tp trung vo kh nng c th b
ung th ming. V anh gi ra nhng hnh nh tng tng tht sinh ng khin chng bao
l}u anh ~ th{nh cng loi b tng nhai thuc l. Mi v ca thuc bt u lm anh bun
nn. Nhng hnh nh ny to cho anh mt n by mnh gip anh ct t c s lin
tng gia thuc l v nim vui.
B quyt quan trng nht tip theo l{ Fran ~ tm ra nhng phng ph|p mi t
nhng nim vui cn hiu qu hn l{ thuc l. Anh mit mi trong cng vic l{m n ca mnh
vi tt c sc lc v bt u t nhng kt qu ln khin cho cng ty Knowledge ware ca
anh tr thnh mt trong nhng cng ty phn mm vi tnh thnh cng nht Wall street.
Thng thng, nu chng ta ct t c nhng thi quen c i, tr c ca chng ta s
t ng tm nhng thi quen mi thay vo nhm cung cp cho chng ta nhng cm gic
chng ta mong c. Th nn nhng ngi b ht thuc thng ln cn: tr c h tm ra cch
thc mi to nim nhng cm gic thch th v gi }y h n c nhiu hn ln cn.
V vy, b quyt }y chnh l chng ta cn thc chn la nhng th|i hay cm gic mi
a v{o thay th cho nhng cm gi|c c.
c th nm
IU KHIN THI QUEN MI CHO TI KHI N NH
iu khin l cch bo m rng mt s thay i m bn to ra s tr nn n nh v lu
d{i. C|ch n s nht iu khin mt iu g l lp i lp li n cho ti khi tr thnh mt
thi quen. Nu bn tm thy mt chn la no tch cc, hy luyn tp cho ti khi n gip
bn thot khi s au kh v{ t c s tha mn mau chng. Tr c ca bn s bt u
lin tng n iu n{y nh mt phng th t mt kt qu n nh. Nu khng lm
c iu ny, bn s li ri v{o thi quen c.
Nu bn lp i lp li s chn la tch cc mi m ny vi mt mc cm xc mnh
lit, bn s to c mt con ng mi v n s tip tc tr thnh mt i l a bn ti
kt qu ri tr thnh mt phn ca li ng x thng xuyn ca bn. Hy nh rng, tr c
ca bn khng th phn bit c iu g bn tng tng mnh lit vi iu bn thc s
cm nghim. Vic iu khin bo m rng bn s t ng i trn con ng mi ny, khin

cho thi quen c ca bn b vt qua v n thc kh m quay tr li. V tht d hiu sc
mnh cng c thi quen mi ny s lm cho tin trnh iu khin n t c mt cch
nhanh chng.
"Khng c g m vic luyn tp khng th lm.
Khng c g vt qu tm vi ca n.
N c th bin i thi xu thnh tt.
N c th tiu dit nhng nguyn tc xu
v ti to nhng nguyn tc mi;
N c th nng con ngi ln bc thin thn".
-MARK TWAIN
Nguyn tc t chc u tin ca mi vic "iu khin thnh cng" l sc mnh cng c.
n nh trong vic to c mt th|i hay cm xc n nh, chng ta phi to c
mt thi quen iu khin. Mt thi quen iu khin l kt qu ca vic cng c, cch ring,
b quyt ca vic to nn s n nh trong cm xc v{ th|i ca chng ta l s iu khin
chng.
Quy lut cng c
Mi khun mu cm xc hay ng x m c cng c lin tc s tr thnh mt phn ng
t ng v c iu khin. Mi khun mu m chng ta khng cng c c u s bin
mt.
Chng ta c th cng c th|i ca chng ta hay ca ngi khc bng vic cng c tch
cc, ngha l{ mi khi chng ta to ra c mt th|i mong mun, chng ta c tng
thng c th l mt li khen ngi, mt mn qu, mt s t do mi.v.v...Hoc chng ta c
th dng s cng c tiu cc. N c th l mt s kh chu, mt s m , thm ch c th l
mt hnh pht th x|c. iu quan trng l chng ta phi hiu rng s cng c ny khng
ng ngha vi hnh pht hay phn thng. Cng c l p ng mt thi ngay sau khi n
xy ra, trong khi phn thng hay hnh pht c th xy ra rt lu sau .
Tuyt i phi nh thi im
nh thi im thch hp l{ iu s quyt nh tuyt i tnh hiu qu ca vic iu
khin. Nu mt hun luyn vin la to "Tuyt vi!" ngay khi i bng ca ng va c mt c
banh p, li khen ngi ny c nh hng ln hn rt nhiu so vi vic ng ch cho xong
trn u mi khen ngi. Ti sao? V chng ta lun lun mun lin kt cm gic ca vic
cng c vi mu h{nh ng ang xy ra.
Mt vn m nn t ph|p ca chng ta mc phi l{ khi ngi ta phm mt trng ti
no, h thng khng b pht ngay lp tc. Tr c h c th bit r l do ca hnh pht,
nhng mu h{nh ng xu ny khng h hn g-n khng b ngn chn, cng khng c s
au kh gn lin vi n ngay lc y. Chng ta phi luyn tp tr c mnh h{nh ng hiu
qu, khng phi bng l lun m bng cm xc. Kh khn l{ ch hu ht chng ta khng

nhn ra rng chng ta khng ngng iu khin ln nhau v un nn th|i ca nhau.
Thng chng ta iu khin ngi khc mt cch tiu cc ch khng tch cc.
Cu chuyn sau }y xy ra vi mt bn trai c ca con g|i ti, Jolie. Jolie ang rt bn
bu vi vic hc h{nh, khiu v v{ mt v kch n sp din. Bn trai ca n mun n gi
in cho cu ta hng ngy v nu hai ba ngy n khng gi, cu ta lm cho n chu kh s
gh gm. Hin nhin, cu ta mun n gi in thng xuyn hn, nhng c|ch h{nh ng
ca cu ta lm con b b phin toi v bun bc mi khi gi in.
Bn c bao gi cm thy c li v chuyn ny khng? Nu bn mun bn gi, bn trai,
chng, v, hay mt ngi no thn thit vi bn gi in thng xuyn cho bn, bn th
ngh bn ny p h gi in cho bn c hiu qu khng? V khi h gi, bn c cho h vi
li l nh sau ", th l cui cng em gi. S c tip tc nh th ch? Ti sao c lun lun
l anh phi gi cho em?"
H{nh ng ca bn ang thc s dn dn l{m cho ngi kia khng gi cho bn! Bn
ang to cho ngi y au kh ngay sau khi ngi y c lm mi c|ch va lng bn. Kt
qu l{ ngi y s coi vic gi in cho bn khng phi l{ iu hng th na, m l mt cc
hnh. V{ nh bn c th o|n c, kiu cng c tiu cc nh th s thm vo mi kha
cnh ca mi quan h v c th dn ti ch kt thc quan h.
Nu bn thc s mun ai gi cho bn, th mi khi h hi ti, bn phi |p li vi s
thch th hn hoan. Nu bn ni vi h, bn nh h bit bao, bn yu h bit bao, bn bit
n h v c ni chuyn vi h, chc chn h s sn sng gi li cho bn. Bn hy nh lin
kt s thch th vi th|i no m bn mun ngi khc lp li.
Hy nh thi biu cho vic cng c
s i mi c th lu di
Khi bn ang bt u thit lp mt mu ng x mi hay cm xc mi, iu ti quan
trng l bn phi cng c chnh bn hay ngi c lin quan. Ban u, mi ln bn mun
thc hin mu ng x mong mun (v d, y mt c|i khay cn y thc n trn ), bn
cn phi c thc v vic cng c s tha mn gn lin vi h{nh ng . Tuy nhin, nu t
tr i, mi ln bn h{nh ng, bn u cng c n, th h{nh ng s khng cn hiu
qu nh trc.
V ti ~ t ha vi mnh s lun lun gip nhng ngi thiu thn, nn mi khi ti
i qua c|c s}n bay, ti u cho tin nhng ngi n xin. Ti s khng bao gi qun c
mt ngi {n ng kia lun ng n xin mt ch c nh ti mt sn bay m ti thng
i. Ln n{o i qua ch , ti u cho anh ta tin. C mt bui sng, ti rt vi v khng c
sn tin trong ti. Khi i qua mt anh ta, ti mm ci ni: "Cho anh! rt tic hm nay ti
khng c ng no trong ti!". Anh ta ni gin v ti khng cn cho anh ta tin nh ti ~
tng cho anh v{ anh ~ tng cm thy rt vui sng mi khi ti cho.

Chng ta cn nh rng yu t bt ng thch th l mt cm nghim rt sung sng m
con ngi c th c. N quan trng hn chng ta ngh rt nhiu. Chnh v th m, nu bn
mun c mt li ng x lu di, bn cn hiu v s dng phng ph|p gi l nh thi biu
cho vic cng c mt thi quen.
Chng ta xem mt v d v vic hun luyn c| heo. Ban u, tp cho c heo nhy,
ngi ta ch cho c heo t ng nhy ln. H quan st mt h{nh ng ng ca con vt v
thng cho n mt con c. V c mi ln con c heo t nhy ln, n u c thng mt
con c, dn dn n hiu l nu n nhy ln, n s c mt con c.
Tuy nhin, v sau ngi hun luyn ch thng cho c heo nu n nhy cao hn. Bng
cch nng tiu chun ln, ngi hun luyn c th hnh th{nh th|i ca con c heo. Trng
tm l ch ny: Nu ln no con c heo nhy ln, n u c thng, n s qu quen v s
khng t hiu qu 100 phn trm. V th trong tng lai, con c| heo c khi nhy ln ln u
th c thng, c khi phi ti ln th hai, c khi ti ln th nm. N s khng chc c
nhy n{o c thng. iu ny khin n lc n{o cng phi c gng ht sc. Phn thng
khng bao gi c coi l ng nhin.
Tnh trng n{y cng tng t vi nhng ngi |nh bc. Mt ln h |nh bc c s
lm h vui sng v lin kt s vui sng ny vi s thng bc ca h v n kch thch h
lun lun |nh bc vi mong i c c s vui sng y. V phn thng lun lun
nh ming mi nh h tip tc m~i. Ngc li, mt ngi chi bc m khng bao gi c
tin, dn dn h s b chi.
iu n{y cng ging phn ng ca cc nhn vin khi nhn tin lng u n mi
thng. Nu thng no h cng nhn c cng mt s tin lng c nh, h s c gng ti
thiu ch nhn tin lng m{ khng c iu g bt ng. Ngc li nu ngoi tin
lng, thnh thong h cn c hng c|c iu bt ng kh|c, nh tin thng, li khen,
thng bc, th h s dn sc lc ti a cho cng vic c th c hng nhng iu bt
ng thch th . iu quan trng l nhng dp bt ng ny phi l bt ng tht, khng th
o|n trc, nu khng n s li tr nn quen thuc v v hiu.
c th su
HY TRC NGHIM
Chng ta ~ hc nm bc hnh th{nh v{ iu khin thi quen mi. Ch cn mt bc
th su l trc nghim xem n c tc dng trong tng lai hay khng. Sau }y l{ mt
bng trc nghim n gin gip bn bo m rng kiu mu h{nh ng mi ca bn
hiu qu, thch hp v s tn ti l}u d{i trong tng lai.
*TRC NGHIM V HIU QU*
1. Bo m hon ton lin kt s au kh vi khun mu c.

Khi bn ngh n th|i hay nhng cm xc c ca bn, bn c hnh dung ra v cm
thy by gi chng ang g}y au kh cho bn thay v sung sng khng?
2. Bo m hon ton lin kt s tha mn vi khun mu mi.
Khi bn ngh n th|i hay nhng cm xc mi, bn c hnh dung ra v cm thy l{
nhng iu by gi ang em li s sung sng thay v au kh khng?
3. i chiu vi cc gi tr, nim tin v qui lut ca bn.
Th|i hay nhng cm xc mi c ph hp vi nhng gi tr, nim tin v qui lut ca
bn bn trong i sng khng? (Chng ta s bn ti vn ny trong mt chng sau).
4. Bo m duy tr c nhng li ch ca thi c.
Th|i hay nhng cm xc mi c cn cho php bn hng nhng li ch v cm gic
sung sng m bn tng c trong khun mu c khng?
5. S tin b trong tng lai. Hy hnh dung bn ang th hin thi mi trong
tng lai.
Hy hnh dung ra iu c th thc y bn chp nhn khun mu c. H~y cm thy chc
chn rng bn c th dng khun mu mi thay v khun mu c.
S|u bc thc hin vic iu khin lin tng c th dng cho bt c iu g: nhng
th|ch trong cc mi quan h, cc vn trong kinh doanh, d cu gin v la mng con
ci.v.v...V d, bn qu lo u v nhng chuyn m bn khng kim sot ni. Bn c th s
dng s|u bc iu khin trn }y thay i khun mu tiu cc n{y nh th no?
1) Hy t hi "Ti mun lm g thay v lo lng?"
2) Tm cho bn n by v nhn ra nhng g m s lo lng ph hoi trong cuc i bn.
3) Ct t khun mu tiu cc ! Mi khi bn lo lng, hy ct t khun mu y ngay.
4) Tm ra mt chn la tch cc. bn s lm g thay v lo lng? hy m nht k ca bn v
vit ra k hach bn s thc hin ngay lp tc.
5) iu khin khun mu mi. Tng tng mt cch sinh ng v tp luyn khun mu
mi ny vi s cm xc mnh lit cho ti khi t tng, thi v cm xc mi ny tr thnh
t ng. Cng c thi quen ny bng cch thc hin bc th nht: Kim tra thy bn lin
tc thnh cng.
6) Trc nghim xem n c tc dng lu di khng. Hy ngh n tnh hung tng lm bn
lo lng v tm cch gt b s lo lng trong tnh hung y.
Chng 7 LM TH NO T IU BN THC S
MONG MUN
"Cm xc no tp hp ton th con ngi bn
v nng cao bn ln l cm xc tinh tuyn;
Cm xc no ch xm chim mt phn con ngi bn
v bp mo bn l cm xc th thin".
-RAINER MARIA RILKE
"Ly cho ti c ph u tin". Elvis Presley lun lun ra lnh nh th ngi ta em
n cho mnh liu thuc u tin a mnh v{o gic ng, sau mi bui ti trnh din vi tt
c sc lc. Ngi tr l ca Elvis s m gi th nht v cho anh ung "Liu thng ngy":
cc vin thuc an thn mu cu vng (Amytal, Carbrital, Nembutal hay Seconal) cc vin
Quaaludes, Valium v Placidyl, ri ba mi chch Demerol ngay pha di vai.
Trc khi anh i ng, ban hu cn ca anh gm nhng ngi ng trc ng{y m bt
tay vo cng vic. Thc l mt cuc chy ua xem ng Vua c th tiu th c bao
nhiu thc n trc khi thip ng. Bnh thng anh n ht ba bnh m kp ph mt v tht
v su hay by tri chui trc khi thip ng. Nhiu khi c|c ngi gip vic phi moi thc
n t c hng anh ra anh khi cht ngt. Th l Elvis bt u ng khong 4 gi.
Anh ta i ng chnh chong n ni ngi ta phi khnh xc v phng tm v{ }y l{
lc anh ku c ph th hai ca mnh bng cch yu t nu ly |o ngi tr l. Elvis khng
th t mnh ung thuc, v th ngi gip vic phi b thuc v ming anh ta, ri t t
nc v{o cho vin thuc tri xung.
t khi Elvis cn sc gi c ph th ba. Nhng theo l thng, ngi tr l s cho
anh ta ung liu v{ anh ng tip cho ti tra, l{ lc ng Vua bng dy v{ c th i
dng thm dexedrine v tm cocain v{o u bng gn ri ht trc khi ln sn din tr li.
Vo ngy anh ta cht, Elvis vn cn tnh t|o v{ ~ d{nh ba liu thng dng kt
liu i mnh. Lm sao mt con ngi ni ting n th, c hng triu con ngi ngng
m v gn nh c mi th trn i, li truyn min lm dng thn th mnh v t kt
liu i mnh mt cch gh s n th? Theo David Stanley, ngi anh em cng m khc
cha vi Elvis, l do l anh ta thch ghin thuc v sng trong m m{ng hn l{ thc v cm
thy kh s.
Tic thay, cng khng him nhng nhn vt ni ting-nhng danh nhn trong s nghip
ngh thut v kinh doanh- cng t hy hoi i mnh, trc tip hay gin tip. Chng ta c
th k c|c vn s nh Ernest Hemingway v{ Sylvia Plath, c|c din vin nh William Holden
v{ Freddie prinze, c|c ca s nh Mama cass Elliot v{ Janis Joplin. H c im g chung?
Trc ht, h khng cn tn ti v tt c chng ta ~ mt h. Th hai, h ~ mua c mt

ha n vit rng, "Ng{y n{o , ai , c|ch n{o , c|i g ...v{ ri ti s hnh phc".
Nhng khi h th{nh t, khi h t ti nh cao danh vng v chm c ti Thin {ng
ca Mng Tng, h khm ph ra rng hnh phc vn cn xa. V th h tip tc theo ui,
ko di s au kh ca cuc sng bng ru, thuc l, ma ty, nhu nht, cho ti khi rt
cuc h chm vo s qun lng m h khao kht. H khng bao gi khm ph ra ngun
hnh phc ch thc.
Ngc li, ta h~y i chiu nhng cu chuyn trn }y vi mt l| th m{ ti mi nhn
c t mt ngi ph n ~ s dng nhng bi hc ti cng hin thay i hon ton
phm cht i sng ca ch. L| th vit nh sau:
ng Tony thn mn,
Ti tng b hnh h nng n trong i, t tui u th cho n khi ngi chng th hai
ca ti qua i. Hu qu ca s hnh h v ca nhng chn thng trm trng l ti mc
bnh tm thn c gi l ri lon a nhn cch (MPD). Ni ti c 49 nhn cch khc nhau,
khng nhn cch no bit n nhn cch khc hay nhng g xy ra cho nhn cch khc.
iu thoi mi duy nht ti c c l trong sut 49 nm trong tnh trng a nhn cch
l thi t hy hoi ca mnh. Nghe c v k quc, nhng s t hy hoi thng em li cho
mnh s thoi mi. Ti th t st nhiu ln khng thnh cng v sau mt ln tht bi, ti
c a vo bnh vin v c mt bc s sn sc. thng nht cc nhn cch, ti phi i
ngc tr v chn thng u tin to nn mi nhn cch. Ti phi nh li, sng v cm
nghim li chn thng . Mi nhn cch khc nhau ca ti u x l mt chc nng c
bit, mt kh nng gi nh ring v mt iu cm xc duy nht. Ti lm vic vi mt
chuyn gia trong lnh vc MPD v ng ny gip ti thng nht tt c 49 nhn cch trong
ti thnh mt. ng c khin ti kin tr i theo sut nhng tin trnh khc nhau ny l cm
gic rng tt c nhng con ngi c trong ti u rt bt hnh v cuc i ti tr nn v
cng hn n (nhn cch ny khng h bit nhng nhn cch khc ang lm g v chng ti
thy mnh ri vo cc tnh hung v a im khc nhau m khi kt thc ti khng cn nh
li c iu g.) Chng ti tng l khi thng nht thnh mt con ngi chng ti c th
hnh phc-mc tiu ti hu ca mnh.
chnh l quan nim sai lc ca ti. Ti chang vng! Ti sng mt nm nh trong
a ngc. Ti thy mnh v cng bt hnh v au bun v tng nhn cch ca mnh. Ti
thng nh tng ngi v mong mun h tr li trong ti nh trc kia. iu ny qu kh
v nm y nhiu ln ti t st, ri ti li c a vo bnh vin.
Nm ngoi, tnh c ti xem chng trnh ca ng trn tivi v ti t mua lot bng ghi
m 30 ngy luyn tp Sc Mnh bn thn. Ti nghe i nghe li, p dng tt c nhng iu ti
hc c trong bng. Ti thot ra c th b khi ti bt u nghe chng trnh i thoi
hng thng ca ng mang ta I THOI V SC MNH. Ti hc c nhng iu ng
hng dn trong tnh trng mt nhn cch duy nht ang khi trc y ti lun lun sng
trong tnh trng a nhn cch. Ln u tin trong sut 50 nm cuc i ti hc bit rng
hnh phc xut pht t ni tm. Ti tr thnh mt con ngi duy nht v by gi ti c

th nh li nhng iu kinh khng m mi nhn cch trong 49 nhn cch ca ti trc y
tng tri qua. Khi nhng k c ny xut hin, ti c th nhn thy chng v nu chng tr nn
khng th chu ng ni, by gi ti c th thay i mc tiu ch ca mnh mt cch thng
nht ch khng ri rc nh trc. Ti khng cn phi a mnh vo tnh trng hn m mt
tr nh v nhy sang mt nhn cch khc na.
Ti ang ngy cng hc c nhiu iu hn v bn thn mnh v ti ang hc c cch
sng i sng ca mt con ngi thng nht. Ti bit mnh cn nhiu iu lm v nhiu
iu khm ph. Ti ang ra cho mnh nhng mc tiu v d tr k hach t c
chng. Hin nay ti bt u gim cn v nhm ti mc cn l tng ca mnh vo dp l
Cha Ging Sinh (mt mn qu qu bu i vi ti). Ti cng bit rng mnh mong mun c
mt mi quan h lnh mnh, khng lm dng vi mt ngi n ng. Trc thi gian ti
nm vin, ti lm vic trn gi cho IBM v ti tng c 4 doanh nghip. Ngy nay, ti ang
iu hnh mt doanh nghip mi v ang hng c nhng kt qu tt p v vic tng
doanh s m ti thc hin c k t khi ti ri bnh vin. Ti ang dn dn bit cc con,
cc chu ca mnh, nhng quan trng hn c, ti ang bit chnh mnh.
Knh th,
Elizabeth Pietrzak
Bn mong mun g?
Bn hy t hi mnh tht s mun g trong i. Bn mun mt cuc hn nhn hnh
phc, mun c con ci knh trng? Bn mun c tht nhiu tin, xe hi i mi, l{m n
ph|t t, mt ngi nh nguy nga? Bn mun i du lch khp th gii, ving thm nhng cng
xa l, nhng di tch lch s qu bu? Bn mun c hng triu ngi ngng m bn nh
mt nhc s rock hay mt danh nhn vi ngi sao ca bn trn i l Hollywood? Bn mun
ting li cho hu th nh mt nh{ ph|t minh ra m|y i tr ngc li thi gian? Bn
mun lm vic vi m Teresa cu vt th gii, hay ng mt vai tr ch ng trong vic
thng tin mi trng sng ca con ngi?
D bn mun hay khao kh|t iu g, c l bn phi t hi mnh, "Ti sao ti mun nhng
iu y?" Rt cuc bn s i n kt lun rng s d bn mun nhng iu y hay nhng kt
qu y l v bn coi chng nh nhng cm gic no , nhng cm xc hay nhng tm trng
m bn mong mun.
Mi cm xc ca chng ta khng l{ g kh|c hn mt chui nhng cn b~o sinh hc trong
b no ca chng ta v chng ta c th n bc pht bt c lc no. Nhng trc tin
chng ta phi hc cch km ch chng mt cch c thc thay v ch sng bng phn x. Hu
ht phn x cm xc ca chng ta l nhng phn x i vi mi trng m chng ta hc
c. Chng ta hnh thnh mt s bng thc ca mnh, s kh|c n vi chng ta mt cch
v thc.
Ch cn thc r nhng yu t n{y cng cho chng ta c s hiu r sc mnh ca
trng thi. Hin nhin chng ta lm bt c iu g cng l{ tr|nh au kh v{ t s tha

m~n, nhng chng ta c th tc khc thay i nhng g chng ta tin l s dn n sng hay
kh bng c|ch nh hng li tiu im ch ca mnh v{ thay i cc trng thi tm sinh
l ca mnh.
Hnh ng xu hay tt khc nhau khng phi v kh nng ca chng ta m v trng thi
tm hn hay th l ca chng ta vo mt lc no . thay i kh nng ca bn, hy thay
i trng th|i. khi m ngun tim nng di do trong bn, h~y a mnh v{o mt trng
thi bn nhy v mong ch v{ iu k diu s xy ra!
Vy chng ta c th thay i cc trng thi cm xc ca mnh nh th no? Bn hy coi
cc trng thi ca mnh hot ng ging nh chic m|y TV. c mu sc rc r, sng ng
vi m thanh tuyt vi, bn cn cm d}y in v bt cng tc. Bt cng tc chc nng sinh
l ca bn th cng ging nh cung cp in cho my TV hot ng. Bn cn phi khi ng
chc nng sinh l ca bn, ngha l{ c c th bn, a n v{o hot ng. Bn c khi no
thc dy ri i th thn quanh nh khng bit lm g, khng th suy ngh c iu g cho
ti khi bn vn ng c th cho m|u lu thng u khp ngi bn khng? Sau khi ~
ri khi tnh trng " l", m|y c bt ln, th l{ c|c tng lp tc n vi bn. Nu bn
trong tnh trng xu, bn s khng nhn c iu g, d bn c nhng tng hay.
C v s cm gic, v s cch nhn v hu nh mi kha cnh trong cuc i. Bn lun c
sn mi cm gic m bn mong mun v bn ch cn tm ng chng. V{ c hai c|ch n
gin tm chng v{ thay i tm trng ca bn: thay i cch bn vn dng chc nng
sinh l ca mnh, hay thay i tiu im ca mnh.
Sinh L:
SC MNH VN NG
Mt trong nhng s phn bit c tc dng mnh l: cm xc l do s vn ng to nn.
Mi cm gic ca chng ta u l kt qu ca cch chng ta vn dng thn th. Ngay c
nhng thay i nh nht biu hin ni khun mt hay iu b ca chng ta cng l{m thay
i cm xc ca mnh v{o lc v{ v th cng thay i c|ch |nh gi| i sng chng tac|ch chng ta suy ngh v{ h{nh ng.
Mi cm xc chng ta c u gn lin vi mt c im sinh l chuyn bit: iu b,
nhp th, mi c ng, v mt. Nu bn bit cch s dng c th khi trong nhng trng
thi cm xc n{o , bn c th tr li nhng trng th|i , h~y tr|nh n, bng c|ch n
gin l{ thay i c ng c th ca bn. iu rc ri l hu ht chng ta ch gii hn mnh
vo mt s mu tp qun sinh l t i no thi. Chng ta chp nhn nhng mu ny m
khng nhn thc c tm quan trng to ln ca chng trong vic hnh thnh cung cch
ng x ca chng ta tng lc.
Nu bn thng s dng c th bn mt cch yu t, nu bn quen lng bn khm
xung, nu bn i ng nh th bn ang mt mi, bn s cm thy mt mi tht. Khng
th kh|c hn c, v c th ca bn hng dn cm xc ca bn. Tnh trng cm xc bn
ang c li nh hng ngc li trn c th bn v th l bt u mt ci vng lp v tn.
Bn c th l{m g thay i ngay lp tc trng thi ca bn v nh thay i cm

gi|c v{ cung c|ch h{nh ng ca ban? Bn hy ht mt hi d{i qua mi ri th mnh qua
ming. H~y nhe rng ht c hai bn hm ca bn ri ci to vi v hay con ci bn. Nu bn
thc s mun thay i i sng mnh, bn hy dnh 7 ngy tip theo luyn tp trc mt
tm gng, mi ngy nm ln, mi ln mt pht, nh ci banh h{m ra n tn mang tai.
Bn s cm thy rt ng ngn, nhng chnh c ng ny ca c th bn s kch ng no
ca bn khin s lin tng ti nim vui tr thnh tp qu|n ni bn. Bn h~y l{m i v{
hng nim vui ca n!
C mt tiu im:
SC MNH TP TRUNG
Nu bn mun, bn c th l{m cho mnh ri v{o tnh trng bun su vo mt thi im
no khng? Chc chn l{ c, ch cn bn tp trung nh li mt s vic g tht au bun
trong qu kh. Tt c chng ta u phi tri qua mt s kinh nghim kh bun trong qu
kh. Nu bn tp trung v{o n, hnh dung ra n v{ suy ngh v n trong chc lt, bn s mau
chng bt u cm nghim n.
Nu bn mun cm thy mnh ang ngt ng}y vui sng ngay lc ny, bn c th lm
c khng? Rt d. Bn ch cn tp trung nh li mt gi}y pht n{o trong qu| kh bn
~ tng sung sng ngt ngy v mt iu g . Hoc bn c th tp trung ngh v nhng
iu bn ang ng}y ngt say m trong i ngay by gi, nhng g bn cm thy l tuyt vi
trong cuc i. Hn na, bn cn c th tp trung suy ngh v nhng chuyn cha tng xy
ra, m bn vn c th cm thy ngt ngy.
Sc mnh tp trung vo mt tiu im l th! Chng ta tp trung vo bt c tiu im
no, th tiu im y s tr thnh tng thc ti ca chng ta.
Mun thay i i sng,
hy thay i trng thi ca mnh
Gi }y bn ~ c th thay i trng thi ca mnh bng nhiu cch v tt c u ht sc
n gin. Bn c th thay i c ng c th ca mnh ngay tc khc bng cch ch cn thay
i nhp th. Bn c th thay i tiu im tp trung ca mnh bng cch chn la nhng g
phi tp trung vo, hay th t nhng iu phi tp trung, hay cch lm nhng iu y. Bn
c th thay i cc khun mu ca mnh. Nu bn tng quen tp trung vo nhng iu xu
nht c th xy ra, bn hy chm dt tnh trng ny. Ngay by gi, bn hy bt u tp
trung vo nhng iu tt nht.
iu c bn trong i sng l c v s ng li kh|c nhau hng dn i sng
mnh, khin cho i sng tr thnh mt ngh thut. Tic thay, nhiu ngi ch p dng rt
t ng li thay i trng thi ca mnh: H n ung qu nhiu, ung ru qu| |ng,
ng qu nhiu, mua sm qu nhiu, ht thuc, hay s dng ma ty- chng iu no ch li
cho chng ta, nhng chng li c th mang n nhng tai ha khc hi. Vn trm trng

nht l nhiu hu qu tai hi ny chng cht ln nhau, khin chng ta khng nhn ra chng
v khi nhn ra th ~ qu| mun. l{ iu ~ x~y ra cho Presley v{ tic thay, cng ~ x~y ra
hng ngy cho nhiu ngi khc.
Nu bn thy c nhng iu bn cn phi l{m nhng bn khng c ng lc lm, bn
nn bit l{ mnh ang khng trong tnh trng thch hp. Bn phi coi l{ mt mnh
lnh, mnh lnh bt buc bn lm bt c iu g thay i tnh trng ca bn, bng cch
thay i vn ng sinh l hay thay i tiu im tp trung ca mnh. Bn phi c mt trng
thi quyt tm th mi th{nh cng c.
"Mi giy pht v i v quyt nh trong lch s th gii
u l chin thng ca mt nhit tnh no "
-RALPH WALDO EMERSON
Bn c bit cch lm cho mnh cm thy d chu khng?
Trong mt chuyn i cng t|c Toronto, ti cm thy c th kh chu v b au lng rt
nng. Khi my bay va h c|nh, ti ~ bt u ngh mnh cn phi lm g khi n khch sn.
Lc ~ 10:30 ti, m ti li phi dy sm s|ng hm sau iu hnh cuc hi tho. Ti
c th n c|i g -c ng{y ti ~ nhn i-nhng ~ khuya qu| ri. Ti c th son li giy
t v xem tin tc. Lc ti nhn ra rng tt c nhng h{nh ng ny ch l nhng chin
thut ti tr|nh cn au lng v{ c mt trng thi d chu n{o . Th nhng tt c nhng
h{nh ng u khng c v thc bch ti. V th ti ~ phi ngh ra tht nhiu cch khc
na c th cm thy d chu, bt k l v thi gi hay ni chn.
Bn c bit cch no lm cho mnh cm thy d chu khng? Mt cu hi nghe c v ngc
nghch phi khng? Th nhng, thc s bn c mt danh sch nhng phng c|ch mnh
v{ c bit lm cho bn cm thy d chu vo mt lc n{o khng? Bn c th t c
iu ny m khng cn thc n, ru, thuc l, ma ty, hay cc ngun gy nghin khc
khng? Chc chn bn c mt s phng s|ch ri, nhng chng ta nn m rng phng
s|ch . Ngay by gi, bn hy ngi xung v vit ra mt danh sch nhng iu bn vn quen
lm thay i trng thi cm gic ca bn. ang khi vit, bn hy thm vo danh sch
nhng iu bn cha h l{m nhng c th c tc dng tch cc thay i trng thi ca
mnh.
Bn ch ngng bt khi bn cha vit ra c t nht l{ 15 c|ch kh|c nhau gip bn
cm thy khoan khoi. Bi luyn tp ny bn c th l{m i l{m li mi cho ti khi bn c
c mt danh sch di gm c trm phng c|ch kh|c nhau.
Khi ti vit danh s|ch cho mnh, ti nhn ra vic chi nhc l mt trong nhng cch
mnh nht gip ti thay i trng thi ca mnh. c s|ch cng l{ mt c|ch ti cm thy
khoan kho|i v n thay i tiu im ca ti v ti thch hc hi- nht l{ c nhng sch
mang li kin thc v thng tin v c nhng iu ti c th em |p dng v{o i sng mnh.
Thay i t th vn ng thn th cng l{ mt cch ti p dng ct t mt trng thi
tiu cc v{ i v{o mt trng thi phong ph.
Nu bn khng c k hach cho nim vui,

bn s c ch cho s au kh
Tt c b quyt }y l{ to ra mt danh sch v tn nhng cch thc chng ta c th
l{m gip mnh cm thy d chu v nh khng ri v{o nhng cch thc khc c tc
dng tiu cc. Hy lm cho danh sch ny tr thnh mt thc ti, khai trin mt k hach
cho nim vui tng ngy v mi ngy. ng ch nim vui tnh c n vi bn; hy n nh
cho nim vui n: hy dn ch cho n!
Tt c nhng iu chng ta ang ni l{ v vic iu khin h thn kinh, thn th v tiu
im tm tr ca bn n lin tc tm kim cch no m mi iu trn i ny mang li
li ch cho bn. Bn nn nh rng nu bn cn ang c nhng khun mu cm xc tiu cc,
l{ v bn ang s dng thn th bn theo thi quen c, hay bn vn ang tip tc tp
trung vo mt tiu im tiu cc no . Nu bn cn thay i tiu im, th c mt cng c
hiu qu tuyt vi gip bn thay i n ngay tc khc. Bn cn bit rng, "hi tc l tr
li", l ta s c khai trin trong chng tip theo.
Chng 8 HI TC L TR LI
"Ai hi th ngi y tr li".
-TC NG CAMEROON
Bn chng chng cn l do g c. Chng n nh anh ta ch v anh l{ ngi gc Do Thi.
Qu}n c quc x xng vo nh, li anh v c gia nh anh i. Ngay sau , chng la h
nh by gia sc v tng h ln xe la ri ch thng ti tri tp trung Krakow. Nhng cn
c mng khng khip nht cng khng th l{m anh ta quen c vi ci cnh c gia nh
mnh b bn ngay trc mt mnh. Lm sao anh c th sng ni trc cnh tng hi hng
phi nhn thy con mnh ni b qun o ca mt a tr khc v gi }y con anh ~ cht
sau mt cn "ma n"?
Th nhng anh vn c phi sng. Mt hm anh nhn cn |c mng chung quanh mnh v
phi i din vi mt s tht hin nhin: nu anh cn li }y thm mt ngy, chc chn
anh s cht. Anh ~ c mt quyt nh l trn thot ngay lp tc! Anh khng bit cch no,
anh ch bit mnh phi trn. Hng tun lin anh hi cc bn t, "Lm sao chng ta c th
that c ni kinh ho{ng n{y?" Anh hu nh lun lun nhn c cng cu tr li, "ng
di dt", h tr li, " khng th no thot ni! Hi nh th chi dn vt tm tr anh m thi.
C chu kh lm vic v cu nguyn cho mnh c sng st". Nhng anh khng chp nhn
iu ny- anh nht nh s khng chp nhn nh th. Anh b m nh v chuyn trn that v
cho d nhng cu tr li ca anh khng c ngha g, anh vn lun hi i hi li, "Lm sao ti
c th trn that? Phi c c|ch n{o . L{m th no ti c th thot khi ni n{y m{ vn
kho, vn sng, ngay hm nay?
C li ni rng, bn c xin th s c. V khng hiu sao hm y anh ~ nhn c cu

