Batnha (I Iv)

NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Laàn löõa chaùnh phaùp phai môø,
HA TAÙT
Khoaûng thôøi gian giöõa raát nhôø thieän caên.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Caùc caên laønh nhoùm, haèng tuøy hyû,
MAÄT ÑA Phöôùc nghieäp söï, nôi yù tu haønh,
Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 190 Tuøy hyû hoài höôùng chuùng sanh,
Thöa Ngaøi nhö theá ? Töôùng thaønh töïu na !...
190 191
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 1, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 3,
Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì. Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì.
Luùc baáy giôø Di Laëc Boà Taùt, Luùc baáy giôø Di Laëc Ñaïi Só,
Baïch Thieän Hieän veà Baùt Nhaõ Kinh, Baïch Thieän Hieän baûo chæ phaân chia,
Boà Taùt ñoái vôùi höõu tình, Duyeân sôû cuûa Boà Taùt kia,
Bao “Coâng Tuyø Hyû” thaønh hình phöôùc duyeân ? Khôûi taâm tuøy hyû coù lìa töôùng khoâng ?
Neáu Boà Taùt ñem truyeàn nghieäp phöôùc, Thieän Hieän ñaùp neáu khoâng laáy töôùng 4,
Ñeán höõu tình hoài höôùng Boà Ñeà, Boà Taùt kia hoài höôùng tieän phöông,
Ñem Voâ Sôû Ñaéc quyeàn cô, Roài gieo duyeân khaép khoâng löôøng,
Ñöôïc bao tuøy hyû nöông nhôø ñöùc coâng ? Tuøy hyû hoài höôùng chieâu chöông Boà Ñeà.
Thieän Hieän ñaùp : mong Ngaøi nghe roõ 2, Thöa Ñaïi Só ! duyeân, sôû khoâng, coù 5,
Taâm hoài höôùng coù khaép möôøi phöông, Taâm hoài höôùng ñaây ñoù cuõng khoâng,
Voâ bieân voâ soá khoâng löôøng, Thieän caên cuõng vaäy sao mong ...
Raát nhieàu theá giôùi töïa nöông sôùm chieàu. Chaùnh Ñaúng ...muoân phaùp ...trong voøng thöïc thi.
Moãi theá giôùi nhieàu Phaät nhaäp dieät, 2
Sô phaùt taâm vieân maõn Boà ñeà,
1
Luùc baáy giôø Di Laëc thöa hoûi 6, Boà Taùt chaúng khôûi töôûng ra,
Neáu Boà Taùt gioûi saùu Maät Ña, Phaät ñeán ñeä töû ... haèng haø chuùng sanh.
Töøng cuùng voâ löôïng Phaät Ñaø, Bieát roõ raønh : taän dieät ly bieán 11,
Ñeàu chaúng laáy töôùng ... haèng haø hyû taâm. Chaúng naêng sôû tuøy hyû dieãn ñaâu,
Laïi vaày nöõa, ñöôïc taâm baát thoái 7, Boà Taùt troïn haún phaùp maàu,
Thieän tri thöùc theo doõi ñeâm ngaøy, Voâ Thöôïng Tuøy Hyû ñöùng ñaàu hoaèng khai.
Muoân phaùp ... saùng toû hieän baøy, Laïi vaày nöõa, Ñaïi Só quan saùt 12,
Chaúng queân ... e sôï ... cheâ hay nghi ngôø. Neáu Boà Taùt tu phöôùc nghieäp roài,
Thieän Hieän ñaùp oâng chôù lo nghó 8, Chaân chính bieát lìa saéc ... thoâi,
Boà Taùt ñem tuøy hyû taâm laønh, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khoâng ngoaøi yù treân.
Roài naêng ñoái vôùi chuùng sanh, Laïi vaày nöõa, neân bieát Boà Taùt 13,
Hoài höôùng heát thaûy troïn thaønh saâu xa ... Hoïc Baùt Nhaõ coù caùc tieän phöông,
192 Tuy chaúng laáy töôùng xieån döông,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 9, Cuõng chaúng lìa Baùt Nhaõ thöôøng coâng naêng.
Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì. Ví nhö coù thöùc aên thöôïng haïng 14,
Luùc baáy giôø Di Laëc hoûi roõ, Tuy höông saéc myõ maõn thôm ngon,
Ngaøi Thieän Hieän saùng toû chæ baøy, Maø trong ñoäc döôïc vaãn coøn,
Nieäm bao coâng ñöùc ñuû ñaày ? Ngöôøi ngu trí caïn haân hoan aên maø ...
Chaúng ñoïa ñieân ñaûo taâm naày saùng trong ? 193
Thieän Hieän ñaùp : OÂng nghe cho kyõ 10, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 15,
Phaåm Hoài Höôùng Tuøy Hyû Maät Ña, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì.
3 4
Laïi vaày nöõa, Di Laëc Boà Taùt, Bieán Tònh cuøng vôùi chuùng Tònh Thieân,
Neáu coù ngöôøi tu Baùt Nhaõ Kinh, Cuøng trôøi Quaûng Quaû suoát xuyeân,
Thaät bieát vaïn phaùp muoân hình, Trôøi Saéc cöùu caùnh khaép mieàn hoaèng khai.
Duïc, Saéc, Voâ saéc giöõ gìn ñaâu ra ! Moãi coõi Trôøi laïi coù voâ soá,
Mình cuõng chaúng ñoïa nôi ba coõi, Traêm ngaøn öùc chuùng hoä nieäm nhau,
Thôøi chaúng goïi : quaù, hieän, vò lai, Ñoàng thanh caát tieáng cuùi ñaàu,
Chaúng töôùng, sôû ñaéc taïm khai, Theá Toân hieám coù ñaïo maàu Ba La.
Tuøy Hyû Hoài Höôùng muoân loaøi chöùa chan. 194
Vì sao vaäy ? Vì caùc phaùp thaûy, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 17,
Töï taùnh chaúng sanh naûy maø ra, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa dieäu huyeàn.
Ngöôøi tu Baùt Nhaõ Maät Ña, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät,
Phaùp Voâ sôû höõu môùi laø suoát xuyeân. Noùi ngaàn naøo Baùt Nhaõ Maät Ña,
Baáy giôø boán Thieân Vöông cuøng döï 16, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa,
Vôùi hai vaïn Thieân Töû vui möøng, Toái, Thaéng, Toân, Dieäu cuøng laø suoát xuyeân.
Ngaøi Thieân Ñeá Thích ngôïi xöng, Phaät daïy baûo Thieän Hieän laõnh hoäi 18,
Toâ Daï Ma Thieân khoâng ngöøng vui la. Coù ngöôøi naøo khaép ñoái ba ñôøi,
Coù San Ñoå Söû Ña Thieân Töôùng, Möôøi phöông theá giôùi nôi nôi,
Thieän Bieán Hoùa Thieân Vöông ñuû ñaày, Nhö Lai, Ñoäc Giaùc, trôøi ngöôøi thieän caên.
Ngaøi Toái Töï Taïi trong naøy, Chaúng khoe khinh, cuõng chaúng laáy boû,
Ñaïi Phaïm Thieân Giôùi toû baøy nghieâm trang. Chaúng höõu sôû, voâ sôû ñaéc thoâi,
Cöïc Quang Tònh - Quang Thieân Ñaïi chuùng, Maø phaùp voâ sanh dieät roài,
5 6
Voâ nhieãm voâ tònh ... saùng soi muoân mieàn ... NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû 19,
Thieän nam töû cuøng caû nöõ nhaân, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Nhö Lai ñoái caû xa gaàn, MAÄT ÑA
Nieát Baøn - Chaùnh phaùp laàn laàn hoaïi baêng. Phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 195
Thôøi gian giöõa haèng sa Phaät phaùp 20,
Hoaëc Coâng ñöùc dung naïp Thaùnh Hieàn, 195
Hoaëc : thí, giôùi taùnh suoát xuyeân, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 23,
Tuøy Hyû Hoài Höôùng - ñaûo ñieân phai môø. Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa hoøa haøi.
Vì sao vaäy ? Naêng sôû Tuøy Hyû 21, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi hoûi,
Naêng sôû Hoài Höôùng yù khoâng roài, Baùt Nhaõ Kinh Phaät noùi saùng ngôøi,
Sanh dieät chaúng coù vaäy thoâi, Thanh tònh roát raùo muoân nôi,
Boà Taùt troïn haún phaåm ngoâi Boà Ñeà. Khaâm phuïng kính leã ngöôøi trôøi quy y ...
Laïi vaày nöõa noùi veà coâng ñöùc 22, Baïch Theá Toân ! Vì khoâng nhieãm ñaém,
Phaùt Ñaïi Thöøa taâm löïc hieän ra, Laïi xa lìa taêm toái khoå ñau,
Voâ töôùng, voâ sôû ñaéc maø, Roài truï phaåm baäc nhieäm maàu,
Phöông tieän kheùo leùo Phaät Ñaø döïng xaây ... Chuùng con tu Baùt Nhaõ caàu ra sao ?
Phaät daïy baûo : Xaù Lôïi löu yù 24,
Nhaát Thieát Trí, Töôùng Trí ... töø ñaây,
] Ñaø La Ni ñöôïc ñuû ñaày,
Moân Tam Ma Ñòa hieän baøy suoát xuyeân ...
7 Vöøa luùc aáy, Thieân Ñeá Thích nghó 25,
Xaù Lôïi Töû, vì nhaân duyeân naøo,
8
Maø laïi baïch Phaät baûo trao ? Phaät giaûng giaûi hay thay Lôïi Töû,
Lôïi Töû bieát ñöôïc taâm giao caûm truyeàn ! Chaúng hieäp cuøng, gìn giöõ tieän phöông.
Kieàu Thi Ca ! nguyeän vaøo Baùt Nhaõ, Nhö vaäy seõ ñöôïc toû töôøng,
Ñeå nhieáp thoï vaø caû tieän phöông, Phaùp Voâ sôû höõu, muoân ñöôøng Ba La.
Roài ñem coâng ñöùc caân löôøng, 197
Tuøy Hyû Hoài Höôùng chieâu chöông Boà Ñeà ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 28,
Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi baïch Phaät 26, Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Sao Boà Taùt daãn phaùt Maät Ña ? Xaù Lôïi Töû, baáy giôø hoûi khaù,
Phaät raèng : phaûi thaáy saâu xa : Boà Taùt vôùi Baùt Nhaõ saâu cao,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc, Saéc maø laøm chi ? Nhaõn giôùi ... lôùn nhoû theá naøo ?
Saéc ... voán laø Voâ chæ, Voâ taùc ..., Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy !
Voâ dieät sanh ... daãn phaùt töïu thaønh, Hay chaúng laøm chaúng baøy chi caû,
Cho ñeán muoân phaùp hieän haønh, Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña,
Boà Taùt daãn phaùt tònh thanh haèng haø ... Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ...
196 Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ...
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 27, 198
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa raïng ngôøi. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 29,
Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi baïch Phaät : Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Ba La Maät daãn phaùt theá naøo ? Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät,
Hoøa hieäp caùc phaùp ra sao ? Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao,
Hay chaúng hoøa hieäp ? Phaät trao chæ baøy ... Khôûi töôûng ... lôùn nhoû theá naøo ?
9 10
Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy ! Khôûi töôûng lôùn nhoû theá naøo,
Hay chaúng laøm chaúng baøy chi caû, Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy !
Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña, Hay cuõng laøm chæ baøy taát caû,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ... Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña,
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ... Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ...
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 32,
Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät, Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao, Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät,
Khôûi töôûng ... lôùn nhoû theá naøo ? Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao,
Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy ! Khôûi töôûng lôùn nhoû theá naøo,
Hay cuõng laøm chaúng baøy taát caû, Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy !
Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña, Hay chaúng laøm maø baøy taát caû,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ... Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña,
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ... Cho ñeán muoân phaùp haèng haø,
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 33,
Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät, Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao, Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät,
11 12
Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao, Xaù Lôïi Töû, baáy giôø baïch Phaät,
Khôûi töôûng lôùn nhoû theá naøo ? Döï Löu höôùng quaû thaät voâ sanh,
Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy ! Cho neân Baùt Nhaõ ñoàng haønh,
Hay chaúng laøm chaúng baøy gì caû, Nhaãn ñeán muoân phaùp roõ raønh vieân dung.
Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña, Baïch Theá Toân ! Phaùp cuøng Baùt Nhaõ,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø, Tuy hai phaàn chaúng khaù lìa nhau,
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ... Nhö trong naêng sôû tröôùc sau,
203 Bôûi naêng coù sôû laâu mau thoâi maø ...
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 34, ]
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Xaù Lôïi Töû, baáy giôø baïch Phaät, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Boá Thí ... Ba La Maät voâ sanh,
Cho neân Baùt Nhaõ ñoàng haønh, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Nhaãn ñeán muoân phaùp ... roõ raønh vieân dung. MAÄT ÑA
Baïch Theá Toân ! Phaùp cuøng Baùt Nhaõ, Phaåm Cheâ Baùt Nhaõ, thöù 205
Tuy hai phaàn chaúng khaù lìa nhau,
Nhö trong naêng sôû tröôùc sau, 205
Bôûi naêng coù sôû laâu mau thoâi maø ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 36,
204 Phaåm Cheâ Baùt Nhaõ saâu xa raïng ngôøi.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 35, Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi baïch Phaät,
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø. Neáu Boà Taùt ñoái Maät Ba La,
13 Cho raèng Baùt Nhaõ saâu xa,
Roài thöôøng tin hieåu thaät laø hieám thay !
14
Baïch Theá Toân ! Vò naøy phaùt thuù, Coù Boà Taùt goïi sô phaùt taâm,
Chaùnh Ñaúng Giaùc sao ñuû thôøi gian ? Sieâng tu Baùt Nhaõ thaäm thaâm,
Gaàn guõi cuùng Phaät deã daøng, Phöông tieän kheùo leùo, giuùp ngaàm muoân nôi.
Saùu Ba La Maät - luaän baøn Maät Ña ? Moät coõi Phaät tôùi moät coõi Phaät,
Phaät daïy baûo Xaù Lôïi nghe roõ 37, Naêng cuùng döôøng tu Maät Ba La,
Neáu Boà Taùt saùng toû Maät Ña, Nhò Thöøa phieàn naõo lìa xa,
Chìm cheát trong hoäi Phaät Ñaø, Khoûi thoï thai meï, phieàn haø tieâu tan,
Cuûa möôøi phöông giôùi, môùi qua coõi naøy. Laïi noùi ngöôøi huûy baùng Chaùnh phaùp,
Laïi thöôøng hay guõi gaàn chö Phaät, Töï nôi mình chaø ñaïp laáy mình,
Daâng cuùng döôøng taát caû loøng thaønh, Ngu si meâ muoäi ngaïo khinh,
Voâ töôùng, voâ nhò, voâ sanh, Traûi traêm ngaøn kieáp cöïc hình khoå ñau.
Voâ sôû ñaéc nöõa roài haønh Maät Ña. Thieän Hieän phaûi mau mau thaáy roõ 41,
Phaät daïy baûo : Baùt Nhaõ laø vaäy 38, Cheâ Baùt Nhaõ coù boán nhaân treân,
Khoâng coù ngöôøi naêng thaáy naêng nghe, Tu haønh Baùt Nhaõ laøm neàn,
Chaúng phaûi sôû thaáy sôû nghe, Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc vöõng beàn ñaïo taâm ...
Vì taát caû phaùp meâ môø bieán thieân ...
Luùc baáy giôø Thieän Hieän thöa tieáp 39,
Caùc Boà Taùt muoán bieát ra sao ? ]
Doàn chöùa coâng haïnh chöøng naøo ?
Môùi tu hoïc ñöôïc daït daøo thaâm uyeân ?
Phaät khuyeân baûo : Vieäc naøy maø noùi 40,
15 16
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Chaúng buoäc chaúng môû thöïc thi,
HA TAÙT
Taùnh voâ sôû höõu, töï trì Taùnh xöa.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Laïi vaày nöõa khoaûng giöõa cuûa saéc 46,
MAÄT ÑA Khoaûng giöõa muoân phaùp chaéc chaén gì ?
Phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 206 Chaúng buoäc chaúng môû thöïc thi,
Taùnh voâ sôû höõu, töï trì taùnh chung.
206 Phaät - Theá Toân cuõng chaúng buoäc môû,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 42, Giöõa, tröôùc, sau ba thuôû laøm gì ?
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät, Taùnh voâ sôû höõu, töï trì taùnh ta ...
Keû chaúng sieâng tinh taán tu haønh, 207
Chöa ñöôïc troàng ñuû caên laønh, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 47,
Neân vôùi Baùt Nhaõ taâm sanh muoän phieàn ? Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Phaät daïy baûo Thieän Hieän ghi nhôù 43 : Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät :
Saéc ... chaúng phaûi buoäc môû ñaâu maø, Coù caùc vò Boå Ñaëc Giaø La,
Vì taùnh voâ sôû gaàn xa, Chaúng sieâng tu nieäm lô laø,
Cuõng laø töï taùnh saéc hoøa muoân phöông. Ñoái vôùi Baùt Nhaõ Maät Ña sao haønh ?
Laïi vaày nöõa khoaûng tröôùc cuûa saéc 44, Phaät daïy baûo laõnh hoäi cho roõ 48,
Khoaûng tröôùc muoân phaùp chaéc chaén gì ? Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Chaúng buoäc chaúng môû thöïc thi, Vì saéc thanh tònh saùng soi,
Taùnh voâ sôû höõu, töï trì taùnh mau. Töùc quaû thanh tònh khoâng ngoaøi yù ñaây.
Laïi vaày nöõa khoaûng sau cuûa saéc 45, 18
Khoaûng sau muoân phaùp chaéc chaén gì ?
17
Vì sao vaäy, vì saéc cuøng quaû, Töùc Saéc xöù tònh khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, ngaõ tònh cuøng quaû,
Vì khoâng rieâng döùt bieät sai, Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khoâng ngoaøi Ba La ... Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
208 Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 51,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài, Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Naêm nhaõn thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc quaû thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì ngaõ thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Naêm nhaõn cuøng quaû, Ñòa giôùi ... thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn 52.
Vì Ngaõ thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
19 20
Vì ngaõ thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Noäi khoâng ... thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì ngaõ thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, ngaõ tònh cuøng quaû, Nhaát thieát trí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì ngaõ thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Boán nieäm truï tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì ngaõ thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, ngaõ tònh cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ : Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
21 22
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 217

Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 58,
Maïng giaû thanh tònh saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc Boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, maïng giaû cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì yù sanh tònh khoâng thoâi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, yù sanh cuøng quaû,
216 Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 57, Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
Döôõng Duïc giaû tònh saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Döôõng duïc cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Taùc giaû tònh saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc Thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Taùc giaû cuøng quaû,
] Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
23 24
Tri giaû thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Sanh giaû thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tri giaû cuøng quaû, Töùc Boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Sanh giaû cuøng quaû,
Höõu tình thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Só phu thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Höõu tình cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Só phu cuøng quaû,
25 26
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thoï giaû cuøng quaû,
Vì YÙ sanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Kieán giaû tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, YÙ sanh cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Kieán giaû cuøng quaû,
Vì Thoï giaû tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Saân thanh tònh saùng soi,
27 28
Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Saéc thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Saân tònh cuøng quaû, Töùc Thoï thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Saéc tònh cuøng quaû,
Vì Tham thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Baùt Nhaõ tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tham tònh cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Baùt Nhaõ cuøng quaû,
29 30
Tinh taán thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Noäi khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tinh taán cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Noäi khoâng cuøng quaû,
Tònh giôùi thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Noäi ngoaïi khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tònh giôùi cuøng quaû, Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Noäi ngoaïi cuøng quaû,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
31 32
Ñaïi khoâng thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ teá khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñaïi khoâng cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ teá cuøng quaû,
Höõu vi khoâng tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc boán nieäm tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Bieán Dò Khoâng saùng soi,
Vì sao vaäy, Höõu vi cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ Bieán cuøng quaû,
33 34
Töï töôùng khoâng tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc noäi khoâng tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Taùnh khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Töï töôùng cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ Taùnh cuøng quaû,
Vì Nhaát Thieát phaùp saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Khoå Thaùnh Ñeá, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Taùnh Töï Taùnh saùng soi,
Vì sao vaäy, Nhaát Thieát cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
35 36
Vì sao vaäy, Töï Taùnh cuøng quaû, Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Baát hö cuøng quaû,
Vì Phaùp giôùi tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Chôn Nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Ly sanh taùnh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Phaùp giôùi cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Ly sanh cuøng quaû,
Baát hö voïng taùnh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
37 38
Vì Phaùp truï tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Khoå Thaùnh Ñeá saùng soi,
Vì sao vaäy, Phaùp truï cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Khoå Ñeá cuøng quaû,
Hö khoâng giôùi tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Dieät Thaùnh Ñeá saùng soi,
Vì sao vaäy, Hö khoâng cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Dieät Ñeá cuøng quaû,
39 40

Vì Boán Tónh Löï saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Boán löï cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Taùm Thaéng Xöù saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Taùm xöù cuøng quaû,
Boán voâ saéc ñònh saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Saéc ñònh cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Möôøi Bieán xöù tònh saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc Boán löï tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Möôøi xöù cuøng quaû,
41 42
Vì Boán Chaùnh Ñoaïn saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc khoâng giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Taùm Thaùnh Ñaïo saùng soi,
Vì sao vaäy, Boán Chaùnh cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Taùm Ñaïo cuøng quaû,
Naêm löïc thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Töôùng giaûi thoaùt saùng soi,
Vì sao vaäy, Naêm löïc cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ töôùng cuøng quaû,
43 44
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Saùu thoâng cuøng quaû,
Boà Taùt Thaäp Ñòa saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ sôû boán uùy saùng soi,
Vì sao vaäy, Thaäp Ñòa cuøng quaû, Töùc Chôn nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Boán uùy cuøng quaû,
Thaàn thoâng saùu pheùp saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Ñaïi Töø thanh tònh saùng soi,
45 46
Töùc Chôn nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Möôøi taùm phaùp Phaät saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñaïi Töø cuøng quaû, Töùc Döï Löu tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thaäp Ñòa cuøng quaû,
Ñaïi Hyû thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñaïi Hyû cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thieát Trí cuøng quaû,
47 48
Vì Töôùng trí tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Lai tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Töôùng Trí cuøng quaû, Töùc Nhó giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Nhaát Lai cuøng quaû,
Tam Ma Ñòa moân saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Nhó giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. A La Haùn tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñòa moân cuøng quaû, Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, La Haùn cuøng quaû,
49 50
Haïnh Boà Taùt tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Boà Taùt cuøng quaû, Töùc Thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc YÙ giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc saéc xöù tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
51 52
Vì Nhaát thieát trí saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Noäi khoâng tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû,
Töùc Noäi ngoaïi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Ñòa giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
53 54
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Töùc Naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc saéc, Töï töôùng, khoâng ngoaøi yù ñaây.
55 56
Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Ñòa giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
57 58

