PRUEBA

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI
Ahozkotasuna
lantzeko
proposamena.
AHOZKOTASUNA
Hizkuntza pentsamendua egituratzeko eta errealitatea barneratzeko gizakiok dugun tresna

nagusia den aldetik, hizkuntzaren garapen egokia arrakastaren giltzarria izango da esparru
akademikoan, neurri handi batean.
Batetik, ahozkoak garrantzi nabarmena duelako ikaskuntza prozesuan; izan ere, haurrek ez
dituzte ezagutzak pilatzen, baizik eta ingurunearekin eta ingurukoekin elkarreraginean
eraikitzen dituzte. Ikuspegi horretatik abiatuz gero, komunikazioa bihurtzen da ikaskuntza
prozesuaren giltza.
Bestetik, eskolarako behar den hizkuntzak ezaugarri propioak dituelako eta ez delako
ikasleek etxetik dakarten hizkuntza bera: eskolako ikasketa beharrei erantzuteko, ikasleek
eguneroko bizitzan erabiltzen duten hizkuntza ez-formala utzi eta testu landu eta zehatzak
sortu eta ulertu behar izaten dituzte; hau da, abstrakzio eta konplexutasun handiko hizkuntza
egitura eta trebeziak erabiltzeko gai izan behar dute. Are gehiago, arlo bakoitzak bere
hizkuntza du eta hori ere ez du ikasleak etxetik ekartzen. Zer esanik ez, ikaskuntzarako
hizkuntza ikaslearentzako bigarren hizkuntza denean.
Gainera, ahozkotasuna lantzeak hizkuntz erabilerarekin zerikusi zuzena duten hainbat aspektu
aintzat hartzea, lantzea edo garatzea dakar ezinbestean. Hizkuntza erabiliz ikasten da eta
erabiliz ontzen da. Erabiltzen ez den hizkuntza, aldiz, kamustu egiten da, eta atzerakada honek
motibazioan ere eragin negatiboa du. Ingurunabar horretan, ahozkotasuna lantzea
hizkuntzaren erabilera bera sustatzea da, eta, beraz, komunikazioa eta adierazkortasuna
lantzea dela esan dezakegu.
Hau guztia kontutan hartuta, Soraluze BHI institutuan ahozkotasuna era sistematiko batean
lantzeko ekimena abian ipini nahi dugu .
AHOZKOTASUNA
Ahozkotasuna lantzeak hizkuntza erabilerarekin zerikusi zuzena duten hainbat
aspektu aintzat hartzea, lantzea eta garatzea dakar ezinbestean. Hizkuntza erabiliz ikasten da
eta erabiliz ontzen da. Erabiltzen ez den hizkuntza , aldiz, kamustu egiten da eta atzerakada
honek motibazioan ere eragin negatiboa du. Beraz, ahozkotasuna lantzea hizkuntzaren
erabilera bera sustatzea da eta, era berean, komunikazioa eta adierazkortasuna lantzea dela
ezan dezakegu.
Hizkuntza ez-formalaren lanketa ahaztu gabe, arlo akademikoak hizkuntza mota bat
lantzen du bereziki: hizkuntza formala. Honi lotuko gatzaizkio, hain zuzen ere, proposamen
honetan, AHOZKO EKINTZA ANTOLATUA burutzeko jakingarriak aztertuko ditugu.
HELBURUAK
Ondorengoak izango dira gure helburu nagusiak:
Ahozko diskurtso koherente eta zuzen bat sortu.

Ideiak ahoz arrazoitu eta aurkeztu.
Ahozko azalpen bat ondo egituratu.
Ideia nagusiak eta osagarriak bereizi.
Antolatzaile egokiak erabili.
Ahozko azalpena hobetzeko hainbat baliabide erabili.
Modu kritikoan entzuten ikasi.
LAN PROPOSAMENA .GAI JAKIN BATI BURUZ HITZ EGIN

Ondoko bi gaien artetik bat aukeratu eta presta ezazu. Gero bost minutu izango
dituzu, gutxi gorabehera, zeure ideiak aztertzaileei azaltzeko. Beste paper batean
apunta dezakezu zenbait puntu gero ahoz garatzeko, baina mintzatzeko orduan
ezin izango duzu testu jarraitu bat irakurri. Behean proposatzen den gidoia zuri
laguntzeko da,ez derrigorrez bete beharrekoa.
Euskal Herriko musika talde bat

Euskal Herrian, musika alorrean, talde anitz eta estilo ezberdinetako musikari
ugari ditugu. Aukeratu gehien atsegin duzuna eta honako puntuak kontuan
izanik informa gaitzazu .
Taldearen ibilbide musikala: partaideak, non sortua, taldean eman diren aldaketak,
bilakaera, ahotsa, instrumentuak...
Estlioa/k. Zein estilo/ak jorratzen dituen. Ezaugarriak.
Musika estilo horretan nazioartean eragina izan duten kantariak. Eragileak.
Diskografia.
Bitxikeriak, xelebrekeriak... baldin badaude.
Aukeratutako kanta. Zergatik aukeratu duzun kanta hori arrazoitu.
Rock and rolla

Noiz, non eta nola zer musika mota hau?
Rhythm and blues, country eta rock definitu.
Sortu diren estilo desberdina aipatu, abardurak.
Sozialki eta kulturalki izan duen eragina.
Ospeko musikariak izendatu eta horietako baten ibilbidea garatu.
IKASLEEN
MATERIALA
GAI BATI BURUZKO AHOZKO AZALPENA
Ahozko jardunak elkarrizketak, debateak eta azalpenak izan daitezke:
Azalpenean pertsona bakarrak hitz egiten du. Elkarrizketa eta debatean, berriz, batek
baino gehiagok.
Elkarrizketa eta debatean, hitz egiten dugunean kontuan hartu behar dugu
gainerakoek esan dutena. Besteei erantzun, kontra egin, agindu, etab. egiten dugu.
Besteek eten egiten dute gure jarioa. Hau da, norbaiti hitz egiten diogu eta berak guri,
esaten duguna gainontzeko partaideen araberakoa izango da.
Azalpenetan, ez digu inork gure jarduna eteten. Gure hitzaldia ez dago
entzuleen menpe, hasieratik pentsatu bezala hitz egingo dugu, inork moztu
digulako aldatu gabe. Nahiz eta norbaiti zuzendutako jarioa izan hau ere.
Azalpenak luzeagoak dira. Beraz, jarioa egituratu eta ordenatu beharko
dugu, koherentzia zainduz.
Azalpena bakarrizketaren barruan

Azalpenaren ezaugarri nagusia hizlari bakarrak parte hartzen duela da, bakarrizketa bat izatea,
alegia. Hala ere, ez da azalpena ezaugarri hau betetzen duen diskurtso bakarra. Bakarrizketa
estiloaren barruan, diskurtso mota bat baino gehiago dago.
Bakarrizketa motak
Kontaketa: ipuina zein bestelakoak

Azalpena: gai baten esplikazioa
Iritzizko testua : zerbaiten inguruan adostasuna edo desadostasuna agertzea.
Bakarrizketaren oinarrizko egitura

Bakarrizketaren oinarrizko egitura aztertuz honako egitura eta ezaugarriak ditu:
Sarrera : hiztunen arteko lehen kontaktua .

Garapena : gure iritziaz entzulea konbentzitzeko arrazoi ezberdinak. Norbait
konbentzitzeko hitz egiten dugu. Iritzizko bakarrizketen funtzioa horixe da.
Hizkuntzak beti balio du zerbaiterako. Ez dugu alferrik hitz egiten, hitz egite hutsagatik.
Berdin iritzi bakarrizketarekin, gure jarioak ez badu ezertarako balio, ez dugu iritzirik emango
eta kito.
Bukaera : Ondorioa. Garapenean emandako arrazoiak kontuan izanda, ondorio

batera iritsiko gara: arrazoi dugu, gure iritzia zuzena zen.
AHOZKO AZALPENA PRESTATZEKO

1.- Idatz ezazu zure azalpena aurkezteko sarreratxo bat, ez baita egokia bat-batean gaiari
buruz informazioa ematen hastea. Agertu zure azalpenaren asmoa.
Lagunduko dizuten hainbat baliabide:
.- ...kontatuko/esplikatu/azaldu nahi dizuet.
.-...asmoa daukat.
.-...egingo dut.
.- ...nahia dut.
.- Espero dut...
.- ...izango delakoan nago.
.- ...itxaropena daukat.
.- ...esperantza daukat.
Zertaz hitz egin behar duzun entzuleek aurrez jakin dezaten, agertu zure eskemaren elementu
nagusiak. Horretarako honelako adierazpenak erabil ditzakezu:
.- Lehenengo,...
.- Gero,...
.- Ondoren,...
.- Azkenik/bukatzeko,...
Begiratu banatu zaizuen materila: testu antolatzaileak.
2.- Testu bat irakurtzen dugunean, zerbait ulertzen ez badugu, beti dugu atzera jo eta berriro
irakurtzeko aukera; baina zure entzuleek ez dute horrelako erosotasunik izango, informazioa
entzumenaren bidez jasoko baitute.
Zuk, hizlari zarenak, esfortzu bat egin beharko duzu beraien arreta mantendu eta ulermena
egiaztatzeko. Noizean behin begiratu eta galdetu:
.- Bai?
.- Ulertzen duzue?
.- Argi dago?
.- Aurrera segituko dut?
Norbaitek zerbait ez duela ulertu sumatzen baduzu, errepika ezazu esanahia ulertu ez den
informazioari buruzko argibideak emanez. Horretarako honelako adierazpenak erabil
ditzakezu:
.- Esan nahi dudana...
.- Honekin esan nahi dut...
.- Esplikatu dizuet...
.- Alegia/hau da/adibidez/esate baterako...
3.- Irakur ezazu bizpahiru aldiz zure ekoizpen idatzia eta saia zaittez eskemaren laguntzaz
ahoz esaten, buruz ikasi gabe, noski. Horrez gain, idatz itzazu eskemaren orrialdean azalpena
ondo egiteko egokiak iruditzen zaizkizun oharrak, esaldiak, hitzak...
4.- Azalpena nola amaitu ere presta ezazu. Zure agerpena asmo batekin egin duzu, beraz,
amaitzean komeni da berriro gogoratzea, aurrez esandakoari lotuz. Horretarako erabil
ditzakezu honelako adierazpenak:
.- Hemen amaitu/bukatu dut nire azalpena. Espero dut...(asmoa adierazi).
.- Ondorioz,............... izango elakoan nago.
.- Ondorioz, ............... itxaropena daukat.
.- ...
5.- Hitz egiten hasi aurretik, aukeratu gelan zuretzat erosoena den lekua eta postura ( eserita,
zutik...) eta jarri eskema eta oharrak begirada batez erraz ikaus dezakezun tokian.
6.- Hitz egin ezazu poliki eta zure entzuleei begira, erabil ezazu ahots bolumen egokia, denek
entzuten dizutela ziurtatu.
7.- Kontrola itzazu zure gorputzarekin eta eskuekin egiten dituzun keinuak.
Testuak prestatu ondoren, mapa, irudi, grafiko, gardenki,... egokiak hautatu eta
presta ezazue zuen aurkezpena.
AZALPENERAKO PRESTAKETA TAULA

Esan dugun bezala, jendaurreko azalpenak bere egitura propioa du, eta hori errespetatu egin
behar da (sarrera, garapena, bukaera...). Horretarako, azalpena prestatzen laguntzeko,
hementxe duzue ondorengo taula. Taula hori betez, jendaurreko azalpena prestatu dezakezue.
Prestaketarako laguntza orria: azalpena pausoz pauso
Hasierako
agurra
(hitzartzea)
......................................................................................................... ..............
.............
...... .......
.. ....
.. ....
Adibidez: kaixo, nik aukeratu dudan taldea, gertukoa, ezaguna eta
plaentxiarrez osatutako taldea da..., edo, nerabe hauek, instituto garaian
hasi ziren musikan lehen urratsak ematen, hona hemen beraien bilakaera,
entzun adi-adi..., edo, bueno, espero dut zuen gogokoa izango dela eta
lorik hartzeko betarik ez duzuela izango.... Edozer gauzak balio du, kontua
entzuleak adi jartzea da, guri entzuteko gogoa piztea. Erabil ditzakegu
anekdotaren bat, txisteren bat, argazkiren bat,...
Zertaz hitz
egingo duzu?
........................
.......................
.. .....................
.. ....................
.. .....................
...................
...................
.. .....................
AZALPENA
AZALPENA
........................................................................................................................
...
....
........
........
....
....
........................................................................................................................
......................................................................................................................
........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
.........................................................................................................................
........................................................................................................................
tarte honetan idatzizko eskema kopiatuko duzu, Eskema hau bera erabiliko da
gero, azalpena ematean.
Interesgarria izan liteke, entzuten ari direnei eskema horren beraren
hezurdura ematea (baina ezer ere idatzi gabe), horrela, entzuten ari diren
bitartean, eskema bete dezakete.
Bukaerako
agurra
(hitzuztea)
...
..
..
..
.
.
Adibidez: hauxe zen dena, eta ez auzotik jasotako lana, espero dut ulertu
izana..., edo, ez dakit ondo azaldu dudan baino esandakoa ez sartu zaku
eten eta zulatuan..... Edozer gauzak balio du, ( esamoldeak, atsotitzak...)
entzuleengandik agurtzea da helburua.
IRAKASLEEN
MATERIALA
Jendaurreko azalpen on bat emateko egin beharrekoa
Jendaurreko azalpenak (gizarteko praktika formal bat izanda) egitura jakin bat betetzen du,
beti errespetatzen dena. Ondorengo lerroetan egitura hau azalduko dugu, eta baita atal
bakoitzean hizlariak kontuan hartu behar dituenak ere:
PRESTAKETA
Helburua: Hizlariak alorraren edukiak barneratzea eta planifikatzea, gero informazioaren
transmisioa zuzen egiteko.
Pausoak:
1) Irakurketa burutuko duen ingurunea aztertu, komunikazio markoa. Non izango den,
nori zuzenduko garen ( nagusiak, gazteak, umeak...), tokia ...
2) Edukiak aukeratu, pilatu eta jerarkizatu. Ideiek kohesioa mantendu behar dute.
3) Diskurtsoa antolatu (eskema moduan zein testu eran): ideia garrantzitsuak eta bigarren
mailakoak; mamia eta ondorioa; azalpena, deskripzioak eta adibideak etab. bereizi.
4) Denborara egokitu.
5) Dauden baliabide guztiak biltzen saiatu (gardenkiak, grafikoak, aipuak, arbela,
marrazkiak, bestelako tresnak...), eta hauek gure azalpenean izango duten lekua
zehaztu.
Azalpen garaian erabiltzeko eskemaren bat egin daiteke, baita irakurri nahi den pasarteren bat,
erakutsi nahi den marrazkiren bat etab. bildu ere. Hau guztia lagungarri baino ez da izango,
Jendaurreko azalpena bat bateko jarioa izango baita.
JENDAURREKO AZALPENA BERA
1.atala: hizlariaren aurkezpena
Aurkezleak (gure kasuan irakasleak) azalpenaren aurkezpena egingo du, horretarako
jakitunari merezi adinako garrantzia emanez. Aurkezpen honek azalpenari behar duen itxura
emango dio, jendaurreko diskurtso formalarena. Hizlariaren lehen agerpena atal honetan
izango da, isilik egongo bada ere.
2.atala: hizlariaren ekoizpena
Atal honek bere baitan hiru zati ditu, hona hemen hurrenez hurren azalduta:
1)Hitzartzea edo azalpenaren aurkezpena
Helburuak:
Pausoak:
entzulearekin lehen kontaktua izatea, hitzartzea

bataren (jakitunaren) eta besteen (entzuleen) rolak definitzea edo zehaztea.
entzuleak erakartzea
hizlariak gaiaren gaineko bere espektatibak azaltzen ditu, zergatik

aukeratu duen gai hau, zergatik hitz egingo duen horren gainean...
entzulea erakartzeko, txisteren bat edo anekdotaren bat kontatu,
objekturen bat erakutsi etab. egin dezake.
Garrantzitsua da hiztunak egoeraren kontzientzia izatea, bere
komunikatzeko gaitasunarena, jakintza transmititzeko helburuarena,
hartzailearena...
2) Muina: edukiak igortzea

Egitura: Muinak bere baitan hiru zati izango ditu
1. Gaiaren sarrera: gai osoari gainbegirada bat ematea
2. Gaiaren garapena
3. Ondorioa: beti ez da konklusio bat izango, debaterako galdera bat
edo duda bat ere plantea daiteke. Baina beti ere, hizlariaren helburuen muina izango
da, entzulea bideratu nahi duen tokia.
Helburuak:
informazio jakin bat entzuleei helaraztea.

esaten ari dena ulergarri gertatzea.
esaten ari dena gustagarri eta erakargarri gertatzea.
Erakartzea: entzulearen atentzioa mantentzea.
Pausoak: pauso guztiak aldi berean bete beharko ditu.