tr li. C th v anh ~ hi ht sc mnh lit, c th l{ anh ~ thc r "by gi chnh l
thi im". Cng c th ch l v anh lin tc tp trung vo mt tiu im l cu tr li cho
cu hi nng bng ca mnh. Bt lun l do g, sc mnh v i ca tm tr v tinh thn con
ngi ~ thc tnh ni ngi {n ng n{y. C}u tr li ~ n vi anh t mt ngun gc l
thng: mi lm ging ca x|c ngi thi ra. , ch v{i bc cch ch anh lao ng,
anh thy mt ng x|c ngi ~ b xc ln thng xe ti- {n ng, {n b{, tr em, tt c ~ b
ht kh ngt. Nhng chic rng v{ng ca h ~ b g ra, mi trang sc qu bu h c,
thm ch qun o h mang trn ngi, u b lt sch. Lc thay v hi, "Lm sao qun
c quc x c th gh tm, mt nh}n tnh n th? L{m sao Thng c th lm ra mt
iu t{n |c n th? Ti sao Thng ~ chuyn ny xy n vi ti? Stanislavsky
Lech ~ hi mt cu hi hon ton khc. Anh hi, "Lm cch no ti c th s dng iu ny
trn thot? V ngay lp tc anh ~ c c}u tr li.
Ho{ng hn ang sa son kt thc mt ng{y lao ng, Lech chy li np sau chic xe ti.
Ch trong nhy mt, anh ~ lt b ht qun o v ln mnh trn trung v{o ng xc cht m
khng ai . Anh gi b nh ~ cht, khng mt cht c ng ca quy d c lc anh gn
ngp th v mt s xc cht khc tip tc c xc ln ngi anh.
Mi thi ca tht ngi b ra, nhng ci xc cht cng bao bc anh t pha. Anh ch
i, hi vng khng ai n mt ngi vn cn sng gia |m x|c cht ny v hi vng
sm mun ri chic xe ti cng s chy i.
Cui cng, anh nghe ting ng c xe ti n. Anh cm thy chic xe rung ln. V{ ng lc
y anh cm nghim c mi hy vng ca mnh ang khi nm im gia ng xc cht. Rt
cuc anh thy xe dng li v ri n trt ton b nhng thy ma xung mt chic h rng
mnh mng bn ngoi tri. Lech c yn h{ng gi cho ti khi m{n m bung xung.
Sau cng, khi anh cm thy chc chn khng c ai , anh rc ra khi ni th}y ngi v
chy trn trung sut 25 dm cho ti khi tm c t do.
Gia Stanislavsky Lech v bit bao nhiu ngi phi b mng tri tp trung, khc bit
l ch no? Tt nhin c nhiu yu t, nhng mt s khc bit quyt nh chnh l anh
t mt cu hi khc vi nhng ngi kia. Anh ~ hi mt cch dai dng, hi v mong ch
c cu tr li v{ trong t}m tr anh ~ ny sinh mt gii php cu sng anh. Nhng cu hi
anh ~ t t ra cho mnh ngy hm y Krakow ~ khin anh lm nhng quyt nh chp
nhong nh hng trc tip ti s phn ca anh. Nhng trc khi anh nhn c cu tr
li, trc khi lm quyt nh v{ trc khi c nhng h{nh ng y, anh ~ phi hi mnh
nhng cu hi ng.
Sut cun sch ny bn ~ bit c rng cc nim tin ca chng ta nh hng th no
i vi cc quyt nh, h{nh ng, nh hng cuc i v v th nh hng ti s phn ca
chng ta. Nhng tt c nhng nh hng ny l mt sn phm ca suy t-cch thc m tr
c ca chng ta |nh gi| v{ to ra ngha trong sut cuc i ca chng ta. V th t ti

nn tng ca cch chng ta to ra thc ti i sng mnh tng ngy, chng ta cn tr li cho
cu hi, "n gin l{ chng ta suy ngh th no?"
Cc cu hi ca chng ta xc nh cch suy ngh ca chng ta
Mt hm ti ang suy ngh v nhng s kin quan trng trong i sng mnh v{ i
sng ca nhng ngi ti ~ gp trong i. Ti ~ tng gp bit bao nhiu ngi, may mn
v khng may mn, thnh cng v khng thnh cng; ti thc s mun bit c|i g ~ cho
php nhng ngi th{nh cng t c nhng th{nh tch v i, ang khi nhng ngi
khc c hon cnh tng t hay kh| hn li ~ b tiu dit. Ti t hi, "iu g thc s to
khc bit ln nht trong cuc i ti, ni con ngi ti, ni nhn cch ca ti v ni tng
lai ca ti?" Ti c cu tr li m ti tng chia s vi bn. "Khng phi nhng bin c dt
nn cuc i xc nh cch cm ngh v hnh ng ca ti, m ng hn, chnh l cch ti
ct ngha v nh gi cc kinh nghim cuc i ca ti". ngha m{ ti g|n cho mt bin c
s x|c nh nhng quyt nh ti c, nhng hnh ng ti lm v v th x|c nh s phn ti
hu ca ti.
Nhng ti l{m cng vic |nh gi| th no? Ti nhn ra rng |nh gi| khng phi cng
vic g kh|c hn l{ nu ln nhng cu hi. V{ ti cng bt u nhn ra rng vic suy ngh t
n cng khng l g khc hn l tin trnh hi v tr li nhng cu hi. Nhng cu hi s gip
nh hng tiu im ch ca chng ta v v th x|c nh cch chng ta cm ngh.
Sc mnh ca nhng cu hi
"Mt s ngi nhn nhng s vt hin c v hi, 'Ti sao?'
Cn ti m mng nhng s vt khng bao gi c v hi, 'Ti sao khng?' "
-GEORGE BERNARD SHAW
a s chng ta khi thy ai c kh nng k diu hay ai c th i ph vi th|ch ca
cuc i mt c|ch phi thng, u ngh nh sau, "H tht may mn! H tht ti ba! H c
tri ph cho nh th!" Nhng trong thc t, tr c con ngi c kh nng cng hin cu tr
li nhanh hn chic my vi tnh "thng minh nht" hin nay, d l loi my c kh nng tnh
ton mt phn t giy. Phi c hai ta nh c nh Trung T}m Thng Mi Th Gii mi
bng sc cha ca b no chng ta! Th m khi cht xm nng khong mt k ri ny c
th cho bn nng lng tc khc tm ra nhng gii ph|p cho c|c th|ch v to nhng
cm xc mnh lit hn bt k th g trong kho cng ngh hin i ca con ngi.
Sc mnh ca khi c con ngi k diu nh th, nhng n ch c tc dng nu bn bit
s dng n, ngha l{ bn bit t nhng cu hi.
Ti mun ni cho bn bit iu ny, ngi ta khc nhau l s khc bit trong nhng
cu hi m ngi ta nu ln mt cch nht qun. C nhng ngi sng trong tnh trng chn
nn thng xuyn. Ti sao? Mt phn ca vn l nhng trng thi tiu cc ca h. H
sng cuc sng ca mnh vi nhng hot ng hn ch v{ c th yu nhc, nhng nht l
h tp trung ch vo nhng iu h cm thy nng n v ngt ngt. Con ngi ny c th

thay i cch cm ngh ca mnh vo mt lc n{o khng? Chc chn l{ c- ch cn h
thay i tiu im ca tm tr h.
Vy }u l{ c|ch thay i tiu im? n gin thi, ch cn hi mt cu hi mi. Khi
ngi ta chn nn, l do thng l v h c lp i lp li cng nhng cu hi tiu cc nh,
"C ch g? C gng lm g, rt cuc cng chng thay i c g. Tri, sao li l{ ti c ch?"
Bn hy nh li cu ni, c xin th s c. Nu bn hi mt cu hi khng khip, bn s nhn
c cu tr li khng khip. B c ca bn lun sn sng phc v bn, nn bt k bn a
ra cu hi no, n chc chn s c mt cu tr li. V th nu bn hi, "Ti sao ti khng bao
gi thnh cng?" n s cho bn cu tr li i kh|i nh sau, "V bn ngc nghch lm", hay
"V bn khng |ng l{m iu g n ni n chn".
Ti cho bn mt v d v nhng cu hi thng minh. l{ c}u chuyn v anh bn W.
Mitchell yu qu ca ti. Bn ngh l{m sao anh ta c th sng ni vi hai phn ba c th ca
mnh b chy v vn cn cm thy yu i? Lm sao anh ta c th chu ng ni mt tai nn
m|y bay t nm sau , khng cn s dng c i ch}n v{ phi dng xe ln - th m anh
vn tm ra c|ch cng hin cho ngi khc? Anh hc bit cch kim sot tiu im ca
mnh bng vic t ra nhng cu hi ng.
Khi anh phi nm bnh vin vi thn th phng nng khng cn nhn ra hnh th v
quanh anh l nhng bnh nhn khc lun than vn cho s phn ca mnh vi cc cu hi,
"Ti sao li l ti? Sao Cha bt ti phi chu cnh ny? Sao cuc i li bt cng nh th?
Sng qu ct th c ch g?" th ngc li, Mitchell chn cho mnh nhng cu hi ny, "Ti c
th li dng hon cnh ny nh th no? B cnh ny, ti s c th c cch no cng hin
cho ngi khc khng?" Nhng cu hi trn }y l{ im to khc bit gia cc s phn con
ngi. "Ti sao li l{ ti?" thng him to nn nhng kt qu tch cc, trong khi "Ti c
th li dng hon cnh n{y nh th n{o?" thng dn a chng ta i theo hng bin i
nhng kh khn ca chng ta thnh nhng ng lc lm chng ta v th gii tr nn tt
hn. Mitchell ~ hiu rng b tn thng, tc gin v tht vng s khng thay i c cuc
i mnh, v th thay v n nhng g anh khng c, anh ~ t ni vi mnh, "Ti cn c
nhng g? Ti thc s l ai? Ti thc s ch l thn xc ti, hay ti cn c g hn na? Ti c
th lm g by gi, thm ch cn tt hn trc na?"
Sau v tai nn my bay, khi nm trong bnh vin v lit t lng tr xung, anh ~ gp
mt ph n tht hp dn, mt y t tn l Annie. Mt anh ~ ch|y en ho{n to{n, th}n th lit
t hng tr xung, th m{ anh ~ c can m hi: "Ti c cch no lm quen vi c y
khng?" Cc bn ca anh tr li, "M{y in ri, m{y ang t la di mnh". Nhng mt nm
ri sau, anh v{ Annie ~ quen th}n nhau v{ nay hai ngi ~ tr thnh v chng. l{ kt
qu p ca nhng cu hi mnh lit: chng em n cho chng ta mt ngun nng lc
khng g c th thay th: nhng cu tr li v nhng gii php.
"iu quan trng l ng bao gi ngng t cu hi. S t m c l do hin hu ca n.
Ta khng th no khng kinh ngc khi chim ngm nhng b nhim ca vnh cu, ca s
sng, ca c cu l lng ca thc ti. Ch cn ngi ta th lnh hi mt cht b nhim mi
ngy thi . ng bao gi mt s t m lnh thnh".

-ALBERT EINSTEIN
Bn c n tng g khi nghe ni n t "thin ti"? Vi ti, ti ngh ngay n hnh nh
ca Albert Einstein. Nhng l{m sao Einstein, mt hc sinh khng hc ht trung hc, li ~
tr thnh mt nh{ t tng thc s v i ca th gii? Chc chn l{ v ng ~ hi nhng
cu hi c hnh thnh mt cch tuyt vi.
Khi Einstein ln u tin khai th|c tng v tnh tng i ca thi gian v khng
gian, ng hi, "C th no nhng s vt xem ra l{ ng thi li thc s khng phi vy
khng?" Chng hn, nu bn cch xa mt v n mt t dm, bn c nghe thy ting n vo
ng lc v n xy ra khng? Einstein cho rng khng, iu bn nghe thy nh ang xy ra
lc thc ra khng xy ra lc , m{ xy ra mt lc trc . V{ ng l lun trong cuc
sng hng ngy, thi gian th tng i ty theo c|ch suy ngh ca bn.
Einstein c ln ni, "Khi mt chng thanh nin ngi cnh mt c g|i p mt gi ng
h, anh ta tng chng nh l{ mt pht. Nhng nu anh ta ngi trn ci bp l nng
bng ch mt pht thi, anh ta s thy n l}u hn c mt gi. l{ tnh tng i".
Nhng s phn bit v cng mnh lit m{ Einstein ~ l{m l{ kt qu ca mt chui
nhng cu hi ng nu ln. Chng n s ? ng th. Chng mnh m khng? Tuyt i.
Bn c th c c nhng cu hi no va n s va mnh m nh th khng?
K nng to sc mnh
Hc cch hi nhng cu hi mnh trong nhng thi im nguy kch l mt k nng quyt
nh ~ ko ti ra khi nhng gi pht khc nghit nht trong i mnh. Mt trong nhng
phng ph|p ti ~ kh|m ph| ra nng cao cht lng cuc i mnh l m phng nhng
cu hi quen thuc ca nhng ngi m ti ngng m. Nu bn gp mt ai v cng sung
sng, ti d|m o|n chc vi bn l c mt l do n{o . L do l{ ngi ny tp trung mt
cch nht qun vo nhng iu lm cho h sung sng, ngha l{ h bit hi nhng cu hi
v th no l hnh phc. Bn hy tm ra nhng cu hi ca h v bn s bt u cm nghim
ging nh h tng cm nghim.
C nhng cu hi chng ta s khng cn xt n. Ly v d ca Walt Disney. ng khng
bao gi n nhng cu hi xem cc t chc ca ng c th thnh cng hay tht bi.
Khng c ngha l{ ng-nh sng to Vng Quc Thn K khng c nhng cu hi hiu qu.
ng ni ti, Charles Shows tng l{ ngi vit kch bn cho Walt Disney trc khi c chuyn
sang lm vic cho Hanna-Barbera lm cc phim hot hnh vi cc nhn vt nh Yogi v{
Huckleberry Hound. C k li cho ti rng mi khi h lm mt chng trnh mi hay mt
kch bn mi, Disney c mt c|ch c |o yu cu nng sut. ng v trn c mt bc
tng ln k hach, kch bn, hay tng, ri mi ngi trong cng ty s n xem v vit
v{o nhng cu tr li cho cu hi: "Chng ta c th ci thin iu ny ra sao?" Mi ngi
s vit ra gii php ca mnh, vit y nhng gi ca h trn bc tng. Ri Disney duyt

qua tng cu tr li cho cu hi ca ng. Bng cch ny, Walt Disney s dng c ngun
t{i nng ca tng ngi trong cng ty, sn xut ra nhng kt qu |ng vi cht lng
m cng sc ng ~ b ra.
Bn hy t t ra nhng cu hi hiu qu cho mnh ngay by gi. Bn thc s hnh phc
v iu g trong cuc sng ca bn ngay lc ny? iu g thc s tuyt vi trong i sng ca
bn hm nay? bn thc s phi bit n v iu g? H~y d{nh t pht suy ngh n cu tr li
v xem bn thch th th no khi bit rng mnh c nhng l do chnh |ng cm thy
tuyt vi lc ny.
Sc mnh ca gi thuyt
Nhng cu hi c sc nh hng n nhng iu chng ta tin tng v v th nh
hng n nhng g chng ta ngh l{ c th hay khng th. l{ sc mnh ca gi thuyt, l
iu bn phi ht sc lu .
Cc gi thuyt chun b cho chng ta chp nhn nhng s kin c th ng hay khng v{
c th c ngi khc p dng cho chng ta, hay chnh chng ta p dng cho mnh trong
tim thc.
Mt v d xy ra trong cuc bu c Tng thng M nm 1988, ngay sau khi George Bush
cng b Dan Quayle ng chung trong danh sch tranh c chc Ph tng thng. Mt
chng trnh tin truyn hnh ~ t chc mt cuc thm d cp quc gia v xin dn chng
tr li cho cu hi, "Bn c t nng vn Dan Quayle ~ s dng nh hng gia nh
mnh gia nhp i V Binh Quc Gia v nh tr|nh phc v trong qu}n i Vit Nam
khng?" Tt nhin gi thuyt hm n trong cu hi ny l qu thc Dan Quayle ~ s dng
nh hng gia nh mnh c mt li th khng chnh |ng - nhng }y l{ chuyn
cha h c chng minh. Th nhng d}n chng tr li nh th l mi chuyn ~ c
chng minh ri. H khng h cht vn n, m ch t ng chp nhn n.
T hn na, nhiu ngi cn tr li l h v cng tc gin v s kin ny. Khng h c
bng c n{o trc c! Tic thay, tin trnh ny li xy ra qu| thng xuyn; chng ta p
dng n cho mnh v{ cho ngi khc qu d d~i. ng mnh b ri v{o ci by lm ta
chp nhn nhng gi thuyt tiu cc ca ngi khc hay ca chnh mnh.
Cc cu hi lm thay i cc ngun lc c sn ni chng ta. Trong lnh vc kinh doanh,
cc cu hi m ra nhng th gii mi v cho chng ta tip cn nhng ngun lc m trc
}y chng ta khng bit l mnh c. cng ty Ford Motor, Ch tch ~ ngh hu Donald
Petersen ni ting v nhng cu hi lp i lp li: "Anh ngh g? Cng vic ca anh c th ci
thin ra sao?" Mt ln, Petersen ~ hi mt cu hi l{m tng vt li nhun ca cng ty v
dn a cng ty n ch thnh cng ln. ng ~ hi chuyn gia quc t Jack Telnack, "Anh
c thch nhng chic xe anh ang thit k khng?" Telnack |p, "Khng, thc tnh ti khng
thch". Ri Petersen hi li anh ta mt cu hi quyt nh, "Vy ti sao anh khng pht l
ban qun l i v{ thit k mt chic xe ng anh?"

Nh thit k thc hin ng tng li ni ca ng ch tch v{ ~ thit k ra chic Ford
Thunderbird 1983, l tin thn cho nhng kiu xe Taurus v{ Sable sau n{y. V{o nm 1987,
di s l~nh o ca nh{ v ch t cu hi Petersen, Ford ~ qua mt General Motor v
mc li nhun v ngy nay Taurus l mt trong nhng mu xe tuyt vi nht c ch to.
Donald Petersen l mt v d tuyt vi v ngi ~ bit s dng thc s kh nng t
cu hi khng th tin c. Ch vi mt cu hi n s, ng ~ ho{n to{n thay i s phn
ca Ford Motor Company. Bn v ti u c cng sc mnh y ni mnh bt c lc no, cc
cu hi chng ta t ra cho mnh c th hnh thnh quan nim ca chng ta v bn thn
mnh, v kh nng ca mnh v v nhng g chng ta mun lm t c c m ca
mnh.
Mt iu chng ta cn nh l cc nim tin ca chng ta nh hng ti nhng cu hi m
chng ta c th t ra. Nhiu ngi c th khng bao gi nu cu hi, "Bng cch no ti c
th o ngc th c?" Ch v mi ngi chung quanh h u bo h rng }y l{ chuyn
khng th. H s cm thy lm chuyn ny s ch l cng d trng m thi. Bn hy t
trnh nhng cu hi tiu cc, v bn s nhn c nhng cu tr li tiu cc. Ch c mt
iu hn ch cc cu hi ca bn, l{ nim tin ca bn v iu g l c th. Ti c mt nim
tin c bn ~ gip ti hnh th{nh nh mnh nhn bn v ngh nghip ca mnh, l{ nu
ti c tip tc nu nhng cu hi, ti s nhn c cu tr li. iu cn l to ra mt cu
hi tt, chng ta s nhn c mt cu tr li tt.
Nhng cu hi gip gii quyt vn
iu ch yu l khai trin mt mu nhng cu hi nht qun mang li hiu qu cho bn.
Bn v ti bit qu r rng, d chng ta sng th no, chc chn cng c nhng lc m
chng ta phi i mt vi nhng iu m chng ta gi l "Vn ": nhng cn vt trn bc
ng thng tin nhn bn v ngh nghip ca chng ta. Mi ngi, bt k l giai on
th{nh t no ca cuc i, u phi i ph vi nhng "mn qu{" c bit ny.
Cu hi khng phi l bn c hay khng c nhng vn , m bn s gii quyt chng
th no khi bn gp chng. Tt c chng ta cn c mt phng ph|p h thng x l
nhng th|ch trong cuc i. V th, khi nhn ra rng kh nng t cu hi gip thay i
trng thi ca mnh v cho ngun sc mnh v gii ph|p, ti ~ tm n phng vn mt s
ngi v hi xem h ~ gii quyt cc vn h gp bng cch no. Ti khm ph ra c mt
s cu hi c v rt nht qu|n. Sau }y l{ mt danh s|ch nm c}u hi m ti s dng cho
mi loi vn xy n v ti c th ni vi bn rng chng ~ ho{n to{n thay i phm
cht i sng ti. Nu bn quyt nh chn nhng cu hi n{y, chng cng s c tc dng
i vi bn nh vy.
Danh sch nhng cu hi gip gii quyt vn
1. Vn ny c g l quan trng khng?
2. iu g cn cha hon ho?
3. Ti ang mun lm g t kt qu mnh mong mun?

4. Ti ang mun khng lm g t kt qu mnh mong mun?
5. Ti c th cm thy thch th ra sao khi ti lm iu cn thit t kt qu mnh mong
mun?
"Ai khng bit hi th khng bit sng"
-NGN NG
Mi sng khi thc dy, chng ta t ra cho mnh nhng cu hi. Khi tt chung ng h
bo thc, bn hi mnh cu hi g? C phi l, "Ti sao mnh phi dy ngay by gi?" "Sao
khng c nhiu gi hn trong mt ngy?" "Hay l mnh nm nn li thm ch mt gi na
thi?" V khi bn i |nh rng ra mt, bn hi cu hi g? "Ti sao hm nay ti phi i
lm?" "Hm nay giao thng c b kt lm khng?" Nhng bn s thai m|i hn nu mi sng
thc dy bn u thc bt u hi mt mu cu hi nht qun gip bn cm thy hnh
phc, phn khi v bit n cuc i. Hin nhin nhng cu hi nh th s lm cho bn cm
thy phn khi vi bt k iu g xy ra trong ngy.
Ti ~ son ra cho mnh mt danh sch cu hi t hi mnh mi bui sng khi thc
dy. iu k diu }y l{ bn c th thc hin n ang lc bn i tm, ra mt, co ru,
chi u, v.v...Ti nhn thy chng ta cn vung trng mt s cm xc gip chng ta sng
thoi m|i v{ sung sng. Nu khng, bn c th thnh cng m vn cm thy nh mnh tht
bi. Vy bn hy dnh thi gi xem li nhng cu hi sau }y v{ b ra t pht cm
nghim su sc nhng cm xc m mi cu hi gi ra cho bn.
Nhng cu hi to ngh lc ban sng
1. Ti vui sng v iu g trong i mnh by gi?
2. Ti phn khi v iu g trong i mnh by gi?
3. Ti hnh din v iu g trong i mnh by gi?
4. Ti bit n v iu g trong i mnh by gi?
5. Ti thch th v iu g nht trong i mnh ngay by gi?
6. Ti nhit tnh v iu g trong i mnh ngay by gi?
7. Ti yu thng ai? Ai yu thng ti?
Nhng cu hi to ngh lc ban ti
1. Ti cng hin iu g hm nay?
2. Ti hc c iu g hm nay?
3. Ngy hm nay thm g cho phm cht cuc i ti hay ti c th s dng ngy hm
nay th no u t vo tng lai ca mnh?
V bn c th lp li nhng cu hi ban sng.
Mt cu hi v vn mnh

Mt trong s nhng ngi ti ngng m - cng l{ mt con ngi am m nht m ti
tng gp - L Leo Buscaglia, tc gi ca Tnh Yu v nhiu sch ni ting trong lnh vc
quan h nhn bn. Mt iu v i ni con ngi ny l ng lin tc hi mnh mt cu hi
m{ cha ng ~ tim nhim v{o u c ng t hi nin thiu. Mi ngy khi ba n ti, cha
ng lun hi ng, "Leo, hm nay con ~ hc c g?" Leo phi tr li v phi c cu tr li
cht lng. nu ng cha hc c iu g thc s trng ng{y hm , ng phi chy
v{o th vin ly sch bch khoa v hc mt iu g ri k li cho cha ng. ng ni rng cho
ti ngy hm nay, khng bao gi ng ln ging ng trc khi hc c mt iu g mi
m c gi tr thc s trong ng{y hm . kt qu l{ u c ng lun linh hot v phn ln
nim say m v ham hc ca ng ~ bt ngun t cu hi n{y, c hi lin tc, t nhiu
thp nin trc.
Mt s nhng cu hi quan trng nht chng ta s hi mnh trong i sng l, "Cuc i
ti tht s l{ lm g?" "Ti thc s dn thn lm g?" "Ti sao ti }y?" v{ "Ti l{ ai?"
Nhng cu hi ny c sc mnh khn lng, nhng nu bn i cu tr li hon ho,
bn s gp rc ri ln y. Thng thng, bn nn tin tng v{ h{nh ng theo cu tr li
do cm xc u tin ca bn em n. }y l{ im cui cng ti mun nhc nh bn }y.
Ti mt lc no bn phi ngng t cu hi tin ti.
Nu bn c hi mi, bn s i n ch hoang mang, th m ch c nhng h{nh ng chc
chn mi mang li kt qu. Ti mt lc no bn phi ngng nh gi bt u hnh
ng. Nh th no? Bn s quyt nh iu g l quan trng nht i vi bn, t ra l trong
lc v{ dng nng lc bn thn ca bn i cho n cng v{ thay i phm cht i bn.
Vy bn h~y ti hi bn mt cu hi. Nu c mt h{nh ng m bn c th lm ngay
thay i phm cht nhng cm xc v tnh cm ca bn mi ngy trong cuc sng, liu
bn c mun bit v h{nh ng khng? Th th chng ta s b{n n n ngay chng k
tip }y...
Chng 9 GII VN DNG NGN T S EM N

THNH CNG
"Mt t dng ng c tc dng mnh lit. Mi khi chng ta gp mt t ng v mnh...n
mang li hiu qu nhanh nh chp, v vt cht v tinh thn".
-MARK TWAIN
Cc t c ni ra...Chng l{m chng ta ci v lm chng ta khc. Chng c th gy
chn thng hay cha lnh. Chng cho ta hy vng hay lm ta tuyt vng. Vi nhng t,
chng ta c th din t nhng nh thanh tao nht v{ c mun thm kn nht ca mnh.
Trong sut lch s lo{i ngi, cc bc lnh t v cc nh{ t tng ln ~ s dng sc
mnh ca ngn t thay i nhng cm xc ca chng ta, li ko chng ta i theo ng

li ca h v{ hnh th{nh dng nh mnh. Ngn t khng ch to nn nhng cm xc m cn
to nn h{nh ng. V t nhng h{nh ng, chng ta c nhng kt qu trong cuc i. Khi
Patrick Henry ng trc c|c ng nghip v tuyn b, "Ti khng bit nhng ngi khc
chn con ng n{o; nhng ring ti, h~y cho ti t do, hay cho ti ci cht!" Nhng li ca
ng ~ thi bng ln ngn la u tranh bng bng ni nhng ngi cng dn M xa kia
thiu hy nn c t{i ~ tng p bc h qu lu.
Trong th chin II, khi s sng cn ca nc Anh gp nguy him, nhng li ni ca mt
ngi ~ ng vin ch ca c dn tc Anh. Ngi ta ni rng Winston Churchill ~ c c|i
thin t{i a ngn ng Anh vo chin trn. Li ku gi lng danh ca ng ti mi cng dn
Anh ~ l{m cho gi pht tr thnh "gi pht thing ling nht" ca h ~ nung nu ch
dng cm v b ca h v{ ~ l{m tiu tan o tng ca Hitler v b my chin tranh bt
kh chin bi ca ng ta.
Hu ht cc nim tin ca chng ta c hnh thnh bng cc t ng v{ cng c th c
thay i bi t ng. Chng ta khng th n{o qun c li ku gi cm ng ca Martin
Luther King khi ng chia s vin nh ca ng v mt t nc khng cn k th chng tc:
"Ti c mt c m l mt ngy no t nc ny s vng ln v sng ngha ch thc
ca nim tin ca mnh..."
Nhiu ngi chng ta thc rt r v sc mnh ca nhng li ni ~ nh hng n
dng chy ca lch s nh th no. Sc mnh m nhng nh hng bin v i ~ dng
kch thch chng ta, nhng t ngi thc rng mnh cng c th dng sc mnh li ni ca
chnh mnh lay ng nhng cm xc ca mnh, th|ch , kin cng tinh thn ca
mnh, tr nn gan d, tin thng ti h{nh ng v tm kim s phong ph m{ i sng
mang li cho chng ta.
Bit chn la hiu qu cc t din t kinh nghim sng ca mnh c th thng hoa
nhng cm xc tch cc ca mnh. Chn la km cc t c th lm suy yu v hy dit
chng ta. Ngay lc ny, bn hy thc r v sc mnh ca nhng t m bn dng, ch cn
bn bit chn la chng mt cch khn ngoan. Ch cn thay i vn t vng quen thuc ca
bn din t cm xc ca mnh, bn c th lp tc thay i cch bn suy ngh, cm nhn v
sng.
"Cc t lm nn si ch chng ta rng buc cc kinh nghim sng ca mnh"
-ALDOUS HUXLEY
Khi ti tm hiu sc mnh ca t ng, ti vn cn nghi ng lm sao mt chuyn n gin
nh thay i t ng li c th to mt s khc bit c bn trong kinh nghim sng ca
mnh. Nhng khi ti {o s}u v ngn ng, ti ~ gp nhng s kin bt ng t ti bt
u xc tn rng qu thc cc t thm vo v bin i kinh nghim ca chng ta. Theo T
in Bch Khoa Compton, ting Anh c t nht l 500,000 t v c nhng ti liu khc li cho
rng ting Anh c th c n 750,000 t! Chc chn ting Anh c s lng t nhiu nht
trn th gii, k n l ting c, vi con s xp x mt na ca ting Anh.

iu l l{ ang khi s t c sn nhiu bao la nh th, m s t chng ta thng s dng
li v cng gii hn. Nhiu nh ngn ng hc cho ti bit vn t vng m mt ngi trung
bnh s dng l khong 2,000 n 10,000 t. Tnh theo t l, s ngi ta s dng trong thc
t ch bng 0.5% n 2% s t c trong ngn ng!
Trc }y kh| l}u, ti c c v mt cuc nghin cu thc hin trong mt nh t. Theo
nghin cu ny, khi cc phm nhn cm thy au kh, h c rt t c|ch din t au kh
ngo{i nhng h{nh ng c th - Vn t vng qu ngho nn ca h ~ hn ch tm mc
cm xc ca h, khin khi ch c nhng kh chu nho nh, h cng c th bc l bng nhng
hnh vi gin d tt . Nu chng ta mun thay i i sng v iu khin nh mnh ca
mnh, chng ta cn thc chn la nhng t m chng ta s dng v cn lin tc c gng
m rng mc chn la t ca chng ta.
Nhng t bn thng xuyn chn la
s hnh thnh nh mnh ca bn
Trn kia ti ~ ni, chng ta hnh dung s vt trong tm tr chng ta th no, th chng
ta s cm nghim n trong i sng nh vy. Tng t, nu bn khng c cch hnh dung
iu g, bn cng khng th cm nghim c n. Tuy rng chng ta c th hnh dung s vt
m khng cn ngn ng no c, nhng chc chn l nu chng ta c th dng ngn t
din t iu g, chng ta s tng thm cho n cht liu v chiu kch, nh chng ta c cm
gic v thc ti. Ngn t l nhng dng c c bn biu trng s vt v nu khng c
ngn t, chng ta khng th n{o ngh v kinh nghim. V d, mt s ngn ng th dn M
khng c t "ni di" - h khng h c khi nim g v ni di trong ngn ng ca h cng
nh trong suy ngh v{ cung cch ng x ca h. Khng c t din t th cng khng c
khi nim. Cng vy, ngi ta k rng b lc Tasaday Philippin khng c nhng t nh
"ght" hay "chin tranh".
Ti }y, bn c th bo, "Ton l chuyn ch ngha thi, c g kh|c bit }u n{o?" Ti
xin tha vi bn rng, nu ch thay i ngn t sung thi, th kinh nghim chng thay i g
c. Nhng nu vic thay i ngn t lm bn ct t kiu mu cm xc thng thng ca
bn, th mi s thay i y.
Mt v d cho thy hiu qu to ln ca vic thay i ngn t. Chuyn xy ra ~ l}u PIE,
mt cng ty dch v vn ti cp quc gia. Ban gi|m c pht hin ra rng 60 phn trm c|c
hp ng vn chuyn ca h c sai lm, dn ti s thit hi xp x 300,000 la mi nm.
H thu tin s W. Edwards Deming tm hiu nguyn nh}n. ng ~ nghin cu su rng vn
v khm ph thy 56 phn trm nhng sai st l do chnh cc nhn cng ca h~ng nh
sai ni dung ca cc conteno hng. Nghe li khuyn ca tin s Deming, ban gi|m c PIE
quyt nh phi tm ra c|ch thay i th|i ca cng ty v mt cht lng v cch tt
nht l{ thay i quan nim ca cc cng nhn v bn thn h. Thay v coi mnh l nhng
cng nhn hay nhn vin vn ti, h bt u coi mnh l nhng th chuyn nghip.
Lc u ai cng cho l k quc: thay i danh xng th c thay i c ci g? Qu thc,
h chng thay i g c. Th nhng chng bao lu sau, do quen s dng tn gi mi. Cc

cng nhn bt u cm thy mnh l nhng "th chuyn nghip" v ch khng y mt
thng sau, PIE ~ ct gim s ln vn chuyn sai lm ca mnh t 56 phn trm xung cn
di 10 phn trm, tit kim c cho cng ty mi nm 250,000 la.
Cu chuyn trn }y cho thy r mt s tht c bn: Cc t m chng ta s dng trong
tp th v c nhn c mt hiu qu su m i vi kinh nghim thc ti ca chng ta.
Dng ngn t nh nhng trong giao tip
Ngn t chng ta s dng trong giao tip vi ngi khc c mt tc dng v cng to ln.
Chng ta cn bit s dng nhng t xoa du v nhng t nh ng din t c mt
cch chnh xc ti a nhng cm ngh ca chng ta trong giao tip, d l giao tip tnh cm,
x hi, hay giao dch kinh doanh.
Trc }y kh| l}u, mi khi ti gp trc trc g trong vic l{m n, ti thng gi ngi c
trch nhim n v ni: "Ti thc s kh chu", hay "Ti lo lng v chuyn ny". Bn c bit
kt qu th no khng? Ngn t ca ti t ng gy phn ng ni ngi nghe, d ti khng
c . Thng th nhng ngi ny tm cch cha li, chng ch v v th c hai pha
khng c c hi tm ra gii php tho g.
T ti ~ rt ra c kinh nghim trong li ni ca mnh. C khi b kch ng mnh,
ti cng ch ni, "Ti lo ngi i cht v chuyn ny. Anh c th gip ti c khng?"
Trc ht, ni vy s lm du bt cm xc cng thng ca mnh. iu ny ch li cho c ti
ln ngi nghe. K n, thm t "i cht" v{o l{m cho c}u ni du hn i. Nh vy, ti lm
cho ngi nghe mnh dn v ci m i thoi vi mnh.
iu c bn trong mi tnh hung l chng ta phi c kh nng ct t khun mu tiu
cc ca mnh, nu khng, chng ta c th ni ra nhng li m sau ny chng ta phi hi
hn. Nhiu mi quan h b tan v cng ch v chuyn ny. Trong mt lc bc tc, chng ta
c th ni nhng li lm tn thng tnh cm ca ngi kh|c v{ thc y h tm cch tr
a, hoc khin h v qu b tn thng m{ khng cn mun ci m vi chng ta na. Th
nn chng ta phi nhn ra sc mnh ca li ni: n c th xy dng, n cng c th ph
hoi.
"Dn tc c khng phi mt dn tc hiu chin. H l mt dn tc dng cm, ngha l h
khng mun chin tranh, nhng cng khng s chin tranh. H yu chung ha bnh nhng
h cng yu chung t do v danh d"
-ADOLF HITLER
Ngn t ~ b nhng con ngi m dn ca mi thi i s dng tn st v bt ngi
ta chu khut phc, nh Hitler ~ bin i nhng ni tht vng ca mt quc gia thnh mi
hn th i vi mt thiu s v lng tham chinh phc t ai ~ thuyt phc d}n c gy
chin.

mc nh hn, chng ta c th thy trong lch s hin i y dy nhng v d v
vic s dng ngn t mt c|ch tinh vi thay i b mt tht ca kinh nghim. Trong cuc
chin Vng Vnh, cc bit ng qun s th phc tp khng th tng tng ni, nhng
chng c dng lm du hnh nh ca s tn ph gh gm m cuc chin gy nn.
Trong thi chnh ph Reagan, tn la MX c i tn l{ "Ngi Bo V Ha Bnh". Chnh
quyn Eisenhower th lun lun gi cuc chin tranh Triu Tin l{ "H{nh ng gim st".
Chng ta cn ht sc x|c |ng trong c|c ngn t chng ta s dng. v chng khng ch
c ngha i vi chng ta m{ cn i vi ngi khc na. Hy bit chn la ngn t mt
cch cn thn v n nh hng s}u m ti i sng chng ta.
Bn hy coi chng nhng ci nhn lm cho kinh nghim ca bn b hn ch. Nh ti ~
k chng mt, ti ~ c dp lm vic vi mt cu b c mt thi b |nh gi| l{ "b khuyt
nng hc tp", nhng v sau c pht hin l mt thin ti! bn c th tng tng ni
mt s thay i v t ng ~ l{m thay i tn cn quan nim ca cu b v bn thn mnh
nh th no v cu b ng{y hm nay ~ khi ngun t{i nng ca mnh n mc no khng?
Chng ta phi rt thn trng vic chp nhn c|i nh~n d|n trn ngi khc, bi khi chng
ta ~ d|n nh~n v{o mt ci g, chng ta s to ra mt cm xc tng ng. iu ny thy r
nht l{ trong lnh vc bnh l hc. Tt c nhng nghin cu ca ti trong khoa tm thn
min nhim hc cng c c|i tng l ngn t m chng ta s dng to ra nhng hiu qu
sinh ha rt mnh. Trong mt cuc phng vn vi Norman Cousins, ng k cho ti v cng
vic ng ~ thc hin trong 12 nm qua vi trn 2,000 bnh nhn. Ln ny qua ln khc,
ng u nhn thy rng ngay lc mt bnh nh}n c chun o|n - ngha l{ lc h c
dn nhn cho cc triu chng ca h - th bnh ca h lp tc tr nn t hn. c|c nh~n nh
"ung th", "x va ng mch", "au tim" c th lm bnh nhn hong hn dn ti tht
vng v suy sp tinh thn v{ do t|c hi n kh nng ca h min nhim ca c th.
Ngc li, cc nghin cu cng chng minh rng nu bnh nh}n c gii thot khi s
suy sp tinh thn bng nhng nh~n n{o , th t ng h min nhim ca h bt u hot
ng. "Ngn t c th gy bnh; ngn t c th git cht ngi ta". Cousins bo ti th. "V
vy c|c b|c s khn ngoan thng rt thn trng khi thng bo tnh trng bnh l cho ngi
bnh".
Mi }y, ti mt kha hc Hn h nh mnh, chng ti ~ chng kin mt trng hp
hin nhin cho thy sc mnh ca ngn t l{m thay i tc khc trng thi ca mt con
ngi. Mt ph n tham d kha hc va n ti v, nt mt rng r. ch k cho chng ti
rng, ngay trc lc n ti, ch c mt tm trng bun n mun khc v ch ~ ra khi
phng trong tm trng . Ch ni: "Lc y tm tr ti ngn ngang chuyn. Ti ngh rng
ti sp sa khc a. Ti ngh ti sp b suy sp. Nhng ri ti t nh, khng }u, khng }u,
mnh ang pht ln y ch! C}u ni n{y l{m ti ph ci. ri ti ngh bng, "khng - mnh
ang t ph m!" Ch thay i mt t, nhng thc c ngha ca n, ch ~ thay i
c tm trng ca mnh v{ thay i c cm ngh ca mnh v kinh nghim .