Vì Nhaát thieát trí saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc Boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc boán Tónh löï, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû,
Vì Nhaát thieát trí saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc Noäi khoâng tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Baát tö nghì giôùi, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû,
59 60
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, boán löôïng cuøng quaû,
Töùc Ñaïo Thaùnh Ñeá, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
61 62
Töùc möôøi bieán xöù, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, naêm caên cuøng quaû,
Töùc Nhaõn giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
63 64
Töùc baûy Ñaúng giaùc, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, boá thí cuøng quaû, Voâ nguyeän giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Ñòa giôùi cuøng quaû,
Töùc khoâng giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Noäi khoâng cuøng quaû, Töùc Voâ minh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, naêm nhaõn cuøng quaû,
65 66
Töùc Chôn nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Phaät löïc cuøng quaû, Töùc Taùm giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Ñaïi bi cuøng quaû,
Töùc Khoå Thaùnh Ñeá, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Voâ ngaïi cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Phaùp Phaät cuøng quaû,
67 68
Taùnh haèng truï xaû, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, saéc tònh cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, La Ni cuøng quaû,
Ñaø La Ni tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Döï Löu cuøng quaû,
69 70
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 147,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Töùc Boán Tónh löï, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì sao vaäy, Baát Hoaøn cuøng quaû,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, ]
] ]
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
307
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Töùc Haïnh Boà Taùt, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì sao vaäy, Saéc tònh cuøng quaû,
71 72
PHAÀN CHUÙ THÍCH : giöõa coù bao nhieâu saùu Ba La Maät Ña töông öng thieän
1- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 190. caên, vaø voâ löôïng Phaät Phaùp töông öng thieän caên
- Baáy giôø, Di Laëc Boà Taùt baïch Thöôïng Toïa Thieän hoaëc v.v... vaø v.v... cho ñeán Ñoäc Giaùc Boà Ñeà ñöôïc
Hieän raèng : Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt ñoái höõu tình, coù vaøo Boà Taùt chaùnh taùnh ly sanh. Bao nhieâu taát caû
bao coâng ñöùc tuøy hyû caâu haønh caùc phöôùc nghieäp thieän caên nhö theá, cuøng caùc höõu tình, ñoàng chung
söï. Neáu ñem phöôùc nghieäp söï ñaây cuøng taát caû höõu daãn phaùp Voâ thöôïng Boà Ñeà. Sôû khôûi tuøy hyû hoài
tình ñoàng chung hoài höôùng Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng höôùng nhö theá, ñoái bao sôû khôûi caùc phöôùc nghieäp söï
Boà Ñeà, ñem Voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy. Hoaëc laø toái laø thaéng, laø toân laø cao v.v... Thöa Di Laëc, nôi yù
caùc höõu tình tuøy hyû hoài höôùng caùc phöôùc nghieäp hieåu sao ? Boà Taùt kia duyeân söï nhö theá, khôûi taâm
söï, hoaëc caùc dò sanh, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc caùc tuøy hyû hoài höôùng laø coù sôû duyeân söï nhö theá,
phöôùc nghieäp söï; Choã goïi thí taùnh, giôùi taùnh, tu nhöõng Boà Taùt kia, choã laáy töôùng chaêng ?
taùnh ba phöôùc nghieäp söï. Hoaëc boán nieäm truï, boán 3- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 191.
chaùnh ñoaïn v.v... caùc nghieäp söï. Boà Taùt naøy coù bao - Khi aáy Di Laëc Boà Taùt baïch Thöôïng Toïa Thieän Hieän
tuøy hyû hoài höôùng coâng ñöùc, ñoái caùc phöôùc nghieäp raèng : Boà Taùt Ma Ha Taùt kia, duyeân söï nhö theá khôûi
söï cuûa dò sanh, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc kia, laø toái laø taâm tuøy hyû hoài höôùng thaät khoâng coù sôû duyeân söï
thaéng, laø toân laø cao, laø dieäu laø vi dieäu v.v... Vì chæ nhö theá, nhö Boà Taùt kia choã laáy töôùng.
khieán mình töï taïi an vui, vì töï ñieàu phuïc, töï vaéng laëng,
töï Nieát Baøn. 4- Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Neáu khoâng coù sôû
duyeân söï nhö choã laáy töôùng aáy, Boà Taùt kia taâm tuøy
2- Thieän Hieän Toân giaû baïch Di Laëc Boà Taùt Ma Ha hyû hoài höôùng, ñem laáy töôùng laøm phöông tieän, khaép
Taùt raèng : Boà Taùt naøy, taâm tuøy hyû hoài höôùng duyeân möôøi phöông voâ soá voâ bieân theá giôùi, moãi
khaép duyeân möôøi phöông voâ soá voâ löôïng voâ bieân moãi theá giôùi, voâ soá voâ bieân caùc Ñöùc Phaät vaøo
theá giôùi, moãi moãi theá giôùi voâ löôïng caùc Ñöùc Phaät Nieát Baøn, töø sô phaùt taâm cho ñeán chaùnh phaùp dieät
ñaõ Nieát Baøn, töø sô phaùt taâm cho ñeán ñöôïc Chaùnh taän coù bao thieän caên, taát caû nhoùm hôïp hieän tieàn
Ñaúng, laàn löõa nhö theá, sau khi vaøo Voâ y baùt Nieát tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà.
Baøn cho ñeán chaùnh phaùp dieät taän, ôû thôøi gian
74
73
5- Sôû khôûi tuøy hyû hoài höôùng nhö theá, ñaâu chaúng keû kia ñöôïc thieän tri thöùc nhieáp thoï, neân roäng bieän
phaûi ñieân ñaûo ? Nhö ñoái voâ thöôøng goïi thöôøng laø noùi Baùt Nhaõ, tinh tieán, tónh löï, an nhaãn, tònh giôùi,
töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, thaáy ñieân ñaûo ... cho boá thí Ba La Maät Ña ... cho ñeán caùc phaùp noäi
ñeán laïc phi laïc, ngaõ voâ ngaõ, tònh baát tònh ñeàu nhö khoâng ... ngoaïi khoâng v.v... cho ñeán khoå, taäp, dieät,
vaäy - Thöa Ñaïi Só (Di Laëc Boà Taùt) ! nhö sôû duyeân söï ñaïo thaùnh ñeá ... cho ñeán Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà
thaät khoâng coù sôû höõu, taâm tuøy hyû hoài höôùng cuõng Taùt Voâ thöôïng Boà Ñeà ... naêng thoï trì troïn chaúng boû
nhö vaäy, caùc thieän caên thaûy nhö vaäy; Voâ thöôïng queân, taâm chaúng kinh nghi, chaúng e sôï, chaúng huûy
chaùnh ñaúng Boà Ñeà cuõng nhö vaäy; Saéc thanh höông vò baùng vaäy.
xuùc phaùp cuõng nhö vaäy v.v... cho ñeán caùc quaû vò 8- Thieän Hieän baïch vôùi Di Laëc Ñaïi Só : Boà Taùt neân
Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Ñaïi Thöøa cuõng nhö vaäy - AÁy ñem tuøy hyû caâu haønh caùc phöôùc nghieäp söï nhö theá,
nhöõng gì laø sôû duyeân, nhöõng gì laø söï, nhöõng gì laø hoài höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà, nghóa laø sôû duïng taâm
taâm tuøy hyû hoài höôùng, nhöõng gì laø caùc thieän caên tuøy hyû hoài höôùng, sôû duïng taâm ñaây taän dieät ly
ñaây, nhöõng gì laø Voâ thöôïng Boà Ñeà, maø Boà Taùt kia bieán, sôû duyeân söï ñaây vaø caùc thieän caên cuõng ñeàu
duyeân söï nhö theá, khôûi taâm tuøy hyû hoài höôùng Voâ nhö taâm taän dieät ly bieán, trong ñaây nhöõng gì laø sôû
thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà ? duïng taâm, laïi laáy nhöõng gì laøm sôû duyeân söï vaø caùc
6- Di Laëc Boà Taùt noùi : Neáu Boà Taùt laâu tu haønh saùu thieän caên maø noùi tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà
Ba La Maät Ña, ñaõ töøng cuùng döôøng voâ löôïng chö Ñeà - Taâm naøy ñoái taâm leõ chaúng neân coù tuøy hyû
Phaät, ñôøi tröôùc troàng thieän caên, laâu phaùt ñaïi hoài höôùng, vì khoâng coù hai taâm khôûi leân cuøng luùc
nguyeän, ñöôïc caùc baïn laønh nhieáp thoï, kheùo hoïc nghóa vaäy, taâm cuõng chaúng khaù tuøy hyû hoài höôùng taâm
caùc phaùp töï töôùng khoâng, Boà Taùt naøy naêng ñoái töï taùnh vaäy.
taâm sôû duyeân söï, tuøy hyû hoài höôùng caùc thieän caên 9- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 192.
thaûy, Voâ thöôïng Boà Ñeà vaø taát caû phaùp ñeàu chaúng - Luùc baáy giôø Di Laëc hoûi Thieän Hieän Toân giaû :
laáy töôùng, maø naêng phaùt khôûi tuøy hyû hoài höôùng Taân hoïc Ñaïi Thöøa Boà Taùt neáu nieäm bao nhieâu coâng
Voâ thöôïng Boà Ñeà. ñöùc cuûa chö Phaät vaø chuùng ñeä töû cuøng laø ngöôøi
7- Di Laëc noùi tieáp : Neáu taâm baát thoái chuyeån, laø trôøi thaûy - choã troàng thieän caên taát caû nhö theá
75 nhoùm hoïp xöng löôøng, hieän tieàn phaùt khôûi,
76
so caùc thieän caên khaùc, taâm tuøy hyû laø toái, laø thaéng, thaáu taâm naêng hoài höôùng, phaùp taùnh cuõng vaäy,,
laø toân, laø cao dieäu vi dieäu, laø thöôïng voâ thöôïng, voâ chaúng phaûi naêng hoài höôùng vaø chính roõ thaáu phaùp
ñaúng voâ ñaúng ñaúng, laïi ñem tuøy hyû caâu haønh caùc sôû hoài höôùng, taùnh kia cuõng vaäy, chaúng phaûi sôû
phöôùc nghieäp söï nhö theá, cuøng caùc höõu tình thaûy hoài höôùng; Neáu coù naêng y ñaõ noùi nhö theá, tuøy hyû
ñeàu ñoàng chung hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng hoài höôùng laø chaùnh chaúng phaûi taø, Boà Taùt ñeàu
Boà Ñeà, Boà Taùt naøy vì sao chaúng ñoïa töôûng ñieân neân duøng tuøy hyû hoài höôùng nhö theá.
ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân ñaûo ? 12- Laïi vaày nöõa, thöa Ñaïi só ! Neáu Boà Taùt tu caùc
10- Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Thöa Ñaïi Só ! Neáu Boà phöôùc nghieäp söï, chính bieát lìa saéc, lìa thoï töôûng haønh
Taùt ñoái choã nieäm bao nhieâu coâng ñöùc Phaät vaø thöùc; chính bieát lìa nhaõn xöù, tyû thieät thaân yù xöù;
chuùng ñeä töû chaúng khôûi töôûng chö Phaät vaø chuùng chính bieát lìa muoân phaùp v.v... cho ñeán chính bieát Phaät
ñeä töû; ñoái choã troàng thieän caên ngöôøi trôøi thaûy, Voâ thöôïng Boà Ñeà, töï taùnh xa lìa Phaät Voâ thöôïng Boà
chaúng khôûi töôûng thieän caên ngöôøi trôøi thaûy; ñoái Ñeà; Boà Taùt naøy tu haønh ly taùnh Baùt Nhaõ nhö theá,
choã phaùt khôûi taâm tuøy hyû hoài höôùng Voâ Thöôïng môùi naêng chaùnh tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà
Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà, cuõng laïi chaúng khôûi taâm Boà Ñeà.
Ñeà; laø bieát Boà Taùt naøy choã khôûi tuøy hyû hoài 13- Di Laëc hoûi Thieän Hieän : Vì sao Boà Taùt ñoái caùc
höôùng khoâng töôûng ñieân ñaûo, khoâng taâm ñieân ñaûo, thieän caên coâng ñöùc cuûa Phaät vaø chuùng ñeä töû, tuøy
khoâng kieán ñieân ñaûo - ngöôïc laïi neáu Boà Taùt naøy hyû caâu haønh phöôùc nghieäp söï thaûy ñeàu chaúng laáy
laáy thieän caên ngöôøi trôøi, laáy choã khôûi taâm tuøy hyû töôùng, maø naêng tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà
hoài höôùng laø coù töôûng ñieân ñaûo, coù taâm ñieân ñaûo, Ñeà - Thieän Hieän ñaùp : Neân bieát trong sôû hoïc Baùt
coù kieán ñieân ñaûo. Nhaõ cuûa Boà Taùt coù phöông tieän kheùo leùo nhö theá
11- Laïi vaày nöõa. Neáu Boà Taùt ñem taâm tuøy hyû nhö thaûy, tuy chaúng laáy töôùng maø laøm thaønh vieäc,
theá, nieäm taát caû coâng ñöùc thieän caên cuûa Phaät vaø chaúng phaûi lìa Baùt Nhaõ maø coù naêng phaùt khôûi tuøy
chuùng ñeä töû, chính bieát taâm ñaây taän dieät ly bieán, hyû caâu haønh caùc phöôùc nghieäp söï, hoài höôùng Voâ
chaúng phaûi naêng tuøy hyû, chính bieát taùnh phaùp kia thöôïng Chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
cuõng vaäy, chaúng phaûi sôû tuøy hyû - Laïi chính roõ 14- Boà Taùt muoán ñoái coâng ñöùc thieän caên cuûa chö
77 Phaät vaø chuùng ñeä töû, chính khôûi tuøy hyû hoài
78
höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà, chaúng neân vôùi trong aáy 16- Baáy giôø boán Ñaïi Thieân Vöông cuøng vôùi hai vaïn
khôûi höõu sôû ñaéc, phaân bieät laáy töôùng tuøy hyû hoài Thieân Töû quyeán thuoäc vui möøng nhaûy nhoùt; Thieân
höôùng, neáu ñoái trong ñoù khôûi höõu sôû ñaéc, phaân Ñeá Thích vôùi voâ löôïng traêm ngaøn Thieân Töû quyeán
bieät laáy töôùng tuøy hyû hoài höôùng, sao Phaät chaúng thuoäc; Toâ Daï Ma Thieân Vöông; San Ñoå Söû Ña Thieân
noùi kia coù ñaïi nghóa lôïi ? Vì taâm tuøy hyû nhö theá voïng Vöông; Thieän Bieán Hoùa Thieân Vöông; Toái Töï Taïi
taâm phaân bieät laãn taïp ñoäc döôïc vaäy - ñöôïc ví nhö Thieân Vöông; Ñaïi Phaïm Thieân Vöông; Trôøi Cöïc Quang
trong thöùc aên ngon maø laãn loän ñoäc döôïc ôû trong, Tònh; Trôøi Bieán Tònh; Trôøi Quaûng Quaû; Trôùi Saéc
ngöôøi ngu trí caïn tham laáy aên nuoát, ban ñaàu hoan hyû Cöùu Caùnh ... moãi coõi trôøi ñeàu cuøng vôùi voâ löôïng
vui khoaùi, veà sau thöùc aên tieâu hoùa chòu ñuû caùc khoå, traêm ngaøn traêm öùc muoân öùc chuùng cuûa mình - ñeàu
hoaëc khi ñeán cheát ngang thaát maïng - Vaäy neân kheùo ñeán tröôùc Phaät, ñaàu leã hai chaân, ñoàng thanh caát
thoï trì, kheùo quan saùt, kheùo ñoïc tuïng, kheùo roõ nghóa tieáng : Theá Toân hieám coù ! Boà Taùt nhö theá ñöôïc Baùt
lyù. Nhaõ vaø phöông tieän kheùo leùo nhieáp thoï, neân vöôït
15- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, hôn ngöôøi tu nhöõng thieän caên tröôùc kia, khoâng coù
thöù 193. phöông tieän kheùo leùo maø höõu töôùng höõu sôû ñaéc.
- Neáu Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, nhö thaät bieát : Ñòa 17- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù
thuûy hoûa phong khoâng thöùc giôùi v.v... cho ñeán muoân 194.
nghìn phaùp chaúng ñoïa coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, - Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät raèng : Noùi
hoaëc ñoàng chaúng ñoïa ba coõi, thôøi chaúng phaûi quaù ngaàn naøo laø Tuøy Hyû Hoài Höôùng laø Toái, laø Thaéng,
khöù, hieän taïi, vò lai - Neáu chaúng phaûi ba ñôøi, thôøi laø Toân, laø Cao, laø Dieäu, laø Vi dieäu, laø Thöôïng, laø
chaúng khaù ñem höõu töôùng kia laøm phöông tieän, höõu Voâ thöôïng, Voâ Ñaúng, Voâ Ñaúng Ñaúng.
sôû ñaéc laøm phöông tieän, phaùt sanh tuøy hyû hoài höôùng 18- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Ngöôøi naøy khaép ñoái
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà Ñeà - Vì sao ? Vì phaùp ñòa quaù khöù vò lai hieän taïi möôøi phöông theá giôùi, taát caû
giôùi cho ñeán muoân phaùp : Töï taùnh chaúng sanh, neáu Nhö Lai, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt vaø bao nhieâu
phaùp chaúng sanh thôøi voâ sôû höõu, chaúng khaù ñem taát caû höõu tình caùc thieän caên thaûy, chaúng laáy
phaùp voâ sôû höõu kia tuøy hyû hoài höôùng voâ sôû höõu chaúng boû, chaúng khoe, chaúng khinh,
maø. 80
79
chaúng phaûi höõu sôû ñaéc, chaúng phaûi voâ sôû ñaéc - Laïi nhö vaäy - Nhö caùc phaùp taùnh voâ buoäc, voâ môû, voâ
bieát caùc phaùp voâ sanh voâ dieät, voâ nhieãm voâ tònh, nhieãm, voâ tònh, voâ khôûi voâ taän, voâ sanh voâ dieät, voâ
voâ taêng voâ giaûm, voâ khöù voâ lai, voâ tuï voâ taùn, voâ thuû voâ xaû, ta ñoái coâng ñöùc thieän caên nhö theá, hieän
nhaäp voâ xuaát. Thieän Hieän phaûi bieát : ngaàn aáy Boà tieàn tuøy hyû nhö theá chaêng phaûi naêng tuøy hyû, vì
Taùt sôû khôûi tuøy hyû hoài höôùng, ta noùi laø toái, laø khoâng coù sôû tuøy hyû vaäy - Hoài höôùng nhö theá
thaéng, laø toân laø cao, laø dieäu laø vi dieäu, laø thöôïng chaúng phaûi naêng hoài höôùng, vì khoâng coù sôû hoài
v.v... höôùng vaäy - Sôû khôûi tuøy hyû hoài höôùng nhö theá,
19- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Truï Boà Taùt thöøa, caùc chaúng phaûi chuyeån, chaúng phaûi dieät, vì khoâng coù
thieän nam töû, thieän nöõ nhaân muoán ñoái taát caû Nhö sanh dieät vaäy - Boà Taùt naøy tuøy hyû hoài höôùng laø
Lai, ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc quaù khöù vò lai hieän taïi toái, laø toân, laø cao, laø dieäu, laø voâ thöôïng voâ ñaúng
möôøi phöông theá giôùi, töø sô phaùt taâm ñeán ñöôïc Voâ ñaúng, mau chöùng Voâ Thöôïng Boà Ñeà.
thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà, quay xe dieäu phaùp, sau 22- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Phaùt taâm tôùi Ñaïi
khi vaøo Voâ dö y baùt Nieát Baøn cho ñeán chaùnh phaùp Thöøa, caùc Boà Taùt ñeàu neân ñem voâ töôùng laøm
dieät taän. phöông tieän, voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän tu taäp 6
20- ÔÛ thôøi gian giöõa, coù bao taát caû : saùu phaùp Ba La phaùp Ba La Maät töông öng thieän caên vaø nöông Baùt
Maät Ña töông öng thieän caên, hoaëc nhoùm giôùi, ñònh, Nhaõ, phöông tieän kheùo leùo, ñoái coâng ñöùc thieän caên
hueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, hoaëc bao nhieâu cuûa caùc Nhö Lai vaø caùc ñeä töû, phaùt taâm tuøy hyû
voâ löôïng voâ bieân Phaät phaùp, hoaëc caùc coâng ñöùc hoài höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà.
thieän caên cuûa Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt - hoaëc 23- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù
caùc höõu tình coù bao thí taùnh, giôùi taùnh, tu taùnh ba 195.
phöôùc nghieäp söï vaø caùc thieän phaùp khaùc, nhoùm hoïp - Baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû thöa Phaät raèng : Ñaõ noùi
caân löôøng, hieän tieàn phaùt khôûi taâm voâ ñieân ñaûo nhö theá, ñaâu chaúng phaûi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ?
tuøy hyû hoài höôùng aáy. Phaät noùi : Xaù Lôïi Töû, ñaõ noùi nhö theá töùc laø Baùt
21- ... Nhö giaûi thoaùt, taát caû höõu tình cuõng nhö vaäy - Nhaõ Ba La Maät Ña - Baáy giôø Xaù Lôïi Töû thöa Phaät:
Nhö giaûi thoaùt taát caû phaùp taùnh cuõng nhö vaäy -Nhö Baùt Nhaõ nhö theá naêng laøm soi saùng, vì roát raùo tònh
giaûi thoaùt taát caû tuøy hyû hoài höôùng cuõng vaäy ñeàu neân kính leã, vì ñöôïc chuùng trôøi
81 82
ngöôøi khaâm phuïng - Baùt Nhaõ nhö theá khoâng bò Taùt chaúng vì daãn phaùt saéc neân daãn phaùt ñöôïc Baùt
nhieãm ñaém, vì caùc phaùp theá gian chaúng theå oâ vaäy, Nhaõ - Vì sao ? Vì saéc voâ taùc voâ chæ, voâ sanh voâ dieät,
Baùt Nhaõ xa lìa taát caû meâ môø ba coõi, vì naêng tröø voâ thaønh voâ hoaïi, voâ ñaéc voâ xaû, khoâng coù töï
phieàn naõo caùc taø kieán toái taêm - Baùt Nhaõ raát laø taùnh ... Cho ñeán caùc phaùp kia ... cuõng vaäy ... neân Boà
thöôïng thuû, vì ôû trong taát caû phaùp chuûng giaùc phaàn Taùt daãn phaùt ñöôïc Baùt Nhaõ Maät Ña.
- Baùt Nhaõ naêng chæ roõ taùnh caùc phaùp khoâng ñieân 27- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù
ñaûo, vì hieåu roõ voâ taùnh töï taùnh khoâng ! Truï Boà 196.
Taùt thöøa, Ñoäc Giaùc thöøa, Thanh Vaên thöøa, caùc loaïi - Khi aáy Xaù Lôïi Töû thöa Phaät : Boà Taùt daãn phaùt
höõu tình ñoái Baùt Nhaõ ñaây neân truï theá naøo ? Baùt Nhaõ nhö theá hieäp cuøng phaùp naøo ? Vaø chaúng
24- Phaät daïy baûo : Caùc loaïi höõu tình ñoái vôùi Baùt hieäp cuøng phaùp naøo ? Phaät daïy baûo : Boà Taùt daãn
Nhaõ neân nhö Phaät truï, cuùng döôøng leã kính, suy nghó phaùt Baùt Nhaõ nhö theá, chaúng hieäp cuøng taát caû
Baùt Nhaõ neân nhö Phaät Theá Toân, vì taát caû Nhö Lai phaùp, vì chaúng hieäp neân ñöôïc teân Baùt Nhaõ - Laïi
ñeàu do Baùt Nhaõ maø ñöôïc - Taát caû Nhaát Thieát Trí, nöõa, Baùt Nhaõ nhö theá, chaúng hieäp cuøng phaùp thieän
ñaïo töôùng trí, nhöùt thieát töôùng trí ñeàu do Baùt Nhaõ phaùp phi thieän, phaùp höõu toäi voâ toäi v.v... cho ñeán
ñöôïc xuaát hieän vaäy - Taát caû Ñaø La Ni moân, taát caû chaúng hieäp cuøng phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian,
Tam Ma Ñòa moân ñeàu do Baùt Nhaõ ñöôïc xuaát hieän. phaùp sanh töû Nieát Baøn vì sao ? Vì Baùt Nhaõ nhö theá,
25- Khi aáy, trôøi Thieân Ñeá Thích khôûi taâm nghó : Nay ñoái taát caû phaùp voâ sôû ñaéc vaäy.
Xaù Lôïi Töû vì nhaân duyeân naøo maø hoûi vieäc aáy? Xaù 28- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù
Lôïi Töû bieát taâm kia nghó lieàn baûo raèng : Kieàu Thi Ca 197.
! Boà Taùt vì ñöôïc Baùt Nhaõ vaø phöông tieän kheùo leùo - Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Boà Taùt Baùt Nhaõ, ñoái
nhieáp thoï v.v... hieän tieàn tuøy hyû hoài höôùng Voâ nhaõn giôùi chaúng laøm lôùn chaúng laøm nhoû, chaúng
thöôïng Boà Ñeà, do nhaân duyeân naøy neân hoûi vieäc aáy. laøm nhoùm chaúng laøm tan, chaúng laøm höõu löôïng,
26- Baáy giôø, Xaù Lôïi Töû thöa Phaät : Caùc Boà Taùt laøm chaúng laøm voâ löôïng, chaúng laøm roäng, chaúng laøm
sao daãn phaùt ñöôïc Baùt Nhaõ ? Phaät daïy : Boà heïp, chaúng höõu löïc, chaúng voâ löïc - Con vin theo yù
83 ñaây neân noùi Boà Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät
Ña, teân laø Ñaïi Ba La Maät Ña - Cho ñeán nhó
84
giôùi, thieät giôùi, thaân giôùi, yù giôùi v.v... cho ñeán 6 haønh Baùt Nhaõ.
phaùp Ba La Maät cuõng ñeàu nhö vaäy. 31- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 200.
29- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 198. 32- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt môùi hoïc Ñaïi 201.
Thöøa, nöông Baùt Nhaõ, tónh löï, tinh tieán, an nhaãn, tònh - Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt khôûi töôûng
giôùi, boá thí Ba La Maät Ña, laïi khôûi töôûng : Baùt Nhaõ nhö vaày : Baùt Nhaõ nhö theá ñoái chôn nhö hoaëc laøm
ñoái noäi khoâng v.v... cho ñeán voâ taùnh töï taùnh khoâng, lôùn nhoû, chaúng laøm lôùn nhoû; ñoái phaùp giôùi, phaùp
cuõng chaúng laøm lôùn, chaúng laøm nhoû v.v... cho ñeán taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö
30- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 199. khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi, hoaëc laøm nhoùm tan,
chaúng laøm nhoùm tan v.v... roäng, heïp. Cho ñeán muoân
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt môùi hoïc Ñaïi
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Baïch Theá Toân ! taát caû nhö
Thöøa, nöông Baùt Nhaõ, tónh löï v.v... khôûi töôûng nhö
theá ñeàu chaúng phaûi ñaúng löu quaû Baùt Nhaõ Ba La
vaày : Baùt Nhaõ nhö theá, ñoái Nhaát thieát trí, Ñaïo töôùng
Maät Ña naøy xin noùi theâm phaåm naøy coù choã khaùc
trí, Nhöùt thieát töôùng trí, cuõng laøm lôùn nhoû, laøm
nöõa : “Hoaëc laøm nhoùm tan, hoaëc chaúng laøm nhoùm
nhoùm tan, laøm höõu löôïng voâ löôïng, laøm roäng laøm
tan”.
heïp, laøm höõu löïc voâ löïc. Baïch Theá Toân, Boà Taùt
naøy do khôûi töôûng ñaây, chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ 33- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 202.
Maät Ña - ngöôøi vieát xin noùi theâm phaåm Khen Baùt - Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt khôûi töôûng
Nhaõ thöù 198 noùi roõ neáu Boà Taùt ñaõ khôûi töôûng (coù nhö vaày : Baùt Nhaõ nhö theá, ñoái Phaät möôøi löïc, boán
yù nghó) lôùn, nhoû, nhoùm, tan, roäng heïp, höõu löôïng voâ voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, ñaïi töø, ñaïi bi, ñaïi hyû,
löôïng v.v... thì duø cho chaúng laøm chaúng baøy chi caû veà ñaïi xaû, 18 phaùp Phaät baát coïng hoaëc laøm nhoùm tan,
Baùt Nhaõ thì Boà Taùt aáy chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ - chaúng laøm nhoùm tan v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng
Coøn veà phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 199 thì quaù roõ : ñeàu nhö vaäy - Baïch Theá Toân, Boà Taùt naøy teân laø
Neáu Boà Taùt khôûi töôûng (coù yù nghó) lôùn, nhoû v.v... ñaïi höõu sôû ñaéc, chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ. Vì sao ?
maø cuõng coù laøm coù chæ baøy Baùt Nhaõ (Höõu sôû Vì chaúng phaûi töôûng höõu sôû ñaéc naêng chöùng Voâ
ñaéc) thì Boà Taùt naøy chaúng phaûi thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
85 86
34- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 203. taäp 6 phaùp Ba La Maät Ña ñaõ laâu chöa ? Vì sao tin hieåu
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Vì Boá thí Ba La Maät voâ sanh, nghóa thuù thaúm saâu Baùt Nhaõ nhö theá ?
neân phaûi bieát Baùt Nhaõ cuõng voâ sanh, tònh giôùi, an 37- Phaät daïy baûo : Neáu Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ
nhaãn, tinh tieán, tónh löï Ba La Maät voâ sanh neân phaûi thaúm saâu ñaây laø keû naêng tin hieåu, cheát trong phaùp
bieát Baùt Nhaõ voâ sanh; nhaãn ñeán muoân phaùp ra sao hoäi töø möôøi phöông theá giôùi voâ löôïng voâ bieân Nhö
thì Baùt Nhaõ theá aáy - ôû ñaây ñöôïc ví nhö trong naêng Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ñeán sanh trong ñaây. Boà
ñaõ coù sôû vaø trong sôû ñaõ coù naêng (ngöôøi vaø caûnh) Taùt naøy phaùt thuù Voâ thöôïng Boà Ñeà, ñaõ traûi qua
nghóa laø : Ngöôøi aáy nghó ñeán Phaät thì seõ ñöôïc laøm voâ löôïng voâ bieân traêm ngaøn traêm öùc muoân öùc
Phaät; ngöôøi aáy nghó ñeán Boà Taùt thì seõ ñöôïc laøm Boà kieáp. Boà Taùt naøy ñaõ töøng gaàn guõi cuùng döôøng voâ
Taùt v.v... vì Phaät vaø Boà Taùt coù cuõng khoâng ngoaøi löôïng voâ bieân chaúng theå nghó baøn, chaúng theå caân
ngöôøi aáy. löôøng Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc. Boà Taùt naøy töø sô
35- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 204. phaùt taâm töøng sieâng tu taäp boá thí, tònh giôùi, an
nhaãn, tónh löï Baùt Nhaõ Maät Ña, ñaõ traûi voâ soá voâ
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Vì Döï löu höôùng quaû voâ
löôïng voâ bieân traêm ngaøn öùc muoân öùc kieáp - Boà
sanh, neân phaûi bieát Baùt Nhaõ cuõng voâ sanh ... Nhaát
Taùt naøy ñem voâ töôùng voâ nhò, voâ sôû ñaéc laøm
Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn voâ sanh, neân phaûi bieát Baùt
phöông tieän, naêng chính tin hieåu nghóa thuù thaúm saâu
Nhaõ cuõng voâ sanh - nhaãn ñeán taát caû phaùp chaúng
Baùt Nhaõ.
troïn neân theá löïc, neân phaûi bieát Baùt Nhaõ cuõng
chaúng troïn neân theá löïc. Xin noùi theâm 10 phaåm Khen 38- Phaät daïy baûo : Baùt Nhaõ nhö theá, thaät khoâng coù
Baùt Nhaõ töø 195 ñeán 204 ñeàu do Ngaøi Xaù Lôïi Töû thöa keû naêng nghe vaø naêng thaáy, Baùt Nhaõ cuõng chaúng
Phaät maø coù. phaûi sôû nghe vaø chaúng phaûi sôû thaáy, vì sao? Vì saéc
khoâng nghe thaáy, vì caùc phaùp ngu ñoän vaäy; thoï,
36- Phaàn naøy laø phaåm Cheâ Baùt Nhaõ, thöù 205.
töôûng, haønh, thöùc khoâng nghe khoâng thaáy, vì caùc
- Baáy giôø Xaù Lôïi Töû thöa Phaät : Neáu Boà Taùt ñoái phaùp ngu ñoän vaäy ... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu
vôùi Baùt Nhaõ thaúm saâu ñaây laø keû naêng tin hieåu, nhö vaäy.
cheát töø choã naøo ñeán sanh trong ñaây ? Boà Taùt naøy
39- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Caùc Boà Taùt
phaùt thuù Voâ thöôïng Boà Ñeà ñaõ traûi maáy thôøi gian?
doàn chöùa coâng haïnh laâu chöøng naøo, môùi naêng tu
Ñaõ töøng gaàn guõi cuùng döôøng bao nhieâu Phaät ? Tu
87 88
hoïc ñöôïc Baùt Nhaõ Maät Ña. - Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Keû chaúng sieâng
40- Phaät daïy baûo : Trong vieäc naøy caàn phaûi phaân tinh taán, chöa troàng caên laønh, ñuû caên chaúng laønh,
bieät maø noùi : Boà Taùt töø sô phaùt taâm, lieàn naêng tu laïi bò aùc tri thöùc thu nhaän, ñoái choã Phaät thuyeát Baùt
hoïc Baùt Nhaõ thaúm saâu, cuõng naêng tu hoïc tónh löï, Nhaõ thaúm saâu khoù tin hieåu.
tinh tieán, an nhaãn, tònh giôùi, boá thí ... Boà Taùt naøy 43- Phaät daïy baûo : Saéc chaúng phaûi buoäc, chaúng
thöôøng chaúng xa lìa haïnh töông öng Baùt Nhaõ - Boà Taùt phaûi môû; Vì saéc taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh saéc
naøy töø moät coõi Phaät tôùi moät coõi Phaät, thöôøng vaäy - Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy -
cuùng döôøng ngôïi khen chö Phaät - Boà Taùt naøy tuøy nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
choã thoï thaân chaúng ñoïa trong baøo thai buïng meï maø 44- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Saéc khoaûng tröôùc
sanh - Boà Taùt naøy taâm thöôøng chaúng cuøng laãn loän chaúng phaûi buoäc, chaúng phaûi môû - Vì saéc khoaûng
vôùi caùc phieàn naõo ôû chung, cuõng chaúng töøng khôûi tröôùc taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh saéc khoaûng tröôùc
taâm nhò thöøa, cuõng chaúng xa lìa thuø thaéng thaàn vaäy - Thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán muoân phaùp
thoâng, töø moät nöôùc Phaät tôùi moät nöôùc Phaät thaønh cuõng ñeàu nhö vaäy - nhaãn ñeán chö Phaät voâ thöôïng Boà
töïu höõu tình, nghieâm tònh coõi Phaät, Boà Taùt naøy môùi Ñeà khoaûng tröôùc chaúng phaûi buoäc, chaúng phaûi môû
naêng chính tu hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thaúm saâu. - Vì chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng tröôùc taùnh
41- Phaät daïy baûo : Coù 4 nhaân duyeân : 1- Laø bò caùc voâ sôû höõu laø töï taùnh chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà
gioù taø ma thoåi laøm meâ hoaëc, neân khieán keû ngu si khoaûng tröôùc vaäy.
baùng huûy Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá; 2- Ñoái vôùi 45- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Saéc khoaûng sau chaúng
phaùp thaúm saâu chaúng tin hieåu, neân khieán keû ngu si phaûi buoäc, chaúng phaûi môû - Vì saéc khoaûng sau taùnh
baùng huûy Baùt Nhaõ; 3- Chaúng sieâng tinh taán, ñaém voâ sôû höõu laø töï taùnh saéc khoaûng sau vaäy - Thoï,
chaáp naêm uaån, bò caùc aùc tri thöùc thu nhaän, neân töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu
khieán keû ngu si baùng huûy Baùt Nhaõ; 4- Nhieàu oâm nhö vaäy - Chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng sau
giaän döõ, öa laøm aùc phaùp, vui töï cao cöû, khinh huûy chaúng phaûi buoäc, môû - Vì khoaûng sau taùnh voâ sôû
keû khaùc, khieán keû ngu si baùng huûy Baùt Nhaõ. höõu laø töï taùnh chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng
42- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 206. sau vaäy.
89 46- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Saéc khoaûng giöõa
90
chaúng phaûi buoäc môû - Vì saéc khoaûng giöõa taùnh voâ - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Naêm nhaõn thanh tònh
sôû höõu laø töï taùnh saéc khoaûng giöõa vaäy - Thoï, töùc Baùt Nhaõ thanh tònh, Baùt Nhaõ thanh tònh töùc naêm
töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö nhaõn thanh tònh, vì sao ? Vì naêm nhaõn thanh tònh cuøng
vaäy - Chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng giöõa chaúng Baùt Nhaõ thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì
phaûi buoäc môû, vì chö Phaät Boà Ñeà khoaûng giöõa taùnh khoâng rieâng khoâng döùt vaäy - Nhaãn ñeán muoân phaùp
voâ sôû höõu laø töï taùnh chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà cuõng ñeàu nhö vaäy.
khoaûng giöõa vaäy. 50- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 209.
47- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 207. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc saéc
- Thieän Hieän Toân giaû thöa Phaät : Coù caùc vò Boå Ñaëc xöù thanh tònh, saéc xöù thanh tònh töùc ngaõ thanh tònh, vì
Giaø La chaúng sieâng tinh taán, chöa troàng caên laønh, ñuû sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng saéc xöù thanh tònh
caên chaúng laønh, bò boïn aùc sôû nhieáp, theo haïnh ma khoâng hai khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt
löïc bieáng nhaùc theâm leân, tinh taán yeáu xuoáng, thaát vaäy - Cho ñeán thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù thanh
nieäm, aùc hueä taêng tröôûng, ñoái vôùi Baùt Nhaõ ñaây tònh ... nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Cho
thaät khoù tin hieåu. ñeán : Höõu tình, Maïng giaû, Sanh giaû, Döôõng duïc giaû,
48- Phaät daïy baûo : Ñoái vôùi Baùt Nhaõ ñaây thaät khoù Só phu, Boå Ñaëc Giaø La, YÙ sanh, Nho ñoàng, Taùc giaû,
tin hieåu - Vì saéc thanh tònh töùc quaû thanh tònh, quaû Thoï giaû, Tri giaû, Kieán giaû ... töùc nhaõn, nhó, tyû,
thanh tònh töùc saéc thanh tònh - Vì sao ? Laø saéc thanh thieät, yù, thaân ñeàu thanh tònh.
tònh cuøng quaû thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì 51- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 210.
khoâng rieâng khoâng döùt vaäy; Thoï, töôûng, haønh, thöùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc ñòa
thanh tònh töùc quaû thanh tònh, quaû thanh tònh töùc thoï, giôùi thanh tònh, ñòa giôùi thanh tònh töùc ngaõ thanh tònh -
töôûng, haønh, thöùc thanh tònh, vì côù sao ? Laø thoï, Vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng ñòa giôùi thanh
töôûng, haønh, thöùc thanh tònh cuøng quaû thanh tònh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng
khoâng hai khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt döùt vaäy - Cho ñeán thuûy, hoûa, phong, khoâng, thöùc,
vaäy - nhaãn ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. giôùi cuõng ñeàu nhö vaäy ...
49- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 208. 92
91
52- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 211. Ñaëc Giaø La v.v... cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc noäi 55- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 214.
khoâng ... thanh tònh, noäi khoâng thanh tònh töùc ngaõ - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc saéc
thanh tònh, vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng noäi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - Cho ñeán thoï töôûng
khoâng thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì khoâng haønh thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - nhaãn ñeán nhaõn nhó
rieâng khoâng döùt vaäy ... Cho ñeán ngoaïi khoâng, noäi tyû thieät yù thaân, saéc thanh höông vò xuùc phaùp vaø
ngoaïi khoâng v.v... cuõng ñeàu nhö vaäy ... ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
53- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 212. 56- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 215.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc boán - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Maïng giaû thanh tònh töùc
nieäm truï thanh tònh, boán nieäm truï thanh tònh töùc ngaõ boá thí maät ña thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... cho
thanh tònh, vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng boán ñeán noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng v.v...
nieäm truï thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì ñeàu thanh tònh, nhaãn ñeán muoân phaùp ñeàu nhö vaäy.
khoâng rieâng khoâng döùt vaäy ... Cho ñeán boán chaùnh 57- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 216.
ñoaïn, boán thaàn tuùc, naêm caên, naêm löïc, baûy ñaúng
giaùc chi, taùm thaùnh ñaïo chi v.v... nhaãn ñeán muoân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Döôõng duïc giaû thanh
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh töùc naêm nhaõn thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
cho ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc, boán voâ sôû
54- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 213. uùy, boán voâ ngaïi giaûi, ñaïi töø, ñaïi bi, ñaïi hyû, ñaïi xaû,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc möôøi taùm Phaät baát coäng thanh tònh v.v... nhaãn ñeán
Nhaát Thieát Trí thanh tònh, nhaát thieát trí thanh tònh töùc muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
ngaõ thanh tònh, vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng 58- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 217.
nhaát thieát trí thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì
khoâng rieâng khoâng döùt vaäy ... Cho ñeán ñaïo töôùng trí, - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : YÙ sanh thanh tònh töùc
nhaát thieát töôùng trí thanh tònh v.v... nhaãn ñeán höõu saéc thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - nhaãn ñeán thoï
tình, maïng giaû, Boå töôûng haønh thöùc ñeàu nhö vaäy ... nhaãn ñeán muoân
phaùp ñeàu nhö vaäy.
93
94
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taùc giaû thanh tònh töùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Só phu thanh tònh neân
thaân giôùi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán boá thí thanh tònh, boá thí thanh tònh neân nhaát thieát trí
xuùc giôùi, thaân thöùc giôùi vaø thaân xuùc cuõng ñeàu nhö thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saùu phaùp
vaäy cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. luïc ñoä thanh tònh vaø caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tri giaû thanh tònh töùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : YÙ sanh thanh tònh neân
naêm nhaõn thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh neân Nhaát
ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... cuõng ñeàu thieát trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán
nhö vaäy cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... thanh tònh - cho
61- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 220. ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Höõu tình thanh tònh neân 65- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 224.
tyû giôùi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Thoï giaû thanh tònh neân
höông giôùi, tyû thöùc giôùi, tyû xuùc cho ñeán caùc phaùp saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân nhaát thieát trí thanh
cuõng ñeàu nhö vaäy, nhaãn ñeán Nhaát Thieát Trí cuõng tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï, töôûng,
thanh tònh. haønh, thöùc thanh tònh v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng
62- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 221. ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Sanh giaû thanh tònh neân 66- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 225.
Boá thí maät ña thanh tònh, boá thí thanh tònh neân Nhaát - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Kieán giaû thanh tònh neân
Thieát Trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân nhaát thieát trí thanh
trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng
tònh v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. haønh thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp
95 cuõng ñeàu nhö vaäy.
96
67- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 226. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tinh taán Ba La Maät Ña
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Saân thanh tònh töùc boá thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát
thí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán tònh thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu ñeán thoï töôûng haønh thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán
thanh tònh v.v... nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
vaäy. 72- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 231.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tònh giôùi Ba La Maät Ña
68- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 227. thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tham thanh tònh neân thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh neân nhaát ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho
thieát trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh, 73- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 233.
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Noäi khoâng thanh tònh
69- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 228. neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Saéc thanh tònh neân thoï trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï,
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán Töôûng, töôûng, haønh, thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc
Haønh, Thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
cuõng ñeàu nhö vaäy. 74- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 234.
70- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 229. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Noäi ngoaïi khoâng thanh
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät giôùi thanh tònh
thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân nhaát neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán treân ... nhaãn ñeán thieät thöùc giôùi, thieät xuùc ñeàu
thoï töôûng haønh thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc thanh tònh v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. vaäy.
71- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 230. 98
97
75- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 235. tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán nhaãn nhuïc, trì
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ñaïi khoâng thanh tònh giôùi, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu thanh tònh v.v...
neân Boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí thanh tònh cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... 79- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 238.
nhaãn ñeán tònh giôùi, an nhaãn, tinh taán, thieàn ñònh, trí - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Töï töôùng khoâng thanh
hueä ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng tònh neân noäi khoâng thanh tònh, noäi khoâng thanh tònh
ñeàu nhö vaäy. neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
76- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 236. treân ... nhaãn ñeán ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng v.v...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Höõu vi khoâng thanh tònh ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
neân boán nieäm truï thanh tònh, boán nieäm truï thanh tònh 80- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 239.
neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát phaùp khoâng
nhaãn ñeán boán chaùnh ñoaïn, boán thaàn tuùc, naêm caên, thanh tònh neân Khoå Thaùnh Ñeá thanh tònh, Khoå
naêm löïc, baûy ñaúng giaùc chi, taùm thaùnh ñaïo chi ñeàu
thanh tònh v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö Thaùnh Ñeá thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh
vaäy. tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán Taäp, Dieät, Ñaïo
77- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 236. ñeá ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu
nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ teá khoâng thanh tònh
neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí 81- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 240.
trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï -Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ taùnh khoâng thanh
töôûng haønh thöùc ñeàu nhö vaäy v.v... cho ñeán caùc phaùp tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí thanh
cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
78- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 237. treân ... nhaãn ñeán trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn
ñònh, trí hueä ñeàu thanh tònh v.v ... cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ bieán dò khoâng thanh
cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân boá thí Ba La Maät ña thanh tònh, boá thí thanh
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh 100
99
82- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 241. tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ taùnh töï taùnh khoâng trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï,
thanh tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí töôûng, haønh, thöùc cuõng ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán
thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thích treân ... nhaãn ñeán saùu phaùp Ba La Maät ñeàu 86- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 245.
thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Phaùp truï thanh tònh neân
83- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 242. saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Phaùp giôùi thanh tònh thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï,
neân Chôn nhö thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh neân Nhaát töôûng, haønh, thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
phaùp taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình 87- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 246.
ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Hö khoâng giôùi thanh
teá, hö khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi ñeàu thanh tònh v.v... tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï
84- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 243. töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Baát hö voïng taùnh thanh phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh 88- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 247.
neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... ñeàu - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Khoå Thaùnh Ñeá thanh
thanh tònh, cho ñeán taát caû ñeàu nhö vaäy. tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
85- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 244. trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ly sanh taùnh thanh
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
101
89- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 248.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Dieät Thaùnh Ñeá thanh
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh
102
saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö tònh neân boán tónh löï thanh tònh, boán tónh löï thanh tònh
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. treân ... nhaãn ñeán boán voâ löôïng, boán voâ saéc ñònh
90- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 249. v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán tónh löï thanh tònh
neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí 94- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 253.
trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán chaùnh ñoaïn thanh
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc tònh neân khoâng giaûi thoaùt moân thanh tònh, khoâng
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. giaûi thoaùt moân thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh
91- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 250. tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán voâ töôùng, voâ
nguyeän, giaûi thoaùt moân ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán voâ saéc ñònh thanh
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï 95- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 254.
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Naêm löïc thanh tònh neân
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí
92- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 251. thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng
haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taùm thaéng xöù thanh
tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí thanh
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích 96- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 255.
treân ... nhaãn ñeán saùu phaùp Ba La Maät v.v... ñeàu thanh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taùm Thaùnh ñaïo chi
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát
93- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 252. thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... thanh tònh, cho ñeán
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Möôøi bieán xöù thanh caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
103 104
97- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 256. hö voïng taùnh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ töôùng giaûi thoaùt cuõng ñeàu nhö vaäy.
moân thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân 101- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 260.
Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ñaïi töø thanh tònh neân
nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh neân Nhaát
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
98- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 257. ñeán phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát hö voïng taùnh v.v...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boà Taùt thaäp ñòa thanh ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát 102- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 261.
trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ñaïi hyû thanh tònh neân
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh neân Nhaát
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
99- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 258. ñeán 6 thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Saùu thaàn thoâng thanh cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí thanh 103- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 262.
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Möôøi taùm phaùp Phaät
treân ... nhaãn ñeán 6 phaùp Ba La Maät v.v... ñeàu thanh baát coïng thanh tònh neân quaû Döï Löu thanh tònh, quaû
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Döï Löu thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
100- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 259. nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán Nhaát Lai, Baát Hoaøn,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán voâ sôû uùy thanh A La Haùn v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
tònh neân Chôn nhö thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh neân cuõng ñeàu nhö vaäy.
Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... 104- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 263.
nhaãn ñeán phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí thanh
105 106
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát 108- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 267.
trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Quaû A La Haùn thanh
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc tònh neân tyû giôùi thanh tònh, tyû giôùi thanh tònh neân
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
105- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 264. nhaãn ñeán höông giôùi, tyû thöùc giôùi, tyû xuùc v.v... ñeàu
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát töôùng trí thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh neân thaân giôùi thanh tònh, thaân giôùi thanh 109- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 268.
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taát caû haïnh Boà Taùt
treân ... nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân thöùc giôùi, thaân xuùc Ma Ha Taùt thanh tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät
v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö giôùi thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö
vaäy. giaûi thích treân ... nhaãn ñeán vò giôùi, thieät thöùc giôùi,
106- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 265. thieät xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taát caû Tam Ma Ñòa cuõng ñeàu nhö vaäy.
moân thanh tònh neân nhó giôùi thanh tònh, nhó giôùi thanh 110- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 269.
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
treân ... nhaãn ñeán thanh giôùi, nhó thöùc giôùi, nhó xuùc tònh neân yù giôùi thanh tònh, yù giôùi thanh tònh neân Baùt
v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö Nhaõ Ba La Maät Ña thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
vaäy. nhaãn ñeán phaùp giôùi, yù thöùc giôùi, yù xuùc v.v... ñeàu
107- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 266. thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Quaû Nhaát Lai thanh tònh 111- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 270.
neân nhó giôùi thanh tònh, nhó giôùi thanh tònh neân Nhaát - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán tònh neân thaân giôùi thanh tònh, thaân giôùi thanh tònh
thanh giôùi, nhó thöùc giôùi, nhó xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
108
107
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân thöùc thanh tònh neân Ñaïi khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích
giôùi, thaân xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp treân ... nhaãn ñeán vò giôùi, thieät thöùc giôùi, thieät xuùc
cuõng ñeàu nhö vaäy. v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
112- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 271. vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh 116- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 275.
tònh neân saéc xöù thanh tònh, saéc xöù thanh tònh neân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
tònh giôùi Ba La Maät Ña thanh tònh ... nhö giaûi thích treân tònh neân Ñòa giôùi thanh tònh, Ñòa giôùi thanh tònh neân
... nhaãn ñeán thanh höông vò xuùc phaùp v.v... ñeàu thanh Höõu vi khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. ñeán thuûy hoûa phong khoâng thöùc giôùi v.v... ñeàu thanh
113- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 272. tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Noäi khoâng - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng tònh neân naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh
haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp neân taát caûnh khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích
cuõng ñeàu nhö vaäy. treân ... nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc
114- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 273. v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Noäi ngoaïi 118- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 277.
khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Voâ bieán
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. dò khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán
115- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 274. thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät giôùi 110
109
119- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 278. thöùc giôùi, tyû xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Töï töôùng 123- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 282.
khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc tònh neân Ñòa giôùi thanh tònh, Ñòa giôùi thanh tònh neân
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Baát hö voïng taùnh thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
120- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 279. nhaãn ñeán thuûy hoûa phong khoâng thöùc giôùi v.v... ñeàu
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân tyû giôùi thanh tònh, tyû giôùi thanh tònh neân 124- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 283.
Nhaát thieát phaùp khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
treân ... nhaãn ñeán höông giôùi, tyû thöùc giôùi, tyû xuùc tònh neân boá thí thanh tònh, boá thí thanh tònh neân bình
v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö ñaúng taùnh thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
vaäy. ñeán 6 phaùp Maät Ña v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
121- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 280. phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät giôùi thanh tònh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
neân Voâ taùnh khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... tònh neân Noäi khoâng thanh tònh, Noäi khoâng thanh tònh
nhaãn ñeán vò giôùi, thieät thöùc giôùi, thieät xuùc v.v... ñeàu
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. neân phaùp ñònh thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
122- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 281. nhaãn ñeán noäi ngoaïi khoâng, ngoaïi khoâng v.v... ñeàu
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân tyû giôùi thanh tònh, tyû giôùi thanh tònh neân 126- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 285.
Voâ taùnh töï taùnh khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
treân ... nhaãn ñeán höông giôùi, tyû tònh neân boán tónh löï thanh tònh, boán tónh
111 112
löï thanh tònh neân thaät teá thanh tònh ... nhö giaûi thích thanh tònh neân naêm nhaõn, boán voâ löôïng thanh tònh ...
treân ... nhaãn ñeán boán voâ löôïng, boán voâ saéc ñònh nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 thaàn thoâng, Phaät
v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng
vaäy. ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
tònh neân boán tónh löï thanh tònh, boán tónh löï thanh tònh tònh neân saéc, taùm thaéng xöù thanh tònh ... nhö giaûi
neân baát tö nghì giôùi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu
nhaãn ñeán boán voâ löôïng, boán voâ saéc ñònh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 132- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 291.
128- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 287. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân saéc, möôøi bieán xöù thanh tònh ... nhö giaûi thích
tònh neân naêm nhaõn, taäp thaùnh ñeá, thanh ñeá thanh treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu
tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 thaàn thoâng, thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Phaät 10 löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp 133- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 292.
cuõng ñeàu nhö vaäy. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
129- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 288. tònh neân nhaõn giôùi, boán chaùnh ñoaïn thanh tònh ... nhö
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi,
tònh neân naêm nhaõn, Ñaïo thaùnh ñeá thanh tònh ... nhö nhaõn xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 thaàn thoâng, Phaät 10 löïc cuõng ñeàu nhö vaäy.
v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö 134- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 293.
vaäy. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
130- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 289. tònh neân thaân giôùi, naêm caên thanh tònh ...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí 114
113
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân thöùc saéc, luïc nhaäp, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sanh laõo töû
giôùi, thaân xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp saàu thaùn khoå öu naõo v.v... thanh tònh, cho ñeán caùc
cuõng ñeàu nhö vaäy. phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân boá thí, baûy ñaúng giaùc chi thanh tònh ... nhö tònh neân Chôn nhö, Phaät möôøi löïc thanh tònh ... nhö
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 phaùp Ba La Maät v.v... giaûi thích treân ... nhaãn ñeán phaùp giôùi, phaùp taùnh,
ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh,
136- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 295. ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö khoâng
giôùi, baát tö nghì giôùi v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
tònh neân noäi khoâng, khoâng giaûi thoaùt moân thanh tònh
... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán ngoaïi khoâng, noäi 140- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 299.
ngoaïi khoâng v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh neân Khoå Thaùnh Ñeá, boán Voâ ngaïi giaûi thanh
137- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 296. tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán taäp dieät ñaïo
thaùnh ñeá v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
tònh neân ñòa giôùi, voâ nguyeän giaûi thoaùt thanh tònh ...
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thuûy hoûa phong 141- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 300.
khoâng thöùc giôùi v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh neân taùm giaûi thoaùt, Ñaïi bi thanh tònh ... nhö giaûi
138- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 297. thích treân ... nhaãn ñeán taùm thaéng xöù, chín thöù ñeä
ñònh, möôøi bieán xöù v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
tònh neân voâ minh, naêm nhaõn thanh tònh ... nhö giaûi
thích treân ... nhaãn ñeán haønh, thöùc, danh 142- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 301.
115 116
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh thanh tònh neân tyû giôùi, quaû Döï Löu thanh tònh ... nhö
tònh neân saéc, möôøi taùm phaùp Phaät baát coïng thanh giaûi thích treân ... nhaãn ñeán tyû thöùc giôùi, höông giôùi,
tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh tyû xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng
thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu ñeàu nhö vaäy.
nhö vaäy. 147- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 306.
143- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 302. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân boán tónh löï, quaû Baát Hoaøn thanh tònh ... nhö
tònh neân saéc, taùnh haèng truï xaû thanh tònh ... nhö giaûi giaûi thích treân ... nhaãn ñeán boán voâ löôïng, boán voâ
thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu saéc ñònh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. ñeàu nhö vaäy.
tònh neân taát caû Ñaø La Ni moân, Nhaát thieát trí thanh tònh neân saéc, taát caû haïnh Boà Taùt thanh tònh. Vì sao ?
tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán Tam Ma Ñòa Hoaëc Nhöùt thieát trí trí thanh tònh, hoaëc saéc thanh tònh
moân v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu khoâng hai khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt
nhö vaäy. vaäy, cho ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh
tònh, nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân Saéc, Ñaø La Ni moân thanh tònh ... nhö giaûi
thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
]
117
118
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP V
Muïc Luïc
- TUØY HYÛ HOÀI HÖÔÙNG : 5 phaåm, töø 190 ñeán
194
- KHEN BAÙT NHAÕ : 10 phaåm, töø 195 ñeán 204
- CHEÂ BAÙT NHAÕ : 1 phaåm, thöù 205
- KHOÙ TIN HIEÅU : 102 phaåm, töø 206