Adibideak jarri, entzulearengandik gertukoak eta bisualak. Hobeto uler dezaten eta
atentzioa mantendu dezaten.
Ahots aldaketak egin: maila ezberdinetako edukiak markatzeko, deskribapen edo
adibideetan... atentzioa mantentzen lagunduko du.
Galdera erretorikoak egin atentzioa manten dezaten.
Entzulearen jarrerari eta keinuei adi egon, ulertu ote duten, aspertzen ari ote diren
etab. jakiteko. Ulertu ez badute, esandakoa errepikatu zehaztasun gehiagoz, adibide
gertukoagoekin, pausa gehiago egin informazioa barnera dezaten... Aspertzen ari badira,
berriz, lehen esan bezala ahotsarekin jokatu, galderak egin...
Material lagungarria erabili

Denbora zaindu
Hizkuntza egokia erabili (entzuleen eta egoeraren arabera)
Hizkuntza zuzena erabili.
3) Hitzuztea edo azalpenaren bukaera:

Helburuak:
e ntzulearekin kontaktua etetea, hitzuztea
e ntzuleak eskertzea .
Pausoak:
Bere hitzaldia bukatu dela adieraziko du, jendeari eskerrak emanez, gustatu zaizuela
espero dut edo ez al zenuten lorik hartuko! bezalakoekin...
Kontuan hartu beharreko beste zenbait arau:
Azalpen osoan zehar, hizlariak edozein hizketa ekintzatan betetzen diren arauak bete beharko
ditu:
Entzulearen aurrean patxadan jartzea, nerbioek eragindako mugimendurik egin gabe (lasai
gaudenaren itxura egin behintzat).
Entzuleari begira hitz egin.
Entzuteko moduan hitz egin, ez ahopean.
Ondo ahoskatu.
Hitzari eutsi, ez egin behar ez den isilunerik zer esan ez dakigulako edo soltura
faltarengatik.
Keinuak eta gorputzeko mugimenduak erabili komunikazio hobea lortzeko.
3.atala: hitzaldiaren bukaera
Aurkezleak edo moderatzaileak egingo du. Hizlariari eskerrak eman, eta, hala nahi izanez
gero, galdera- erantzunen tartea zabaldu eta gidatu.
ZEIN DIRA AZALPEN ON BATEN EZAUGARRIAK?

HONA HEMEN AZAL LITEZKEEN BATZUK:
HIZKUNTZARI DAGOZKIONAK
Zuzentasuna ( Hizkuntza zuzena erabili).
Hitz egokiak erabili, gaiari dagozkionak.
Ahoskera eta ebakera hona:
DISKURTSOARI DAGOZKIONAK
Atalak ondo bereiztu: hasiera/mamia/bukaera.

Ideiak ondo hautatu, ordenatu eta mailakatu (koherentzia).
Ideien arteko loturak ondo egin. ( kohesioa).
Esandakoa laburbildu eta esango dena aurreratu.
.- entonazioa edo doinuera.

.- hots-sistema edo fonetika
Helburuak argi izan
SOZIOLINGUISTIKA ARLOKOAK
Entzuleen eta egoeraren ezaugarrietara agokitua.
.- entzuleen ezauguera maila.
.- entzuleekiko distantzia.
.- erregistro egokia.
.- jendetasuna.
BALIABIDE ESTRATEGIKOAK
Keinuak, begiradak
Geldialdiak, isiluneak,ahots aldaketak (arindu, moteldu, etab).
Entzuleak harrapatu, hitzaldian txertatu ( guk, zuek, etab).
Baliabide erretorikoak argitze-erakartze aldera
.- analogiak.
.- adibide eta gertaerak.
AHOZKORAKO ESTRATEGIAK IKASGELAN
Ez da ahaztu behar eguneroko bizitzan mintzamena eta entzumena elkarren osagarri

eta banatu ezinezko trebetasunak direla.
Guk azterketetan eskatu arren, oso egoera anormala da eguneroko bizitzan ikasle
guztiek aldez aurretik dakitena elkarri kontatzea. Berez, elkarrekin trukatzen dugu
informazioa, bata besteari ez dakiguna kontatuz.
Behe mailetan zehaztasunak du lehentasuna hizkuntzari buruz diogu - , baina
zehaztasunari zor zaion arreta gutxituz joango litzateke ikasmaila gora doan neurrian, eta goi
mailetan jariotasunari legokioke lehentasuna. Jariotasuna hizkuntzaren berezko erabilerari
loturik doa: formari baino gehiago komunikatu gura denari, edukiari begiratzen baitzaio.
Zehaztasuna, berriz, hizkuntza zuzentasunari eta zehaztasun gramatikalari dagokie: edukia
ez, baina forma azpimarratzen da.
Zerbait beti zuzendu behar genioke ikasleari elementu bat edo bi, ez asko- ezen ongi
baitakigu gehiegizko zuzenketak esanahietatik formetara aldatzen duena ikaslearen interesa.
Beti ere, egitekotan, amaieran egin beharko genituzke zuzenketa nagusiak.
1.- IKASITAKO GAIA AZALTZEA

Gaia azaldu ikaskideen aurrean. Irakasleak kalifikatu egingo du, kontuan harturik:
ikasgela guztian oso ondo entzun dela; mezua ulergarria izan den ala ez; hizkuntza zuzen
darabilen; gai hoirretako edukiak badakizkien ala ez.
Pare bat ikaslek eta irakasleak akatsen bat edo beste apuntatuko dute, ahal dela esaldi
osoaren barruan hartuta. Dena den ikasleak azalpena ami dezaan arte ez zaio zuzenketarik
egingo.
Azalpenaren iraupena ere ikasleren batek kontrola dezake.
Azalpenaren iraupena hiruren bat minututakoa izatea komeni da.
Kurtsoan behin, behintzat, ikaslearen azalpena magnetofoian edo bideoan grabatzea
komeni da.
2.- MONOGRAFIAK
Gaia irakasleak emango du.
Azalpen unean, ikasleak gidoia edukiko du eskuan edo euskarri informatikoren batetaz
balia daiteke hitzaldiaren eskema azaltzeko.
Hitz tekniko batzuk edo esaldi motaren bat eman ikasleari, azalpenean zehar tarteka
ditzan. Esate baterako : arren, nahiz eta; edo matematikan badabiltza asignaturako termino
jakin batzuk, hiztegi tenikoaz jabetzen joan daitezen.
Laupabost minutuko iraupenekoa izan daiteke aurrez finkatu mintza-jardunaren
iraupena- irakasleak egoki deritzon denbora.
Kalifikatu egingo du irakasleak, kontuan harturik : ikasgela guztian oso ondo entzun
behar dela ; mezua ulergarria den ; hizkuntza zuzen darabilen ; gaia ondo dakien.
Denbora kontrolatzeko ikasleren bat izendatzea da egokiena.
Hitzaldia egin baino astebete lehenago, berbaldiaren idatzizko zirriborroa irakasleari
eskura ematea komeni da, oker idatziak oraindik zuzentzeko.
Monografia egileak, ikaskideei, bukaeran azaldutako gaiari buruz galderak egin
diezazkieke.
Ikasle pare batek apuntatuko ditu monografiagileak egin dituen akatsak.
Ikastordu bakoitzean pare bat monografia azaltzea da egokiena, klaseko guztien
berbaldiak entzuteko hiruhilekoa beharko baita.
Euskara moldea: formala.
3.- ARIKETEN BERBALIZAZIOA

Arbelean dihardutenean edo ekintzaren bat gauzatzen ari direnean, une horretan bertan
egiten dutena hitzez esanarazi, berbalizatzeko eskatu, dela formulazioa, dela entziklopediako
kontsulta, dela beste edozein ekintza.
Jokabide bera erabiltzea komeni da norbait berandu etorri denean, Euskal Herrian
gertaera nabarmen bat ezagutu denean, edo beste edozein aitzakia erabili, alegia, berbaz esan
eragiteko.
4.- DEBATEAK
Debatea publiko aurrean gertatzen den mintza saio formala da, ez da solas arruntaren
eremua, beraz. Debatea aurrez erabakitako eztabaidagai baten inguruan eta moderatzaile batek
gidaturik ematen den mintza jarduna da. Interlokuzioaren bidez gauzatzen bada ere, ez da
solaskideentzat hitz egiten, publiko zabalago batentzat baizik.
Debatearen ezaugarrietariko bat zera da: iritzia edo abiaburua ez da bertan modu
zuzenean botatzen, eraiki egin behar da. Beti ere luzatu, parafraseatu, sugeritu, itzulika...
aritu beharra dago. Gauzak horrela, gaiaren eta edukiaren lantze diskurtsiboak berebiziko
garrantzia du.
Gaiaren egituratze baliabideak: gaiaren sarrera, mantentzea, garatzea, desbideratzea
eta aldatzea.
Komeni da aurrez finkatzea mintza-saioaren iraupena. Hala ere, gaiaren

bizitasunagatik edo parte hartzaieleen jarrera kontuan izanik mintza saioaren iraupena luzatu
edo moztu egin daiteke.
Bideoan edo grabagailuan graba daiteke, ondoren ikus/entzuteko.
5.- AHOZKO AZTERKETAK
4.1. Ikastetxeko curriculumean sar dadin onartzen badugu, ezinbestekoa da kurtso osoan
asignaturako gai bat, behintzat, ahoz galdetu eta kalifikatzea.
Ikasle zuhurrek ezin hobeto dakite azterketetan sartzen ez den gaia ahozkotasuna- ez
dela garrantzitsua.
Zenbait ikaslek azterketako gaiari dagozkion zati batzuk buruz ikasirik ahoz esatea
onargarria da, beti ere, positiboena izan arren, gaia jakinik norbere hitzez adierazten jakitea,
ezagupen kognitiboen jabetzeaz baieztatua gogoan harturik.
Ikaslearen azalpenaren bukaeran, irakasleak galderak egin ditzake, ea zenbateraino
menperatzen duen frogatzeko.
Jarduera honetan, azalpenerako trebetasuna baino edukia ondo jakitea baloratuko da.
4.2. Ikasleak banan banan irakaslearen mahaitik pasatuz ikasgaia azaltzea, bitarte horretan
gainerako ikaskideak ariketaren bati erantzuten eduki.
6.- MINTZAMENA LANTZEKO ARIKETAK . EIBZ: materialak

Atal honetan ariketa batzuk ikusiko dituzue; alde batetik, gure ustez, ikastetxeetan
mintzamenari garrantzi handiagoa eman behar zaiolako eta beste aldetik, ikasleek erregistroak
bereizten ikasteko, ariketa mota ezberdinak lantzeko Beraz, era askotako ariketak dituzue:
jolasak, debateak, bikoteka aritzekoak
LAN MONOGRAFIKOAK NOLA EGIN

Lan idatziak/ Ahozko lanak
Lan monografikoak maiz erabiltzen dira eskolan ikaskuntza eraginkorragoa izan dadin.
Lan hauek bakarka edo taldeka burutu ahal dira eta eskuarki ordenagailuak baliatzen dira
egiteko eta aurkezteko. Ikus dezagun bada nola burutu metodo hau eraginkorra izan dadin,
gaibakarreko lana, alegia. Orotara 13 puntu dira, aintzat hartu behar ditugunak:
1.- Gaia finkatu: edo ikasleei aukera eman beren interesaren arabera eta landu nahi den gaitik
atera gabe beraiek finka dezaten. Ohikoena irakasleak titulu iradokorra ematea da, gaiaren
hautaketa berak egindakoa delarik.
2. - Planifikazioa: agindutako lan horretan zertzu atal egongo diren, zenbat denbora emango
dugun bakoitzean, zer-nolako datu-iturriak edukiko ditugun eta kronograma nolakoa izango
den zehazten da.
3. -Informazio eta datu bilaketa: datuak bildu behar ditugu gai horren inguruan, hala nola,
Internet-etik, liburuetatik, aldizkarietatik, entziklopedietatik, hiztegietatik, ekai grafikoetatik,
norberaren esperientzietatik, bideo etaDVDetatik, irakasle eta adituei egindako
elkarrizketetatik
4.- Helburuak: xede orokorra edo nagusia eta xede txikiagoak finkatu behar dira.
5.- Hasierako gidoia: hastapenerako ongarria izaten da zirriborroan gidoia egitea. Bertan
lanaren atalak eta egitura ipini behar dira. Ondoren irakasleari eskatzen zaio ikusteko eta
iritzia emateko.
6.- Eskema garatua: behin gidoia egindakoan, atalak garatzen dira eskema burutu ahal
izateko.
7.- Idazketa/ Ahozkoa: aurreko eskemari jarraituz hasi idazten ahozko mintza jardunaren
gorputza eta muina zehazten- , puntuz puntu joanez. Gogoratu behar dugu edukia
pertsonalizatu behar dugula, modu kritikoan, originalean eta sormenezkoan, geure hitz eta
esapideak tartekatuz. Erreferentziak ere alboan eduki behar gaia menperatzen dela
adierazteko-edo. Puntuazio markak ondo erabili behar dira.
8.- Irudi baliabideak sartu: irudiak, argazkiak eta grafikoak sartzea ona izaten da. Hala ere,
kontuz ibili behar da argitaratzeko lizentziekin. Gogora dezagun copyleft joera duen ekaia oso
baliagarria dela edonoiz argitaratzeko beti ere egileari aitortza ezagutuz. Beste ekai batzuk
Public Domain erakoak dira, hau da, zeharo libreak direnak eta egileen aipamenik gabe joan
daitezkeenak.
9.- Irakurketa: behin idatzi ostean, irakurri testuak eta beharrezkoa denean utzi denbora
pasatzen berriro ere irakurtzeko, era horretan errazago ikusiko ditugu falta diren datuak,
xehetasunak, errakuntza gramatikalak eta abar.
10.- Laburpena edo abstract-a: sarrera idaztea da, hau da, laburpena. Sarrera horretan,
lanaren helburua, garrantzia, topatu ditugun eragozpenak, kontsultatu diren iturriak eta
eskertzak (eman beharrean bagaude) ere ipini ahal dira. Baina hori baino garrantzitsuagoa
lanaren egituraren berri ematea da, hau da, problemaren planteamendua, testuingurua, edukiak
atalkaturik eta bukaerako ondorioak.
11.- Aurkibidea burutu: hasieran kokatu ohi da aurkibidea, irakasleak non-zer argikiro ikus
dezan. Hasieran ipini ezik, amaieran joan daiteke, nahiz eta amaierak aproposagoak izan
indize analitikoak egiteko, testuan agertzen diren hitz garrantzitsuak zerrendatuz eta non
dauden idatziz.
12.- Bibliografia eta gainerako baliabideen gida: bibliografian egilea, titulua, hiria,
argitaratzailea, urtea eta orrialdeak jarri ohi dira ordenamendu horretan. Baina Internet-eko
artikuluak eta gainerako baliabideak ere aipatu behar dira, bibliografiatik at dauden ekaiak,
hain zuzen ere.
13.- Azala: erakargarria izan behar. Gogora dezagun, lanaren egilea, ikasgunea, irakasgaiaren
izena, irakaslea eta data jarri behar ditugula.
MATERIAL OSAGARRIA:
EBALUAZIOA
AHOZKO JARDUNAK
EBALUZTZEKO
HAINABAT TAULA
MOLDAGARRI.
EBALUAZIOA
Zer ebaluatu?
.- Landutakoa zenbateraino menderatzen duen.
.- Jardunaren egokitasun orokorra:
- alderdi linguistikoa ( lexikoa, sintaxia, entonazioa...).
- alderdi diskurtsiboa ( hiztegi egokia, ulergarritasuna, tonu egokia, abiadura,
gorputz keinuak...).
.- Jardun mota: elkarrizketa / jendaurreko diskurtsoa.
EBALUAZIOA
Nork ebaluatu?
.- Euskara irakasleak bere ikasgaia.
.- Gainontzeko irakasleek gai baikoitzean ikasleek azalpenak emateko duten
trebetasuna ebaluatuko dute.
.- Ikasleek ere ebaluatu behar dute jarduna.
.- Beraz, ebaluatzaileak honakoak izan daitezke: irakaslea, ikaslea bera eta
ikaskideak.
EBALUAZIOA
Nola ebaluatu?
.- Ikasleari ongi azaldu zer egin behar duen.
.- Ebaluatu nahi dena zer den eta zein irizpide zainduko diren azaldu.
.- Ebaluazioaren ondorioak ezagutzera eman eta aukerarik badago ikaslearekin
hitz egin : grabaketa, bideoa...
.- Tresnak.
LEHEN ZIKLOKO EBALUAZIORAKO IRIZPIDEAK.

Ahozko adierazpena.
Gai bat ahoz azaltzeko gai da.
Azalpenean zentzuzko ordena segitzen du, hitzak ondo artikulatuz eta ahotsaren bolumena
egokituz.
Aldez aurretik jarraitzeko gidoi bat egin du.
Gaztelaniara ez pasatzeko ahaleginak egiten ditu.
Entzulearen arreta mantentzen du intonazioa zainduz, kortesiazko adierazpenak erabiliz...
Hitz egiteko txanda kontuan izaten du.
BIGARREN ZIKLOKO EBALUAZIORAKO IRIZPIDEAK.
Ahozko adierazpena.
Gidoi bat prestatzen du.