By gi n phin bn. hy th vn may ca bn. H~y nhng t bn thng dng,
ri thay th bng nhng t c kh nng to sc mnh cho bn, nng cao hay h thp cng
cm xc ca bn ty theo th no l thch hp. Bn hy bt u ngay hm nay. Hy khi
ng hiu qu ny. Hy vit ra nhng t ca bn, quyt tm v kin tr cho ti cng, ri bn
s thy sc mnh ca dng c n s n{y!
Chng 10 SC MNH CA NHNG N D TRONG

I SNG
"n d c l l mt trong nhng tim nng hiu qu nht ca con ngi. Hiu qu ca n
gn nh l thn k, v hnh nh n l mt dng c sng to m Thng st li trong
mt to vt ca Ngi".
-JOSE ORTEGA Y GASSET
chng trc, chng ta ~ ni c|c t c sc mnh hnh th{nh i sng v dn dt
nh mnh ca chng ta. Gi }y, chng ta hy xem mt s t cn c kh nng chuyn t
nhiu ngha hn v{ c cng cm xc mnh lit hn, l{ c|c n d. hiu th no l
n d, trc ht chng ta phi hiu th no l cc k hiu hay biu tng. iu g to cho
bn n tng trc tip hn: : "Ngi c o" hay hnh nh cy thp t? Hn l cy thp t
c sc mnh to nhng cm xc tch cc hn. Thc cht ch l mt ch thp, th nhng n
c sc mnh chuyn t mt chun mc v mt o l sng cho hng triu ngi trn tri
t ny. By gi bn ly ch thp , b gy bn u thnh ch thp vn, ri em i chiu
n vi ch "c quc x". Ch no gy n tng tiu cc hn cho bn? Hn l ch thp vn
d gy cm xc mnh v trc tip hn l{ t "c quc x". Trong sut lch s lo{i ngi, cc
biu tng lun c s dng khi dy phn ng cm xc v{ hnh th{nh th|i ca con
ngi. Nhiu th c th c dng lm biu tng: hnh nh, }m thanh, vt, h{nh ng
v tt nhin, ngn t. Nu ngn t l nhng biu tng, th n d l nhng biu tng cao
.
Vy biu tng l g? Mi khi chng ta mun ct ngha hay truyn t mt khi nim
bng cch bo rng n ging vi mt ci g khc, l chng ta ang dng biu tng. Trong
thc t hai iu c th ch ging nhau cht t, th nhng nu chng ta ~ quen thuc vi
mt iu th chng ta s d hiu iu kia. n d l nhng biu tng v v th chng c th
to th{nh cng ca cm xc nhanh v{ y hn nhiu so vi nhng t chng ta quen
dng. n d c th bin i chng ta ngay tc khc.
L{ ngi, chng ta thng xuyn suy ngh v{ ni bng n d. Khi chng ta ni, "ti m
c trong bng", ngi ta hiu ngay chng ta ang c iu g rt phn khi. "Ti i guc
trong bng anh", "tm thng c tc ch khng bt anh trc u", "th cp v rng", "con
chim x lng",v.v...l mt t trong v s nhng n d chng ta gp h{ng ng{y v{ nghe n l
chng ta hiu ngay ng phong ph v trc tip ca n.

n d c th to sc mnh chng ta m rng v lm giu kinh nghim ca mnh.
Nhng nu chng ta khng t, khi chp nhn mt n d, c th chng ta cng s mc phi
nhng nim tin tng hn hp i theo n d . Sut nhiu nm c|c nh{ vt l hc ~ s
dng n d v h mt tri m t tng quan ca c|c in t vi cc proton v neutron
trong nhn ca mt nguyn t. n d ny c li im g? N trc tip gip sinh vin hiu
mi tng quan gia nguyn t v mt iu m h ~ hiu trc ri. Cc sinh vin c th
ngay lp tc hnh dung nhn ca nguyn t nh l{ mt tri v{ c|c in t nh l{ c|c h{nh
tinh xoay quanh n. Vn }y l{ khi s dng n d ny, cc nh vt l ~ v tnh chp
nhn gi nh l{ c|c in t lun lun trn nhng qu o c|ch u nhn, ging nh c|c
hnh tinh lun lun trn c|c qu o c|ch u mt tri. Nhng }y l{ mt gi nh khng
chnh xc v hn ch. Thc ra, quan nim n{y ~ l{m t lit cc nh vt l sut nhiu nm v
n khng gip gii quyt c nhiu vn lin quan ti nguyn t, v h ~ chp nhn
mt lot nhng gi nh khng chnh xc do n d ny to ra. Ngy nay chng ta bit rng
c|c in t khng gi mt qu o c|ch u nh}n; qu o ca chng thay i v khong
cch vi nhn. S hiu bit mi ny ch c chp nhn sau khi ngi ta loi b n d v h
mt tri. Kt qu l chng ta c mt bc t ph trong vic hiu bit v nng lng
nguyn t.
Cuc i l mt tr chi
Ngi ta ai ny c nhng n d khc nhau. Chng hn, khi c li nhng bi phng vn
Donald Trump, ti nhn ra ng thng gi cuc i l mt "th thch". Hoc l thng hay
thua, khng c lng chng. V ng hiu cuc i nh th, bn c th tng tng i sng
ca ng cng thng nh th no khng? Nu cuc i l mt th thch, c th n s khc
nghit; c th bn nn phng; c th bn phi tro tr. Vi mt s ngi, i l mt cuc
thi u. N c th rt hp dn, nhng cng c th c nhng ngi khc bn phi |nh bi v
trong thi u th ch c mt ngi chin thng.
Vi mt s ngi, i l mt tr chi. Bn hnh dung ra n vi nhng mu sc g? i c
th l s vui chi - tng hay y! i c th l mt cuc cnh tranh. N c th l{ c hi
bn chi v{ hng th nhiu hn. Mt s ngi ni, "nu i l mt tr chi, th s c
ngi thua". Ngi khc hi, "C cn phi c nhiu ti khng?" Tt c cn ty thuc vo
nhng nim tin m bn gn cho t "tr chi". Nhng vi n d ny, bn c mt s nhng
yu t nh hng ti li suy ngh v{ cm nhn ca bn.
n d cuc i i vi m Teresa l s linh thing. Nu bn bn coi cuc i l linh
thing, bn s knh trng cuc i nhiu hn - hoc bn s ngh mnh khng c php c
nhiu s vui chi. Nu bn coi i l mt qu tng th sao? Lp tc bn s cm nghim s
ngc nhin, s vui thch, s c bit.
Trong nhng n d k trn, n d no thch hp cho cuc i? Chc hn tt c nhng n
d y u ch li vo nhng thi im khc nhau ca cuc i, v n gip bn hiu r nhng
kha cnh khc nhau ca cuc i c nhng thay i. Nhng h~y nh, mi n d u c
nhng li ch trong mt s hon cnh v nhng gii hn trong mt s hon cnh khc.

Mt n d c th cu sng bn
Martin v{ Janet Sheen l{ hai ngi bn c bit ca v chng ti. H ~ ci nhau c
gn 30 nm v{ iu ti cm phc nht ni h l{ tnh m bc ln nhau, lo lng cho gia nh
v quan tm ti nhng ngi tng thiu. Ai cng bit l v chng Sheen rt rng r~i, nhng
ngi ta khng th tng tng c Martin v v ng mi ng{y cho i nhiu n nh th
no. n d ca h v nhn loi l "t hi giai huynh " v v th h quan tm v cm thng
vi ht mi ngi, ngay c nhng ngi hon ton xa l.
Ti nh li cu chuyn cm ng m{ Martin ~ k, cho thy cuc i ng ~ thay i t
nhiu nm trc trong khi ng ang l{m b phim Apocalypse Now. Trc thi gian , ng
coi cuc i l mt c|i g |ng s. By gi ng coi n l mt th|ch y b n. n d mi
ca ng l: cuc i l mt mu nhim. ng yu mu nhim c l{m ngi, s k diu v
kh nng rng m cho kinh nghim ca ng tng ngy.
iu g ~ l{m thay i n d ca Martin? S au n tt . B phim Apocalypse c
thc hin su trong mt khu rng gi Philippin. Thi biu lm vic bnh thng ca h l
t th hai ti th su mi tun v{ thng thng mi chiu th su Martin v Janet u li
xe khong 2 ting ri ng h v ngh cui tun Manila. Nhng mt dp cui tun,
Martin phi li thm ngy th by quay phim. Janet th ~ tnh nguyn v thnh ph
trc mua cp king cho mt ngi trong o{n qu| ngho khng tin mua. n
hm y, Martin ch cn li mt mnh, nm trn trc khng ng c, m hi t m c
ngi v ng cm thy au khp c ngi. n sng, ng bt u b mt cn au tim nng.
Mt phn thn th khng c ng g c. ng t nhoi xung t v ng phi dng ht
ch ca mnh b ra ca lu ku ngi ti cu. Nm xo{i di t, ng cm thy mnh sp
cht. Bng dng, ng cm thy mi s yn tnh v{ m m. ng thy mnh ang i qua mt
ci h y nc trc mt. Lc y ng t ngh ", cht l{ nh th n{y }y" v{ cng chnh
lc ng nhn ra l mnh khng s cht, nhng m mnh s sng! Ngay lc , ng hiu
rng i l mt th|ch thc s. Lp tc ng quyt nh phi sng. ng thu gom ht sc
lc cn li ca mnh, vi tay ra tm ly vi ngn c. Hon ton ch tm, ng t t ko ngn
c ln mi. Hu nh ng khng cm thy g c. n lc ng ngi thy mi c, cm gi|c au
tr li vi ng v ng bit mnh cn sng. ng tip tc phn u.
Khi nhng ngi trong o{n l{m phim tm ra ng, h ngh ng chc chn s cht. Nt
mt v nhng c}u trao i ca h cho Martin thy rng ng kh sng. Sc lc ng bt u
suy sp. Thy rng khng cn thi gi na, phi cng trng o{n Apocalypse liu mng li
chic trc thng bay gp n bnh vin trong thnh ph. Ti ni, ng c t nm trn
c|ng v{ y vo phng cp cu, vi rt t hy vng sng st. Cng lc Martin cng tr nn
yu dn. Th ri Janet n. ch ch nghe bit l chng ch b cn au tim. Nhng c|c b|c s
bo cho ch bit tnh trng ca chng ch rt nguy kch. Ch khng chu chp nhn - ch bit
rng Martin cn sc mnh; ch cng bit ch phi ph v ni s ca anh cng nh ca ch.
ch h{nh ng tc khc v th hin bng mt cu ni. Khi Martin m mt, ch mm ci tht
ti v{ ni, ", ch l mt cun phim thi, anh . Ch l mt cun phim thi!" Martin k li
rng lc y anh ta bit mnh sp sa lm cun phim v{ bt u khi bnh. Mt n d
tuyt vi! Ngay tc khc, ng thy vn khng n ni trm trng - ch l mt trong bit

bao vn ng c kh nng i ph. "Mt cun phim th khng |ng cho mnh b cn
au tim h gc" l{ thng ip ca n d v theo ti hiu, n cn c ngha s}u xa hn
nhiu. Du sao, s au n bn tri qua trong lc lm mt cun phim khng ko di mi. N
khng c thc v ti mt lc n{o , nh{ o din s ra lnh, "Ct!" Janet ~ thng minh s
dng n d n{y ct t kiu suy ngh c ca Martin v{ ~ gip ng ly li c ngun
sc lc ca mnh. Cho ti nay, ng lun tin rng n d y ~ cu sng ng.
Mt ngi bn ca ti khng c con c|i, nn thng gi nhng a tr l "qu con". V
v anh ta c quan nim nh th v bn tr, bn d hiu phn ng ca chng i vi anh ta.
Th nhng, mi }y, chng ti p anh ta l{m ng gi{ Noel mt ca hng bch ha v anh
phi cho h{ng trm "qu con" n ngi vo lng anh ta. Th m, chnh ci kinh nghim
~ thay i hon ton ci nhn ca anh ta v tr con v{ thay i n d ca anh ta mi mi.
Gi }y anh gi chng t "ch con" v rt thch vui a vi chng. Khi bn bo nhng a
tr ca bn l{ " hn", chc chn bn khng mun chm lo cho chng nhiu }u. Bn hy
c gng c nhng n d thch hp n}ng bn trong vic chm sc con c|i - chng nghe
v hc ni bn y!
Cc n d c th thay i ngha bn gn cho bt c iu g, thay i quan nim ca bn
v c|i sng v ci kh, v bin i cuc i bn hiu qu nh n bin i ngn ng ca
bn. Bn hy chn la chng cho k, thng minh, chng {o s}u v{ l{m gi{u kinh nghim
sng ca bn v ca nhng ngi m bn thng mn.
Chng 11 MI CM XC TO SC MNH
"Thiu cm xc th khng th bin i bng ti thnh nh sng v bt ng thnh chuyn
ng"
-CARL JUNG
Ti mun gii thiu vi bn mt anh chng tn Walt. Anh l mt con ngi t t, chng
mc, lun c gng lm nhng g hp l. Anh sng mt i sng nghim tc; khoa hc: mi
th u c ch ca n v theo trt t ca n. Ng{y n{o anh cng thc dy ng 6 gi 30,
tm ra v co ru, ung c{ ph, n s|ng, ri ra khi ca lc 7 gi 10 i mt qung
ng 45 pht ti ch lm vic. Anh n vn phng lc 8 gi ri ngi lm cng mt cng
vic m anh lm t sut hai chc nm nay.
5 gi chiu anh v nh, rt mt ly ru ri bt TV. Mt gi sau v anh v v h n
nhng thc n cn tha ca ba trc hay b my c|i b|nh Pizza v{o trong l n ti. Sau
ba n, anh ngi xem tin tc trong khi v anh tm ra cho a con v{ cho n i ng. Mun
lm l 9 gi 30 l{ anh ~ ln ging ri. Nhng ngy cui tun anh trng nom vn tc,
sa xe v ng. Walt v{ ngi v mi ca anh ci nhau ~ c 3 nm v{ tuy cuc hn
nhn ca h khng th gi l{ "say m", nhng cng thoi mi - tuy rng do gn }y cng
c du hiu li ri v{o vt ln ca cuc hn nhn th nht ca anh.
Bn c quen bit ngi no ging nh Walt khng? C th l mt ngi m bn quen rt

thn - mt ngi khng h ri v{o tn cng ca au kh hay tht vng nhng cng khng
h cm nghim mt mi am m hay nim vui no c.
C qu nhiu ngi au kh v o tng rng h hon ton khng kim so|t c
nhng cm xc ca mnh, chng bt ng xy n nh phn ng li nhng s kin trong
cuc i chng ta. Nhiu khi chng ta s nhng cm xc nh th nhng con siu vi tuy
trong lc n{y cha c nh hng g trn chng ta nhng s tn cng chng ta khi c th
chng ta yu nht. i khi chng ta coi cm xc ca mnh nh nhng ngi em h thp v
so vi tr khn ca chng ta v khng coi chng c gi tr g. Hoc chng ta coi cm xc l
phn ng ny sinh ni chng ta khi c ai l{m g hay ni g vi chng ta. C im g chung
trong tt c nhng tin tng ny ca chng ta? l{ quan nim sai lc rng chng ta khng
kim so|t c nhng cm xc ca mnh m chng ta coi l nhng iu b nhim.
Ti ngh c 4 th|i c bn khc nhau ca ngi ta i vi cm xc. bn ~ c th|i
no?
1. Trn trnh
Tt c chng ta u mun trn trnh nhng cm xc au n. Hu qu l nhiu ngi
c trnh bt k hon cnh no c th dn n nhng cm xc m h s - t hn na, nhiu
ngi khng mun c bt k cm xc no! V d, nu h s b t chi, h c trnh mi hon
cnh c th dn ti ch b t chi. H trnh mi quan h tip xc. H khng xin nhng vic
lm c nhiu th|ch . i ph vi cm xc theo kiu ny l mt cm by, v tuy vic trn
trnh nhng hon cnh tiu cc c th bo v bn trc mt, nhng n ngn bn khng
cm nhn c tnh yu, s thn mt v s quan h m bn khao kht nht. Rt cuc bn
cng khng th no trnh cm xc. Phng ph|p tt hn c i vi bn l c gng tm ra
nhng ngha kn n nhng tch cc trong nhng g m{ trc kia bn tng l nhng cm
xc tiu cc.
2. Ph nhn
Mt cch th hai i ph vi cm xc l chin lc ph nhn. Ngi ta thng c
gng gt i nhng cm xc bng cch ni, "Hon cnh mnh khng n ni t nh th".
Trong khi y, tn trong |y lng h vn nung nu tng l s vic qu gh s, l{ ngi
khc li dng h, hay h lm mi c|i u ng m{ sao s vic c lun lun i ngc li
mun ca h. C mt cm xc m pht l i nh th khng c n th ch to thm au kh
m thi. Tm cch ph nhn cm xc ca bn th khng phi l gii ph|p. Chng n{y s
gip bn cch tm hiu cm xc v s dng n.
3. Ganh ua
Nhiu ngi b cuc u tranh vi nhng cm xc au n v quyt nh hon ton
chu vy. Thay v hc c bi hc m cm xc ang c cng hin cho h, h li lm cho

cm xc y mnh hn ln v{ l{m cho n ti t hn. N tr thnh "huy hiu ca lng can
m" v h ly ganh ua vi ngi khc: "Anh ngh hon cnh ca anh nh th l t
lm sao? Xem ny, ti cn gp hon cnh khn n hn nhiu!" V h hnh din v mnh gp
kh khn hn bit bao ngi kh|c. }y chc chn l{ th|i nguy him nht v bn phi
trnh n vi bt c gi no. N c th tr th{nh th|i t mn c hu ca bn. Tt nht l
bn nn tm hiu nhng ngha tch cc m cm xc mun mang n cho bn.
4. Hc hi v s dng cm xc
Nu bn mun i sng ca bn hot ng thc s, bn phi lm sao cho cc cm xc
ca bn hot ng cho bn. Bn khng th trn trnh n; khng th gt b n; khng th coi
thng n hay o tng v ngha ca n. Bn cng khng th c mc n chi phi i
sng bn. Cc cm xc, d l nhng cm xc nht thi xem ra l{ au n. Cng thc s l
chic la bn ni t}m hng dn c|c h{nh ng ca bn ti mc tiu. Nu khng bit cch
s dng la bn ny, bn s sut i nm trong cn lc ni tm xoay vn bn.
Su bc dn ti lm ch cm xc
Mi khi c mt cm xc au n, chng ta c th theo s|u bc sau }y ph v kiu
mu tiu cc, tm ra nhng li ch ca cm xc v{ gip chng ta hc c bi hc loi
b c s au n nhanh chng. Chng ta tm tc s|u bc nh sau:
c 1
XC NH R BN ANG THC S CM THY G
Ngi ta thng cm thy qu nng n n h khng bit mnh ang cm thy g. H
ch bit mnh ang b tn cng bi nhng cm xc v cm gic tiu cc.
Thay v cm thy nng n, bn hy dng li giy lt v t hi mnh, "Thc s mnh ang
cm thy g ngay trong lc ny?" Nu bn ngh ngay lp tc, "Mnh ang cm thy tc gin",
bn hy tip tc hi mnh, "Mnh ang tc gin thc s ch? Hay l c chuyn g khc? C
th iu mnh ang thc s cm thy l b tn thng. Hay mnh cm thy mnh ~ mt
mt ci g". Bn nn hiu rng cm gic b tn thng hay mt mt th khng mnh lit
bng cm gic tc gin. Ngay khi bn dng li trong gi}y l|t x|c nh cm xc thc s
ca mnh v bt u cht vn cm xc y, bn c th lm du cng cm xc v nh
i ph vi hon cnh nhanh hn v{ d d{ng hn.
c hai
NHN NHN V COI TRNG CM XC CA BN BIT RNG CHNG C CH CHO
BN
Bn khng bao gi mun coi nhng cm xc ca mnh l xu. Ch cn ngh rng cm xc
mnh ang c l{ "xu" cng ph hoi mi s i thoi chn thc vi bn th}n cng

nh vi ngi khc. Hy nhn nhn v coi trng cm xc ca bn. Nu bn mun tin tng
cc cm xc ca mnh v bit rng mc d trong lc ny bn khng hiu n, th mi kinh
nghim ca bn s u gip bn lm mt s thay i tch cc v bn s lp tc ct t cuc
chin ang d{y v ni tm bn. Thay v{o , bn s cm thy mnh ang tin ti nhng gii
ph|p n s. Bn hy luyn tp thi coi trng mi cm xc v{ cng ging nh mt a
tr cn s quan tm, bn s thy cc cm xc ca mnh "lng du" hu nh ngay tc khc.
c 3
TM HIU THNG IP M CM XC NY MUN GI N CHO BN
Bn cn nh sc mnh thay i trng thi cm xc ch? Nu bn t mnh vo trng
thi c cm gic t m thc s mun hc hi iu g, th }y l{ mt phng ph|p trc tip
ct t khun mu c ca mi cm xc v gip bn hc hi c nhiu v bn thn
mnh. Tnh t m tm hiu s gip bn lm ch cm xc, gii quyt kh khn v ngn nga
mt vn tng t xy ra trong tng lai.
}y l{ bn cu hi gip bn i v{o cm gic t m mun bit v cm xc ca mnh:
* Ti thc s mun cm thy g?
* Ti phi tin tng nhng g cm thy theo cch m ti ang cm thy?
* Ti mun lm g c mt gii php v x l tnh hung ngay lc ny?
* Ti hc c g iu ny?
Khi bn t m tm hiu v cm xc ca mnh, bn s hc c nhng s phn bit quan
trng v chng. Khng ch cho hm nay, m c cho tng lai na.
c 4
HY T TIN
H~y tin tng rng bn c th i ph vi cm xc ny ngay. Phng php nhanh nht,
n gin nht v mnh nht i ph vi mi cm xc l nh li c ln trc kia ta tng
c mt cm xc tng t v bit rng ta x l thnh cng cm xc y. V bn ~ x l n
trc kia, nay bn chc chn c th x l n li mt ln na.
V d, nu bn ang cm thy ch|n chng v{ trc }y bn ~ i ph c cm xc
ny, th bn hy hi mnh, "Ti ~ l{m g khi ?" Bn ~ c mt h{nh ng mi nh i b
hay gi my c in thoi? Nu bn nh ~ l{m g trc kia, bn hy lm ging nh th by
gi v bn s c nhng kt qu tng t.
c 5
HY TIN CHC BN C TH X L CM XC Y KHNG CH HM NAY, M C
TRONG TNG LAI NA
Bn mun cm thy chc chn rng mnh c th x l cm xc ny mt cch d dng

trong tng lai bng cch c mt k hoch ln lm chuyn ny. Mt c|ch l{m n gin l
nh li nhng phng ph|p bn ~ s dng trong qu kh v tp lm i lm li cho nhng
tnh hung c th xy n trong tng lai. Vic lp i lp li ny s to ra ni bn mt nim
tin chc rng mnh c kh nng x l d dng nhng th|ch nh th trong tng lai.
c 6
HY PHN KHI V HNH NG
Bc cui cng l hin nhin: Phn khi ln v hnh ng! Hy phn khi v bn c th
x l d dng cm xc ny v c ngay mt h{nh ng chng t bn ~ x l c n.
ng mnh b mc kt trong nhng cm xc tiu cc m bn gp.
Hy th hin kh nng ca mnh bng cch tp luyn li trong t}m tr to nhng thay
i trong tng hay hnh ng ca bn. Hy nh rng nhng g bn l{m c hm nay s
thay i cch cm ngh ca bn khng ch hm nay m c trong tng lai na.
Bn hy nh rng thi im tt nht x l mt cm xc l ngay khi bn bt u cm
thy n. Khi n ~ ph|t trin ri th kh ct t hn nhiu. Trit l ca ti l, "Git cht con
qui vt ngay t trong trng nc".
Mi du hiu hnh ng
Ch cn dng s|u bc k trn, bn ~ c th x l hu ht cc cm xc. Nhng bn cng
khng cn dng n s|u bc y, nu bn thu trit c nhng thng ip m mi cm
xc quan trng mun chuyn n cho bn. l{ nhng hiu lnh h{nh ng, l{ mi cm
xc s ng m{ ngi ta thng c tr|nh nhng bn c th dng l{m ng lc cho bn
h{nh ng. Mi cm xc y l:
1. KH CHU
Nhng cm xc kh chu khng c cng mnh lit, nhng chng g}y phin toi cho
chng ta v to cm gic b quy ry trin min l s vic khng n.
Ngha:
Bun chn, st rut, kh , chn chng, hay bi ri l ngha bo cho bn bit c g
khng n i vi bn
Gii php: X l nhng cm xc n{y th n gin:
1. Dng nhng k nng bn hc trong sch ny thay i trng thi ca bn.
2. Xc nh r bn mun g.

3. La chn hnh ng thch hp. Th mt phng thc hi khc xem bn c thay i
ngay c cch thc bn ang cm thy v tnh hung hay khng.
2. S HI
Cc cm gic s hi gm nhng mc khc nhau t quan tm ti y ny sang ti lo
lng, xao xuyn, s st v khip s.
ngha:
S hi ch l du hiu bo trc c iu g sp xy n m ta phi chun b i ph.
Gii Php:
Xt li xem bn ang s hi v iu g v d kin iu bn phi lm chun b tinh thn.
Hy tng tng xem bn phi c hnh ng g x l tnh hung mt cch tt nht. y l
lc bn phi s dng phng thuc ha gii s hi: Bn phi quyt nh c nim tin, bit rng
mnh lm y mi s chun b cho bt k iu g xy n.
3. TN THNG
Cm gic b tn thng l{ mt cm xc c l nng n nht trong quan h con ngi, c
v phng din c| nh}n cng nh ngh nghip. Cm gic b tn thng thng pht sinh
do cm gic b mt m|t. Khi ngi ta b tn thng, ngi ta thng quay sang ch trch
ngi khc.
Ngha:
Du hiu ca s b tn thng l chng ta c mt mong i no m khng c p ng.
Nhiu khi chng ta trng ch ai gi li ha m ri h khng gi. Lc chng ta c cm
gic b mt s tin tng hay tnh thn mt vi ngi .
Gii Php:
1. Hy nhn ra rng c th y ch l mt s mt mt tng tng ch khng c thc.
2. Hy t hi mnh, "C mt mt thc s no khng? Hay l mnh ang nh gi tnh
hung ny qu sm, hay qu vi v".
3. Nh nhng v ci m trao i vn vi ngi c lin quan ti vic to ra cm xc b
tn thng ca bn.
4. TC GIN
C th gm nhiu mc t hi bc tc ti gin d, th hn, hay phn n.
Ngha:
Du hiu ca tc gin l ai hoc chnh bn vi phm mt nguyn tc hay mt tiu
chun m bn coi l quan trng.
Gii Php:
1. Nhn ra l bn hiu sai tnh hung v s tc gin ca bn c th l bn ct ngha sai
thi ca ngi khc.
2. Nhn ra rng cho d ngi khc c vi phm mt nguyn tc ca bn, th nguyn tc y
khng nht thit l nguyn tc "ng", cho d bn ngh l ng.
3. T hi mnh mt cu hi tch cc hn, "Xt v lu di, c thc s ngi y quan tm
n bn khng?" Hy ct t cn tc gin bng cch t hi mnh, "Ti c th hc c bi
hc g? Ti c cch no thng truyn cho ngi kia tm quan trng ca nguyn tc m ti
chn cho mnh khng?"
5. KHNG HI LNG
Tm trng khng hi lng c th c nhiu nguyn nhn. Mi khi chng ta gp tr ngi
trn ng i, khi chng ta ~ c gng ht sc m khng c kt qu g, chng ta d cm
thy khng hi lng.
ngha:
Du hiu ca tm trng khng hi lng l s kch ng. N c ngha l tr c bn tin l
bn c th lm tt hn l tnh trng hin ti ca bn. Khng hi lng th rt khc vi tht
vng. Tht vng l bn c nhng mong c trong cuc i m bn khng bao gi t c.
Cn khng hi lng li l mt du hiu rt tch cc. N c ngha l gii php cho vn ca
bn ang trong tm tay bn, nhng iu bn ang lm th khng c tc dng, v th bn
cn thay i phng php.
Gii Php:
1. Nhn ra s khng hi lng l ngi bn ca bn v ng no tm ra cch t kt
qu.
2. Tm ra ng lc i ph vi tnh hung. Tm mt gng mu no , mt ai tng
tm ra gii php t kt qu nh bn mong mun.
3. Phn khi v nhng g bn c th hc c bi n s c ch cho bn c trong tng lai.
6.THT VNG
Tht vng c th l mt cm xc rt tai hi nu ta khng gii quyt n tht nhanh. Tht

vng l cm xc tai hi v n lm bn cm thy "bung xui" hay s vnh vin mt mt iu
g.
Ngha:
Bn c mt nim mong i no - mt mc ch bn ang thc s theo ui - th m
mc ch y khng thnh s, v th y l lc phi thay i nim mong i ca bn cho ph
hp hn vi hon cnh v c hnh ng t ngay mc tiu mi.
Gii Php:
1. Lp tc hnh dung ra mt iu g bn ang c th hc hi c t tnh hung ny
lm bi hc cho tng lai.
2. ra mt mc tiu mi, mt iu g c th gy phn khi hn v l iu bn c th t
c tin b ngay.
3. Xt xem c phi bn phn on qu vi vng khng. Nhiu khi nhng chuyn bn
tng l tht bi ch l nhng thch nht thi thi.
4. Nhn ra rng tnh hung c th chc kt thc. V th bn cn thm kin nhn.
5. Liu thuc ha gii hiu qu nht l xy dng mt thi mong ch tch cc v mt
iu c th xy ra trong tng lai, bt lun nhng g xy ra trong qu kh.
7.TI LI
Cm gic ti li, nui tic v hi hn l nhng cm gi|c ngi ta tm mi c|ch trnh
trong cuc i v{ }y l{ iu |ng qu. Chng l{ nhng cm xc l{m chng ta au n,
nhng chng cng c t|c dng tch cc.
Ngha:
Cm gic ti li ni cho bn bit bn vi phm mt trong nhng qui lut cao nht ca
mnh v bn phi ngay lp tc lm mt iu g bo m s khng ti phm trong tng
lai. Cm gic ti li l n by cui cng nhiu ngi thay i thi . Tuy nhin cng c
nhiu ngi ph nhn cm gic ny hay tm cch loi b n. Mt thi cc khc l chu u
hng v nut cm gic ny, ngha l chp nhn s au n v cm nghim tnh trng bt lc
ca mnh. y l thi tiu cc, khng p ng mc ch ca cm gic ti li. Ngc li, n
c th l ng lc a chng ta ti thay i.
Gii Php:

1. Nhn nhn l bn thc s vi phm mt qui lut quan trng bn t ra cho i sng
mnh.
2. Quyt tm tuyt i s khng thi ny xy ra trong tng lai.
8. BT CP
Cm gi|c mnh khng l{m c iu m l ra mnh phi l{m c. vn }y l{ nhiu
khi chng ta |nh gi| khng ng mc iu mnh c th lm hay khng.
ngha:
ngha y l hin ti bn khng mc nng lc thit thc hin nhim v hin c.
N bo bn rng bn cn tm thm thng tin, hiu bit, chin lc, dng c, hay lng t tin.
Gii Php:
1. Hy t hi mnh: "y c l cm gic ng ti cm thy trong tnh hung ny khng?
thc s ti bt cp, hay ti phi thay i cch nhn s vic ca mnh?"
2. Mi khi cm thy bt cp, hy tm nhng mi khch l ci thin tnh hnh.
3. Tm ly mt mu gng - mt ai c hiu qu trong lnh vc m bn cm thy bt
cp v xin ngi y dn dt bn.
9. BT LC
Tm trng u su, chn nn v bt cp ch l nhng biu hin ca cm gic bt lc. Ngi
ri v{o tnh trng ny cm thy b nhn chm v{ thng bt u cm thy khng g c th
thay i tnh hnh, vn qu ln, vnh vin, ton din v ch ring mnh ri v{o tnh trng
ny.
ngha:
ngha ca tm trng bt lc l bn cn nh gi li iu g l quan trng nht i vi
bn trong tnh hung ny. L do l bn ang c tm cch i ph vi qu nhiu chuyn cng
mt lc, bn mun thay i mi s ngay tc th.
Gii Php:
1. Trong tt c nhng chuyn bn ang i ph trong i, bn hy chn ly mt chuyn
tuyt i v quan trng nht bn tp trung vo.
2. Vit ra tt c nhng g bn thy l quan trng nht thc hin v xp chng theo th
t u tin.
3. X l trc tin vic quan trng nht trong danh sch v tip tc c hnh ng cho ti
khi bn thnh tho.
10.C N
Tt c nhng g lm chng ta cm thy c c, c lp hay b tch ri khi ngi kh|c u
nm trong tm trng ny. Bn c khi no cm thy thc s c n cha? Ti ngh khng
mt con ngi n{o m{ khng c lc ri v{o t}m trng ny.
Ngha:
ngha ca tm trng c n l bn cn mt mi tng quan vi ngi khc. Tng
quan nh th no? Nhiu khi ngi ta tng l phi c vic i n, hay tnh thn mt. Nhng
ri h cng cm thy v mng, v c khi c s thn mt, h vn cm thy c n.
Gii Php:
1. Nhn ra rng bn c th n vi ngi khc v thit lp tng quan tc khc v chm
dt tnh trng c n. Lun lun c nhng ngi quan tm n bn khp ni.
2. Xc nh bn cn thit lp loi tng quan no.
3. Bn hy nhc nh mnh v mt iu tuyt vi ca tm trng c n l n c mun ni,
"Ti thc s quan tm n ngi khc v ti thch sng vi ngi khc. Ti cn tm ra ti cn
c loi tng quan no vi ngi khc ngay lc ny, ri c hnh ng ngay bin n thnh
hin thc.
4. C ngay hnh ng n vi ngi khc v thit lp tng quan vi h.
Mi cm xc to sc mnh
1.YU THNG
Biu hin thng xuyn ca tnh yu hnh nh c th lm tan bin mi tiu cc m tnh
yu chm ti. Nu ai tc gin vi bn, bn c th tip tc yu thng h bng vic chp
nhn mt nim tin sau }y: mi s giao tip u l mt li |p tr yu thng hay mt
ting ku cu gip. nu ai n vi bn trong tm trng b tn thng hay tc gin v bn
lun lun n tip h vi tnh yu m m, rt cuc h s thay i tm trng v{ cn tc
gin hay tn thng s tan i.
"Ch cn bn bit yu cho ,
bn c th l ngi mnh nht th gii"
-EMMET FOX

2. LNG TRN TRNG V BIT N
Ti tin rng cc cm xc mnh nht l nhng cch din t khc nhau v lng yu
thng. Theo ti, lng tr}n trng v bit n l{ hai cm xc thing ling nht, chng din t
tch cc qua t tng v{ h{nh ng lng trn trng v yu mn ca ti i vi nhng qu
tng m cuc i, con ngi v kinh nghim trao tng ti. Sng trong tm trng cm xc
ny s khch l i sng bn hn bt c iu g khc.
3. S T M
Nu bn thc s mun tng trng trong i sng, bn hy tp tnh t m nh tr con.
tr con bit ngc nhin - chnh v vy m chng rt d thng. nu bn mun cha tm
trng bun chn, hy bit t m. Nu bit t m, khng c g l{ nh{m ch|n i vi bn.
4. S PHN KHI V AM M
S phn khi v{ am m c th tng hng v cho bt c iu g. S am m c th
chuyn mi thch thc thnh mt c hi to ln. am m l{ mt sc mnh khng th cng
ni a y i sng chng ta tin ln vi mt tc cao hn bao gi ht. Ta c th
mn li ca Benjamin Disraeli, con ngi ch thc s l{ v i khi h{nh ng do nim am
m thc y. l{m sao ta c c am m? Cng ging nh c|ch thc chng ta c c tnh
yu, s m m, lng qu chung, bit n v{ s t m - chng ta quyt nh cm nghim n!
bn hy s dng thn th bn: ni nhanh hn, tng tng hnh nh nhanh hn, chuyn
ng thn th bn hng bn mun i ti. ng ngi l mt ch m{ suy ngh. Bn khng
th c am m nu bn t cm ln bn, ht th t t v{ ni nng chm chp.
5. S QUYT TM
Tt c nhng cm xc trn l{ v gi|, nhng cn mt cm xc bn phi c nu bn mun
to nn gi tr lu di trn th gii ny. N s ch cho bn cch x l cc tnh hung kh chu
v{ th|ch , cc tht vng v o tng. Quyt t}m c ngha l{ khng mnh b b tc
nhng l{m cho mnh c |nh ng bi sc mnh chp nhong ca mt quyt nh dt
kho|t. H{nh ng vi quyt t}m c ngha l{ l{m mt quyt nh thch hp v{ anh thp
trong khi gt ra ngoi mi kh nng kh|c.
6. S LINH NG
Kh nng thay i phng ph|p ca bn l mt ht ging quyt nh bo m thnh
cng. Chn s linh ng chnh l chn hnh phc. Trong cuc i, c nhng lc m s vic
khng nm trong kh nng kim sot ca bn, nhng lc kh nng ca bn bit linh
ng trong nguyn tc, trong ngha bn gn cho s vt v{ trong h{nh ng ca bn, s
nh ot vic thnh cng hay tht bi ca bn, y l{ cha k nim vui v thoi mi bn s
c hng.
7. LNG T TIN
Lng t tin khng lay chuyn l cm gic chc chn m{ chng ta ai cng mun c. Cch
duy nht cm nghim lng t tin l qua nim tin. H~y tng tng ra v cm thy chc
chn v nhng cm xc bn ang c hng by gi, thay v i chng bt ng xut
hin mt ng{y n{o trong tng lai. Khi bn t tin, bn mun th nghim, mun lao mnh
vo cng vic. Mt c|ch pht trin nim tin v lng t tin l tp s dng n. Nu ti hi
bn c bit ci nt o ca mnh khng, ti cam oan bn hon ton t tin m tr li rng
bn bit. Ti sao? V bn ~ l{m u h{ng ng{n ln ri! dn mnh vo mt cng vic
g, bt buc bn phi luyn tp lng t tin thay v s s hi. Kh nng h{nh ng da vo
lng tin chnh l yu t thc y nhn loi tin b.
8. S VUI TI
C mt khc bit ln gia vic cm thy hnh phc bn trong v bc l s vui ti bn
ngoi. S vui ti kch thch lng t tin ca bn, l{m i sng vui hn v{ cng l{m nhng
ngi xung quanh bn cm thy hnh phc. S vui ti c sc mnh loi b nhng cm
gic s hi, tn thng, tc gin, khng hi lng, tht vng, chn chng, ti li v bt cp
trong i bn. Bn c s vui ti khi bn nhn ra rng d iu g xy ra cho bn, ch c vui
ti mi lm cho s vic tr nn tt hn.
9. SC KHO
X l lnh vc n{y l{ iu ti quan trng. Nu bn khng chm sc sc kho th l ca
bn, bn rt kh cm nghim nhng cm xc ni trn. Bn hy bo m c sc kho th l.
Hy nh rng mi cm xc u n vi bn qua thn th bn. Mt trong c|c iu c bn
c sc kho tt l vic ht th. Khi ngi ta cng thng, ngi ta ngng th, lm cn sinh lc
ca mnh. Hc ht th ng c|ch l{ con ng quan trng nht bn c sc kho tt. Mt
yu t ti quan trng khc na cho sc kho th xc l bo m bn c di d{o nng lng
thn kinh.
Lm th n{o c nng lng thn kinh? Bn bit rng mi ng{y chng ta tiu hao nng
lng thn kinh qua c|c h{nh ng v v th ta cn b p li bng vic ngh ngi. Bn ng
mi ngy bao nhiu? Nu bn b ra 8 n 10 gi trn ging mi ngy th bn ng qu
nhiu y. Su ti by gi ng mi ngy c coi l tt nht cho hu ht chng ta. Khng
nh ngi ta vn tng, ngi yn mt ch khng bo to{n nng lng }u. S tht l khi
bn ngi yn l lc bn cm thy mt mi nht. H thn kinh ca con ngi cn vn ng
c nng lng.
10. S CNG HIN
Nhiu nm trc, ti cn nh vo lc ti gp b tc nht trong i, ti ang l|i xe dc xa
l ban m. Ti lun lun t hi, "mnh phi l{m g thay i i mnh?" Bt ng mt trc
gi|c n vi ti, km theo mt cm xc tht su sc khin ti dng xe li bn ng v lp
tc vit ln cun nht k ca ti cu: "B quyt ca i sng l cng hin".

Trn i, ti khng thy cm xc n{o phong ph hn l{ cm gic bn l mt con ngi
m nhng g bn ni v lm khng ch thm v{o cho ring i sng bn, m cn kch thch
kinh nghim ca nhng ngi bn quan tm v ngay c ngi m bn khng h bit n.
Nhng cu chuyn lm ti cm ng nht l nhng cu chuyn v nhng ngi nghe theo
ting gi cao c nht ca cm xc quan tm mt c|ch v iu kin v h{nh ng cho li
ch ca ngi khc. Khi ti coi v Les Miserables, ti cm kch su xa v nhn vt Jean
Valjean, v ng l mt con ngi tt lnh mun cng hin tht nhiu cho ngi khc. Mi
ngy chng ta phi luyn tp thc cng hin bng cch khng ch n bn thn mnh,
m cn phi n nhng ngi khc na.
Cm gi|c cho i l{m cho i sng |ng sng. Hy hnh dung th gii ny s tt p hn
bit bao nu mi ngi chng ta u vun trng thc cng hin cho ngi khc.
MI DU HIU HNH NG
1. Kh chu
2. S hi
3. B tn thng
4. Tc gin
5. Khng hi lng
6. Tht vng
7. Ti li
8. Bt cp
9. Bt lc
10. C n
MI CM XC TO SC MNH
1. Yu thng m m
2. Trn trng v bit n
3. T m
4. Phn khi v{ am m
5. Quyt tm
6. Linh ng
7. T tin
8. Vui ti
9. Sc kho
10. Cng hin
Chng 12 AM M DIU K: XY DNG TNG

LAI THI THC

"Mi s bt u bng mt c m"
-CARL SANDBURG
By gi chng ta vui mt cht nh. Bn c mun tr li tui th v{ cho tr tng
tng ca bn bay bng khng? Bn c mun quyt tm nm ly i sng mnh v vt ra
tt c sc mnh, nim am m v{ mt ngt ca i sng m bn bit s thuc v bn
khng?
Cho ti gi chng ta ~ c gng ht sc t ti kh nng l{m nhng quyt nh mi,
nhng quyt nh c th bin i i sng t mt c m th{nh h{nh ng.
Nhiu ngi trong cuc i bit mnh phi l{m g, nhng h khng bao gi lm. L do l
v thiu ng lc, mt iu ch c c do mt tng lai ti thc cng hin cho. Chng n{y
l{ c hi bn cho tr tng tng ca bn bay bng khp mi min c th m mng
n nhng kh nng huyn hoc nht, nh bn c th khm ph ra mt iu g thc s
y bn vn ti mc cao hn. N s gip bn to ra nng lng v ngu lc.
Mc tiu v i to ng lc v i
Rt nhiu ln ngi ta ni vi ti, "Tony, anh ly }u ra nng lng? Vi tt c ngh lc
ca anh, khng l g anh th{nh cng n th. Ti khng c ng lc nh anh; ti khng cm
thy nhit tnh. Ti kh| li". Cu tr li ca ti thng l, "Bn khng li }u! ch v bn
c nhng mc tiu v hiu qu!"
Ti thng gii thch nim phn khi v{ ng c ti c c l nh cc mc tiu ca
mnh. Mi sng thc dy, cho d ti thy u oi v thiu ng, ti vn tm ra c ng lc
cn thit v cc mc tiu ca ti lm ti phn khi. Chng lm ti dy sm, thc khuya v
gi hng cho ti khai m ngun nng lc ca mnh v s dng mi ci ti c th gp trong
nh hng ca mnh i n kt qu. Bn cng c sn tt c nhng nng lng ging nh
ti trong lc n{y. Nhng nhng mc tiu yu t ca bn khng bao gi |nh thc chng
c. Th nn bc u tin l phi khai trin nhng mc tiu to ln hn, hp dn hn v{
nhiu th|ch hn.
Ngi ta thng ni vi ti, "Vn ca ti l thc s ti chng bao gi c mc tiu no
c". Th|i ny chng t h khng hiu r cc mc tiu t|c ng thc s nh th no. Tr
c con ngi lun lun theo ui mt iu g , t ra l{ n tm c|ch gim bt hay loi b
au kh, hay trnh nhng g g}y ra au kh. Tr c chng ta cng thch hng dn chng ta
theo ui nhng g c th l{m chng ta sung sng. Tt c chng ta u c nhng mc tiu.
Vn l ch chng ta u khng thc s dng nhng nng lng ny.
Tt c chng ta phi khm ph
hay to ra mt am M Diu K.
Cc mc tiu dn bn vt qua gii hn ca mnh
n mt th gii ca sc mnh v bin
Lc u chng ta ra nhng mc tiu to ln, chng ta ngh khng th t c chng.

Nhng iu quan trng ct yu khi x|c nh mc tiu l tm ra mt mc tiu to ln li
cun bn, mt c|i g c kh nng lm bn gii phng nng lng ca mnh. Chng ta chc
chn mnh chn mc tiu ng khi n c v qu to tt kh thc hin ni nhng ng thi n
cho chng ta cm gic l mnh s t c chng. tm ra s gi hng y v{ t c
nhng mc tiu tng nh khng th, chng ta phi tm gc qua mt bn s tin tng ca
chng ta v nhng g chng ta c th t c.
Ti khng bao gi qun cu chuyn c thc v mt cu b xut thn ngho kh trong
mt khu ngoi San Francisco v c nhng mc tiu m{ ai cng cho l khng th thc hin,
ch tr bn thn cu. Cu b l mt ngi hm m ngi sao huyn thoi bng bu dc Jim
Brown. Lc ang chi cho i Cleveland Browns. mc d chn cu b b qu v bnh ci
xng do suy dinh dng v hi 6 tui hai chn cu ~ b cong mn tnh v bp chn teo li
khin cu c ci tn l "Chn bt ch", cu ~ ra cho mnh mc tiu theo ui l phi tr
thnh mt ngi sao bng bu dc ging nh thn tng ca cu. Khng c tin d cc
trn u banh, nn cu thng phi ch n gi ngh gia trn ln vo sn banh coi nt
trn u ca i Cleveland Browns.
Cui cng, hi 13 tui, cu b ~ c mt cuc gp g m cu tng m c sut cuc i.
Vo gi ngh gia trn u ca i Browns, cu chy li ch i ang ung nc v cu thy
ai ang ng trc mt mnh? Chnh l thn tng ca cu. Cu nhn ngi sao bng bu dc
v{ ni, "Ch Brown, ch|u l{ ngi hm m ch nht !" Brown lch s cm n cu b. Cu
vn ni tip, "Ch Brown, ch bit sao khng?" Brown quay li pha cu v hi, "G vy,
chu?" Cu b ni, "Chu thuc tt c nhng k lc ch ~ lp c, tt c nhng thnh tch
ca ch ". Jim Brown mm ci v ni, "Th th tuyt" v li tip tc ni chuyn vi cc
bn. Cu b vn khng chu bung tha v ni, "Ch Brown! Ch Brown!" Jim Brown li quay
nhn cu. Ln ny cu b nhn su trong mt Brown vi mt nim am m m~nh lit khin
Brown c th cm thy c v cu ni, "Ch Brown, mt ng{y n{o ch|u s ph mi k
lc ca ch cho m coi!"
Ngi sao huyn thoi mm ci v ni, "Tuyt y, b con! Tn b l g?" Cu b ci
banh ti mang tai v{ ni, "Tha ch, ch|u tn l{ Orenthal. Orenthal James Simpson...C|c bn
gi chu l O.J".
V qu thc O.J. Simpson ~ lin tc ph ht k lc n{y n k lc khc ca Jim Brown
v lp mt s k lc mi ca mnh. Lm th no m nhng mc tiu to c sc mnh
khng th tng tng ni hnh th{nh nh mnh? Lm sao chng c th ly mt cu b
b ci xng bin thnh mt huyn thoi? Xc nh mc tiu l bc u tin bin ci
v hnh thnh ci hu hnh - l nn tng cho mi thnh cng trong cuc i.
Bin ci v hnh thnh ci hu hnh
Hy nhn chung quanh bn ngay lc ny. bn thy g? C phi bn ang ngi trn gh
salon trong phng khch, vi nhng bc tranh m thut treo trn tng, hay ang nhn

chic TV mn hnh ln s dng a laser cng ngh hin i nht? Hay bn ang ngi bn
giy vi mt m|y in thoi, my vi tnh v my Fax? Tt c nhng th n{y trc kia ch l
nhng tng trong u c ca ai . Nu 100 nm trc }y ti ni trong khng gian c
v s nhng ln sng v hnh m chng ta c th ko xung a v{o trong mt ci hp v
to ra hnh nh v m thanh, hn bn phi bo l{ ti in mt ri. Nhng ng{y nay th hu
nh nh{ n{o cng c TV, c nh{ c n hai hoc ba ci! Phi c ngi sng ch ra chng v
l{m c iu ny, phi c ngi ~ hnh dung ra chng mt cch r nt.
iu ny ch ng vi nhng vt cht thi sao? Khng }u, n cng |p dng cho mi
loi hot ng v qui trnh: l do mt chic xe t chy c l{ v ~ c nhng con ngi
tho vt hnh dung ra cch to nn qui trnh t chy trong my. Cu tr li cho nhng
th|ch ca th gii hm nay v vn nng lng nm tr tng tng v ngun lc
ca cc nh vt l v k s hm nay. V{ gii php cho nhng khng hong x hi, nh nn
k th chng tc, tnh trng ngho i, v gia c, ch c th c nu c c sng kin v
nim say m ca nhng con ngi nhit tnh nh bn v ti.
Ti sao t ngi c mc tiu?
Bn c th ngh bng, "Nghe th tht hay, nhng ch ra mc tiu th chng chng dn
n kt qu g". Ti }y ti khng ng vi bn c. Mi ln ra mc tiu, chng ta u
phi khai trin km theo mt k hach v c nhng h{nh ng mnh lit v nht qun. Bn
~ c sn sc mnh h{nh ng ni bn. Nu bn cha khi dy c n, ch l v bn cha
ra c nhng mc tiu li cun bn.
iu g ang ngn tr bn? Chc chn bn ~ mun ra nhng mc tiu ngay c trc
khi c cun s|ch n{y. Nhng bn c lit k ra mt danh sch nhng mc tiu x|c nh m
bn mun c nhng kt qu chc chn s t c trong i sng tm linh, cm xc, th
cht, tri thc v{ t{i ch|nh khng? iu g ~ ngn tr bn? i vi nhiu ngi, l{ mi s
tht vng, d ch trong v thc. Mt s ngi trc kia tng ra nhng mc tiu nhng
~ khng t c chng nn v tht vng v s s tht bi trong tng lai ging nh trong
qu kh, h thi khng cn ra mc tiu no na. H khng mun c mong i n{o h
c th phng ti. Mt s kh|c ra nhng mc tiu nhng li c o tng khin h gn lin
nim hnh phc ca mnh vi vic t c nhng mc tiu y m nhiu khi vt qu s
kim sot ca h. Hoc h thiu s linh ng nhn ra rng trong khi mnh ang theo
ui nhng mc tiu ~ ra, th c nhng mc tiu khc tt hn, |ng theo ui hn.
B quyt t mc tiu
Khng ai ~ t mt mc tiu l v quan tm ti vic t c n. iu ngi ta cn
trc tin l s quyt tm lm. Thc vy, trong khi nghin cu ngun gc s thnh cng ca
ngi ta, ti khm ph ra rng s kin tr c gi tr hn c t{i nng v{ l{ ngun hiu qu
nht to ra v nng cao cht lng i sng.

Ti tin rng i sng lun lun th thch mc quyt tm ca chng ta v phn thng
to ln nht ca i sng s dnh cho nhng ai chng t mt s quyt t}m khng ngi ngh
h{nh ng cho n khi t c mc tiu.
Rt lm khi ngi ta khng dm bt u theo ui mt mc tiu v s tht bi. T hn
na, ngi ta bt u theo ui mc tiu, nhng ri b na chng. H c th ang trn
ng i ti mc tiu, nhng h thiu s kin tr i n cng. V khng nhn c
nhng kt qu nht thi, h d dng b cuc. Ti ~ tng gp nhng nh{ v ch - nhng
ngi th{nh t nhng mc tiu cao vi nht - h c mt sc kin tr khng tng tng
ni. H c th thay i phng php nu cn, nhng h khng bao gi b mc tiu cui
cng.
Hy thc hin bc th nht ca bn ngay by gi
Chng ta s thc hin bc th nht trong vic bin ci v hnh thnh ci hu hnh, bin
gic m ca bn thnh hin thc. Khi l{m xong bc ny, chng ta s to ra cho mnh mt
tng lai y hp dn m chng ta c th linh cm trc c.
Chng ta s thc hin trong 4 lnh vc:
1. Nhng mc tiu ca vic pht trin bn thn.
2. Nhng mc tiu ngh nghip/kinh doanh/ kinh t.
3. Nhng mc tiu gii tr/ mo him.
4. Nhng mc tiu cng hin
Vi mi lnh vc trn }y, bn s c mt khong thi gian vn ng tr c bn. Hy
vit tht nhanh - cho ngi bt ca bn t do tun tro, c vit. Lun lun t hi mnh, ti
mun iu g cho i ti nu ti bit ti c th c n theo nh ti mun? Ti s c sc lm g
nu ti bit mnh khng th tht bi? Cha cn phi ngh n cch phi thc hin th no.
Ch cn khm ph ra bn thc s mun iu g. Hy lm vic ny mt cch t tin, ng nghi
ng cht no kh nng ca bn.
Th nht
NHNG MC TIU PHT TRIN BN THN
* C 1:
Trn mt t giy trng, bn hy vit ra tt c nhng g bn mun ci thin trong i
sng mnh c lin quan n s pht trin bn thn ca bn. Bn mun ci thin thn th
bn th no? Mc tiu ca bn cho i sng tr thc v x hi l g? Bn c thch hc mt
ngoi ng khng? Tr thnh mt ngi c sch nhanh? Bn thy c gi tr g khi c ht
ton b tc phm ca Shakespeare? V cm xc, bn thch cm nghim g, th{nh t g, hay
thnh tho iu g trong i bn? Bn c nhng mc tiu tinh thn no? Bn c mun c

mi lin kt linh thing vi ng To Ha? Hay c nhng cm xc ci m v cm thng vi
ngi ng loi?
Bn hy c suy ngh t nht l 5 pht. Vit lin khng ngh bt c lc no. C th c
nhng tng ng ngn, in r, ngng cung - khng sao, nhiu khi chng dn ti nhng
kt qu rt tch cc cho i sng bn.
* C 2:
Gi }y ~ c mt danh sch cc mc tiu pht trin bn th}n bn phn khi, hy
dnh cho mi mc mt pht suy ngh. giai on ny, cha cn ti vic bn phi thc
hin bng cch no. Ch cn bn ra cho mi mc tiu mt thi im thc hin. Bn nn
nh rng cc mc tiu l nhng gic mng i hi mt hn cht. Ch cn quyt nh thi
im hon thnh nhng mc tiu ~ khi dy tt c sc lc bn c bin quyt nh
ca bn thnh thc ti.
* C 3:
By gi bn hy chn ly mt mc tiu quan trng nht ca mt nm trong loi ny mc tiu ny nu bn thc hin c trong nm n{y, s l s kch thch gh gm bn
cm thy rng nm nay ~ c bn u t hiu qu. Dnh 2 pht vit mt on x|c nh
ti sao bn quyt tm tuyt i thc hin mc tiu ny trong vng mt nm.
Th hai
NHNG MC TIU NGH NGHIP/ KINH DOANH/ KINH T
Giai on tip theo l{ ra nhng mc tiu ngh nghip /kinh doanh/ kinh t.
* C 1:
Vit ra tt c nhng g bn mun cho i sng, ngh nghip, kinh doanh, hay ti chnh
ca bn. Bn mun t mc ti chnh no? Bn mun ln cao ti v tr no? Dnh 5 pht
vit mt danh sch c th c gi tr hng triu bc cho bn.
* C 2:
Dnh mt pht suy ngh v mi mc tiu bn ~ vit ra trn danh sch. Nu bn quyt
t}m t mc tiu trong vng 1 nm, vit s 1 bn cnh mc tiu . Nu bn quyt tm
t n trong vng 5 nm, vit s 5 bn cnh . H~y nh rng iu quan trng nht khng
phi bn s t mc tiu bng cch no, m l bn c tuyt i quyt tm t mc tiu
hay khng.
* C 3:

K n, chn mc tiu quan trng nht bn thc hin trong vng mt nm trong l~nh
vc kinh doanh v ti chnh v dnh hai pht vit mt on v mc tiu ny, ct ngha ti
sao bn tuyt i quyt t}m t n trong vng mt nm.
Th ba:
GII TR / MO HIM
Nu bn khng b gii hn v ti chnh, bn mun c nhng g? Bn mun lm nhng
vic g? Nu c mt b tin xut hin trc mt bn v sn s{ng cho ngay iu bn c, bn
s c nhng g nhiu nht trn i?
* C 1:
Dnh 5 pht vit ra tt c nhng g bn mun, c, lm, hay kinh nghim trong i. }y l{
mt s cu hi gi :
Bn mun lm, sng ch, hay mua mt:
Xe hi?
Vila?
Cn nh trng ra bin?
Du thuyn?
B su tp ngh thut?
Khch sn?
Bn c mun d:
Mt cuc trao gii Cannes?
Mt trn chung kt World Cup?
Mt chuyn du lch chu?
...
* C 2 & 3:
Ging nh trn, bn hy dnh thi gi xt li tng mc mt, chn mc tiu mt nm
quan trng nht trong loi ny v dnh 2 pht vit ra mt on nu r l do ti sao bn
tuyt i quyt tm thc hin mc tiu ny trong vng mt nm.
Th t
NHNG MC TIU TRONG LNH VC CNG HIN
Nhng mc tiu loi ny c th l hp dn nht, v }y l{ c hi bn li du vt ca
mnh cho i, li mt di sn gip thay i i sng ca con ngi. N c th n gin

nh vic ng gp v{o c|c cng vic chung trong lng xm, khu ph, hay ln hn nh lp
mt qu cng hin c hi cho nhng ngi km may mn.
* C 1:
D{nh 5 pht suy ngh v tt c nhng kh nng bn c th cng hin.
* C 2 & 3:
Ging nh trn kia, suy ngh v tng mc tiu, chn m tiu mt nm quan trng nht
v dnh 2 pht vit ra mt on gii thch l do ti sao bn tuyt i quyt t}m y mc
tiu ny trong vng mt nm.
Giai on quan trng nht
Trong nhiu nm ti tng ra nhng mc tiu nhng ti ~ khng i ti cng. Lc ban
u ti rt phn khi, hng say bt tay vo vic, nhng ba bn tun sau ti nhn ra l mnh
khng thc hin y nhng g ti ~ vit ra.
iu quan trng nht bn c th l{m t mc tiu ca mnh l bo m rng, ngay
sau khi ra mc tiu, bn lp tc bt u to mt ngu lc, mt { trn bn c th m
tin ti. l{ mt khi ~ ra mc tiu ri, bn phi lp tc c nhng h{nh ng tch cc
t mc tiu .
Nh chng ta ~ nhn mnh chng 2, mt quyt nh thc s l mt quyt nh m
bn c ngay h{nh ng theo sau. Mt khi ~ c h{nh ng, th mt vic d nh nh gi in
thoi, chu ton mt nhim v, phc tho mt k hoch, cng s lm bn tin ti. Ri bn hy
tho ra mt danh sch nhng vic n s bn c th lm mi ngy trong sut mi ngy k
tip. Mi ngy vi nhng hnh vi nho nh theo hng mc tiu ca bn s gip to mt
chui nhng thi quen bo m bn s thnh cng lu di.
Bi hc cui cng
Bi hc quan trng nht trong chng n{y l{: mt tng lai thi thc s to cho bn mt
cm gi|c nng ng v s pht trin ca bn. Khng c n, chng ta ch sng c mt na.
Mt tng lai thi thc khng phi mt ci g ph thuc, m l mt nhu cu. N khng
nhng cho php chng ta th{nh t, m cn cho chng ta cm nghim nim vui, s cng
hin v s tng trng to ngha cho chnh i sng.
D bn mi mi t|m hay ~ t|m mi, bn lun cn c c|i g thc y bn tin
ti. ng lc y lun c sn trong bn, ch i thi c xut hin. N l mt ci g thi
thc chng ta.
Vua h George Burns hiu c tm quan trng v sc mnh ca mt tng lai thi
thc nh th. Khi ngi ta xin ng tm lc trit l sng ca mnh, ng tr li, "Bn phi c

mt c|i g ko bn ra khi ging. Thc ra nm trn ging ti khng l{m c ci g
ht. iu quan trng nht l phi c mt im, mt hng bn i ti". Nay ~ tui 90,
ng vn cn rt sng sut v sc bn, vn cn thc hin nhng n phim nh v truyn
hnh v ti mi nghe ni ng ~ ng k v{o chng trnh London Palladium v{o nm
2000, lc y ng s 104 tui - tng lai thi thc l{m cho con ngi nng ng n th y!
Hy s dng sc mnh ca mnh. Gi }y bn ~ bit phi l{m g khi dy cm hng
cho mnh. bn hy bt tay lm i.
Chng 13 MI NGY TH THCH TM TR

"Thi quen c th l ngi y t tt nht,
hoc l ngi ch t nht".
-NATHANIEL EMMONS
Tnh kin nh... l{ iu mi ngi chng ta u theo ui. Chng ta khng mun to
ra nhng kt qu nht thi. Chng ta khng mun cm thy vui v trong chc lt. Chng ta
khng mun ch hng h|i tng lc. Du hiu ca mt nh{ v ch l{ tnh kin nh v kin
nh ng ngha l{ kt qu ca nhng thi quen ca chng ta.
Ti tin chc gi }y bn ~ hiu ti vit cun sch ny v c i ti, l vi mc ch n}ng
cao cht lng i sng chng ta mt c|ch |ng k.
iu ny ch c th t c nh c h{nh ng quyt lit theo mt phng thc mi.
Nh ti ~ tng nhn mnh nhiu ln, ch bit phi l{m g m{ thi khng : bn cn phi
lm iu bn bit. Chng n{y c vit ra nhm gip bn thit lp nhng thi quen tuyt
ho - nhng tiu im kiu mu gip bn ti u ha nh hng ca bn trn chnh mnh
v{ trn ngi khc.
Tuy nhin, n}ng i sng chng ta ln mt mc cao hn, chng ta phi hiu rng,
cng mt mu suy ngh ~ tng dn chng ta n thnh cng hin ti s khng ng nhin
dn chng ta n ni chng ta mun n. Cn y suy ngh ca chng ta ln mt mc mi
c th kim nghim c mc thnh cng mi trong lnh vc pht trin bn thn v
ngh nghip.
l{m iu ny, chng ta phi dt khot ph v nhng ro cn s h~i ginh quyn
kim sot tm tr mnh. Nhng thi quen c l{m cho t}m tr chng ta b chi phi bi nhng
vn nht thi phi c dt khot ph v. Trc tin, chng ta phi thit lp mt quyt
tm trn i tp trung nhm vo cc gii php v vui thch cm nhn s tin trin. Trong
sch ny, bn c bit n nhng dng c v chin thut hiu qu l{m i sng bn
phong ph hn, sung m~n, vui th v{ phn khi hn. Nhng nu bn ch c m khng s
dng, th chng khc g bn mua v mt my vi tnh mi cc mnh nhng khng bao gi ly

n ra khi thng, hay mua mt chic Ferrari i mi nht ri b n trong gara mc cho
bi bm ph y.
V th bn h~y ti gip bn mt chng trnh n gin ct t nhng thi quen c
trong suy ngh, cm nhn v ng x, mt con ng c th gip bn iu khin nhng chn
la mi hiu qu v lm cho n hon ton nht qun.
Nhiu nm trc }y, ti gp mt tnh trng d tht vng v tc gin. Hnh nh i }u
hay lm g ti cng c vn . Lc , ti khng c thi quen tm gii php bng cch suy
ngh tch cc. Du sao ti t cho mnh l{ "thng minh" v{ ngi thng minh th khng coi
iu g l tch cc khi n khng thc s tch cc! V{ quanh ti cng c rt nhiu ngi ng
h quan im ca ti (v h cng tht vng trong i h ging nh ti).
Thc ra lc ti rt tiu cc v nhn s vt ch n{o cng ti t hn trong thc t. Ti
dng tm trng bi quan ca mnh lm l chn. Ti lun lun tm cch t v trnh phi
kh. Ti c lm mi c|ch khng cm thy tht vng na. Nhng khi i theo kiu mu
n{y, tuy ti c tr|nh c au kh th cng khng cm nhn c nim vui. Th|i n{y ~
ngn cn ti tm ra nhng gii php v giam gi ti trong nhng gii hn ca mnh vi lp
trng l "phi sng thc t".
Thc ra, cuc i i s qun bnh. Nu chng ta mnh tr thnh loi ngi khng
mun chp nhn c c di ang }m r trong vn cy ca mnh, chng ta s b hy dit v
nhng o tng ca mnh. Ngc li, thi s hi ca nhng ngi lun tng tng
rng vn cy ca mnh mc um tm v{ y c di khng th no dit c, cng l{ mt
th|i t hy hoi. Con ng ng l{ th|i qu}n bnh. Ngi c th|i ny lun mm
ci khi thy c di mc ln, v h bit rng khi ~ ph|t hin ra c c di, h c th hnh
ng ngay lp tc dit chng.
Chng ta khng c bi quan khi nhn thy c di. Chng l mt phn ca cuc i
chng ta. Chng ta phi nhn chng, tha nhn chng, tp trung tm gii php v lp tc c
h{nh ng loi tr nh hng ca chng trong i sng chng ta.
Chng ta cn luyn tp cng vic dit c trong khu vn tm tr chng ta. Chng ta phi
c kh nng nhn ra lc no chng ta bt u c mt thi quen tiu cc - khng dn vt
mnh, cng khng l trong thi quen - nhng ch cn n gin ph v thi quen
ngay khi pht hin ra n v thay th n bng nhng ht ging mi em li thnh cng cho
tm tr, tnh cm, thn xc, tinh thn v ngh nghip. Ph v nhng thi quen tiu cc ny
th no?
1. Bn cn x|c nh r bn mun g. Nu thc s bn mun c cm gi|c am m, vui
sng v lm ch i sng bn, th bn phi bit bn mun g.
2. Bn phi tm ra n by ni mnh. H~y cho c mun xa tr|nh au kh v{ t vui
sng tr th{nh ng lc thc y bn lm nhng s thay i a cuc sng bn ln bc
cao hn.
3. Bn phi ct t thi quen tiu cc. Cch tt nht l theo "ch n king tinh thn".
Ch n king tinh thn l{ c hi bn loi b nhng thi quen tiu cc tai hi trong
c|ch suy ngh v{ cm nhn do cuc sng theo phn x ca cm xc v theo np sng tm tr
v k lut.
Ti ngh vi bn ch n king tinh thn sau }y:
Trong mi ngy, bt u ngay t hm nay, bn hy quyt tm kim sot mi kh nng
tr c v cm xc ca bn bng cch quyt nh ngay lp tc khng chiu theo bt k t
tng hay cm xc tiu cc no trong sut mi ngy lin tip.
Nghe c v n gin phi khng bn? V qu thc n rt n gin. Nhng nhng ngi
~ tng bt u p dng ch n king tinh thn n{y u phi ngc nhin khi khm ph ra
rng tm tr h rt thng hay i v{o nhng suy ngh v ch, s hi, lo lng, hay tai hi.
Ti sao chng ta li d mnh chiu theo nhng suy ngh tiu cc dn n nhng cng
thng v{ au kh trong cuc i nh th? Cu tr li n gin l{: v chng ta ngh rng n
c ch tht. Nhiu ngi lun sng trong trng thi u lo. H thng tp trung vo kha
cnh xu nht ca tnh hung v{ nh th n gy ra cho h s s hi v tht vng.
Ngc li, nu chng ta s dng nhng dng c n gin trong sch ny, chng ta c
th thay i trng thi lo u ca mnh ngay bng cch tp trung vo mt gii php. Bn c
th t hi mnh, "ti cn lm g ngay by gi thay i tnh hnh?"
Bn hy nh, mc tiu ca chng ta khng phi l ph nhn nhng vn ca cuc i,
nhng l{ a mnh v{o nhng trng thi tm tr v cm xc tt hn c th tm ra nhng
gii ph|p v{ h{nh ng thc hin nhng gii ph|p .
Nu bn quyt nh thc hin 10 ngy th th|ch t}m tr nh ti ngh, th trong 10
ngy lin tip, bn s c gng ch tm 100 phn trm thi gi ca mnh vo nhng gii
ph|p v{ khng cht thi gi no vo nhng vn !
C 4 qui lut n s nhng quan trng cho 10 ngy th thch. Bn hy nh cc qui lut
sau:
QUI LUT 1.
Trong 10 ngy lin tip, bn hy t chi khng tr c suy ngh n nhng tng hay
cm xc tiu cc. T chi chiu theo nhng vn tiu cc hay nhng ngn t hoc n d
tc hi.
QUI LUT 2.