ñeán 307
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Muoân saéc cuõng chaúng sanh trao,
HA TAÙT
Neân : Hoa, Phaùp, Saéc ... saâu cao hoøa haøi.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Kieàu Thi Ca, oâng phaûi thaáy roõ 3,
MAÄT ÑA Caùc phaùp kia, ñaâu coù khaùc gì,
Phaåm Raûi Hoa, thöù 101 Chaúng sanh maø laïi thieát thi,
Voâ Thöôïng Chaùnh Giaùc ... tö nghì suoát xuyeân.
101
Phaåm traêm leû moät Raûi Hoa khaép mieàn.
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
Luùc baáy giôø Trôøi Thieân Ñeá Thích, HA TAÙT
Tam Thieân giôùi chaät ních ñuû ñaày, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Ñeàu khôûi yù nghó nhö vaày,
MAÄT ÑA
Thieän Hieän thöøa Phaät veà ñaây tu haønh.
Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 102
Chuùng ta phaûi tònh thanh cung döôõng,
Raûi dieäu hoa höông ngaùt laøm ñaøi,
Daâng Ñöùc Thích Ca Nhö Lai, 102
Cuøng chö Boà Taùt hoaèng khai ñaïo Thieàn ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 4,
Vöøa luùc aáy Trôøi Thieân Ñeá Thích 2, Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa voâ bôø.
Hoûi Thieän Hieän phaân tích roõ raønh, Luùc baáy giôø, Ñeá Thích thaàm nghó,
Dieäu Hoa naøy voán chaúng sanh, Toân giaû Thieän Hieän trí hueä nhanh,
Hay laø caùc phaùp ñoàng haønh treân ñaây. Vì ngaøi “chaúng hoaïi giaû danh”,
Thieän Hieän ñaùp : Ñuùng vaäy Thieân Ñeá, “Maø thuyeát phaùp taùnh” roõ raønh chi ly.
Chaúng nhöõng hoa, phaùp chôù khaùc naøo ? Ñöùc Theá Toân, bieát yù kia nghó,
1 2
Kieàu Thi Ca ! Saéc chæ giaû danh, Boà Taùt, hoïc nôi saéc ... gì ?
Cho ñeán : Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh, Cuøng taùnh khoâng aáy thoï trì ñaâu ra ...
Giaû ... chaúng lìa phaùt taùnh, thanh tònh baøy. 103
Vì sao vaäy ? Saéc ... thaûy phaùp taùnh, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 9,
Hoaïi khoâng hoaïi hai caûnh laøm neân, Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa hoøa haøi.
Thieän Hieän ñaõ thuyeát ôû treân, Kieàu Thi Ca ! Sao laïi nhö vaäy,
Khoâng hoaïi, chaúng hoaïi vöõng beàn suoát xuyeân. Ñeá taùnh khoâng, chaúng thaáy Ñeá chi,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Boà Taùt 5, Boà Taùt hoïc nôi Ñeá gì ?
Baûo Ñeá Thích : Hoïc Baùt Nhaõ naøy, Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo thoï trì ñaâu ra ...
Vì phaùp bò coù giaû baøy, Laïi nöõa, Kieàu Thi Ca phaûi thaáy 10,
Boà Taùt bieát tröôùc döøng ngay töùc thì ... Neáu chaúng hoïc chaúng laáy nôi khoâng,
Vì sao vaäy ? Khi hoïc nhö theá 6, Boà Taùt ñaõ ñöôïc nôi khoâng,
Chaúng hoïc nôi beå saéc muoân maøu, Vì taát caû phaùp ñeàu “khoâng hai phaàn”.
Vaø chaúng thaáy saéc hoïc ñaâu, Cuõng vaày nöõa oâng caàn laõnh hoäi 11,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc bao laâu môùi veà. Boà Taùt naøy “naêng ñoái” Maät Ña,
Vöøa luùc aáy, Ñeá Thích hoûi roõ 7, “Hoïc ñöôïc” muoân phaùp haèng haø,
Duyeân côù gì coù Boà Taùt tu, Vì taát caû phaùp ñaâu ra hai phaàn.
Chaúng thaáy saéc ... phaùp hình thuø, 104
Cuøng caùc phaùp khaùc ... nhaän thu caùch naøo ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ thieát thaân 12,
Kieàu Thi Ca ! Sao laïi nhö vaäy ? Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ trong ngaàn suoát xuyeân.
Saéc taùnh khoâng, chaúng thaáy saéc chi 8, Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo :
3 4
Kieàu Thi Ca ! Haønh ñaïo phaûi thoâng, Nhieáp, thoï, hoaïi, dieät hoïc neân ... voâ vaøn.
Boà Taùt naêng ñoái ngoaøi trong, Vì duyeân naøo Boà Taùt ñöôïc roõ 16,
Maät Ña Baùt Nhaõ, “hoïc khoâng hai phaàn”. Khoâng nhaõn giôùi nhieáp, thoï ..., hoïc saâu,
Vì sao vaäy ? OÂng caàn phaûi bieát, Cho ñeán muoân phaùp caàn caàu,
Boà Taùt naøy sieâng hoïc Maät Ña, Cuõng ñeàu nhö vaäy, taùnh maàu hieän ra ...
Voâ löôïng voâ soá haèng haø, Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi ghi nhôù 17,
Baát tö nghì phaùp Phaät Ñaø, “khoâng hai” ... Hoïc, tu roài : naêng, sôû tieâu tan,
Kieàu Thi Ca ! Laïi coù Boà Taùt 13, Ba La Baùt Nhaõ voâ vaøn,
Hoïc voâ bieân phaùp Phaät tònh thanh, Nhieáp thoï, hoaïi dieät chöùa chan haøi hoøa.
Chaúng vì caùc phaùp giaûm, taêng, 106
Vì taát caû phaùp ñaâu sanh hai phaàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 18,
Ñaïi Boà Taùt chuyeân caàn quaùn trieät 14, Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn,
Chaúng : nhieáp, thoï, hoaïi, dieät phaùp naøo, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Vì taát caû phaùp baûo trao, Noùi vôùi ngaøi Xaù Lôïi roõ raønh,
Khoâng hai phaàn thaûy sao vaøo hay ra ? Boà Taùt tu hoïc tònh thanh,
105 Chaúng thaáy nhaõn giôùi, dieät, sanh taùch rôøi.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 15, Nhaõn thöùc giôùi, saéc giôùi löu chuyeån,
Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Cuøng nhaõn xuùc duyeân töïa ñeâm ngaøy,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, Roài thoï, sanh, dieät, saâu daøy
Noùi vôùi ngaøi Xaù Lôïi vöõng beàn, Vì taùnh nhaõn giôùi khoâng baøy hieän ra.
Chaúng vì saéc phaùp ... hieän leân, Laïi vaày nöõa, ngaøi Xaù Lôïi Töû,
5 6
Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña, Kieàu Thi Ca ! Sôû haønh Baùt Nhaõ 21,
Ñöôïc Nhaát Thieát Trí Trí maø, Boà Taùt muoán taát caû trong naøy,
Laáy Voâ Sôû Hoïc haøi hoøa tieän phöông. Caàu trong sôû thuyeát thaät hay,
Noùi toùm laïi hoïc ñöôïc Baùt Nhaõ 19, Cuûa Ngaøi Thieän Hieän ñeâm ngaøy nghieâm trang.
Boà Taùt ñoái taát caû phaùp traàn, Thieân Ñeá Thích thöa sang Thieän Hieän 22,
Chaúng thaáy sanh dieät xoay vaàn, Phaûi chaêng laø nguyeän löïc cuûa Ngaøi ?
Vì Nhaát Thieát Trí chia phaân sao ñaønh. Hay choã nöông töïa muoân loaøi ?
Mong Ngaøi daïy baûo thoâng khai ñaïo maàu ...
] Thieän Hieän ñaùp : Caàn caàu Baùt Nhaõ,
Bôûi thaàn löïc duyeân quaû möôøi phöông,
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Nhö Lai laø choã töïa nöông,
HA TAÙT
OÂng caàn phaûi bieát taän töôøng chaùnh chaân.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Laïi vaày nöõa oâng caàn phaûi roõ 23,
MAÄT ÑA Taát caû phaùp khoâng coù choã nöông,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 107 Nhö Lai cuõng vaäy dieäu phöông,
Chæ vì tuøy thuaän xieån döông Phaät Ñaø.
107 Kieàu Thi Ca ! Nhìn xa troâng roäng 24,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 20, Chaúng phaûi rôøi khoâng choã nöông, ñaâu,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Chaúng trong khoâng choã, tìm caàu
Luùc baáy giôø, Thieân Ñeá Thích hoûi : Chaúng : trong, ngoaøi, giöõa taùnh maàu Maät Ña.
Ngaøi Xaù Lôïi giaûng noùi ñuoâi ñaàu, ]
Sôû haønh Baùt Nhaõ thaúm saâu, 8
Cuûa Ñaïi Boà Taùt tìm caàu gaàn xa ?
7
108 Sanh ra caùc thoï maø gaàn hay xa.

Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 28,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy chæ, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn,
Chaúng phaûi rôøi nhó giôùi thieát thaân, Luùc baáy giôø Thieän Hieän kheõ nhaéc,
Cho ñeán thanh giôùi phaùp traàn, Theá Toân ñoái saéc chaúng töông öng,
Sanh ra caùc thoï maø gaàn Nhö Lai ... Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng,
Kieàu Thi Ca ! OÂng phaûi löu yù 26, Cho ñeán muoân phaùp cuõng chöøng aáy thoâi ...
Chaúng phaûi trong nhó giôùi thieát thaân, Kieàu Thi Ca ! Laõnh hoäi saâu saéc 29,
Cho ñeán thanh giôùi phaùp traàn, Nhö Lai ñoái rôøi saéc chaúng öng,
Sanh ra caùc thoï maø gaàn hay xa ... Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng,
109 Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng chöøng aáy ra.
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 30,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän giaûng giaûi, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Chaúng phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt moân, Luùc baáy giôø Thieän Hieän thieàn ñònh,
Cho ñeán muoân phaùp toái toân, Ñoái vôùi boán tónh löï chaúng öng,
Sanh ra caùc thoï tröôøng toàn Nhö Lai. Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng,
Kieàu Thi Ca ! OÂng phaûi quan saùt, Cho ñeán muoân phaùp cuõng chöøng aáy thoâi.
Chaúng phaûi trong giaûi thoaùt thieát thaân, Kieàu Thi Ca ! Laõnh hoäi ñeán choán 31,
Cho ñeán muoân phaùp caûnh traàn, Nhö Lai ñoái rôøi boán chaúng öng,
9 10
Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng, Kieàu Thi Ca, haønh ñaïo nhôù ghi,
Cho ñeán muoân phaùp cuõng chöøng aáy ra ... Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì,
112 Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù löôøng.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 32, Ñaø La Ni, taän töôøng tieàm thöùc,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo, Chaúng voâ chaúng höõu chaúng döøng,
Kieàu Thi Ca ! Haønh ñaïo nhôù ghi, Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh.
Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì, Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ,
Chaúng caàu nôi saéc laøm chi khoù löôøng. Chaúng caàu rôøi taát caû coù, khoâng,
Vì phaùp : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ... Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng,
Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng, Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ...
Chaúng voâ chaúng höõu, chaúng döøng, 114
Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 35,
Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ 33, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Chaúng caàu, rôøi taát caû coù, khoâng Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo,
Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng, Kieàu Thi Ca, haønh ñaïo nhôù ghi,
Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ... Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì,
113 Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù löôøng.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 34, Luïc Ba La, taän töôøng tieàm thöùc,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo, Chaúng voâ chaúng höõu chaúng döøng,
11 12
Ñeàu ñoàng nhöùt töôùng trong töøng phaùp sanh. 116

Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 37,
Chaúng caàu rôøi taát caû coù, khoâng, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng, Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo,
Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La. Kieàu Thi Ca ! Haønh ñaïo nhôù ghi,
115 Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 36, Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù thaønh.
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Vì Ñoäc Giaùc phaùp taùnh laø hoaïi,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo, Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng,
Kieàu Thi Ca, haønh ñaïo nhôù ghi, Chaúng voâ, chaúng höõu, chaúng döøng,
Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì, Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh.
Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù thaønh. Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ
Vì tyû giôùi phaùp taùnh hö hoaïi, Chaúng caàu, rôøi taát caû coù, khoâng,
Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng, Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng,
Chaúng voâ, chaúng höõu, chaúng döøng, Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ...
Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh.
Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ,
Chaúng caàu, rôøi taát caû coù, khoâng, ]
Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng,
Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ...
]
13 14
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
HA TAÙT
Sôû haønh Baùt Nhaõ saâu xa Ñaïi roài.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Laïi vaày nöõa, laõnh hoäi khaép choã 41,
MAÄT ÑA Saéc ... voâ löôïng, voâ soá haèng haø,
Phaåm Khen Caùc Ñöùc, thöù 117 Boà Taùt haønh sôû Maät Ña,
Cuõng goïi voâ löôïng saâu xa tö nghì ...
117 Vì sao vaäy ? Vì löôïng thaûy caû,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 38, Nhö hö khoâng chaúng khaù ñöôïc maø,
Phaåm Khen Caùc Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. Cho neân Boà Taùt Ma Ha
Luùc baáy giôø trôøi Thieân Ñeá Thích, Sôû haønh Baùt Nhaõ Maät Ña “Löôïng” roài.
Baïch Thieän Hieän giaûi thích gaàn xa, 118
Vì sao Boà Taùt Ma Ha, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 42,
Sôû haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät daøy. Phaåm Khen Caùc Ñöùc khaép nôi löu truyeàn.
Thieän Hieän baûo : Hay thay Ñeá Thích 39, Kieàu Thi Ca ! Voâ bieân saéc phaùp,
OÂng vöøa noùi ñích thöïc saâu xa, Neân Boà Taùt dung naïp voâ bieân,
Boà Taùt haønh sôû Maät Ña, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc noái chuyeàn,
Laø Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät roài. Sôû haønh Boà Taùt tinh chuyeân thaám nhuaàn.
Kieàu Thi Ca ! Laõnh hoäi cho roõ 40, Vì sao vaäy ? Saéc uaån thaûy caû,
Bôûi Saéc ... Ñaïi neân coù ñaïi thoâi, Giöõa hoaëc bieân chaúng khaù ñöôïc maø.
Boà Taùt haønh Baùt Nhaõ roài, Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Cuõng goïi laø Ñaïi khoâng ngoaøi yù ñaây. Sôû haønh Baùt Nhaõ Maät Ña khaép mieàn.
Vì sao vaäy ? Saéc uaån thaûy caû ... 16
Tröôùc, giöõa, sau chaúng khaù ñöôïc maø,
15
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy chæ 43, Y Xa, Thieân Nöõ Thaàn Tieân, xöôùng raèng :
Kieàu Thi Ca ! Nôi yù oâng sao ? Ngaøi Thieän Hieän, naêng thöøa löïc Phaät,
Nhö Lai Chaùnh Giaùc thuôû naøo, Phaät choã nöông thaät vöõng chuùng con,
Höõu tình sanh dieät ñeán bao nhieâu laàn ? Nay Ngaøi khai thò veïn troøn,
Thieân Ñeá Thích, thöa phaân so saùnh 44: Nhieäm maàu Chaùnh phaùp laïi coøn Maät Ña,
Chuùng höõu tình baûn taùnh tònh roài, Coù Boà Taùt haønh qua Baùt Nhaõ 46,
Baûn lai voâ sôû höõu thoâi, Naêng nhö thuyeát taát caû trong naøy,
Thieän Hieän - Ñeá Thích vun boài Maät Ña. Chuùng con toân kính ñeâm ngaøy,
Ngöôøi aáy thöøa Phaät chæ baøy bao la ...
] Phaùp Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá,
Laïi chaúng coù ñeå ñöôïc chuùt naøo,
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Vì khoâng coù saéc ban trao,
HA TAÙT
Cho ñeán muoân phaùp nhaän vaøo sao yeân ?...
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Phaät daïy baûo : Thieân Tieân laõnh hoäi 47,
MAÄT ÑA Nhö caùc oâng vöøa noùi ôû treân,
Phaåm Nhieáp Thoï, thöù 119 Tuy khoâng caùc phaùp ñöôïc neân,
Laïi coù thi thieát vöõng beàn Maät Ña.
119 Neáu Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ 48,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 45, Voâ sôû ñaéc maø laøm tieän phöông,
Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Laø ñaõ nhö phaùp toû töôøng,
Luùc baáy giôø chuùng Thieân Ñeá Thích, Thieân Tieân kính troïng cuùng döôøng sôùm tröa ...
Chuùng Duïc Giôùi chaät ních Phaïm Thieân, 18
Vaø chuùng Saéc Giôùi chö Thieân,
17
Laïi vaày nöõa, Thieân Tieân löu yù 49, 120

Chaúng töùc, rôøi Boá Thí Maät Ña, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ toû töôøng 54,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ... Nhieáp Thoï laø phaåm muoân ñöôøng thieát thaân.
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø suoát xuyeân. Ñöùc Theá Toân thaáy caàn daïy chæ :
Theá Toân daïy, Thieân Tieân phaûi nhôù 50, Chuùng Tyø Kheo vaø Tyø Kheo Ni,
Boà Taùt duøng voâ sôû tieän phöông, Öu Baø Taéc, Öu Baø Di,
Sieâng naêng tu hoïc toû töôøng, Ñuû ñaày Thieân Giôùi ... chöùng tri ñaïo Thieàn,
Ñoái vôùi Baùt Nhaõ haèng thöôøng chaúng xa ... Roài ñoaùi baûo ngaøi Thieân Ñeá Thích,
Vì sao vaäy ? Xöa ta cuõng theá 51, Chaúng rôøi taâm tòch tónh trí nöông,
Phaät Nhieân Ñaêng hieän ôû ñoä ñôøi, Ñem voâ sôû ñaéc tieän phöông,
Ta daâng naêm coïng hoa töôi, Ñoái vôùi Baùt Nhaõ daãn ñöôøng chuùng sanh.
Toùc xanh traûi khaép buøn ... rôøi nuùng nao ... Ngöôøi naøy seõ ñöôïc an laønh,
Phaät Nhieân Ñaêng beøn trao thoï kyù 52, AÙc ma khoâng theå : haïi, haønh, baét, theo.
Ñôøi ñöông lai quaû vò cao saâu, Vì sao vaäy ? Ñaõ kheùo truï saéc 55 :
Hieàn kieáp thaønh Phaät nhieäm maàu, Khoâng, voâ töôùng, nguyeän aét saùng loøng,
Möôøi hieäu ñaày ñuû thoâng laøu suoát xuyeân. Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc suoát trong,
Luùc baáy giôø Thieân Tieân baïch Phaät 53: Taùnh uaån chaúng coù, ra voøng muoäi meâ.
Baùt Nhaõ Ba La Maät hieám thay, Thieân Ñeá Thích baáy giôø baïch Phaät 56,
Chuùng con “Nhieáp Thoï” ñeâm ngaøy, Bôûi Boà Taùt tu Maät Ba La,
Ñem Voâ sôû ñaéc chæ baøy tieän phöông. Theá gian Ngaøi môùi hieän ra,
] Ñoä sanh thuyeát phaùp Phaät Ñaø an cö.
19 20
Kieàu Thi Ca ! Ñuùng nhö vaäy ñoù, Roài roäng löu khaép chuùng sanh,
Phaät, Phaùp, Taêng hieän coù coõi naøy, Hieän phaùp, haäu phaùp ñaëng thaønh ñöùc coâng.
Voâ löôïng phaùp baùu saâu hay, Vì sao vaäy ? OÂng neân thaáy roõ,
Cuõng töø Boà Taùt ñeâm ngaøy Maät Ña. Taâm ngöôøi naøy chaúng boû töông öng,
Thieân Ñeá Thích cho laø hieám coù 57, Cuøng Nhöùt Thieát Trí khoâng döøng,
Ñaïi Boà Taùt thoï Baùt Nhaõ ñaây, Vaø Voâ sôû ñaéc laøm töøng tieän phöông.
Duøng söùc phöông tieän döïng xaây, Boà Taùt naøy töï vöôn thanh loïc 61,
Giaûi thoaùt sanh töû sôùm chaày gaàn xa. Daïy baûo ngöôøi tu hoïc Maät Ña,
121 Voâ löôïng voâ soá haèng haø,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 58, Phaùp moân giaûi thoaùt Phaät Ñaø thaêng hoa.
Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa dieäu huyeàn. 122
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá hoûi roõ, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 62,
Neáu Boà Taùt nhieáp Thoï Maät Ña, Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Thôøi nhieáp saùu moùn Ba La, Luùc baáy giôø Trôøi Thieân Ñeá Thích,
Cuøng nhieàu thieän phaùp theá vaø xuaát gian ? Baïch Phaät veà lôïi ích Maät Ña,
Ñöùc Theá Toân nghieâm trang daïy baûo 59: Ñieàu taâm Boà Taùt cao xa,
Baùt Nhaõ Kinh cuûa baùu khoâng löôøng, Hoài höôùng Nhaát Thieát Trí vaø Trí saâu !
Ai maø nhieáp thoï taän töôøng, Phaät hoûi laïi, vì ñaâu oâng bieát ?
Thôøi naêng nhieáp thoï muoân ñöôøng bao la. Baïch Theá Toân ! Muoân vieäc thöïc haønh,
Laïi vaày nöõa Thi Ca neân bieát 60, Duøng taâm “baát ñaéc” tònh thanh,
Ñoái Baùt Nhaõ ñoïc vieát tu haønh, Ñieàu phuïc - hoài höôùng roõ raønh thieát thaân.
21 22
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieân Ñeá 63, Vì sao vaäy ? Boà Taùt töøng traûi,
Chaúng lìa taâm Nhaát ñeå Trí vöôn, Töø quaù khöù, hieän taïi, vò lai,
Ñem voâ sôû ñaéc tieän phöông, Sieâng naêng tu hoïc mieät maøi,
Thoï trì cung kính cuùng döôøng haèng sa. Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi aân trieâm.
Laïi vaày nöõa, Maät Ña Baùt Nhaõ 64, Laïi vaày nöõa, Thieân Ñeá phaûi roõ 67,
Ñaïi Thaàn Chuù taát caû chuù maø, Ñaïi Thaàn Chuù saùng toû möôøi phöông,
Laø Ñaïi Minh Chuù saùng xa, Oan gia, aùc thuù, tai öông,
Voâ Thöôïng, Voâ Ñaúng Ñaúng Ñaø La Ni ... Sôï haõi, taät dòch ... caùt töôøng bình an.
Vì sao vaäy, khoâng gì saùnh kòp,
Ñaïi oai löïc thieän nghieäp saâu daøy, ]
Mình, ngöôøi lieãu ñaït ñeâm ngaøy,
Ñeàu baát khaû ñaéc phaùp ngay nôi loøng. NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Cho ñeán muoân phaùp ngoaøi trong,
Cuõng ñeàu nhö vaäy vun troàng Ba La. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
123 MAÄT ÑA
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 65, Phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 124
Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa muoân phaàn.
Kieàu Thi Ca ! Thaàn chuù Baùt Nhaõ, 124
Phaùp ngaõ tuy voâ sôû ñaéc maø 66, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 68,
Ñöôïc chöùng Voâ Thöôïng Phaät Ñaø, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Vì taâm haønh khaùc roài laø xeû sang ... Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät :
23 Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Trang nghieâm cung kính cheùp ra,
24
Traøng phan, baûo caùi, höông xoa cuùng döôøng. Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Döïng thaùp baûo kieân coá ñeøn höông, Ñem Voâ sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông.
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
Ngöôøi naøo hôn keùm, Phaät töôøng taän cho ... Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Phaät daïy baûo saùnh so ñeå bieát 69, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Nhö Lai ñaëng Nhöùt Thieát Trí roài, Ngöôøi tröôùc hôn haún, Phaät thöôøng baûo trao.
Thaân thì töôùng haûo tinh khoâi, Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ 72,
Bôûi nhôø Baùt Nhaõ roïi soi haèng haø. Thieäm Boä Chaâu ñaõ coù phaåm ngoâi,
Vì sao vaäy ? Thi Ca löu yù, Voâ Thöôïng Chaùng Ñaúng, khoâng ngoaøi,
Nhaát Thieát Trí môùi goïi Nhö Lai, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
Nhö Lai ñaëng Thieát Trí hoaøi, 126
Trí naøy, Baùt Nhaõ mieät maøi laøm nhaân ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 73,
Duyeân côù vaäy, oâng caàn thaáy phöôùc 70, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn,
Hai haïng ngöôøi, haïng tröôùc hôn xa, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Vì haønh saùu phaùp Maät Ña ... Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø tröôùc sau ... Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
125 Ñem Voâ sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ nhieäm maàu 71, Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
So Löôøng Coâng Ñöùc cao saâu voâ bôø. Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Baáy giôø Thieân Ñeá Thích baïch Phaät, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
25 26
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. 129

Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 76,
Nöông nhaân laønh ... keát quaû saùng soi. So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng khoâng ngoaøi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa. Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
128 Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 75, Voâ Nhò, sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông.
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät, Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao.
Ñem Voâ sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Nhaõn giôùi ñem taát caû khoâng thoâi,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi,
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
Ñem voâ nhò taát caû khoâng thoâi, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
] Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
27 28
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Luïc Ba La taát caû khoâng thoâi,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Quay xe dieäu phaùp trong ngoaøi thaêng hoa.
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 132
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 79,
Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Ñem Voâ minh taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa. Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
131 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 78, Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì, Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao.
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñem möôøi löïc taát caû khoâng thoâi,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
29 30
Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,

Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Nhaõn xöù ñem taát caû khoâng thoâi,
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
Ñoäc Giaùc ñem taát caû khoâng thoâi, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
134 Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 81, Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì. Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät, Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Thaân giôùi ñem taát caû khoâng thoâi,
31 32
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì. Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Thieät giôùi ñem taát caû khoâng thoâi,
Nhaõn giôùi ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
33 34
Ñòa giôùi ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñem Chôn Nhö taát caû khoâng thoâi,
Noäi khoâng ... ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
35 36
Boá thí ... ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Khoâng giaûi thoaùt taát caû khoâng thoâi,
Taùm Giaûi thoaùt taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
37 38
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñaø La Ni taát caû khoâng thoâi,
Möôøi löïc Phaät taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñem Ñoäc Giaùc taát caû khoâng thoâi,
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. ]
39 40

So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi,
Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Thí nhö ngöôøi nôï cao sôï chuû,
41 42
Lieàn ñeán gaàn baùm truï vua ngoài, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi,
Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
43 44

Laïi boán chaâu cao thaáp boán quaû, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Truï Döï Löu ... La Haùn, Bích Chi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Ñeàu do Baùt Nhaõ thoï trì sanh ra ... Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng chöùng minh.
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Loaïi höõu tình Chaâu Nam Thieäm lôùn,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Ñeàu do Baùt Nhaõ thoï trì sanh ra ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng môû khai. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 102,
Loaïi höõu tình Tam Ñaïi Thieân lôùn, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät,
45 46
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Ñeàu do Baùt Nhaõ thoï trì sanh ra ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo khuyeân. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 104,
Loaïi höõu tình Tieåu Thieân Giôùi lôùn, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng ñöa ra.
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Sao : töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ?
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ tôùi ñaâu ?
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Maø laïi noùi, ñöôïc, mong, caàu ...
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng chöùng minh. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 105,
Loaïi höõu tình möôøi phöông giôùi lôùn, So löôøng coâng ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
47 48
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Sao töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ?
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Maø Thieät giôùi ... ñöôïc, mong, caàu ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng ñöa ra. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 107,
Sao töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ? So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ tôùi ñaâu ? Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Maø taùm moân ... ñöôïc, mong, caàu ... Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø. Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Maø Nhaát Thieát Trí ... mong caàu,
49 50

Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Vì An nhaãn ... noùi, mong, caàu,
Sao : töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ? So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Vì Boá thí noùi mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø ... Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
51 52
Vì taùm Giaûi thoaùt ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Vì Döï Löu ... quaû mong caàu,
Vì Thaân giôùi ... noùi mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
53 54
Vì Chôn Nhö noùi, mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn YÙ giôùi ... mong caàu,
Vì Trí hueä ... noùi, mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
55 56
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Ñoäc Giaùc mong, caàu,
Vì taùm Giaûi thoaùt mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Thieät giôùi, mong caàu,
57 58
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Ñaø La Ni chaúng mong, caàu,
Chaúng Khoå Thaùnh Ñeá mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Tyû giôùi ... mong caàu,
59 60

Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng neân Nhöùt Thieát Trí caàu,
Chôn Nhö chaúng quaùn, mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
61 62
Chaúng quaùn Nhaõn giôùi mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn naêm nhaõn mong, caàu,
Chaúng quaùn Boá thí ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
63 64