Transmititu nahi dituen informazioa ordena logiko batez aurkezten du.
Komunikazio egoerari dagokion erregistroa erabiltzen ditu.
Ahoskera eta intonazioa zuzen egiten saiatzen da.
Bere ahozko ekoizpenetan interesa eta hobetzeko lehia erakusten ditu: ahozko jardunean
beti euskara erabiltzen saiatzen da.
Lexiko zuzena erabiltzen du.
Eztabaidatu ondoren, laburpeneko testu bat burutzen du, plazaratutako iritziak biltzen
dituen laburpena.
NEURKETARAKO EREDU BAT

ONDO
TXARTO
PERPAUSA
Ordena
Zehar galderak
ZUZENTASUNA
Deklinabidea: ergatiboa
Aditza: aspektua
baldintza
2
JATORTASUNA
Erdararen morrontza
Euskalkiaren oihartzuna
Esamoldeak
2
KOMUNIKAGAITASUNA
Komunikatzea lortu du
Perpausa ulertezinak
2
JARIOTASUNA
Isilune oso luzeak
Autozuzenketa
Zalantzak
2
ABERASTASUNA
Makila hitzen erabilera
Sinonimoez baliatzea
Elementu deitikoak
1
AHOSKERA
Artikulazioa
Intonazioa
1
10
GUZTIRA
AHOZKOTASUNA
EBALUAZIOA
Ahozko jardueraren balorazioa ondorengo irizpideetan oinarrituko da:
Aurkezpen bakoitzak bi balorazio jaso ditu:
o Beste ikasle guztien balorazioa irizpide batzuen baitan.
o Irakaslearen abaluazioa.
Ahozko aurkezpenaren ebaluazioa ( ikasleen artekoa).
Hizlaria: ____________________________________________________
Garatuko duen gaia: ___________________________________________
AURKEZPENAREN ANTOLAKETA
Sarrera, garapena eta ondorioak/bukaera azaltzen dira.
MOLDEA
Antolaketarik
Oso ongi Erdizka
gabe.
3
2
1
Jariotasunik gabe: motel edota errepikatuz, ideien arteko Oso ongi Erdizka Gaizki
lotura falta, egitura sinpleegiak, esaldi laburregiak, adizki
3
2
1
sunpleak, esaldiak bukatu gabe, hiztegi urria...
ZUZENTASUNA
Zuzentasun
Oso ongi Erdizka
falta.
Deklinabidea
(mutiletaz),
aditza,
morfologia
3
2
1
(baino/baina), sintaxia (erdarakada ugari egituretan...)
AHOTSA
Oso
egokiak Erdizka Desegokiak
Ozentasuna, ahoskera, doinua(k), tinbrea(k), abiadura.
3
2
1
KINESIA
AURPEGIA.: begirada, ahoa entzulearenganantz,
keinuak).
GORPUTZA: itxura, kokapena, jarrera, keinuak,
eskuak, mugimenduak.
AURKEZPEN DENBORA
Oso
egokia
3
Egokia
3
Erdizka Desegokia
2
Motzegia
2
Luzeegia
1
Aurreko guztia kontuan izanik, balioetsi ahozko aurkezpena 1etik 10era zenbakia markatuz.
1
10
PUNTUAK
9-10
11-12
13-14
15
16
17
18
AHOZKOTASUNA
EBALUAZIOA
Ahozko jardueraren balorazioa ondorengo irizpideetan oinarrituko da:
Aurkezpen bakoitzak bi balorazio jaso ditu:
o Beste ikasle guztien balorazioa irizpide batzuen baitan.
o Irakaslearen abaluazioa.
Ahozko aurkezpenaren ebaluazioa ( ikasleen artekoa).
Hizlaria: ____________________________________________________
Garatuko duen gaia: ___________________________________________
AURKEZPENAREN ANTOLAKETA
Oso ongi Erdizka
Sarrera, garapena eta ondorioak/bukaera azaltzen dira.
MOLDEA
Antolaketarik
gabe.
Jariotasunik gabe: motel edota errepikatuz, ideien arteko Oso ongi Erdizka
lotura falta, egitura sinpleegiak, esaldi laburregiak, adizki
sunpleak, esaldiak bukatu gabe, hiztegi urria...
ZUZENTASUNA
Oso ongi Erdizka
Deklinabidea
(mutiletaz),
aditza,
morfologia
(baino/baina), sintaxia (erdarakada ugari egituretan...)
AHOTSA
Oso
Erdizka
Ozentasuna, ahoskera, doinua(k), tinbrea(k), abiadura.
egokiak
KINESIA
Gaizki
AURPEGIA.: begirada, ahoa entzulearenganantz, Oso

keinuak).
egokia
GORPUTZA: itxura, kokapena, jarrera, keinuak,
eskuak, mugimenduak.
AURKEZPEN DENBORA
Egokia
Desegokia
Erdizka
Zuzentasun
falta.
Desegokiak
Motzegia
Luzeegia
Aurreko guztia kontuan izanik, balioetsi ahozko aurkezpena 1etik 10era zenbakia markatuz.
1
10
PUNTUAK
7-8
9-10
11
12-13
14-15
16-17
AHOZKO AURKEZPENAREN EBALUAZIOA (Irakaslea)

Izen abizenak:
EDUKIAK
a.- IRAKURGAIA
Informazio garrantsitzuak eman gabe.
Gaineko azalpena, laburregia
Zehaztasunik ez azalpenetan
Apunte luzeak irakurtzea
b.- MINTZAGAIA
Gaia landu gabe: garapen eskasa
Azalpena laburregia
Aditz erregimenak gaizki ikusten naiz
Baldintzakoak gaizki osatuak
Aditz nominalizazioetan (-tzea) akatsak
MOLDEA
Azalpena egituratu gabe:edozelan.
Jariotasunik gabe: motel , errepikatuz.
Ideien artean kohesio edo lotura falta.
Egitura sinpleegiak, batere zehaztu gabe
Esaldi txertatu edo konposatu gutxiegi
Adizki sinpleak baino ez: ahalezkoak
eta ez.
Hizkuntza bakiabideetan urritasun
nabarmena
ZUZENTASUNA
a.- ZUZENTASUNA
Nor/nork gaizki behin baino gehiagotan
Mugatu/mugagabea gaizki
Kasu atzizkiak gaizki: otsailan
Zeren/nongo kasuan nahasian
b.- ADITZA
Aditza gaizki
Singular/pluralean akatsak
Euskalkiko aditza sarri erabiltzea
Esaldiak bukatu gabe, zalantzaz

Kontrakzio gehiegi, hitzak
itxuragabeturik.
Erlatibozkoak eta konpletiboak nahasirik
Lexiko desegokia eta urria
Erdarakada ugari egituretan.
Oro har, ohoskera traketsa.
Goiko sailetako akatsengatik sintaxi

txarra.
c.- MORFOLOGIA
Izenordain indartuak, egin, baino, baina
Zenbait txarto erabilita: ere, elkar, egin
d.- SINTAXIA
Galdegaia gaizki, ordena aldrebesa
Erlatibozkoak txarto egituratuta.
Zehargalderak txarto: ba-, -ela.
18
OHARRAK:
+
EBALUAKETA MOTA: Zehatza
IKUSPEGIA: Autoebaluaketa
ZERTARAKO BALIO DUEN:

Tresna honek ahozko ekoizpen bat egin duen
ikasleari bere jardunaren prestaketa eta
garapena aztertzeko modua ematen dio.
Dimentsio linguistikoaz gain diskurtsiboari ere
erreparatzen dio.
EZAUGARRI AIPAGARRIAK:
Oso lagungarria gerta daiteke ahozko jardun
formala ekoiztu ondoren berau prestatzeko
egindako ahalegina aztertzen laguntzeko.
APLIKAZIORAKO ARGIBIDEAK:
Aurretik ahozko ekoizpen bat prestatu eta gauzatu behar da.
Ekoizpen horren prestaketan ikasleari zein irizpide jarraitu behar dituen azaldu behar zaio
Denbora ere beharko du hori prestatzeko
Ekoizpena egin ondoren ikasleak denbora zati bat beharko du galdetegia irakurri eta gogoeta
egiteko
Ondoren erantzun.
ITURRIA: Lan taldeak sortua
NORBERAK BERE AHOZKO EKOIZPENA EBALUATZEKO TRESNA

Eguna:
Arloa:
Ekoizpen mota:
Saioaren iraupena:
1. Saioaren antolaketa.
a. Aurreikusi bezala bete al dut?
b. Jendea kokatu al dut saioren hasieran?
c. Ideiak garbi azaldu al ditut?

d. Behar den moduan bukatu al dut?
2. Saioaren prestaketa
a. Zenbat denbora eskaini diot?
b. Gidoirik sortu al dut?
c. Zein material erabili dut?
3. Saioan izan ditudan zailtasunak eta aurrerabideak
a. Hizkuntza aldetik?
b. Ahoskera aldetik?
c. Gorputz espresio aldetik?
4. Entzuleak nola ikusi ditut?
a. Harretaz jarraitu dute?_________________________________________________
b. Aspertuta egon dira?____________________________________________________
c. Galderak egin dizkidate?_________________________________________________
d. _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
5. Ni, neu nola sentitu naiz.
a. Lasai eta gustura
b. Urduri samar
c. _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ahozko saioa neurtuz

Jarioa
Zuzentasuna
Mintzaldiak oso laburrak dira eta aztertuak oso

komunikazio gai txikia erakusten du
Oso akatsez josia.
1
Mintzaldiak laburrak dira. Edukia zein intentzioak ez
daude garbi. Hizkuntza gaitasun urria du.
Akats ugari morfosintaxia eta lexikoan.
Mintzaldiak ez dira behar den mailara iristen.

Asmoa eta mintzagaia argi daude, aina azalpena
ez dago behar bezain kohesionatua. Saioak
laburregiak dira. Aztertzailearen laguntza behar
du etengabe. Hizkuntza gaitasuna nahiko
Akatsekin. Morfosintaxiari dagokionez akats larri batzuk
mugatua da.
edota lexiko akats ugari.
Edota
Saioa nahiko luzea da, desordenatua eta kohesio
gutxikoa. Sarritan hasitako ideiak ez ditu amaitzen. Asmoa
eta edukia batzuetan ez daude hain argi.
3
Asmoa eta edukia argi daude baina mintzaldiak eskatu
baino laburragoak dira, edota ez ditu hasitako ideiak
burutzen. Nahikoa hizkuntza gaitasunaren jabe da.
Edota
Asmoa eta edukia nahikoa argi daude. Mintzaldiaren
luzera nahikoa da baina desordenatu edo zehaztasunik
gabea
Onargarria, morfosintaxiako zenbait akatsekin, edota

akats batzuk ahoskatzerakoan edo lexikoan.
4
Asmoa eta testuaren edukia argi daude. Azalpenak badu
ordena logikoa, baina ez da oso luzea edo arazoren bat
du egituran edo koherentzian. Erabiltzen dituen hizkuntza
baliabideak nahikoak dira
Ona, baina baditu lexiko akatsak eta baita hain

garrantzitsua ez diren akatsak ere morfosintaxian edota
ahoskeran
5
Testuaren asmoa edukia argiak dira. Saioak badu ordena
logikoa, ondo kohesionatua eta erabiltzen dituen
Nahiz eta garrantziarik gabeko akatsen bat duen, ona
hizkuntza baliabideak ugariak eta egokiak dira. Mintzaldia
jario onekoa da zalantza gutxirekin
AHOZKO ZEIN IDATZIZKO AZALPENAREN PLANIFIKAZIOA
Ikaslea:
Gaia:
Gogoan har daitezkeen jarduerak
Esan beharrekoari buruzko informazio esanguratsua bildu du.
Iturri desberdinak gogoan izan ditu.
Informazio esanguratsua eta osagarria bereizten ditu.
Informazio edukien hurrenkera ondo antolatu du.
Informazioa eta denboraren zenbatekoa ondo egokitu ditu.
Azalpenaren jarraipenean laguntzeko pistak aurreikusi ditu.
Azalpena entzuleak gogoan hartuz antolatu du..
Benetako plan bat egin nahi izan du
Azalpenari buruzko plangintzaren ebaluazio

HOBETU BEHARREKO AK :
AURREIKUSTEN DIREN JARDUERAK:
Eguna
Ongi
Erdizka
Gaizki
OHARRIK:
AHOZKO ZEIN IDATZIZKO ARGUDIO ADIERAZPENEN PLANIFIKAZIOA
Ikaslea:
Gaia:
Eguna
Ongi
Gaiari buruzko informazio aberatsa eta oparoa bildu du.
Bere interbentzioak nondik nora joan daitezkeen aurreikusi du:
Hasieran sarrera gisa zer esan, ondoren zer azaldu eta, azkenik,
argudio sendoenak nola adierazi pentsatu du.
Bere kideen baieztapen eta argudioak zeintzuk izan daitezkeen

aurreikusten saiatu da eta horren arabera bere argudioen azalpena
egiteko prestatu du.
Entzuleak bere alde jartzeko estrategiak aurreikusi eta landu ditu.
Argudioak era progresiboan antolatu eta egituratu ditu.
Denboraren mugak gogoan hartuz jokatu du, neurriko interbentzioak

prestatu du.
Saio osoa gogoan hartuz, benetako plan bat egin duela erakutsi du.
Azalpenari
buruzko
plangintzaren
OHARRIK:
ebaluazio
Erdizka
Gaizki
HIPOTESIAK AHOZ FORMULATZEN
Ikaslea:
Gaia:
Sarrera eta azalpenaren gainontzeko atalak ondo planifikatu

ditu.
Erabili duen metodologia egokia izan da. Lehendabizi hainbat

daturen bilketa egin. Gertaera horiek nondik nora, zergatik eta
nolaz gertatzen diren hausnartu ditu. Ondorioak egoki

zehaztuditu.
Jarraitu duen eskema argia izan da, zehatz, ondo lotua.
Aurkeztu duen hipotesia argia eta zehatza izan da.
Horretarako arrazoiak ongi hornituak, sendoak.
Erabili duen tonu eta estiloa entzuleak konbentzitzeko egokia

Izan al da?.
Adierazpena bera: ahoskera, keinuak, begiradak, isiluneak
Hiztegia, kontzeptuak, esaldiak egoki josi al ditu?
Argudiaren hariari ongi jarraitu al dio? Sekuentziazioa

markatzeko erabilitako lokailuak egokiak izan al dira?
Azalpenari buruzko plangintzaren ebaluazio

OHARRIK:
Eguna
Ongi
Erdizka
Gaizki
Ikastalde batean ahoz jarduteko gaitasuna ebaluatzeko jarraipen fitxa
Ikaslea
Behatu beharrekoa
Bere iritzia argi
azaltzeko
gai da
Azalpena
ordenatua
egiten du
Hiztegia egoki
erabiltzen
du
Aditza egoki
erabiltzen
du
Gorputz espresio
egokia
erabiltzen
du
Entzuleak
kontutan
hartzen
ditu
Egoki
ahoskatze
n du
Jario egokia du
Kontrolatutako
adierazpenak
Eguna:
Bai
Izena 1
Izena 2
Izena 3
Izena 4
Izena 5
Izena 6
Izena 7
Izena 8
Izena 9
Izena 10
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Bai
Erd.
Ez
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
OHARRAK: Antzemandako
zailtasunak eta
aurrerabideak
Eguna:
Izena 11
Izena 12
Izena 13
Izena 14
Izena 15
Izena 16
Izena 17
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Eguna:
Adierazpen mota:
Gelako behaketa, ahozko hizkuntza

ULERMEN
A:
orokorrean
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
13
Besteei entzuten
eta euren iritziak
kontuan izaten
badaki
Gaiaren muina
hartzen du
Laburpena
egiteko gai da
Detaileak bere
neurrian jasotzen
ditu, larregi
geratu gabe
Egilearen asmoa
bereganatzen du
Hiztegiaren
ulermen ona du
Bereizten du zer
ez duen ulertu
eta berari
buruzko galderak
egiten ditu
EKOIZPENA:
orokorrean
Gaia ondo
estrukturatua
ematen du
Detaileak ondo
ematen ditu, asko
enroilatu gabe
Koherentzia/kohe
sioa nahikoa
ondo gordetzen
du
Badaki
kontestualizatzen
Hiztegia, aditza,
esaldiak ondo
erabiltzen ditu
Tonua, keinuak,
begirada, eta
abar egokiak dira
Hitz egiteko
txanda/ arauak
ondo gordetzen
ditu
Ahoskera
MATEERIAL
OSAGARRIA:
AHOZKO ERDARAKADAK
AHOZ ARITZEKO ZER ZAINDU.
TESTU ANTOLATZAILEAK.I
TESTU ANTOLATZAILEK.II
EUSKARA BATUAREN AHOSKERA ZAINDUA.
FONETIKA (Laburpena)
AZENTUA
AHOZKO AZTERKETA. EGA
Ahozko erderakadak
Azalpena: Ahoz jardutean gure ikasleek egin ohi dituzten akats nagusien
zerrenda dugu ondorengoa. Ongi azaldu eta adibide egokiz emanak daude
aztergaiak. Morfosintaxia, fonetika, azentua... jorratzen ditu
Ahozko Erderakadak
Morfosintaxia
Lehenbizi agertzen dena, txarto dagoen forma da eta aldamenean
proposatzen da zuzena.
Egunerokotasun faltsua
Hasten naiz irakurtzen? / Hasiko naiz irakurtzen?
Azpimarratzen dut, andereo? / Azpimarratuko dut, andereo?
Hau non uzten dut? / Hau non utziko dut?
Zer ipintzen dut hemen? / Zer ipiniko dut hemen?
Sartzen naiz? / Sartuko naiz?; Sar naiteke?
Ekartzen dizut bihar / Bihar ekarriko dizut
Agur, joaten naiz etxera / Agur, banoa etxera
Zuk zer esaten duzu honetaz? / Zuk zer di(n)ozu honetaz?
Egunero noa eskolara / Egunero joaten naiz eskolara
Beti egin behar dut / Beti egin behar izaten dut
Galdegaia
Da nirea / Nirea da.
Nago egiten lanak / Lanak egiten nabil (ari naiz)
Daukazu hemen / Hemen daukazu; Badaukazu hemen.
Nahi duzu etorri nirekin? / Nirekin etorri nahi duzu?
Nahi dut joan / Joan nahi dut
Ez dut nahi joan / Ez dut joan nahi.
Da benetazkoa / Benetakoa da
Ahal dut erabili boligrafoa? / Boligrafoa erabil dezaket?
Esan du ze nahi ditu egin ariketak / Ariketak egin nahi dituela esan du
Morfologia-sintaxia
Irtetzen da hortik / Hortik irteten da
Sorginez mozorrotuta dago / Sorgin mozorrotuta dago, sorgin jantzita
Egun batetan... / Egun baten; Egun batean
Beste leku batetakoa / Beste leku batekoa
Joan behar naiz etxera / Etxera joan behar dut
Jostailu bat erosiko naiz / Jostailu bat erosiko dut
Kenduko naiz hau (jertsea) / Jertsea erantziko dut
Jendeari molestatzen ari da / Jendea molestatzen ari da
Ikusi dizut kalean / Kalean ikusi zaitut
Jo dit makil batekin / Makila batez jo nau
Beitu zelan dago! / Be(g)itu zelan dagoen!