Khi bn thy mnh bt u tp trung vo mt tng tiu cc no, hy lp tc dng
nhng k thut bn ~ hc nh hng li ch ca bn sang mt tnh trng cm xc
tch cc hn. Bn h~y t cu hi, "c g cn cha ho{n ho?" Hi nh th l bn ~ gi thit
s vic s t ti ch hon ho.
QUI LUT 3.
Trong 10 ngy lin tip, bn hy bo m mnh tp trung sut i vo cc gii php ch
khng vo cc vn . Khi va chm thy mt vn , bn h~y ngh ti mt gii php ngay.
QUI LUT 4
Nu bn thy mnh tr tr - ngha l{ thy mnh chiu theo mt t tng hay tnh cm
tiu cc - ng dn vt mnh! S khng c vn g nu bn thay i ngay tnh trng ny.
Mc tiu ca chng trnh n{y l{ gi Mi ngy lin tip khng chiu theo hay c mt t
tng tiu cc.
Bn nn nh l ch c bn mi l{ ngi c th l{m cho chng trnh 10 ng{y th thch
tm tr tc dng cho mnh. Ch c bn c th lm mt quyt t}m thc hin cho n cng.
Sau cng, mt trong nhng cng c qu gi nht to s thay i l khng ch ct t
thi quen c ca mnh, m phi thay i bng mt iu g mi. V mt trong nhng phng
php hiu qu l{m iu ny l: c sch nhiu.
Cc lnh o l nhng ngi c sch nhiu
Lu lm ri, mt trong cc ng thy ca ti l{ Jim Rohn ~ dy ti rng vic c nhng g
cht lng, b ch, gi tr, th cn quan trng hn c vic n ung. Thy ghi khc v{o u c
ti tng l phi c sch mi ngy t nht l 30 pht. Thy thng ni, "C th b mt
ba n, nhng ng b c sch". Ti nhn ra }y l{ mt nhn t qu gi gip to s khc
bit trong i mnh. V th, trong khi bn ang thanh lc u c mnh khi nhng thi quen
c, bn cn tng cng n bng vic khng ngng c ly nhng iu mi. V nhng chin
luc qu b|u bn s dng trong 10 ngy th thch tm tr ny.
Chng n{y ~ ngh vi bn mt cuc th thch tm tr. N l mt c hi v li mi
gi bn i hi bn thn mnh nhiu hn l{ ngi kh|c mong i bn v{ bn n
nhn c nhng phn thng do quyt tm ca bn mang li. }y l{ lc em ra thc
hnh nhng iu bn ~ hc. Chng tip theo s bn v H thng ch o iu khin
mi quyt nh ca bn trong sut cuc i.
PHN HAI: H THNG CH O GIP LM

CH I MNH
Chng 14 NH HNG TUYT VI: H THNG
CH O CA BN
Mt trong nhng iu lm ti thch th nht trong i sng, l{ c c hi khm ph
nhng b n v th|i ca con ngi v nh cng hin nhng gii php thc s bin i
cht lng ca i sng. Ti cm thy hng khi khi tm hiu nhng l do tim n ng sau
nhng th|i ca ngi ta, khm ph ra nhng nim tin ch yu, nhng cu hi, n d, tiu
chun v gi tr. V im mnh ca ti l c th to ra ngay nhng kt qu, nn do nhu cu
ti ~ hc c c|ch x|c nh nhng im n by to iu kin cho nhng thay i
xy ra. Hng ng{y ti ng vai Sherlock Holmes, tm ti nhng chi tit nh b nht kt
thnh bi ton trong kinh nghim c |o ca mi ngi - ti ng l{ mt thm t t
chuyn nghip y! C nhng cha kha k diu trong nhng th|i ca con ngi!
i khi nhng cha kha ny kh nhn ra, cn phi tm hiu s}u khm ph ra chng.
Tuy nhin, th|i ng x ca con ngi v cng a dng y, nhng ti ~ tm ra mt iu
cho php ti th{nh cng, l{ mi s rt cuc cng qui v mt s khun mu chung do
nhng yu t ch cht lm thnh. Nu bn v ti nm c nhng nguyn tc t chc ny,
chng ta s c kh nng khng nhng to nh hng ni ngi kh|c gip h thay i
mt cch tch cc, m cn hiu c ti sao h hnh ng nh th.
Hiu c H thng ch o iu khin mi th|i con ngi l mt khoa hc ch
thc c chi phi bi nhng nh lut v nhng h{nh ng v phn ng c th o|n trc
c.
Chng ta b vy bc trin min bi v s nhng s vic xy ra trong i sng hng ngy
khin hu ht chng ta khng nhn ra mnh c mt trit l ring, cng khng nhn ra c
sc mnh m trit l n{y hng dn c|ch chng ta |nh gi| ngha ca s vic chung
quanh chng ta. Phn hai trong sch ny gip bn iu khin h thng ch o ca bn
trong vic nh gi - sc mnh iu khin cch bn cm nhn v vic bn lm trong mi
giy pht ca i sng.
Hiu c H thng ch o ca ngi khc s cho php bn hiu trc tip bn cht ca
mt ngi, d ngi l{ v, chng, con c|i, ngi ch hay ngi i tc kinh doanh ca
bn, ngay c nhng ngi bn gp hng ngy. Bn s thy tht may phc cho bn khi c
th bit c ng c n{o ang thc y tt c nhng con ngi rt c ngha i vi bn

ny - k c chnh bn. Nh , khng cn ph|n o|n ai, bn c th trc tip nhn ra h thc
s l{ ngi th no.
Vi tr em, chng ta thng nh li rng tnh ng nh, kh bo l do nhu cu c
chiu chung hn l{ mt tm trng bng bnh hay h n. Trong i sng hn nhn, mt
iu c bit quan trng l chng ta bit nhn ra nhng cng thng ca cuc sng hng
ng{y c th n}ng ln nhau v vun trng si d}y hn nh}n ~ r{ng buc hai ngi vi
nhau. Nu ngi bn i ca bn cm thy b p lc cng vic nng v bt pht nhng
cn tc gin hay tht vng, th khng c ngha l{ cuc hn nhn ca bn khng cn g na,
nhng l{ mt du hu bn thy mnh phi quan t}m hn v{ tp trung n}ng ngi bn
i m bn yu thng. Cng th, chng ta khng th xt o|n mt ngi ch bng mt hai
s kin ring l. Con ngi khng phi l nhng thi c x ca h.
B quyt hiu con ngi l tm hiu H thng ch o ca h bn c th trn trng
c|ch suy ngh h thng v c nhn ca h. Mi ngi chng ta u c mt h thng hay
phng php m chng ta s dng xc nh iu g c ngha i vi chng ta v chng ta
phi c thi no i vi n trong mi tnh hung ca cuc i. Chng ta phi nh rng
mi chuyn u c tm quan trng kh|c nhau i vi mi ngi v mi ngi |nh gi| s
vic xy ra mi khc ty theo hon cnh v vin tng ca h. Chng ta cn hc c|ch |nh
gi s vic c nhng ph|n o|n tch cc v c nhng h{nh ng tch cc i km.
Nhng phn on tuyt vi
to nhng cuc sng tuyt vi
Khi tm hiu i sng ca nhng ngi th{nh t, ti lun lun nhn ra mt mu s
chung ny: h c nhng phn on tuyt vi. Bn c th ngh n bt k mt ngi thnh
t trong mt lnh vc n{o nh kinh doanh, chnh tr, php lut, ngh thut, tnh cm, sc
kho, tn gi|o. iu g ~ a h ln v tr tt nh? iu g ~ l{m cho lut s Gerry Spence
thng trong hu nh mi v |n m{ ng ~ bnh vc trong sut 15 nm qua? Ti sao Bill
Cosby ~ lun lun l{m kh|n gi say m mi khi anh bc ln sn khu? iu g ~ l{m cho
nhc ca Andrew Lloyd hon ho n m hn nh vy?
Tt c u qui v mt l do l h c nhng |nh gi| tuyt vi trong nhng lnh vc
chuyn mn ca h. Spence thu trit c nhng nh hng i vi cm xc v quyt
nh ca ngi ta. Cosby ~ b ra nhiu nm ph|t trin nhng tiu chun ch o, nhng
nim tin v nhng qui lut v cch dng mi s vt chung quanh l{m ngi ta ci. S
thnh tho ca Webber trong lnh vc nhc iu, phi kh, ha m v cc yu t kh|c ~
gip anh vit ra nhng bn nhc lm rung cm lng ngi.
Mt trong nhng nh qun l u t h{ng u trn th gii l Sir John Templeton, ch
tch u t th gii, ~ gi mc k lc sut 50 nm nay khng c i th. Mt s tin u t
10,000 -la v{o Qu ph|t trin Templeton lc ban u l{ nm 1954 th ng{y nay c th tr
gi 2 t 2 -la! Nu bn mun ng ch th}n l{m vic cho d |n u t ca bn, bn phi
u t ti thiu 10 triu -la tin mt; khch hng ln nht ca ng ~ giao cho ng u t
trn 1 t -la. iu g ~ gip Templeton tr thnh mt trong s nhng nh{ t vn u t

v i nht trong lch s? Khi ti nu cu hi ny vi ng, ng khng do d tr li, "kh nng
ti |nh gi| ng gi tr ca mt v u t".
Gii nh gi s mang li nhiu ca ci
Chng ta h~y tm lc 5 yu t |nh gi| v{ m t vn tt tng yu t mt.
1. Yu t th nht chi phi mi vic nh gi l trng thi tri thc v cm xc ca bn
trong lc bn nh gi. Trong i sng, c nhng lc mt ai ni iu g vi bn v lm bn
khc, trong khi cng mt li ni ni vi bn vo mt lc khc li lm bn ci. Ti sao c
s khc bit y? C th ch n gin l do tm trng ca bn lc . khi bn ang trong tm
trng s hi, d tn thng, th nhng ting bc chn khe kh ngoi ca s ca bn ban
m s lm bn cm thy hon ton khc vi lc bn ang vui ti phn khi. V vy, mt
trong nhng yu t chnh bn c nhng nh gi tt l bn lm vic nh gi ny khi mnh
ang trong tm trng phn khi, tch cc thay v trong tm trng e d s hi.
2. Yu t th hai l cc cu hi chng ta nu ln. Cc cu hi to nn hnh thc khi im
cho vic nh gi ca chng ta. Bn nn nh rng, khi phn ng li bt c iu g xy ra
trong cuc i, tr c ca chng ta nh gi s vic bng cu hi, "iu g ang xy ra?
ngha ca tnh hung ny l g? N c ngha l au kh hay sung sng? Ti c th lm g
trnh au kh, hay t s vui sng?" Trong tin trnh t cu hi ny, cc cu hi quen
thuc ca bn c mt vai tr quan trng.
3. Yu t th ba l bc thang gi tr ca bn. Trong cuc sng, mi ngi chng ta u
bit nh gi mt s cm xc nhiu hn nhng cm xc khc. Mi ngi chng ta u mun
cm thy hnh phc, ngha l s tha mn v u mun trnh au kh. Nhng kinh nghim
cuc i dy mi ngi chng ta mt h thng nh gi ring cho mnh trong vic coi ci g
l au kh, ci g l hnh phc. chnh l nh s hng dn do bc thang cc gi tr ca
chng ta. V d, mt s ngi coi hnh phc l cm gic n nh, an ton, trong khi ngi
khc li coi s an ton, n nh l au kh v iu ny lm cho h khng bao gi cm nghim
c s t do.
4. Yu t th t l cc nim tin ca chng ta. Cc nim tin tng qut ca chng ta cho
chng ta cm gic chc chn v cch thc chng ta cm nghim v v nhng g chng ta c
th mong i ni bn thn mnh, ni i sng v ni ngi khc. V d, mt s ngi tin
rng, "Nu bn thng ti, th bn ng bao gi nng li vi ti". Nim tin ny khin cho
ngi ny nh gi mt li ni nng nh l mt biu hin ca vic khng c tnh thng
trong mi quan h.
5. Yu t th nm ca H thng ch o l kho kinh nghim i chiu bn c sn trong
tr c ca bn m bn c th em ra s dng. Trong tr c bn, bn lu tr mi kinh
nghim bn c trong cuc i, cng nh mi kinh nghim m bn tng tng ra.
Nhng kinh nghim i chiu ny l nguyn vt liu m chng ta s dng xy dng cc
nim tin v cc quyt nh ca mnh. xc nh mt vic c ngha th no vi chng ta,
chng ta phi i chiu n vi mt ci khc. V d, hon cnh ny tt hay xu? Tt hay xu so

snh vi ci g? N c tt nu em so snh vi trng hp ca ngi khc khng? N c xu
khi so snh vi mt hon cnh xu nht m bn kinh nghim khng? Bn c v s nhng
kinh nghim i chiu trong khi lm bt c quyt nh no.
Mt ngy, bn v ti u c c hi c nhng kinh nghim i chiu nh chng ta c
th kin cng cc nim tin ca mnh, hon thin ha cc gi tr, hi nhng cu hi mi, i
vo nhng trng thi thc y chng ta tin ti nhng hng m chng ta mun n v thc
s hnh thnh nhng nh mnh tt p hn cho chng ta.
"Ngi ta khn ngoan nhiu hay t
khng phi nh kinh nghim ca h,
m nh kh nng bit n nhn kinh nghim".
-GEORGE BERNARD SHAW
Trc nghim nhng iu bn hc
kch thch suy ngh ca bn v cch bn lm cho H thng ch o ca bn hot ng
hiu qu, bn hy tr li nhng cu hi sau }y:
1. Bn thch nht k nim no trong i mnh?
2. Nu bn c th chm dt nn ngho i ca th gii hm nay bng vic git mt ngi
v ti, liu bn c lm khng? Ti sao c hay ti sao khng?
3. Nu mt hnh khch b qun mt ti xch trn xe taxi ca bn, liu bn c i tm ch
ca n tr li khng? Ti sao c hay ti sao khng?
4. Nu bn n ht 100 con gin th s c thng 1000 -la, liu bn c n khng? ti
sao c hay ti sao khng?
Cc cu tr li ca chng ta s phn nh H thng ch o ca mnh. V mi ngi, ty
theo h thng ch o v{ ty theo c|ch |nh gi| tnh hung khc nhau, s cho nhng cu
tr li rt khc nhau. Th v y ch, phi khng bn?
Ti mt lc no ...
Chng ta ~ hc nm yu t trn }y ca H thng ch o, nhng cn mt ti chng
ta phi ch : chc chn chng ta c th |nh gi| qu| |ng. Con ngi thng thch phn
tch s vt ti k cng. Th nhng, ti mt lc n{o , chng ta phi chm dt vic |nh gi|
bc sang hnh ng. V d, c ngi khi lm mt quyt nh cc nh cng phi |nh gi|
i |nh gi| li nhiu ln trc khi h{nh ng. S qu| |ng n{y l{m h tr nn do d, e d
v rt cuc khng t n kt qu no trong cuc i. Nhiu khi qu| n o trong c|c chi
tit nh mn c th lm chng ta cm thy ngt ngt v bt lc.
Ti s hng dn bn nhn ra h thng |nh gi| bn ang |p dng l h thng no, gip
bn thit lp mt h thng ch o mi hiu qu v nht qu|n hn. Bn ~ bit sc mnh

ca trng thi v ca cc cu hi, gi }y chng ta bc sang lnh vc th ba ca vic |nh
gi|: l{ cc gi tr ca i sng, la bn ring ca bn, l{ ti ca chng tip theo.
Chng 15 CC GI TR CA CUC I: LA BN
NH HNG CHO BN
"Ch nhng ai dm tin rng
ni tm ca h vt trn mi hon cnh,
mi t c nhng thnh qu tuyt vi"
-BRUCE BARTON
Dng cm, qu quyt, kin tr, hi sinh...Trong khi Ross Perot trnh by k hoch gii cu
con tin trong mt bu khng kh ht sc cng thng, ng ~ nhn thy nhng c tnh ny
hin r trn khun mt nhng ngi ng ~ t tay tuyn la cho mt s mng gii cu con
tin k diu. Vo nhng ng{y u nm 1979, ti Iran ang dy ln mt ln sng bt n trong
nc v phong tro chng M v mi ch v{i ng{y trc, hai gi|m c trong cng ty ca
Perot Teheran b bt m khng c l do. Tin chuc c treo l 13 triu -la.
Khi nhng cuc thng lng ngoi giao cp cao tht bi, Perot ~ quyt nh ch c
mt con ng duy nht gii tho|t ngi ca mnh: ch th}n ng phi ra tay. Sau khi
nh c chuyn gia huyn thoi l thiu t| qu}n i Arthur "Bull" Simons ng ra ch huy
cuc t kch gan l ny, ng mau chng tp hp n v xut sc ca cc tng gi|m c ca
mnh thc hin k hoch ph nh t. H c chn v h l nhng ngi ~ tng sng
Teheran v c kinh nghim qun s. ng gi h l nhng "Con i Bng" ng h l
"nhng ngi giu tham vng bit vn dng sng kin, thc hin nhim v, t kt qu v
khng th c s xut.
Nu thnh cng h s c thng ln, nhng nhng ri ro cn ln hn gp bi: s
mng hon ton khng chnh thc, h c th tht bi, nhng nht l h c th b git. iu g
~ thc y Ross Perot tp trung mi ngun lc ca mnh, chp nhn ri ro v{ coi thng
mi trc tr? R r{ng ng l{ ngi sng cc gi tr ca mnh. Dng cm, trung thnh, yu
thng, dn thn v qu quyt l nhng gi tr ~ cng hin cho ng mt kh nng siu vi
thc hin nhim v v mt sc mnh ca ch c coi nh l{ huyn thoi. Cng chnh
nhng gi tr ny l sc mnh ~ cho ng x}y dng cng ty EDS ca mnh, t mt vn u
t nguyn thy l{ 1 ng{n -la. ng ~ vn ln h{ng u nh kh nng |nh gi| v{ chn
la ng ngi. ng ~ chn h theo mt tiu chun kht khe cc gi tr v ng bit rng
khi ng ~ c ng nhng con ngi cn thit, nhng con ngi c nhng tiu chun gi tr
cao, th ng ch vic giao nhim v cho h v{ h t hon thnh.
Gi }y ng s trc nghim ln cui c|c ngi m{ ng ~ chn v ng ku gi h vn
dng ht mi nng lc cao nht ca h v gii cu nhng th{nh vin trong "gia nh"cng
ty. Cu chuyn v s mng ca h v nhng th thch h gp c k li trong cun Trn

cnh ng i bng. Chng ta ch cn bit l{ vt qua nhng tr ngi khng th tng
tng ni, s mng ho hng gii cu con tin ca Perot ~ th{nh cng v{ a tr v nh
ngun vn qu bu nht ca ng: nhng ngi ca ng.
Cc gi tr hng dn mi quyt nh ca chng ta v v th hng dn nh mnh ca
chng ta. Nhng ai hiu nhng gi tr ca mnh v trung thnh sng theo nhng gi tr
u tr thnh nhng con ngi l~nh o ca x hi chng ta.
Khi bn bit iu g l quan trng nht i vi bn, th vic lm quyt nh tr thnh kh
n gin. Th nhng nhiu ngi khng bit r iu g l quan trng nht trong i mnh
v v th lm quyt nh tr thnh mt s dn vt ni t}m. Ngc li, i vi nhng ngi
~ x|c nh r }u l{ nhng nguyn tc cao nht ca i mnh, h quyt nh rt d dng.
Ross Perot ~ bit ngay mnh phi lm g. Cc gi tr ca ng ch ~ ch v cho ng. Chng
ging nh chic la b{n ring nh hng cho ng trong mt tnh hung cc k nguy
him.
Chng ta lun knh trng nhng con ngi bit r cc gi tr ca mnh, sng nhng gi
tr v{ c lp trng dt khot da theo nim tin ca h, cho d chng ta khng ng
vi nhng tng ca h v c|i g l{ ng hay sai.
Gi tr l g?
Coi mt iu g c gi tr c ngha l{ g|n cho n mt tm quan trng; bn qu iu g th
iu c th c gi l "gi tr". Trong chng n{y, chng ta hiu cch ring v nhng
gi tr ca i sng, nhng iu quan trng nht i vi chng ta trong cuc i. i vi
loi gi tr ny, cn phn bit hai loi: mc ch v phng tin. Nu ti hi bn, "Bn coi
iu g l qu nht?" bn c th tr li, "Tnh yu, gia nh, tin bc..."trong nhng th ny,
tnh yu l gi tr mc ch m{ bn ang theo ui; ni cch khc, n l trng thi cm xc
m bn khao kh|t. Ngc li, gia nh v{ tin bc ch l nhng gi tr phng tin. Chng l
nhng phng th gip bn t trng thi cm xc m bn thc s khao kht.
Nu ti hi bn, "Gia nh cho bn iu g?" bn c th tr li, "Tnh yu, yn n, hnh
phc". Mc ch bn theo ui chnh l tnh yu, yn n v hnh phc, l nhng gi tr. Cng
th, ti c th hi bn, "Tin bc thc s c ngha g i vi bn? N cho bn iu g?" Bn
c th tr li, "T do, nh hng, kh nng cng hin, cm gi|c an to{n". }y cng th, tin
bc ch l mt phng tin bn t c nhng gi tr s}u xa hn, nhng cm xc m
bn c ao cm nghim trong cuc i.
Mt th|ch trong cuc i l nhiu ngi khng phn bit r c gi tr no l
phng tin, gi tr no l mc ch v{ v th h gp nhiu au kh. Rt thng xuyn
ngi ta qu| m~i m theo ui nhng gi tr phng tin khin h khng t c nim
khao kh|t ch thc ca h: nhng gi tr mc ch. Nhng gi tr mc ch l{m cho bn
sung m~n, l{m cho i sng bn phong ph v tha mn.

Chng ta ly mt v d, Gi s nhng gi tr cao c nht ca mt ngi ph n l{ chm
sc gia nh v{ cng hin v{ b{ ~ quyt nh tr thnh lut s v b{ c ln gp mt lut s
~ thc s gy n tng cho b qua vic ngi ny c mt i sng cao c v{ gip ngi
khc. Th ri theo thi gian, b b cun ht v{o cn lc ca hot ng trong ngh lut v b
khao kht tr thnh mt i tc trong cng ty ca b{. Khi b{ theo ui a v ny, cng vic
ca b mang mt tiu im hon ton khc. B bt u lm ch v{ iu hnh cng ty v tr
thnh mt ngi ph n ht sc th{nh cng, nhng ng thi b cm thy khng c
hnh phc v b khng cn tip xc g vi c|c kh|ch h{ng. a v ca b{ ~ to ra mt mi
tng quan kh|c vi ng nghip v b dnh ht thi gi cho vic hi hp v l nghi. B
t mc tiu ca mnh, nhng mt nim kht vng ca i sng mnh. Bn bao gi
ri vo cm by ging nh th, theo ui cc phng tin m tng l mnh ang theo ui
mc ch khng? c hnh phc thc s, chng ta phi bit phn bit v bo m theo
ui chnh mc ch.
Khm ph nhng gi tr bn ang theo ui
Gi }y bn hy bt u lit k ra mt danh sch cc gi tr ring m bn ang theo
ui. tm ra nhng gi tr ny, bn ch cn tr li cu hi. "iu g quan trng nht i vi
ti trong cuc i?" Bn hy nn c suy ngh ra nhng cu tr li. Tm hn thanh thn? nh
Hng? Tnh yu?
Bn hy xp cc gi tr ca bn theo th t, t gi tr quan trng nht xung gi tr t
quan trng nht. H~y suy ngh gi}y l|t ri lm ngay.
Khi ti ln u tin son danh sch cc gi tr ca mnh, ti ~ thy nhng gi tr sau
}y, theo th t n xut hin trong tr ti:
DANH SCH C CA TI V CC GI TR TRONG I TI:
* Say m
* Tnh yu
* T do
* Cng hin
* C kh nng
* Pht trin
* Th{nh t
* Hnh Phc
* Vui chi
* Sc kho
* Sng to
Nhn vo danh sch, ti hiu ra ngay ti sao ti ang l{m iu mnh lm. Ti l mt con
ngi am m; ti c phong c|ch h{nh ng si ni. Ti nhn ta l{ s say m ca mnh.
Tnh yu ca ti i vi gia nh v{ bn b l{ iu hin nhin. Ti khao kht t do v ti
mng tng ra rng nu ti c th l{m cho ngi khc t do v cng hin cho h, ti s

cm thy mnh c kh nng l{m c bt c iu g. Ti s pht trin v thnh t v
cui cng c th vui chi, kho mnh v sng to. Bit c danh sch cc gi tr ca
mnh gip ti i ng ng v sng ph hp vi nhng g ti coi l quan trng nht trong
i. Trong nhiu nm, ti cm thy i sng ca mnh rt nht qun.
Nhng ri ti ~ c mt s phn bit kh|c v{ n ~ thay i cht lng cuc i ti cho
n nay.
Thay i gi tr s lm bn thay i i mnh
Mt hm ti t ngh, "Nhng gi tr mnh ang c qu thc gip mnh nhiu lm", nhng
ri ti li ngh, "Mnh c cn thm gi tr no khc khng?" Ngay lp tc ti nhn ra trong
danh sch ca ti thiu c thng minh. Chc hn ti thng minh, nhng ti khng coi thng
minh c gi tr u tin nh l{ am m. Thc ra trong s am m ca mnh, ti ~ c mt s
chn la rt ngu ngc.
Ti bt u hiu rng nu ti khng dnh cho tr thng minh mt v tr u tin, ti s
thng xuyn mc phi nhng sai lm dn ti tht bi. V{ ti cng tm ra mt s nhng gi
tr kh|c a v{o trong danh s|ch ca mnh.
Ri ti ~ t hi mt cu hi hon ton mi, "Ti phi loi khi danh sch nhng gi tr
n{o c th t c nh mnh ti hu ca mnh?" Ti bt u nhn ra rng v mnh lun
lun l{m sao c c t do, nn ti ~ |nh mt s t do ti ~ c. Ti nhn ra rng
ti khng th n{o c t do hn l{ ti ang c trong lc ny. C th ti s c mt cm
gic khc khi sng mt nc khc m ti khng phi chn la nhiu, nhng ti thy
l{ ti khng c c|ch n{o t do hn tnh trng ca ti hm nay. Th l ti quyt nh gch
b t do trong danh sch ca mnh v{ khng t nng vn na. L lng thay, ti cm
thy t do chnh lc ti gch b t do khi danh sch!
Cui cng ti t hi, "Ti phi xp cc gi tr ca mnh theo th t u tin n{o t
c nh mnh ca mnh? Ti khng hi, "iu no quan trng i vi ti? m l, "Cc gi
tr ca ti cn phi nh th n{o?" V{ ti ~ khai trin c mt danh sch mi nh sau:
DANH SCH MI CA TI V CC GI TR
* Sc kho/ Sinh lc
* Tnh Yu
* Thng minh
* Vui ti
* Thnh tht
* Say m
* Bit n
* Vui chi/ Hnh phc
* To thay i
* Kin thc/Pht trin

* Th{nh t
* L{ ngi xut sc
* u t
* Cng hin
* Sng To
Khi danh sch ca ti hon tt, ti cm thy mt tm trng cha tng c trc }y: t}m
trng bnh an th th|i. Ti c cm gic chc chn m{ ti cha tng c, v gi }y ti bit
to{n c th con ngi ti cng tp trung hng v c|c c m ca mnh. Ti khng cn
phi ging co vi bn thn mnh na. V khng cn phi lin tc tm kim t do, ti c th
cm nghim s thn mt v tnh yu nhiu hn na - ti c th cm nghim t do nhiu
hn. Ti s th{nh t trong hnh phc, ti s kho mnh, trn tr sinh lc v thng minh.
Bng quyt nh thay i nhng u tin trong cuc i mnh, ti c th cm thy ngay
nhng thay i ni th}n th mnh.
" Xin cho ti v p ca tm hn; xin cho
con ngi bn ngoi v bn trong c hp nht".
-SOCRATES
Lm th n{o bn c th kim sot yu t th ba ny ca H thng ch o ca bn l
cc gi tr? bn hy thc hin hai bc n gin sau:
* C 1.
Tm ra u l nhng gi tr bn ang c v xp chng theo th t quan trng. Vic ny s
cho bn thy r iu bn cn cm nghim nht v{ iu g bn cn trnh nht trong cuc i.
* C 2.
Hy t hi mnh, "Cc gi tr ca ti phi nh th no t c nh mnh m ti ao
c v ng c?" H~y suy ngh vit ra mt danh sch cc gi tr. Xp chng theo th t.
Xem bn cn loi b hay thm vo nhng gi tr no trong danh sch ca bn to cht
lng cho i sng m bn thc s mong mun.
Danh sch nhng gi tr ca bn c th ch l mt t giy v ngha nu bn khng kch
thch mnh s dng n lm chic la b{n nh hng cuc i bn. Ngc li, nu bn bit
s dng n, n s tr th{nh c s vng chc bn lm mi quyt nh trong cuc i. Bn
hy nh n sc mnh n by. Vy bn h~y dng n by n{y kin cng quyt tm
sng cc gi tr mi ca bn. Nu c khi no bn ln ting la ry con ci, c th mt ngi
n{o yu thng bn i ngang qua s nhc nh bn, "ng khng nh ~ vit lng cm
thng l s mt trong danh sch ca ng ?
C th c nhng gi tr nhng li khng cm thy mnh sng nhng gi tr y khng?
Bn c th c nhng h thng gi tr rt ln hng dn cuc i bn nhng vn cm
thy khng hnh phc. L do ti sao, chng sau }y s cho bn thy r.
Chng 16: CC NGUYN TC: L DO BN KHNG

HNH PHC
"Bn hy buc mnh nhm ti nhng chun mc
cao hn l ngi ta mong i bn".
-HENRY WARD BEECHER
Khi vit nhng dng ch n{y, ti ang ngi trong phng mnh khu du lch Hyatt
Regency Waikoloa trn o ln ca H Uy Di, trng ra bin Th|i Bnh Dng bao la. Ti va
c chng kin mt s kin s khng xy ra na cho ti nm 2017: hin tng nht thc
ton phn. Sng nay, v ti v{ ti ~ thc dy t 5 gi 30 c th cng hng ngn du
khch khc t khp ni n }y chng kin hin tng thin vn him hoi ny.
Trong khi |m ng ko n mi lc mt ng nhn xem quang cnh ny, ti bt u
gii tr bng c|ch quan s|t |m ngi thuc mi thnh phn ang ko n }y: t nhng
nh doanh nghip h{ng u ti nhng gia nh i ngh m|t, t nhng nh khoa hc ko lnh
knh hng chc ng knh vin vng ti nhng du khch ba l cm lu qua m gn ming
ni la v nhng tr em vi tm trng phn khch v b m chng ni cho chng bit sp c
s l xy ra. S ngi ~ n }y ng v k, h t khp ni trn th gii ko n, b ra
hng chc ng{n la ch c nhn thy mt s kin s din ra trong vng 4 pht!
Chng ti lm g }y? Chng ti mun ng di mt bng mt! Ch c th ! Lo{i ngi
chng ta qu l mt loi l lng, phi khng?
Ti 6 gi 28 pht, tn kch bt u din ra. Bu kh cha y u lo, khng phi ch l s
ho hc nhn xem s kin, m cn l ni s tht vng. V trong bui sng c mt khng hai
n{y, m}y en ~ bt u ko n v tri ~ tr nn m u. Tht th v khi quan st cnh
ngi ta ang lo s nim mong i ca mnh s tan thnh my khi. H n }y khng phi
c xem mt thong mt trng che mt tri, m xem mt v nht thc ton phn ko
di trong 4 pht, khi bng ca mt trng s hon ton che khut mt tri v bao ph chng
ta trong bng m. Ngi ta cn cho n mt ci tn: Nht thc ton phn!
n 7 gi 10, my cng nhiu v mi pht cng lan rng. t ngt, mt tri lo ln qua
mt l nh trong |m m}y v{ tt c chng ti c th nhn thy cnh nht thc tng phn.
Ngi xem reo h mng r, nhng ngay lp tc my li che kn, mi lc mt d{y hn v{
hon ton che khut tm nhn ca chng ti. Gn ti lc nht thc ton phn, chng ti
nhn ra l khng th xem c cnh mt trng i ngang qua mt tri.
Thnh lnh, h{ng ng{n ngi x v pha chic mn hnh TV ln m{ o{n chuyn gia
TV ~ t gn . Th l chng ti ngi c trc m{n hnh TV xem cnh nht thc qua
mn hnh, chng hn g nhng ngi c|c ni kh|c. Lc ti may mn c quan s|t
mi loi cm xc trn khun mt ca nhng ngi . Mi ngi phn ng ty theo