Chaúng neân quaùn Saéc ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng taùm Giaûi thoaùt ... mong caàu,
Chaúng quaùn Ñòa giôùi mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
65 66
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Thaân giôùi ... mong caàu,
Chaúng haïnh Boà Taùt ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng boán Tónh Löï mong caàu,
67 68
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Boán chaâu ... chaúng noùi, mong, caàu,
Döï Löu höôùng ... chaúng mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaâu Nam Thieäm Boä mong, caàu,
69 70
189 PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 136, 1- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Raûi Hoa, thöù 101.
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. - Baáy giôø, trôøi Thieân Ñeá Thích vaø theá giôùi Tam
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät, thieân Ñaïi thieân naøy, coù bao trôøi boán Ñaïi Vöông
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, chuùng, trôøi Ba möôi ba, trôøi Daï Ma, trôøi Ñoã Söû Ña,
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, trôøi Laïc Bieán Hoùa, trôøi Tha Hoùa Töï Taïi, trôøi Phaïm
Chuùng, trôøi Phaïm Phuï, trôøi Ñaïi Phaïm, trôøi Quang,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. trôøi Thieåu Quang, trôøi Voâ Löôïng Quang, trôøi Cöïc
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Quang Tònh, trôøi Tònh, trôøi Thieåu Tònh, trôøi Voâ
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Löôïng Tònh, trôøi Bieán Tònh, trôøi Quaûng, trôøi Thieåu
Quaûng, trôøi Voâ Löôïng Quaûng, trôøi Quaûng Quaû, trôøi
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Voâ Phieàn, trôøi Voâ Nhieät, trôøi Thieän Hieän, trôøi
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. Thieän Kieán vaø trôøi Saéc Cöùu Caùnh, ñeàu taùc leân
Sao : töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ? nghó naøy : Nay Toân giaû Thieän Hieän thöøa thaàn löïc
Höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ tôùi ñaâu ? Phaät, vì taát caû höõu tình röôùi traän möa ñaïi phaùp,
chuùng ta nay ñaây phaûi cuùng döôøng vaäy, neân ñeàu
Trong ngoaøi taát caû mong caàu, hoùa laøm caùc dieäu hoa trôøi.
Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø ... 2- Vöøa luùc aáy : Thieân Ñeá Thích noùi : Hoa ñaõ raûi
ñaây, thaät chaúng phaûi coû caây ñaát nöôùc sanh ra, chæ
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT. bieán hieän vaäy. Vì chæ hoa naøy chaúng sanh, hay laø caùc
phaùp khaùc cuõng theá ? Thieän Hieän ñaùp : Chaúng
] nhöõng hoa naøy chaúng sanh maø caùc phaùp khaùc cuõng
theá - Vì sao ? Kieàu Thi Ca phaûi bieát : Vì Saéc cuõng
chaúng sanh, ñaây ñaõ chaúng sanh thôøi chaúng phaûi saéc.
72
71
3- Kieàu Thi Ca (Thieân Ñeá Thích) phaûi thaáy, ñaây laø lôøi Phaät ñaõ thuyeát, caùc phaùp bò coù, khoâng phaùp
lôøi cuûa Thieän Hieän Toân giaû : töø : Thoï, töôûng, haønh, naøo chaúng phaûi giaû danh, Boà Taùt ñaõ bieát taát caû
thöùc, nhaõn xöù, saéc xöù, nhaõn giôùi, Ñòa, thuûy, hoûa, phaùp chæ coù giaû danh, neân hoïc Baùt Nhaõ.
phong, khoâng thöùc giôùi, voâ minh ñeán laõo töû; noäi 6- Naøy Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt Ma Ha Taùt khi hoïc nhö
ngoaïi khoâng cho ñeán voâ taùnh töï taùnh khoâng; chôn theá, chaúng hoïc nôi Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc,
nhö cho ñeán baát tö nghì giôùi; Boá thí ñeán trí tueä; v.v... chaúng thaáy nôi trong Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc
cho ñeán Voâ thöôïng chaùnh giaùc cuõng chaúng sanh, ñaây ñaùng hoïc v.v... cho ñeán caùc phaùp kia cuõng ñeàu nhö
ñaõ chaúng sanh thôøi chaúng phaûi phaùp voâ thöôïng - Vì vaäy.
phaùp chaúng sanh lìa caùc hyù luaän, chaúng theå thi thieát 7- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
laø phaùp voâ thöôïng thaûy vaäy ... duyeân naøo Boà Taùt chaúng thaáy Saéc, Thoï, Töôûng,
4- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 102. Haønh, Thöùc v.v... cho ñeán chaúng thaáy Thanh Vaên,
- Khi aáy Thieân Ñeá Thích taâm sanh nghó naøy : Toân giaû Ñoäc Giaùc, Boà Taùt vaø Tam Mieäu Tam Phaät Ñaø, Voâ
Thieän Hieän trí hueä thaúm saâu, chaúng hoaïi giaû danh Thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà.
maø thuyeát phaùp taùnh; Phaät bieát yù kia nghó, beøn aán 8- Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Kieàu Thi Ca ! Saéc, saéc
khaû cho kia raèng : Kieàu Thi Ca ! Saéc chæ giaû danh, thoï, taùnh khoâng, neân Boà Taùt chaúng thaáy saéc; Thoï,
töôûng, haønh, thöùc cuõng giaû danh, giaû danh nhö theá Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - Neân Boà Taùt
chaúng lìa phaùp taùnh - Thieän Hieän chaúng hoaïi saéc chaúng thaáy saéc chaúng hoïc nôi saéc v.v..., vì chaúng leõ
thaûy giaû danh nhö theá, maø thuyeát saéc thaûy phaùp saéc khoâng, thaáy saéc khoâng; chaúng leõ saéc khoâng, hoïc
taùnh - Vì sao ? Vì saéc thaûy phaùp taùnh khoâng coù hoaïi nôi saéc khoâng. “Ñoaïn naøy noùi roõ : Saéc töùc thò
khoâng chaúng hoaïi, vaäy neân Thieän Hieän ñaõ thuyeát, khoâng, khoâng töùc thò saéc, thoï töôûng haønh thöùc dieäc
cuõng khoâng coù hoaïi khoâng chaúng hoaïi. Thieän Hieän phuïc nhö thò”.
Toân giaû ñoái vôùi phaùp nhö theá, chaúng hoaïi giaû danh 9- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 103.
maø thuyeát phaùp taùnh. - Theo y Kinh vaên : Kieàu Thi Ca ! Khoå thaùnh ñeá
5- Thieän Hieän Toân giaû baûo Ñeá Thích raèng : Nhö khoâng, neân Boà Taùt chaúng thaáy Khoå thaùnh ñeá ...
73 Taäp Ñeá, Dieät Ñeá, Ñaïo Ñeá cuõng ñeàu nhö vaäy ... cho
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy ... nhaãn
74
ñeán Thanh Vaên thöøa, Ñoäc Giaùc thöøa, Voâ Thöôïng Thöùc taêng giaûm neân hoïc - Vì sao ? Vì caùc phaùp aáy
thöøa ñeàu taùnh khoâng neân chaúng hoïc - Chaúng leõ hoïc thaûy khoâng coù hai phaàn vaäy v.v... Cho ñeán muoân
nôi thöøa khoâng vaäy. phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà baát taêng
10- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt chaúng hoïc nôi khoâng, baát giaûm.
Boà Taùt naøy laø hoïc nôi khoâng, vì khoâng coù hai phaàn 14- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt chaúng vì : Saéc, Thoï,
vaäy ... Vì Saéc khoâng, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khoâng Töôûng, Haønh, Thöùc taêng giaûm neân hoïc khoâng hai
ñeàu khoâng coù hai phaàn vaäy ... Cho ñeán muoân phaùp phaàn vaäy; Boà Taùt naøy chaúng vì Saéc, Thoï, Töôûng,
cuõng ñeàu nhö vaäy - nhaãn ñeán Voâ Thöôïng Chaùnh Haønh, Thöùc nhieáp thoï hoaïi dieät neân hoïc - Vì sao? Vì
Ñaúng Boà Ñeà khoâng, khoâng coù hai phaàn vaäy. saéc uaån thaûy khoâng coù hai phaàn vaäy - Cho ñeán
11- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt Ma Ha Taùt naøy naêng ñoái muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí 15- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 105.
hueä Ba La Maät Ña hoïc ñöôïc - Vì khoâng coù hai phaàn - Luùc baáy giôø, Thieän Hieän noùi vôùi Xaù Lôïi Töû
vaäy - Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. raèng: Khi Boà Taùt hoïc Baùt Nhaõ chaúng vì Saéc, Thoï,
12- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 104. Töôûng, Haønh, Thöùc nhieáp thoï hoaïi dieät neân hoïc v.v...
- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt vì naêng ñoái Luïc Ba La Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Maät Ña hoïc khoâng hai phaàn; neân Boà Taùt Ma Ha Taùt 16- Thieän Hieän Toân giaû noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Vì
naøy naêng hoïc voâ löôïng voâ soá voâ bieân baát khaû tö duyeân naøo khi Boà Taùt Ma Ha Taùt hoïc nhö theá, chaúng
nghì thanh tònh Phaät phaùp, vì côù sao ? Vì khoâng coù hai vì nhaõn giôùi nhieáp thoï hoaïi dieät neân hoïc; Chaúng vì
phaàn vaäy v.v... Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi, vaø nhaõn xuùc, nhaõn xuùc
Nhaãn ñeán Voâ thöôïng thöøa cuõng ñeàu nhö vaäy. laøm duyeân sanh ra caùc thoï nhieáp thoï hoaïi dieät neân
13- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt naêng hoïc voâ löôïng voâ hoïc.
soá voâ bieân baát khaû tö nghì thanh tònh Phaät phaùp, Boà 17- Thieän Hieän Toân giaû noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Boà
Taùt naøy chaúng vì Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh Taùt hoïc nhö theá, chaúng thaáy coù saéc laø khaù nhieáp
75 thoï vaø sôû hoaïi dieät; cuõng chaúng thaáy coù keû naêng
nhieáp thoï saéc vaø hoaïi dieät ... Cho ñeán thoï, töôûng,
haønh, thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - Vì Saéc, Thoï,
76
Töôûng, Haønh, Thöùc uaån thaûy hoaëc naêng hoaëc sôû, cuûa Boà Taùt phaûi caàu ôû ñaâu ? Xaù Lôïi Töû noùi :
trong ngoaøi ñeàu khoâng, chaúng khaù ñöôïc vaäy ... Cho Kieàu Thi Ca : Sôû haønh Baùt Nhaõ cuûa Boà Taùt phaûi
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. caàu ôû trong sôû thuyeát cuûa Thieän Hieän.
18- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 106. 21- Xaù Lôïi Töû noùi : Kieàu Thi Ca ! Sôû haønh Baùt Nhaõ
- Thieän Hieän Toân giaû noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Boà Taùt Ba La Maät Ña cuûa Boà Taùt Ma Ha Taùt phaûi caàu ôû
khi haønh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy nhaõn giôùi hoaëc sanh trong sôû thuyeát cuûa Ngaøi Thieän Hieän Toân giaû.
hoaëc dieät, chaúng thaáy saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi vaø 22- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích thöa Thieän Hieän raèng :
nhaõn xuùc, nhaõn xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï hoaëc Toân giaû Xaù Lôïi Töû vöøa noùi, phaûi chaêng laø thaàn
sanh hoaëc dieät, chaúng thaáy nhaõn giôùi hoaëc laáy hoaëc löïc cuûa Ñaïi Ñöùc ? Ñaïi Ñöùc laø choã nöông ö ? Thieän
boû, hoaëc nhieãm hoaëc tònh, hoaëc nhoùm hoaëc tan, hoaëc Hieän baûo raèng : Kieàu Thi Ca ! Ñaáy chaúng phaûi thaàn
taêng hoaëc giaûm - Vì taùnh nhaõn giôùi thaûy khoâng, voâ löïc toâi, toâi chaúng phaûi laø choã nöông - Maø ñaáy chính
sôû höõu, chaúng khaù ñöôïc vaäy; Boà Taùt naøy hoïc nhö laø thaàn löïc cuûa Nhö Lai, Nhö Lai laø choã nöông.
theá, naêng thaønh xong Nhaát Thieát Trí Trí, vì ñem voâ sôû 23- Kieàu Thi Ca ! Taát caû phaùp khoâng coù choã nöông;
hoïc, voâ sôû thaønh xong laøm phöông tieän. vaäy neân Nhö Lai chaúng phaûi choã sôû nöông, cuõng
19- Thieän Hieän Toân giaû noùi : Nhö vaäy ñoù Xaù Lôïi khoâng coù sôû nöông, chæ vì tuøy thuaän theá tuïc maø thi
Töû ! Boà Taùt Ma Ha Taùt naøy khi haønh Baùt Nhaõ Ba thieát noùi laø choã nöông.
La Maät Ña, ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng thaáy hoaëc 24- Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi rôøi khoâng choã nöông
sanh hoaëc dieät, hoaëc laáy hoaëc boû, hoaëc nhieãm, hoaëc khaù ñöôïc Nhö Lai; ... khaù ñöôïc Chôn nhö Nhö Lai; ...
tònh, hoaëc nhoùm, hoaëc tan, hoaëc taêng, hoaëc giaûm maø phaùp taùnh Nhö Lai; ... Nhö Lai phaùp taùnh; ... Chôn Nhö
hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, thôøi naêng thaønh xong khaù ñöôïc Nhö Lai Chôn Nhö; Chaúng phaûi rôøi khoâng
Nhaát Thieát Trí Trí, vì ñem voâ sôû hoïc, voâ sôû thaønh
xong laøm phöông tieän vaäy. choã nöông phaùp taùnh khaù ñöôïc Nhö Lai phaùp taùnh.
20- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 107. Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi trong khoâng choã nöông khaù
ñöôïc Nhö Lai; Chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc
- Baáy giôø Thieân Ñeá Thích hoûi Xaù Lôïi Töû raèng :
khoâng choã
Baïch Ñaïi Ñöùc ! Sôû haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña
77 78
nöông v.v... Cho ñeán chaúng phaûi rôøi saéc khaù ñöôïc Nhö khaù ñöôïc Nhö Lai phaùp taùnh v.v... nhaãn ñeán chaúng
Lai; Chaúng phaûi rôøi thoï, töôûng, haønh, thöùc chôn nhö phaûi trong taùm giaûi thoaùt khaù ñöôïc Nhö Lai, chaúng
khaù ñöôïc Nhö Lai; Chaúng phaûi trong saéc ... khaù ñöôïc phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc taùm giaûi thoaùt v.v... Cho
Nhö Lai. Chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc saéc v.v... ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Cho ñeán muoân phaùp cuõng nhö vaäy. 28- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 110.
25- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 108. - Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái saéc chaúng töông öng, chaúng
Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi rôøi nhó giôùi khaù ñöôïc Nhö phaûi chaúng töông öng, vôùi thoï, töôûng, haønh, thöùc
Lai, chaúng phaûi rôøi thanh giôùi, nhó thöùc giôùi vaø nhó cuõng chaúng töông öng chaúng phaûi chaúng töông öng
xuùc, nhó xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï khaù ñöôïc v.v...
Nhö Lai - Chaúng phaûi rôøi caùc phaùp v.v... cho ñeán 29- Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái rôøi saéc chaúng töông öng,
chaúng phaûi trong nhó giôùi khaù ñöôïc Nhö Lai ... cho ñeán chaúng phaûi chaúng töông öng; vôùi rôøi thoï, töôûng,
tyû, thieät, thaân, yù cuõng ñeàu nhö vaäy... cho ñeán muoân haønh, thöùc cuõng chaúng töông öng, chaúng phaûi chaúng
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. töông öng v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
26- Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi trong nhó giôùi khaù ñöôïc 30- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 111.
Nhö Lai, chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc nhó giôùi, - Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái boán tónh löï chaúng töông
chaúng phaûi trong thanh giôùi, nhó thöùc giôùi vaø nhó öng, chaúng phaûi chaúng töông öng v.v... cho ñeán boán
xuùc, nhó xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï khaù ñöôïc tónh löï chôn nhö; boán tónh löï phaùp taùnh.
Nhö Lai, chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc taát caû
v.v... 31- Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái rôøi boán tónh löï chaúng
töông öng, chaúng phaûi chaúng töông öng, vôùi rôøi boán
27- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 109. voâ löôïng, boán voâ saéc ñònh cuõng chaúng töông öng,
Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt khaù chaúng phaûi chaúng töông öng v.v... cho ñeán muoân phaùp
ñöôïc Nhö Lai; ... taùm thaéng xöù; ... chín thöù ñeä ñònh; ... cuõng ñeàu nhö vaäy - 4 tónh löï : 1- Sô thieàn; 2- Nhò
möôøi bieán xöù khaù ñöôïc Nhö Lai - Chaúng phaûi rôøi thieàn; 3- Tam thieàn; 4- Töù thieàn.
taùm giaûi thoaùt chôn nhö khaù ñöôïc Nhö Lai v.v... Cho
80
ñeán chaúng phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt
79
32- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 112. taát caû tam ma ñòa moân, chaúng neân caàu rôøi taát caû
Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû daïy baûo Thieân Ñeá ñaø la ni moân v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö
Thích : Kieàu Thi Ca ! OÂng tröôùc ñaõ hoûi Boà Taùt Ma vaäy.
Ha Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, neân caàu nôi naøo aáy. Kieàu 35- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 114.
Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng caàu nôi - Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ... chaêng”. Neân caàu rôøi neân caàu nôi boá thí Ba La Maät Ña Chôn Nhö cho ñeán trì
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì sao ? Vì saéc ... hoaëc rôøi giôùi, nhaãn nhuïc, tinh tieán, thieàn ñònh, trí hueä chaúng
saéc ... hoaëc Boà Taùt, hoaëc Baùt Nhaõ ... neáu caàu nhö neân caàu, rôøi saùu phaùp Ba La Maät - Vì neáu caàu taát
theá ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi chaúng töông öng, caû nhö theá ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi chaúng
chaúng höõu saéc, chaúng voâ saéc, chaúng höõu kieán, töông öng, chaúng höõu saéc, chaúng voâ saéc v.v... ñeàu
chaúng voâ kieán, chaúng höõu ñoái chaúng voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát töôùng choã goïi Voâ töôùng - Vì taát caû nhö
ñoàng nhaát töôùng, choã goïi voâ töôùng v.v... cho ñeán theá ñeàu laø taùnh voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc - neân
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Boà Taùt chaúng haønh Luïc Ba La Maät Chôn Nhö.
33- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng 36- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 115.
neân caàu caùc phaùp, cuõng chaúng caàu rôøi caùc phaùp - - Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng
Vì sao ? Vì neáu caàu taát caû phaùp nhö theá ñeàu chaúng neân caàu nôi tyû giôùi phaùp taùnh, cho ñeán nôi höông
töông öng chaúng phaûi chaúng töông öng, vì taát caû taùnh giôùi, tyû xuùc giôùi, tyû xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï
voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc - Bôûi voâ sôû höõu chaúng phaùp taùnh, cuõng chaúng neân caàu rôøi tyû giôùi phaùp
khaù ñöôïc, neân Boà Taùt voâ sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng taùnh v.v... Vì caàu taát caû nhö theá ñeàu chaúng töông öng
nhaõn giôùi, saéc giôùi cho ñeán nhaõn xuùc laøm duyeân chaúng phaûi chaúng töông öng v.v... Vì taát caû nhö theá
sanh ra caùc thoï, neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ ñeàu laø taùnh voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc - Bôûi voâ
chaúng caàu, rôøi caùc phaùp ... sôû höõu chaúng khaù ñöôïc, neân Boà Taùt sôû haønh Baùt
34- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 113. Nhaõ, chaúng tyû giôùi phaùp taùnh v.v... cho ñeán muoân
- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng neân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
caàu taát caû Ñaø La Ni moân, chaúng neân caàu nôi 37- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 116.
81 82
- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng neân bieân, caùc keû Döï Löu, Nhaát Lai, A La Haùn, Ñoäc Giaùc,
caàu nôi Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, chaúng neân caàu nôi Boà Taùt ôû trong ñaây ñeàu ñöôïc chöùng quaû vò.
Ñoäc Giaùc höôùng Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh - Vì sao ? 39- Thieän Hieän baûo raèng : Nhö lôøi Ñeá Thích vöøa noùi;
Vì hoaëc Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, hoaëc Ñoäc Giaùc höôùng Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, ñaáy laø ñaïi Ba La Maät Ña,
Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh, hoaëc rôøi Ñoäc Giaùc phaùp laø voâ thöôïng laø voâ bieân Ba La Maät roài - Kieàu Thi Ca
taùnh, hoaëc rôøi Ñoäc Giaùc höôùng Ñoäc Giaùc quaû ! hoaëc quaù khöù, hoaëc hieän taïi, hoaëc vò lai, Döï Löu,
phaùp taùnh : hoaëc Boà Taùt, hoaëc Baùt Nhaõ; neáu caàu Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt ôû
taát caû nhö theá ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi trong ñaây naêng thaønh thuïc höõu tình, nghieâm tònh coõi
chaúng töông öng, chaúng höõu saéc chaúng voâ saéc, chaúng Phaät, chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà.
höõu kieán, chaúng voâ kieán, chaúng höõu ñoái, chaúng voâ 40- Kieàu Thi Ca ! Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc ñaïi,
ñoái, ñeàu ñoàng nhaát töôùng - Vì Boà Taùt sôû haønh Baùt neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng ñaïi - Vì sao ? Vì
Nhaõ chaúng Ñoäc Giaùc phaùp taùnh v.v... Vì taát caû nhö Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc uaån thaûy, ngaèn tröôùc
theá ñeàu taùnh voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc. Bôûi voâ giöõa sau ñeàu chaúng khaù ñöôïc, neân noùi laø Ñaïi, bôûi
sôû höõu chaúng khaù ñöôïc, neân Boà Taùt sôû haønh Baùt noù ñaïi neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng noùi laø
Nhaõ chaúng Ñoäc Giaùc phaùp taùnh v.v... chaúng rôøi Ñaïi ... Cho ñeán muoân phaùp ñeàu ñaïi, neân Boà Taùt
Ñoäc Giaùc v.v... Vaäy neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng ñeàu nhö vaäy.
chaúng neân caàu nôi Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, chaúng neân 41- Kieàu Thi Ca ! Saéc voâ löôïng, neân Boà Taùt sôû haønh
caàu nôi Ñoäc Giaùc höôùng Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh, Baùt Nhaõ cuõng voâ löôïng, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc
chaúng neân caàu rôøi Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, chaúng neân cuõng ñeàu nhö vaäy - Vì sao vaäy ? Vì löôïng saéc uaån
caàu rôøi Ñoäc Giaùc höôùng, Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh. thaûy chaúng khaù ñöôïc neân noùi voâ löôïng - Thí nhö
Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. löôïng hö khoâng chaúng khaù ñöôïc - Vì hö khoâng voâ
38- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Caùc Ñöùc, thöù 117 löôïng neân saéc uaån cuõng voâ löôïng vaø Boà Taùt sôû
- Baáy giôø, Thieân Ñeá Thích baïch Thieän Hieän raèng : haønh Baùt Nhaõ cuõng voâ löôïng ... Cho ñeán muoân
Thöa Ñaïi Ñöùc ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, ñaây laø phaùp voâ löôïng cuõng ñeàu nhö vaäy.
ñaïi Ba La Maät Ña, ñaây laø Voâ thöôïng, ñaây laø voâ 42- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Caùc Ñöùc,thöù 118
83 84
- Kieàu Thi Ca ! Saéc voâ bieân, neân Boà Taùt sôû haønh 46- Neáu coù Boà Taùt vôùi Baùt Nhaõ naøy, naêng nhö
Baùt Nhaõ cuõng voâ bieân; Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc thuyeát maø haønh chaúng boû xa lìa, chuùng toâi ñoái vôùi
cuõng ñeàu nhö vaäy - Vì sao ? Vì saéc uaån thaûy hoaëc keû aáy kính söï nhö Phaät. Trong giaùo phaùp Baùt Nhaõ
giöõa, hoaëc bieân ñeàu chaúng khaù ñöôïc, neân goïi voâ thaúm saâu nhö theá, khoâng coù phaùp khaù ñöôïc, choã
bieân, vì noù voâ bieân neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ goïi trong aáy, khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc
cuõng noùi voâ bieân. khaù ñöôïc, hay nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân yù khaù ñöôïc
43- Thieän Hieän Toân giaû daïy baûo : Kieàu Thi Ca ! Nôi v.v... cho ñeán laõo töû saàu thaùn khoå öu naõo khaù ñöôïc,
yù oâng hieåu sao ? Neáu caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng Chaùnh cho ñeán voâ thöôïng thöøa khaù ñöôïc...
Ñaúng Giaùc an truï traûi qua kieáp haèng haø sa thaûy, 47- Baáy giôø, Phaät baûo caùc Thieân Tieân thaûy raèng :
thuyeát danh töï caùc höõu tình, trong ñaây vaû coù höõu Nhö vaäy, nhö lôøi ngöôi vöøa noùi, vôùi trong giaùo phaùp
tình coù sanh coù dieät chaêng ? Baùt Nhaõ thaúm saâu naøy, tuy nhieân khoâng coù saéc
44- Thieân Ñeá Thích noùi : Baïch Ñaïi Ñöùc ! Chaúng phaûi thaûy caùc phaùp khaù ñöôïc, maø coù thi thieát giaùo phaùp
vaäy, vì caùc höõu tình baûn taùnh tònh vaäy, noù baûn lai Tam thöøa.
voâ sôû höõu vaäy - Thieän Hieän Toân giaû môùi noùi 48- Neáu coù Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ naøy, ñem voâ
raèng : Bôûi duyeân côù naøy neân toâi taùc leân thuyeát sôû ñaéc maø laø phöông tieän, naêng nhö thuyeát maø
laø : Höõu tình voâ bieân, neân Boà Taùt sôû haønh Baùt haønh, chaúng boû xa lìa, thôøi Thieân Tieân thaûy ñoái vôùi
Nhaõ voâ bieân. Boà Taùt aáy phaûi neân kính söï in nhö ñöùc Nhö Lai.
45- Phaàn naøy laø phaåm Nhieáp Thoï, thöù 119. 49- Laïi vaày nöõa, Thieân Tieân phaûi bieát, chaúng töùc
- Baáy giôø trong hoäi Thieân Ñeá Thích thaûy voâ saéc boá thí Maät Ña khaù ñöôïc Nhö Lai; chaúng rôøi Boá thí
giôùi : Duïc giôùi Thieân chuùng Phaïm Thieân Vöông thaûy, Maät Ña khaù ñöôïc Nhö Lai ... cho ñeán tònh giôùi, nhaãn
Saéc giôùi chö Thieân vaø Y Xa Na Thaàn Tieân, Thieân Nöõ, nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu nhö vaäy ... vaø
ñoàng thôøi ba phen cao tieáng xöôùng raèng : Hay thay ! cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Toân giaû Thieän Hieän thöøa thaàn löïc Phaät, Phaät laø 50 - Naøy caùc Thieân Tieân ! Caùc oâng phaûi bieát : Neáu
choã nöông, kheùo vì chuùng toâi trôøi, ngöôøi, theá gian,
86
phaân bieät khai thò chaùnh phaùp nhieäm maàu, choã goïi
laø Baùt Nhaõ Maät Ña.
85
Boà Taùt ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, ñoái vôùi taát voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy.
caû phaùp naêng sieâng tu hoïc, nghóa laø hoïc luïc Ba La 54- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 120.
Maät, hoïc noäi khoâng ... voâ taùnh töï taùnh khoâng, cho - Baáy giôø, Theá Toân soi bieát boán chuùng : Tyø Kheo,
ñeán Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn, Ñoäc Tyø Kheo Ni, OÂ Ba Saùch Ca (Sa Di), OÂ Ba Tö Ca (Sa Di
Giaùc, Boà Taùt, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà ... Boà Ni), cuøng boán Ñaïi Vöông chuùng Thieân, tam thaäp tam
Taùt hoïc nhö theá ñoái vôùi Baùt Nhaõ, naêng chính tu thieân vaø ñaày ñuû caùc coõi trôøi cho ñeán Saéc cöùu
haønh thöôøng chaúng xa lìa. Caùc oâng phaûi kính ngöôøi caùnh thieân ñeàu nhoùm hoøa hôïp ñoàng laøm minh
naøy nhö Ñöùc Nhö Lai. chöùng - Lieàn ñaây ñoaùi baûo Thieân Ñeá Thích raèng :
51- Caùc oâng phaûi bieát : Ta ôû thuôû xa xöa, thôøi Phaät Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt, boán chuùng ñeä töû chaúng
Nhieân Ñaêng xuaát hieän ra ñôøi, nôi ñaàu ngaõ tö ñöôøng, rôøi taâm Nhöùt thieát trí trí, ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông
trong thaønh Chuùng Hoa, leã kieán Phaät Nhieân Ñaêng, tieän, ñoái Baùt Nhaõ naøy thoï trì ñoïc tuïng, tinh sieâng tu
raûi naêm coïng hoa, traûi toùc leân buøn, caàu nghe phaùp taäp, ñuùng nhö lyù suy nghó, roài vì keû khaùc dieãn noùi
voâ thöôïng, nhôø ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, roäng khieán löu boá - phaûi bieát ngöôøi naøy, caùc aùc Ma
neân beøn ñöôïc chaúng rôøi saùu phaùp Maät Ña; chaúng vöông vaø Ma quyeán thuoäc khoâng theå ñaéc tieän maø
rôøi Baùt Nhaõ Maät Ña; chaúng rôøi muoân phaùp ... laøm naõo haïi ñöôïc.
Chaúng rôøi kyø dö caùc Phaät phaùp voâ thöôïng ... 55- Vì sao vaäy ? Kieàu Thi Ca ! Ngöôøi naøy ñaõ kheùo truï
52- Khi aáy Phaät Nhieân Ñaêng lieàn beøn trao kyù A Naäu saéc khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän; kheùo truï thoï töôûng
Ña La Tam Mieäu Tam Boà Ñeà cho ta vaø baûo : Ñôøi ñöông
lai traûi qua moät voâ soá Ñaïi kieáp, theá giôùi Hieàn Kieáp haønh thöùc khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän; Chaúng theå
naøy, oâng seõ ñöôïc laøm Phaät, hieäu Naêng Tòch Nhö Lai ñem khoâng maø ñöôïc tieän khoâng; Chaúng theå voâ
möôøi hieäu ñaày ñuû. töôùng ñöôïc tieän voâ töôùng; Chaúng theå voâ nguyeän
53- Khi ñoù, Thieân Tieân thaûy thöa Phaät raèng : Baïch ñöôïc tieän voâ nguyeän - Vì sao ? Vì saéc uaån thaûy töï
Theá Toân ! Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña nhö theá raát laø hy taùnh ñeàu khoâng, neân naêng naõo, sôû naõo vaø vieäc
höõu, khieán chuùng con, vaø chuùng Boà Taùt mau naêng naõo haïi chaúng khaù ñöôïc vaäy.
nhieáp laáy, ñöôïc nhöùt thieát trí trí, ñem 56- Kieàu Thi Ca baïch Phaät : Do Boà Taùt tu Baùt Nhaõ
87 naøy, neân theá gian môùi coù Boà Taùt thaønh thuïc
88
höõu tình, nghieâm tònh coõi Phaät - Do Boà Taùt naøy neân theá gian.
theá gian môùi coù Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc 60- Laïi vaày nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ai ñoái Baùt
chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Boà ñeà, chuyeån xe dieäu phaùp, Nhaõ naøy thoï trì ñoïc tuïng, tinh sieâng tu hoïc, ñuùng nhö
ñoä voâ löôïng chuùng v.v... lyù suy nghó, thô taû giaûi noùi, roäng khieán löu khaép, thì
57- Baáy giôø Thieân Ñeá Thích thöa Phaät : Baïch Theá ngöôøi naøy hieän phaùp, haäu phaùp coâng ñöùc thaéng lôïi.
Toân ! Raát laï hieám coù, Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ Vì côù sao ? Vì Boà Taùt naøy ñem taâm töông öng vôùi
thaúm saâu naøy luoân nhieáp thoï chaùnh phaùp, ñeán Voâ Nhaát Thieát Trí Trí, duøng voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän.
thöôïng Boà ñeà troïn chaúng queân maát, laïi ñem söùc 61- Boà Taùt naøy ñem nguyeän ñaïi bi maø laøm thöôïng
phöông tieän kheùo leùo vì caùc höõu tình tuyeân noùi phaùp thuû; ñoái trò laïi : tham duïc, saân nhueá, ngu si; naêng
yeáu, tuøy nghi an ñeå trong phaùp tam thöøa, haún khieán dieät laáy : saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc; chaêm loøng
giaûi thoaùt sanh laõo beänh töû chöùng coõi voâ dö y Nieát laéng nghe Baùt Nhaõ ñuùng nhö lyù suy nghó v.v...; taêng
Baøn. tröôûng caùc söï giaûi thoaùt v.v...; töï lìa ñoaïn sanh maïng,
58- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 121. daïy ngöôøi lìa ñoaïn sanh maïng v.v...; töï haønh caùc phaùp
- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích laïi thöa Phaät raèng : Baïch thí Ba La Maät, daïy ngöôøi haønh boá thí v.v...; töï truï noäi
Theá Toân ! Baùt Nhaõ raát hieám coù, neáu coù nhieáp thoï khoâng, ngoaïi khoâng v.v...; töï tu sô tónh löï v.v...
Baùt Nhaõ Maät Ña, thôøi laø nhieáp thoï : Boá thí, trì giôùi, 62- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 122.
nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ... nhieáp thoï - Baáy giôø, Thieân Ñeá Thích thöa Phaät : Baïch Theá
noäi khoâng, ngoaïi khoâng cho ñeán voâ taùnh töï taùnh Toân ! Baùt Nhaõ nhö theá raát laø hieám coù, ñieàu phuïc
khoâng v.v... nhieáp thoï Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A Boà Taùt khieán chaúng cao taâm maø naêng hoài höôùng
La Haùn cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà v.v... Nhöùt Thieát Trí Trí - Phaät hoûi : Vì sao Baùt Nhaõ phaûi
cho ñeán nhieáp thoï taát caû thieän phaùp theá gian vaø vaäy ? Thieân Ñeá Thích baïch Phaät : Boà Taùt khi haønh
xuaát theá gian. Boá thí Maät Ña, neáu ôû choã Phaät maø haønh, beøn taùc
59- Baáy giôø Phaät baûo Thieân Ñeá Thích : Ñuùng nhö lôøi nghó naøy : Ta naêng thí Phaät v.v... Boà Taùt naøy vì
oâng vöøa noùi - Baùt Nhaõ raát laø hieám coù, neáu keû ñoái khoâng coù phöông tieän kheùo leùo
Baùt Nhaõ naêng nhieáp thoï, thôøi naêng nhieáp thoï muoân 90
phaùp vaø taát caû thieän phaùp theá gian vaø xuaát
89
thöïc haønh, neân môùi khôûi cao taâm, chaúng naêng hoài taát caû, chaúng bò töï haïi, chaúng bò haïi ngöôøi, chaúng bò
höôùng nhöùt thieát trí trí v.v... cho ñeán Boà Taùt naøy cuøng haïi, vì Baùt Nhaõ lieãu ñaït mình ngöôøi cuøng ñeàu
haønh muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy ñaây laø theá gian baát khaû ñaéc v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö
phaùp - Coøn veà xuaát theá gian : Boà Taùt khi haønh Baùt vaäy.
Nhaõ roài Boá thí Maät Ña, vì kheùo tu neân baát ñaéc keû 65- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 123.
thí, baát ñaéc keû thoï, baát ñaéc boá thí ... neân naêng ñieàu - Töø phaåm Nhieáp Thoï 119 ñeán Nhieáp Thoï 125, naêm
phuïc cao taâm, cuõng naêng hoài höôùng Nhaát Thieát Trí phaåm naøy ñeàu laø Ñöùc Theá Toân daïy baûo cho Thieân
Trí v.v... vôùi yù treân con noùi Baùt Nhaõ raát laø hieám Ñeá Thích töùc Kieàu Thi Ca cuøng chö Thieân chuùng coõi
coù. voâ saéc giôùi; chuùng Y Xaù Na, Thieân nöõ, Thaàn Tieân
63- Baáy giôø Phaät baûo Thieân Ñeá Thích : Neáu ngöôøi coõi saéc giôùi vaø chuùng Phaïm Thieân ôû Duïc giôùi.
naøo naêng ñoái Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá, thì ngöôøi Nhöõng vò naøy ñaõ ñaïi dieän cho Tam giôùi, maø Kinh
aáy thöôøng yeân oån, taâm haèng vui veû, chaúng bò taát Phaùp Hoa goïi laø nhaø löûa, töùc coøn söï thieâu ñoát cuûa
caû tai hoaïnh xaâm haïi. sanh töû luaân hoài.
64- Laïi vaày nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ngöôøi chaúng 66- Kieàu Thi Ca ! Caùc Thieän nam töû, thieän nöõ nhaân
lìa taâm Nhöùt Thieát Trí Trí, ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông naøy khi hoïc Baùt Nhaõ ñaïi chuù vöông ñaây, ñoái Ngaõ
tieän, ñoái vôùi Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá, chaêm loøng vaø Phaùp tuy voâ sôû ñaéc, maø chöùng ñöôïc Voâ Thöôïng
laéng nghe, cung kính cuùng döôøng, toân troïng ngôïi khen, Boà Ñeà - Quaùn taâm haønh sai khaùc caùc höõu tình tuøy
ñuùng lyù suy nghó, ngöôøi naøy taát caû thuoác ñoäc, truøng nghi vì quay xe voâ thöôïng phaùp, khieán noù nhö thuyeát
ñoäc, quyû ly mî, eám ruûa, chuù thuaät ñeàu chaúng naêng maø haønh ñeàu ñöôïc nhieâu ích. Vì sao vaäy ? Vì chuùng
haïi, nöôùc chaúng naêng chìm, löûa chaúng naêng chaùy, Boà Taùt quaù khöù ñoái Baùt Nhaõ ñaïi thaàn chuù vöông
dao gaäy, aùc thuù, oaùn taëc, aùc thaàn, caùc taø voïng ñaây, tinh sieâng tu hoïc, ñaõ chöùng Voâ thöôïng Boà ñeà,
löôïng chaúng naêng thöông haïi. Vì côù sao ? Vì Baùt Nhaõ quay xe dieäu phaùp, ñoä voâ löôïng chuùng ... chuùng Boà
laø Ñaïi Thaàn Chuù, laø Ñaïi Minh Chuù, laø Voâ Thöôïng Taùt vò lai ... cuõng vaäy - Chuùng Boà Taùt hieän taïi cuõng
Chuù, laø Voâ Ñaúng Ñaúng Chuù, laø Chuù Vöông raát vaäy.
thöôïng raát dieäu khoâng gì naêng kòp, ñuû ñaïi oai löïc 67- Theo trong Taâm Kinh Baùt Nhaõ : Vieãn ly ñieân ñaûo,
naêng deïp moäng töôûng cöùu caùnh Nieát baøn Tam theá chö
91 92
Phaät. Nghóa laø : Xa lìa ñöôïc sôï haõi, oan gia, aùc thuù, tai thaân töôùng haûo, Nhaát Thieát Trí Trí khoâng do ñaâu
hoaïnh, truø eûo, taät dòch, thuoác ñoäc v.v... Vì moät loøng maø chuyeån hieän ñöôïc, vaäy neân Baùt Nhaõ chính laøm
toân kính phuïng trì Thaàn chuù Baùt Nhaõ - ñöôïc söï hoä nhaân sanh Nhaát Thieát Trí Trí.
nieäm chö Phaät vaø chuùng Thieân Long v.v... 70- Theo Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, phaåm So
68- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù Löôøng Coâng Ñöùc, taäp 5 trang 72 “Hai nhoùm phöôùc
124. naøy, nhoùm tröôùc laø nhieàu hôn”, vì sao ? Vì boá thí, trì
- Baáy giôø Thieân Ñeá Thích baïch Phaät : Neáu coù ngöôøi giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu töø
vieát Kinh Baùt Nhaõ thaúm saâu naøy, duøng caùc thöù Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá maø sanh ra vaäy.
trang nghieâm cuùng döôøng cung kính v.v... Hoaëc coù 71- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
ngöôøi sau khi Phaät nhaäp Nieát Baøn xaây döïng Baûo 125.
thaùp baûy baùu raát trang nghieâm thanh tònh cuùng - Thieân Ñeá Thích ñaõ hieåu ñöôïc coâng ñöùc Baùt Nhaõ.
döôøng cung kính toân troïng ngôïi khen v.v... Hai nhoùm 72- Phaät daïy baûo : Kieàu Thi Ca ! Neáu Baùt Nhaõ ñaây
phöôùc naøy nhoùm naøo nhieàu hôn (So löôøng coâng ñöùc). toàn taïi trong ngöôøi Chaâu Thieäm Boä, theá gian thöôøng
69- Phaät daïy baûo : Kieàu Thi Ca ! Ta ñoái vôùi Baùt Nhaõ coù Boà Taùt tu haïnh Boà Taùt, thaønh thuïc höõu tình,
tu hoïc neân môùi ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí vaø thaân nghieâm tònh coõi Phaät - Neáu Baùt Nhaõ ñaây toàn taïi
töôùng haûo. Vì sao ? Vì chaúng hoïc Baùt Nhaõ maø chöùng trong ngöôøi Chaâu Thieäm Boä, theá gian thöôøng coù Nhö
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà laø khoâng coù leõ Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, chöùng ñöôïc Voâ thöôïng
aáy vaäy. Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi ñöôïc thaân töôùng Chaùnh ñaúng Boà ñeà, quay xe dieäu phaùp, ñoä voâ löôïng
haûo maø goïi teân Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, chæ chuùng sanh.
bôûi chöùng ñöôïc Nhaát Thieát Trí Trí môùi goïi teân naøy - 73- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
Nhö Lai ñaõ ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí laø do Baùt Nhaõ Ba 126.
La Maät Ña thaúm saâu laøm nhaân neân môùi khôûi Phaät
thaân töôùng haûo. Chæ vì choã nöông, neáu chaúng nöông - ... Phaät daïy baûo Thieân Ñeá Thích : Nöông nhaân Baùt
döïa Phaät Nhaõ neân muoân phaùp tu haønh xuaát hieän ra
93 94
theá gian. 80- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
74- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 133.
127. 81- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
- Phaät daïy baûo neân tieáp tuïc nöông caùc nhaân laønh ñeå 134.
coù ñöôïc keát quaû Voâ thöôïng Boà ñeà. 82- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
75- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 135.
- Baáy giôø, cuï thoï Khaùnh Hyû thöa Phaät : Duyeân naøo 136.
chaúng roäng xöng khen luïc Ba La Maät Ña, chaúng roäng 84- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
xöng khen noäi khoâng v.v... Chæ roäng xöng Baùt Nhaõ ? 137.
Phaät daïy baûo : Vì Baùt Nhaõ laø toân hôn caû. 85- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
- Khaùnh Hyû baïch Phaät : Ñem voâ nhò laøm phöông tieän 139.
hoài höôùng Nhaát Thieát Trí Trí ñeå tu taäp muoân phaùp 87- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
v.v... ? Phaät daïy baûo : OÂng nay phaûi bieát ñem voâ nhò 140.
laøm phöông tieän hoài höôùng Nhaát Thieát Trí Trí tu taäp 88- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
Voâ thöôïng Boà ñeà v.v... 141.
77- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 89- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
130. 142.
131. 143.
132. 144.
95 96
92- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù huoáng laø giaùo hoùa quaû Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La
145. Haùn choã ñöôïc nhoùm phöôùc maø chaúng hôn kia ö.
93- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 100- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
146. thöù 153.
94- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù - Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ngöôøi giaùo hoùa caùc loaïi höõu
147. tình Tam Thieân Ñaïi Thieân theá giôùi ñeàu truï quaû Döï
95- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn, choã ñöôïc nhoùm
148. phöôùc, chaúng baèng coù ngöôøi giaùo hoùa moät höõu tình
khieán noù an truï Ñoäc Giaùc Boà Ñeà. Vì sao ? Vì bao
96- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
149. nhieâu coâng ñöùc, Ñoäc Giaùc Boà Ñeà hôn Döï Löu thaûy
gaáp traêm ngaøn vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà coâng ñöùc caùc
97- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù coõi trôøi.
150.
151.
99- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù - Kieàu Thi Ca ! Ñeå rieâng caùc loaïi höõu tình Chaâu Nam
152. Thieäm Boä ra, neáu coù ngöôøi giaùo hoùa caùc loaøi höõu
- Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ngöôøi giaùo hoùa moät höõu tình tình Chaâu Nam Thieäm Boä, Chaâu Ñoâng Thaéng Thaàn
truï quaû Döï Löu, choã ñöôïc nhoùm phöôùc cuõng hôn ñeàu truï quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn,
giaùo hoùa caùc loaïi höõu tình Chaâu Nam Thieäm Boä - choã ñöôïc nhoùm phöôùc chaúng baèng coù ngöôøi giaùo
Chaâu Ñoâng Thaéng Thaàn - Chaâu Taây Ngöu Hoùa - hoùa moät höõu tình khieán noù an truï Ñoäc Giaùc Boà Ñeà.