Zer egiten ari zara? Ezer / Zer egiten ari zara? Ezer(ere) ez
Ez dakit ezebez / Ez dakit ezer; ezer ez dakit
Etorriko direnean / Etortzen direnean
Etorriko badira / Etortzen badira
Kale berdinean bizi dira biak / Kale berean; berberean; kale bate(a)n
Beti esaten duzu berdina / Beti esaten duzu gauza bera
Utzi egin hau / Utzi (utz iezadazu) hau egiten
Berandu? Ba,esatea! / Berandu? Ba, esan dezala!; esan da(g)iala!
Ez da ez gurentzat ez zurentzat / Ez da ez guretzat ez zuretzat
Konpletiboak
Esan du ze da gezurra / Gezurra dela esan du
Uste dut ze nire ama ez da etorri / Gure ama ez dela etorri uste dut
Ba-Baina
Nik ez badakit ezer! / Nik ezer ez dakit baina!
Si ez zenuen ezer esan ! /Ezer ez zenuen esan baina!..barren! ..eta!
Erlatiboak
Autobus bat, eramaten zuela 50 pertsona jausi egin da
/ 50 pertsona
zeramatzan autobus bat jausi egin da
Da mutil bat ze ditu betaurrekoak / Betaurrekoak dituen mutil bat da
Daukat boligrafo bat ze bi kolore ditu
/Bi kolore (kolore bi) dituen
boligrafoa daukat
Andereo bat daukagu Markinakoa dela
/Markinako andereo bat
daukagu.
(...) eta ezagutu dut maisu bat berria dela /(...) eta maisu berri bat
ezagutu dut; (...) eta maisu bat ezagutu dut, berria dena
Esamoldeak
Nola deitzen da umea? / Nola (zelan) dauka izena umeak?
Eman naiz kolpe ba t /Kolpea hartu dut
Zelako morroa! /Hori larru gogorra!; Horrek dauka aurpegia!
Bero asko dago / Bero handia dago
Ez dakizula hau egiten ! /Ezetz jakin hau egiten!
Hau dela nirea? ! A que hau da nirea?! / Hau nirea da, ezta?
Bi bider egin dut / Birritan egin dut; Bi aldiz egin dut
Bildurra daukat / Beldur naiz
Futbolera jolasten ari gara / Futbolean jolasten ari gara.
Etorri da begiekin itxita /Begiak itxita etorri da.
Eskuekin poltsikoan agertu da / Eskuak poltsikoan agertu da
Hiru-bi irabazi diegu / Hiru eta bi irabazi diegu
Ikasleen erdia etorri da / Ikasleen erdiak etorri dira
Kontuz! andereo datorrela / Kontuz! andereo dator(r) eta
Beste egunean joan ginen / Lehengo egunean joan ginen
ERE partikula
Inoiz ere ez aurrean:
Ere bai Mikel etorriko da
Ona dela eta ere txintxo portatzen dela esan du
Eta ere bai, gero joan zen eta...
Josuk ekarri du. Ere bai Jonek
Baita ere, mendira joan ginen eta...
Ama joan da eta ere bai ni
Ezta aditzaren ostean ere: (Aitak erosi du ere bai)
Zuk egin baduzu, nik egingo dut ere bai / ... neuk ere egingo dut
Lotsa askorik ez dute ere ez / Lotsa handirik ere ez dute
Esku artean hartu ez ezik, puskatu du ere! /puskatu ere puskatu (egin) du
Telefonoz deitu diot eta joango naiz ere / joan ere joango naiz; egingo naiz
Mikel hemen dago ere / Mikel ere hemen dago
Badakit ere nor etorri den / (Badakit) nor etorri den ere (badakit)
Ikusi dugu ere nola jokatu duen / (Ikusi dugu) nola jokatu duen ere (...)
Bihar joango gara ere (bai) / bihar ere joango gara
Pertsona izenordainak forma indartua hartu ohi du:
Nik ere esan diot / Neuk ere esan diot
Zuek ere bai! / Zeuek; Zeuok ere bai!
ERE-ren ostean adizki trinkoak BA- aurrizkia behar du:
Nik ere daukat erloju berria / Neuk ere badaukat
Josune etorriz gero, Andoni ere dator / Andoni ere badator
Aditz sintagman elipsia egiten denean:
Marta badoa eta ni ere / eta neu ere bai
Nik ere bai ikusi dut hori / Neuk ere ikusi dut hori
Hark egin du eta osabak baita / baita osabak ere; eta osabak ere bai
Baita ere Koldok. Eta Koldok baita ere / Baita Koldok ere
AHOZ ARITZEKO ZER ZAINDU

AGERBIDEA:
Boz-gorako irakurketa.
Irrati eta telebistako esataria.
Ahozko ekintza antolatua.
Ahozko bat-bateko ekintza.
PARAMETROAK:
Nor zaren.
Norekin ari zaren.
Non ari zaren.
Zertaz ari zaren.
Zer esango duzun.
Zein den helburua.
ENTZULEA:
Adina
Ezaugarri nagusiak
Gaiaren ezagutza maila
Egoera, erosotasuna (lekua eta bere antolaketa, goxotasuna, hotz-beroa,...)
Konplizitate maila
Hizkuntza maila
EGOERA:
Hiztunaren eta entzulearen kokapena (aurrez aurre, eserita/zutik, hurbil/urrun,

taldean/bakarrik...)
Lekuaren ezaugarriak (itxia/irekia, soinua, mugimendua, argitasuna, dekorazioa,
antolaketa...)
Elkar ezagutze maila
Den ordua eta duten denbora
HELBURUA:
Ezagutzak azaltzea
Berriak ematea
Irrika sortzea, motibatzea
Ludikoa, ongi pasatzea
Eztabaidatzea edo eztabaida sortzea
Sentimendu bat sortzea (beldurra, tristura, poza, erakargarritasuna, lilura, errespetua,

miresmena, maitasuna, gorrotoa, desioa...)
Denbora betetzea
HIZLARIA
A.- AHOTSA:
Ozentasuna
Ahoskera
Doinua(k)
Tinbrea(k)
Abiadura
B.- HIZKUNTZA
Erregistroa
Errepikapenak
Tema/rema (informazio ezaguna eta berria)
Komodinak, trantsizioak
Zuzentasuna (morfosintaktikoa, lexikala, testuala)
Egokitasuna (morfosintaktikoa, lexikala, testuala)
Ideien antolaketa
C.- KINESIA
AURPEGIA:
Begirada
Ahoa entzulearenganantz
Keinuak
GORPUTZA:
Itxura
Arropa
Kokapena
Jarrera
Keinuak
eskuak
Mugimenduak
TESTU ANTOLATZAILEAK. I
Hasierakoak
Adibideak jartzeko
Hasteko esan dezadan

Lehenengo eta behin,
Ezer baino lehen,
Ezeri ekin baino lehen,
Bazen behin
Lehen-lehenik,
...z hitz egin behar dudalarik,
Sarrera gisa esango dugu ...
Adibidez,
Esate baterako,
Hau da,
Ikus, adibidez, -ren kasua: ...
Kasu (bat aipatzeko ...)
Hori erakusteko, aipa dezagun...
Aztertuko dugun gaia
Arrazoitzeko
Idazki honen helburua...
bait... -(e)lako
-(e)la eta
-(e)la bide
-t(z)eagatik
Horregatik
Izan ere,
Hori dela eta,
Horrela, ba,
Beraz,
Hortaz,
Ordena
Alde batetik, ... Bestetik,
Ildo beretik,
Era berean,
Halaber,
Lehenik.../ bigarrenik, ...
(Arestian) esan bezala,
(Gorago) esan bezala,
Lehengo hariari jarraituz,
Gauzak horrela,
Horiek horrela,
Bai... bai
Ez... ez
Ideia bat aurkezteko

-ri dagokionez,
-en aldetik, en ikuspegitik begiraturik,
... dela eta, komeni da esatea ...
Oro har,
Jarraipena
(Honen) ondorioz,
Horren haritik,
Gaira itzuliz
Hari beretik,
Era berean,
Bigarrenik,
Gero,
Honen ostean,
Hau (ikusi) eta gero,
Lehen esandakoari jarraituz
Arestian esan bezala
Kontrakotasuna
Indartzea
Aipatu bezala,
Aipatu dugunez,
Berriro esanda,
Beste era batera esanda,
Zehatzago esanda,
Hobeto esanda,
(Gorago) esan bezala,
Are gehiago,
Gainera,
Kontuan hartu,
gainera,
Onarpena (ziurtasuna)
Ez dago dudarik...
Seguruenik
Ziur aski
Zer esanik ez
Egia da... -(e)la
Dudarik gabe
Zalantzarik gabe
Argi dago (e)la
Bistan da (e)la
Beharrezkoa da garbi uztea
..., noski / ..., jakina
Ideia berriak txertatzeko
Baina
Dena dela, / Dena den,
Hala (eta guztiz) ere,
Edozein modutan ere,
Edonola ere,
Nolanahi ere,
Esanak esan,
Hori(ek) gorabehera,
..., ordea,
..., berriz,
..., aldiz,
Aipamenak; iritziak emateko

(r)en arabera,
Askoren / Batzuen iritziz,
... (r)en ustez,
(r)en esanetan,
Diotenez,
Antza denez,
Dirudienez,
Badirudi... -(e)la
...(e)la dirudi
Dakigunez,
Irakurr dugunez,
Nabarmentzaileak
Batez ere, batik bat...
Bereziki, naguski
Batere
Guztien gainetik
Gehienera jota
Behin eta berriz aitortu nahi dugu
Azpimarratu nahi dugu
Ez hor bakarrik,
Bestalde / Beste aldetik
Baita ... ere
Baina, bestetk,
... ere bai
ez ezik ... ere
Egia da, hala ere,
Izan ere,
(Horrez) gain,
Murriztaileak
Behintzat
Bederen
Behinik behin
Gutxienez
Izan ezik
Salbu
Baizik/baino
Emendiozkoak
Eta
Ere
Baita... ere
Ezta...ere
Halaber
...ez ezik...ere
Ez bakarrik, ...baita ere...
Ez bakarrik...baizik eta...ere
Horren haritik, ildo beretik
Era berean
Bukaerakoak eta ondorioak

Amaitzeko, / Bukatzeko,
Amaiera bezala,
Aurreko guztia (Iaburbilduz,)
Ondoro gisa,
Amai dezagun esanez (e)la
Azkenik, zera:...
Laburbilduz,
Laburbilduta esan daiteke
Hitz gutxitan (esateko):...
Horrenbestez, zenbait ondorio atera daitezke:
1... 2... 3...
DENBORA
Antzina
Arratsaldero
Aspaldiko
Azkenik
Behiala
Behin (baten)
Beranduago
Berehala
Berriro
Bitartean
Egun batez
Gaur egun
Gero
Halako batean
Hasieran
Laster
Lehen
Lehenengo
Lehenengo egunean
Lehengo batean
Orain
Orain arte
Orduan
Ordura arte
EXENPLUTASUNA
Adibidez
Aipa dezagun
Alegia
Besteak beste
Besteen artean
Demagun
Eman dezagun
Esate baterako
Hala nola
Hau da
Hori argitzeko
Hots
Kasu
Konkrtatuz gero
Konparazio baterako
Ondoko hau
Pentsa dezagun
ANTOLATZAILEAK II
LEKUTASUNA
BUKAERA
Atzeko aldean
Besterik gabe
Aurrean/atzean
Amai dezagun esanez
Beste tokietan
Amaitzeko
Ezkerrean/eskuinean Azkenez
Goian/behean
Azkenik
Han
Besterik gabe
Harantzago
Bukaeran
Hemen
Bukatzeko/amaitzeko
Hor
Hitz gutxitan
Urrunago
Honek erakusten du
Urritirago
Honela, horrela, hala
...(r)en alboan
Honenbestez
...( e)tik gertu
Horrenbestez
HIERARKIZAZIOA Konklusio gisa
Laburbilduz
Baino...ago
Laburtuz
Batez ere
Batik bat
Bereziki
Ez bezala
Ezer baino lehen
Ez ezik... ere
Guztien gainetik
ORDENA
(Lehen) esan bezala
Are gehiago
Baita ere
Berriro ere
Beste batzuetan
Besteak beste
Bigarrenik
Era berean
Ez hori bakarrik
Giza berean
Honako hau
Honekin batera
Ondoren
Honen ondoren
Ildo beretik
Garrantzia Kentzea
Bederen
Behinik behin
Behintzat
BAKLORAZIOA
Eskerrak
Eskerrak...-(e)n
Espero dezagun
Ez legoke gaizki
Tamalez
Zorionez
Zoritxarrez
INDARTZEA
Aipatu bezala
Aipatu dugunez
Alde horretatik
Are gehiago
Are gutxiago
Areago
Areago oraindik
Azken batean
Azken finean
PAREKIDETASUNA Batez ere
Berriro esanda
Adina
Beste era batera
Ala
esanda
Alde batetik
Bestela
Antzera
Dakizuenez
Baita...ere
Esanak esan
Bai...bai
Funtsean
Beste(konparazioan)
Gauzak horrela
Bestetik
Gehiegi
Bezain
Hori
Bezala(koa)
azpimarratzeko
Dela...dela
Hori horrela izanik
Edo
Hitz batean
Era berean
Honela ba(da)
Eran
Hori dela eta
Ere
Hori horrela delarik
Ezta...ere
Horregatik
Halaber
Izan ere
Lain
Lehengo hariari
Legez
jarraituz
Moduan
Ondorioz
Modukoa
Oro har
Nahiz...nahiz
Osterantzean
Orobat
Zenabat eta..hainbat
hain zuzen ere.

Are gegiago
Baita ere
Bestalde
Beste alde batetik
Bestetik
Egia esan
Ere
Eta
Ez hori bakarrik
Ezezik ere
Gainera
Halaber
Modu berean
...ere bai.
HASIERA
Batez ere
Bazen behin
Behin batean
Behinola
Dena hasi zen
Egun hartan
Ezer baino lehen
Gizona mundura baino lehen
Hasi bezain laster
Hasi orduko
Hasteaz batera
Hasteko
Hitzaldi honen bidez
Idazki honen bidez
Hitzaldi honen helburua
Idazki honen helburua
Lehen-lehenik
Lehenengo eta behin
Lehenik eta behin
...-z hitz egin behar dudalarik
JARRAIPENA
Amaitu baino lehen
Aurrera beharrez
Aurrera egin ahala
Bigarrenez/ bigarrenik
Era beran
Gero/geroago
Hariarekin jarraituz
Hori ikusi ondoren/eta gero
Honen ondoren/ostean
Jarraituz/ondoren
Arrazoiak aditzera
emateko
-(e)la bide
-(e)la eta
-(e)la kausa
-(e)la medio
-(e)la zio
-(e)lako
-(e)nez gero
-t(z)eagatik
-t(z)earren
Bait
Behin eta berriro
Ekinaren ekinez
Horregatik
Norbaiten erruz
Prezeski
Zerbaiti eskerrak
Zeren eta
ZIURTASUN EZA
Again
Agidanez
Antza
Badirudi
Baliteke
Beharbada
Dioteneaz
Ei
Esan daiteke
Inondik ere
Itxura denez
Itxuraz
Nonbait
Omen/ei
Onenean ere
ZIURTASUNA
Dudarik gabe
Egia da...(e)la
Ez dago dudarik
Hala bada ere
Jakina
Nola ez!
Noski!
Onartu behar da
Onartuta dagoenez
Onartzen denez
Ontzat eman behar
Seguraski/Ziurrenik
Zer esanik ez
KONTRASTEA
-( r)ik ere
Ahatik
Aitzitik
Alabaina
Alderantziz
Aldiz
Arren
Aurrekoaren kontrara
Baina
Baino
Baizik (eta)
Ba ...ere
Beharrean
Benetan
Berriz
Ordea/ostera
Datorrena datorrela
Dena dela
Dena delarik ere
Dena den
Edonola ere
Edozein modutan
Edozein modutan ere
Edozelan ere
Edozertara
Egia esan
Esan gura da
Esanak esan
Ez da erraza
Hala ere
Hala eta guztiz ere
Honen aurka
Hori gora-behera
Hori horrela izanik
Izan ere
Kontuan hartu baina
Kontuan izan bestetik
Nahiz eta
Nolanahi ere
BEHARRIZANA
Beharrezkoa da
Derrigorrean
Derrigorrez
Ezinbestean
Ezinbestekoa
Halabeharrez
Nahitaeez
HELBURUA
T(z)eko
T(z)ekotan
T(z)era
Asmotan
Helburu delarik
Lortu asmoz
BALDINTZA
(e)z gero
-t(z)ekoatan
Ba
Baldin ba
Ez baldin ba
Pentsatuz
Ustez
ONDORIOA
Argi dago, bada
Bada
Beraz
Esanak esan
Esandakoaren
arabera
Funtsean
Hain zuzen ere
Hau dela bide
Hori guztia dela.
Horrela
Horrela bada
Horren arabera
Horren ondorioz
Hori dela medio
Hori horrela
delarik
Horregatik
Horren kausaz
Horren kariaz
Laburbilduz
Laburki
On litzateke
Ondorio gisa
Ondorioz
Orduan
...kontuan izanik
EUSKARA BATUAREN AHOSKERA ZAINDUA.
Bokalak
1. <a, e, i,o, u> idatzi bezala ahoskatu: [a, e, i, o, u]; sei bokaleko sistema duten Iparraldeko
euskaretan <u>ren ahoskera biak onartzen dira ([u] eta []) hala eskatzen duten hitzetan eta
baita ere euskalkiaren erabilera zainduan.
Bokal- bilkurak
2. Bokalak bokalen ondoan daudenean ere idatzi bezala ahoskatuko dira hizkera maila zainduetan: etxea ,
geroago, mendia , burua .
Gainera aintzat hartu behar da:

2.1. <ea, oa> idazten direnen bestelako ahoskerak egoki eta zuzen direla gainerako hizkera
mailetan (hala nola: etxia, etxie; geruago, telefonua eta kidekoak).
2.2. <ia, ua> idazten direnen bestelako ahoskerak egoki eta zuzen direla gainerako hizkera
mailetan (hala nola, zerbait tartekatuz: mendiya, mendixa, mendiza;buruba eta kidekoak edo,
bigarren bokala aldatuz edo kenduz: mendie, mendi; burue, buru eta kidekoak).
3. Bokal bi elkarren segidan daudenean, lehenengoa <i> edo <u> bada, bokal bilkura bi
silabatan ahoskatuko da (hala nola: abi.an, sozi.ala, zi.ur). Dena den, badira hitz batzuetan ui
diptongoak.
3.1. Bokal bilkura hauek silaba bakarrean (diptongoan) ahoskatzen dituzten Ekialde eta
Iparraldeko euskalkietako hiztunengan hizkera zaindutzat hartuko da ahoskera hori.
4. Bokal biren artean <h>idazten denean, <h> ahoskatzen ez den euskalkietako hiztunek ere
bokal bakoitza silaba batean ahoskatzera joko dute hizkera maila zainduan (hala nola:za.harra;
na.hi du; bi.hurturik; a.hula; be.hi).
Kontsonanteak
5. Idatzi bezala ahoskatuko dira hizkera maila zainduan
<b, d, f, g, k, l, ll, m, n, ,p, r, rr, s, t, ts, tx, tz, z>
Beraz:
5.1. <g> <e> eta <i> bokalen aurrean beste bokalen aurrean bezalaxe ahoskatu behar da
ahoskera zainduan behintzat (hala nola geologia). Azken orduko maileguetan, salbuespenak
banan-bana markatuko dira. Esaterako, dagoeneko onartua dugun gin (edaria).
5.2. <s, z> eta <ts, tz> Hizkera zainduenetarako pare hauek bereiztea hobetsiko da. Bestalde
<z> euskaraz beti (eta areago hizkera zainduetan) zistukaria da eta gaitzetsi egin behar da
gaztelaniazko ahoskera hortzartekoa (gaztelerazko zapato hitzaren lehen kontsonantea,
alegia). Beraz,eskizofrenia hitzaren lehen eta hirugarren kontsonanteak zistukariak dira (bata
apikaria eta bestea bizkarkaria); halaber soziologia hitzaren lehena eta bigarrena.
5.3. <b, d, g, r> bokalartean gertatzen direnean, hurrenkera honetan handiagotzen den
oparotasunaz desager edo alda daitezke hizketa arduragabean (hala nola: ari naiz ai naiz,
horiek (h)oiek, egon eon, edan ean, eran, etab.). Ahoskera horiek erabat egoki eta bidezko dira
gainerako hizkera mailetan, baina hizkera zainduan bokalarteko kontsonanteak ahoskatu
egin behar dira.
5.4. <r, rr> euskaraz beti (eta areago hizkera zainduetan) hortzobikari dira etagaitzetsi egin
behar da frantsesezko ahoskera ubularra (frantsesezko ruehitzaren lehen kontsonantea, alegia).
5.5. <h> letra hau hostuna den Iparraldeko euskalkietako hiztunek idatzi bezala ahoskatuko
dute hizkera zainduan. Letra hoskabea den Hegoaldeko euskalkietako hiztunen ahoskera
zainduan ere <h> ez da ahoskatuko. Letra horren mututasunaren salbuespen bakarra
Hegoaldekoen ahoskeran zihoan, zihoazen bezalakoetan gertatzen da, hor <h> [x] belarraz
ahoskatzen delarik (gaztelaniazko jamn hitzaren lehen kontsonanteaz, alegia).
5.5.1. <h>az esanak berdin balio du<ph, th, kh> ahoskeretarako: erabat egoki da ebakera
hasperenduna halakoa duten Iparraldeko euskalkietako hiztunengan (hala nola eperra epherra
eta kidekoak).
5.6. <il, in> letra bilkura hauek <(i)ll> eta <(i)> (hala nola: mila milla edo mailua mallua,
bina bia edo baino bao) ahoskatzen diren euskalkietako hiztunengan bustikuntza hori
ahoskera zainduan ere egoki da (ahoskera zaindua <ll> milla da eta ez <y> miya).
Bustikuntza hori ez duten euskalkietako hiztunengan, noski, bustidurarik gabea izango da
ahoskera zaindua ere (hala nola: mila mila edo mailua mailua, bina bina edo baino baino).
5.7. <j> letraren euskarazko ahoskera oinarrizkoa <y> da eta hori da hizkera zaindurako
hobesten den ahoskera oro har. Halaz ere eta beraz:
5.7.1. <j> hitz hasieran <y> ahoskatuko da (hala nola jateko yateko, jokalariak
yokalariak).
5.7.2. Badira [x] belarraz ere ahoska daitezkeen hitzak. Hitz horietako batzuk hizkera
maila zainduetan gertakortasun urrikoak dira, beste batzuk (Heg. marka daramatenak)
Hegoaldean erabiltzen dira (hala nola jertse, jipoi, jira).
5.7.3. <j> hitz barruan gertatzen denean, <y> izango litzateke ahoskera zainduena. Hala
ere, gaurko egoera kontuan izanik, Hegoaldeko [x] belarra (gazt. jamn) eta Iparraldeko
<> sabaiaurrekoa ere (fr. jambon) onartzen dira hizkera zainduan garaje, ijito
bezalako hitzetan.
5.8. <x> Ahoskera sabaikaria du lehengo euskal hitzetan: xagu, xoxo, Xabier.
5.8.1. <x> Maileguetan bokalartekoa <ks>ahoskatzea hobesten da hizkera zainduan
(hala nola: sexua seksua, taxian taksian, faxez faksez). Hitz amaieran oso gutxitan
agertzen da eta hitz bereziak dira. Horietan ere [ks] ahoskera egin daiteke.
Kontsonante bilkurak
6. <zb, zd, zg> Ahoskera zaindurako ere ez adberbioaren ondoren ondorengo <d>
kontsonantea (aditz formen hasieran agertuko dena) ahoskabe ebaki behar da (hala nola ez da:
ezta). Ez adberbioaren ondorengo <b, g> kontsonanteak ere ahoskabe ebakitzea hobesten da
(hala nola: ez gara: ezkara; ez bada: ezpada). Hortik kanpo ere <z> eta <b, d, g> ahoskeran
biltzen diren guztietan ahoskabetzea onargarria da hizkera maila zainduan ere.
7. <zz> Ahoskera zaindurako ere ez adberbioaren azkeneko <z>kontsonantea eta ondorengo
<z> (aditz formen hasieran agertuko dena) batera ebaki behar dira afrikatua osatuz (hala nola:
ez zara: etzara; ezzetozela: etzetozela; ez zenion: etzenion; ez zuen: etzuen).
8. <nz, lz, rz> eta <ns, ls, rs> Letra bilkura horietako zistukaria (<z, s>) afrikatu (<tz, ts>)
egin ohi da euskaraz (hala nola unibertsitate, Frantzia, faltsua). Hitz mugan ere ordezkatze
hori egiten den euskaretan afrikatzea onartzen da ahoskera zainduan (hala nola esan zuen:
esantzuen; eman zion: emantzion).
9. <zn, zl, zh> Ahoskera zaindurako ere ez adberbioaren ondoren <n, l, h>kontsonantez
hasitako aditz formak agertzen direnean, euskara batzuetan <z> ez da ahoskatzen. Ahoskera
zaindutzat hartuko da horrelakoetan <z> ahoskatzea eta baita ez ahoskatzea ere (alegia, ez
naiz: eznaiz edo enaiz; ez luke: ezluke edo eluke; ez haiz: ezaiz edo ehaiz).
1 Adibideetan hitzen forma ortografikoa letra etzanean agertzen dena da: jateko yateko. Bigarren formak
ahoskera adierazten du. Batuaren ortografian ez dauden ikur batzuk erabili behar izan dira ahoskera islatzeko:
<>a azken kontsonante hori);: sabaiaurreko ahostuna (Lekeitioko ogi <y>: <j> letrarenahoskera sabaikaria
adierazteko gardentasunaren izenean eta askotan egiten den<j>-[x] belarrarekiko loturaren haustea grafikoki
nabarmentzeko; [x]igurzkari belarra da (gazt. jamn hitzaren lehen kontsonantea).
Fonetika (Laburpena)
Zenbait fenomeno kontsonantiko:
Euskalki guztietan ez partikula jartzean gertatzen diren elkarketak:
ez dakit-eztakit; ez nabil-enabil; ez luke-eluke; ez gatoz-ezkatoz; ez
badator-ezpadator, etab.
-k + b- > p: (euskalki guztietan ezaguna bada ere, bizkaieraz
maiztasun handiagoa du): inork (b)ere ez-iopez; nik baino-nipao;
neupez; zeupakarrik
Berdin gertatzen da beste kontsonante batzuetan ere: zeuk dakizuzeu(k)takizu; ederrak daude-ederra(k)taude
Hitz bukaerako kontsonanteak ez dira inoiz galtzen: bosturte;
(h)amabost(h)ilabete; are gutxiago hurrengo hitza bokalez hasten
bada. Beraz, ez esan inoiz bos urte,(h)amabos(h)ilabete, bos ikasle...
Ziztukariak: z-ak eta ts-ak Bizkaian eta Gipuzkoako toki batzuetan
ez dira ondo ahoskatzen, eta s/z eta ts/tz bikoteak berdindu egiten
ditugu.
Bustidurak: ll ahoskatu nahi eta ezin: Beti esan digute -i baten
ondoren -n eta -l fonemak busti egiten direla eta, hortaz, - eta -ll
ahoskatu behar ditugula. Bustidura horiek automatikoak izaten dira
Bizkaiko hizkera askotan (gipuzkeraz ere horrela gertatzen da), eta
horrela, -i baten ondoren, n,l,t,z eta s kontsonanteak busti egin
daitezke:
-i+n=i: min(a)>mi(a), baino>bao, oetakoak, hagiak, sorgia
-i+l=ill: mutil(a)>mutill(a), maila>malla, makilla, fralle, illun, katillu
-i+t=itt: aita>aitte, aittitte, e(g)itten, eba(g)itteko, itto, zaittu; (kostaldean
itt>itx ere bihur daiteke: aitxitxe, eitxen, itxo)
-i+z=ix: goizean>goxean, axe(a), gixona, e(g)ixu, elexa, ixetu...
-i+tz=(i)tx: gaitz(a)>gatx(a), bakotxa, atx(a), aitzur
-iddaba, iddarra, (h)illdda..., ondoko d ere bustita dago.
Bustidura edo palatalizazio horiek oso zabalduta daude, Bizkaian eta
Gipuzkoan batez ere, baina badirudi gaurko gazteentzat oso zaila dela -llahoskatzea. Aspaldi honetan, ill ahoskatu nahi izateagatik, euskaraz
arrotza den yeismoa zabaltzen ari da: mutiya, iyargia, iyun, langiye,
dabiyela, zebiyen, miya, makiyaren biya, oso zaya da, (bizkaitarrok saia
entzunez gero, putrea ere uler dezakegu), bigarren mayan,...(bigarren
mayan dagoela dioenak, zer esan nahi du? bigarren mahaian ala bigarren
mailan?)
Egia da Gipuzkoan eta Bizkaiko leku askotako hizkeretan, batez ere,
bustidurak automatikoak dira, baina Arratian, Galdakaon, Larrabetzun,
Zeberion, Lezaman eta inguru horietan guztietan, -in eta -il kasuetan, ia ez
da bustidurarik agertzen: (h)aginetako mine, arinago, mutile, makile, okile,
morokile, ilun, katilu (Txorierrin), nabilenean, dbilela . . .
Zergatik ez irakatsi umeei, irakurtzen hasten direnean, idazten den bezala
irakurtzen? Haurrei irakurketa erraztu egingo genieke eta hori ere oso
ahoskera jatorra da, Lapurdin eta Nafarroako zenbait lekutan ere, Bizkaiko
mendebaldekoon eran, mutila, makila, mila, langileak, ilun, ilea, ilargia...
esaten baitute.
Azentua
Euskaldun zahar gehienentzat euskaldun berri askoren hizkera garbia da,
landua, baina bada belarrira txarto jotzen duen zerbait, artifiziala den
zerbait. Zerbait hori, askotan, azentua izan daiteke. Baina, ba ote dago
euskaraz azenturik? Euskaraz ez da azenturik idazten, baina! Horrela,
bada, euskaldun berri askok, belarriz barik, irakurriz ikasi behar izan
dutenez (meritu ikaragarria, horratio!), azentuaren kontu hori ezin izan
dute inoiz ondo ikasi. Ez zaio garrantzirik eman: euskaraz ez dago
azenturik esan eta kito!
Euskaraz badago azenturik! Batzuetan oso azentu markatua gainera.
Arazoa zein da, beraz? Bada, toki guztietan azentua ez dela berdina eta,
gainera, oraindik ondo ikertu gabeko zerbait dela. Egia da bizkaierazko
azentua, adibidez, ahula dela, gipuzkerazkoa bezalaxe: zaila izaten da
batzuetan azentua ala esaldiaren entonazioa ote den jakitea. Gai honetan
ezin sakon daiteke, oraindik behintzat, besteak beste oraindik ere puntu
ilun asko daudelako. Hala ere, zenbait datu ematea interesgarria izan
daiteke:
Oro har, esan daiteke, bigarren silaba izaten dela gehienetan
azentua duena. Bigarren azentu bat ere (oihartzunezkoa) ager
daiteke azken silaban, azentu-unitatea luzeagoa baldin bada.
Hitz pareak: Zenbait hitz azentuari esker bereiz daitezke.
Singularra eta plurala: Zenbait tokitan azentu bidez bereizten ei dira,
pluraletan azentua lehen silaban agertzen baita. Bizkaiko hizkera
batzuetan, adibidez. Dena dela, hau ez da hizkera guztietan beti
hain garbi ikusten. Erakusle eta izenordainetan, ordea, bai,
pluraletan azentua lehen silaban ahoskatu behar da
EZ eta BA adizkiari loturik agertzen dira, kontsonante elkarteetan ez
ezik baita azentu aldetik ere: eztAkit, enOa, eztAkar, enAbil,
ba(d)Akizu, badAtor, banOa... bAdator, bAdakizU eta horrelakoak,
berriz, baldintzak lirateke.
Azentua aditzetan
Aditz nominalizazioak azentua mantentzen du, oina silaba bakarrekoa bada:
sAl(du): sAltzea, sAltzen, sAltzera, sAltzeko, sAltzean. . .
hAr(tu): hArtzea, hArtzen, hArtzera, hArtzeko, hArtzean. . .

Aditz oina bi edo silaba gehiagokoa baldin bada, azentua bigarren silaban eta bigarren
mailako beste azentu bat azkenean: ikUsteA, erAkusteA, erAkustekO...
Adizki trinkoetan azentua lehen silaban joaten da, BA aurrizkiarekin bat

eginda dagoenean batik bat. Beraz: badAukat, badAukazu, badAuka,
badAukagu, badAukazue, badAukate, badAkit, badAkizu, badAki,
badAkigu, badAkizue, badAkite
Hitz markatuak
Euskaraz azentua gehienetan bigarren silaban ebakitzen da. Alabaina,
badira arau hori hausten duten hitz batzuk. Hitz horiei hitz markatu
deritze. Hitz horien zerrenda osoa ematea zaila eta luzeegia litzateke.
Bestalde zenbait zalantza ere izan daitezke, gure inguruko euskalkietan,
bizkaieraz eta gipuzkeraz, era desberdinetara ahoskatzen baitira hitz
batzuk: sEmea(G)/semEa(B), kAlera(G)/kalEra(B), pAkea(G)/bakEa(B), etab.
AHOZKO AZTERKETA ( EGA azterketan erabili ohi izan dena)