nguyn tc ca mnh; h tin chuyn g xy ra s em li cm gic tha mn cho h trong kinh
nghim ny.
Mt ngi {n ng ngi sau ti chi th: "Th l mt toi 4 ng{n la v{ mt cng i ti
}y ch xem 4 pht trn v tuyn! Mt b ngi cch ti my bc tht ln, "Ti khng th
ng l chng ta b l vic n{y!" nhng b g|i ca b th phn khi ni vi m n, "Nhng m
i, sp c ri". Mt b khc ngi pha bn phi ti ni: "Tht tuyt khng c ch! Ti cm
thy may mn c mt }y!"
Cng mt s kin xy ra, cng mt a im, cng mt thi gi, nhng mi ngi li c
mt n tng, mt phn ng khc nhau. Ngy hm y, ti ~ nhn thy c mt s tng
phn r rt gia cc nim tin v cc nguyn tc ca ngi ta.
Chng ta phn ng khng phi theo thc ti m theo cch chng ta ct ngha v thc ti,
theo sc mnh ca cc nim tin v cc nguyn tc ca chng ta. Nhng nguyn tc n{y ra
cho chng ta rng thc ti phi nh th no mi lm chng ta tha mn. Khng hiu c
sc mnh ny c th khin chng ta mi mi mt kh nng n nhn hnh phc; ngc li,
hiu v s dng y sc mnh ny c th bin i i sng chng ta v lm chng ta
cm thy hnh phc.
Chnh n v Ban Hi Thm
Tt c chng ta u c nhng nguyn tc v chun mc khc nhau; chng khng ch chi
phi cch chng ta cm nghim nhng s vic xy ra trong i mnh, m c cch chng ta
ng x trc mt tnh hung c th. Tm li, chng ta lm g v tr nn ngi nh th no
u ty thuc hng i m cc gi tr hng dn chng ta. Cng th, ci s x|c nh cc cm
xc v cung cch ng x ca chng ta ty thuc vic chng ta coi iu g l tt v{ iu g l
xu, iu g chng ta nn l{m v{ iu g chng ta phi lm. Nhng chun mc n{y c gi
l nhng nguyn tc.
Nguyn tc l s kch thch cm gi|c au kh hay vui sng chng ta cm nhn trong h
thn kinh ca mnh mi lc. N ging nh chng ta c mt h thng t ph|p c thit lp
trong b no ca chng ta. Cc nguyn tc c nhn l v chnh n v ban hi thm cui cng
ca chng ta. Chng s x|c nh ta c |p ng c mt gi tr nht nh no khng, ta c
cm thy tha m~n hay au kh khng. V d, nu ti hi bn, "Bn c mt thn hnh tuyt
vi khng?" bn s tr li th no? Cu tr li cn ty thuc suy ngh ca bn v mt s tiu
chun x|c nh th no l mt thn hnh tuyt vi.
im chnh yu }y kh| n gin: cc nguyn tc ca chng ta chi phi cc phn ng
ca mnh vo mi giy pht mnh sng.
Cc nguyn tc hng dn i bn c cn thch hp vi trng th|i con ngi hin ti
ca bn khng? Hay bn ~ gn lin vi nhng nguyn tc tng c ch i vi bn trong qu
kh, nhng ng{y nay li gy cho bn au kh? Bn c bm vo nhng nguyn tc khng
thch hp no t thu th u ca bn khng?
Cc nguyn tc ca bn
gip ch hay lm hi bn?
Chng ta ai ny u mun c nhng nguyn tc dn a chng ta ti h{nh ng, gip
chng ta cm thy nim vui, thc y chng ta kin tr n cng, ch khng mun nhng
nguyn tc cn tr chng ta. Ti tng gp kh nhiu ngi, nam cng nh n, ra nhng
nguyn tc cho cc mi tng quan giao tip ca mnh hon ton khng th gip h thnh
cng trong lnh vc giao tip. V d, mt s ngi theo nguyn tc ny, "Nu anh yu ti, ti
c th trch c, chi mng hay nhng nho, anh vn c phi chp nhn". Nhng nguyn tc
loi ny c thch hp khng? Kh lm! Chng s l nhng nguyn tc bt cng i vi
nhng ai mun quan h vi bn.
Bn phi tm hiu nh hng ca nhng nguyn tc ca bn i vi lng t tin, hnh
phc, t ch, cht lng h{nh ng v{ i sng ca bn.
Ni ra nhng nguyn tc ca bn
Nu bn mun lm ch i sng mnh, thnh cng trong vic l{m n, tr thnh mt nh
thng lng gii, c nh hng i vi con ci, thn thit vi v hay chng ca mnh, th
bn phi tm hiu nhng nguyn tc ca nhng ngi , ng thi phi thng truyn cho
h bit nhng nguyn tc ca chnh bn. Bn khng th mong i ngi khc chp nhn
nhng nguyn tc sng ca bn nu bn khng ni r ra nhng nguyn tc y. V bn khng
th mong i ngi khc chp nhn nhng nguyn tc ca bn nu bn khng bit linh
ng trong nhng nguyn tc ca mnh v chia s nhng nguyn tc ca h.
Ti xin k mt v d. Mt ln kia ti ni chuyn vi mt ngi bn kh ni ting v anh
~ t}m s vi ti l anh ta khng c nhiu bn. Ti ni, "Anh c chc mnh khng c nhiu
bn khng? Ti thy c rt nhiu ngi quan t}m n anh m. Hay l anh c nhng nguyn
tc ring khin nhiu ngi mun lm bn vi anh cng khng th?" Anh ta ni, "Ti ch
cm thy h khng phi l bn ti". Ti ni, "Ci g lm anh cm thy h khng phi l bn
anh?" Anh tr li, "Th tht ti cng chng r nhng nguyn tc ca mnh l g na".
Suy ngh mt l|t, anh ta x|c nh c mt nguyn tc c bn ca anh l: ai mun lm
bn ca anh ta th phi ni chuyn vi anh ta t l hai hay ba ln mi tun. Ti ngh thm,
"Nguyn tc ca anh l y. Bn thn ti c nhiu bn trn khp th gii, nhng ngi ti
thc s yu thng. Th nhng ngay c vi nhng bn thn nht, nhiu khi c thng hay
l}u hn chng ti khng c dp gp nhau, ch v ai cng bn bu vi cng vic ca mnh.
Nhiu ngy ti nhn n c trm c in thoi ca h, m ti khng th no ni chuyn vi
h c. Th nhng h bit h vn l bn ca ti."
Sau ti hi anh ta, "Th anh c ngh ti l{ bn ca anh khng? Anh ni, "V l m ni
th anh l bn ti, nhng nhiu khi ti khng cm thy th v chng ta c qu t dp ni
chuyn vi nhau". Ti ni, "Tri, ti khng h bit chuyn ! Ti khng h ngh n li quan
trng i vi anh n th, v anh c ni cho ti bao gi }u? Ti bo m vi anh l c v s

bn c th sn s{ng |p ng nhng nguyn tc ca anh v tnh bn nu anh cho h bit
nhng nguyn tc y.
Bn hy thng truyn nhng nguyn tc ca bn cho ngi khc v mi hon cnh ca
i sng, d l tnh yu, tnh bn, hay cng vic l{m n. ng bao gi hiu ngm l h
bit. Hy thng truyn.
Xp t cc nguyn tc
Ngay by gi, bn hy kim sot nhng nguyn tc ca bn bng cch vit ra nhng cu
tr li cho nhng cu hi sau }y. H~y tr li y ti a.
1. Cn c iu g bn cm thy mnh thnh cng?
2. Cn c iu g bn cm thy mnh c yu mn - bi con ci, v hay chng, cha m,
hay bt c ngi no quan trng i vi bn?
3. Cn c iu g bn cm thy t tin?
4. Cn c iu g bn cm thy mnh xut sc trong bt c lnh vc no ca i sng
bn?
Tip n, bn hy nhn vo cc nguyn tc ca mnh v hi, "Chng c lm ti kh cm
thy tha mn v d cm thy au kh khng?"
Nu ng l{ nh th, bn h~y thay i tiu chun ca mnh v tm ra nhng tiu chun
c ch cho mnh. Cc nguyn tc ca bn phi th n{o n gip bn hnh phc v thnh
cng? }y l{ c|ch c bn: hy c nhng nguyn tc m bn c th kim so|t c, nh th
bn s khng b hon cnh bn ngoi chi phi nhng cm gi|c au kh hay hnh phc ca
mnh. Hy lp nhng tiu chun c th gip bn rt d cm thy hi lng v rt kh cm
thy au kh.
Gi }y, bn hy tm hiu nhng nguyn tc ca nhng ngi sng quanh bn. V d,
bn hy tm hiu xem con ci bn c nhng nguyn tc n{o chng cm thy chng gn
b vi gia nh, th{nh cng trong vic hc hnh, hay thoi m|i trong vui chi. H~y tm hiu
nhng nguyn tc ca v hay chng bn; hy hi cha m bn; hy hi ngi ch hay nhn
vin ca bn.
Chc chn mt iu: nu bn khng bit cc nguyn tc ca ngi khc, bn s tht bi
v sm mun bn s vi phm chng. Nhng nu bn bit r chng, bn c th o|n trc
th|i ca ngi khc; bn c th |p ng cc yu cu ca h v nh l{m cho mi quan
h ca bn phong ph.

Tm li, bn hy thng truyn cc nguyn tc ca bn v hy tm hiu cc nguyn tc
ca nhng ngi sng quanh bn. Mt iu quan trng bn cn nh: nguyn tc mnh nht
l hy vui v cho d c xy ra iu g.
Chng 17 NHNG BI HC CA KINH NGHIM:

SI CH DT NN CUC I
"Tr c con ngi mt khi m rng cho mt tng mi
s khng bao gi thu hp tr li tm vc c ca n".
-OLIVER WENDELL HOLMES
Nhng bi hc ca kinh nghim
Nhng bi hc ca kinh nghim l{ g? l{ mi kinh nghim trong i sng ca bn tt c nhng c|i anh ~ thy, nghe, s, nm v ngi thy. Chng c ghi nhn trong h
thn kinh v ct gi trong no ca bn. Mt s kinh nghim c bn ly ra bng thc, s
khc bng v thc. Mt s l kinh nghim bn thn ca bn, s khc l nhng kinh nghim
ca ngi khc m bn ~ nghe hay ~ c thy.
Nhiu trong s nhng kinh nghim n{y c t chc h tr cc nim tin ca bn,
lm bn chc chn v ngha ca mt iu g . V d, nu bn ngh l{ bn thng minh,
l v bn ~ c mt s kinh nghim chng t cm ngh .
Chng ta c kh nhiu kinh nghim kin cng nhng ngh ca mnh: chng ta t
tin hay nht nht, chng ta v tha hay ch k. iu quan trng l chng ta bit m rng kho
kinh nghim trong cuc i mnh. C gng tm kim nhng kinh nghim lm pht trin thc
ca mnh v tnh cch bn thn, v kh nng v t chc cc kinh nghim chng tr nn
hiu qu.
c sch nui dng tr c
Vn kinh nghim ca bn khng ch l nhng kinh nghim bn thn ca bn. Bn c th
vay mn nhng kinh nghim ca ngi khc. Hi cn tr, ti quen ch ti nhng con
ngi giu kinh nghim, nhng con ngi th{nh t, c nhiu cng hin v c nh hng
n i sng ca nhng ngi kh|c. hc hi kinh nghim, ti ~ c nhng tiu s ca
c|c con ngi th{nh t v hc c rng, d h thuc bi cnh hay iu kin sinh sng
no, h lun lun thnh cng khi h nm vng xc tn, t tin v kin tr cng hin. Ti ~
dng cc kinh nghim ca h nh l{ ca mnh v{ ~ hnh th{nh nhng nim tin c hu
l{m nn nh mnh i mnh.
Bn hy khai thc kho kinh nghim v tn trong vn chng, tiu thuyt, cc truyn
thn thoi, thi ca v m nhc. H~y c sch, xem phim, coi kch, nghe bng, tham d hi

tho, ni chuyn vi ngi khc v c nhng tng mi. Mi kinh nghim u c sc
mnh v bn khng bao gi bit trc c kinh nghim no s c th thay i ton din
cuc i mnh.
Dng nhng kinh nghim tng phn
to phi cnh cho i bn
Trong khi mt s kinh nghim nng cao phm cht i bn v m rng vin nh ca
bn, th cng c nhng kinh nghim cho bn thy mt mt khc ca cuc i m bn khng
mun cm nghim. Nhng }y cng l{ nhng loi kinh nghim bn c th dng lm cho
cuc i ca mnh gi c qun bnh. Chng to mt mc tng phn mi. D c lc
bn cm thy s vic qu ti t i vi mnh, bn cng nn nh rng c nhng ngi khc
cn tri qua nhng kinh nghim au thng hn bn.
Chng ta cng c th dng nhng kinh nghim mi to ng lc cho i mnh, mi
khi chng ta bt u cm thy t mn. D bn ~ c nhng kinh nghim th{nh cng n
}u, th bn cng phi nh rng c nhng ngi khc cn thnh cng gp my bn. Khi bn
thy mnh ~ c nhng t{i nng t ti mc cao nht, bn cng thy c nhng ngi c ti
nng cn cao hn nhiu. V{ }y chnh l{ mt v p ca cuc i: n thc y chng ta
khng ngng tin ti v pht trin.
Ti khng bao gi qun c n tng ln u tin ti gp kin trc s v{ trm kh|ch
sn Christ Hemmeter. V chng ti c hn hnh l nhng ngi u tin c mi d l
tn gia vi gia nh ng Hawaii - mt dinh th tr gi 70 triu la m{ khng li no c
th m t. Ch ring dn ca trc ~ tr gi 1 triu la. Bn c th ni, "Thc l qu sc
phung ph!" nhng n cng l{ mt kinh nghim phong ph nu chng ta nhn n trn
phng din pht trin kinh doanh hay kinh t. Th l{ ti em ta l}u {i tr gi 4 triu
la ca mnh so snh vi dinh th ny. N ch bng dn ca trc v nhng bc thang bng
| hoa cng ca dinh th. Nh th trong i mnh, ti vn cn c kh nng suy ngh xa
hn, tin cao hn v{ tng tng phong ph hn. im p nht ca cuc gp g vi v
chng Christ l ti khm ph ra h l nhng con ngi ht sc thn tnh v h dng ca ci
ca mnh to mt bu khng kh m |p tnh ngi gip h sng to.
" Con ngi ch c th ng bng qu tim;
Con mt khng th nhn thy iu ct yu".
- ANTOINE DE SAINT-EXUPERY
Bn h~y ngh n mt kinh nghim t nht bn ~ tri qua. By gi khi nhn li n, bn
c th ngh n mt cch no m n c th c mt nh hng tch cc cho i bn khng?
V d bn b ui vic, b trn lt, b mt tai nn xe, nhng t s c bn rt ta mt bi
hc qu bu, bn c mt quyt nh mi, mt thc mi gip bn trin n c| tnh v{ tng
thm kh nng cng hin ca bn.
Bn hy nh rng, s mt mt l mt iu ca tr tng tng. Khng c g mt i trong
v tr ny; chng ch bin hnh i dng. Nu bn cn ang cm thy au n v chuyn g,

l do l{ v ngha bn gn cho chuyn m{ thi. Trong lc , bn h~y tin tng chp
nhn, ri mt ng{y n{o bn s hiu r ngha y hn.
Kinh nghim gii hn to nn i sng gii hn. Nu bn mun i sng bn rng m,
bn hy m rng kinh nghim ca mnh bng cch tm ti v to ra nhng tng cng
nh nhng kinh nghim mi. Bn phi ch ng tm kim chng.
M rng kinh nghim v m rng i bn
Chng ta lun lun c th s dng nhng kinh nghim m cuc i cng hin cho chng
ta, nhng chng ta phi lm vic ny mt cch ch ng. Nhng chn la ti c trong i
mnh xut pht t mt kho kinh nghim phong ph m{ ti ~ c i tm kim khng ngng.
Mi ngy ti tm cch m rng. Ch trong 39 nm ca i ngi, ti ~ c mt vn kinh
nghim ca h{ng trm nm. Ti sao ti dm qu quyt nh th?
Mt trong nhng cch quan trng nht ti bt u lm vic ny t nm 17 tui, l{
hc nhng kinh nghim phong ph trong sch v. T nh ti ~ x|c tn, c|c l~nh o l
nhng ngi c sch gii. Sch c th dn ti ti nhng min t kh|c ti gp c
nhng nhn vt c |o nh Abraham Lincoln hay Ralph Waldo Emerson, ti nhn h
lm thy dy mnh. Ti cng x|c tn rng qua nhng trang sch ti c th tm ra nhng gii
php cho hu nh mi cu hi ca mnh.
Cch hiu qu nht hiu bit su xa v cuc i v{ con ngi l cung cp cho mnh
nhng mc chn la rng ri nht, l tip cn c ti a nhng loi kinh nghim khc
nhau. Bn hy nh, mi gii hn trong cuc i bn c l ch l nhng gii hn trong kinh
nghim ca bn. V th, bn hy m rng kinh nghim ca bn v bn s m rng c cuc
i bn ngay lp tc.
"Cch duy nht khm ph ra gii hn
ca mt iu g l vt qua n tin ti v hn"
-ARTHUR C. CLARKE
Gi }y chng ta k ra mt s kinh nghim mnh m nht ~ hnh th{nh cuc i chng
ta. Bn hy dnh t pht by gi v vit ra nm kinh nghim mnh nht hnh thnh con
ngi ca bn nh hm nay. Khng ch k ra kinh nghim, nhng bn cn phi ni n ~
nh hng th n{o i vi bn. Nu bn vit ra mt kinh nghim thot u c v nh hng
tiu cc i vi bn, bn h~y ngh ra mt gii thch khc v kinh nghim y. Bn hy nh,
mi chuyn xy ra trn i u c mt l do v mt mc ch v n u c ch cho chng ta.
C khi chng ta phi mt nhiu nm khm ph ra gi tr ca n. Nhng mi kinh nghim
nhn loi u c mt gi tr.
Khi bn xt li nhng kinh nghim ~ c nh hng tch cc i vi cuc i mnh, bn
cng ng qun ngh ti mt vi kinh nghim mi m n{o c th rt c gi tr v{ |ng
bn theo ui. Bn cn c kinh nghim mi no? Mt cu hi rt hu ch ti ngh cho

bn: " thnh cng thc s mc cao nht, t c iu ti thc s mong mun cho
i mnh, ti cn nhng kinh nghim no?".
Mt trong s nhng kinh nghim ti ~ chia s vi gia nh ti l{ i ph}n ph|t nhng
ba ti ngy l T n cho nhng ngi ngho kh v v gia c. Ti khng bao gi qun
c phn ng ca a con trai t ca ti, lc n mi 4 tui. Hm y l ln u tin
Jairek tham d v{ gia nh chng ti n mt cng vin Oceanside, California. Chng ti
gp mt ng gi ng trn sn mt phng tm khng c ca, trn mnh p nhng qun o
c ng nht c cc thng rc. Con trai ti l lng v b ru di ca ng v cm thy hi
hong s.
Ti a thng thc n cho ch|u v{ bo, "Con li trao nhng thc n n{y cho ng gi{ v{
chc ng l T n vui v i". Jairek thn trng tin li gn ng gi. N kh n bng chic
thng to ng thc n v{o phng tm ch ng gi ng ri t nh xung nn nh. ng gi
c v nh ang say ru hay ngi ng. Jairek chm v{o ngi ng v ni, "Chc ng l T
n vui v". Thnh lnh ng gi nhm ngay dy v nm ly tay con trai ti. Tim ti p thnh
thch nh mun tung ra khi lng ngc v{ ti ang nh chy li th ng gi cm ly bn tay
con trai ti v hn lia la. ng th th{o, "c|m n ch|u bit lo cho ng". Mt kinh nghim qu
b|u cho a b 4 tui!
Bn hy nh, tng giy pht ca cuc i l{m nn con ngi chng ta. Chng ta phi
bit tn dng n, theo ui v to ra nhng giy pht gip nng cao ch khng gii hn i
sng mnh.
Chng 18 C TNH
QUYT PHT TRIN
"Khng c g v i c thc hin

nu khng c nhng con ngi v i;
v con ngi v i nu h quyt tm tr nn v i."
-CHARLES DE GAULE
Khng thy du vt g trn thn th anh ta. Ngi Nht ~ giam gi anh ta trong mt cn
phng cht hp sut 24 gi, nhng h khng h |nh p hay tra tn anh. Thm ch h cn
cho anh mt, hai iu thuc...v sau mt cuc i thoi lch s, anh lnh M n{y ~ t tay
vit 1 bn t th v v s nhng s bt cng v tnh ph hoi ca i sng theo kiu M v
ca ngi tnh u vit v{ nh}n o ca ch pht xt Nht. Sau bn t th ny, anh cn cung
cp cho qu}n i Nht nhng thng tin qun s, t gic cc bn t ca mnh v{ hng h|i t
co chnh t quc ca mnh.
iu g ~ l{m cho con ngi n{y ho{n to{n o ngc th gii ca mnh v t b tt c
nhng nim tin m{ anh ~ c hun c t b n gi? iu g ~ khin anh ph nhn
nhng gi tr c bn m{ anh ~ m p by lu v by gi chy sang cng tc vi qu}n ch?

Mt s thay i duy nht n{o ~ to nn mt chuyn bin ton din trong t tng, cm
xc v{ h{nh ng ca con ngi ny?
Cu tr li l ch hiu c con ng ~ a anh ti ch thay i c tnh ca mnh.
Gi }y anh ch n gin h{nh ng hp vi ci nhn mi ca anh v bn thn mnh.
Trong sut cun sch ny, bn ~ cng ti khai th|c tm nh hng ca nhng nim tin,
mt trong nhng yu t ca H thng ch o hng dn mi ph|n o|n ca chng ta. Cc
nim tin hng dn ta ti cc kt lun v v th chng dy ta cch cm nhn v{ h{nh ng.
Tuy nhin, c nhiu mc nim tin khc nhau vi nhng tm mc nh hng khc nhau
i vi cht lng i sng chng ta. V d, nhng nim tin ca bn v mt ngi bn thn
no ca bn s n nh cch bn suy ngh v{ cm nhn v th|i ca ngi bn y v v
ngha m{ bn g|n cho c|c h{nh ng ca anh ta. Nu bn "bit" anh ta l{ ngi d mn, th
d anh ta c v tc gin mt lc n{o , bn vn khng h thc mc v thin ca anh ta.
Nim tin ny s hng dn mi hnh vi giao tip ca bn vi con ngi n{y. Nhng n s
khng nht thit nh hng ti c|ch i x ca bn vi mt ngi xa l. Nhng nim tin
ny ch nh hng n bn trong mt lnh vc c bit ca i bn: cc giao tip ng x
vi ngi bn ny.
Tuy nhin, mt s nim tin c tm nh hng rng ln n cuc i bn, l{ nhng
nim tin tng qut. Nhng nim tin ny c nhng hu qu su rng v{ xa hn. V d
nhng nim tin ca bn v loi ngi ni chung s khng ch nh hng n cch bn i
x vi ngi bn ca bn, m vi bt k ai bn gp. Nhng nim tin ny s t|c ng mnh
trn ngh nghip ca bn, mc d tin cy ca bn, i sng gia nh ca bn,.v.v...
V d, nhng nim tin tng qut ca bn v s thiu thn v s d tha s n nh mc
lo lng ca bn v s lng ca bn v phng din thi gi, tin bc, sc lc v tinh
thn. Nu bn tin rng chng ta ang sng trong mt th gii ngho v ngun lc - trong
th gii ny ch c tin bc, thi gi, tnh yu l{ d dt - bn s lun lun sng trong s s
hi l mnh khng bao gi c . S lo lng ny s nh hng cch bn suy ngh v nhng
ngi chung quanh, c|c ng nghip, kh nng kinh t ca bn v{ c|c c hi ni chung.
Th nhng, mnh hn tt c nhng nim tin ni trn, c mt nim tin c bn soi sng v
gn lc mi nhn thc ca chng ta. Nim tin c bn n{y iu khin trc tip s nht qun
ca chng ta trong cc quyt nh ca i sng mnh. l{ nhng nim tin v c tnh ca
bn.
Vy c| tnh l{ g? n gin l{ nhng nim tin chng ta dng xc nh tnh cch
ring ca mnh, ci lm chng ta tr thnh duy nht - tt, xu, hay trung lp - khc hn mi
c nhn khc. V cm gic chc chn ca chng ta v bn thn mnh to thnh nhng ranh
gii cho cuc sng chng ta.
"Chng ta cm nhn c nh hng
cao qu nht ca nhng con ngi xut sc
sau khi chng ta mt i s hin din ca h".

- RALPH WALDO EMERSON
Tt c chng ta u hnh ng nht qun vi ci nhn ca chng ta v con ngi thc s
ca mnh, cho d ci nhn c chnh xc hay khng. L do l v trong chng ta c mt sc
mnh v song, l{ nhu cu nht qun. Trong sut cuc i, chng ta ~ quen lin kt s
au kh vi tnh bt nht v s tha mn vi tnh nht qun. Bn h~y ngh v iu .
Chng ta s |nh gi| mt ngi th no khi ngi y ni mt {ng l{m mt no, mun coi
mnh l th n{y nhng li x s th khc. Chng ta gi h l hng o c gi, tiu nhn, bt
nht, hay thay i, khng th tin cy. Tt nhin bn khng mun mnh thuc hng ngi y.
Ngc li, khi chng ta x s nht qun theo c tnh ca mnh, chng ta cm nhn c
nhng nim sung sng to tt. Vi nhng ngi x s nht qun vi c tnh ca h, chng
ta gi h l nhng ngi trung thc, tin cy c, thng minh, n nh, hp l, kin nh.
Tt nhin bn mun mnh thuc loi ngi ny.
C tnh chng ta hnh thnh nh th no?
Trong chin tranh Triu Tin, rt nhiu t binh M ~ t gic cc bn t ca mnh. L do
ch yu l{ v ngi cng sn Trung Quc hiu rt r sc mnh ca c tnh trong vic thay i
tc thi khng ch cc nim tin v gi tr m p lu, m c cc hnh ng ca mt ngi.
H khng cn hnh h hay tra tn th xc, m h khn kho p dng hnh thc chin tranh
tm l ring ca h, khng ch n thun nhm thu thp thng tin hay bt phc tng, m l
ci ha nhng chin binh M i theo trit l chnh tr ca h. H bit rng nu h c th a
ngi chin binh ny vo h thng nhng nim tin v gi tr mi, anh ta s t nhn thy vai
tr ca t nc anh ta trong chin tranh l v ch v ph hoi v v th anh ta s sn sng
h tr h trong bt k iu g h yu cu. V h ~ th{nh cng. Hiu c nhng g h ~
lm c th gip bn hiu c bn ~ t n c| tnh ang c ca bn nh th no v bn
c th pht trin n cch no. V pht trin c c tnh, bn c th pht trin c i sng
ca mnh ch trong mt thi gian ngn.
Bn hy t hi mnh, bn ~ chn c tnh cho mnh mt cch thc, hay c tnh ca bn
l{ do ngi khc xp t cho bn, do nhng bin c quan trng trong i bn to ra v do
nhng yu t kh|c ~ xy ra m bn khng thc hay khng chp nhn? Bn ~ chn
nhng cung cch ng x nht qu|n n{o gi }y chng gip hnh th{nh nn tng cho c
tnh ca bn?
Liu bn c sn sng chu au n cng cc cu gip mt ngi l khng? a s u
c cu tr li u tin l, "Dt khot khng". Th nhng trong mt cuc nghin cu vo
nm 1970, c|c nh{ nghin cu ~ kh|m ph| ra rng nu mt ngi t ti ch tin tng
rng s nht qun ca c tnh h da trn iu , th h chc chn s c mt hnh vi x
th}n nh th.
Cuc nghin cu ~ chng minh rng nu ngi ta c yu cu c nhng quyt nh
nho nh lc u, ri thc hin tip theo hai h{nh ng cho thy nu khng t nguyn x
thn s l{ con ngi "v c tnh", th nhiu ngi s bt u pht trin mt c tnh mi. H

s nhn ra mnh l nhng ngi "hin thn", nhng ngi t nguyn mt cch v v li
bng s hi sinh ca mnh cu gip nhng ngi cn n h. Lc h s cm thy b
thc bch bi sc mnh ca c tnh mi ca h h h{nh ng m khng cn n o v
thi gi, tin bc hay nhng hi sinh h phi chu. Ci nhn ca h v bn thn mnh nh
nhng con ngi "hin thn" tr thnh tm gng phn chiu chnh bn thn h. Khng c
lc by no mnh hn l c tnh trong vic hnh thnh thi con ngi.
Pht trin c tnh
Nu bn thy rng c tnh ca bn khng c nh bn mong mun, bn hy thc hin
4 bc sau }y pht trin c tnh ca mnh:
1. Bn hy vit ngay ra danh sch tt c cc yu t bn mun c trong c tnh ca mnh.
trong khi vit, bn hy tin tng rng ch cn bn quyt tm l bn c th thay i. Ai c
nhng c tnh m bn mun c? H c th lm mu mc cho bn khng? Bn hy tng
tng bn s ht th th no? i ng th no? Suy ngh th no? Cm nhn th no?
2. Nu bn thc s mun pht trin c tnh v i sng ca mnh, th ngay lc ny, bn
hy c thc quyt nh mnh s l con ngi nh th no. Hy h hi nh mt a b v m
t con ngi m bn mun tr thnh hm nay. Hy vit ra danh sch pht trin ca bn.
3. By gi bn hy khai trin mt chng trnh hnh ng m bn c th thc hin
thc y bn thc rng bn ang sng trung thc v nht qun vi c tnh mi ca mnh.
Trong khi khai trin chng trnh ny, bn hy ti nhng bn b m bn thch giao tip.
H c gip tng cng hay ph hoi c tnh m bn ang xy dng?
4. Bc cui cng l gn b vi c tnh mi ny ca bn bng cch lm lan ta n ra
chung quanh bn. Tuy nhin cch lan ta quan trng nht li l cng b cho chnh bn thn
bn. Hy dng nhn hiu mi ca mnh m t bn thn mnh mi ngy, ri n s tr thnh
tp qun ca bn.
"Nu tt c chng ta u lm nhng g mnh c kh nng lm,
chng ta s khin chnh mnh phi thc s kinh ngc"
-THOMAS EDISON
Tng lai c tnh ca bn
Chng ta sng trong mt th gii pht trin khng ngng, v v th c tnh ca chng ta
cng phi lin tc trin n cm th c tt c cht lng cao p nht ca cuc sng.
Bn cn thc v nhng iu c th nh hng n c tnh ca bn, nhn ra nhng tc
ng tch cc v tiu cc v kim sot ton din tin trnh ny. Bng khng, bn s tr
thnh t nhn ca qu kh mnh. Bn hy t hi mnh, "Ti lc ny c phi vn l cng mt
ngi nh lc ti bt u cm c cun sch ny khng?"

Bn thn ti lun lun t trau gii mnh pht trin v{ ngi ta thng ngc nhin khi
thy ti c mt mc t tin tht cao khi lao mnh vo nhng cuc phiu lu mi. Ngi ta
thng hi ti, "L{m sao anh l{m c qu nhiu chuyn trn i?" Ti ngh phn ln l do
ti c ci nhn khc vi phn ln ngi ta: trong khi a s cn phi c thc lc th mi dm
t tin, th ngc li, ti quyt nh phi cm thy t tin trc, nh ti c nim tin chc
kin tr cho ti lc ti c c thc lc. Chnh v th m c tnh ca ti khng b gii hn bi
nhng kinh nghim ca qu kh.
Bn v ti cn pht trin ci nhn v bn thn mnh: chng ta l ai? Chng ta cn chc
chn rng nhng ci nhn chng ta t d|n cho mnh khng c gii hn mnh, nhng phi
kch thch mnh tin ti, chng ta lun lun lm cho nhng g ~ tt ni ta c mi mi
tr nn tt hn. }y l{ sc mnh ca nim tin.
Bn hy phn khi, hy thoi m|i. H~y vui a nh tr th. H~y kh|m ph| nhng cuc
phiu lu n vi bn tng ngy tng gi v pht trin thc chc chn rng mi ngy bn
qua i bn u tr thnh tt hn, mnh hn v{ tha m~n hn.
By gi chng ta gii tr mt cht vi 7 ngy th thch. Mi ngy ti s cung cp cho bn
mt bi luyn tp ngn bn p dng nhng g bn ~ hc v cng hin bn c hi bt
u gt hi nhng hoa qu ca mt s chin lc v{ phng ph|p bn ~ c trnh by.
No chng ta bt u By ngy hnh thnh nh mnh ca bn.
PHN BA: BY NGY NH HNG

VN MNH CA BN
Chng 19: VN MNH CM XC: THNH CNG
CH THC DUY NHT
Ngy mt
* Mc tiu ca bn.
Kim sot cc cm xc thng xuyn ca bn
v bt u un nn mt cch thc v quyt tm
cc kinh nghim sng hng ngy ca bn.
Khng c thnh cng no thc s l thnh cng m thiu thnh cng ca cm xc. Tuy
nhin, trong s ba ngn cm xc m chng ta c t ng din t, th mt ngi bnh

thng ch cm nghim khong mt chc cm xc khc nhau trong mt tun l. iu ny
khng c ngha l{ kh nng cm xc ca chng ta ch c th, nhng n cho thy chng ta b
gii hn trong vic tp trung vo cm xc v trong chc nng sinh l ca chng ta.
T u s|ch n gi, chng ta ~ khng ngng tm hiu v vic lm ch cc cm xc v
bn ~ khai trin mt tm mc kh rng nhng cng c thay i mt cch nhanh chng
v mnh m bt k cm xc no bn mong mun. By gi bn hiu r rng vic thay i
cch cm nhn ca chnh bn l{ ng lc n {ng sau hu ht c|c th|i c x ca bn. Th
nn }y l{ lc bn khai trin mt chng trnh nng ng cho vic x l cc mu cm
xc tiu cc m bn thng cm nghim. Mt vic cng quan trng khng km l bn to
cho mnh kh nng ph|t trin v lng v cht s thi gian m bn tri qua trong cc trng
thi cm xc gm:
* Chc nng sinh l
* Tiu im
* Cc cu hi
* Cc khun mu ph
* S dng t ng chuyn i
* Cc n d
* Khoa iu khin bng lin tng
* Cc nim tin
* Tng lai thi thc
* Cc gi tr
* Cc nguyn tc
* Cc kinh nghim i chiu
* C tnh
Mc ch ca bi luyn tp hm nay n gin thi: lm cho bn thc v cc mu cm
xc hin c ca bn v gip bn s dng ti a c|c k nng trn }y khi cn bo m
hnh th{nh nh mnh cm xc ca bn mi ngy.
Chng 20 VN MNH THN XC: NGC T AU

KH HAY CUNG IN HNH PHC
Ngy Hai
* Mc tiu ca bn:
Cng nh bn hc cch luyn tp h thn kinh ca bn to ra nhng thi mang
li cho bn nhng kt qu mong mun, vn mnh ca th xc m kinh nghim ca bn da

vo cng ty thuc cch bn luyn tp vic chuyn ha v vn ng c bp tao ra nng
lng v sc do dai nh bn mong c.
Mc tiu ca anh ta l ph mt k lc th gii. Trong sut 11 ngy luyn tp cng thng,
anh lin tc chy 21 gi mi ngy v ch ng 3 gi mi ti. Th thch tinh thn cng khc
nghit khng km th thch th cht: anh phi di chuyn t th gii quen thuc hng ngy
m{ anh ~ sng t nh bc sang mt th gii m mc tiu h{ng u ca anh l{ bc
tin k tip. Anh b nhiu nm khng ch luyn tp th xc m c tinh thn ca mnh. Mc
tiu anh nhm ti l g? Chng minh ngun tim nng th cht v tn m mi ngi u ct
gi ni mnh. Bng vic ph v k lc c v{ chy trn 1,000 dm trong 11 ngy 19 gi,
trung bnh 84 dm mt ng{y, Stu Mittleman ~ chng minh rng nu bit c|ch iu khin
tinh thn v th xc ca mnh, ngi ta c th to nhng kt qu vt xa nhng g m x
hi coi l{ con ngi c kh nng l{m c. Bng tm gng ca mnh anh ~ chng minh
rng kh nng ca con ngi vt qu sc tng tng v chng ta c th thch ng vi
bt c iu g nu chng ta ra cho mnh nhng i hi hp l mi ngy mt gia tng. Mc
ch ca chng n{y l{ chia s vi bn nhng b quyt c bn ~ to sc mnh cho Stu
Mittleman rn luyn mnh hon thnh nhim v tuyt vi ny.
Ti ~ nhiu nm tm hiu nhng con ngi m ti coi l nhng bc thy trong lnh vc
chuyn mn ca h, v lnh vc sc kho th cht v s do dai l mt tiu im quan
trng i vi cuc i ca ti trong sut mt thp nin. Khi ti bt u cuc nghin cu
trong lnh vc ny, Ti b hoang mang v s ri lon ca c|c quan im i nghch nhau do
nhng chuyn gia c coi l{ c trnh ngang nhau pht biu ra. dung ha cc kin
tr|i ngc nhau , ti ly kt qu lm tiu chun s 1. Nhng ai thng xuyn t nhng
kt qu c cht lng l nhng ngi ti theo ui v hc hi. th nn, mt b|c s
chuyn gia t vn v sc kho cho cc bnh nhn m chnh ng ch cn nng 30 kg th kh
l{m ti tin; cng vy, ti phi nghi vn v trnh ca mt chuyn vin th dc th hnh m
thn hnh ca chnh c ta coi cn ci v mi khi tp luyn th y nhng thng tch ni
ngi.
Ln u tin khi ti nghe k v Stu Mittleman v nhng thnh tch ca anh, ti thc s
b cun ht, nht l khi ti nghe k thm l tt c nhng ngi chng kin thnh tch ca
anh u ni rng lc anh ta t mc 1,000 dm th trng anh ta cn kho hn lc anh ta mi
xut pht! Anh ta khng h b chn thng n{o - mt vt da b gip cng khng! iu g ~
gip anh t ti mc tt cng ca thn th anh m vn cn c th gia tng ti a tim nng
ca mnh m khng lm n b thng tn?
Chc hn l{ Stu ~ chun b k lng cho cuc chy ca mnh. Anh c cc bng thc s v
tm l hc th dc, x hi v tm l x hi hc v{ ang chun b lun n tin s v sinh l hc
th dc i hc Columbia. Nhng kin thc qu bu nht i vi anh l bit phn bit r
sc kho v s do dai khng phi l mt. }y l{ mt kin thc m Jim Fixx khng c: ng l
tc gi ni ting ca cc sch v mn chy in kinh, ng l{ ngi do dai, nhng li khng
c sc kho.