Chaâu Baéc Cu Loâ ñeàu khieán tu hoïc möôøi thieän Vì sao ? Vì bao nhieâu coâng ñöùc Ñoäc Giaùc Boà Ñeà hôn
nghieäp ñaïo - Vì sao ? Vì caùc loaïi höõu tình tu haønh möôøi Döï Löu thaûy gaáp traêm ngaøn laàn vaäy.
thieän nghieäp ñaïo chaúng khoûi baøng sanh, quyû thuù, 102- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
ñòa nguïc vaäy. Neáu caùc höõu tình truï quaû Döï Löu beøn 155.
ñöôïc thoaùt haún ba aùc thuù,
97 98
- Phaåm naøy noùi veà loaïi höõu tình Tieåu Thieân theá 106- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
giôùi. 159.
103- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù - Noùi veà Thieät giôùi, vò giôùi, thieät thöùc giôùi vaø thieät
156. xuùc v.v...
- Noùi veà loaïi höõu tình möôøi phöông theá giôùi. 107- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
157. - Laïi noùi veà Nhöùt Thieát Trí, ñaïo, töôùng trí, nhaát
- Thieân Ñeá Thích thöa Phaät : Sao goïi teân noùi töông tôï thieát töôùng trí, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
Baùt Nhaõ, tónh löï, tinh tieán, an nhaãn, tònh giôùi, boá thí ? 108- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
Sao coù ngöôøi noùi höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ Ba La Maät ? 161.
Goïi teân töông tôï Baùt Nhaõ ? Phaät daïy : Neáu coù ngöôøi - Laïi noùi veà Luïc Ba La Maät : Boá thí, trì giôùi, nhaãn
noùi höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ, nhö vaäy goïi teân noùi töông nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu thöôøng laïc ngaõ
tôï Baùt Nhaõ ...; neáu coù ngöôøi vì keû phaùt taâm Voâ tònh.
Thöôïng Boà Ñeà, noùi saéc hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng, 109- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
cho ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu nhö vaäy, nhaãn 162.
ñeán caùc phaùp ñeàu nhö vaäy - ta ñeàu goïi teân laø haønh
höõu sôû ñaéc, töông tôï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. Laïi vaày - Laïi noùi veà phaùp an nhaãn cuûa Luïc Ba La Maät.
nöõa, neáu coù ngöôøi noùi vôùi keû phaùt taâm Voâ thöôïng 110- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
Boà ñeà veà caùc phaùp laø : thöôøng, voâ thöôøng, ngaõ, voâ 163.
ngaõ, tònh, baát tònh, laïc, phi laïc. - Laïi noùi veà taùm giaûi thoaùt, taùm thaéng xöù, chín thöù
105- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù ñeä.
- Noùi veà taùm giaûi thoaùt, taùm thaéng xöù, chín thöù ñeä 164.
ñònh, möôøi bieán xöù v.v... - Laïi noùi veà thaân giôùi, xuùc giôùi, thaân thöùc giôùi, vaø
99 thaân xuùc, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
100
112- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù thaéng xöù, chín thöù ñeä ñònh, möôøi bieán xöù ? Vì taùm
165. giaûi thoaùt v.v... töï taùnh ñeàu khoâng - 8 moân giaûi
- Laïi noùi veà Döï Löu höôùng quaû, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, thoaùt laø : 1- Hay hieän ra nhieàu thaân; 2- Hay hieän thaân
A La Haùn höôùng quaû, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh. nhoû nhö haït buïi ñaày caû coõi Ñaïi Thieân; 3- Thaân to
lôùn maø nheï nhaøng muoán ñeán ñaâu hay ñeán ñoù; 4-
Hay hieän ra voâ soá loaøi maø vaãn thöôøng ôû moät choã;
166.
5- Caùc caên hoã töông vôùi nhau; 6- Ñöôïc taát caû phaùp
- Laïi noùi veà Chôn Nhö, phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát hö maø vaãn töôûng nhö khoâng coù; 7- Noùi nghóa moät baøi
voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh, ly sanh keä traûi haøng voâ löôïng kieáp; 8- Thaân ôû khaùc caùc
taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö khoâng giôùi, choã cuõng nhö hö khoâng - 8 moùn naøy cuõng laø 8 moùn
baát tö nghì giôùi v.v... ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. töï taïi.
167. 170.
- Laïi noùi veà Trí hueä, moät trong saùu Ba La Maät Ña. - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Ñoäc Giaùc Boà Ñeà, vì
Cuõng coøn goïi laø Chôn chaùnh Baùt Nhaõ. ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng
115- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù ñeàu nhö vaäy.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn yù giôùi, phaùp giôùi, yù 171.
thöùc giôùi vaø yù xuùc, vì yù xuùc laøm duyeân sanh ra caùc - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Thieät giôùi, vò giôùi,
thoï hoaëc thöôøng voâ thöôøng ñeán laïc ngaõ tònh, cho ñeán thieät thöùc giôùi, vaø thieät xuùc vì töï taùnh thieät giôùi
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. khoâng - Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh ñeàu nhö vaäy.
169. 172. - Laïi noùi veà
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn taùm giaûi thoaùt, taùm chaúng neân quaùn Khoå Thaùnh Ñeá, taäp dieät ñaïo
101 Thaùnh ñeá - Vì töï taùnh ñeàu khoâng - Thöôøng laïc ngaõ
tònh ñeàu nhö vaäy.
102
173. 177.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Ñaø La Ni moân, tam ma - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn nhaõn giôùi hoaëc
ñòa moân, vì töï taùnh khoâng. thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán saéc giôùi, nhaõn thöùc
121- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù giôùi vaø nhaõn xuùc v.v... Vì töï taùnh ñeàu khoâng, ñeàu
174. thöôøng laïc ngaõ tònh.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn tyû giôùi hoaëc thöôøng 125- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
voâ thöôøng v.v... ñeán höông giôùi, tyû thöùc giôùi vaø tyû 178.
xuùc cuõng ñeàu nhö vaäy, thöôøng, laïc, ngaõ, tònh cuõng - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Boá thí Ba La Maät Ña
vaäy. hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán trì giôùi, nhaãn
122- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä v.v... Vì töï taùnh ñeàu
175. khoâng, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Chôn nhö hoaëc thöôøng 126- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát 179.
hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh, ly - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn naêm nhaõn hoaëc
sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö khoâng thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán saùu thaàn thoâng, vì
giôùi, baát tö nghì giôùi v.v... ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh. töï taùnh khoâng, ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh - Naêm
123- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù nhaõn laø : 1- Phaùp nhaõn; 2- Phaät nhaõn; 3- Hueä nhaõn;
176. 4- Thieân nhaõn; 5- Nhuïc nhaõn - Saùu thaàn thoâng : 1-
Thieân nhaõn thoâng; 2- Thieân nhó thoâng; 3- Tuùc maïng
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Nhaát Thieát Trí hoaëc
thoâng; 4- Laäu taän thoâng; 5- Tha taâm thoâng; 6- Thaàn
thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán ñaïo töôùng trí, nhaát
tuùc thoâng.
thieát töôùng trí v.v... vì töï taùnh ñeàu khoâng, ñeàu
thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. 127- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
180.
- Laïi noùi veà chaúng quaùn saéc hoaëc thöôøng hoaëc voâ
103
104
thöôøng v.v... ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì töï taùnh thaân thöùc giôùi vaø thaân xuùc v.v... vì töï taùnh khoâng,
khoâng, ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
181. 185.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn ñòa giôùi hoaëc thöôøng - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn boán tónh löï hoaëc
hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán thuûy, hoûa, phong, thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán boán voâ löôïng,
khoâng, thöùc, giôùi ... vì töï taùnh ñeàu khoâng - ñeàu boán voâ saéc ñònh, vì töï taùnh ñeàu khoâng, ñeàu thöôøng,
thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. laïc, ngaõ, tònh.
182. 186.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn taùm giaûi thoaùt hoaëc - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Döï Löu höôùng Döï Löu
thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán chín thöù ñeä quaû hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán Nhaát
ñònh, möôøi bieán xöù, taùm giaûi thoaùt v.v... vì töï taùnh Lai höôùng Nhaát Lai quaû, Baát Hoaøn höôùng Baát Hoaøn
khoâng - ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. quaû, A La Haùn höôùng A La Haùn quaû v.v... Vì töï taùnh
130- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù ñeàu khoâng, ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
- Laïi noùi veà chaúng quaùn haïnh Boà Taùt hoaëc thöôøng 187.
hoaëc voâ thöôøng v.v... Vì taát caû haïnh Boà Taùt, töï taùnh - Laïi noùi veà boán Chaâu : 1- Ñoâng Thaéng Thaàn Chaâu;
taát caû haïnh Boà Taùt khoâng - Vì töï taùnh töùc chaúng 2- Baéc Cu Loâ Chaâu; 3- Taây Ngöu Hoùa Chaâu; 4- Nam
phaûi töï taùnh, neáu chaúng phaûi töï taùnh, töùc tònh giôùi Thieäm Boä Chaâu v.v... Vì taát caû töï taùnh khoâng, ñeàu
Ba La Maät. thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
184. 188.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn thaân giôùi hoaëc thöôøng - Laïi noùi veà chaâu Nam Thieäm Boä hoaëc thöôøng
hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán xuùc giôùi, 106
105
hoaëc voâ thöôøng v.v... vì töï taùnh khoâng, ñeàu thöôøng,
laïc, ngaõ, tònh.
189. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ
- Laïi noùi veà taát caû töø tröôùc nghóa laø phaåm So
Löôøng Coâng Ñöùc ñaàu tieân ñeán phaåm naøy laø heát ...
BA LA MAÄT ÑA
hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng, hoaëc laïc hoaëc phi laïc, QUA THI CA
hoaëc ngaõ hoaëc voâ ngaõ, hoaëc tònh hoaëc baát tònh.
TAÄP IV
* Theo baûn goác trong naøy goàm coù 2 phaåm : “Hoïc Baùt
Nhaõ”.
Muïc Luïc
- RAÛI HOA : 1 phaåm, thöù 101
- HOÏC BAÙT NHAÕ : 5 phaåm, töø 102 ñeán
] 106
- CAÀU BAÙT NHAÕ : 10 phaåm, töø 107 ñeán
116
- KHEN CAÙC ÑÖÙC : 2 phaåm, töø 117 ñeán
118
- NHIEÁP THOÏ : 5 phaåm, töø 119 ñeán 123
- SO LÖÔØNG COÂNG ÑÖÙC: 66 phaåm, töø 124 ñeán 189
107
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Vì chuùng chaúng : khaùc, rieâng, sai ...
HA TAÙT
Ñeàu laø “Tuøy Thuaän” trong, ngoaøi, döôùi, treân.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
MAÄT ÑA ]
Phaåm Tuøy Thuaän, thöù 71
HA TAÙT
71
“Tuøy Thuaän” phaåm raát saâu xa voâ vaøn. MAÄT ÑA
Luùc baáy giôø Ngaøi Maõn Töø Töû, Phaåm Voâ Sôû Ñaéc, thöù 72
Baïch Phaät raèng : Töø tröôùc ñeán giôø,
Nhö Lai chæ daïy voâ bôø, 72
Toân giaû Thieän Hieän chuyeân veà Maät Ña. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 5,
Duyeân côù gì ? maø nay Phaät noùi, Phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” saâu xa dieäu huyeàn.
Phaùp Ñaïi Thöøa voøi voïi saâu cao, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Chuùng con chöa bieát phaùp naøo 2, Baïch Phaät raèng Baùt Nhaõ Maät Ña,
“Tuøy Thuaän” Baùt Nhaõ roài vaøo Maät Ña ? Boà Taùt chaúng khaù ñöôïc maø,
Phaät daïy baûo : Taát caû thieän phaùp 3, Quaù khöù, hieän taïi, laâu xa sau naøy.
Ñeàu nhieáp vaøo Baùt Nhaõ Maät Ña, Baïch Theá Toân ! Saéc baøy voâ soá 6,
Tröôùc giôø oâng ñaõ noùi ra, Neân Boà Taùt cuõng ñoä voâ bieân,
Ñaïi Thöøa “Tuøy Thuaän” khoâng xa chuùt naøo ! Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc noái chuyeàn,
Naøy Thieän Hieän bieát bao duyeân quaû 4, Cho ñeán caùc phaùp ... hieän tieàn ñaây kia.
Vôùi Ñaïi Thöøa - Baùt Nhaõ khoâng hai, Laïi töùc saéc ... lìa saéc ... voâ sôû 7...
1 2
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc ... chôù nhaän chaân, Muoân phaùp gìn giöõ taïm nöông,
Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, YÙ, Thaân, Boà Taùt : sau, tröôùc, giöõa thöôøng lìa xa ...
Thanh, Höông, Vò, Xuùc, Phaùp traàn ñoâi nôi. 73
Baïch Theá Toân ! Cuøng vôùi caùc phaùp 8, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 12,
Ñem chuûng taùnh dung naïp hoøa tan, Voâ Sôû Ñaéc phaåm baûy möôi ba roài,
Cuøng laø nôi choã, thôøi gian, Xaù Lôïi Töû laõnh hoäi ñaûnh leã,
Ñeå tìm Boà Taùt roõ raøng khoâng neân ... Vì Nhó giôùi ... voâ sôû höõu maø,
Vì Boà Taùt teân danh taïm giaû 9, Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Nhö noùi ngaõ taát caû chaúng sanh, Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
Muoân phaùp töï taùnh naøo thaønh 74
Laáy gì daïy baûo trao nhanh ñöôïc maø. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ tö nghì 13,
Luùc baáy giôø Xaù Lôïi Töû hoûi 10 : Phaåm baûy möôi boán thoï trì suoát thoâng.
Thieän Hieän ngaøi laõnh hoäi Phaät Ñaø, Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã,
Vì duyeân vì côù naøo maø, Vì Tyû giôùi voâ sôû höõu maø,
Boà Taùt : sau, tröôùc, giöõa xa caùch gì ? Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Xaù Lôïi Töû ! Vì Voâ sôû höõu 11, Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
Vì höõu tình thaønh töïu ñeàu khoâng, 75
Höõu tình töï taùnh cuõng khoâng, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ dieäu vi 14,
Cho neân Boà Taùt trong loøng suoát xuyeân. Voâ Sôû Ñaéc phaåm thoï trì suoát thoâng.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän noùi tieáp : Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã,
Xaù Lôïi Töû phaûi bieát taän töôøng, Vì Thieät giôùi voâ sôû höõu maø,
3 4
Cho neân Boà Taùt Ma Ha, Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ? Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
76 79
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ dieäu vi 15, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ dieäu vi 18,
Voâ Sôû Ñaéc phaåm thoï trì suoát thoâng. Voâ Sôû Ñaéc phaåm thoï trì suoát thoâng.
Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã, Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã,
Taùnh YÙ giôùi voâ sôû höõu maø, Luïc Ba La voâ sôû ñaéc maø,
77 80
Taùnh Thaân giôùi voâ sôû höõu maø, “Phaùp voâ nhieãm” voâ sôû ñaéc maø,
78 81
Nhö danh khoâng voâ sôû höõu maø, “Baûn taùnh khoâng” voâ sôû ñaéc maø,
5 6
Cho neân Boà Taùt Ma Ha, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
Duyeân côù aáy khi haønh Baùt Nhaõ 21, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Lìa roát raùo duyeân quaû chaúng sanh, MAÄT ÑA
Vaø khoâng Boà Taùt thöïc haønh, Phaåm Quaùn Haïnh, thöù 82
Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc roài thaønh maõn vieân.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän noùi tieáp, 82
Xaù Lôïi Töû phaûi bieát saâu xa, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 24,
Boà Taùt thaâm nhaäp Maät Ña 22, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña,
Chaúng thaáy caùc phaùp Giaùc vaø Duïng ñaâu. Boà Taùt Quaùn Haïnh gaàn xa,
Maø thaáy phaùp caïn saâu huyeãn söï, Ñoái ñaõi caùc phaùp ñaëng maø khoûi vöông.
Nhö moäng caûnh, nhö töôïng, nhö vang, Nhöùt laø : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc,
Nhö boùng, aùnh naéng, söông maøng, Saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp traàn,
Nhö vieäc bieán hoùa, hôïp tan noái chuyeàn. Nhaõn, nhó, tyû, thieät, yù, thaân,
Xaù Lôïi Töû ! Vì duyeân côù vaäy 23, Chaúng : thoï, chaáp, ñaém, thieát thaân laøm gì.
Voâ sôû ñaéc - bieát thaáy taän töôøng, Baïch Theá Toân ! Khi haønh Baùt Nhaõ 25,
Taâm chaúng khuûng boá, vaán vöông, Chaúng thaáy saéc : Voâ ngaõ taùnh khoâng,
Chaúng chìm chaúng ñaém - muoân ñöôøng Maät Ña. Cho ñeán sanh dieät ngoaøi trong,
Phaùp kia cuõng vaäy noãi loøng khaùc chi.
] Saéc baát sanh, thì khoâng phaûi saéc,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc hoaëc ... höông, thanh ...
Vì saéc cuøng vôùi baát sanh,
7
Khoâng hai, khoâng khaùc töïu thaønh chia phaân.
8
Vì sao phaùp baát sanh ñieàm chæ, Cho ñeán muoân phaùp bao la,
Phi nhaát nhò, phi dò phi ña, Cuõng ñeàu nhö vaäy haèng haø suoát xuyeân.
Neân saéc baát saéc vaäy maø, Luùc baáy giôø Thieän Hieän thöa noùi 29,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc haøi hoøa saâu xa. Vaøo baát nhò chaúng loãi tònh thanh,
83 Töø : Saéc, thoï, töôûng, thöùc, haønh ...
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 26, Cho ñeán caùc phaùp roõ raønh suoát xuyeân.
Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm ba löu truyeàn. Xaù Lôïi hoûi : Thieän Hieän Toân giaû 30,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Saùu phaùp Ba La Maät baát sanh, Sao goïi Boà Taùt Ma Ha ?
Chaúng phaûi luïc ñoä thöïc haønh, Sao goïi Baùt Nhaõ ? quaùn xa hay gaàn ?
Vì phi nhaát nhò laäp thaønh Maät Ña. Thieän Hieän ñaùp : OÂng caàn phaûi thaáy,
Baïch Theá Toân bao la muoân phaùp, Loaïi höõu tình muoán laáy Boà Ñeà,
Ñeàu baát sanh dung naïp möôøi phöông, Ñaâu ñaây cuõng coù gaàn keà,
Vì khoâng hai choã hai ñöôøng, Neân goïi Boà Taùt thieàn cô trong ngaàn.
Phi nhaát phi nhò taän töôøng suoát xuyeân. Laïi thaät bieát töôùng taát caû phaùp,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät, Chaúng chaáp ñaém dung naïp voâ ra,
Saéc ... baát dieät ñaâu thaät Maät Ña 27, Ñaây teân Boà Taùt Ma Ha,
Cho ñeán muoân phaùp bao la, Troøn ñaày Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Cuõng ñeàu nhö vaäy haèng haø suoát xuyeân. Cuõng nhö vaäy suoát xuyeân caùc phaùp,
Vöøa luùc aáy Thieän Hieän baïch Phaät 28, Chaúng chaáp ñaém dung naïp voâ ra
Saéc ... baát nhò ñaâu thaät Maät Ña, Ñaây teân Boà Taùt Ma Ha,
9 10
Troøn ñaày Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Phi baát khoâng roài laïi phi khoâng,
Cuõng nhö vaäy suoát xuyeân caùc phaùp, Phi voâ höõu töôùng saùng loøng,
Chaúng chaáp ñaém dung naïp voâ ra Phi nguyeän voâ nguyeän meânh moâng tö nghì.
Ñaây teân Boà Taùt Ma Ha, Phi tòch tónh phi baát tòch tónh,
Troøn ñaày Baùt Nhaõ haèng haø thoâng khai. Phi vieãn ly, chính baát vieãn ly,
Laïi vaày nöõa Ngaøi Xaù Lôïi Töû, Cho ñeán caùc phaùp traàn vi,
“Thaéng Dieäu Hueä Vieãn” töï ñeán nôi, Ñeàu quaùn nhö vaäy khoâng gì chaúng thoâng.
Laø phaùp “Thaät Taùnh” raïng ngôøi, 85
Neân goïi Baùt Nhaõ muoân ñôøi an cö. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ thaäm thaâm 32,
84 Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm laêm hoøa haøi.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ bi töø 31, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm tö löu truyeàn. Hoûi Thieän Hieän côù söï ngoïn ngaønh,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, “Maø noùi saéc thaûy chaúng sanh,
Noùi vôùi Ngaøi Xaù Lôïi Töû raèng : Thôøi chaúng phaûi saéc thaûy” thanh tònh roài.
Sao quaùn caùc phaùp toaøn naêng, Thieän Hieän noùi : Saéc, saéc khoâng taùnh,
Ñeå ñöôïc Baùt Nhaõ thöôøng haèng Maät Ña. Trong taùnh khoâng khoâng taùnh coù sanh,
Nghóa laø quaùn saâu xa caùc phaùp, Cuøng khoâng coù saéc roõ raønh
Phi voâ thöôøng dung naïp phi thöôøng, Thoï, töôûng, haønh, thöùc ... laäp thaønh treân ñaây.
Phi laïc phi khoå töïa nöông, Vöøa luùc aáy Xaù Lôïi Töû hoûi 33:
Phi ngaõ voâ ngaõ an khöông muoân nghìn. Duyeân côù naøo maø noùi roõ raøng :
Phi baát tònh phi tònh maõi maõi, “Muoân saéc ... baát nhò” hoaøn toaøn,
11 12
“Ñeàu chaúng phaûi saéc ... thaûy” an ñaïo ñôøi. Saéc vaø voâ sanh dieät khaùc chi,
Thieän Hieän ñaùp : Xaù Lôïi löu yù, Voâ sanh töùc saéc thuaän tuøy,
“Hoaëc saéc ... hoaëc baát nhò” phaùp ngoâi, Cho ñeán caùc phaùp khoâng gì caùch xa.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng ngoaøi, Xaù Lôïi Töû nghe qua hoan hyû,
Cuõng ñeàu nhö vaäy muoân loaøi töông öng. Nguyeän moät loøng tín söï phuïng haønh,
Taát caû vaäy töông öng ñeàu chaúng, Ñoàng nhau tu taäp tònh thanh,
Cuõng chaúng phaûi raèng baát töông öùng, Quaùn Haïnh “Baát Nhò” troïn thaønh Nhö Lai.
Chaúng höõu ... voâ saéc sao döøng,
Chaúng höõu kieán; ... ñoái; ... töôùng ñoàng ñeàu nhau. ]
Xaù Lôïi Töû, tröôùc sau nhôù maõi,
Saéc baát nhò, chaúng phaûi saéc maø, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñaâu xa,
Ñeán taát caû phaùp Maät Ña kòp thôøi. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
86 MAÄT ÑA
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 34, Phaåm Voâ Sanh, thöù 87
Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm möôi saùu roài.
Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû, 87
Hoûi Thieän Hieän duyeân söï theá naøo, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 35,
Maø noùi saéc baát nhò vaøo, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ troïn laønh,
Khoâng loãi phaùp soá coøn cao lôùn maø ... Thöôøng quaùn caùc phaùp chung quanh,
Thieän Hieän ñaùp : Xaù Lôïi neân bieát, Ñeå thaáy ñöôïc “Ngaõ Voâ Sanh” tònh haèng.
13 Thaáy höõu tình, maïng, sanh, döôõng giaû,
Hoaëc : Só phu, boå ñaëc giaø la,
14
YÙ sanh, taùc giaû, nho ñoàng, Ñem voâ sôû ñaéc laäp thaønh tieän phöông.
Thoï ..., tri ..., kieán giaû ngoaøi trong coù gì ... Xaù Lôïi Töû ! Chaùn chöôøng chôù muoán 40,
Baïch Theá Toân, chö vò Boà Taùt 36, Khieán baát sanh phaùp chuoäng noù sanh,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ haønh thaâm, Cuõng chaúng khieán phaùp ñaõ sanh,
Thöôøng quaùn caùc phaùp chaúng laàm, Vì töï taùnh phaùp khoâng thaønh muoân nôi !
Voâ sanh voán saéc, tònh taâm hoøa haøi, 88
Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 37, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 41,
Hoûi Thieän Hieän cöù vaäy giöõ gìn, Voâ Sanh phaåm thöù taùm möôi taùm roài.
Nhaân giaû, ñeán Ngaõ, Höõu tình ... Xaù Lôïi Töû, laõnh hoäi toái thaéng,
Cho ñeán Saéc, thoï ... muoân nghìn voâ sanh. Phaùp ñaõ sanh chaúng muoán khieán sanh,
Neáu nhö theá sao thaønh saùu thuù, Töï taùnh voán ñaõ khoâng thaønh,
Ñeå thoï sanh ñaày ñuû choán nôi, Saùu Ba La Maät ... troïn laønh saâu xa.
Roài nhieàu sai khaùc di dôøi, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 42,
Döï Löu ... La Haùn chaúng rôøi yù treân. Hoûi Thieän Hieän ñeå töï saùng loøng,
Thieän Hieän ñaùp : OÂng neân saùng toû 38: Ngaøi muoán khieán noù sanh khoâng ?
Chaúng phaûi toâi trong coù voâ sanh, Hay chaúng muoán “baát sanh” trong ñaïo hoaøi.
Nhìn thaáy saùu thuù ngoïn ngaønh, Xaù Lôïi Töû ! hai phaùp ñoái ñaõi ...,
Cho ñeán muoân phaùp roõ raønh suoát xuyeân. Chaúng töông öng chaúng phaûi baát töông,
Laïi vaày nöõa, oâng chuyeân nieäm khôûi 39, Vì ñeàu nhaát töôùng taän töôøng,
Chaúng phaûi toâi trong vôùi voâ sanh, Cuõng goïi voâ töôùng muoân ñöôøng thoâng khai.
Cuõng chaúng khôûi töôûng nan haønh, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 43,
15 16
Khen Thieän Hieän, töø tröôùc ñeán giôø, Tònh luoân caùc phaùp ... trong ngaàn,
Ngaøi baäc ñeä nhöùt, tuøy cô, Ñeán Boà Ñeà Ñaïo chuyeân caàn tònh qua.
Theo choã gaïn hoûi chaúng heà cho qua. Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi Töû hoûi :
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña, Sao tu haønh phaûi khôûi tònh chi ?
Voâ Sanh hai phaåm Phaät Ñaø noùi xong ... Thieän Hieän, ñaùp laïi nhôù ghi,
Moät theá gian phaùp, hai thì xuaát gian ...
] 1- Sao laø Theá Gian phaùp boá thí 45?
Chaáp “ba luaân” suy nghó nhö vaày :
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Mình, ngöôøi, cuûa thí vôi ñaày,
HA TAÙT
Vì cuøng gian theá döïng xaây ñoàng haønh.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA 2- Xuaát theá gian, thanh tònh boá thí 46?
MAÄT ÑA Nghóa ba luaân vöôït trí phaøm phu,
Phaåm Tònh Ñaïo, thöù 89 Mình, ngöôøi, cuûa thí môø lu,
Tuy ñeàu hoài höôùng, hình thuø caùch xa.
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû,
89
Caùc phaùp kia tuaàn töï nhö treân,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 44,
Tu hoïc Baùt Nhaõ vöõng beàn,
Tònh Ñaïo phaåm thöù taùm möôi chín roài.
Tònh Ñaïo an laäp tieán leân muoân ñôøi.
Thieän Hieän noùi nhöõng lôøi xuyeân suoát
90
Xaù Lôïi Töû nguyeän thuoäc cho raønh,
Cuøng chö Boà Taùt tu haønh,
Tònh Ñaïo phaåm thöù chín möôi chaün roài.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ tònh thanh khoâng löôøng.
18
Neân tònh : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc,
Saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp traàn,
17
Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi neân bieát, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Neáu Boà Taùt nghe thuyeát Kinh naøy,
Taâm khoâng meâ hoaëc saâu daøy, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Ñaïi bi taùc yù, roõ baøy suoát xuyeân. MAÄT ÑA
Xaù Lôïi hoûi Thieän Hieän Toân giaû 48, Phaåm Thieân Ñeá, thöù 91
Neáu Boà Taùt ñaõ truï an laønh,
Muoân loaøi ñaïo quaû cuõng thaønh, 91
Nhö vaäy Boà Taùt chuùng sanh khaùc gì ? Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 51,
Thieän Hieän ñaùp : Khi ñaõ troâng thaáy 49, Thieân Ñeá phaåm thöù chín möôi moát roài.
Naêng nhö thaät laáy ñuùng nghóa saâu, Luùc baáy giôø, Trôøi Tam Thieân giôùi,
Vì sao ? Muoân loaïi ... coù ñaâu ! Boán Ñaïi Thieân Vöông tôùi ñuû ñaày,
Taùc yù cuõng vaäy ... ñaïo maàu hieän ra. Trôøi Thieân Ñeá Thích vui vaày,
Xaù Lôïi Töû ! Duyeân ñaõ nhö vaäy, Voâ löôïng Thieân chuùng döïng xaây hoäi veà.
Neân Boà Taùt xaây döïng truï ngay, Caùc Thieân chuùng nhôø thaéng nghieäp caûm 52,
Ñaïi bi taùc yù ñeâm ngaøy, Dieäu thaân quang theo baùm ñeâm ngaøy,
Ñeå ñöôïc lôïi ích saâu daøy thieát thaân. Tuy khoâng ñöôïc saùng xa thay,
Luùc baáy giôø Phaät khen Thieän Hieän 50, Nhö laø aùnh saùng Phaät baøy khaép nôi ...
Hay thay nhieàu taøi bieän saâu xa, Luùc baáy giôø trôøi Thieân Ñeá Thích 53,
Vì haøng Boà Taùt noùi ra, Baïch Thieän Hieän phaân tích saâu xa,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña löu truyeàn ... Sao laø Boà Taùt Maät Ña ?
Sao laø Boà Taùt hoïc Ba La naøy ?
19 Thieän Hieän ñaùp : Hay thay ! Thieân chuùng 54,
Toâi seõ nöông löïc Phaät truøng tuyeân,
20
Nhö coù Boà Taùt tinh chuyeân, Laïi vaày nöõa, oâng ngoài xuoáng ñoù,
Hoïc Ba La Maät truï yeân coõi loøng. Ñeå nghe roõ : Boà Taùt Maät Ña,
Kieàu Thi Ca, caùc oâng neân bieát 55, Töông öng Nhöùt Thieát Trí maø,
Neân phaùt taâm thaáu trieät Boà Ñeà, Duøng “Voâ Sôû Ñaéc” haøi hoøa vöôït sieâu.
Chö Thieân sanh töû chaùn cheâ, Laïi vaày nöõa, neáu coù Boà Taùt 59,
Nguyeän hoïc Baùt Nhaõ, laø veà vôùi ta. Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Vì sao vaäy ñaõ laø Thaéng Só 56, Thöôøng quaùn caùc phaùp saâu xa,
Caøng neân caàu quaû vò Toái Toân, Thaám nhuaàn, nöông töïa khoâng ngaõ sôû ñaâu ?
Ta duøng phaåm loaïi baûo toàn, Laïi thöôøng quaùn taâm caàu hoài höôùng 60,
Chaúng laøm ngaên ngaïi, oân hoøa tieán tu. Chaúng hôïp taâm voâ thöôïng Phaät Ñaø,
Coøn oâng hoûi, ngöôøi tu Boà Taùt 57 Hai taâm : Voâ Sôû Höõu maø,
Ñeå ñöôïc vaøo Baùt Nhaõ Maät Ña, Neân baát khaû ñaéc saâu xa trong ngoaøi.
OÂng neân nghe roõ saâu xa, Kieàu Thi Ca ! Hai taâm buoâng xaû,
Vì ñaây laø phaùp Phaät Ñaø möôøi phöông. Neân phi taâm, baát khaû tö nghì,
Neáu Boà Taùt ñem taâm töông öùng, Thöôøng quaùn nhö vaäy haøo ly,
Nhöùt Thieát Trí Trí, vöõng vaøng roài, Ma Ha Boà Taùt tu trì Maät Ña.
Duøng voâ sôû ñaéc khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Toân Giaû Thieän Hieän 61,
Suy nghó caùc phaùp : ... trong ngoaøi khaép nôi ! Baûo Ñeá Thích phaùt nguyeän tònh thanh,
92 Vì : Saéc, Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh ...
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 58, Cuøng chö Boà Taùt : Taùnh khoâng coù, maø
Thieân Ñeá phaåm thöù chín möôi hai roài. Kieàu Thi Ca baáy giôø hoûi roõ 62,
21 22
Sao Boà Taùt phaûi toû Maät Ña ? Luùc baáy giôø Xaù Lôïi Töû nghó :
Roài chaúng neân truï choã maø, Neáu Boà Taùt vôùi yù nghóa treân,
Mong Ngaøi giaûi thích saâu xa yù naøy ! Laøm sao Baùt Nhaõ truï neân,
Thieän Hieän ñaùp : Hay thay Ñeá Thích 63, Ñeå Ba La Maät vöõng beàn an cö ?
Ñeå tu haønh ñeán ñích Phaät Ñaø, Thieän Hieän bieát, töï taâm Xaù Lôïi 66,
“Chaúng neân truï” chuùt gaàn xa, Môùi noùi raèng : Phaät khôûi truï chi,
Vì “höõu sôû ñaéc” Maät Ña taïm thôøi ... Muoân phaùp chaúng khaù ñöôïc gì,
93 Lôïi Töû hieåu ñöôïc tö nghì muoân nôi.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 64, 95
Phaåm Thieân Ñeá thöù chín möôi ba roài. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 67,
Laïi vaày nöõa chuùng hoäi Ñeá Thích, Thieân Ñeá phaåm thöù chín möôi laêm roài.
Ñeå tu haønh ñeán ñích Phaät Ñaø, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
“Chaúng neân truï” chuùt gaàn xa, Daïy baûo Ngaøi Xaù Lôïi saâu xa,
Vì “höõu sôû ñaéc” Maät Ña taïm thôøi. Boà Taùt tuy truï Maät Ña,
94 Ñoàng vôùi chö Phaät haèng haø möôøi phöông.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 65, Vôùi caùc phaùp thöôøng khoâng choã truï,
Phaåm Thieân Ñeá thöù chín möôi boán roài. Cuõng chaúng phaûi chaúng truï bao la,
Laïi vaày nöõa chuùng hoäi Ñeá Thích, Tuy truï Baùt Nhaõ Maät Ña,
Ñeå tu haønh ñeán ñích Phaät Ñaø, Vôùi phaùp chaúng truï cuõng laø truï ñaây.
“Chaúng neân truï” chuùt gaàn xa, Vì sao vaäy ? Phaùp vaø caùc phaùp,
Vì “höõu sôû ñaéc” Maät Ña taïm thôøi, Khoâng hai töôùng dung naïp vaøo nhau,
23 24
Boà Taùt tu Baùt Nhaõ saâu 68 Môùi baûo raèng : Chöõ nghóa noùi ra,
Ñem “Voâ Sôû Ñaéc” laøm ñaàu töïa nöông ... Ta chöa töøng coù giaûi qua,
Laáy gì nghe ñöôïc cuøng laø hieåu saâu.
] Vì Baùt Nhaõ nhieäm maàu thaêm thaúm,
Vaên töï ngoân thuyeát laém xa lìa,
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Ngöôøi nghe, ngöôøi noùi ñaây kia,
HA TAÙT
Cho ñeán hieåu ñöôïc phaân chia sao ñaønh ?
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Chö Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc,
MAÄT ÑA Chöùng Voâ Thöôïng ñaït quaû Boà Ñeà,
Phaåm Chö Thieân Töû, thöù 96 Duøng thaân bieán hoùa voâ bôø,
Thieân Töû phaûi bieát tuøy cô thoâi maø ...
96 Chö Thieân Töû, nhö ñaõ trong moäng 71,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 69, Thaáy Ñöùc Phaät ñoäng tònh baûo khuyeân ...
Phaåm Chö Thieân Töû chín möôi saùu roài. Nhö trong hang nuùi noùi chuyeàn 72,
Luùc baáy giôø, chuùng hoäi Thieân Töû, Giöõa hai ngöôøi phaùt aét bieàn bieät aâm ...
Thaàm hieän leân yù töï coõi loøng, Nhö huyeãn sö taàm giöõa ñöôøng xaù 73,
Döôïc Xoa noùi maät chuù khoâng, Hieän Phaät thaân, vaø caû ngöôøi nghe,
Nhöng vaãn nghe hieåu ñöôïc trong muoân ngaøn. Muoân phaùp nhö huyeãn taïm khoe,
Coøn Thieän Hieän giaûng veà Baùt Nhaõ, Trong Kinh Baùt Nhaõ chôû che khaép mieàn.
Ba La Maät Ña khaù laém lôøi, Luùc baáy giôø, Thieân Töû laïi nghó 74,
Maø sao Thieân Töû roái bôøi, Thieän Hieän vì Baùt Nhaõ Kinh naøy,
Chaúng hieåu gì heát ñaïo ñôøi khoù phaân ! 26
Thieän Hieän bieát töôøng taän Thieân Töû 70,
25
Tuy ñem kheùo leùo dieãn baøy, Thieän Hieän bieát chuùng hoäi coøn thaáy,
Nhöng yù saâu thaúm, trao ngay khoù roài ...? Neân môùi coøn chaáp laáy seû sang,
Thieän Hieän bieát, hoäi chuùng nhö vaäy 75, Muoân phaùp huyeãn hoùa moäng maøng,
Baûo hoï raèng : phaûi thaáy ñuoâi ñaàu, Töï taùnh khoâng coù laønh an khaép mieàn ...
Vì saéc ... chaúng phaûi thaúm saâu, Luùc baáy giôø Chö Thieân Töû hoûi 80,
Cuõng chaúng phaûi coù nhieäm maàu maø ra ... Toân giaû Thieän Hieän noùi raát nhieàu,
Vì saéc ... taùnh chaúng khaù maø ñöôïc, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng vöôït sieâu,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc böôùc theo daàn, Hay nhö moäng huyeãn sôùm chieàu laïi tan.
Cho ñeán muoân phaùp caûnh traàn, Thieän Hieän ñaùp : Roõ raøng roài ñoù 81,
Cuõng ñeàu nhö vaäy thieát thaân noùi gì 76? Töø Ngaõ, Saéc chaúng coù chaúng khoâng,
Luùc baáy giôø chö vò Thieân Töû 77, Nieát Baøn cuõng chaúng ngoaøi trong,
Nghó Thieän Hieän caên cöù tu haønh, Vì ñeàu khoâng coù hai, doøng suoát xuyeân.
Maø noùi nhöõng phaùp tònh thanh, ]
Ñeå ñöôïc lôïi ích an laønh muoân nôi ...
Thieän Hieän bieát bôûi taâm coøn thaáy 78, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Neân môùi coøn chaáp laáy seû sang,
Muoân phaùp huyeãn hoùa moäng maøng, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Töï taùnh khoâng coù laønh an muoân ñôøi ... MAÄT ÑA
97 Phaåm Thoï Giaùo, thöù 98
Phaåm Chö Thieân Töû chín möôi baûy roài. 98
27 Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 82,
Maõn Töø Töû, Ñaïi Muïc Kieàn Lieân,
28
Ngaøi Ñaïi Ca Dieáp, thöøa truyeàn, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñoàng vaäy thoâi ...
Ngaøi Chaáp Ñaïi Taïng, hieän tieàn Dieãn Na. 99
Cuøng caùc vò Thanh Vaên, Boà Taùt, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 85,
Ñoàng caát tieáng hoûi Baùt Nhaõ Kinh, Thoï Giaùo phaåm thöù chín möôi chín roài.
Cao saâu khoù thaáy khoù tin, Luùc baáy giôø, chuùng hoäi ñaûnh leã,
Mong Ngaøi Thieän Hieän nieäm tình baûo trao. A La Haùn, voâ keå nöõ nam,
Thieän Hieän ñaùp : Bieát bao Boà Taùt 83, Tu haønh Baùt Nhaõ roài laøm,
Truï baát thoái ñaït quaû saâu xa, Cuõng coù theå ñöôïc bao haøm muoân nôi.
Nhöng vôùi Baùt Nhaõ Maät Ña, Vì sao vaäy ? Nhöõng ngöôøi theá aáy,
Thaúm saâu khoù thaáy ñeå maø vöôït leân ... Chaúng ñem khoâng vaø laáy baát khoâng,
Vì sao vaäy ? Chaúng neân taàm, töù, Roài phaân bieät phaùp nôi loøng,
Vöôït khoûi caûnh taàm, töù môùi hay, Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñoàng vaäy thoâi.
Nhieäm maàu vi dieäu roõ baøy, 100
Coâng naêng thaâm nhaäp hieän ngay nôi loøng. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ thaäm thaâm 86,
Laïi coù keû ñaõ xong Thaùnh Ñeá, Thoï Giaùo phaåm thöù moät traêm chaün roài.
A La Haùn, voâ keå nöõ, nam, Luùc baáy giôø chuùng hoäi ñaûnh leã,
Tu haønh Baùt Nhaõ roài laøm, A La Haùn voâ keå nöõ nam,
Cuõng coù theå ñöôïc bao haøm muoân nôi ... Tu haønh Baùt Nhaõ roài laøm,
Vì sao vaäy ? Nhöõng ngöôøi theá aáy 84, Cuõng coù theå ñöôïc bao haøm muoân nôi.
Chaúng ñem khoâng, vaø laáy baát khoâng, Vì sao vaäy ? Nhöõng ngöôøi theá aáy,
Roài phaân bieät saéc ... nôi loøng, Chaúng ñem khoâng vaø laáy baát khoâng,
29 30
Roài phaân bieät phaùp nôi loøng, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñoàng suoát xuyeân. 1- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Tuøy Thuaän” thöù 71.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, Theo y Kinh : Baáy giôø, Maõn Töø Töû thöa Phaät raèng :
Vì Thieân Töû noùi Baùt Nhaõ Kinh, Baïch Theá Toân ! Nhö Lai tröôùc kia khieán Toân giaû
Cao saâu khoù thaáy khoù nhìn, Thieän Hieän vì caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt tuyeân noùi Baùt
Nhaõ Ba La Maät Ña, maø nay côù gì beøn thuyeát Ñaïi
Duy baäc cöïc Thaùnh ñaêng trình Giaùc Hoa. Thöøa ?
Vöøa luùc aáy Xaù Lôïi Töû hoûi 87:
2- Caâu naøy laø cuûa Thieän Hieän Toân giaû : Thieän
Baùt Nhaõ Kinh hoäi ñuû Tam Thöøa, Hieän baïch Phaät : Baïch Theá Toân, con tröôùc giôø ñaõ
Cho ñeán Voâ Thöôïng Ñaïi Thöøa, thuyeát Ñaïi thöøa haàu khoâng traùi vöôït Baùt Nhaõ Ba La
Bieän taøi taát caû sôùm tröa ñuû ñaày ... Maät Ña chöù ? Phaät baûo, oâng tröôùc giôø ñaõ thuyeát
Ñaïi thöøa, ñoái vôùi Baùt Nhaõ thaûy ñeàu “Tuøy Thuaän”,
Thieän Hieän ñaùp : Thaät vaäy, thaät vaäy 88, khoâng coù traùi vöôït, vì taát caû Thieän phaùp, Boà Ñeà
Ñuùng nhö lôøi bieát thaáy cuûa oâng, phaàn, hoaëc Thanh Vaên phaùp, hoaëc Ñoäc Giaùc phaùp,
Ba La Baùt Nhaõ saùng trong, hoaëc Boà Taùt phaùp, hoaëc caùc Phaät phaùp khaùc, taát
caû nhö vaäy khoâng phaùp naøo chaúng nhieáp vaøo Baùt
Ñem voâ sôû ñaéc, vun troàng tieän phöông.
Nhaõ Ba La Maät Ña.
Xaù Lôïi Töû, phaûi thöôøng quaùn chieáu,
3- Nhöõng gì laø taát caû Thieän phaùp : 6 phaùp Ba La
Taát caû phaùp ñöôïc hieåu nhö treân, Maät Ña; 4 tónh löï; 4 voâ löôïng; 4 voâ saéc ñònh; 4 nieäm
Ba La Baùt Nhaõ laøm neàn, truï; 4 chaùnh ñoaïn; 4 thaùnh ñaïo chi; 3 giaûi thoaùt moân;
Tu hoïc chaùnh phaùp vöõng beàn an cö ... 5 nhaõn; 6 thaàn thoâng; Phaät 10 löïc; 4 voâ sôû uùy; 4 voâ
ngaïi giaûi; ñaïi töø, ñaïi bi, ñaïi hyû, ñaïi xaû; 18 phaùp
Phaät baát coïng, nhaát thieát trí, ñaïo töôùng trí; Nhaát
HA TAÙT
thieát töôùng trí, voâ vong thaát phaùp; Haèng truï xaû
taùnh v.v... Taát caû phaùp nhö
]
32
31
vaäy thaûy ñeàu chaúng töông öng, chaúng phaûi chaúng bieân - Nhaõn, xöù, tyû, thieät, thaân, yù xöù voâ bieân, neân
töông öng, chaúng phaûi höõu saéc, chaúng phaûi voâ saéc, phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Saéc
chaúng phaûi höõu kieán, chaúng phaûi voâ kieán, chaúng xöù, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù voâ bieân, neân phaûi
phaûi höõu ñoái, chaúng phaûi voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Nhaõn giôùi,
töôùng, choã goïi voâ töôùng. Do vì nhaân duyeân ñaây, neân saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi vaø nhaõn xuùc, nhaõn xuùc
oâng (Thieän Hieän) tröôùc kia ñaõ thuyeát Ñaïi thöøa ñoái laøm duyeân sanh ra caùc thoï voâ bieân, neân phaûi bieát
vôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thaûy ñeàu tuøy thuaän, Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Cho ñeán yù giôùi
khoâng choã traùi vöôït. voâ bieân, neân phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ
4- Thieän Hieän do vì nhaân duyeân ñaây, neân oâng tröôùc bieân - Phaùp giôùi, yù thöùc giôùi vaø yù xuùc, yù xuùc
ñaây ñaõ thuyeát Ñaïi thöøa ñoái vôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät laøm duyeân sanh ra caùc thoï voâ bieân, neân phaûi bieát
Ña thaûy ñeàu tuøy thuaän, khoâng choã traùi vöôït. Hoaëc Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Xin trích trong
thuyeát Ñaïi thöøa thôøi laø ñaõ thuyeát Baùt Nhaõ Ba La Taâm Kinh : “... Xaù Lôïi Töû ! Thò chö phaùp khoâng
Maät Ña, hoaëc thuyeát Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thôøi laø töôùng, baát sanh, baát dieät, baát caáu, baát tònh, baát
ñaõ thuyeát Ñaïi thöøa, vì hai phaùp nhö theá khoâng coù taêng, baát giaûm; thò coá khoâng trung voâ saéc, voâ thoï,
rieâng khaùc nhau vaäy. töôûng, haønh, thöùc, voâ nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù,
voâ saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp; voâ nhaõn giôùi naõi
5- Baáy giôø cuï thoï Thieän Hieän thöa Phaät raèng : Baïch
chí voâ yù thöùc giôùi, voâ voâ minh dieäc voâ voâ minh taän,
Theá Toân ! Thôøi tröôùc Boà Taùt Ma Ha Taùt chaúng khaù
voâ khoå, taäp, dieät, ñaïo; voâ trí dieäc voâ ñaéc; dó voâ sôû
ñöôïc, thôøi sau Boà Taùt Ma Ha Taùt chaúng khaù ñöôïc,
ñaéc coá ...”.
thôøi giöõa Boà Taùt Ma Ha Taùt chaúng khaù ñöôïc. (3 thôøi
: Quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai Boà Taùt ñeàu chaúng khaù 7- Baïch Theá Toân ! Töùc Saéc, Boà Taùt voâ sôû höõu
ñöôïc). Ñieàu naøy cuõng ñaõ noùi leân teân phaåm “Voâ Sôû chaúng khaù ñöôïc - Lìa Saéc, Boà Taùt voâ sôû höõu chaúng
Ñaéc”. khaù ñöôïc ... cho ñeán saéc, thoï, töôûng, haønh thöùc hay
saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp ... vaø ñeán taát caû
- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” thöù 72.
phaùp cuõng voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc.
6- Baïch Theá Toân ! Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc voâ
8- Baïch Theá Toân ! Ñoái vôùi taát caû phaùp, ñem taát caû
bieân, neân phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ
chuûng taùnh, taát caû nôi choã, taát caû thôøi gian ñeå
33
34
tìm Boà Taùt Ma Ha Taùt ñeàu khoâng thaáy ñaâu heát, gian tìm Boà Taùt ñeàu khoâng thaáy ñaâu heát, troïn
troïn chaúng khaù ñöôïc, vaäy thì laøm sao khieán toâi ñem chaúng khaù ñöôïc, laøm sao khieán toâi ñem Baùt Nhaõ daïy
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt baûo daïy trao caùc Boà Taùt ? ... Boà Taùt Ma Ha Taùt chæ
Ma Ha Taùt ñöôïc. coù giaû danh ? ... nhö noùi ngaõ thaûy roát raùo chaúng
9- Baïch Theá Toân ! Boà Taùt Ma Ha Taùt chæ coù giaû sanh ? ... Caùc phaùp cuõng vaäy ñeàu voâ töï taùnh ? ... Saéc
danh, nhö noùi ngaõ thaûy roát raùo chaúng sanh, caùc thaûy caùc phaùp roát raùo chaúng sanh ? ... neáu roát raùo
phaùp cuõng vaäy ñeàu khoâng töï taùnh. Baïch Theá Toân ! chaúng sanh thôøi chaúng goïi saéc thaûy ? ... toâi ñaâu coù
Saéc thaûy caùc phaùp roát raùo chaúng sanh, neáu roát raùo theå ñem roát raùo chaúng sanh thôøi chaúng goïi saéc
chaúng sanh, thôøi chaúng goïi saéc thaûy. Baïch Theá Toân ! thaûy ? ... toâi ñaâu coù theå ñem roát raùo chaúng sanh laø
Toâi ñaâu coù theå ñem roát raùo chaúng sanh laø Baùt Nhaõ Baùt Nhaõ, daïy baûo daïy trao roát raùo chaúng sanh laø
Ba La Maät Ña daïy baûo daïy trao roát raùo chaúng sanh laø caùc Boà Taùt ? ... lìa roát raùo chaúng sanh cuõng khoâng
caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt, lìa roát raùo chaúng sanh cuõng coù Boà Taùt naêng tu haønh voâ thöôïng chaúng Boà
khoâng coù Boà Taùt Ma Ha Taùt naêng tu haønh Voâ Ñeà ? ... Boà Taùt nghe taùc leân thuyeát naøy, taâm kia
thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà. Baïch Theá Toân ! Neáu Boà chaúng kinh chaúng khuûng, chaúng boá, chaúng chìm,
Taùt nghe taùc leân thuyeát naøy, taâm kia chaúng kinh, chaúng ñaém, cuõng chaúng lo buoàn aên naên, phaûi bieát
chaúng khuûng, chaúng boá, chaúng chìm, chaúng ñaém, Boà Taùt naøy naêng tu haønh Baùt Nhaõ.
cuõng chaúng lo buoàn aên naên, phaûi bieát Boà Taùt naøy 11- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
laø naêng tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. duyeân vì côù naøo noùi Boà Taùt thôøi tröôùc ..., thôøi sau...,
10- Theo y Kinh vaên : Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän thôøi giöõa ñeàu chaúng khaù ñöôïc - Ngaøi Thieän Hieän
Hieän raèng : Vì duyeân côù naøo noùi ... Boà Taùt Ma Ha ñaùp : Naøy Xaù Lôïi Töû : Vì höõu tình voâ sôû höõu..., vì
Taùt thôøi tröôùc ..., thôøi sau ..., thôøi giöõa ... chaúng khaù höõu tình khoâng ..., vì höõu tình xa lìa ..., vì höõu tình
ñöôïc ? ... Saéc thaûy voâ bieân ? ... töùc saéc thaûy Boà Taùt khoâng coù töï taùnh, neân Boà Taùt : tröôùc, sau, giöõa
voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc; lìa saéc thaûy ... cuõng ñeàu chaúng khaù ñöôïc. Vì sao ? Vì trong höõu tình voâ sôû
chaúng khaù ñöôïc ? ... toâi ñoái vôùi taát caû phaùp, ñem höõu, khoâng, xa lìa, khoâng coù töï taùnh neân Boà Taùt
taát caû chuûng taùnh, taát caû nôi choã, taát caû thôøi chaúng khaù ñöôïc vaäy.
35 36
12- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” thöù 73. ñoái vôùi phaùp traàn.
Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Nhó giôùi voâ sôû höõu, 16- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 77.
neân Boà Taùt Ma Ha Taùt thôøi tröôùc, sau, giöõa chaúng - Theo Kinh vaên : Vì taùnh Dò sanh ñòa phaùp khoâng,
khaù ñöôïc. Thanh giôùi, nhó thöùc giôùi vaø nhó xuùc, nhó neân Dò sanh ñòa phaùp voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc
xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï voâ sôû höõu, neân Boà v.v... ÔÛ ñaây laïi noùi veà taùnh Thaân giôùi ñoái vôùi xuùc
Taùt thôøi tröôùc, sau, giöõa chaúng khaù ñöôïc. Nhó giôùi traàn.
khoâng, neân Boà Taùt thôøi tröôùc, sau, giöõa chaúng khaù 17- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 78.
ñöôïc - Xin noùi theâm phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” thöù 72 thì
noùi veà nhaõn töông öng vôùi saéc; ñeán phaåm 73 naøy thì - Theo Kinh vaên : Nhö danh khoâng giaûi thoaùt moân duy
noùi veà nhó töông öng vôùi thanh. khaùch sôû nhieáp, vôùi möôøi phöông ba ñôøi khoâng töø
ñaâu ñeán, khoâng choã ñeán ñi, cuõng khoâng choã truï
13- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc thöù 74. v.v...
- Theo Kinh vaên : Phaåm naøy noùi taát caû Ñaø La Ni 18- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 79.
moân voâ sôû höõu, neân Boà Taùt thôøi tröôùc sau giöõa
chaúng khaù ñöôïc v.v... ÔÛ ñaây laïi noùi veà Tyû giôùi ñoái - Theo Kinh vaên : Boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán,
vôùi höông traàn. thieàn ñònh, trí hueä (Luïc Ba La) phi ngaõ, cuõng khoâng
tan maát v.v... Vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân
14- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc thöù 75. thuyeát laø : Caùc phaùp cuõng vaäy, ñeàu khoâng coù töï
- Theo Kinh vaên : Phaåm naøy noùi veà taùnh nhaõn giôùi taùnh; caùc phaùp vaéng laëng cuõng khoâng tan maát - Vì
khoâng. Vì côù sao ? Vì trong taùnh nhaõn giôùi khoâng, neáu phaùp vaéng laëng taùnh voâ taän vaäy.
nhaõn giôùi voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc, neân Boà Taùt 19- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 80.
cuõng voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc v.v... ÔÛ ñaây laïi
Theo Kinh vaên : Caùc phaùp voâ nhieãm cuõng khoâng tan
noùi veà Thieät giôùi ñoái vôùi vò traàn. maát - Vì duyeân côù naøy neân toâi taùc leân thuyeát laø :
15- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc thöù 76. Caùc phaùp cuõng vaäy, ñeàu khoâng coù töï taùnh.
- Theo Kinh vaên : Taùnh cuûa caùc caên khoâng neân 20- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 81.
chaúng khaù ñöôïc v.v... ÔÛ ñaây laïi noùi veà taùnh YÙ Theo Kinh vaên : Caùc phaùp baûn taùnh khoâng vaäy,
giôùi 38
37
neáu phaùp baûn taùnh khoâng, thôøi chaúng theå thi thieát caùc phaùp cuõng nhö vaäy.
hoaëc sanh, hoaëc dieät, hoaëc truï, hoaëc dò, do vì duyeân 25- Thieän Hieän Toân giaû baïch Theá Toân : Saéc baát
côù naøy, neáu roát raùo chaúng sanh, thôøi chaúng goïi teân sanh thôøi chaúng phaûi saéc. Vì sao ? Vì saéc cuøng vôùi
(Danh) v.v... baát sanh khoâng coù hai, khoâng hai phaàn, vì phaùp baát
21- Do vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân thuyeát laø : sanh phi nhaát phi nhò phi ña phi dò, vaäy neân saéc baát
Lìa roát raùo chaúng sanh, cuõng khoâng coù Boà Taùt naêng sanh, thôøi chaúng phaûi saéc ... cho ñeán caùc phaùp cuõng
haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. ñeàu nhö vaäy (phaàn chuù thích naøy chæ cho caâu : Saéc
22- Thieän Hieän noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Caùc Boà Taùt khi töùc thò khoâng, khoâng töùc thò saéc, thoï töôûng haønh
tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, chaúng thaáy caùc thöùc dieäc phuïc nhö thò - trong Taâm Kinh Baùt Nhaõ).
phaùp coù giaùc coù duïng, maø thaáy taát caû phaùp nhö 26- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 83.
huyeãn söï, nhö moäng caûnh, nhö töôïng, nhö vang, nhö - Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Boá
boùng saùng, nhö aùnh naéng, nhö khoâng hoa, nhö thaønh thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä
taàm höông, nhö vieäc bieán hoùa, ñeàu chaúng phaûi thaät (Luïc Ba La Maät) baát sanh, thôøi chaúng phaûi Baùt Nhaõ
coù (xin noùi theâm : Giaùc laø bieát laø thuoäc veà Naêng, Ba La Maät Ña; Vì côù sao ? Vì phaùp baát sanh phi nhaát
Duïng laø duøng thuoäc veà Sôû). phi nhò phi ña phi dò - Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
23- Xaù Lôïi Töû ! Do vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà “Baát Sanh” theo Baùt Nhaõ.
thuyeát Voâ Sôû Ñaéc, nghóa laø taâm kia chaúng kinh, 27- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Saéc, thoï, töôûng,
chaúng khuûng, chaúng boá, chaúng chìm, chaúng ñaém, haønh, thöùc baát dieät, thôøi chaúng phaûi saéc ... thöùc; Vì
cuõng chaúng lo aên naên, phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt saéc ... thöùc cuøng vôùi baát dieät khoâng coù hai, khoâng
naøy, naêng tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. hai phaàn - Vì côù sao ? Vì phaùp baát dieät phi nhaát phi
24- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 82. nhò phi ña phi dò, vaäy neân saéc baát dieät, thôøi chaúng
- Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû thöa Phaät : Caùc Boà phaûi saéc ... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, quaùn caùc Ñoaïn naøy noùi veà “Baát Dieät” theo Baùt Nhaõ.
phaùp ñoái saéc chaúng thoï chaúng laáy, chaúng chaáp 40
chaúng ñaém, cuõng chaúng thi thieát laø saéc - thoï, töôûng,
haønh, thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy; vaø cho ñeán
39
28- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Saéc, thoï, töôûng, Maät Ña quaùn caùc phaùp : phi thöôøng phi voâ thöôøng
haønh, thöùc baát nhò, thôøi chaúng phaûi saéc ... thöùc. Cho (chaúng thöôøng coøn maø cuõng chaúng laø maát) - Xin
ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn naøy noùi veà taïm noùi roõ : Nhìn veà hình thöùc thì thaáy roõ laø chaúng
phaùp “Baát nhò” theo Baùt Nhaõ. toàn taïi thöôøng coøn, nhìn veà phöông dieän baûn taùnh
29- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Saéc, thoï, töôûng, cuûa caùc phaùp thì roõ laø chaúng phaûi maát ñi - neân coù
haønh, thöùc vaøo baát nhò, khoâng coù loãi phaùp soá - Cho caâu : “Chuùng nhaân duyeân sanh phaùp, ngaõ thuyeát töùc
ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn naøy noùi veà thò khoâng, dieäc vi thò giaû danh, dieäc thò trung ñaïo
“Vaøo baát nhò, khoâng coù loãi phaùp soá” theo Baùt Nhaõ. nghóa” - nghóa laø : Muoân phaùp, hôïp bôûi caùc duyeân,
duyeân tan duyeân nhoùm ñöa chuyeàn coù khoâng, tuy
30- Theo y Kinh vaên : Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän
raèng giaû taïm caáy troàng, cuõng laø lyù ñaïo saùnh ñoàng
Hieän raèng : Noùi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt khi tu haønh
chôn nhö ...
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña quaùn caùc phaùp aáy. Sao goïi
Boà Taùt Ma Ha Taùt ? Sao goïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? 32- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 85.
Sao goïi quaùn caùc phaùp kia vaäy ? Thieän Hieän ñaùp : Vì - Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì duyeân côù naøo
loaøi höõu tình caàu Ñaïi Boà Ñeà, cuõng coù Boà Ñeà neân maø noùi saéc thaûy chaúng sanh, thôøi chaúng phaûi saéc
goïi Boà Taùt; naêng nhö thaät bieát töôùng taát caû phaùp thaûy ? Thieän Hieän ñaùp : Xaù Lôïi Töû ! Saéc, saéc taùnh
maø chaúng chaáp ñaém, neân laïi goïi Ma Ha Taùt; Nhöõng khoâng, trong taùnh khoâng ñaây khoâng coù sanh, khoâng
gì quaùn töôùng taát caû phaùp : nghóa laø neáu do töôùng coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy;
traïng caùc haønh nhö vaäy, bieåu hieän caùc phaùp, ñaây nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
saéc, ñaây thanh höông vò xuùc phaùp, ñaây noäi, ngoaïi, 33- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
ñaây höõu laäu, voâ laäu, ñaây höõu vi, voâ vi, nhöõng ñaáy duyeân côù naøo maø noùi saéc thaûy baát nhò, thôøi chaúng
laø thaûy teân taát caû phaùp. phaûi saéc thaûy ? Thieän Hieän ñaùp : Hoaëc saéc, hoaëc
31- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 84. baát nhò, hoaëc thoï töôûng haønh thöùc, hoaëc baát nhò,
- Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû ñaùp laïi lôøi hoûi taát caû nhö vaäy ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi baát
cuûa Ngaøi Xaù Lôïi Töû : Sao goïi quaùn caùc phaùp aáy ? töông öng, chaúng höõu saéc chaúng
Nghóa laø caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La 42
41
phaûi voâ saéc, chaúng höõu kieán chaúng phaûi voâ kieán, Ma Ha Taùt, khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, quaùn
chaúng höõu ñoái chaúng phaûi voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát caùc phaùp thaáy saéc voâ sanh roát raùo tònh vaäy; Thoï,
töôùng, choã goïi voâ töôùng - Xaù Lôïi Töû vì duyeân côù töôûng, haønh, thöùc ñeàu vaäy; cho ñeán caùc phaùp cuõng
naøy, neân toâi taùc leân thuyeát laø : “Saéc baát nhò, thôøi ñeàu nhö vaäy.
chaúng phaûi saéc, thoï töôûng haønh thöùc baát nhò, thôøi 37- Theo y Kinh vaên : Khi aáy, Xaù Lôïi Töû baûo Thieän
chaúng phaûi thoï töôûng haønh thöùc”. Cho ñeán taát caû Hieän raèng : Nhö toâi hieåu nghóa nhaân quaû vöøa noùi,
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. ngaõ, höõu tình thaûy voâ sanh; Saéc, thoï thaûy voâ sanh,
34- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 86. cho ñeán Nhö Lai phaùp voâ sanh, neáu nhö theá ñaáy, thôøi
saùu thuù thoï sanh leõ ra khoâng coù sai khaùc, chaúng
- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì duyeân
neân Döï Löu ... Nhaát Lai ... Baát Hoaøn ... A La Haùn;
côù naøo maø noùi saéc vaøo baát nhò khoâng coù loãi phaùp
chaúng neân Ñoäc Giaùc ... Boà Taùt ... Nhaát thieát töôùng
soá ö ? Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Xaù Lôïi Töû ! Saéc
trí ... cuõng chaúng neân ñöôïc naêm moùn Boà Ñeà.
chaúng khaùc voâ sanh dieät, voâ sanh dieät chaúng khaùc
saéc ... Do vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân thuyeát 38- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, cuï thoï Thieän Hieän ñaùp
laø : Saéc vaøo baát nhò khoâng coù loãi phaùp soá, thoï Xaù Lôïi Töû raèng : Chaúng phaûi toâi vôùi trong voâ sanh
töôûng haønh thöùc vaøo baát nhò khoâng coù loãi phaùp soá phaùp thaáy coù saùu thuù thoï sanh sai khaùc - Chaúng
... cho ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø caùc phaùp cuõng phaûi toâi vôùi trong voâ sanh phaùp thaáy coù keû naêng
ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn naøy noùi veà phaùp moân “Baát nhò” vaøo ñeå hieän quaùn - Chaúng phaûi toâi vôùi trong voâ
theo Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ. sanh phaùp thaáy coù ñöôïc Döï Löu quaû Döï Löu ... cho
ñeán Nhaát thieát töôùng trí vaø naêm moùn Boà Ñeà.
35- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Sanh, thöù 87.
39- Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Chaúng phaûi toâi vôùi
- Luùc baáy giôø cuï thoï Thieän Hieän baïch Phaät : Caùc
trong voâ sanh phaùp, thaáy coù Döï Löu vì quaû Döï Löu tu
Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, quaùn caùc phaùp thaáy
döùt ba kieát ñaïo; ... thaáy coù Nhaát lai vì quaû Nhaát Lai
ngaõ voâ sanh roát raùo tònh vaäy; thaáy höõu tình maïng
tu moûng tham, saân, si ñaïo; ... thaáy coù Baát Hoaøn vì
giaû, sanh giaû, döôõng giaû, só phu, boå ñaëc, giaø la, yù
quaû Baát Hoaøn tu döùt naêm thuaän haï
sanh, nho ñoàng, taùc giaû, thoï giaû, tri giaû, kieán giaû voâ
sanh roát raùo tònh vaäy. 44
36- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Caùc Boà Taùt
43
phaàn kieát ñaïo; ... thaáy coù A La Haùn vì quaû A La Haùn 42- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Ngaøi
tu döùt naêm thuaän thöôïng phaàn kieát ñaïo; ... thaâyù coù nay vì muoán khieán sanh noù sanh, hay vì muoán khieán
Ñoäc Giaùc vì Ñoäc Giaùc Boà Ñeà, tu ngoä duyeân khôûi baát sanh noù sanh ö ? Thieän Hieän ñaùp : Toâi chaúng
ñaïo; ... thaáy coù Boà Taùt vì ñoä voâ löôïng caùc höõu tình, muoán khieán sanh noù sanh, cuõng chaúng muoán khieán
neân tu nhieàu traêm nghìn nan haønh khoå haïnh, chòu ñuû baát sanh noù sanh - Vì sanh cuøng baát sanh hai phaùp nhö
voâ bieân caùc thöù khoå döõ doäi, maø caùc Boà Taùt Ma theá, ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi baát töông öng,
Ha Taùt laïi cuõng chaúng khôûi töôûng nan haønh khoå chaúng höõu saéc chaúng phaûi voâ saéc, chaúng höõu kieán
haïnh. Vì sao ? Vì chaúng phaûi truï töôûng nan haønh khoå chaúng phaûi voâ kieán, chaúng höõu ñoái chaúng phaûi voâ
haïnh môùi naêng vì voâ löôïng voâ soá voâ bieân höõu tình ñoái, ñeàu ñoàng nhaát töôùng choã goïi voâ töôùng.
laøm vieäc nhieâu ích - nhöng caùc Boà Taùt ñem voâ sôû 43- Theo y Kinh vaên “Quyeån thöù 75, hoäi thöù nhöùt,
ñaéc maø laøm phöông tieän ... phaåm Voâ Sanh thöù 20 - 2 (trang 728 - 729 taäp thöù 3).
40- Thieän Hieän noùi : Xaù Lôïi Töû ! Toâi chaúng muoán Khi aáy Xaù Lôïi Töû khen Thieän Hieän raèng : Vôùi trong
khieán baát sanh phaùp noù sanh, cuõng chaúng muoán nhöõng haïng ngöôøi thuyeát phaùp, nhaân giaû raát laø ñeä
khieán phaùp ñaõ sanh noù sanh - thí nhö Saéc laø baát sanh nhaát. Vì côù sao ? Vì tuøy choã gaïn hoûi ñeàu naêng thuø
phaùp, toâi chaúng muoán khieán sanh, vì töï taùnh khoâng ñaùp khoâng coù bò treä ngaïi vaäy - Nhaân ñaây Thieän
vaäy - Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Hieän Toân giaû noùi : Ñeä töû caùc ñöùc Phaät, ñoái vôùi
taát caû phaùp khoâng coù choã nöông dính, leõ phaùp vaäy
41- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Sanh, thöù 88.
ñeàu naêng tuøy choã gaïn hoûi, moãi moãi thuø ñaùp töï taïi
- Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Boá thí Ba La Maät Ña voâ uùy, vì taát caû phaùp ñeàu khoâng nöông vaäy.
laø phaùp ñaõ sanh, toâi chaúng muoán khieán sanh - Vì töï
44- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Tònh Ñaïo, thöù 89.
taùnh khoâng vaäy ... cho ñeán tònh giôùi, nhaãn nhuïc, tinh
taán, thieàn ñònh, trí hueä Ba La Maät Ña laø phaùp ñaõ - Theo y Kinh vaên : Baáy giôø cuï thoï Thieän Hieän baûo
sanh, toâi chaúng muoán khieán sanh, vì töï taùnh khoâng Xaù Lôïi Töû raèng : Caùc Boà Taùt khi tu haønh saùu moùn
vaäy; nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Ba La Maät Ña, neân tònh saéc, neân tònh thoï, töôûng,
haønh, thöùc v.v... cho ñeán neân tònh muoân
45
46
phaùp - Laïi Boà Taùt khi tu haønh saùu moùn Ba La Maät - Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt nghe
Ña phaûi tònh Boà Ñeà ñaïo; saùu Ba La Maät Ña ñeàu coù 2 thuyeát Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, taâm khoâng nghi hoaëc,
thöù : 1- Laø theá gian; 2- Laø xuaát theá gian. meâ muoäi, phaûi bieát Boà Taùt naøy truï an truï nhö vaäy,
45- Sao laø theá gian phaùp boá thí ? Nghóa laø : Tuy laøm chaúng rôøi taùc yù, nghóa laø ñaïi bi taùc yù muoán cöùu
thí naøy maø coù choã yû y nghóa laø taùc leân nghó naøy : hoä taát caû höõu tình, thöôøng chaúng boû rôøi taát caû
“Ta thí kia nhaän, ta laø thí chuû, ta chaúng tham lam, ta höõu tình.
theo lôøi Phaät daïy naêng xaû taát caû, ta haønh Boá thí Ba 48- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû baûo Thieän Hieän raèng : Neáu
La Maät Ña”. 1- Laø nghó mình; 2- Laø nghó kia; 3- Laø Boà Taùt truï an truï nhö vaäy, chaúng rôøi taùc yù aáy,
nghó thí - bôûi chaáp ba luaân naøy maø laø Theá gian boá thôøi taát caû höõu tình cuõng öng thaønh Boà Taùt - Vì taát
thí Ba La Maät Ña; duyeân naøo thí ñaây goïi laø theá gian ? caû höõu tình cuõng thöôøng chaúng rôøi taùc yù naøy vaäy,
Vì cuøng theá gian ñoàng coäng haønh vaäy, chaúng vöôït vaäy thì Boà Taùt cuøng höõu tình leõ khoâng sai khaùc.
khoûi phaùp xuaát theá gian. 49- Thieän Hieän Toân giaû khen Xaù Lôïi Töû raèng : Hay
46- Sao laø xuaát theá gian boá thí Ba La Maät Ña ? Nghóa thay, hay thay ! Thaät nhö lôøi vöøa noùi - Naêng nhö thaät
laø Boà Taùt khi haønh Boá thí thanh tònh ba luaân : 1- Laø kheùo laáy ñuùng nghóa toâi ñaõ noùi; Vì höõu tình chaúng
chaúng chaáp ta laø keû thí; 2- Laø chaúng chaáp kia laø keû phaûi coù vaäy, neân phaûi bieát taùc yù cuõng chaúng phaûi
nhaän; 3- Laø chaúng ñaém nhaân thí vaø quaû thí ñaây laø coù ... cho ñeán muoân phaùp cuõng chaúng phaûi coù.
Boà Taùt khi haønh Boá thí ba luaân thanh tònh - maëc duø 50- Baáy giôø, ñöùc Theá Toân khen Thieän Hieän raèng :
cuøng caùc höõu tình ñoàng coäng hoài höôùng Voâ thöôïng
chaùnh ñaúng Boà ñeà, maø vôùi trong aáy chaúng thaáy Hay thay, hay thay ! Ngöôi kheùo hay vì Boà Taùt maø
chuùt töôùng, bôûi ñeàu voâ sôû chaáp maø haønh thí vaäy. tuyeân noùi Baùt Nhaõ, ñaáy ñeàu laø söùc oai thaàn cuûa
Duyeân naøo thí ñaây goïi laø xuaát theá gian ? Vì chaúng Nhö Lai, caùc keû coù muoán vì Boà Taùt maø tuyeân noùi
cuøng theá gian ñoàng coäng haønh vaäy, naêng vöôït khoûi Baùt Nhaõ, ñeàu neân nhö ngöôi ñaõ tuyeân noùi ...
phaùp xuaát theá gian. 51- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 91.
47- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Tònh Ñaïo, thöù 90. - Baáy giôø, ôû theá giôùi Tam thieân Ñaïi thieân ñaây coù
47 48
baáy nhieâu boán ñaïi Thieân Vöông, ñeàu cuøng voâ löôïng nhoùm thaûy, ñeàu khaùt ngöôõng muoán nghe Ñaïi Ñöùc
traêm nghìn traêm öùc muoân öùc boán ñaïi thieân chuùng tuyeân noùi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. Baïch Ñaïi Ñöùc !
ñoàng ñeán ngoài phaùp hoäi, cuõng coù trôøi Thieân Ñeá, Keû naøo laø Boà Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät
trôøi Thôøi Phaän, trôøi Hyû Tuùc, Laïc Bieán Hoùa Thieân Ña ? Sao laø Boà Taùt Ma Ha Taùt truï Baùt Nhaõ Ba La
Vöông, Töï Taïi Thieân Vöông, Tha Hoùa Töï Taïi Thieân, Maät Ña ? Sao laø Boà Taùt Ma Ha Taùt hoïc Baùt Nhaõ Ba
Ñaïi Phaïm Thieân Vöông, Sô Tónh Löï Thieân Vöông, Cöïc La Maät Ña ?
Quang Tònh Thieân, Ñeä Nhò Tónh Löï Thieân, Bieán Tònh 54- Thieän Hieän Toân giaû baûo Ñeá Thích (Kieàu Thi Ca)
Thieân, Quaûng Quaû Thieân, Ñeä Tam Tónh Löï Thieân, raèng : Chö Thieân caùc oâng laéng nghe : Toâi seõ nöông
Ñeä Töù Tónh Löï Thieân, Saéc Cöùu Caùnh Thieân, Tònh löïc thaàn Phaät, thuaän theo Nhö Lai, vì caùc Boà Taùt Ma
Cö Thieân v.v... ñoàng ñeán ngoài phaùp hoäi. Ha Taùt maø tuyeân noùi Baùt Nhaõ, nhö Boà Taùt Ma Ha
52- Caùc Thieân chuùng nhôø thaéng nghieäp caûm ñöôïc Taùt choã neân truï ñeàu neân hoïc.
dieäu thaân quang, saùnh vôùi quang thöôøng hieän nôi 55- Kieàu Thi Ca ! Chö Thieân caùc ngöôi, keû chöa phaùt
thaân ñöùc Nhö Lai traêm phaàn chaúng kòp moät, cho ñeán taâm Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà, nay ñeàu neân
traêm nghìn traêm öùc phaàn chaúng kòp moät, cöù nhö theá phaùt, neáu keû vaøo Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, chaùnh
soá phaàn, toaùn phaàn, keá phaàn, duï phaàn, cho ñeán cöïc Taùnh Ly Sanh, chaúng naêng laïi phaùt taâm Voâ thöôïng
nhoû phaàn ñeàu chaúng kòp moät, vì sao? Vì quang thöôøng chaùnh ñaúng Boà ñeà. Vì kia ñoái vôùi doøng sanh töû ñaõ
hieän nôi thaân ñöùc Nhö Lai saùng höøng röïc rôõ raát toân laøm ngaên caùch vaäy, trong aáy neáu coù keû naêng ñoái
raát thaéng, raát cöïc raát dieäu, khoâng gì saùnh baèng, voâ Voâ thöôïng Boà ñeà maø phaùt taâm chöùng laáy, ta cuõng
thöôïng ñeä nhaát, che khuaát caùc quang chö thieân ñeàu tuøy hyû.
khieán chaúng hieän ñöôïc, gioáng nhö taám saét ñen ñoái 56- Vì sao vaäy ? Vì caùc keû thaéng só phu caøng neân caàu
saùnh vôùi vaøng Thieäm boä chaâu. thöôïng phaùp, ta ñoái höõu tình phaåm loaïi raát dieäu
53- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích baïch Thieän Hieän raèng : thieän chaúng laøm ngaên ngaïi vaäy.
Nay caùc chö Thieân coõi Duïc, coõi Saéc ôû theá giôùi Tam 57- Kieàu Thi Ca ! Ngöôi hoûi keû naøo laø Boà Taùt Ma Ha
thieân Ñaïi thieân ñaây, taát caû ñaõ ñeán Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña aáy; laéng nghe, laéng nghe,
49 seõ vì ngöôi noùi : Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt ñem taâm
töông öng Nhaát Thieát Trí Trí, duøng voâ
50
sôû ñaéc laøm phöông tieän, suy nghó saéc, thoï, töôûng, phi taâm töùc laø baát khaû tö nghì; baát khaû tö nghì töùc
haønh, thöùc, voâ thöôøng; suy nghó saéc ... voâ ngaõ; suy laø phi taâm. Hai thöù nhö vaäy ñeàu voâ sôû höõu, trong voâ
nghó saéc ... baát tònh; suy nghó saéc ... voâ töôùng; suy nghó sôû höõu khoâng coù hoài höôùng - Ñaây laø Boà Taùt Baùt
saéc ... voâ nguyeän ... v.v... cho ñeán saéc, thoï, töôûng, Nhaõ Ba La Maät Ña.
haønh thöùc voâ taùc voâ vi. Kieàu Thi Ca ! Ñaáy laø Boà 61- Kieàu Thi Ca ! Saéc, saéc taùnh khoâng, thoï töôûng
Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña - Cho ñeán haønh thöùc taùnh khoâng, Boà Taùt Ma Ha Taùt taùnh
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. khoâng, taát caû nhö theá ñeàu khoâng coù hai, khoâng coù
58- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 92. hai phaàn, Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt Ma Ha Taùt vôùi Baùt
- Laïi nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt ñem Nhaõ Ba La Maät Ña neân truï nhö theá - Cho ñeán muoân
taâm töông öng Nhaát Thieát Trí Trí, duøng voâ sôû ñaéc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
laøm phöông tieän haønh Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, 62- Thieân Ñeá Thích hoûi Thieän Hieän raèng : Choã naøo
Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí hueä (Luïc Ba La Maät). Kieàu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña choã
Thi Ca ! Ñaáy laø Boà Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La chaúng neân truï ?
Maät Ña ... Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 63- Thieän Hieän ñaùp : Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ
59- Laïi nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt khi chaúng neân truï saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì sao? Vì
tu Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, taùc leân quaùn nhö vaäy : höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy ... Cho ñeán caùc
“Duy coù caùc phaùp thay nhau vin nöông, thaám nhuaàn phaùp cuõng ñeàu “höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän”.
taêng tröôûng, ñaày khaép sung nhaãy, khoâng coù ngaõ vaø 64- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 93.
ngaõ sôû”. - Luùc baáy giôø Thieän Hieän baûo : Kieàu Thi Ca : Boà
60- Thieän Hieän ñaùp : Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt taâm hoài Taùt Ma Ha Taùt khi haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña,
höôùng thì phi taâm, taâm voâ thöôïng cuõng phi taâm, neáu chaúng neân truï ñaây laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì
phi taâm thôøi baát khaû tö nghì, chaúng leõ phi taâm hoài côù sao ? Vì höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän ... Cho ñeán
höôùng phi taâm ? Cuõng chaúng leõ phi taâm hoài höôùng caùc phaùp cuõng höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän.
baát khaû tö nghì ? Cuõng chaúng leõ baát khaû tö nghì hoài 65- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 94.
höôùng phi taâm ? Vì sao ? Vì
52
51
- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû khôûi leân yù nghó naøy : Neáu Boà tuy chaúng truï, chaúng phaûi chaúng truï, ñem voâ sôû ñaéc
Taùt Ma Ha Taùt ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng neân truï laøm phöông tieän, neân hoïc nhö theá.
aáy, laøm sao neân truï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. 69- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Chö Thieân Töû, thöù 96.
66- Thieän Hieän Toân giaû bieát choã nghó nôi taâm Xaù - Trong hoäi baáy giôø coù caùc Thieân Töû thaàm leân yù
Lôïi Töû lieàn baûo leân raèng : Nôi yù hieåu sao ? Taâm nghó naøy : Caùc Döôïc Xoa thaûy noùi lôøi caâu chuù, tuy
caùc Nhö Lai laø truï choã naøo ? Xaù Lôïi Töû ñaùp : Taâm laïi laø aån maät nhöng vaãn nghe bieát ñöôïc; Toân giaû
chö Phaät ñeàu khoâng coù choã truï; chaúng truï saéc, thoï, Thieän Hieän vôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät naøy, maëc duø
töôûng, haønh, thöùc; chaúng truï nhaõn, nhó, tyû, thieät, yù, duøng laém lôøi leõ ñeå chæ roõ, maø boïn chuùng ta troïn
thaân v.v... Cho ñeán taâm Nhö Lai chaúng truï chôn nhö, chaúng hieåu ñöôïc gì heát.
phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò 70- Toân giaû Thieän Hieän bieát choã taâm nghó cuûa chö
taùnh, bình ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp Thieân Töû môùi baûo raèng : Ta töøng vôùi aáy chaúng
truï, thaät teá, hö khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi v.v... vì thuyeát moät chöõ, ngöôi cuõng chaúng nghe, thôøi laøm sao
chôn nhö thaûy chaúng khaù ñöôïc vaäy. maø hieåu gì. Vì sao ? Vì Baùt Nhaõ thaúm saâu, vaên töï
67- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 95. ngoân thuyeát thaûy ñeàu xa lìa vaäy; bôûi ñaáy neân vôùi
- Khi aáy, Thieän Hieän Toân giaû baûo Xaù Lôïi Töû raèng: trong ñaây, keû thuyeát keû nghe vaø keû hieåu ñöôïc ñeàu
Ñuùng nhö vaäy, Boà Taùt Ma Ha Taùt tuy truï Baùt Nhaõ chaúng khaù ñöôïc. Taát caû Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng
maø ñoàng vôùi Nhö Lai ñoái taát caû phaùp ñeàu khoâng Giaùc ñaõ chöùng Voâ Thöôïng Boà Ñeà, töôùng aáy thaúm
coù choã truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï. Vì sao ? Xaù saâu cuõng laïi nhö vaäy - Thieân Töû phaûi bieát, nhö Phaät
Lôïi Töû ! Boà Taùt tuy truï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, maø hoùa thaân hoùa laøm voâ löôïng Bí Soâ, Bí Soâ Ni, OÂ Ba
vôùi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng truï, chaúng Saùch Ca, OÂ Ba Tö Ca, cuøng ñeán nhoùm hoäi, laïi hoùa
phaûi chaúng truï. Vì sao ? Vì caùc phaùp vaø saéc, thoï, laøm moät ngöôøi naêng thuyeát phaùp, ôû trong chuùng
töôûng, haønh, thöùc thaûy khoâng coù hai töôùng vaäy - Cho naøy tuyeân döông dieäu phaùp, nôi yù hieåu sao ? Trong
ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. ñaây coù thaät keû naêng thuyeát, keû naêng nghe vaø keû
naêng hieåu chaêng ? Thieân Töû thöa : Daï chaúng phaûi
68- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt Ma Ha Taùt ñoái vôùi Baùt
vaäy - Thieän Hieän baûo : Nhö theá, taát caû phaùp
Nhaõ
53 54
ñeàu nhö hoùa vaäy, trong Baùt Nhaõ, keû thuyeát, keû nghe deã hieåu, nhöng vôùi yù thuù aáy raát thaúm saâu, maàu
vaø keû naêng hieåu ñeàu chaúng khaù ñöôïc. nhieäm, khoù maø so löôøng ñöôïc !
71- Thieân Töû phaûi bieát, nhö ôû trong moäng, moäng 75- Thieän Hieän Toân giaû bieát choã nghó nôi taâm chö
thaáy coù Phaät daïy baûo daïy trao Boà Taùt, Thanh Vaên Thieân Töû lieàn baûo hoï raèng : Saéc chaúng phaûi thaúm
v.v... nôi yù hieåu sao ? Trong aáy coù thaät keû naêng saâu, chaúng phaûi maàu nhieäm; Vì saéc taùnh thaúm saâu
thuyeát, keû naêng nghe vaø keû naêng hieåu chaêng ? ... chaúng khaù ñöôïc ... cho ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø
ñeàu chaúng khaù ñöôïc. muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
72- Thieân Töû phaûi bieát : Nhö coù hai ngöôøi ôû trong 76- Thieän Hieän Toân giaû noùi tieáp : Trong phaùp ñaõ
moät hang nuùi, moãi ngöôøi truï moät maët, taùn Phaät, thuyeát chaúng thi thieát : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ...
Phaùp, Taêng, ñoàng thôøi phaùt ra tieáng vang, nôi yù hieåu nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù v.v... vì taùnh cuûa phaùp
sao ? Hai tieáng vang naøy naêng nghe laãn nhau, hieåu laãn thaûy chaúng noùi ñöôïc vaäy.
nhau chaêng ? Thieân Töû thöa : Chaúng nghe hieåu nhau gì 77- Khi aáy, caùc Thieân Töû taâm laïi nghó raèng : Toân
caû. Thieän Hieän ñaùp : Cuõng theá, taát caû phaùp ñeàu giaû Thieän Hieän nay ñaây muoán vì nhöõng haïng höõu
nhö tieáng vang vaäy, trong Baùt Nhaõ, keû thuyeát, keû tình naøo vaø thuyeát nhöõng phaùp gì ?
nghe vaø keû naêng hieåu ñeàu chaúng khaù ñöôïc. 78- Thieän Hieän noùi : Ta nay muoán vì höõu tình nhö
73- Thieân Töû phaûi bieát, nhö huyeãn sö gioûi hoaëc ñeä huyeãn, nhö hoùa, nhö moäng, maø thuyeát phaùp nhö
töû y, ôû giöõa ngaõ tö ñöôøng huyeãn laøm boán chuùng vaø huyeãn, nhö hoùa, nhö moäng - Vì keû nghe nhö theá, vôùi
moät thaân Phaät ngoài giöõa thuyeát phaùp - nôi yù hieåu trong phaùp ñaõ thuyeát laø khoâng coù nghe, khoâng coù
sao ? Chö Thieân Töû thöa : Daï chaúng phaûi söï thaät vaäy hieåu, khoâng coù sôû chöùng vaäy - Thieân Töû phaûi bieát,
- Thieän Hieän ñaùp : Taát caû phaùp ñeàu nhö huyeãn vaäy, choã thaáy ngaõ, höõu tình, maïng giaû v.v... nhö huyeãn nhö
trong Baùt Nhaõ keû thuyeát, keû nghe vaø keû naêng hieåu hoùa nhö moäng, vì ngaõ thaûy töï taùnh khoâng vaäy ... Cho
ñeàu chaúng khaù ñöôïc. ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
74- Khi aáy, caùc Thieân Töû laïi noåi leân nghó naøy : Toân 79- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Chö Thieân Töû, thöù 97.
giaû Thieän Hieän ñoái vôùi Baùt Nhaõ naøy, tuy laïi ñem - Thieän Hieän Toân giaû noùi raèng : Thieân Töû phaûi
laém thöù kheùo leùo ñeå thuyeát roõ muoán khieán
56
55
bieát, choã thaáy boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, ñoàng thôøi caát tieáng hoûi Thieän Hieän raèng : Choã
thieàn ñònh, trí hueä nhö huyeãn, nhö hoùa, nhö moäng, vì thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu khoù thaáy khoù giaùc nhö
taát caû töï taùnh khoâng vaäy - Cho ñeán caùc phaùp cuõng theá, chaúng phaûi choã taàm töù, vöôït caûnh taàm töù,
ñeàu nhö vaäy. maàu nhieäm vaéng laëng raát hôn ñeä nhaát. Duy keû cöïc
80- Khi aáy caùc Thieân Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Nay Thaùnh töï chöùng beân trong, kyø dö nhöõng ngöôøi thoâng
Toân giaû laø chæ thuyeát choã thaáy ngaõ thaûy, saéc thaûy hueä chaúng theå naøo löôøng ñöôïc, vôùi phaùp nhö theá, ai
cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà Ñeà nhö huyeãn laø keû naêng tín thoï ñöôïc ?
nhö hoùa nhö moäng, hay laø cuõng thuyeát choã thaáy maàu - Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thoï Giaùo, thöù 98.
dieäu vaéng laëng roát raùo Nieát Baøn nhö huyeãn hoùa nhö 83- Thieän Hieän ñaùp : Coù Boà Taùt Ma Ha Taùt truï böïc
moäng ? Baát thoái chuyeån, ñoái Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thaúm
81- Toân giaû Thieän Hieän ñaùp : Chaúng nhöõng thuyeát saâu khoù thaáy khoù giaùc, chaúng phaûi choã taàm töù,
choã thaáy ngaõ thaûy, saéc thaûy, cho ñeán voâ thöôïng vöôït khoûi caûnh taàm töù, maàu dieäu vaéng laëng raát hôn
chaùnh ñaúng Boà Ñeà nhö huyeãn nhö hoùa nhö moäng, ñeä nhaát naøy, naêng thaâm tín thoï ñöôïc, laïi coù keû ñaõ
maø cuõng laïi tuyeân thuyeát choã thaáy maàu dieäu vaéng thaáy Thaùnh Ñeá vaø laäu taän A La Haùn, vì muoán vieân
laëng roát raùo Nieát Baøn nhö huyeãn nhö hoùa nhö moäng maõn sôû nguyeän neân ñoái Baùt Nhaõ cuõng naêng tín thoï
- Thieân Töû phaûi bieát, neáu laïi coù phaùp naøo hôn Nieát ñöôïc; Laïi coøn coù nhöõng ngöôøi nam, nöõ, ñaõ ôû quaù
Baøn aáy, ta cuõng thuyeát choã thaáy nhö huyeãn nhö hoùa khöù voâ löôïng voâ soá traêm nghìn traêm öùc muoân öùc
nhö moäng - Vì söï vieäc huyeãn, hoùa, moäng cuøng vôùi choã Phaät gaàn guõi cuùng döôøng, phaùt theä nguyeän
taát caû phaùp cho ñeán Nieát Baøn thaûy ñeàu khoâng coù roäng saâu neân ñoái vôùi Baùt Nhaõ cuõng naêng tín thoï
hai, khoâng coù hai phaàn vaäy. ñöôïc.
82- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, cuï thoï Xaù Lôïi Töû, cuï 84- Vì côù sao ? Vì nhöõng haïng ngöôøi nhö theá thaûy,
thoï Ñaïi Muïc Kieàn Lieân, cuï thoï Chaáp Ñaïi Taïng, cuï quyeát chaúng ñem khoâng, baát khoâng phaân bieät saéc,
thoï Maõn Töø Töû, cuï thoï Ñaïi Ca Ña Dieãn Na, cuï thoï cuõng chaúng ñem saéc phaân bieät khoâng, baát khoâng ...
Ñaïi Ca Dieáp Ba thaûy, caùc vò Ñaïi Thanh Vaên vaø voâ cho ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc v.v... nhaãn ñeán caùc
löôïng traêm ngaøn Boà Taùt Ma Ha Taùt, phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
57 85- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thoï Giaùo, thöù 99.
58
- Theo y Kinh vaên : Vì nhöõng haïng ngöôøi nhö theá thaûy, taâm cho ñeán caùc Boà Taùt Thaäp Ñòa - ÔÛ choã caùc
quyeát chaúng ñem khoâng, baát khoâng phaân bieät caùc Phaät nghe trì chaùnh phaùp cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh
phaùp nhö laø : Boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, ñaúng Boà Ñeà naêng ñöôïc chaúng queân maát cuõng
thieàn ñònh, trí hueä; Chaúng ñem höõu töôùng voâ töôùng khoâng treã boû, haèng truï thaéng ñònh lìa taâm taùn loaïn,
phaân bieät; Chaúng ñem höõu nguyeän voâ nguyeän phaân do ñaây laøm duyeân ñöôïc bieän khoâng ngaïi, bieän khoâng
bieät; Chaúng ñem sanh baát sanh phaân bieät; Chaúng ñem döùt heát, bieän khoâng soùt laàm, bieän nhanh, bieän öùng,
dieät baát dieät phaân bieät; Chaúng ñem vaéng laëng bieän heã phaøm thuyeát dieãn phong phuù nghóa vò vaø
chaúng vaéng laëng phaân bieät; Chaúng ñem xa lìa chaúng bieän taát caû theá gian raát dieäu hôn heát.
xa lìa phaân bieät; Chaúng ñem v.v... vaø v.v... phaân bieät. 88- Thieän Hieän ñaùp : Nhö vaäy, nhö vaäy, thaät nhö lôøi
86- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thoï Giaùo, thöù 100. vöøa noùi, ôû trong giaùo lyù thaúm saâu, Baùt Nhaõ Ba La
- Khi aáy Toân giaû Thieän Hieän baûo caùc Thieân Töû Maät Ña naøy roäng thuyeát phaùp Tam thöøa : Thanh
raèng : Thaúm saâu khoù thaáy khoù giaùc nhö vaäy, chaúng Vaên, Ñoäc Giaùc, Voâ thöôïng thöøa - Roäng thuyeát ñaïo
phaûi choã taàm töù, vöôït khoûi caûnh taàm töù v.v... Duy nhieáp thoï Boà Taùt töø sô phaùt taâm cho ñeán caùc Boà
baäc cöïc Thaùnh töï noäi chöùng ñöôïc, kyø dö ngöôøi ñôøi Taùt Thaäp Ñòa, choã goïi Boá Thí Ba La Maät Ña cho ñeán
thoâng hueä chaúng theå naøo löôøng ñöôïc. Sôû thuyeát Baùt taát caû Tam Ma Ñòa moân, roäng thuyeát Coâng ñöùc
Nhaõ Ba La Maät Ña trong aáy thaät khoâng coù keû naêng thaéng söï nhieáp thoï Boà Taùt, choã goïi vôùi Baùt Nhaõ
tín thoï. Vì trong ñaây khoâng coù phaùp khaù hieån, khaù naøy sieâng naêng tu haønh, neân tuøy choã sôû sanh thöôøng
chæ ra, bôûi khoâng coù phaùp khaù hieån chæ ñöôïc, neân thoï hoùa sanh, cho ñeán ñöôïc bieän taát caû theá gian raát
keû thaät tín cuõng chaúng khaù ñöôïc. dieäu hôn heát, thaâm giaùo nhö theá heã coù thuyeát ra,
ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän ... cho ñeán muoân
87- Vöøa luùc aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng :
phaùp ñeàu ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän.
Ñaâu chaúng phaûi ôû trong giaùo lyù thaúm saâu Baùt Nhaõ
naøy maø roäng thuyeát phaùp Tam Thöøa, choã goïi phaùp
Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Voâ Thöôïng thöøa ? Roäng ]
thuyeát ñaïo nhieáp thoï Boà Taùt töø sô phaùt
59 60