Eskaintzen diren bi gaietatik bat aukeratu eta horretaz mintzatzea, honako alderdi hauek
neurtzen direlarik:
a) Idatzizko hizkuntza-eredu zuzenetik hurbil dagoen hizkera-moldea erabiltzeko gaitasuna.
( Aurretik idatzizkoa egon baldin bada.)
b) Azalpenak hizkera landuan, erregistro landuan emateko gaitasuna. etxeko edo lagunarteko
hizkerak ez dira nahikoa.
c) Azalpenen egokitasuna eta zehaztasuna. berba egitea ez da nahikoa, bete lana ekiditu..
Azterketariak mintzamolde egoki eta zehatza erabiltzeko gai ote diren neurtu nahi dute
aztertzaileek.
d) zuzentasuna, egituren eta ahoskeraren aldetik. Egitura traketsak, gramatikalak ez direnak,
edo ahoskera traketsak penalizatu egiten dira.
Hona hemen aztertzaileek kontuan hartzen dituzten alderdiak:
Azterketaren zati hau gainditzeko, azterketariak euskal giro batean normaltasun osoz,
komunikazioari trabarik egin gabe, parte hartzeko gauza dela frogatu behar du.
Beti ere kontuan izaten da hiztun guztiek ez dutela hitz-jario eta etorri bera: batzuek
beste bazuek baino moteltxeago hitz egiten dute. Honek ez du, berez, nota jaisten.
Euskaldun berriek abiadura gutxiagoz hitz egitea harritzekoa ez bada ere, entzuteak
eta haria jarraitzeak ez lukete aztertzailea ernegarazi behar. Beraz, abiadura minimo
bat ere eskatzen da, zein den esatea oso zaila gertatzen bada ere. Ezin dugu ahaztu
batzuetan EGA lanpostu baterako giltza dela: ahozko azterketa hau erraztea baino
gehiago sendotzea da helburua, EGAdun bihur daitezen benetan euskaraz gai direnak.
Bestalde, hitz egitearen zuzentasuna oso kontuan hartzen da. Aberastasunari ere
begiratzen zaio (hiztegia, egiturak, lotura logikoa).
Ahozko azalpenaren ariketan, ikasleek nahitaez eskaintzen zaizkien gaietariko bati
buruz hitz egin behar dute: ezin dute beste gai bat aukeratu. Hitz egitean, gaiari ongi
dagokion zerbait esatea eskatzen zaie: ez da nahikoa edozein gairi buruz berba egitea.
Laburpena egitean, azterketariak bete behar duen lehenbiziko baldintza da irakurtzeko
eman zaion testuaren mamia funtsean ongi jasotzea.
ariketen helburua da azterketariaren ahozko mintzamena neurtzea: beraz, aztertzaileak
ahalik eta gutxien hitz egiten du, azterketaria moztu gabe.
Hona hemen bereziki kontuan hartzen diren zenbait akats:
Ergatiboa gaizki erabiltzea. Okerren bat barkatzen da, baina behin eta berriro huts
eginez gero, aski da, besterik gabe gutxiegi izateko.
Aditzaren komunztadura: behin eta berriro *liburu batzuk erosi nuen eta antzekoak
erabiltzen dituenak gutxiegi jasoko du. Noizbehinkako akatsa bada, barkagarri izan
daiteke.
Aditzak gaizki erabiltzea: *kalean ikusi dit (ikusi nau-ren ordez) edo * amak eman
nau (eman dit-en ordez) edo * edozein momentuan etorri lezake eta antzekoak, behin
baino gehiagotan erabiliz gero, gutxiegi emateko arrazoi dira. akats hauek bakanak
badira, puntuak gutxitzeko indarra izaten dute.
* Esango banioke (banio-ren ordez) edo * pozik joango nintzen (nintzateke-ren ordez) eta abar ere oso
kontuan hartu behar dira, aurreko hutsegiteek adinako pisua ez badute ere. Dena den, nolako aditzaberastasuna duen ere kontuan hartzen da: iraganeko formak, adibidez, edo forma sintetikoak,
ahalezkoak eta abar erabiltzen diren ala ez neurtuko da.
*Ezagutzen dut neska bat han bizi dela (dena-ren ordez) eta antzekoak behin baino
gehiagotan esanez gero, gutxiegi jasoko du azterketariak.
-ELA eta -EN batez ere zehargalderak hartuko dira kontuan. Lapsusak-edo barkatzen
dira, baina behin baino gehiagotan gertatuz gero, besterik gabe gutxiegi.
BA- eta -EN nahastea: *Ez dakit etorriko bada.
Elkar, ere, bere burua eta abar nola erabiltzen diren ere kontuan hartuko da.
Lexikoa: irakurtzeko eman zaion testuan ohikoak ez diren hitzak agertzen badira,
hitzok nola esaten dituen ere begiratzen da, hiztegiaren aberastasuna neurtzeko bidea
izan baitaiteke hau.
Baina azterketaria behin huts bat eta gero beste bat, desberdina, eta geroxeago beste bat eta
horrela badabil, huts bakoitza sistematikoa izan ez arren, aski da gutxiegi jartzeko.
Azterketariak badu bere azalpena grabatzeko aukera eta erreklamaziorik balego, aztertzaileek
erabil dezakete hura, huts-orriarekin batera, kalifikazioa ebazteko. Dena den, Hezkuntza
Sailak ez du zinta itzultzen.
MINTZAMENA LANTZEKOA HAINBAT

ARIKETA EREDU
.- MINTZALDIAREN PRESTAKETA.
.- MAHAI INGURUAREN ERAKETA.
.- SUKALDE ERREZETA BATEN AHOZKO AZALPENA.
.- DIAGRAMA ETA GRAFIKOEN AHOZKO AZALPENA.
.- INFORMAZIO ESKAERA ADMINISTRAZIOAN.
.- IRRATSAIOAREN PRESTAKETA.
.- ELKARRIZKETA.
.- KONTAKETA.
.- SOLASA.
.- AZALPENA.
.- DEBATEAK.
.- INKESTAREN AZALPENA.
.- EZTABAIDA.
.- INTREPRETAZIOA.
.- ARGAZKI BATEN AHOZKO IRUZKINA
200
MINTZAMENA LANTZEKO HAINBAT ARIKETA EREDU
MINTZALDIAREN PRESTAKETA
Ariketa hau, egokia izan daiteke hizkuntzatan arazoak dituzten ikasleekin planteatzeko.
Ariketa honen helburua jende multzo bati ideiak eta iritziak garbi eta era ordenatuan
helaraztea da, kateaketa logikoa erabiliz. Jendeaurrean hitz egiteko beharrezkoa dira
nolabaiteko ikaskuntza egitea eta zenbait teknika ezagutu eta erabiltzea. Ahozko azalpena
prestatzeko ezinbesteko elementua da gidoia. ( Ikus azalpena egiteko taula).
1.- Ikaskideen aurrean egiteko ahozko azalpen bat prestatuko duzu.
Aukeratu gai bat honakoen artean:
Hirugarren munduko etorkinak gure gizartean.

Elbarriak eta hirietako oztopo arkitektonikoak.
Edertasun-ereduak eta anorexia.
...
.- Presta ezazu gidoia, taulan agertzen den egiturari jarraituz. ( Hemen ikaslearen tipologia
kontuan harturik erabil dezakegu ondoren gehitzen dugun taula edo material honetan
azalpena egiteko taula eredua.
ATALAK
Izenburua
Garapena
Ondorioa
ZEREGINA
Gaiaren aurkezpena, ikuspegi orokorra emanez.
Azaldutako ideien antolamendu ordenatu eta zehatza. Ideiak
ordenatzeko, aukera bat baini gehiago duzu:
Ideiak logikoki antolatu, argudioak kateatuz.
Garrantziaren arabera antolatu: ideiak nagusiak hasieran,
eta gero bigarren mailakoak.
Kronologikoki antolatu, datu zaharrenetatik azkenera.
Aztertutako puntuen arteko antzak eta desberdintasunak.
Azaldutako ideia eta iritzien laburpena.
Ahozko azalpenbat egiterakoan, ahotsa garrantzi handiko elementua da:

.- Argi eta zuzen ahoskatu.
.- Erritmo egokia: ez bizkorregi ez mantsoegi.
.- Esaldiak osorik esan, bukaerak moztu gabe.
.- Tonua aldatu ideiak azpimarratzeko, zatiak bereizteko.
.- Isiluneak estrategikoki erabili.

Baina jendaurrean hitz egiten jakiteko, besteei entzuten eta haien esanak epaitzen jakin behar
da.
2.- Ikaskideek beren ahozko azalpena egiten bitartean, bete ezazu ondoko ebaluaketafitxa:
Behatutako alderdiak
Argi eta garbi entzuten zaio.
Entzuleen arreta piztu du eta eutsi egin dio.
Baieztapenak, adibide eta datuekin hornitu ditu.
Lasai eta poliki hitz egin du.
Tresna lagungarriak erabili ditu: irudiak, grafikoak...
Epearen barruan bukatu du.
BAI
EZ
MAHAI INGURUANREN ERAKETA

Mahai inguru bat eginez, honako helburuak bete daitezke:
.- gai batekiko interesa sortu.
.- gai bati buruzko informazioa eta iritziak eskainiz, ikuspegi zabalagoa ematea.
Hizlariak honako alderdiak izan behar ditu kontuan mintzatzerakoan:
.- Argi eta garbi mintzatu.
.- Ikasleek gaiaz duten jakite-mailara egokitu.
.- Iritzi trukaketak arina izan behar du, eta ez formalegia.
Zenbait bide badira gai baten inguruan dauden iritziak plazaratu eta ezagutzera
emateko. Mahai ingurua horietako bat.
Mahainguru bat gauzatzeko kontuan hartu beharreko elementuak azalduko ditugu:
Moderatzailea eta hizlariak. Moderatzaileak mahaingurua gidatuko du, hizlariei
galderak eginez eta hitz egiteko txandak emanez. Beraien betebeharrak dira:
Mahainguruan parte hartuko duten hizlariak aurkeztu.

Sarrera gisa, aztertuko den gaia labur azaldu.
Solasaldia amaiturik, agertuko iritzien laburpena egin.
Garrantzizkoa da hizlariek aurrez-aurrez jarrita egotea, alde batean iritzi batekoak eta
beste aldean bestekoak jarrita. Irudian agertzen enaren antzekoa izan daiteke
kokapena.
MODERATZAILEA
ALDE
KONTRA
IKASLEAK
Jorratuko den gaiaren eskema. Mahainguruan parte hartuko dutenek gaiari buruzko
ikuspegi eta eztabaidagaiak zehaztuko dituzte, ideia nagusiekin eskema bat osatuz.
Mahaingurua eskema horri jarraituz egingo da, eskeman zehaztutako ideiak dauden ordena
aztertuz.
Iraupena zehaztu. Parte hartzaile guztiek epearen berri izan behar dute,
mintzaldia neurtzen lagunduko baitie.
Bederatziko ? taldeak egin eta antolatu 45 minutuko mahainguru bat
azalpenean zehaztutako urratsei jarraituz.
.- Gaia aukeratzeko, zenbait gai proposatu ikastaldean eta gustukoena hautatu.
.- Hizlariak eta moderatzailea aukeratu eta lekua egokitu mahaingururako.
SUKALDE ERREZETA BATEN AHOZKO AZALPENA

Helburua: Jarraibide testu bat idatzi eta sukalde errezeta bat ahoz azaltzeko gai izatea eta
jateko ohiturei buruzko hausnarketa.
Ebaluaketa: jateko ohitura osasungarri azaltzen duen sukalde errezeta bat idatzi eta ahoz
ematea.
Sukalde errezeta batean jaki bat prestatzeko instrukzioak ematen dira. Instrukzio
horien berezitasuna hauxe da: elaborazioarako urratsak era kronologikoan eman eta aurkeztu.
Ordena kronologikoak jakiaren elaborazioa pausoz pauso egiteko aukera ematen du.
Ahoz azaltzeko orduan alderdi gehiago hartu behar dira kontuan, azalpenaz gain berau
osatzeko duten elementuak ere garrantzi handikoak baitira. Ahoz eman aurretik urrats batzuei
jarraitzea komenigarria da, azalpenari gorputza emango baitiote:
.- Helburuak zehaztu: aldez aurretik zera finkatu behar da: sukalde errezetaren
ahozko azalpenak duen helburua.
Gure azalpenean, intxaur-saltsaren errezeta emango dugu. Bi helburu lortu nahi dugu: lehena,
jakia prestatzen gidatu eta bigarrena, elikadurari buruzko hausnarketa egin.
.- Azalduko diren edukiak zehaztu, finkatutako helburuak gogoan hartuz.

Hauek dira landuko ditugun edukiak:
Intxaur-saltsa egiteko beharrezko diren osagaiak.
Intxaur-saltsaren elaborazioa.
Prestatu beharreko jakiaren balio nutritiboa.
.- Ahozko azalpenaren eskema prestatu:

Sarrera-hitzak: ahozko azalpenaren aurkezpen orokorra.
.- Errezetaren inguruko bitxikeriak.
Sukalde errezetaren azalpena.
.- Osagaiak zehaztu
.- Prozedura urratsez urrats erakutsi.
.- Ahozko azalpena osatuko duten baliabide lagungarriak prestatu:

Sukalde errezetaren prestaketa aldez aurretik egin daiteke eta bideoz grabatu. Beste aukera bat
da diapositibak ateratzea izan daiteke; diapositibak ikusteko proiektorea eta pantaila beharko
lirateke.
Osagaiak 4 pertsonentzat: 250g. intxaur azalik gabe,

250 g. azukre, kanela-zotz bat eta bi litro esne.
Prozedura:
.- Intxaurra zehatu.
.- Lapiko batean litro bat esne, kanela-zotz batekin
irakiten jarri.
.- Irakiten hasten denean azukrea bota.
.- Apurka-apurka beste litro esnea gehitzen joan
arrozesnearen lodiera hartu harte. Horretarako 2 orduz
egon behar du egoste.
DIAGRAMA ETA GRAFIKOEN AHOZKO AZALPENA.
Ahozko azalpena eman baino lehen aldez aurretiko lana egin behar da. Hona lan hori urratsez
urrats egiteko jarraitu beharreko pausoak.
.- Diagrama edo grafikoan azaltzen diren datuak behatu. Behaketaren ondoren, datu guztiak
ulertu behar dira eta bakoitzak ematen duen informazioa bereiztu.
Ondoren, zuk zeuk sortuko duzu azaldu beharko duzun barra diagrama. Horretarako,
hurrengo urratsei jarraitu.
.- Aztertu ondorengo datuak: hemen, eustateko datu basea erabiliz gai desberdinak eman
diezoizkiokegu aztertzeko. Hona hemen guk aukeratutako bat:
Hizkuntza ofizialen erabilera Euskal Herrian DBH1. ( Eustateko unitate didaktikoa)
1.- Unitate didaktiko horretatik deskargatu lehendabiziko bi atazak eta bertan agertzen diren
datoak arretaz aztertu eta plantetzen zaizkizun galderak erantzun.
2.- Saia zaitez jasotako datuekin diagrama bat egiten.
3.- Nahi izanez gero lan hau informatika gelan ordenadoreetaz baliatuz egin dezakezu.
.- Prestatu azalpenaren gidoia. Honako egitura izan dezake.
Sarrera: grafikoa edo diagrama aurkeztu, bertan agertzen den gaia hitz gutxitan
azalduz.
Ideien garapena: datuak antolatu eta banan-banan azaldu.
Ondorioak: datuei buruzko hausnarketak adierazi.
Grabatu azalpena eta egin autoebaluaketa azpiko taulari jarraituz. Ikaskideei entzunarazi,
haien iritzia jasotzeko.
Ebaluatzeko alderdiak
Iritzia
Zatiak, esaldi garrantzitsuak tonuarekin markatu ditu
Ahotsaren tonua
Etenak
Datuak bereizteko etenik egiten den
Azalpenaren argitasuna
Datuak argi azaldu diren
Gogoratu ahozko azalpena ematerakoan kontuan hartu behar direla :

Ahotsa
Keinuak.
Lokailuak: ideiak, datuak eta gainerako atalak.
INFORMAZIO ESKAERA ADMINISTRZIOAN

Edukiak: ahozko informazio-eskaera administrazioan.
Helburua: administrazioan informazioa eskatzeko gai izatea.
Ebaluaketa: Ikaskide bati informazioa ahoz eskatu, administrazioko funtzionari baten aurrean
dagoela antzeztuz.
Sarritan erakunde publikoetara jo behar izaten dugu informazioa eskatzera. Batzuetan
aurrez eskatzen dugu eta beste batzuetan telefonoz. Baina bai batean zein bestean ere gai bati
buruzko informazio zehatza ezagutu nahi dugu. Zehaztasuna litzateke, beraz, era honetako
elkarrizketen ezaugarria.
1.- Bikoteak egin hurrengo egoerak ahoz adierazteko.
Zure lurraldeko Foru Aldundiak beka baterako deialdia egin du. Bekak udako hilabete bat
Dublinen pasatzeko aukera ematen du. Informazio gehiagorik ez daukazunez, Foru Aldundiko
Kultura Sailera zoaz galdetzera. Gai horretaz arduratzen dena izango duzu solaskide.
Zure herriko udalak zerrenda batzuk zabaldu ditu asteburuetan irteerak egin nahi dituzten
gazteentzat. Irteera bakoitzean ehuneko zerbait ordaintzen omen dute. Prezioaz, irteera egunaz
eta abarrez informazioa jakin nahi duzu eta udaletxera zoaz. Informazio-bulegoan dagoen
idazkariak horren berri emango dizu.
.- Egoera bakoitzean nork zer egingo duen erabaki. Komenigarria litzateke bakoitzak paper
biak egitea: informazio eskatzera doan gaztea eta informazioa ematen duen administrazioko
langilea.
Adib:
Gaztea: -Egun on!
Administrazioko langilea: -Baita zuri ere. Zerbaitetan lagun zaitzaket?
Gaztea: Bai, mesedez. Beka bati buruz galdetzera nator. Irakurri dut Dublinen hilabeteko
egonaldia egiteko aukera ematen duela baina baldintzak ezagutu nahi nituzke.
.- Iritzia eman alderdi hauei erreparatuz:

Ahotsaren tonua
Hitz-jarioa
Keinuak
Hitz egiteko era
Tonua bizia erabili duen, galdera esaldiak zuzen adierazi dituen...