Chnh xc ti mun ni g khi phn bit gia sc kho v s do dai? Do dai l "kh
nng th cht thc hin cc hot ng th dc". Ngc li, sc kho l "tnh trng mi b
phn trong c th u hot dng mt cch ti u: thn kinh, c bp, xng ct, tun hon,
tiu ha, bch huyt..." Nhiu ngi ngh rng sc do dai i phi c sc kho, nhng thc
tnh chng khng nht thit i i. C c sc kho ln s do dai l iu l tng, nhng
nu bn t sc kho ln hng s mt, bn s lun hng th c nhng iu tt p to
ln trn i. Nu bn nhm t sc do dai m hi sinh sc kho, e rng bn khng th
vui hng thn hnh tuyt m ca mnh.
Bn c th t c th qun bnh ti u gia sc kho v s do dai nh vic luyn tp
hot ng chuyn ha ca bn. Chng ta c th luyn tp t}m tr v{ c bp th no, th
chng ta cng c th luyn tp hot ng chuyn ha ca mnh nh vy.
S khc bit ln nht gia sc kho v s do dai l ch hiu c s khc bit gia
vic luyn tp thn kh (aerobic) v vic luyn tp k kh (anaerobic), gia s chu ng
(endurance) v sc mnh (power). Th}n kh c ngha l{ "c oxygen" v{ ni n vic luyn
tp vi cng va phi nhng ko d{i trong mt thi gian. H thng thn kh ca bn l
h thng to sc chu ng, gm c tim, mch mu, phi v{ c|c c bp thn kh. Nu bn
kch hot h thn kh ca bn bng ch n ung v luyn tp ng mc, bn t chy
cht bo lm nhin liu.
Ngc li, k kh c ngha l{ "Khng c oxygen" v{ ni n vic luyn tp to ra nhng
t sc mnh ngn ngi. Luyn tp k kh t chy Glycogen lm nhin liu, ng thi lm
cho c th d tr cht bo. h di truyn ng mt tr trong kh nng t cht bo ca c
th v trong thc t, nhiu ngi bm sinh ~ c mt h thn kh hon chnh. l{ nhng
ngi m chng ta phi ganh t v hnh nh h c th n bt c th g m vn khng b bo
ph.
Hu ht cc loi tp luyn th dc c th l thn kh hay k kh, ty theo cng ca
vic luyn tp. i b, chy b, p xe p, bi, nhy,.v.v...c th mang li mt trong hai hiu
qu l thn kh hay k kh. Nu nhp tim p chm l thn kh, nhp tim p nhanh th l k
kh. Thng thng, cc mn th thao nh qun vt, bng r, bng | v{ c|c mn th thao
tng t l k kh.
Chng ta ang sng trong mt x hi k kh qu nhiu v thn kh qu t, nh hng tiu
cc n cht lng sc kho ca chng ta. trong x hi cng nghip v hin i, ngi ta
tr nn t hot ng. Mi ch my thp nin trc, ngi ta cn lm hu ht cng vic trong
nh bng tay ch}n. Nhng nay chng ta s dng my mc nhiu v v th t vn ng thn
th. Cho nn chng ta c nhu cu luyn tp th dc b p vo ch thiu hot ng do
trng thi t hot ng. Tic thay, nhiu ngi tuy c nhng hng tt, k c cc vn ng
vin in kinh, ang ng{y c{ng tr nn km sc kho hn qua vic luyn tp. L do l v qu
nng rut mun t nhng hiu qu cao nht trong thi gian ngn nht, chng ta to nn
mt th qun bnh khng hp l gia sc kho v s do dai v phi gnh chu hu qu.

Tuy nhin, gii php cho tnh trng n{y cng n gin. B quyt ca Stu Mittleman l
anh ~ hiu rng sc kho v s do dai phi i i vi nhau. Theo tin s Maffettone, chng
ta c th t c iu ny nu hiu c rng:
...mi chng trnh luyn tp i hi ta phi bt u bng vic xy dng mt c s thn
kh - mt thi k m chng trnh luyn tp ca chng ta phi da hon ton trn hot ng
thn kh v hon ton khng c loi luyn tp k kh. Thi k c bn ny c th ko di t ti
thiu 2 n ti a 8 thng v trong thi k ny ta phi luyn tp thn kh ti mc pht trin
ti u. Tip theo l thi k luyn tp k kh khong mt, hai hay ba ln mi tun... Pht trin
ng mc h thn kh khng nhng s lm bn thnh vn ng vin gii hn, m n cn gip
t chy cht bo d tha hai bn hng ca bn, ci thin h min nhim, cho bn thm
nng lng v gip bn tng i kh b chn thng. Ni tm li, n gip xy dng ton
din sc kho v sc do dai ca bn nh vic iu khin hot ng chuyn ha ca bn bng
vic luyn tp thn kh v k kh ng mc.
Stu Mittleman qu quyt vi chng ta rng chng ta c th duy tr v ci thin c sc
kho ca mnh cho ti tui gi{. iu quan trng trong lnh vc ny khng phi l thi gian
m l quyt tm ca chng ta trong vic to mt np sng pht trin sc kho. Tuy ch c
mt s ngi c may mn bm sinh t chy cht bo hay c tri cho nng khiu tc
hay th lc, nhng bt k ai cng c th t c sc kho v s do dai nu thc v
quyt t}m iu khin h sinh ha ca c th mnh.
"Chng ta khng b gii hn v tui gi;
chng ta c tui gi gii phng".
-STU MITTLEMAN
Ngun sui ca tui tr
Mt bu vt khng th ph nhn ca nn vn minh ca chng ta l tui tr v sinh lc.
Bit bao ngi mi mit tm mi cch hu nh c th ko di "tui thanh xun" ca mnh,
trong khi ngun mch ca tui tr ~ c sn trong mi con ngi. Ngun mch n{y c
gi l{ hormon tng trng hay kch thch t tng trng ca con ngi (HGH). HGH kch
thch s tng trng ca c|c m, tng s do dai ca c bp, kch thch tnh {n hi, l{m c
bp ny n, kch thch s tng trng ca xng v{ c|c c quan v{ gip gi cc m kho
mnh. T lc bn ch{o i cho ti khong 30 tui, HGH c phng thch t nhin vo
trong mch mu khong 1 gi ri sau khi bn i ng v{ cng mt ln trc khi bn thc
dy vo bui s|ng. lng phng thch HGH s gim i theo thi gian. n 60 tui, khong
30% {n ng tit ra t hay khng cn tit ra cht ny.
Ngi ta suy o|n rng {n b{ tui gi vn cn tit ra kch t tng trng ny v do
l{ mt l do khin h sng th hn.
Chng ta cng nhn c nhng t tit ra cht kch t tng trng sau nhng cuc
luyn tp nng hay sau mt chn thng trm trng v HGH l mt cht cha lnh. Ngy nay
HGH c tng hp trong cc phng th nghim v c dng cho cc tr b ci v ln kch

thch sc tng trng ca chng. Nhng bn lm cch no lm gia tng kh nng t
nhin phng thch HGH vo trong c th ca bn? Mt cch kch thch hiu qu l luyn tp
mnh mt cch chp nhong v lin tc. Ngha l{ bn thc hin lin tc mt vn ng ch
ko di khong 35-45 gi}y thi, nh tp c t chng hn. Cc th nghim Miami, Florida
~ cho nhng kt qu kinh ngc. Nhng ngi tui 60 m{ 10 n 15 nm trc khng c
vn ng c bp c c t v h ~ to c nhng lng c bp tng ng vi lng
c bp ca nhng thanh nin 21 tui, vi nhng mc nng lng thch hp.
iu ny chng t bn d tui 70 hay 80 vn c th kho bng hi bn 20 tui hay 30
tui! Khng nhng bn c th tip tc to sc chu ng bng luyn tp th}n kh nh chng
ta ~ ni trn, m bn cn c th tng sc mnh ca bn bng nhng t luyn tp k kh
ngn. Ch cn nh mt iu: h~y cho c th bn cht b dng cn thit. ng lm hi c
th bn bng vic s dng qu| |ng nhng cht nh ng, cht bo, mui, hay tht. Nu
chng ta kim so|t c thn xc ca mnh by gi, chng ta s l nhng phn t mnh m
v{ y sinh lc c nhng cng hin qu bu cho x hi v{ vui hng ti a i sng ca
mnh.
"Thn th con ngi l hnh nh
p nht ca linh hn con ngi".
-LUDWIG WITTGENSTEIN
Chng 21 VN MNH CC MI QUAN H NI

CHIA S V QUAN TM
Ngy Ba
* Mc tiu ca bn:
Gia tng mnh cht lng cc mi quan h c nhn ca bn v o su mi tng quan
cm xc vi nhng ngi bn thng mn nht bng cch xem li su nguyn tc c bn ca
s thnh cng trong cc mi quan h.
S thnh cng ca chng ta ch l{ v ngha nu khng c ai chia s. Thc vy, mi
cm xc nhn bn m{ chng ta mong c nht l{ c gn b vi nhng tm hn khc.
Sut trong cun sch n{y, chng ta ~ ni v nh hng ca cc mi quan h trong vic
nh hng c tnh, gi tr, nim tin v cht lng ca cuc sng chng ta. c bit, bi tp
luyn hm nay c mc ch n gin l nhc bn nh li s|u im c bn c gi tr i vi
mi mi quan h. Chng ta hy tm tt s|u im y hm nay:
1. Nu bn khng bit r nhng gi tr v qui tc ca nhng ngi m bn chia s
quan h, chc chn bn s gp au kh.

Ngi ta c th yu nhau, nhng nu v l do n{o m{ h lin tc vi phm cc qui tc
ca ngi m{ mnh thng, th s c bun bc v dn vt trong mi quan h ny. Bn hy
nh rng, mi mi bun bc bn c vi ngi kh|c u l bun bc v s vi phm qui tc v
khi ngi ta c quan h mt thit vi nhau, th s ng chm gia cc qui tc ca nhau l
iu khng th trnh. Nu bn bit r nhng qui tc ca mt ngi, bn c th phng nga
trc c nhng ng chm nh th.
2. Mt rc ri ln trong cc mi quan h l do s kin a s ngi ta c quan h
c mt iu g
H mun tm kim ngi no c th lm cho h hi lng. Trong thc t, c mt cch
bo m cho mi quan h ca bn vng bn, l{ coi mi quan h ca bn l{ ni bn
cho i, ch khng phi ni bn nhn vo.
3. Ging nh mi iu khc trn i, nui dng mt mi quan h, cn phi
tm kim mt s iu - v phi tm kim.
C mt du hiu cnh gic trong mi quan h nhc nh bn phi gii quyt cp thi
mt vn trc khi n vut khi tm tay. Trong cun Lm Th No Lun Lun Yu, tin
s Barbara DeAngelis nu ra 4 giai on tai hi c th git cht mt mi quan h. Nu xc
nh c chng, bn c th can thip kp thi v loi b c cc vn trc khi chng
tr thnh nhng thi quen nguy hi e da chnh mi quan h.
GIAI ON 1: CHNG I
Giai on th nht th thch mi quan h l khi bn cm thy c s chng i. Hu nh
bt c ai c mi quan h u gp nhng lc mnh cm thy chng i iu ngi kia ni
hay lm. S chng i xy ra khi bn cm thy kh chu hay hi xa c|ch ngi kia. C th
mt bui tic ngi kia ni a mt cu lm bn kh chu v bn ngh l ra h khng nn
ni. Ci rc ri l ch hu ht chng ta khng th l vi ngi kia tnh cm chng i ca
mnh v v th n c ln ln mi cho ti khi n tr thnh...
GIAI ON 2: NGHI K
Nu s chng i khng c x l, n s tr thnh nghi k. Gi }y bn khng ch kh
chu, m bn tc gin vi ngi kia. Bn bt u xa tr|nh ngi kia v dng ln mt bc
tng cm xc. S nghi k ph hy tnh thn mt v{ }y l{ mt quan h tai hi v nu
khng ngn chn, n s mnh ln rt nhanh tr thnh...
GIAI ON 3: T CHI
}y l{ im bn cm thy s nghi k tch t nhiu n ni bn cm thy mnh tm ht
c|ch li cho ngi kia, kch ngi kia bng li hay khng bng li. Trong giai on
ny, bn bt u cm thy tt c nhng g ngi kia l{m u chc tc bn, quy nhiu bn.

}y khng ch xy ra s xa cch v th cht na. Nu s t chi tip tc v{ bt au
kh, chng ta chuyn sang...
GIAI ON 4: DN NN
Khi ~ qu| mt v phi i ph vi s tc gin giai on t chi, chng ta c lm gim
bt ni au ca mnh bng cch lm t cng cm xc. Nh th tr|nh c cm gi|c au kh,
nhng ng thi cng |nh mt cm gi|c sung sng, tha m~n. }y l{ giai on nguy
him nht ca mi quan h v }y l{ im m nhng ngi yu nhau ~ tr thnh "bng
mt m khng bng lng". Khng ai thy hai ngi ny c vn g, v h khng bao gi ci
v~ hay |nh nhau, nhng khng cn mi quan h g c.
Phng ph|p ch yu ngn nga 4 du hiu ny l g? Cu tr li n gin: hy ni
thng vi nhau. Bn hy cho ngi khc bit cc nguyn tc ca mnh. trnh gy to
chuyn, hy dng cc ngn t thch hp. H~y ni n kha cnh tch cc, v d, thay v ni
"Anh khng th chu ni h{nh ng ca em", bn hy ni, "Anh thch em lm th ny
hn". Bn hy tp ct t nhng thi quen c trnh nhng tranh lun khi m bn thm
ch khng cn nh l{ chuyn g na, m ch bit rng bn cn thng bng mi gi.
4. Hy lm cho mi quan h ca bn tr thnh mt u tin cao nht trong cuc
i bn;
Bng khng, n s phi nhng ch cho nhng chuyn khc cp b|ch hn xy ra trong
ngy. Dn d, cm xc su xa v s say m s tan bin.
5. Mt trong nhng thi quen quan trng nht gip bo v lu di cc mi quan h
ca chng ta l tp trung mi ngy lm cho n kh hn ln.
Thay v tp trung n nhng g c th xy ra nu mi quan h ny chm dt. Chng
ta cn nh, khi chng ta tp trung v{o iu g, chng ta s cm nghim iu y. Nu chng
ta lun lun tp trung vo chuyn s mi quan h ca chng ta v, chng ta s bt u
mt cch v thc lm nhng iu gy hi cho mi quan h nhm rt lui khi mi quan
h trc khi chng ta gp rc ri v{ au kh thc s.
6. Mi ngy, hy lin tng n nhng iu bn cm thy yu thch ni con ngi
m bn c quan h. Hy tng cng cm gic gn b ca bn vi ngi y v si m
tnh cm thn mt v s hp dn ca ngi y.
Hy cm thy hnh din v c chia s cuc i vi ngi y. Hy tm v to ra nhng
gi}y pht c bit lm cho mi quan h ca bn tr thnh mt mu mc - mt huyn
thoi!
"Con tim trn y c ch cho mi th,
Con tim trng rng khng c ch cho mt th g."
-ANTONIO PORCHIA
Chng 22 S MNH TI CHNH PHNG PHP

N GIN LM RA CA CI
Ngy Bn
* Mc tiu ca bn:
Kim sot tng lai ti chnh ca bn bng cch hc nhng yu t c bn ca vic thit
lp ca ci.
Tin! l{ mt trong nhng vn gy cm xc nhiu nht trong i ngi ta. Nhiu
ngi sn sng t b nhiu iu qu gi gp bi c c thm nhiu tin. H c gng qu
mc kh nng trc kia ca mnh, ly i thi gian d{nh cho gia nh v{ bn b, hoc thm
ch ph hoi sc kho ca mnh. Tin l mt ngun gc mnh lit to ra au kh cng nh
vui sng trong x hi chng ta. Lm khi tin c dng lm thuc o phm cht i sng
con ngi, m rng h ngn c|ch gia nhng ngi c ca v nhng ngi khng c.
Mt s ngi c gng i ph vi vn tin bc bng cch coi n khng quan trng,
nhng sc p t{i ch|nh l{ iu nh hng ti mi ngi chng ta hng ng{y. c bit i
vi nhng ngi ln tui, thiu tin thng c coi nh thiu nhng ngun lc ch yu
quan trng. Vi mt s ngi, tin bc l ci g b nhim. Vi mt s khc, tin l ngun gc
ca dc vng, kiu ngo, ganh t v thm ch s khinh b. Thc ra tin l g vy? Phi chng
n l{ ngi lm cho cc gic m ca con ngi thnh hin thc, hay n l ngun gc ca
mi ti c? N l dng c hay v kh? L{ ngun ca t do, quyn lc, an ton? Hay n ch l
mt phng tin cho mt mc ch?
Trn l thuyt, c bn v{ ti u hiu tin bc nh mt phng tin trao i. N cho
php chng ta n gin ha qui trnh sng to, chuyn i v chia s gi tr trong x hi. N
l mt tin nghi m{ chng ta ~ cng nhau to ra gip chng ta c s t do chuyn ha
trong cng vic m khng cn lo ngi vic ngi khc c coi cng vic ca chng ta c gi tr
trao i hay khng.
Chng ta ~ quen gn lin nhng au kh trong i sng chng ta vo vic thiu tin: lo
u, tht vng, s hi, thiu n nh, tc gin, nhc nh~, cng thng v nhiu th au kh
khc. Bn c th ngh n i sng ca mt quc gia no, t chc no, hay c nhn no m
khng gp nhng cng thng v tin bc khng?
Nhiu ngi lm tng rng mi kh khn trong i h s tan bin nu h c tin.
Khng g sai lc bng. t n vic kim ra tht nhiu tin t khi l{m cho ngi ta t do.
Nhng ng thi cng l{ iu ng ngn nu bn cho rng c nhiu tin v lm ch nn ti

chnh ca mnh khng em li cho bn nhiu c hi pht trin, chia s v sng to
nhng gi tr cho mnh v{ cho ngi khc.
Vy ti sao nhiu ngi khng t c s sung tc v ti chnh trong x hi hm nay?
Trn th gii hm nay, c nhng ngi ch cn c mt tng nh b v chic my tnh h
lm th trong nh{ xe ca h m{ ~ l{m gi{u n h{ng trn triu la! Cng c nhng
ngi c nhng kh nng khng th tin ni ~ bit cch lm ra v s ca ci v{ duy tr c
n. Vy th ci g ~ cn tr chng ta khng l{m ra c ca ci?
Khi ti i tm nhng b quyt lm ra ca ci bn vng, ti thy r mt iu; lm ra
ca ci l chuyn n gin. Th nhng nhiu ngi khng bao gi lm ra ca ci bi v h
c nhng l hng trong nn mng ti chnh ca h. l{ nhng xung t v gi tr v nim
tin, cng nh nhng k hoch km ci khin hu nh lun lun bo m s tht bi v ti
ch|nh. Chng n{y s khng cung cp cho bn tt c nhng g bn cn bit lm ch ton
th i sng ti chnh ca bn. Mt chng s|ch khng t{i n{o ni ht c! Nhng
chng n{y mun cng hin cho bn mt t yu t cn bn m bn c th s dng kim
sot ngay lnh vc ht sc quan trng ny trong i sng.
Chng ta bt u bng cch nh n sc mnh m nim tin ca chng ta phi c
kim sot hnh vi ca mnh. L do ph bin nht ct ngha ti sao nhiu ngi khng thnh
cng v t{i ch|nh, l{ h c nhng lin tng ln ln v vic cn phi l{m g c nhiu
tin, cng nh v ngha ca vic c tin bc d tha, ngha l{ tin bc vt qu nhu cu
cuc sng hng ngy ca h. Nh bn ~ hc chng 5, tr c chng ta ch bit phi lm g
khi n c tng r rt cn phi trnh g v cn phi i n }u. i vi tin bc, chng ta
c nhng kt qu ln ln. Chng ta t nh rng tin s cho chng ta t do, c c hi cng
hin cho nhng ngi chng ta yu, c hi lm tt c nhng g chng ta m c, c hi c
thi gian th th. Nhng ng thi chng ta li c th tin rng tch ly c nhiu tin,
chng ta phi lm vic vt v hn nhiu, phi dnh qu nhiu thi gi n ni c th chng
ta ~ qu| gi{ c th hng th. Hoc chng ta c th tin rng nu chng ta c tin bc
tha thi, chng ta s khng l{ con ngi o c, chng ta s b ch trch, hoc c th b
ngi kh|c lng gt cp mt. Vy th c gng lm ra nhiu tin lm g?
Nhng lin tng tiu cc ny khng ch gii hn ni chng ta. Mt s ngi cm thy
k i vi nhng ai thnh cng v t{i ch|nh v{ thng ngh rng nu ai lm ra qu nhiu
tin, chc hn h ~ phi lm mt iu g ginh git vi nhng ngi khc. Th l h
c lin tng i khi rng, " C qu nhiu tin l{ iu xu". Lin tng ny c th lm bn
i n kt lun rng lm giu s lm bn th{nh ngi xu. Bng c|ch k s giu sang ca
ngi khc, chng ta d kch ng mnh xa trnh chnh s y v ca ci m mnh cn
v{ ao c cho i sng.
L do ph bin th hai khin nhiu ngi khng bao gi lm ch c tin bc l v h
ngh vic ny qu phc tp. H cn c mt "chuyn gia" gip x l vn ny cho h. Tuy s
hng dn ca chuyn gia trong vn n{y l{ iu qu b|u, nhng tt c chng ta phi hc
tp hiu r nhng hu qu ca cc quyt nh ti chnh ca mnh. Nu bn ch bit nh
v vo mt ai khc, th d h c ti gii n }u, bn cng s lun lun li cho h v bt

c iu g xy ra. Nhng nu bn t gnh ly trch nhim hiu bit nn ti chnh ca mnh,
bn c th bt u iu khin s mnh ca mnh.
L do ln th ba khin nhiu ngi khng thnh cng v ti chnh l quan nim v s
khan him. Nhiu ngi tin rng chng ta sng trong mt th gii m{ c|i g cng gii hn;
thc ra l cn bit bao nhiu t trng, bit bao nhiu du la, bit bao cn nh{ cht lng,
bit bao c hi, bit bao thi gian. Vi no trng tin s khan him, th nu bn mun
thng, mt ai khc phi thua. l{ tr chi c tng s zero.
Thc t cho thy quan nim khan him ca ci l mt quan nim ngn cn vic lm ra
ca ci. Mt ngi bn thn ca ti, nh kinh t hc Paul Pilzer, a ra mt l thuyt kinh t
rt ni ting gi l l thuyt ha kim. Theo anh, ca ci thc s l do kh nng |p dng l
thuyt "ha kinh kinh t", l{ kh nng tn dng mt iu g rt t gi tr v bin i thnh
mt iu g c gi tr to ln hn nhiu. Thi trung c, nhng ngi thc hnh thut ha kim
~ c gng ha ch thnh vng. H ~ tht bi. Nhng nh c gng ny ca h, h ~ t nn
mng cho khoa ha hc ngy nay. Nhng ngi giu c ngy nay thc s l nhng ngi
ha kim hin i. H ~ hc cch bin i nhng g tm thng thnh nhng g qu gi v
~ t c nhng phn thng kinh t nh s bin i ny. Mi ca ci u bt u t
khi c!
Thut ha kim hin i ~ l{ ngun gc ca nhng thnh cng kinh t cho nhng ngi
giu nht th gii hin nay, nh Bill Gates, Ross Pero, Sam Walton hay Steven Jobs. Tt c
nhng ngi n{y u ~ tm c|ch li dng nhng vt c gi tr tim n- tng, thng
tin, h thng -v t chc chng sao cho nhiu ngi hn c th s dng chng. V khi h
tng thm gi| tr ny, h bt u to dng nhng vng quc kinh t khng l.
Chng ta lc qua 5 bi hc c bn to dng ca ci l}u d{i. Sau chng ta s hnh
ng ngay bt u kim sot s mnh ti chnh ca mnh.
1. CHA KHA TH NHT L KH NNG LUN KIM C THU NHP NHIU
HN TRC, KH NNG TO RA CA CI.
Ti xin t cho bn mt cu hi n gin. Bn c th kim c gp i s tin bn ang
kim c by gi vi cng mt lng thi gian khng? Bn c th kim c gp ba
khng? Gp 10? gp mt trm? Dt kho|t l{ c- nu bn bit c|ch lm cho mnh c gi
tr hn 100 ln cho cng ty ca bn hay cho ngi thn ca bn.
B quyt ca s giu sang l tng thm gi tr ca mnh. Nu bn c nhiu t{i hn, nhiu
nng khiu hn, nhiu thng minh hn, nhiu kin thc hn, kh nng l{m nhng ci m t
ngi bit lm, bn c th kim c nhiu tin hn l{ bn ngh.
Mt cch quan trng nht v hiu qu nht tng thu nhp ca bn, l{ tm ra
phng php lun lun tng thm gi tr thc cho i sng con ngi. Ti sao nhng nh
doanh nghip thnh cng ln trn th gii t c nhiu ca ci nh th trong x hi
chng ta? Chnh l v h tng thm nhiu gi tr hn hu ht nhng ngi khc quanh h.

C hai ch li ln m cc nh doanh nghip ny to ra. Th nht, h tng thm gi| tr cho
khch hng bng c|ch tng cht lng i sng ca khch hng qua vic s dng sn phm
ca h. Mc ch thc s ca mt cng ty khng phi ch l thm li nhun, m l to ra
nhng sn phm v dch v gip gia tng cht lng i sng ca mi khch hng m h
phc v.
Li ch th hai m nhng nh doanh nghip mang li l, trong khi to ra sn phm, h
to ra vic lm. V c vic lm, cc con ci ca cng nhn c th c i hc y , hc ln
cao tr thnh nhng b|c s, lut s, gi|o s, nhng nh hot ng x hi v{ tng thm gi|
tr cho ton x hi. Khi Ross perot c hi v b quyt lm giu ca mnh, ng ni, "iu
ti l{m c cho t nc ny l to ra cng n vic lm. Ti kh gii v vic ny v Cha
bit rng chng ta cn n chng". Ta cng cng hin c nhiu gi tr, ta cng kim c
nhiu tin hn nu ta ch tm lm vic .
Ln sng phn phi ca tng lai
Mt trong nhng cch mnh nht tng gi| tr trong thp nin 90 tr i l{ hiu rng
trong x hi hm nay, ca ci c to ra nh vic phn phi. Cc sn phm v dch v thay
i lin tc, nhng nhng ai bit tm ra cch lm ra gi tr to ln v cung cp cho s lng
ln khch hng s ph|t t. }y ~ l{ b quyt thnh cng ca ngi giu nht nc M,
Sam Walton. ng tr nn giu c nh ~ s|ng to ra mt h thng phn phi. Ross Perot
cng ~ l{m chuyn vi ngnh thng tin EDS. nu bn bit ngh ra c|ch s dng nhng
g c sn gi tr ln v phn phi cho dn chng, hay phn phi vi gi thp, l bn ~ tm ra
mt cch na tng thm gi| tr. Tng gi| tr khng ch l to ra sn phm, m l tm ra
mt cch bo m ngi ta gia tng cht lng ca i sng.
ng nhin xt k ra, bn v{ ti u hiu ti sao ngi ta khng thnh cng v ti
chnh. L do l h c nhng nim tin hn hp. Nhng quan trng hn na, hu ht ngi ta
c nim tin c hu l mun n nhn m khng phi b ra ci g. V d, nhiu ngi mun
tng thu nhp mi nm mt nhiu hn, bt k l h c tng phn ng gp cho cng ty ca
mnh hay khng.
Vic tng thu nhp phi gn lin vi tng gi| tr v chng ta c th d d{ng tng gi| tr
ca mnh nu chng ta chu kh hc hi v{ gia tng kh nng ca mnh.
Vi c|c cng ty cng th. Paul Pilzer ni, lao ng l vn. Nu mt ngi c thu nhp
h{ng nm l{ 50 ng{n la v{ c th to ra 500 ng{n la gi| tr, th ti sao khng nhn
ngi n{y v{ u t gia tng t{i nng, hiu bit, th|i v{ trnh ca h, h c th
tng thm 1 triu la khng phi l mt ti sn qu bu lm sao? Khng c s u t n{o
tt hn l{ s u t ca cng ty cho vic {o to v pht trin nhn vin ca chnh cng ty.
"Ca ci l sn phm cakh nng t duy ca con ngi"
-ANY RAND
2.CHA KHA TH HAI L DUY TR CA CI
Sau khi bn ~ c mt chin lc hiu qu tch ly tin ca, kim c mt lng

tin ln, bn s duy tr n th no? tri vi suy ngh ca nhiu ngi, bn khng th khng
duy tr ca ci bng cch ch vic tip tc kim tin. Chng ta tng nghe ni v nhng ngi
ni ting ~ tch ly c mt ti sn khng l ri b mt trng tay trong chc lt, v d
nhng ngi sao in kinh nh t{i nng ~ to c mt ti sn ln nhng ~ to ra mt np
sng lm tiu tn ti sn y khi thu nhp ca h thay i. Khi thu nhp sa st, h thng c
nhng i hi to ln m h khng |p ng ni, th l h mt trng tay.
Ch c mt c|ch duy tr ti sn ca mnh, mt c|ch n gin thi: tiu t hn s tin
bn kim c v em phn thng d vo u t. R rng nguyn tc ny khng hp dn
my, nhng n l{ c|ch duy nht bo m duy tr lu di ti sn ca bn. Tuy nhin, iu
chng ta lun ly lm l l{ ngi ta d kim c nhiu tin bao nhiu i na, h hnh nh
lun tm c|ch tiu s tin . Ngay c nhng ngi thuc loi kim ra tin nhiu nht
cng thng ri v{o cnh "ph sn". Ti sao? V h lm mi quyt nh kinh t ca mnh
da trn tiu chun ngn hn ch khng di hn. H khng c mt k hoch chi tiu r rt,
cng khng c mt k hoch u t. H i v{o con ng tuc dc.
Cch duy nht to dng ca ci l rt ra mt t l phn trm s thu nhp ca mnh v
em u t trc cho mi nm. Tht ra nhiu ngi bit iu n{y, nhng t ngi p dng
v v th c t ngi tr nn giu. Phng ph|p tt nht bo v bn duy tr c ca ci
ca mnh l dnh ring 10% s tin mnh kim c u t ngay c trc khi bn nhn
c s tin y. duy tr ca ci, bn phi kim sot vic chi tiu ca mnh. Nhng ng
khai trin mt ngn sch; hy khai trin mt k hoch chi tiu. Hy t ra thng minh: chi tiu
t hn l{ s tin bn kim c v bn s duy tr c ca ci ca mnh.
3. CHA KHA TH A L TNG THM CA CI
Lm th no? Bn hy thm mt yu t n s nhng hiu qu na v{o phng trnh
m ti va ct ngha: Bn phi chi tiu t hn bn kim c, u t s thng d v ti u
t s tin li pht sinh.
Nhiu ngi nghe ni v s gia tng ly tin ca tin li, nhng rt t ngi hiu n.
Tin li pht sinh gip bn s dng s tin sinh li tip theo thay cho bn. Nhng
ngi thnh cng v ti chnh l nhng ngi dnh ra mt t l phn trm s tin ca h,
u t n v{ tip tc t|i u t s tin li cho ti khi n to ra mt ngun thu nhp kh ln
cung cp nhng nhu cu ca h m h khng lm li.
Nhng phi u t th no v vo ci g? Khng c cu tr li n s cho c}u hi ny.
Trc tin bn phi quyt nh mc tiu ti chnh ca bn l g. Bn mun t ti iu g v
trong thi gian n{o? }u l{ nhng ri ro c th chp nhn, s ri ro khng gy nhiu rc ri
cho bn? Nu khng hiu r bn mun g, cn g v nhng mi quan tm ca bn v nhng
iu c th xy ra, th bn s khng r c phi u t v{o c|i g. iu quan trng nht
trong i sng ti chnh ca bn l quyt nh hiu r nhng loi u t kh|c nhau v{
nhng ri ro cng nh li tc c th c ca nhng loi u t . C|c nh{ t vn kinh t s

gip bn hiu r nhng loi u t kh|c nhau cng vi nhng li tc v ri ro c th c.
Bn cng c th c cc sch ca cc tc gi chuyn mn v vn n{y. Nhng iu quan
trng l bn hiu r v quyt nh chu trch nhim v nhng k hoch ti chnh ca chnh
mnh.
4. CHA KHA TH T L O V CA CI CA BN
Nhiu ngi khi ~ c nhiu ca ci li vn cm thy bt n nh nh trc v thm ch
hn trc khi h c ca ci. Ngi ta thng cm thy t an to{n hn khi h ngh h s c
nhiu ca ci hn mt. Ti sao? V h bit l bt c lc n{o cng c th c ngi kin
tng h mt cch v c hay v l v hu qu l bn b mt ca ci.
V d, mt chuyn x~y ra ~ c bo the Wall Street Journal thut li. Mt ngi {n
ng l|i xe trong lc say ru, ~ cm vo khu sng gh bn cnh v v khu sng b
cp c ~ git cht ng ta. V ng, thay v nhn nhn li ca chng mnh l trong tnh
trng say ru, ~ kin hng ch to khu sng l khng c b phn an to{n cho ngi say
ru, b{ i h~ng bi thng 4 triu la v{ b{ ~ thng kin!
Mt s ng nhn ph bin l mun bo v ti sn, ngi ta phi kn |o v{ di tr. Thc
ra thnh tht vn l chnh sch tt nht. Bn khng cn che giu ti sn, m ch cn bo v
n. Nu hm nay bn cha thy nhu cu ny bao nhiu, th mt ngy kia bn s thy khi bn
~ tch ly c nhiu ca ci.
5. CHA KHA TH NM L HNG CA CI MNH LM RA
Nhiu ngi c tht nhiu ca ci nhng vn khng cm thy hnh phc; h cm thy
trng rng. L do l h cha hiu c rng tin bc khng phi l mc ch m ch l
phng tin. Bn v ti phi bo m mnh tm ra c|ch chia s vi ngi khc nhng li
ch m tin ca mang li cho chng ta, bng khng, tin bc chng c gi tr g. Khi bn
kh|m ph| ra c|ch cng hin cn xng vi thu nhp ca bn, bn s cm nhn c
nhng nim vui to ln ca cuc i.
Bn hy nh ti sc mnh v gi tr ca vic b th. Ti c th k cho bn v bc ngot
trong quan nim ti chnh ca ti vo ngy ti cho mt ngi hn 20 la trong lc ti tht
s khng c 20 la cho. Hm y, ti thy thoi mi v cng v nguyn ch nhng
cm gic y ~ gip ti l{m vic tt hn v{ kim c nhiu tin hn. Nhiu ngi s ni,
"i bao gi c tin ti s b th". Nhng bn th ngh coi, cho mi xu khi bn c 1 la th
kh hn, hay cho 100 ng{n la khi bn c 1 triu th kh hn? C}u tr li ~ r r{ng, phi
khng bn? Ti khng ng bn phi d{nh 10 % cho ngi kh|c, nhng bn cn c
quyt tm lun lun dnh ra mt phn t l s tin bn kim c v{ cho i mt phn bn
kim c, n s to ra cho u c ca bn tng l bn lun lun c ri. Bn s khng
cm thy tng thiu v{ c|ch tin tng ny s thay i i bn.