Jariotasunez hitz egin duen edo etenak eginez...
Naturalak, gehiegizkoak... izan diren.
Argia izan den, makulu-hitzik erabili duen...
GALDERA-ERANTZUNAK ZEHATAZAK IZAN BEHAR DUTE.
IRRATSAIOAREN PRESTAKETA
Edukiak: irratsaio baten prestaketa.
Helburuak: irratsaio bat prestatu, irratsaio motak identifikatu eta albiste bat kontatzeko gai
izatea.
Ebaluaketa: Albiste motak zein bere definizioarekin lotzea.
Irratsaio-motak eta ezaugarriak behatuz, iritziak zabaldu.
Irratsaioa, prentsa eta telebista, bakoitza bere ezaugarriekin, informazioa ematen
diguten hedabideak dira. Irratiz emandako mezuek, esate baterako, prentsa idatzi bidez
emandakoekin erkatuz gero, bi bereizgarri dituzte:
.- berriak azkarrago edo lehenago ematen dira.
.- erraz entzun daitezke edozein unetan eta edozein lekutan.
Irratsaio-mota ugari daude eta bakoitzak informazio desberdina eskaintzen du. Hona
hemen entzun daitezkeen irratsaio- mota batzuk:
Irratsaio-motak
Ezaugarriak
Informazio saioak Ardatza albistea da. Era askotako saioak sartzen dira sail honetan:
erreportaia, mahai ingurua, elkarrizketa, eztabaida...
Kirol saioak
Kirolarekin zerikusia duten berriak ematen dira, baita partidu zein

bestelakoen zuzeneko emankizunak.
Dramatikoak
Kultur ekitaldien emankizunak sartzen dira sail honetan. Esate baterako,

ipuin-kontaketa, poema-errezitalak...
Saio
kulturalak Saioak bi ardatz nagusi izan ohi dituzte: informazioa
eta formatiboak. entretenimendua. Entzuleen partehartzea ere izaten da.
eta
Irratia entzuteko hedabidea denez gero, ahotsa oso elementu garrantzitsua da. Izan ere,
ahotsak mezua adierazteko modua baldintzatzen du eta baita jasotzeko ere. Hona hemen,
ahotsarekin zerikusia duten zenabit alderdi:
Intonazioa: ahotsaren tonua.

Tinbrea: soinu bereizgarri.
Erritmoa : hizkeraren, bizitasuna, isiluneen eta hitzen konbinazioa.
Bolumena: soinuaren indarra edo intentsitatea.
Irratiko esatariarentzat ahotsa zaintzea funtsezko ardura den bezalaxe, geure eguneroko
harremanetarako tresna ere bada. Horregatik guztiagatik, saiatu egin behar dugu tonua jaso
gabe hitz egiten argi ahoskatuz eta, solaskidearekiko adeitasuna erakutsiz.
1.- Hiruzpalau laguneko taldeak egin eta irrati-katea desberdinetako programazioa

arretaz aztertu. Talde bakoitzak irrati-katea bat entzun dezake, irratsaio motak
identifikatuz. Entzuten duzuen saio bakoitzeko honelako fitxa bat bete dezakezue.
Irratsaio-mota: magazina.
Irratsaioaren izenburua : Grafiti .
Irratsaioaren iraupena : 4 ordu, arratsaldeko 16 :00etatik 20 :00ak arte.
Saioa emititzen duen irrati-katea : Radio Euskadi.
Irratsaioaren egitura: irratsaioaren hasieran egunkari buruzko bitxikeriak kontatzen dira.
Gero, gai desberdinei buruz aritzen dira kolaboratzaile adituekin. Astelehenetan sexua,
harremanak..., astearteetan interes handiko gaiei buruz aritzen dira profesionalen
laguntzarekin, asteazkenetan osasuna, ostegunetan internet, blogak...,
Ondoren kaleko elkarrizketak eta bukatzeko musikari eta zineari tartetxo eskaintzen zaio
azken estrenaldiak zeintzuk diren eta nolako harrera izan duten komentatuz.
Entzuleei ere, telefonoz partehartzeko aukera ematen zaie.
2.- Aurreko jardueran aritutako lan-taldeak eratu irratsaio bat prestatzeko. Urrats
hauei jarraitu:
Saio mota aukeratu.
Saiorako izenburua.
Sintonia sortu edo aukeratu.
Saioaren edukiak zehaztu.Herriko albisteak, gai baten inguruko eztabaida saioa;
elkarrizketak ( gonbidaturen bat eraman edo kaleko jendeari egin ahal diozue gai bati
iritzia eskatuz); musika, atalen arteko tarteak egiteko erabili; agenda, aste barruan
egongo diren ekitaldi eta bestelakoak aurkezteko tartea.
Taldekideen artean zereginak banatu, bakoitzak zein lan egingo duen erabakiz.
Zinta batean edo bideoz grabatu eta ikasleei jarri.
3.- Saio bakoitzari buruzko iritzia eman. Ebaluazioa agiteko alderdi hauei erreparatu
behar diezu:
Kontuan hartu beharrekoak
Iritziak
Ahotsaren tonua
Informazio motari egokituta edo monotonoa
Erritmoa
Egokia izan da edo arinegi aritu da...
Hitz egiteko estiloa
Argi, lokailu egokiak erabiliz....
Hemen dituzue interneten entzun ditzakezuen irrati batzuen loturak: Euskadi irratia, Radio
Euskadi, Radio Vitoria, gaztea...
http://www.eitb.com/eu/
Herri irratia
http://www.herri-irratia.com/radiodirecto/reproductor_winmedia.php
Tas-tas irratia
http://www.tas-tas.org/euskera/
Molotof f irratia
http://www.molotoffirratia.com/paginas/hasiera.html
ELKARRIZKETA
PAUSOAK:
1.- Aukeratu egoera bat.
2.- Zehaztu hizketa gaiak.
3.- Prestatu elkarrizketaren gidoia. Horretarako kontuan hartu:
Nor bezala mintzatuko zaren ( adina, izaera...).
Norekin mintzatuko zaren ( haren adina, ezagutzen duzun ala ez.
4.- Zehaztu agurrak. Horretarako, lehenengo bete ezazue hurrengo orrialdeko taula.
5.- Interpretatu elkarrizketa.
6.- Elkarren lana baloratu.
ZER BALORATU:
1.- Agur egokiak erabili al dituzue? Egoerari ondo doazkionak?
2.- Komunikazio egoerari dagokion hizkera erabili al duzue?
1.- Binaka, aukeratu egoera bat eta interpretatu, goian aipatutako pausoak jarraituz.
EGOERAK:
A.- DVDa erosteko asmotan zabiltza, eta denda batera joan zara argibide bila.
.- Bata saltzailea izango da, eta bestea eroslea.
.- Erosleak zer argibide nahi dituen pentsatuko du.
.- Saltzaileak DVDari buruzko ezaugarriak bilduko ditu: zer den, zer ezaugarri dituzten, zer
aukera dagoen, zer alde dagoen batetik bestera...
B.- Nekazari bat tomatea biltzen ari da baratzean, eta herritar bat hurbilduko zaio.
Hizketan hasi dira uztari buruz:
.- bata nekazaria izango da, eta bestea paseatzera irten den herritarra.
.- Herritarrak pentsatu beharko du zer galdetuko liokeen nekazariari. Kontuan izan,
baserritarrak ere ondo ezagutu behar duela baratzeko lana: uzta ona ala kaskarra izan den,
azkar edo berandu datozen, gaitzik izan den, etxerako edo saltzeko egiten duen...
AGURRAK:
Nola agurtuko dute elkar? Zehaztu.
A EGOERA
HASIERAKOA
BUKAERAKOA
HASIERAKOA
BUKAERAKOA
DENDARIA
BEZEROA
B EGOERA
NEKAZARIA
BISITARIA
2.- Aukeratu honako gai hauetariko bat, idatzi gidoia bi minututan eta gero, azaldu
beste bi minututan: aldizkaria, internet, ehiza, gustuko bidaiak...
KONTAKETA
PAUSOAK:
1.- Idatzi gidoitxo bat.
2.- Kontakizuna nola amaituko duzun pentsatu. Adibidez:
.- Orain,.............................................. ikusten dudan bakoitzean harekin gogoratzen
naiz.
3.- Kontakizuna ikaskideari kontatu. Saiatu entzuleen arreta erakartzeko formulak erabiltzen.
Adibidez:
.- Benetan xelebrea izan zen gertatu zitzaiguna!
.- Ez duzue sinestuko zer gertatu zitzaigun...
.- Eta ba al dakizue orduan zer gertatu zen?
4.- Taldearen aurrean kontatu.
5.- Baloratu elkarren kontaketa.
ZER BALORATU?
Kontakizunari egiaren antzekotasuna eman dio?
Entzuleen arreta erakartzeko formulak erabili al ditu?
ADIERAZPENA
1.- Barre algara eragiten dit:... Jarri talde txikietan eta bila ezazue hemen Gaztezulohainbat pertsonari egindako elkarrizketatik ateratako erantzun batzuk. Gero adierazi zerk
eragin dizun barrea.
.- Asisko Urmeneta, marrazkilaria: Kalean edonoren erorikoak
.- Josune Bereziartu, eskalatzailea: Lagunei eta niri gertaturiko pasadizoek.
.- Oihane Enbeitia, bertsolaria: Lagun batek, oratoria oan du-eta.
.- Xabi Alonso, futbolaria: Txiste txarrek eta tontakeria txikiek
.- Nagore Aranburu, aktorea: Gauza askok. Nire hanka sartzeek. Eguneroko gauza xeheek
KONTAKETA
2.- Gogoratu eta kontatu zeuk izandako edota norbaitek inoiz kontatutako pasadizo
barregarriren bat goiko pausoei jarraituz.
3.- Aukeratu honako gai hauetakoren bat, idatzi gidoia eta ondoren, azaldu bi minututan:
txisteak, kamera ezkutua, barrea.
SOLASA
1.- Zer dakigu beste herrialdeetako kulturei buruz?
a) Talde txikietan, adierazi baieztapenak egia (E) ala gezurra (G) diren.
Iranen gaizki ikusita dago publikoan edo jendaurrean zintz egitea.
Txinan, janaria gustuko duzula adierazteko, erabili dituzun txotxak zurrupatu egiten
dira.
Turkian gaizki ikusita dago agureei ozenki hitz egitea.
Alemaniar bati bostekoa ( eskuineko eskua) ematen badiozu, ez ezazu ezkerreko
eskua poltsikoan eduki; gaizki ikusita dago.
Indian txistuka ibiltzea pozaren eta barruko barearen adierazgarria da.
Islamiarrek bazkal edo afal ostean korrok egitea ez dute begi txarrez ikusten.
b) Jarraitu talde txikietan eta, arduradun baten gidaritzapean, azaldu zuen iritzia.
Guk nola ikusten ditugu beste herrialdeetako ohiturak?
A.- Gure kulturaren ikuspuntutik begiratzen ditugu eta, geure ohituren eta
bizimoduaren arabera, gutxiesteko edo goresteko joera dugu.
B.-Besteen kultura errespetatzen saiatzen gara, eta beren ohiturak eta bizimodua
ulertzen ahalegintzen gara.
Arduradunak era honetako egiturak erabil ditzake gelaren aurrean azalpenak ematen.
Adib:
Taldekideok, oro har, ados gaude. Hala ere...
Bi taldekide A aukeraren alde agertu dira; beste hirurak, berriz...
Gehiengoak...uste badu ere, gutako batek.... pentsatzen du.
Arduradunak denon parte hartzea zaindu eta bakoitzaren iritzia bilduko du.
C.- Talde bakoitzeko arduradunak jasotako iritzien berri emango du gelaren aurrean.
Horrekin batera, taldearen parte hartzearen balorazioa egingo du.
AZALPENA
GIDOIA:
Nor den.
Nongoa den.
Gaur egun non bizi den.
Aldi baterako ala betirako etorri den.
Nola etorri den.
Lehen aldiz gure artera etorritakoan zer pentsatu zuen.
Zer amets dituen
Etab.
ZER BALORATU
Informazioa ondo egituratuta azaldu du ? Ideien arteko loturak ongi egin al

dituzte ?
Iritziak ondo arrazoitu al ditu ? Esperientziak azalduz edota datu edo adibide
batzuk emanez osatu al du azalpena?
1.A.- Aztertu bi irudiak , aukeratu bat, eta asmatu bertan ageri den pertsonaiaren nondik
norakoa goiko gidoiari jarraituz. Lehendabizi, aukeratutako kirolariari buruz
informazioa bildu eta gero, azaldu ahoz. Informazioa gehiagorako klikatu hemen:
Coleman edo Stevanovic.
B.- Baloratu denon artean azalpenak.
DEBATEA
PAUSOAK:
Izendatu moderatzaile lana egingo duena.

Gela bi taldetan- ikasleko puruaren arabera- banatu aurretik, bakoitza zeren alde
legokeen aztertu:
A taldekoen iritzia: kosta ala kosta, ospetsu izatea da helburua.
B taldekoen iritzia: ospea ondo dago, baldin eta merezituz bada.
A taldekoen iritzia dutenek B taldea osatuko dute, eta B taldeko iritzia dutenek A
taldea. Modu horretan, aurkakoak zer pentsatzen duen deskubritu beharko duzue.
Eztabaidan hasi aurretik, talde bakoitzak bere iritzia defendatzeko argudioak
zerrendatu eta besteen argudioei aurre egiteko kontra-argudioak aurrikusiko ditu.
Debatea egin. Gero denon artean baloratu.
ZER BALORATU?
Eztabaidagai izan den gaiari heldu al diozue? Horri buruzko iritzia ondo arrazoituta eman al
duzue?
1.- Eztabaidatu famatu izatearen garrantziaz. Horretarako, jarraitu beheko pauso hauei.
Eztabaidarako baieztapen batzuk, moderatzaileak erabil ditzakeenak.
Kontua ez da ospetsua izan ala ez, baizik eta ospea nola lortzen den.
Garrantzitsuena ez da arrakasta, norbera egiten duenarekin gustura sentitzea baizik.
Arrakasta eta ospea ez da betirako izaten.
Gaur egun ospetsu izateak ezerk baino gehiago balio du, ate asko zabaltzen ditu-eta.
Telebistan lan egiten duen askok ez du horretarako ikasketarik.
Gehienetan ikasitakoak eta lortutako lanak zerikusi gutxi izango dute.
Ikasketek prestakuntza ematen dute eta prestakuntzak lanerako ateak zabaltzen ditu.
Ikastea ez da samurra, ahalegin handia eskatzen du: nota onak, familiaren presioa,
ekonomi mailan ere gastu handia... Ikastea oso sakrifikatua da, eta sarritan ez du
konpentsatzen.
2.- Aukeratu gai hauetako bat, prestatu eta hitz egin horri buruz bi minututan: ametsak,
idoloak, autografoak.
INKESTAREN AZALPENA
1.- Talde txikietan, egin telebista ikusteko ahituren inguruko inkesta, eta azaldu emaitzak
gelan. Horretarako jarraitu beheko pauso hauei.
PAUSOAK
A.- Prestatu galderak. Gogoan izan:
Ordena logikoan egin behar dira.

Galderak era askotakoak izan daitezke: itxiak, irekiak, aukera anitzekoa... Erantzun
zehatzak nahi baditugu, galderak ere halakoxeak beharko dute.
Galderek zuzenak eta argiak izan behar dute, lehen irakurketan edozeinek ulertzeko
modukoak.
B.- Egin inkesta zortzi bat pertsonari.

C.- Erantzunak jaso eta idatzi emaitzak.Adibidez:
..........i buruz galdetzean, gehiengoak.. adierazi du.

Inkesta erantzun dutenen % .k
......................................................................
Gutxiengoa/gehiengoa dira ..................................................................................-enak.
D.- Azaldu emaitzak gelakoei.Gainerakoek baloratu egingo dute.

Oharra: nahi izanez gero, azalpena grafikoz lagun dezakezue.
LAGUNGARRIAK:
Galderak beheko puntu hauen ingurukoak izan daitezke:
Ikasketak eta lan esperientzia.

Probara aurkeztearen arrazoiak.
Aurkeztu nahiko lukeen programa mota: elkarrizketa saioa, entretenimendu saioa,
eguraldiaren tartea, albistegia, kirol saioak...
Bera hautatzeko arrazoiak zein izan daitezkeen.
Zer egiteko prest egongo litzatekeen telebista saio bat aurkezteko: ilea moztu,
piercing-a kendu, tatuaiak...
ZER BALORATU
Emaitzak argi azaldu dituzte? Lexikoa, ahoskera, etenak, erritmoa
INKESTAREN AZALPENA
Era honetako galderak egin ditzakezue, hona hemen inkesta egiteko eredu bat:
Zenbat ordu ematen dituzu egunero telebista ikusten? Zure ustez, asko al da? Gutxi?
Telebista ikusterakoan....
Gustuko ez duzuna ez ikusteko, zer egiten duzu?
Zapping-a, saioa bukatu arte.

Telebista piztuta utzi eta beste zerbait egiten hasi.
Telebista itzali eta beste zerbait egiten hasi.
Saioen aukeraketa egiterakoan, zer izaten duzu kontuan?
............... neuk aukeratzen dut zer eta noiz ikusi.

.......... telebista aurrean jarri eta dagoena ikusten dut.
........... ingurukoek jartzen dutena ikusten dut.
Gustukoa den ala ez.

Eskaintzen duen informazioa interesgarria den ala ez.
Parte hartzea bultzatzen duen ala ez.
Besterik.
Telebistaren mende zaudela uste al duzu?
Guztiz harrapatuta nauka, ez dakit zer egingo nukeen telebistarik gabe.

Gustuko dut, baina neurria hartzen badakit.
Telebista gabe ere biziko nintzateke.
2.- Aukeratu hiru gai hautako bat, idatzi gidoia eta, gero, azaldu bi minututan: telesailak,
kirola eta telebista.
EZTABAIDA
PAUSOAK
1.- Talde bakoitzean behatzaile bat izendatu. Behatzaile horrek gainerako ikaskideek
darabilten hizkuntza aztertuko du; bereziki makuluen erabilera eta hiztegi aberastasuna
zainduko du.
2.- Eztabaida amaitutakoan behatzaileak taldeari ondorioen berri emango dio. Eta taldearen
jarduna baloratu egingo du.
ZER BALORATU?
Hiztegi aberatsa erabili al dute?

Makuluen erabilera zaindu al dute?
GAIA: gazte lekuetako zenbait ikastaro ez dira adinez gazte direnentzat soilik izaten. Esate
baterako, informatika ikastaro batera adin guztietako jendea joan daiteke: oinarrizko ikasketak
bukatu berri dituen gaztea, bere burua hobeto prestatu nahi duen langilea, jubilatu bat...
IRITZIAK:
A.- Gazte lekuak gazteen bilgune izan behar du, eta bertan antolatzen diren ekimenek gazteen
eskakizunei erantzun behar diete. Beraz, ez lituzkete adin guztietako jendearentzat antolatzen
diren ikastaroak gazte lekuetan antolatu behar.
B.- Gazte lekuak gazte sentitzen diren guztientzat dira, ez dira adin jakin batera mugatzen.
Bertan antolatzen diren ekimenak pertsonen heziketa zabaltzea eta aberastea dute helburu.
INTERPRETAZIOA
PAUSOAK
Jarri binaka eta prestatu elkarrizketa: bata guraso modernoa izango da eta bestea semealaba kezkatua.
Pentsatu zein egoeratan girotu:
.- kalean, etxean, oporretan...
Erabaki zein tonutan mintzatu:

.- lasai, haserre, humoretsu...
Tratamendua zehaztu: seme-alabak gurasoari eta gurasoak seme-alabari nola hitz egin.
Grabatu elkarrizketa eta, gero, gelan entzun eta baloratu denon artean bikote
bakoitzarena.
ZER BALORATU?
Sinesgarritasunik izan al du interpretazioak (tonua, hizkera...)?
1.- Aztertu egoera hau, asmatu elkarrizketa eta grabatu.
EGOERA:
Zure aita/ama, orain artean ez bezala, bat-batean, zure adinekoen

artean modan dagoen arropa janzten hasi da. Zuri hasieran
gustatu egin zitzaizun horrela ikustea, gaztetuta-edo ikusi
baitzenuen. Baina, gero eta arropa ausartagoak janzten ditu, eta
lotsa ere sentitu izan duzu. Beraz, berarekin hitz egitea erabaki
duzu.
DEBATEA
PAUSOAK
Izendatu moderatzaile lana egingo duena.

Gela bi taldetan banatu. Talde bakoitzak bere iritzia defendatzeko erabiliko dituen
argudioak prestatuko ditu. Eta beste taldearen argudioei aurre egiteko kontra
argudioak ere.
Debatea egin eta grabatu.
Grabazioa aztertu eta baloratu, denon artean, debatea , beheko taulan egiten diren
galderei erantzunez.
ZER BALORATU?
Argudio eta kontra argudio pisutsuak erabili al dituzte?

Moderatzaileak ongi egin al du lana? Zer hobetu zezakeen?
MODERATZAILEAREN ZEREGINA
Debatearen sarrera prestatu eta egin.

Debatean parte hartuko dutenei hitza eman eta denbora neurtu.
Debatearen tonua zaindu, batez ere elkarren ideiak errespetatzen direla bermatuz.
Tarteka galdera batzuk edota baieztapen batzuk egin eztabaida pizteko.
Gaiari heltzen dioten ala adarretatik dabiltzan zaindu.
GAIA:
Adin txikikoek gurasoen baimena behar dute piercing-a jartzeko. Ados al zaudete
horrekin? Eztabaidatu goiko pausoak jarraituz.
ADITUEN ARTEKO DEBATEA

PAUSOAK
Egin 6-8 pertsonako taldeak eta izendatu moderatzailea.

Erdiek A taldea osatuko dute, eta beste erdiek B taldea. Azken horretan, erabaki
bakoitza zer izango den: naturopata, homeopata...
Prestatu debatea. Horretarako:
.- Bakoitzak sarreratxo bat prestatuko du bere ideiak azalduz. Sarrera prestatzeko,
aditu bakoitzak hartuko duen rolaren inguruko informazioa lortu. Adibidez: zer
abantaila ditu?, zer desabantaila ditu?, etab.
.- Pentsatu, adituen paperean jarrita, nola hitz egingo duzuen: hiztegia, tonua,
erritmoa...
Mahai ingurua egin eta grabatu.

Amaitzeko, denon artean elkarren jarduna baloratu, beheko taulan eskaintzen ditugun
puntuak kontuan hartuz.
ZER BALORATU?
Hizkuntza egokia erabili al da ( formala, jasoa, aberatsa, teknikoa...)?

Erritmo egokian hitz egin al da?
Hitz egiteko txandak errespetatu al dira?
...
ZER EGIN
1.- Presta ezazue debatea goian adierazten diren pausoei jarraituz.
GAIA: gaixotasunak nola sendatu?
Parte hartzaileak: gizakion osasuna zaintzeko lanetan diharduten hainbat aditu, bi taldetan
banatuta:
A.- taldea: medikuntza konbentzionalaren aldekoak.
B.- taldea: medikuntza alternatiboaren aldekoak ( naturopatak, homeopata,
akunpuntorea, iridiologoa...).
ARGAZKIN BATEN AHOZKO IRUZKINA EDO KOMENTARIOA

Edukiak:argazki baten ahozko iruzkina edo komentarioa.
Helburuak: Argazkiaren azterketa egin eta ahozko iruzkinak burutzeko prestatu.
Ebaluaketa: gelan jarritako diapositiba batzuen iruzkinak ahoz burutzea.
Argazki batean ikusten dena kontatzeko era desberdinak daude, bakoitzak zerbait
desberdina ikusten baitu argazki beraren aurrean. Dena dela, ikusten dugun hori orden logiko
batean eta txukun adierazteko urratsez urrats egin behar da.
Hona iruzkina ahoz azaltzeko proposatzen dizkizugun urratsak:
.- Argazkia aurkeztu. Aurkezpenak bi atal izan ditzake, bakoitzean informazio mota
desberdina bilduz.
SARRERA: argazkian agertzen ez diren datuak ematen dira atal honetan, esate
baterako: nork egin duen, noiz, non... Adib: argazki hau Mikel Dorronsorok atera zuen
Soraluzeko ibaian 1999. urtean.
DESKRIBPENA: argazkia agertzen dena deskribatu, orokorretik hasi eta zehatzera
pauso emanez. Adib: aurreko planoan era desberdineko etxeak ikus ditzakegu. Hauen
atzealdean errekaren kutsadura antzeman dezakegu...
.- Argazkian agertzen den ekintza edo gertaera azaldu. Argazkiak ekintza edo gertaera
osoaren une labur eta zehatz bat baizik ez du erakusten. Hori kontuan izanik, bi gauza
bereizten dira:
Une zehatz horretatik abiatuz, ekintza edo gertaeraren inguruko xehetasunak.
Adib: errekaren kutsadura, segur aski edo lantegietako hondakinen isurketaren
ondorioa da. Errekaren egoera gaur egun tamalgarritzat jo dezakegu, eta garbiketa
lanak momentuz instituzioetatik ez dira aintzat hartzen ere.
Ekintza edo gertaeraren aurretik eta ondoren gertatu dena adierazi. Datu horiek
ezagutu ez arren, hipotesiak egin ditzakezue. Adib: industriaren azterketa egin,
arriskuak, alde onak eta txarrak...
.- Argazkiak erakusten duenarekin harremanetan dagoen gaia zehaztu.
.- Argazki bat aukeratu eta azaldutako urratsak kontuan izanda, egin ezazu
ahozko iruzkina ikaskideen aurrean.
AINTZAT HARTZEKOAK
Ikasgelan eztabaida bizia bada, espontaneitateari leku egin behar zaio eta ez da egokia
erdaraz zerbait esan duen oro zuzentzen aritzea.
Ingeleseko klaseetan ingelesa baino ez da erabili behar, eta gaztelerakoetan gaztelera
baino ez?
Berbalizazio sistema osoak eskatzen duena da, irakaste sistema magistraletik parte
hartzailerako urrats guztiak ematea.
GEHIAGARRIA
AHOZKOA IKASGELAN 2007/2008 KO IKASTURTEA. klaustrorako proposamenak.
1.- Jarraipeneko taldea: ikasturtean zehar egingo diren esperientzietarako laguntza eta
koordinazioa eskainiko duen lan-taldea. (Hiru edo lau irakasle behar dira).
2.- Irakasgai desberdinetan, ahozko jarduna programazio laburrean txertatu. Atal bat gehitu
ahozkoa programatu ahal izateko.
3.- Irakasle bakoitzak zein gai edo zeintzuk ikasunitateak planteatuko dituen zehaztu. Zehaztu
ondoren programazio laburrean idatzi.
4.- Irakasle bakoitzak- edo mintegika- estrategia bat aukeratu eta landu. ( Ikus ahozkorako
estrategiak ikasgelan).
HELBURUA
Ahoz komunikatzeko trebetasuna lantzea. Jakin badakigu, erabili ezean ez dela ikasten.
Ahozkotasunean trebatzea hizkuntza guztietako zeregina da, baina euskararen egoeran
normalkuntzarako neurria ere bada.
DENBORA
Antzina
Arratsaldero
Aspaldiko
Azkenik
Behiala
Behin (baten)
Beranduago
Berehala
Berriro
Bitartean
Egun batez
Gaur egun
Gero
Halako batean
Hasieran
Laster
Lehen
Lehenengo
Lehenengo egunean
Lehengo batean
Orain
Orain arte
Orduan
Ordura arte
EXENPLUTASUNA
Adibidez
Aipa dezagun
Alegia
Besteak beste
Besteen artean
Demagun
Eman dezagun
Esate baterako
Hala nola
Hau da
Hori argitzeko
Hots
Kasu
Konkrtatuz gero
Konparazio baterako
Ondoko hau
Pentsa dezagun
ANTOLATZAILEAK II
LEKUTASUNA
BUKAERA
Atzeko aldean
Besterik gabe
Aurrean/atzean
Amai dezagun esanez
Beste tokietan
Amaitzeko
Ezkerrean/eskuinean Azkenez
Goian/behean
Azkenik
Han
Besterik gabe
Harantzago
Bukaeran
Hemen
Bukatzeko/amaitzeko
Hor
Hitz gutxitan
Urrunago
Honek erakusten du
Urritirago
Honela, horrela, hala
...(r)en alboan
Honenbestez
...( e)tik gertu
Horrenbestez
HIERARKIZAZIOA Konklusio gisa
Laburbilduz
Baino...ago
Laburtuz
Batez ere
Batik bat
Bereziki
Ez bezala
Ezer baino lehen
Ez ezik... ere
Guztien gainetik
ORDENA
(Lehen) esan bezala
Are gehiago
Baita ere
Berriro ere
Beste batzuetan
Besteak beste
Bigarrenik
Era berean
Ez hori bakarrik
Giza berean
Honako hau
Honekin batera
Ondoren
Honen ondoren
Ildo beretik
Garrantzia Kentzea
Bederen
Behinik behin
Behintzat
BAKLORAZIOA
Eskerrak
Eskerrak...-(e)n
Espero dezagun
Ez legoke gaizki
Tamalez
Zorionez
Zoritxarrez
INDARTZEA
Aipatu bezala
Aipatu dugunez
Alde horretatik
Are gehiago
Are gutxiago
Areago
Areago oraindik
Azken batean
Azken finean
PAREKIDETASUNA Batez ere
Berriro esanda
Adina
Beste era batera
Ala
esanda
Alde batetik
Bestela
Antzera
Dakizuenez
Baita...ere
Esanak esan
Bai...bai
Funtsean
Beste(konparazioan)
Gauzak horrela
Bestetik
Gehiegi
Bezain
Hori
Bezala(koa)
azpimarratzeko
Dela...dela
Hori horrela izanik
Edo
Hitz batean
Era berean
Honela ba(da)
Eran
Hori dela eta
Ere
Hori horrela delarik
Ezta...ere
Horregatik
Halaber
Izan ere
Lain
Lehengo hariari
Legez
jarraituz
Moduan
Ondorioz
Modukoa
Oro har
Nahiz...nahiz
Osterantzean
Orobat
Zenabat eta..hainbat
hain zuzen ere.
Arrazoiak aditzera KONTRASTEA

emateko
HELBURUA
Are gegiago
Baita ere
Bestalde
Beste alde batetik
Bestetik
Egia esan
Ere
Eta
Ez hori bakarrik
Ezezik ere
Gainera
Halaber
Modu berean
...ere bai.
HASIERA
Batez ere
Bazen behin
Behin batean
Behinola
Dena hasi zen
Egun hartan
Ezer baino lehen
Gizona mundura baino lehen
Hasi bezain laster
Hasi orduko
Hasteaz batera
Hasteko
Hitzaldi honen bidez
Idazki honen bidez
Hitzaldi honen helburua
Idazki honen helburua
Lehen-lehenik
Lehenengo eta behin
Lehenik eta behin
...-z hitz egin behar dudalarik
JARRAIPENA
Amaitu baino lehen
Aurrera beharrez
Aurrera egin ahala
Bigarrenez/ bigarrenik
Era beran
Gero/geroago
Hariarekin jarraituz
Hori ikusi ondoren/eta gero
Honen ondoren/ostean
Jarraituz/ondoren
-(e)la bide
-(e)la eta
-(e)la kausa
-(e)la medio
-(e)la zio
-(e)lako
-(e)nez gero
-t(z)eagatik
-t(z)earren
Bait
Behin eta berriro
Ekinaren ekinez
Horregatik
Norbaiten erruz
Prezeski
Zerbaiti eskerrak
Zeren eta
-( r)ik ere
Ahatik
Aitzitik
Alabaina
Alderantziz
Aldiz
Arren
Aurrekoaren kontrara
Baina
Baino
Baizik (eta)
Ba ...ere
Beharrean
Benetan
Berriz
Ordea/ostera
Datorrena datorrela
Dena dela
ZIURTASUN EZA Dena delarik ere
Dena den
Again
Edonola ere
Agidanez
Edozein modutan
Antza
Edozein modutan ere
Badirudi
Edozelan ere
Baliteke
Edozertara
Beharbada
Egia esan
Dioteneaz
Esan gura da
Ei
Esanak esan
Esan daiteke
Ez da erraza
Inondik ere
Hala ere
Itxura denez
Hala eta guztiz ere
Itxuraz
Honen aurka
Nonbait
Hori gora-behera
Omen/ei
Hori horrela izanik
Onenean ere
Izan ere
ZIURTASUNA
Kontuan hartu baina
Dudarik gabe
Kontuan izan bestetik
Egia da...(e)la
Nahiz eta
Ez dago dudarik
Nolanahi ere
Hala bada ere
BEHARRIZANA
Jakina
Beharrezkoa da
Nola ez!
Derrigorrean
Noski!
Derrigorrez
Onartu behar da
Onartuta dagoenez Ezinbestean
Ezinbestekoa
Onartzen denez
Ontzat eman behar Halabeharrez
Seguraski/Ziurrenik Nahitaeez
Zer esanik ez
T(z)eko
T(z)ekotan
T(z)era
Asmotan
Helburu delarik
Lortu asmoz
BALDINTZA
(e)z gero
-t(z)ekoatan
Ba
Baldin ba
Ez baldin ba
Pentsatuz
Ustez
ONDORIOA
Argi dago, bada
Bada
Beraz
Esanak esan
Esandakoaren
arabera
Funtsean
Hain zuzen ere
Hau dela bide
Hori guztia dela.
Horrela
Horrela bada
Horren arabera
Horren ondorioz
Hori dela medio
Hori horrela
delarik
Horregatik
Horren kausaz
Horren kariaz
Laburbilduz
Laburki
On litzateke
Ondorio gisa
Ondorioz
Orduan
...kontuan izanik

PRUEBA

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PRUEBA

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Hizkuntza pentsamendua egituratzeko eta errealitatea barneratzeko gizakiok dugun tresna

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozko diskurtso koherente eta zuzen bat sortu.

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

LAN PROPOSAMENA .GAI JAKIN BATI BURUZ HITZ EGIN

Euskal Herriko musika talde bat

Rock and rolla

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

GAI BATI BURUZKO AHOZKO AZALPENA

Ahozko jardunak elkarrizketak, debateak eta azalpenak izan daitezke:

Azalpena bakarrizketaren barruan

Kontaketa: ipuina zein bestelakoak

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Iritzizko testua : zerbaiten inguruan adostasuna edo desadostasuna agertzea.

Bakarrizketaren oinarrizko egitura

Sarrera : hiztunen arteko lehen kontaktua .

Bukaera : Ondorioa. Garapenean emandako arrazoiak kontuan izanda, ondorio

AHOZKO AZALPENA PRESTATZEKO

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

AZALPENERAKO PRESTAKETA TAULA

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Jendaurreko azalpen on bat emateko egin beharrekoa

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

entzulearekin lehen kontaktua izatea, hitzartzea

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

hizlariak gaiaren gaineko bere espektatibak azaltzen ditu, zergatik

2) Muina: edukiak igortzea

informazio jakin bat entzuleei helaraztea.

Pausoak: pauso guztiak aldi berean bete beharko ditu.

Material lagungarria erabili

3) Hitzuztea edo azalpenaren bukaera:

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

ZEIN DIRA AZALPEN ON BATEN EZAUGARRIAK?

Atalak ondo bereiztu: hasiera/mamia/bukaera.

.- entonazioa edo doinuera.

Helburuak argi izan

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

AHOZKORAKO ESTRATEGIAK IKASGELAN

Ez da ahaztu behar eguneroko bizitzan mintzamena eta entzumena elkarren osagarri

1.- IKASITAKO GAIA AZALTZEA

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

3.- ARIKETEN BERBALIZAZIOA

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Komeni da aurrez finkatzea mintza-saioaren iraupena. Hala ere, gaiaren

6.- MINTZAMENA LANTZEKO ARIKETAK . EIBZ: materialak

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

LAN MONOGRAFIKOAK NOLA EGIN

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

LEHEN ZIKLOKO EBALUAZIORAKO IRIZPIDEAK.

Gidoi bat prestatzen du.

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

NEURKETARAKO EREDU BAT

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI

Ahozkotasuna lantzen proposamena Soraluze BHI