Ti xin kt thc chng n{y bng c}u ni n gin vi bn: thay i cc li tin tng
ca bn v lm ch ti chnh ca bn c th l mt kinh nghim lm hi lng bn trong vic
pht trin con ngi mnh. Bn hy quyt t}m bc v{o con ng ny ngay by gi.
Chng 23 SNG TRUNG THC: QUI LUT C X

CA BN
Ngy nm
* Mc tiu ca bn:
Ta c th c nhng gi tr ln, nhng qui lut ln bnh vc nhng gi tr y, bit t
ng nhng cu hi cho mnh, nhng li khng sng nhng gi tr ca mnh trong thc t
khng? Nu bn thnh tht vi chnh mnh, bn bit cu tr li l c. Mi ngi chng ta lc
ny hay lc khc vn cho cc hon cnh chi phi mnh, thay v chng ta phi kim sot cc
trng thi v quyt nh ca mnh v ngha ca cc hon cnh. Chng ta cn c mt cch r
nt m bo mnh trung thc sng cc gi tr mnh chn v cn c cch nh gi
xem chng ta c thc s t nhng gi tr trong cuc sng hng ngy khng.
Ngi thanh nin y ~ th{nh t mt cch xut sc khi mi 27 tui i. Anh rt thng
minh, c nhiu v cm thy mnh c th lay chuyn c th gii. Nhng mt hm anh
nhn ra iu n{y: anh khng c hnh phc bao nhiu! Nhiu ngi ght anh ta v v knh
kiu v hng hch ca anh ta. Anh cm thy mnh khng cn lm ch ca i mnh, cng
khng lm ch c s phn ca mnh.
Anh quyt nh s lm ch i mnh bng c|ch ra nhng chun mc cao hn cho
mnh, khai trin mt chin lc t nhng chun mc v{ to ra mt h thng o
lng nhng kt qu anh t c mi ngy. Anh bt u chn ra 12 "c tnh" - 12 trng
thi m anh mun cm nghim hng ngy - l{m cho i sng mnh i ng hng mnh
mun. Ri anh ly cun nht k vit ra 12 trng th|i , bn cnh danh s|ch anh v
nhng vung dnh cho mi ngy trong thng. "Mi ln ti vi phm mt c tnh no, ti
s t mt chm en v{o vung bn cnh c tnh . Mc tiu ti nhm ti l s khng c
mt chm en n{o trn danh s|ch. Lc ti s bit l mnh thc s sng vi c|c c tnh
y."
Anh rt t ho v tng n{y v{ anh ~ em ra khoe vi mt anh bn. Bn anh ni,
"Tuyt vi! Ch c iu ti ngh anh nn thm c tnh khim tn v{o danh s|ch c|c c
tnh ca anh". V{ Benjamin Franklin ci ln ri thm c tnh th 13 vo danh sch ca
mnh.
Ti nh ~ c c cu chuyn ny trong cun tiu s Ben Franklin trong lc ti ang
bn bu vi cng vic ti mt phng khch sn Milwaukee. Mi trc , ti ~ c tng

v cc gi tr v bc thang ca chng v{ ti ~ l{m ra mt dah sch m{ ti ngh l{ gi| tr ln
cho chnh mnh v{ ti ngh ti s tha mn khi sng nhng gi tr y. Nhng khi ti suy ngh
v danh s|ch c|c c tnh ca Ben Franklin, ti t hi, "c ri, m{y ~ ly tnh yu lm
mt gi tr, nhng ngay b}y gi my c yu thng khng? Cng hin l mt gi tr ln ca
m{y, nhng ngay lc n{y m|y c cng hin khng?" V cu tr li l khng.
Ti c gi tr ln, nhng ti khng o lng xem mnh c thc s sng nhng gi tr y
tng giy tng pht khng. ti bit mnh c lng thng ngi, nhng khi nhn li, ti nhn
ra c nhiu lc ti khng bit thng ngi!
Ti ngi xung v t hi, "Ti s c trng thi no nu ti tha mn nht? Ti mun c
trng thi no mi ngy, bt k iu g xy ra?" Bt k mi trng no, bt k kh khn n{o
chung quanh ti, ti s gi nhng trng thi ny t nht l mt ln mi ngy!" Nhng trng
thi ti quyt tm gi l thn thin, vui v, yu thng, ci m, mnh m, phn khch, say
m v khi hi. Mt s nhng trng thi ny c trong nhng gi tr ca ti, mt s khng c.
Nhng ti bit rng nu thc s sng nhng trng thi ny mi ngy, ti s lin tc sng
cc gi tr ca mnh. V bn c th tng tng ra }y l{ mt cng vic kh hp dn.
Ti ~ quyt nh sng theo nhng trng th|i m ti gi l Qui lut Sng ca mnh.
Ti cng c cm gic tha mn v bit rng khi sng nhng trng thi ny - sng trung thc
vi chnh mnh - ti thc hin ng c|c gi| tr ca mnh trong lc .
"Hy em tn ch ca bn vo hnh ng".
-RALPH WALDO EMRSON
C rt nhiu Qui Lut Sng bn noi theo. Bn ngh g v qui lut sng ca Mi Gii
Rn? Hay li th ca Hng o Sinh? Hay Tn Ch ca Hi Nhng Ngi Lc Quan?
Bn c th son ra Qui Lut Sng ca ring mnh bng cch da theo nhng Qui Lut ~
c sn...
Khi Jonh Wooden, hun luyn vin bng r ni ting ca UCLA, tt nghip tiu hc nm
12 tui, cha ca cu cho cu mt tn ch by im. Jonh ni rng tn ch n{y ~ g}y mt
trong nhng nh hng ln nht cho c cuc i v s nghip ca ng. Tn ch ny ng vn
nm gi tng ngy trong cuc sng:
TN CH BY IM CA JONH WOODEN: "TH HIN BN THN CCH TT NHT"
1. Hy trung thc vi chnh mnh.
2. Hy bin mi ngy thnh kit tc ca mnh.
3. Hy gip ngi khc.
4. hy say m c sch tt.
5. Hy lm cho tnh bn tr thnh mt ngh thut.
6. Hy d phng cho nhng ngy kh khn.
7. hy cu xin n soi dn v t n v nhng phc lnh con nhn c mi ngy.
TN CH CA HI NHNG NGI LC QUAN

Ti xin ha...
* Sng mnh m khng mt iu g c th lm xo ng bnh an ca tm hn.
* Ni v sc kho, hnh phc, sung tc vi mi ngi ti gp.
* Lm cho mi bn b ti cm thy h c nhng gi tr.
* Nhn kha cnh tt p ca s vt v lm cho nim lc quan ca ti thnh hin thc.
* Ch ngh n iu tt nht, hnh ng cho iu tt nht v mong i iu tt nht.
* Vui v s thnh cng ca ngi khc nh ca chnh mnh.
* Qun i nhng li lm ca qu kh v ch tm ti nhng thnh qu ca tng lai.
* Gi dng v ti ci v bit mm ci khi gp bt c ai.
* Dnh tht nhiu thi gi tu dng bn thn, nh th bn s khng cn thi gi
ph bnh ngi khc. * Ht sc lng khng y ny, ht sc thanh cao khng gin
d, ht sc mnh m khng s hi v ht sc vui v khng cm thy bi ri.
Chng 24 LM CH THI GI V I SNG CA

BN
Ngy Su
* Mc tiu ca bn:
Hc cch dng thi gi cho ch li thay v cho thi gi iu khin mc tha mn v
cng thng ca bn.
Nu c khi no bn cm thy cng thng - ai m li khng? - l do rt c th l ch v bn
cm thy khng c thi gi lm nhng iu bn mun mc cht lng bn i hi
ni mnh. V d bn c th cm thy s tht vng ny v bn ch tp trung vo nhng i hi
ca lc : nhng yu cu hin ti, nhng thch thc hin ti, nhng bin c hin ti. Trong
tnh trng cng thng v qu ti ny, hiu nng ca bn b gim st rt nhanh. Gii php cho
vn n{y n gin thi: kim sot khung thi gian bn ang tp trung vo. Nu lc hin ti
bn ang cng thng, bn hy tp trung v{o tng lai v{ v{o vic hon thnh hay gii quyt
thnh cng nhim v trc mt bn. Tiu im tp trung mi ny s lp tc thay i tm
trng ca bn v cho bn nhng ngun lc cn thit bn gii quyt nhng kh khn ca
hin ti.
Tnh trng cng thng thng l cm gic b "b tc" trong mt khung thi gian nht
nh n{o . V d nh trng hp mt ngi lun lun ngh n tng lai ca mnh theo
nhng cch bi quan. Bn c th gip ngi n{y hng tiu im tp trung ca h sang
nhng g h c th kim sot trong hin ti. Hoc c nhng ngi khi phi m nhn mt

th|ch n{o, thng ch tp trung suy ngh v nhng tht bi trong qu kh ca h. V h
sng trong qu kh, nn mi cng thng ca h gia tng. Nu bit chuyn i sang hin ti,
hoc d kin trc tng lai, h c th thay i tnh trng cm xc ca h ngay. V vy, cc
cm xc ca chng ta chu nh hng mnh bi khung thi gian m{ chng ta ang hot
ng trong hin ti.
Chng ta thng hay qun rng thi gian l mt sn phm ca tr khn, n hon ton c
tnh tng i v kinh nghim ca chng ta v thi gian hu nh hon ton l kt qu ca s
tp trung tm tr ca chng ta. V d, lm sao bit thi gian l di hay ngn? N hon ton
ty thuc hon cnh, phi khng? ng xp h{ng hn 10 pht c th coi nh d{i ng ng
c th k, ang khi ngi ni chuyn tm tnh vi ngi yu mt gi sao m qua mau th!
Mt ng{y trong t d{i hn c ng{n nm t do ngoi.
Cc nim tin ca chng ta cng phn nh quan nim ca mnh v thi gian. Vi mt s
ngi, bt k trong hon cnh n{o, 20 pht c coi l}u nh c i. Vi nhng ngi khc,
mt th k mi c gi l thi gian di. Chnh v th nhng loi ngi n{y i ng khc
nhau, ni nng kh|c nhau, nhn c|c mc tiu khc nhau v nu h phi dng chung mt
khung thi gian nh nhau, bn th tng tng h s b cng thng n th no!
Trong bi luyn tp hm nay, chng ta s tm tt v p dng ba li khuyn" tit kim
thi gi".
c th nht
KH NNG O NGC THI GI
Sau khi ~ l{m ch c kh nng thay i khung thi gian bng c|ch thay i im tp
trung, bn ~ sn s{ng chuyn sang kh nng ln th hai trong vic lm ch thi gi,
l kh nng o ngc thi gi mt pht tng nh mt gi, hay mt gi tng nh mt
pht. Bn c nhn ra rng khi u c bn qu chm ngp trong iu g, bn qun mt thi
gian khng? Ti Sao? V bn khng cn tp trung vo thi gian na. Bn khng m thi
gian na. Bn ang tp trung vo mt iu g th v v v th thi gian tri qua rt nhanh.
Bn hy nh mnh phi nm quyn iu khin. H~y iu khin tiu im ca bn v thc
chn c|ch o thi gian ca mnh. Nu bn thng xuyn kim tra ng h, thi gian xem
nh b chm nh sn. }y cng th, kinh nghim thi gian ca bn c iu khin bi
tiu im ch ca bn. Bn nh ngha c|ch dng thi gian ca mnh th no? Bn ang s
dng thi gi, phung ph thi gi, hay git thi gi? Ngi ta thng ni rng"git thi gi
khng phi l git m l t st".
c th hai
LM IU QUAN TRNG
Mt s phn bit c l quan trng nht, l{ ph}n bit r s cp bch v s quan trng
ca vic kim sot cc quyt nh ca bn lin quan ti vic bn s dng thi gi v v th

lin quan ti mc tha mn ca bn. Ti mun ni g? Ti xin hi bn cu ny: C khi
no bn lm vic tri cht, ho{n th{nh y nhng "vic phi lm" trong danh sch,
nhng v{o cui ngy bn vn cm thy khng tha mn khng? L do l bn ~ l{m tt c
nhng g cp b|ch v{ i hi bn ch trong lc , nhng bn qun lm nhng g quan
trng, nhng g s c nh hng ln v lu v d{i. Ngc li bn c bao gi gp nhng ngy
m bn ch lm xong mt t vic thi nhng n cui ngy li cm thy ng{y hm c gi
tr khng? l{ nhng ngy m bn ~ tp trug vo nhng iu quan trng thay v vo
nhng g cp b|ch i hi bn ch .
S cp b|ch hnh nh iu khin cuc sng chng ta. Chung in thoi reo trong lc
chng ta ang bn mt vic quan trng, th nhng chng ta "phi" nhc in thoi ln. L
ra chng ta mt dp may th sao? }y l{ mt v d in hnh v vic b ci quan trng
lm ci cp bch. Hoc chng ta mua mt cun s|ch m{ chng ta ngh s c nh hng rt
ln cho cuc i chng ta, nhng chng ta chn ch cha c v cn phi dnh thi gi
c th, hay chy ngo{i ng, hay xem tin tc trn TV. Cch duy nht lm ch thc s
thi gi ca bn l t chc thi biu hng ngy ca bn th n{o c th s dng phn ln
thi gi vo vic l{m c|c iu quan trng hn l{ c|c vic cp bch.
c th ba
TIT KIM THI GI
Cch hiu qu nht tit kim thi gi l hc hi kinh nghim ca ngi khc. Chng ta
s khng bao gi thc s lm ch c thi gi nu chin lc ch yu ca chng ta v hc
hi v{ iu khin th gii ch da trn phng ph|p m mm th v sai. Hc kinh nghim
ca nhng ngi ~ th{nh cng s c th gip chng ta tit kim c bit bao nm tri vt
v. Chnh v th m{ ti c sch mt cch ngu nghin, thng xuyn d cc kha hc v
nghe c|c bng t. Ti lun lun coi cc kinh nghim ny l mt nhu cu, ch khng phi
nhng th ph thuc v{ chng ~ cng hin cho ti kinh nghim ca nhiu nm cng nh
s thnh cng t . Ti khuyn bn nn hc hi kinh nghim ca ngi kh|c thng
xuyn ti a v{ s dng nhng g bn ~ hc.
"Chng ta lun c thi gi;
Ch cn chng ta s dng thi gi cho ng".
-JOHANN WOLFGANG VON GOETHE
Chng 25 NGH NGI V GII TR: NGAY C

THNG C NG NGH MT NGY!
Ngy by
* Mc tiu ca bn:
t mc qun bnh.
Bn ~ l{m vic vt v v bn ~ hot ng ht sc. Hy dnh mt ng{y gii tr! Hy
thoi mi, hy si ni, hy l{m iu g gip bn ra khi chnh mnh. iu g c th to s
phn khch nht cho bn?
"Thnh nhn qun t l ngi khng nh mt tm hn tr th ca mnh".
-MNH T
PHN N
I HC V VN MNH
Chng 26 THCH TT NH: SC LC CON

NGI C TH I N U
"Mt tia la nh lm bng ln mt ngn la gh gm".
-DANTE
Qu nhiu ngi cm thy mnh bt lc v{ v ngha trc cc vn x hi v cc bin c
xy ra trn th gii, v h ngh rng cho d h c lm mi iu chnh |ng trong cuc sng
c nhn ca h, th s an ton ca h vn l thuc h{nh ng ca nhng ngi khc. H
cm thy s h~i trc s trn lan ca nhng bng nhm hiu chin v ti phm bo lc,
hoang mang v s bt lc hon ton ca chnh quyn, au bun v nn v gia c v{ m ch
v lo lng v tnh trng nng ln ca tr|i t cng nh v nguy c nhiu loi b tuyt chng
trn h{nh tinh chng ta. l{ nhng con ngi mang tm trng bi quan. "Cho d ti c sng
i sng c nhn v gia nh ca ti t t, th cng c ch g? Ch cn mt k nm quyn in
r n mt chic nt thi th c th gii ny s b tiu tan!".
Loi h thng nim tin ny to nn cm gic bt lc khng th kim sot v to thay i
bt k mc |ng k no v tt nhin dn ti tnh trng v vng tiu biu qua cu ni,
"Vy th c gng m lm gi?".
Khng c g lm qu qut kh nng h{nh ng ca con ngi hn tnh trng v vng ny.
l{ tr ngi h{ng u ngn cn chng ta thay i i sng hay c h{nh ng gip
ngi kh|c thay i i sng. T u s|ch n gi, chng ta ~ khng ngng khng nh
thng ip ny: Chng ta ngay lc ny c sc mnh iu khin cch suy ngh, cch cm
nhn v vic lm ca chng ta. Chnh nhng quyt nh v{ h{nh ng hng ngy ca tng
ngi chng ta s thc s to nn nhng thay i, nu mi c nhn chng ta lnh ly trch
nhim ca mnh. c th to nn nhng thay i ton din v su rng trong i sng c
nh}n chng ta cng nh trong vn mnh chung ca th gii, chng ta cn quyt tm khng

ngng ci thin cuc sng ca c nh}n cng nh ca th gii.
Gii php cao nht
Theo bn ngh, trn bnh din quc gia v th gii, }u l{ yu t chung trong tt c cc vn
m chng ta phi i din hm nay? T con s mi ngy mt tng nhanh nhng ngi
khng c nh cho ti t l ti phm ln cao, nhng thm thng ngn sch trm trng v
tnh trng suy thai ca h sinh thi, cu tr li l chnh thi ca con ngi l nguyn
nhn khi dy mi vn v tng vn . V th, gii php cho mi vn l phi thay i
thi ca chng ta. iu n{y i hi chng ta thay i c|ch nh gi hay lm cc quyt
nh ca mnh.
Mt v d c mc ton cu v nhng h qu di hn ca cc quyt nh, l{ nn i v{
thiu lng thc hin ang cp mt sinh mng hng triu con ngi trn khp th gii.
T chc Y T Th Gii ~ chng minh rng tr|i t c kh nng nui sng mi ngi, th
nhng mi ngy vn c 40,000 tr em cht i. Ti sao? R r{ng chng ta c ti nguyn,
nhng c mt iu g b sai khng khip, khng ch qua cch thc phn phi lng thc
ca chng ta, m cn qua cch thc chng ta s dng cc ti nguyn ca mnh.
Chng ta rt ra c kt lun no v iu n{y? iu |ng mng l mt khi chng ta nhn
ra c ci r ca mi vn l th|i ca con ngi v nhng quyt nh ca con
ngi, th chng ta bit rng chnh chng ta l{ ngi c th thay i hin trng . Chng ta
bit rng, iu duy nht chng ta tuyt i lm ch c, l th gii ni tm ca mnhchnh chng ta quyt nh ngha cho s vt. Bng hnh ng ca mnh, chng ta truyn t
nhng gi tr v nim tin su xa nht ca mnh v qua nh hng rng khp ca c|c phng
tin i chng, ngay c nhng h{nh ng n s nht ca chng ta cng c sc nh hng
v lay chuyn mi ngi ca mi quc gia.
Bn c th hi, "Mt ngi c th lm g thc s bin i th gii?" Hu nh mi s! Ch
duy mt iu c th hn ch nh hng ca bn m{ thi, l{ tr tng tng v quyt tm
ca bn. Lch s th gii l mt bng chng v nhng g ~ xy ra do h{nh ng ca mt s
nh nhng ngi bnh thng nhng c nhng quyt t}m cao bin i th gii. l{
nhng c| nh}n ~ l{m nhng chuyn nh b nhng l{m mt c|ch phi thng. H ~ quyt
nh rng cn phi thay i iu g , rng chnh h phi l{ ngi lm chuyn ny v h c
th l{m c. Th l h tp trung ht sc lc thc hin v kin tr cho ti khi h tm ra cch
cng vic ca h hon thnh. Nhng con ngi ny chng ta gi l nhng anh hng.
Mi ngi chng ta bm sinh ~ c kh nng tr th{nh anh hng, lm nhng hnh vi
to bo, dng cm v nhng c ch cao thng hu lm cho cuc sng tt p hn cho
ngi kh|c, cho d trc mt n i hi s hi sinh au kh ca bn thn mnh. Kh nng
lm nhng h{nh vi ng n, dm c mt lp trng v{ d|m thay i hin ang c sn ni
bn. Cu hi t ra l: Khi thi c n, liu bn c nh mnh l mt anh hng v p ng mt
cch v v li nng nhng ai cn n bn khng?
Nhiu ngi ngng m m Tresa v{ tng rng b{ sinh ra ~ l{ anh hng ri. H cho

rng b l mt ngi {n b tm linh siu vit v{ l{ con ngi bn cht phi thng trong
cc quyt tm v s cng hin v tha cho ngi ngho. R r{ng b{ l{ ngi ph n c lng
dng cm v cm thng su sc, nhng m Teresa cng c nhng lc nguy kch x|c nh
vai tr ca b nh mt trong nhng v nh}n c nhng cng hin to tt nht trong thi i
chng ta. M Tresa ~ khng bt u cuc i ca mnh vi cng vic cu gip ngi
ngho. Thc vy, b{ ~ tr~i qua sut 20 nm dy d cc tr em ca nhng gia nh gi{u c
nht Calcutta, n . Hng ngy b vn i qua nhng khu chut chung quanh vng dn
c kh| gi ca thnh ph m b lm vic, nhng b{ khng bao gi ngh n chuyn vt ra
khi tm nh hng nh b hin c ca mnh.
Mt m, khi b{ ang i trn ph, b nghe ting ku cu ca mt ph n. Chnh giy pht
ngi ph n ny hp hi trong c|nh tay b{ l{ lc ~ m~i m~i thay i cuc i ca M
Tresa.
Nhn thy tnh trng nguy kch ca ngi {n b{ ku cu, M a vi ch ta n bnh vin.
Nhn vin bnh vin bo m ngi i. M bit rng ngi ph n ny s cht nu khng
c cp cu, nn M phi a ch ta n mt bnh vin khc. }y cng th, ngi ta bo
M i; ng cp x hi thp ca ngi ph n ~ khin ngi ta coi ch khng quan trng
bng nhng bnh nhn khc. Cui cng, m Tresa tht vng a ch v nh mnh. Ngay
m hm , ch ~ cht an bnh trong vng tay yu thng ca M Tresa.
"Thi im quyt nh" cuc i M Tresa ~ im: l{ gi}y pht m quyt nh vi
mnh rng, trong kh nng ca m s khng cn cnh ny din ra cho mt ngi no khc
na. T gi}y pht tr i, m ~ quyt nh hin trn i mnh xoa du ni kh au
quanh m v d h sng hay cht, h s sng hay cht xng vi phm gi con ngi. M s
ch th}n l{m mi iu c th cho nhng ngi n{y c i x t t hn trc kia, vi
tnh thng v{ s knh trng m mi ngi u c quyn c hng.
Thch ca cnh v gia c
Chng ta thc rng ni mi con ngi chng ta u c sn tia la ca c tnh anh hng
ang i c qut ln bng chy, vy chng ta phi l{m c|ch n{o i ph vi mt
vn x hi khng l nh cnh v gia c ang din ra trn khp th gii? Cha kha th
nht thay i tnh trng ny l chnh chng ta phi vn ti mt tiu chun cao hn.
Chng ta phi quyt nh rng mnh khng th chp nhn cho c qu nhiu ngi, {n
ng cng nh {n b{, tr con cng nh ngi gi, b vt ra ngo{i ng ph nh nhng cn
b ca x hi.
M l mt quc gia thuc hng giu nht th gii, th m t l dn s v gia c khng phi
l nh. Cc cuc iu tra dn s khng th cho con s chnh x|c c bao nhiu ngi v gia
c, v thc ra, bn cht ca cnh v gia c l{ nhng con ngi lin h khng c mt a ch.
Ngi ta c tnh rng M c t l 3 triu ngi v gia c, hay khong 1% ngi khng c
nh ca phi sng ngo{i ng hay trong nhng tp lu lp sp.
Cha kha th hai i ph vi vn ny l thay i nhng nim tin ca chng ta. Chng

ta phi b th|i tin rng }y l nhng vn rc ri mun thu m cc c nhn d c
mun cng chng th l{m g c. Th|i lc bt tng tm ny phi c ph v bng
cch chp nhn nim tin rng mi c nhn chng ta c th to s thay i v trong thc t,
mi phong tr{o i mi ln u c thc hin bi nhng c nhn c ch dn thn.
Mt nim tin na chng ta phi thay i, l{ nim tin rng s d nhng ngi v gia c
sng trong hon cnh nh th l v tt c h b "ri lon tm thn". Cc s liu thng k cho
thy ch c khong t 16 ti 22 phn trm ngi v gia c l{ mc mt hnh thc tm bnh
n{o .
Vy th }u l{ nguyn nh}n chnh ca cnh v gia c? Ngo{i nguyn do t}m thn ni trn,
c|c l do thng c k gm vic gi nh tng trong khi thu nhp gim, chng nghin
ru hay ma ty v{ i sng gia nh tan v. Tt c nhng l do nu trn u chnh |ng.
Nhng {ng sau tt c nhng l do l{ c|c h nim tin. D sao, cng c v s ngi ~ tr~i
qua nhng s tn ph ca ru v{ ma ty, ~ mt ht nh ca hay khng l{m ra tin
tr tin thu nh v khng bao gi c hng mt i sng gia nh n nh- th nhng
h khng bao gi tr th{nh v gia c.
S khc bit ch no? Tt c u l nhng nim tin, nhng gi tr c bn v tnh cch
ca mi ngi. Nhiu ngi sng ngo{i ng ph c th t coi mnh l{ "v gia c", nhng
nhng ngi khc li thy mnh ch "tm thi khng c nh ca". V th h c tm gii php
v s tm ra c li tho|t tr v vi np sng truyn thng.
to ra s bin i l}u d{i cho c| nh}n ngi v gia c, cn phi c s thay i tnh cch
ca ngi . }y l{ con ng duy nht to s thay i lu bn ni th|i ca h.
Thch ca t nn bng nhm bo lc
Tuy rng tnh trng phm php ngi ln l mt vn bc b|ch, nhng chng ta cng
cn i din vn ti phm ca thanh thiu nin. Chng ta ngh th no v nhng v git
ngi v l din ra hng ngy trong cc thnh ph do nhng bng nhm thanh thiu nin?
Tnh cht d tn l lm ca hai bng nhm c ngun gc t Los Angeles ri lan trn khp
nc M - bng Crisps v{ bng Bloods - ~ cp i bit bao sinh mng ngi trong thnh
ph khin hu ht chng ta phi rng rn v ht hong khng bit phi i din vi vn
n{y ra sao. tuy nhin, ti ngh mt trong cc vic u tin chng ta phi l{m l{ t|c ng
cho nhng bng nhm n{y suy ngh li v nhng nguyn tc h{nh ng ca h. Cn nh
rng, mi h{nh ng ca chng ta u bt ngun t nhng nim tin ct yu v nhng g
chng ta phi l{m v{ khng c lm.
Mi }y ti c c mt on trch ca mt cun sch vit v i sng hng ngy ca
nh84ng bng ti phm. }y l{ mt on v mt lp hc ci to. Khi nhng hc vin (thnh
vin ca bng ti phm) c hi ti sao chng c th git mt ngi, chng c ra vanh
vch mt tr{ng 37 l do, trong c nhng l do sau }y l{m ti git mnh: Nu c ai nhn
ti ra v gin chi, nu c ai hi ti u, xin ti mt ng, nu c ai i ng bun ci, nu
c ai ng vo ming bnh ti ang cm, nu c ai ct tc ti xu.

Vi nhng nguyn tc sai lc nh th - nhng nguyn tc m hu nh khng mt ai khc
trong x hi chp nhn- khng l g nhng thanh thiu nin ny l nhng con ngi nh d.
H c nhiu l do git ngi hn bt k ai khc v v th h h{nh ng theo cc nguyn
tc ca h. Tuy nhin, iu lm ti phn khi, l{ nh}n vin qun gi|o ~ hiu r sc
mnh ca nhng cu hi lm suy yu c nhng nim tin mnh m nht. ng hi, "Trong
s nhng l do ny, bn mun cht v l do no?" Ni cch khc, nu bn bit rng v git
mt ngi do v ht tc xu m bn cng cht, liu bn c vn git ngi khng?
Dng cu hi n{y, ng ~ l{m cho h |nh gi| li nhng nguyn tc ca h v nghin ngm
li tm quan trng ca chuyn m{ trc h coi l{ |ng git ngi. Khi ng ~ xong
tin trnh nu nhng cu hi ny, nhng phm nhn tr ~ thay i hn nhng nguyn tc
c bn ca h.
Qua phng ph|p hi v tr li cu hi, "Lp hc" n{y ~ thuyt phc c rt nhiu tr
phm ph|p h thay i li sng. N lm suy yu nhng nim tin tai hi trc kia ca h
cho ti khi h khng cn chc chn v chng na. Chng ta nn nh rng, mi thi c th
c thay i nh thay i cc nim tin, gi tr, nguyn tc v tnh cch.
Thch i vi mi trng ca chng ta
Vn mi trng ng{y nay ~ tr thnh mi quan tm ca mi quc gia v ca chung
nhn loi. Sau bn nm lin tip c thi tit nng nht t trc ti nay, ngi ta ~ tr nn
ht sc lo lng v tnh trng nng dn ln ca tr|i t- hin tng gy nn bi lng kh
carbon dioxid d tha b hp th bi tng zon, gy nn s gia tng nhit . Nhng
nguyn nhn chnh l g? Mt nguyn nhn l nhng cht Flurocarbon c trong cc my
iu ha khng kh v cc bnh xt. Mt ngun gc khc na ca tnh trng tr|i t nng ln
l nn ph rng. Rng chim mt t l ng kinh ngc l 80% cy xanh ca tri t v thit
yu i vi h sinh thi ca chng ta.
Cy ci hp thu nhng kh c ca lng carbon dioxid d tha m chng ta thi vo trong
kh quyn, ri bin i n thnh kh oxygen cho chng ta ht th. Cy ci lm hi xun tri
t: khng c cy ci, i sng trn tri t khng th tn ti nh chng ta thy hm nay. Cc
cy rng cng cung cp mt mi trng cho v s chng loi ng vt v cn trng trn th
gii. Khi t rng, khng nhng chng ta ph hoi cy ci to oxy v mi trng sinh sng
ca cc loi ng vt v thc vt, m chng ta cn thi vo trong khng kh mt lng khng
l carbon dioxid v lm tng nhanh hiu qu nguy him ca vic tri t nng ln.
Bn c mun ngn chn nn ph rng khng? Bn c mun gip cn bng li h sinh thi
ca chng ta khng? Ngoi vic ng gp t{i ch|nh cho c|c t chc mi trng nh
Greenpeace, iu c tc dng mnh nht bn c th lm l nhn thc rng th|i s dng
ba bi hnh tinh ca chng ta s l{m chng ta au kh. Vic ty chay s dng tht c ng
~ c t|c dng hiu qu trong cng nghip, n cng c t|c dng trong lnh vc mi trng.
}y khng phi chuyn tin bc. Chnh tr|i t ang c nguy c b hy dit.

Mt vn ln na chng ta lo lng l nn i trn th gii. Vi 60 triu ngi cht i
mi nm trn th gii, r r{ng ~ n lc chng ta phi xt li cch thc chng ta s dng
ti nguyn ca chng ta. Hy nh rng mi quyt nh u ko theo hu qu v nu chng
ta khng hiu bit nh hng di hn i vi hnh tinh ca chng ta, chng ta s lm nhng
quyt nh sai lm. Mi ngy c 40 ngn tr em cht i, nhng r rng chng ta c th nui
chng nu chng ta bit s dng ti nguyn hiu qu hn. Hin nhin chng ta vn cn phi
ng u vi nhng th|ch chnh tr v vic phn phi, nhng chc chn lng thc th
khng thiu. Sau cng, mt trong nhng ngun t{i nguyn chng ta ang ph| hoi l lp t
mu trn mt t. Thin nhin cn 500 nm to ra 3 centimet t mu, th m hin nay
c 16 nm chng ta l{m mt i 3 centimet. Khng c t m{u, lng sn xut lng thc s
mt v{ i sng chng ta cng s bit mt.
Nu bn c mt lp trng, khng nhng bn s ngng tham gia v{o vic hy hoi mi
trng, m bn cn to nh hng i vi l li ca nhng ngnh kinh doanh gy thit hi
n mi trng.
Hy gio dc con chu bn, hng dn bng gng sng
Ging nh vi nhng th|ch khc, nhng vn mi trng ca chng ta i hi s
gio dc v{ h{nh ng to thay i. Tic thay nhiu ngi ngh rng gio dc l vic ca
nh{ trng v khi tt nghip xong - thm ch trc khi tt nghip - h khi cn hc g na!
Vy chng ta c th l{m g to s thay i?
Chng ta c th gi mt vai tr tch cc trong vic x|c nh cht lng gio dc con em
chng ta. Nhng quan trng hn ht, chng ta phi gio dc con em chng ta v nhng hu
qu ca hnh ng ca chng. Chng ta phi lm chng thc v nh hng ca chng trn
bnh din c nhn v tp th. ng bao gi chng ri vo no trng cho rng cc hnh
ng ca chng chng c h qu g. Ngc li, nh chng ta ~ hc trong cun sch ny, mi
quyt nh v hnh ng ca chng ta, cho d l nh b, vn dn ti nhng hu qu su rng.
V bn hy chng minh cho chng thy iu bng gng s|ng ca bn.
S cng hin
Nhiu nm trc, ti ~ quyt nh coi vic cng hin khng phi mt s b buc, m l
mt c hi cho li iu chng ta ~ nhn. Hi ti 11 tui, nm y gia nh ti khng
tin t chc ba tic mng L T n v{ c mt t chc t thin ~ em n cho chng
ti ba n . K t do y, vic gip nhng ngi ngho i v{ v gia c ~ tr thnh
mt s mnh m ti dng hin c i mnh thc hin. K t nm 18 tui, hng nm c
n L t n l{ ti chun b nhng gi thc n em i tng nhng gia nh tng thiu. Cng
t nm , ln u tin ti gia nhp t chc h tr nh t Chino. Qua vic phc v cng
ng, ti tr thnh mt nh t thin, mt ngi thc s mun to nn s thay i, mt
ngi y nhit tnh cng hin. iu ny lm ti thm hnh din, lm c tnh ti phong ph
v{ cng gip ti thm kh nng cho ngi khc nhiu hn. N cng gip ti khuyn
khch nhng ngi kh|c cng l{m nh mnh.
"Ch nhng ai hc c sc mnh ca vic

cng hin chn thnh v v v li mi cm nghim
c nim vui su xa nht: S sung mn i mnh".
-ANTHONY ROBBINS
Nu mt ngi n tu n s nh m Tresa Calcutta, n s, ngho n{n khng c ca
ci g ngo{i c tin v lng tn ty ca b{, ~ c th em li ch n cho bit bao nhiu
ngi ngho kh, th chc chn bn cng nh ti u c th i din vi nhng th|ch
chng ta gp hng ngy. Nu Ed Roberts c th chng c c vi nhng au n ca cn
bnh bi lit v phi th bng my ca mnh thc dy ti tnh mi bui s|ng v{ ngh ra
c|ch thay i th|i ca c nc i vi nhng ngi tn tt - v{ ng ~ th{nh cng - th
bn v{ ti cng c th l nhng anh hng nh th. Nhiu khi chng ta khng bit s vic ri
s dn chng ta n }u, nhng chng ta h~y c tin vo trc gic ca mnh v trao ban tt
c tm lng ca mnh: chng ta s v cng ngc nhin v nhng s k diu s xy ra.
Nu bn quyt tm dnh ra mt hay hai gi ng h mi th|ng cng hin cho ngi
khc, n s lm phong ph tnh cch ca bn v bn chc chn s tr nn "loi ngi" bit
thc s quan tm, bit h{nh ng to s bin i. Bn s khng cn gp vn rc ri
no trong cng vic ca mnh na, v bn ~ thy nhng vn ch thc l g ri. Nhng
bun bc bn ngh l{ s cm thy v b thua l trong cng vic l{m n ca bn hm nay s
tan bin khi bn a tay du mt ngi qu ct ln ging, hay khi bn m p mt a tr
b AIDS trong cnh tay ca bn.
"Mt ngy no , sau khi chng ta lm ch
c bo tp, sng bin, thy triu v trng lc,
chng ta s trang b cho To Ha nhng nng lng
ca tnh yu. Lc y, ln th hai trong lch s th gii,
con ngi li khm ph ra la".
-TELHARD DE CHARDIN
HT

(WWW - Downloadsach.com) - Danh Thuc Con Nguoi Phi Thuong Trong Ban

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(WWW - Downloadsach.com) - Danh Thuc Con Nguoi Phi Thuong Trong Ban

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

PHN MT: GII PHNG NGUN TIM

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Chng 2 NHNG QUYT NH TO SC MNH

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

"Con ngi c sinh ra sng,

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

iu ct yu duy nht trong chng ny l g?

Chng 3 NHNG SC MNH DT NN CUC I

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Chng n{y ~ ch cho bn hiu r rng, quan nim ca bn v sng v kh chnh l

Chng 4: NHNG NIM TIN CA TA: SC MNH

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Chng 5 THAY I C TH XY RA TRONG NHY

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Chng 6 THAY I MT THI QUEN KHOA IU

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com

Cng ng chia s sch hay: http://www.downloadsach.com