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP III
Muïc Luïc
- TUØY THUAÄN : 1 phaåm, thöù 71
- VOÂ SÔÛ ÑAÉC : 10 phaåm, töø 72 ñeán 81
- QUAÙN HAÏNH : 5 phaåm, töø 82 ñeán 86
- VOÂ SANH : 2 phaåm, töø 87 ñeán
88
- TÒNH ÑAÏO : 2 phaåm, töø 89 ñeán 90
- THIEÂN ÑEÁ : 5 phaåm, töø 91 ñeán 95
- CHÖ THIEÂN TÖÛ : 2 phaåm, töø 96 ñeán
97
- THOÏ GIAÙO : 3 phaåm, töø 98 ñeán 100
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Thieän Hieän Toân Giaû noùi leân,
HA TAÙT
Nhöõng ñieàu Boà Taùt vöõng beàn an cö,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Neáu Boà Taùt khoâng töø phöông tieän,
MAÄT ÑA Ñeå kheùo leùo xuyeân suoát thöïc haønh,
Phaåm Khuyeán Hoïc, thöù 40 Chaúng vaøo “Chaùnh taùnh ly sanh”
Maø laø “Ñænh Ñoïa” hay “Sanh” thuaän ñôøi ...
40 Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû 4,
Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 1, Boà Ñeà taâm chôù chaáp maø,
Phaät raèng : “Khuyeán Hoïc” phaåm laø Boán möôi. Vì phi taâm vaäy - taùnh ta tònh haèng.
Luùc baáy giôø Trôøi Ngöôøi voâ keå Baûn taùnh taâm : Chaúng töông öng phaùp ...
Ngaøi Thieän Hieän : Kính leã Phaät Ñaø Maø töông öng dung naïp möôøi phöông,
Muoán maõn saùu phaùp Ba La, Taâm naøy thanh tònh toû töôøng,
Phaûi hoïc Baùt Nhaõ Maät Ña taän töôøng. Taùnh xöa laø vaäy nhö göông buïi môø.
Hay muoán : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, Xaù Lôïi Töû baáy giôø hoûi maïnh 5,
Cuøng thanh, höông, vò, xuùc, phaùp ñaây. Höõu, phi taâm laø taùnh phaûi chaêng ?
Rôøi : tham, si, haän daãy ñaày, Thieän Hieän ñaùp laïi lôøi raèng :
Phaûi hoïc Baùt Nhaõ moân naày thaäm thaâm. Trong phi taâm taùnh, taùnh haèng höõu voâ.
Boà Taùt muoán maõn taâm sôû nguyeän 2, Xaù Lôïi Töû traàm troà Thieän Hieän 6,
Cuûa höõu tình muoân chuyeän khoå ñau, Hay thay nhieàu ! Taøi bieän khaù nhanh,
Cho ñeán Ñænh Ñoïa nhieäm maàu, Nhö töø mieäng Phaät hoùa sanh,
Phaûi hoïc Baùt Nhaõ laøm ñaàu töïa nöông. 2
Xaù Lôïi Töû taän töôøng thöa thænh : 3
Sao Boà Taùt Ñænh Ñoïa goïi teân ?
1
Troïn phaàn Phaät phaùp deã thaønh Nhö Lai. Vì sao theá ? ñaõ voâ sôû höõu,
Hai danh naøy thaønh töïu gì ñaâu,
] Voâ sôû, cuõng chaúng truï laâu,
Cho ñeán muoân phaùp mong caàu ñaày vôi.
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA 42
HA TAÙT
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Voâ Truï laø phaåm boán möôi hai roài.
MAÄT ÑA Baïch Theá Toân ! ñoái vôùi naêm nhaõn,
Phaåm Voâ Truï, thöù 41 Saùu thaàn thoâng moät khoaûng caùch xa,
Baát ñaéc baát kieán bao la,
41 Hoaëc tan hoaëc nhoùm, sao maø tònh thanh.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 7, Baïch Theá Toân ! Danh laø Boà Taùt,
Baïch Phaät raèng : “Baùt Nhaõ” “Ma Ha”, Hoaëc Baùt Nhaõ khoâng ñaït lyù naøy,
Con ñeàu baát ñaéc kieán xa, Ñeàu Voâ sôû truï döïng xaây,
Sao ñem daïy baûo trao maø töông öng. Chaúng phaûi chaúng truï roõ baøy hieän ra.
Laïi caùc phaùp khoâng döøng tan, nhoùm 8 Vì sao theá ? ñaõ voâ sôû höõu,
Veà sau naøy löôïc toùm aên naên, Hai danh naøy thaønh töïu gì ñaâu,
Cho neân noùi raát khoù khaên, Voâ sôû cuõng chaúng truï laâu,
Ñaây laø Baùt Nhaõ, noï raèng Ma Ha. Cho ñeán muoân phaùp mong caàu naøo yeân !
Baïch Theá Toân ! danh laø Boà Taùt 9, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 11,
Hoaëc Baùt Nhaõ khoâng ñaït lyù naøy, Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ thoï trì,
Ñeàu Voâ Sôû truï döïng xaây, 4
Chaúng phaûi chaúng truï roõ baøy hieän ra.
3
Boà Taùt truï saéc laøm chi, Baát khaû ñaéc khoâng vaäy môùi hay,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khaùc gì, hö danh. Cho ñeán muoân phaùp xöa nay,
Vì sao theá ? taùnh khoâng laø saéc, Töï taùnh voâ taùnh khoâng, baøy suoát xuyeân.
Chaúng phaûi saéc khoâng, aét tìm ra, Baïch Theá Toân ! Nhöùt thieát töôùng trí 14,
Saéc khoâng chaúng phaûi saéc maø, Chaúng neân laáy trang bò tu haønh,
Khoâng chaúng rôøi saéc, saéc hoøa vaøo khoâng. Choã goïi : saéc, thoï, töôûng, haønh,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 12, Ñeàu laø phieàn naõo troùi quanh khaép mieàn.
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 15,
Boà Taùt kheùo leùo saâu xa, Baïch Theá Toân ! Baùt Nhaõ Maät Ña,
Neáu khoâng, bò chaáp ngaõ vaø sôû ngay, Chö phaùp khoâng ñaém laáy maø,
Roài taâm raøng ròt ñeâm ngaøy, Thì môùi coù theå vöôït qua beán bôø.
Vì ñaõ truï : Saéc ... saâu daøy traøn lan. ]
Do ñoái saéc taùc leân gia haïnh, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT
Neân chaúng naêng nhieáp laõnh Maät Ña, BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Tu haønh trí tueä lìa xa, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Nhaát thieát töôùng trí ñaâu maø hieän leân. Phaåm Baùt Nhaõ Haønh Töôùng, thöù 43
Baïch Theá Toân ! Chaúng neân nhieáp laõnh 13,
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc muoân truøng, 43
Vì saéc ... chaúng nhieáp thoï chung, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 16,
Beøn chaúng phaûi saéc ... voâ cuøng laønh an. Baùt Nhaõ Haønh Töôùng, boán ba phaåm roài.
Vì sao theá ? Baûn taùnh khoâng aáy, Baïch Theá Toân vun boài Baùt Nhaõ,
5 6
Quaùn phaùp gì Baùt Nhaõ Maät Ña ? Roài ñoái nôi phaùp heát laàm,
Ai tu ..., teân goïi ... Ma Ha, Thöôøng chaúng rôøi boû chôn taâm saùng loøa.
Hoaëc duøng vaøo vieäc gì maø lôïi ñaây ? Nhôø Boà Taùt haønh qua Baùt Nhaõ 21,
Ñöôïc nhö vaäy döïng xaây Baùt Nhaõ 17, Bieát töï taùnh saéc ñaõ rôøi nhau,
Quaùn thaúm saâu baát khaû ñaéc maø, Thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc ñaâu,
AÁy laø Baùt Nhaõ Maät Ña, Cho ñeán caùc phaùp taùnh maàu naøo yeân ...
Trong voâ sôû höõu sao maø ñaéc xa. Xaù Lôïi hoûi : Thieän Hieän Toân giaû 22,
Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû 18, Phaùp töï taùnh Baùt Nhaõ laø gì ?
Hoûi Thieän Hieän gìn giöõ phaùp naøo, Ngoaøi, trong, ôû giöõa taùnh chi,
Laø voâ sôû höõu chaúng trao, Mong ngaøi noùi roõ thoï trì suoát thoâng.
Cuøng baát khaû ñaéc ñöôïc vaøo Maät Ña ? Thieän Hieän ñaùp : oâng Xaù Lôïi Töû 23
Thieän Hieän baûo : naøy Xaù Lôïi Töû, Voâ taùnh laø töï taùnh Maät Ña,
Muoán Voâ sôû ... gìn giöõ Maät Ña, Taùnh töôùng rôøi haún caùch xa,
Saùu phaùp baát khaû ñaéc maø, Neân bieát caùc phaùp khoâng laø : thaønh ... sanh ...
Vì voâ ... töï taùnh ñeàu laø troáng khoâng ... Vì saéc khoâng neân sanh, thaønh troáng 24,
Laïi vaày nöõa oâng Xaù Lôïi Töû 19, Thoï, töôûng, haønh, thöùc roãng nhö khoâng,
Ñaïi Boà Taùt gìn giöõ Maät Ña, Ñeàu baát khaû ñaéc ñöøng mong,
Taâm chaúng chìm ñaém troâi xa, Cho ñeán caùc phaùp ñeàu ñoàng theo duyeân.
Phaûi bieát Boà Taùt aáy laø suoát xuyeân. Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : 25
Xaù Lôïi baïch : Thieän Hieän Toân giaû 20, Neáu Boà Taùt tu taäp Maät Ña,
Duyeân côù naøo Baùt Nhaõ haønh thaâm, 8
7
Phöông tieän kheùo leùo lìa xa, Thieän Hieän ñaùp : Baùt Nhaõ tu taäp,
Chæ haønh saéc ... töôùng ... aáy laø khoâng xong. Ñöôïc phöông tieän traøn ngaäp vaøo trong,
Boà Taùt muoán mong haønh Baùt Nhaõ, Chaúng haønh : Saéc, Töôùng coõi loøng,
Phöông tieän kheùo leùo caû vaøo ñaây, Cho ñeán muoân phaùp thuaän doøng thieát thaân.
Haønh saéc ... töôùng saéc nôi naày, Xaù Lôïi Töû ! OÂng caàn phaûi bieát 28,
Cho ñeán caùc phaùp ñuû ñaày hieän ra. Boà Taùt naày thaáu trieät Maät Ña,
44 Phöông tieän kheùo leùo haèng haø,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 26, Haønh Töôùng Baùt Nhaõ, vaøo nhaø Nhö Lai.
Phaåm boán möôi boán Phaät Ñaø giaûng khuyeân, Vì sao theá, ngaøi Xaù Lôïi Töû ?
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät, Vì saéc xöù, saéc xöù taùnh khoâng,
Neáu Boà Taùt tu taäp Maät Ña, Thanh, höông, vò, xuùc, phaùp ñoàng,
Phöông tieän kheùo leùo lìa xa, Cho ñeán caùc phaùp ... ngoaøi trong haøi hoøa.
Chæ haønh Töù Ñeá ... aáy laø khoâng xong. Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû !
Boà Taùt muoán mong haønh Baùt Nhaõ, Saéc xöù naøy chaúng saéc xöù khoâng,
Phöông tieän kheùo leùo caû vaøo ñaây, Vì saéc xöù chaúng rôøi khoâng,
Haønh saéc ... töôùng ... Töù ñeá naày, Khoâng chaúng rôøi saéc : saéc khoâng haøi hoøa ...
Cho ñeán caùc phaùp ñuû ñaày hieän ra. 45
Luùc baáy giôø : Ngaøi Xaù Lôïi Töû 27, Kính Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 29,
Hoûi Thieän Hieän : Caên cöù vaøo ñaâu, Boán laêm laø phaåm Phaät Ñaø giaûng khuyeân.
Maø bieát chaúng coù vaøo saâu, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät,
Phöông tieän kheùo leùo ñeå caàu Maät Ña ? 10
9
Neáu Boà Taùt tu taäp Maät Ña, “Chaúng laáy” cuõng chaúng laáy ñoàng luaân phieân.
Phöông tieän kheùo leùo dieãn ra, Xaù Lôïi hoûi Thieän Hieän Toân giaû 32,
Chaúng haønh nhaõn Giôùi... Töôùng... laø thoâng khai... Nhaân duyeân naøo Baùt Nhaõ tu haønh,
Vì sao theá ? ngaøi Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt ñoái vôùi phaùp laønh,
Vì nhaõn giôùi taùnh töï voán khoâng, Khoâng laáy gì heát, laïi sanh muoân phaàn ?
Hoaëc chaúng phaûi nhaõn giôùi khoâng, Thieän Hieän ñaùp : vì taát caû phaùp,
Khoâng töùc nhaõn giôùi ... thuaän doøng thieát thaân. Baát khaû ñaéc taùnh, naïp haèng sa,
Xaù Lôïi Töû ! oâng caàn phaûi bieát, Duøng ... voâ laøm töï taùnh maø,
Boà Taùt naøy thaáu trieät Maät Ña, Do nhaân duyeân vaäy saùng loøa Maät Ña.
Phöông tieän kheùo leùo haèng haø, Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû 33,
Haønh Töôùng Baùt Nhaõ vaøo nhaø Nhö Lai. Hoûi Thieän Hieän : Gìn giöõ Maät Ña,
46 Boà Taùt ñoái vôùi Ba La,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 30, Khoâng laáy gì heát sao maø ñoä sanh ?
Phaåm boán möôi saùu Phaät Ñaø môû khai. Thieän Hieän ñaùp : Töï taùnh Baùt Nhaõ,
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû, Baát khaû ñaéc, chaúng khaù ñöôïc caàu.
Neáu Boà Taùt gìn giöõ Maät Ña, Vì taùnh Baùt Nhaõ coù ñaâu,
Phöông tieän kheùo leùo haèng haø, Neân chaúng theå laáy : laâu, mau, trong, ngoaøi ...
Chaúng haønh Boá Thí ... Töôùng laø maõn vieân. Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû 34,
Vì nhö vaäy suoát xuyeân caùc phaùp 31, Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña,
Ñoái caùc phaùp : chaúng naïp coù khoâng, Phaùp vaø Baùt Nhaõ lìa xa,
Hoaëc chaúng phaûi coù ngoaøi trong, 12
11
Truï ñöôïc Boà Taùt Tam Ma Ñòa roài. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 38,
Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ tu haønh,
] Khi naøo phöông tieän kheùo raønh,
Ñeå ñöôïc Baùt Nhaõ taâm sanh khoâng löôøng ...
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Phaät daïy baûo : muoán ñöôïc Baùt Nhaõ,
HA TAÙT
Nhöùt Thieát Trí Trí caû vaøo ñaây,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Quan saùt : Töôùng, Saéc ... vôi, ñaày,
MAÄT ÑA Cho ñeán caùc phaùp trong ngoaøi hieän ra ...
Phaåm Thí Duï, thöù 47
48
47 Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 39,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 35, Thí Duï boán taùm, saâu xa dieäu huyeàn,
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña ... Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân giaû,
Huyeãn só naêng hoïc saâu xa, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Ñöôïc Nhöùt Thieát trí saùng loøa hay chaêng ? Duøng Nhaát Thieát Trí Trí maø,
Phaät hoûi laïi : khaû naêng Thieän Hieän 36, Quaùn töôùng boán nieäm truï laø thaáy troâng.
YÙ oâng sao ? Saéc, huyeãn khaùc khoâng ? Vì “Boá Thí” taâm khoâng chaáp tröôùc,
Thieän Hieän thöa : Saéc, huyeãn ñoàng, Duøng phöông tieän kheùo ñöôïc vaäy thoâi,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc trong voøng giaû hö. “Trì Giôùi” Baùt Nhaõ tònh roài,
Vì sao theá ? Huyeãn nhö naêm uaån 37, Thanh Vaên - Ñoäc Giaùc phaåm ngoâi töï lìa,
Laáy voâ taùnh laøm chuaån cho mình, Ñeå “Nhaãn Nhuïc” ñaây kia vui veû,
Töï taùnh saùng toû phaân minh, 14
Voâ taùnh - töï taùnh thaät tình naøo yeân.
13
Nhôø phöông tieän chaët cheõ sôùm tröa, Phöông tieän kheùo leùo lìa xa,
“Tinh Tieán” maõi maõi khoâng thöøa, Boà Taùt sao bò haèng haø chöôùng duyeân ?
Vì khoâng chaáp tröôùc ñaåy ñöa muoân ñöôøng, Phaät daïy baûo Thieän Hieän neân nhôù 43,
Nhôø “Tónh Löï” phöông tieän kheùo leùo, Neáu Boà Taùt töï ñeå taâm lìa,
Chôù ñem taâm khoâ heùo phöôïc traàn, Töông öng Nhöùt Thieát Trí kia,
Nhôø “Trí Hueä” saùng toû phaân, Maø tu Baùt Nhaõ sôùm khuya chaúng thaønh.
Maø ñöôïc Baùt Nhaõ trong ngaàn suoát xuyeân. Vì Nhöùt Thieát Trí sanh tónh löï 44,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 40, Luïc Ba La gìn giöõ tieän phöông,
Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ Maät Ña. Naøo coù choã ñaéc, choã nöông,
Baïn laønh nhieáp thoï gaàn xa, Neân haønh Baùt Nhaõ muoân ñöôøng maõn vieân ...
Boà Taùt sao ñöôïc haèng haø voâ bieân ... ? Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 45,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän neân nhôù 41, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña,
Neáu naêng ñem : Voâ sôû laøm phöông, Boà Taùt sao bò aùc ma,
Thuyeát töôùng caùc phaùp taän töôøng, Baïn aùc nhieáp thoï ñaïp chaø ñaûo ñieân ?
Ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí thöôøng hieän ra ... Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân giaû 46,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
49 Boà Taùt chaúng keát baïn ma,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 42, Chaúng nhaøm lìa phaùp Phaät Ñaø Töông Öng ...
Thí Duï boán chín saâu xa dieäu huyeàn. Vì sao vaäy ? Phaùp vöøng nhaät, nguyeät,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, Soi saùng ñôøi tuyeät haún toái taêm,
Baïch Phaät raèng Baùt Nhaõ Maät Ña, Ñöa ngöôøi vöôït khoûi meâ laàm,
15 16
Trang nghieâm thanh tònh thaân taâm saùng loøa ... NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
50 KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA

Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 47, MAÄT ÑA
Phaät raèng : “Thí Duï” phaåm laø naêm möôi. Phaåm Boà Taùt, thöù 51
Naøy Thieän Hieän ! kòp thôøi vöôït khoûi,
Keû baïn aùc chaúng noùi loãi ma, 51
Giaû laøm hình töôïng meï cha, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 48,
Ñeán choã Boà Taùt laân la noùi raèng : Baïch Phaät raèng Baùt Nhaõ saâu cao,
Hôõi con ôi ! sieâng naêng chieáu quaùn, Boà Taùt cuù nghóa theá naøo ?
Töø Döï Löu ... La Haùn voâ bôø ... Mong Phaät daïy baûo ban trao tö nghì.
Duøng chi “Voâ Thöôïng Boà Ñeà”, Naøy Thieän Hieän ! Vì voâ cuù nghóa,
Traûi traêm ngaøn kieáp traøn treà khoå ñau. Laø cuù nghóa Boà Taùt töïu thaønh,
Thieän Hieän phaûi mau mau thaáy roõ, Boà Ñeà voán ñaõ baát sanh,
Keû baïn aùc ñaây ñoù raát nhieàu, Taùt Ñoûa phi höõu roõ raønh suoát xuyeân ...
Giaû laøm hình töôïng ñuû ñieàu ...
“Sôû Höõu Ñaéc” phaûi vöôït sieâu ra ngoaøi. 52
Vì sao vaäy ? Thieän Hieän phaûi bieát 49,
] Daáu chim bay veõ vieát hö khoâng,
Cuù nghóa - Voâ sôû höõu, ñoàng,
Boà Taùt cuõng vaäy ngoaøi trong ñònh thieàn.
17 Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät :50
Nhöõng gì laø taát caû phaùp naøy,
18
Ñeå khuyeân Boà Taùt ñeâm ngaøy, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Ñeàu voâ sôû höõu ... chaúng hay chuùt naøo ?
Phaät daïy baûo : Phaùp ñeàu thieän phaùp 51, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Maø cuõng laø phi thieän phaùp thoâi, MAÄT ÑA
Cho ñeán caùc phaùp trong ngoaøi, Phaåm Ma Ha Taùt, thöù 53
“Nhöùt Thieát Töôùng Trí” saùng soi an laønh.
Naøy Thieän Hieän khi haønh Baùt Nhaõ 52, 53
Ñoái caùc phaùp laø “Töï Töôùng Khoâng”, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 53,
Chaúng neân chaáp tröôùc ngoaøi trong, Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ Maät Ña,
Hoaëc treân hoaëc döôùi hoaëc mong toû töôøng ! Vì duyeân vì côù naøo maø,
Vì sao theá ? Töï Töôùng caùc phaùp, Boà Taùt coøn goïi Ma Ha Taùt naøy ?
Chaúng theå phaân chia raùp maø thaønh, Phaät daïy baûo : Hay thay ! Thieän Hieän,
Phöông tieän “Voâ Nhò” thöïc haønh, Chö Boà Taùt xuaát hieän muoân nôi,
Giaùc taát caû phaùp tònh thanh taän töôøng. Coøn laøm Thöôïng Thuû cöùu ñôøi,
Vì caùc phaùp töôùng voâ ñoäng ñaäy, Vì duyeân côù aáy raïng ngôøi Ma Ha.
Phaùp Voâ Nhò - ñoäng ñaäy cuõng voâ, Laïi vaày nöõa, taùm quaû chuûng taùnh 54,
Ñaây laø “Cuù Nghóa” höõu, voâ, Töø Döï Löu ... La Haùn, Bích Chi ...
Höõu, Voâ “Cuù Nghóa” cuûa Boà Taùt tu ... Sô taâm ... Baát thoái kieân trì,
] Roài Ma Ha Taùt tö nghì trang nghieâm.
Laïi coøn phaùt taâm Kim Cöông duï 55,
Quaû quyeát nhanh ñaày ñuû tôùi lui 56,
Laïc, AÙi, Haân, Hyû phaùp vui 57,
19
Phöông tieän - Voâ sôû ñaéc nuoâi ñònh thieàn.
20
Vì nhieàu caùc nhaân duyeân nhö vaäy, Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña,
Neân Boà Taùt troâng thaáy höõu tình, Haønh Boá Thí chaúng khôûi ra :
Roài laøm thöôïng thuû quang minh, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc keûo maø maïn, kieâu ...
Ñöôïc Ma Ha Taùt nghieâm tinh Phaät ñaøi. Phaùp boá thí tin, chòu, vui, muoán,
Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû 58, Haïnh boá thí öa chuoäng voâ bôø,
Cuøng ngaøi Maõn Töø Töû vui möøng, Moät loøng Voâ Thöôïng Boà Ñeà,
Ñöôïc Ma Ha Taùt ngôïi xöng, Saùu Ba La Maät ñeà hueà thoâng khai.
Roài maëc aùo giaùp chaán höng Phaät Ñaø. Xaù Lôïi Töû ! phaûi thaáy nhö vaäy 61,
Ma Ha Taùt troàng caáy saâu daøy,
54 Möôøi phöông xuaát hieän ñeâm ngaøy,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 59, Ñem lôïi ích lôùn vui thay haèng haø ...
Phaåm Ma Ha Taùt saâu xa hoøa haøi.
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû, 55
Ma Ha Taùt gìn giöõ Maät Ña, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 62,
Duøng Nhaát Thieát Trí Trí maø, Phaåm “Ma Ha Taùt” saâu xa hoøa haøi.
Ñeå tu boá thí haèng haø tieän phöông. Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Vôùi höõu tình hoài höôùng chaùnh ñaúng, Hoûi ngaøi Maõn Töø Töû vì sao,
Thaân maïng naøy chaúng tieác laãn chi, Boà Taùt tu taäp theá naøo ?
Ñaây laø boá thí tö nghì, Goïi Ma Ha Taùt cöôõi trao Ñaïi Thöøa ...
Maëc giaùp coâng ñöùc thöïc thi mieät maøi. Maõn Töø Töû, ñöa ra keát quaû 63,
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû 60, Neáu khi haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
21 22
Duøng taâm Nhöùt Thieát Trí maø, Phaåm thöù naêm saùu Phaät Ñaø giaûng khuyeân
Töø, bi, hyû, xaû haøi hoøa döïng xaây. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Voâ sôû ñaéc laáy laøm phöông tieän, Baïch Phaät raèng : Boà Taùt vì sao,
Cöôõi boá thí tinh tieán Maät Ña, Ñöôïc Ma Ha Taùt maëc vaøo,
Naêng, Sôû, Phaùp ... thí ñaâu ra, Ñaïi Thöøa AÙo Giaùp saâu cao dieäu huyeàn ...
AÁy laø Boà Taùt Ma Ha Taùt roài. Phaät daïy baûo Thieän Hieän löu yù,
Löôïc noùi veà phaåm ngoâi Boá Thí 64, Neáu Boà Taùt boá thí Maät Ña,
Naêm phaùp kia cuõng yù vaäy thoâi, Trì giôùi, nhaãn nhuïc, tieán xa
Tuaàn töï thöù lôùp trong ngoaøi, Tónh löï, baùt nhaõ haèng haø toái toân.
Ñaïi Thöøa xe lôùn muoân loaøi an cö ... Hoaëc maëc giaùp boán moân tónh löï,
Xaù Lôïi Töû ! phaûi thaáy nhö vaäy Boán voâ löôïng taâm töï ñaêng trình
Ma Ha Taùt troàng caáy saâu daøy, Möôøi phöông phoùng ñaïi quang minh,
Möôøi phöông xuaát hieän ñeâm ngaøy, Khaép soi saùng thaûy khöông ninh ñònh Thieàn.
Ñem lôïi ích lôùn vui thay haèng haø. Roài ñem taâm Nhöùt Thieát Trí Trí 66,
] Chaúng taùc leân yù nghó ñuû ñaày,
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Moät loøng an laäp döïng xaây,
HA TAÙT
Voâ löôïng voâ soá töø ñaây toû töôøng.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Naøy Thieän HIeän ! ngoaøi ñöôøng aûo xieác,
MAÄT ÑA Huyeãn sö gioûi coù thieät hay khoâng,
Phaåm AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa, thöù 56 65 Tuy raèng ngöôøi döï raát ñoâng,
Maø sao söï vieäc cuoán gioøng ngöôøi xem.
56 24
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña,
23
Cuõng nhö vaäy, ñem taâm töông öùng, Cuõng chaúng phaûi chaúng taùc taïo chi,
Nhöùt Thieát Trí Trí vöõng vaøng roài, Vì ngaõ roát raùo ñaéc gì ...
Laøm maø khoâng moät thaät thoâi, Höõu tình kieán giaû cuõng quy luaät naøy ...
Vì caùc phaùp taùnh huyeãn troâi khoâng maø ... Do nhaân duyeân xöa nay ñaõ taïo 69,
Neân Boà Taùt - aùo giaùp Ñaïi Thöøa,
57 Chaúng maëc maø maëc sôùm tröa,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 67, Roài laøm coâng ñöùc thuaän vöøa suoát xuyeân.
Ñaïi Thöøa AÙo Giaùp saâu xa dieäu huyeàn. Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : 70
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Theo con hieåu lôøi Phaät noùi ra,
Theo con hieåu lôøi Phaät noùi ra, Saéc, khoâng buoäc môû gì maø,
Boà Taùt chaúng maëc Giaùp xa, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc chæ laø khaùch danh.
Môùi laø maëc Giaùp bao la Ñaïi Thöøa. Baïch Theá Toân : Saéc ... taùnh voâ sôû,
Vì sao vaäy ? Xöa nay caùc phaùp, Neân môùi laø che chôû chuùng sinh,
Töï töôùng khoâng, môùi naïp môùi sanh, Vì khoâng buoäc môû giöõ gìn,
Töø : Saéc, Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh ... AÙo giaùp coâng ñöùc muoân nghìn saâu xa.
Ñeán Nhöùt Thieát Trí tònh thanh khaép mieàn.
Phaät daïy baûo : Thieän Hieän Toân giaû 68, 58
Vì taùc giaû baát khaû ñaéc maø, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 71,
Neân Nhöùt Thieát Trí ñaâu ra, Ñaïi Thöøa AÙo Giaùp saâu xa dieäu huyeàn.
Höõu tình cuõng vaäy löïa laø caùch ngaên. Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät :
Vì sao vaäy ? Ngaõ chaúng taïo taùc, Luïc Ba La Maät raát tònh thanh,
25 26
Chaúng buoäc chaúng môû an laønh, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Voâ sôû höõu, taùnh roõ raønh thoâng khai.
Baïch Theá Toân ! Toùm laïi maø noùi, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Taát caû phaùp chaúng troùi môû ra, MAÄT ÑA
Phaùp taùnh voâ sôû höõu maø, Phaåm Bieän Ñaïi Thöøa, thöù 59
Neân maëc AÙo Giaùp Phaät Ñaø nghieâm trang.
Luùc baáy giôø ngaøi Maõn Töø Töû 72, 59
Hoûi buoäc môû, caùch töï giöõ gìn, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 75,
Thieän Hieän ñaùp laïi phaân minh, “Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
Mong ngaøi nghe roõ söï tình suoát thoâng. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Nhö Huyeãn saéc ... khoâng buoäc khoâng môû 73, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña,
Moäng Saéc kia ... buoäc môû sao ñaây, Sao töôùng Boà Taùt Ma Ha,
Töôïng Saéc ... cuõng töïa treân naày, Ñaïi Thöøa phaùt tín saâu xa khaép mieàn ?
Cho ñeán Saéc taùnh ... ñuû ñaày hieän leân. Phaät daïy baûo Thieän Hieän löu yù : 76
Maõn Töø Töû, oâng neân dung naïp 74, Neáu Boà Taùt Thieát Trí töông öng,
Boà Taùt haønh saùu phaùp Maät Ña, Ñaïi Bi thöôïng thuû khoâng döøng,
Chaúng buoäc chaúng môû môùi laø Ñem voâ sôû ñaéc laøm töøng tieän phöông ...
Chöùng phaùp voâ sôû höõu Ñaø La Ni. Thí : noäi ngoaïi naøo vöông sôû höõu,
Ñem caên laønh roäng cöùu chuùng sanh,
] Luïc Ba La Maät tu haønh,
AÁy laø Boà Taùt troïn thaønh suoát xuyeân.
27 Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû 77,
Töôùng Ñaïi Thöøa taát caû phaûi thoâng,
28
Sau tröôùc goàm : hai möôi khoâng, Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh thì ñaâu ra.
Giôø ta tuyeân noùi ñeå oâng toû töôøng : 6- “Thaéng nghóa khoâng” laø Nieát Baøn ñaéc 83,
1- Vì “Noäi khoâng” - muoân ñöôøng noäi phaùp 78, 7- “Höõu vi khoâng” : Duïc, Saéc, Saéc voâ 84
Töùc luïc caên tieáp giaùp luïc traàn, Trong ñaây ba coõi : höõu, voâ
Ñeàu laø taát caû giaû chaân, Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh Boà Taùt xa.
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi “taùnh” laàn ñaâu ra. 8- “Voâ vi khoâng” laø voâ sanh, truï ... 85
2- Vì “Ngoaïi khoâng” aáy laø ngoaïi phaùp 79, 9- “Taát caûnh khoâng” ñaày ñuû chaúng caàu 86,
Töùc luïc traàn tieáp giaùp luïc caên, 10- “Voâ teá” ngaèn meù tröôùc sau 87,
Ñeàu laø taát caû giaû chaân, 11- “Taùn khoâng” laø phoùng, vöùt mau ñöôïc naøo 88,
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh laàn ñaâu ra. 12- “Voâ bieán dò khoâng” sao lìa boû 89,
3- “Noäi ngoaïi khoâng” laø Noäi ngoaïi phaùp 80, 13- “Baûn taùnh khoâng” ñaây ñoù phaùp maàu 90,
Saùu choã trong giaùp saùu choã ngoaøi, Voâ vi hoaëc höõu - taùnh caàu,
Ngoaøi, trong saùu choã thoâng khai, Chaúng phaûi caùc baäc ñöùng ñaàu laøm ra,
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh ñoøi ñaâu ra. 14- “Töï töôùng khoâng” laø taát caû phaùp 91,
4- Vì “Khoâng khoâng” taát caû khoâng phaùp 81, Nhö bieán ngaên : saéc, naïp ... töôûng, haønh ...
Cuõng laø do tieáp giaùp phaùp khoâng, 15- “Coäng töôùng khoâng” ñaõ laäp thaønh 92,
Neân khoâng chaúng coù ngoaøi trong, Voâ thöôøng, voâ ngaõ, khoå ... quanh nôi loøng.
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh loøng ñaâu ra. 16- “Taát caû phaùp khoâng” laø naêm uaån 93,
5- “Ñaïi khoâng” laø : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc 82, 17- “Baát khaû ñaéc khoâng” luaän ngaén daøi 94,
Töù duy, Thöôïng, Haï chaéc chaén gì ? Ba ñôøi quaù, hieän, vò lai,
Möôøi phöông bôûi khoù duy trì, Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh khai haèng haø.
29 30
18- “Voâ taùnh khoâng” laø khoâng chuùt taùnh 95, Ñoái ngoaïi thaân saùng suoát chaâu vieân,
19- “Töï taùnh khoâng” laø taùnh hieäp hoøa 96, Noäi, ngoaïi thaân ñeán thöôøng xuyeân,
20- “Voâ taùnh töï taùnh khoâng” xa 97, Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn vui an.
Ñaïi Thöøa Boà Taùt bao la saùng loøa ... 2- “Thoï nieäm truï” muoân ngaøn Boà Taùt 101,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
60 Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 98, Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn.
“Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Ñoái noäi thoï truï laàn roài quaùn,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Boà Taùt, Ñoái ngoaïi thoï truï quaùn chaâu vieân,
Töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt Ma Ha, Noäi ngoaïi thoï truï thöôøng xuyeân,
Voâ löôïng voâ soá haèng haø, Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn vui an.
Cuøng ngaøn muoân öùc : Tam Ma Ñòa naày ... 3- “Taâm nieäm truï” muoân ngaøn Boà Taùt 102
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän phaûi thaáy 99, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Töôùng Ñaïi Thöøa troàng caáy voâ vaøn, Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø,
Laø boán “nieäm truï” nghieâm trang : Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn.
Thaân, Thoï, Taâm, Phaùp truï an bi töø. Ñoái noäi taâm truï laàn roài quaùn,
1- “Thaân nieäm truï” laø chö Boà Taùt 100, Ñoái ngoaïi taâm truï quaùn chaâu vieân,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, Noäi ngoaïi taâm truï thöôøng xuyeân,
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn vui an.
Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn. 4- “Phaùp nieäm truï” muoân ngaøn Boà Taùt 103,
Tuy : ñoái noäi thaân truï roài quaùn, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
31 32
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn.
Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn. Bieát töï thaân : naèm, ngoài, ñi, ñöùng,
Ñoái noäi phaùp truï laàn roài quaùn, Boán oai nghi naøo vöõng, khaùc sai,
Ñoái ngoaïi phaùp truï quaùn chaâu vieân, Coøn nhôù chính bieát thoâng khai,
Noäi ngoaïi phaùp truï thöôøng xuyeân, Ñaáy laø Boà Taùt ngoài Ñaøi Maät Ña,
Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn thaêng hoa ... Laïi vaày nöõa, ñaõ voâ sôû ñaéc 106,
Laøm phöông tieän dìu daét ñeán nôi,
61 Ñaïi Thöøa töôùng hieän raïng ngôøi,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 104, Bieän Ñaïi Thöøa phaåm muoân ñôøi saâu xa ...
“Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, 62
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 107,
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, “Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn. Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
Ñoái noäi ngoaïi : thaân, thoï, taâm, phaùp, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Roài truï quaùn dung naïp suoát xuyeân, Möôøi : Phaùp Vaân Ñòa hieän ra,
Maïnh meõ tinh tieán ñònh thieàn, Goàm möôøi hai phaùp thaät laø lôùn to ...
Ñuû nhôù chính bieát khaép mieàn laø sao ? 1- Moät nhieáp thoï voâ bieân xöù sôû,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân giaû 105, 2- Hai vieân maõn voâ keå tieáng aâm,
Neáu tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, 3- Ba Voâ Ngaïi Trí thaäm thaâm,
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, 4- Boán vaøo thai taïng nguyeän thaàm ñoä sanh.
33 34
5- Naêm vieân maõn xuaát sanh ñaày ñuû, Truï Phaät Ñòa chaùnh ñaïo hieän ra,
6- Saùu gia toäc ñoaøn tuï ñeâm ngaøy, Laø Ñaïi Boà Taùt Ma Ha,
7- Baûy döï chuûng taùnh saâu daøy, Vieân maõn Thaäp Ñòa ngoài toøa Nhö Lai ...
8- Taùm laø quyeán thuoäc töø nay ñoâng nhieàu. Laïi vaày nöõa Ñaïi Thöøa chaúng truï 110,
9- Chín töôùng haûo myõ mieàu vöôït haún, Vì caùc phaùp chaúng nguï chaúng ñi,
10- Möôøi nhaäp ñaïo thuø thaéng thieàn cô. Ñeàu baát khaû ñaéc haøo ly,
11- Möôøi moät vieân maõn Boà Ñeà, Neân truï voâ sôû truï thì bao la ...
12- Möôøi hai coâng ñöùc voâ bôø haèng sa ...
64
63 Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 111,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 108, “Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
“Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn, Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Cöôõi Ñaïi Thöøa baát khaû ñaéc thoâi ...
Vì sao bieát ñaõ nhaäp “Phaùp Vaân”, Vì : Ñòa, Thuûy, Hoûa ... tònh roài,
Boà Taùt ñaày ñuû muoân phaàn, Cho ñeán muoân phaùp khoâng ngoaøi tónh yeân ...
Chaúng khaùc chö Phaät löïc thaàn voâ bieân ...? Nhö vaäy ñoù Thieän Hieän Toân giaû 112,
Naøy Thieän Hieän, neáu Boà Taùt ñaõ 109, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Vieân maõn saùu Ba La Maät Ña, Tuy quaùn caùc phaùp saâu xa,
Möôøi taùm baát coïng saâu xa, Neân khoâng cöôõi Ñaïi Thöøa ra hay vaøo ...
Cho ñeán vieân maõn haèng haø phaùp aâm. ]
Neáu döùt haún taäp khí phieàn naõo,
35 36
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Ñaïi Thöøa chaúng phaûi saâu daøy,
HA TAÙT
Chaúng vöôït taát caû ngöôøi hay muoân loaøi ...
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Bôûi Chôn Nhö taùnh ngoaøi suy nghó,
MAÄT ÑA Neân Ñaïi Thöøa chaân lyù vöôït sieâu,
Phaåm Khen Ñaïi Thöøa, thöù 65 Hoaëc phaùp giôùi taùnh ... raát nhieàu,
Ñaïi thöøa vaãn lôùn phì nhieâu haèng haø ...
65
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 116,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, “Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Ñaïi Thöøa, Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
Ñöôïc cöôõi caùc phaùp sôùm tröa, Ngaõ, kieán giaû laø sôû höõu voâ,
Nhö hö khoâng khaép ñaâu chöøa nôi nao ! Noäi khoâng sôû höõu cuõng voâ,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän ! ñuùng vaäy 114, Cho ñeán caùc phaùp dieãn phoâ ñöôïc gì ?
Phaùp Ñaïi Thöøa troàng caáy saâu daøy, Laïi vaày nöõa ñöùng ñi caùc phaùp 117,
Luïc Ba La Maät hieån baøy, Chaúng tôùi lui maø giaùp trong ngoaøi,
Cuøng nhieàu phaùp khaùc töø nay saùng loøa ... Vì taùnh, töï töôùng ... baûn lai,
Hoaëc ñoäng hoaëc truï tìm hoaøi vaãn xa ...
66
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn, Kính Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 118
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, 38
Neáu chôn nhö ñaõ coù taùnh naøy,
37
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn, Dò sanh thôøi chaúng khaù ñöôïc hoaøi,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, Ba ñôøi : quaù, hieän, vò lai,
Giaûi thoaùt moân ba ngaû cöïc kyø, Töø Ngaõ ... Kieán Giaû mieät maøi dieät sanh 123.
Ñaïi Thöøa cuõng vaäy khaùc gì 119, Naøy Thieän Hieän ! tu haønh Baùt Nhaõ,
Nhö hö khoâng khaép traàn vi ñuû ñaày ... Boà Taùt truï töôùng caû ba ñôøi,
Laïi vaày nöõa döïng xaây Baùt Nhaõ, Bình ñaúng tinh taán muoân nôi,
Phaûi hoäi ñuû taát caû phaùp laønh, Ñaëng Nhaát Thieát Trí Trí ngôøi suoát xuyeân.
Ngoaøi trong seõ ñöôïc tònh thanh, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät 124,
Ba ñôøi : quaù, hieän, vò thaønh töïu ra. Baïch Theá Toân phaùp thaät saâu daøy,
Ñaïi Thöøa Toân Dieäu hay thay,
69
Chuùng con nguyeän hoïc ñeâm ngaøy tinh chuyeân.
Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ñuùng vaäy 125,
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Caùc Boà Taùt phaûi thaáy ba ñôøi,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
Nöông Ñaïi Thöøa phaùp kòp thôøi,
Saùu phaùp haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Roài ñeán muoân phaùp haèng haø 121, Chöùng ñöôïc Voâ Thöôïng raïng ngôøi Maät Ña.
Cuõng ñeàu nhö vaäy bao la haøi hoøa ...
NAM MOÂ ÑAÏI BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ
70 TAÙT
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Quy Nhôn - Chuøa Toå Minh Tònh
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, Muøa An cö Kieát haï - PL : 2550
39 Tyø kheo : Thích Giaùc Haïnh
40
PHAÀN CHUÙ THÍCH : haønh Baùt Nhaõ chaúng thaáy noäi khoâng, chaúng ñôïi
noäi khoâng maø quaùn ngoaïi khoâng; chaúng thaáy ngoaïi
1- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Khuyeán Hoïc”, thöù 40.
khoâng, chaúng ñôïi ngoaïi khoâng maø quaùn noäi khoâng;
Baáy giôø, Ngaøi Thieän Hieän baïch Theá Toân ! Boà Taùt
chaúng thaáy noäi ngoaïi khoâng, chaúng ñôïi noäi ngoaïi
muoán maõn boá thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh taán, tónh
khoâng maø quaùn ngoaïi khoâng; hay quaùn khoâng
löï, baùt nhaõ (trí tueä) phaûi hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña
khoâng; chaúng thaáy khoâng khoâng, chaúng ñôïi khoâng
- Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
khoâng maø quaùn noäi ngoaïi khoâng; cho ñeán chaúng
2- Boà Taùt muoán döùt haún tham saân si phaûi hoïc Baùt thaáy voâ taùnh töï taùnh khoâng, chaúng ñôïi voâ taùnh töï
Nhaõ, hay laø döùt haún taùt ña da kieán, giôùi caám thuû, taùnh khoâng maø quaùn töï taùnh khoâng.
nghi, duïc, tham saân nhueá, hay muoán xa lìa möôøi baát
4- Xaù Lôïi Töû ! Khi tu haønh Baùt Nhaõ Boà Taùt neân
thieän nghieäp ñaïo, hay muoán tu boán tónh löï, 37 phaåm
hoïc nhö vaày : Boà ñeà taâm neân bieát chaúng neân chaáp,
trôï ñaïo, hay muoán caùc phaùp moân Ñaø La Ni, phaùp
cho ñeán danh Boà ñeà taâm, voâ ñaúng ñaúng taâm, danh
moân Tam Ma Ñòa, Quaûn ñænh aán, hay muoán maõn taâm
voâ ñaúng ñaúng taâm, quaûng ñaïi taâm, danh quaûng ñaïi
sôû nguyeän cuûa taát caû höõu tình, muoán maõn thuø
taâm neân bieát chaúng neân chaáp, vì taâm naøy phi taâm,
thaéng thieän caên, vôùi Boà Taùt Ñænh quyeát chaúng lui
vì baûn taùnh tònh vaäy.
ñoïa, phaûi hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña.
5- Xaù Lôïi Töû hoûi : Taâm naøy laø höõu taâm phi taâm
3- Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì sao goïi laø Boà
taùnh chaêng ? Thieän Hieän ñaùp : Chaúng phaûi - vaäy
Taùt Ñænh Ñoïa ? Thieän Hieän ñaùp : Neáu Boà Taùt
trong phi taâm taùnh, höõu taùnh voâ taùnh laø khaù ñöôïc
khoâng coù phöông tieän kheùo leùo maø haønh saùu phaùp
chaêng ? Vì trong phi taâm taùnh, höõu taùnh voâ taùnh ñaõ
Ba La Maät Ña, laø ñoïa nôi Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc,
chaúng khaù ñöôïc, laøm sao noùi ñöôïc taâm naøy laø höõu
chaúng vaøo ñöôïc Boà Taùt Chaùnh taùnh ly sanh, Ñænh
taâm phi taâm taùnh chaêng ? Naøy Xaù Lôïi Töû ! Ñoái vôùi
Ñoïa naøy cuõng goïi laø sanh, sanh nghóa laø phaùp aùi,
taát caû phaùp khoâng bieán khaùc, khoâng phaân bieät,
thuaän ñaïo vôùi phaùp aùi, ñaém nhieãm, khôûi töôûng, nhö ñaáy goïi laø phi taâm taùnh - cho ñeán muoân phaùp cuõng
aên ñoà caùch ñeâm hay sanh beänh hoaïn. Coøn veà ñeàu nhö vaäy.
“Chaùnh taùnh ly sanh” laø : Boà Taùt khi tu
42
41
6- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû khen Thieän Hieän raèng : Hay thay nhö vaäy.
! Hay thay ! Thaät nhö lôøi ñaõ noùi, ngaøi laø chôn Phaät 10- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Truï, thöù 42. Thieän
töû, töø taâm Phaät sanh, töø mieäng Phaät sanh, töø phaùp Hieän Toân giaû baïch Theá Toân ! Con ñoái naêm nhaõn,
Phaät sanh, vaø töø phaùp hoùa sanh, nhaän phaàn Phaät saùu thaàn thoâng baát ñaéc baát kieán, hoaëc nhoùm hoaëc
phaùp, chaúng nhaän phaàn cuûa caûi, ñoái trong caùc tan, laøm sao noùi ñöôïc v.v...; Naêm Nhaõn laø : Nhuïc
phaùp thaân töï laøm chöùng, hueä nhaõn hieän thaáy môùi Nhaõn, Thieân Nhaõn, Hueä Nhaõn, Phaùp Nhaõn vaø Phaät
naêng khôûi noùi. Nhaõn. Saùu thaàn thoâng laø : Thaàn caûnh trí thoâng,
7- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Truï, thöù 41. Baáy giôø Thieân nhó trí thoâng, Tha taâm trí thoâng, Tuùc truï tuøy
Thieän Hieän baïch Phaät : Ñoái Boà Taùt vaø vôùi Baùt nieäm trí thoâng, Thieân nhaõn trí thoâng, Laäu taän trí
Nhaõ, con ñeàu baát ñaéc baát kieán, laøm sao khieán con chöùng thaàn thoâng.
ñem phaùp töông öng Baùt Nhaõ daïy baûo daïy trao caùc 11- Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Theá Toân ! Tu
Boà Taùt. haønh Baùt Nhaõ, caùc Boà Taùt chaúng neân truï saéc, thoï,
8- Baïch Theá Toân ! Con ñoái vôùi caùc phaùp baát ñaéc töôûng, haønh, thöùc, vì taát caû taùnh khoâng, saéc ñaây
baát kieán, hoaëc nhoùm hoaëc tan, neáu ñem phaùp naøy chaúng phaûi saéc khoâng, saéc khoâng ñaây chaúng phaûi
daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt, hoaëc seõ coù aên naên, saéc, vì saéc chaúng rôøi khoâng, khoâng chaúng rôøi saéc,
laøm sao con noùi ñöôïc : Ñaây laø Boà Taùt Ma Ha Taùt, noï saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc, thoï töôûng haønh
laø phaùp Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. thöùc cuõng laïi nhö vaäy - neân Boà Taùt tu haønh Baùt
Nhaõ chaúng neân truï saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
9- Baïch Theá Toân ! Danh Boà Taùt naøy vaø danh Baùt
vaäy, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn
Nhaõ ñeàu voâ sôû truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï. Vì
Kinh naøy cho chuùng ta thaáy roõ baøi “Taâm Kinh Baùt
sao theá ? Laø hai danh nghóa naøy vì ñaõ voâ sôû höõu, vaäy
Nhaõ” maø haèng ngaøy caùc chuøa thoï trì : Saéc töùc thò
neân hai danh naøy ñeàu voâ sôû truï, cuõng chaúng phaûi
khoâng, khoâng töùc thò saéc, thoï töôûng haønh thöùc dieäc
chaúng truï - Cho ñeán ñoái vôùi Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh,
phuïc nhö thò.
Thöùc ..., hay Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, Thaân, YÙ xöù ...,
hay Saéc, Thanh, Höông, Vò, Xuùc, Phaùp xöù v.v... - Cho 12- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt tu
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu haønh Baùt Nhaõ, maø khoâng coù phöông tieän kheùo
43 44
leùo, laø bò chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû raøng ròt quaáy roái, caû ñaø la ni moân, taát caû tam ma ñòa moân, ai maø naém
neân taâm beøn truï saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, do vì laáy töôùng naøy ñeàu laø phieàn naõo.
truï naøy neân ñoái saéc taùc leân gia haïnh, do vì gia haïnh 15- Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Theá Toân ! Boà Taùt
neân chaúng naêng nhieáp thoï Baùt Nhaõ, chaúng naêng tu tu haønh Baùt Nhaõ cuõng laïi nhö vaäy : Vôùi taát caû
haønh Baùt Nhaõ, chaúng naêng vieân maõn Baùt Nhaõ, phaùp khoâng neân ñaém laáy, môùi coù theå töø bôø beân
chaúng naêng thaønh xong Nhaát thieát töôùng trí ñöôïc. naøy ñeán bôø beân kia ñöôïc.
13- Thieän Hieän baïch Theá Toân : Saéc chaúng neân nhieáp 16- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh Töôùng”,
thoï, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng vaäy; Saéc ñaõ chaúng thöù 43. Laïi nöõa, baïch Theá Toân ! Boà Taùt khi tu haønh
neân nhieáp thoï, beøn chaúng phaûi saéc caùc moùn kia Baùt Nhaõ, neân taùc leân quaùn naøy : Phaùp gì laø Baùt
cuõng vaäy, sôû vì sao ? vì baûn taùnh khoâng vaäy ... cho Nhaõ Ba La Maät Ña ? Côù sao goïi Baùt Nhaõ Ba La Maät
ñeán choã nhieáp thoï tu haønh vieân maõn laø Baùt Nhaõ Ña ? Ai tu Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Baùt Nhaõ Ba La
Maät Ña, cuõng chaúng neân nhieáp thoï, beøn chaúng phaûi Maät Ña ñaây duøng laøm vieäc gì ñaây ?
Baùt Nhaõ Maät Ña, vì baûn taùnh khoâng vaäy, Boà Taùt
ñem baûn taùnh khoâng maø quaùn taát caû phaùp, khi taùc 17- Nhö vaäy, Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, thaúm xeùt
leân quaùn naøy, ñoái taát caû phaùp taâm khoâng coù choã quaùn saùt kyõ, neáu phaùp voâ sôû höõu baát khaû ñaéc,
haønh xöù, ñaây goïi laø Boà Taùt khoâng choã nhieáp thoï - ñaáy laø Baùt Nhaõ, vôùi trong voâ sôû höõu baát khaû ñaéc,
Cho ñeán Nhöùt thieát töôùng trí cuõng chaúng neân nhieáp choã naøo gaïn traùch.
thoï vì noäi khoâng ngoaïi khoâng v.v... nhaát thieát phaùp 18- Baáy giôø Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Trong
khoâng vaäy, voâ taùnh töï taùnh khoâng vaäy ...baát khaû ñaây phaùp naøo laø voâ sôû höõu baát khaû ñaéc ö ? Thieän
ñaéc khoâng vaäy. Hieän ñaùp : nghóa laø phaùp Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña voâ
14- Thieän Hieän baïch Theá Toân : Nhöùt thieát töôùng trí sôû höõu baát khaû ñaéc, cho ñeán phaùp tónh löï, tinh tieán,
naøy chaúng phaûi laáy töôùng maø tu ñaéc, vì caùc keû laáy an nhaãn, tònh giôùi, boá thí Ba la maät ña voâ sôû höõu baát
töôùng ñeàu laø phieàn naõo - Töôùng laø nhöõng : Saéc, thoï, khaû ñaéc. Sôû vì sao ? Bôûi vì : Noäi khoâng, ngoaïi khoâng
töôûng, haønh, thöùc ... cho ñeán töôùng taát v.v... cho ñeán boån taùnh
45 46
khoâng, töï töôùng khoâng, coäng töôùng khoâng, nhaát 22- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Phaùp
thieát phaùp khoâng, baát khaû ñaéc khoâng, voâ taùnh gì laø töï taùnh Baùt Nhaõ, tónh löï, tinh tieán, an nhaãn,
khoâng, töï taùnh khoâng, voâ taùnh töï taùnh khoâng vaäy - tònh giôùi, boá thí ... cho ñeán phaùp gì laø töï taùnh phaùp
cho ñeán muoân phaùp ñeàu voâ sôû höõu baát khaû ñaéc ôû trong ôû ngoaøi ôû giöõa hai.
cuõng ñeàu nhö vaäy. 23- Thieän Hieän ñaùp : Voâ taùnh laø töï taùnh Baùt Nhaõ,
19- Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt khi tu tónh löï v.v... cho ñeán voâ taùnh laø phaùp töï taùnh ôû
haønh Baùt Nhaõ cöù nhö vaäy maø thaåm xeùt quan saùt trong ôû ngoaøi ôû giöõa hai; do côù ñaây neân bieát Baùt
kyõ taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu baát khaû ñaéc, taâm Nhaõ rôøi töï taùnh Baùt Nhaõ, tónh löï v.v... roài rôøi töôùng
chaúng chìm ñaém, chaúng öu hoái, taâm kia baát kinh baát Baùt Nhaõ, tónh löï v.v... cho ñeán phaùp ôû trong ôû ngoaøi
khuûng boá, phaûi bieát Boà Taùt naøy, naêng ñoái Baùt ôû giöõa hai rôøi töôùng phaùp, töï taùnh cuõng rôøi töï
Nhaõ thöôøng chaúng rôøi boû. taùnh, töôùng cuõng rôøi töôùng, töï taùnh cuõng rôøi
töôùng, töôùng cuõng rôøi töï taùnh, töï taùnh töôùng cuõng
20- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
rôøi töôùng töï taùnh, töôùng töï taùnh cuõng rôøi töï taùnh
duyeân côù naøo maø bieát Boà Taùt naøy haønh Baùt Nhaõ,
töôùng. Neáu Boà Taùt vôùi trong ñaây maø hoïc, thôøi
naêng ñoái nôi Baùt Nhaõ thöôøng chaúng rôøi boû - Thieän
naêng thaønh xong Nhaát thieát töôùng trí, vì Boà Taùt naøy
Hieän ñaùp : Bôûi Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ,
bieát taát caû phaùp khoâng coù sanh, khoâng coù thaønh
nhö thaät bieát Baùt Nhaõ rôøi töï taùnh Baùt Nhaõ, do côù
xong vaäy.
ñaây neân bieát caùc Boà Taùt naøy haønh Baùt Nhaõ, naêng
ñoái Baùt Nhaõ thöôøng chaúng rôøi boû - cho ñeán muoân 24- Xaù Lôïi Töû hoûi : Vì nhaân duyeân gì maø taát caû
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. phaùp khoâng sanh, khoâng thaønh xong ? Thieän Hieän
ñaùp : Vì saéc khoâng, neân saéc sanh thaønh xong baát khaû
21- Xaù Lôïi töû ! Nhôø Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt
ñaéc, thoï töôûng haønh thöùc khoâng, neân thoï töôûng
Nhaõ, nhö thaät bieát saéc rôøi töï taùnh saéc, thoï, töôûng,
haønh thöùc sanh thaønh xong baát khaû ñaéc; Vì nhaõn xöù
haønh, thöùc cuõng rôøi töï taùnh ... cho ñeán muoân phaùp
... vì nhó, tyû, thieät, thaân, yù xöù khoâng ... vì saéc xöù
cuõng ñeàu nhö vaäy - do côù ñaây neân bieát Boà Taùt naøy
khoâng ... thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù khoâng ... vì
haønh Baùt Nhaõ, naêng ñoái nôi Baùt Nhaõ thöôøng chaúng
nhaõn giôùi, saéc giôùi, nhaõn
rôøi boû.
47 48
thöùc giôùi khoâng ... Vì ñòa giôùi khoâng ñeán thuûy, hoûa, 27- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Laøm
phong khoâng, thöùc giôùi khoâng neân khoå thaùnh ñeá sao bieát ñöôïc caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ coù
sanh thaønh xong baát khaû ñaéc ... Vì voâ minh, haønh, phöông tieän kheùo leùo ? Thieän Hieän ñaùp : Neáu Boà
thöùc, danh, saéc, luïc xöù, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sanh, Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ coù ñöôïc phöông tieän kheùo
laõo töû saàu thaùn khoå öu naõo khoâng, neân haønh cho leùo chaúng haønh saéc, chaúng haønh töôùng saéc laø haønh
ñeán laõo töû saàu thaùn khoå öu naõo sanh thaønh xong Baùt Nhaõ Maät Ña. Chaúng haønh thoï, töôûng, haønh,
baát khaû ñaéc - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö thöùc; chaúng haønh töôùng : thoï, töôûng, haønh, thöùc laø
vaäy. ñaõ haønh Ba La Maät - Chaúng haønh saéc xöù, chaúng
haønh töôùng saéc xöù laø haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät;
25- Baáy giôø Cuï Thoï Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá
chaúng haønh : thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù, chaúng
Toân ! Neáu Boà Taùt khi tu haønh haønh Baùt Nhaõ,
haønh töôùng : thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù laø ñaõ
khoâng coù phöông tieän kheùo leùo, hoaëc haønh saéc hoaëc
haønh töôùng saéc, chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ Maät Ña; haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho ñeán muoân phaùp
hoaëc haønh Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc, hoaëc haønh cuõng ñeàu nhö vaäy.
töôùng : Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc chaúng phaûi haønh 28- Xaù Lôïi Töû ! Phaûi bieát ñaáy laø Boà Taùt tu haønh
Baùt Nhaõ Maät Ña v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu Baùt Nhaõ coù ñöôïc phöông tieän kheùo leùo, vì sao theá ?
nhö vaäy. Vì : saéc xöù saéc xöù taùnh khoâng, thanh höông vò xuùc
26- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh Töôùng”, phaùp xöù, thanh höông vò xuùc phaùp xöù taùnh khoâng.
thöù 44. Thieän Hieän Toân gæa baïch Theá Toân ! Neáu Boà Xaù Lôïi Töû ! Saéc xöù naøy chaúng phaûi saéc xöù khoâng,
Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, khoâng coù phöông tieän saéc xöù khoâng naøy chaúng phaûi saéc xöù, vì saéc xöù
kheùo leùo, hoaëc haønh Khoå Thaùnh Ñeá, hoaëc haønh chaúng rôøi khoâng, khoâng chaúng rôøi saéc xöù, saéc xöù
töôùng Khoå Thaùnh Ñeá, hoaëc haønh : Taäp, Dieät, Ñaïo töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc xöù, thanh höông vò
thaùnh ñeá, hoaëc haønh töôùng : Taäp, Dieät, Ñaïo thaùnh xuùc phaùp cuõng laïi nhö vaäy.
ñeá, laø chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña - 29- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh Töôùng”,
hoaëc haønh töù thaùnh ñeá : thöôøng, laïc, ngaõ, tònh v.v... thöù 45. Xaù Lôïi Töû ! neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt
cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Nhaõ coù phöông tieän kheùo leùo, chaúng haønh nhaõn
49 giôùi, saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi vaø nhaõn
50
xuùc, nhaõn xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï; chaúng ñoái taát caû phaùp ñeàu khoâng laáy gì heát ? Thieän Hieän
haønh töôùng nhaõn giôùi cho ñeán nhaõn xuùc laøm duyeân ñaùp : Do vì caùc phaùp töï taùnh baát khaû ñaéc, vì taát caû
sanh ra caùc thoï laø haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña roài. phaùp laáy voâ taùnh laøm töï taùnh vaäy - do nhaân
Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Xaù Lôïi Töû duyeân naøy, neáu Boà Taùt khi haønh Baùt Nhaõ ñoái caùc
phaûi bieát : Vì nhaõn giôùi ... taùnh khoâng, nhaõn giôùi phaùp hoaëc laáy coù, hoaëc laáy chaúng phaûi coù, hoaëc
naøy chaúng phaûi nhaõn giôùi khoâng, nhaõn giôùi khoâng laáy cuõng coù cuõng chaúng phaûi coù, hoaëc laáy chaúng
chaúng phaûi nhaõn giôùi, vì nhaõn giôùi chaúng rôøi phaûi coù chaúng phaûi chaúng coù vaø hoaëc laáy “chaúng
khoâng, khoâng chaúng rôøi nhaõn giôùi, nhaõn giôùi töùc laáy” laø chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ - Sôû vì sao ? Vì
laø khoâng, khoâng töùc laø nhaõn giôùi ... taát caû phaùp ñeàu khoâng coù töï taùnh, neân chaúng laáy
ñöôïc vaäy.
30- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh Töôùng”,
thöù 46. Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt 33- Luùc baáy giôø Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng :
Nhaõ coù phöông tieän kheùo leùo, chaúng haønh boá thí, Vì nhaân duyeân naøo maø Boà Taùt khi tu haønh Baùt
chaúng haønh töôùng boá thí cho ñeán tònh giôùi, an nhaãn, Nhaõ, ñoái vôùi Baùt Nhaõ khoâng laáy gì heát ? Thieän
tinh tieán, tónh löï vaø trí tueä (Baùt nhaõ) laø ñaõ haønh Hieän ñaùp : Do vì töï taùnh Baùt Nhaõ baát khaû ñaéc - Vì
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu Baùt Nhaõ laáy voâ taùnh laøm töï taùnh vaäy; Neáu Boà
nhö vaäy. Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñoái vôùi Baùt Nhaõ hoaëc
31- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ, laáy haønh, hoaëc laáy chaúng haønh, hoaëc laáy chaúng
ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng laáy coù, chaúng laáy phaûi haønh chaúng phaûi chaúng haønh hoaëc laáy cuõng
chaúng phaûi coù, chaúng laáy cuõng coù cuõng chaúng haønh cuõng chaúng haønh, hoaëc laáy “chaúng laáy” laø
phaûi coù, chaúng laáy cuõng coù cuõng chaúng phaûi coù, chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ, vì sao ? Vì Baùt Nhaõ ñeàu
chaúng laáy chaúng phaûi coù chaúng phaûi chaúng coù, vôùi khoâng coù töï taùnh, neân chaúng theå laáy ñöôïc vaäy ?
“chaúng laáy” cuõng chaúng laáy noát. 34- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ,
32- Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän Toân giaû : Vì nhaân ñoái vôùi taát caû phaùp vaø Baùt Nhaõ ñeàu khoâng choã
duyeân naøo maø Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ, laáy, khoâng choã chaáp ñaém, ñaáy goïi laø Boà Taùt vôùi
51 52
taát caû phaùp khoâng choã laáy ñaém tam ma ñòa - Tam ma 37- Vì sao theá ? Vì nhö huyeãn naêm uaån thaûy naøy, laáy
ñòa naøy maàu nhieäm thuø thaéng, roäng lôùn voâ löôïng, voâ taùnh laøm töï taùnh, voâ taùnh töï taùnh baát khaû ñaéc
naêng nhoùm voâ ngaïi voâ bieân taùc duïng, chaúng chung vaäy. Nhö moäng, nhö vang, nhö boùng saùng, nhö töôïng,
cuøng taát caû Thanh Vaên vaø Ñoäc Giaùc; Neáu Boà Taùt nhö khoâng hoa, nhö aùnh naéng, nhö thaønh taàm höông,
vôùi Tam Ma Ñòa naøy haèng truï chaúng boû, mau chöùng nhö bieán hoa v.v...
Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà. 38- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân!
35- Baáy giôø Cuï Thoï Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Nhöõng Boà Taùt phaåm baäc naøo khi tu haønh Baùt Nhaõ,
Toân ! Neáu coù lôøi hoûi : Huyeãn só naêng hoïc Baùt Nhaõ, vì coù phöông tieän kheùo leùo, neân nghe thuyeát Baùt Nhaõ
thaønh xong Nhöùt thieát trí trí chaêng ? cho ñeán : tónh löï, thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia chaúng kinh chaúng khuûng
tinh tieán, an nhaãn, tònh giôùi, boá thí cuõng nhö vaäy ? chaúng boá ? Phaät baûo Thieän Hieän : Boà Taùt aáy neân
neáu hoûi vaäy con ñaùp nhö theá naøo? cho ñeán caùc duøng taâm Nhaát thieát trí trí quaùn saùt töôùng saéc
phaùp cuõng ñeàu hoûi nhö vaäy ? con neân ñaùp nhö theá thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc, cho ñeán : thoï, töôûng,
naøo ? haønh, thöùc thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc - cho ñeán
muoân phaùp ñeàu duøng taâm Nhaát thieát trí trí maø
- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï” thöù 47.
quaùn saùt thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia chaúng kinh
36- Phaät baûo Thieän Hieän ! Ta hoûi laïi ngöôi, tuøy yù chaúng khuûng chaúng boá.
ngöôi ñaùp nôi yù oâng hieåu sao ? Saéc cuøng huyeãn coù
39- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï” thöù 48.
khaùc chaêng ? Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuøng huyeãn
coù khaùc chaêng ? Thieän Hieän baïch Theá Toân: Chaúng Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, neân
phaûi vaäy ? Vì saéc chaúng khaùc huyeãn, huyeãn chaúng duøng taâm Nhaát Thieát Trí Trí quaùn töôùng boán nieäm
khaùc saéc, saéc töùc laø huyeãn, huyeãn töùc laø saéc, thoï, truï thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc; quaùn töôùng boán
töôûng, haønh, thöùc cuõng laïi nhö vaäy - Cho ñeán chöùng chaùnh ñoaïn, boán thaàn tuùc, naêm caên, naêm löïc, baûy
Voâ thöôïng chaùnh ñaúng boà ñeà, khi tu hoïc Baùt Nhaõ ñaúng giaùc chi, taùm thaùnh ñaïo chi thöôøng voâ thöôøng
phaûi nhö Huyeãn só tu hoïc Baùt Nhaõ, ñoái vôùi taát caû söï baát khaû ñaéc - cho ñeán caùc phaùp ñeàu quaùn : töôùng
vaät khoâng choã phaân bieät vì phaûi bieát huyeãn só töùc ñeàu thöôøng voâ thöôøng
laø naêm uaån thaûy.
54
53
baát khaû ñaéc; töôùng ngaõ voâ ngaõ baát khaû ñaéc; 42- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï”, thöù 49.
töôùng tònh baát tònh baát khaû ñaéc; töôùng khoâng baát Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân ! Sao
khoâng baát khaû ñaéc; töôùng voâ töôùng höõu töôùng baát goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, khoâng coù
khaû ñaéc; töôùng voâ nguyeän höõu nguyeän baát khaû phöông tieän kheùo leùo, neân nghe thuyeát Baùt Nhaõ
ñaéc; töôùng tòch tónh baát tòch tónh baát khaû ñaéc v.v... thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá.
Ñaây laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ khoâng chaáp
tröôùc “Boá thí”, coù phöông tieän kheùo leùo neân nghe 43- Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân giaû : Boà Taùt khi
thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu, taâm kia chaúng kinh chaúng tu haønh Baùt Nhaõ, lìa taâm töông öng Nhaát Thieát Trí Trí
khuûng boá : Ñaây laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, tu haønh Baùt Nhaõ; vôùi tu Baùt Nhaõ coù sôû ñaéc, coù sôû
khoâng chaáp tröôùc “Tònh giôùi”; khoâng chaáp tröôùc “An caäy vì ñem höõu sôõ ñaéc laøm phöông tieän vaäy. Vì
nhaãn”; khoâng chaáp tröôùc “Tinh tieán”; khoâng chaáp khoâng coù phöông tieän kheùo leùo, neân nghe thuyeát Baùt
tröôùc “Tónh löï”; cho ñeán khoâng chaáp tröôùc Baùt Nhaõ Nhaõ taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá - cho ñeán taát
Ba La Maät “Trí hueä”. caû phaùp ñeàu lìa taâm töông öng laø taâm bò nhö vaäy.
40- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân! 44- Phaät baûo Thieän Hieän : Neáu Boà Taùt khi tu haønh
Sao goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ ñöôïc caùc baïn Baùt Nhaõ, lìa taâm töông öng Nhöùt Thieát Trí Trí tu
laønh nhieáp thoï, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö haønh, vôùi tu Baùt Nhaõ coù sôû ñaéc, coù sôû caäy, vì ñem
vaäy, taâm kia chaúng kinh chaúng khuûng chaúng boá ? höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy, lìa taâm töông öng
Nhöùt Thieát Trí tu haønh tónh löï, tinh tieán, an nhaãn,
41- Phaät baûo Thieän Hieän : Keû baïn laønh cuûa caùc Boà tònh giôùi, boá thí, trí hueä ... vôùi tu tónh löï ... cho ñeán
Taùt laø neáu naêng ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän caùc phaùp Maät Ña coù sôû ñaéc, coù sôû caäy vì ñem höõu
thuyeát töôùng saéc thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy - Boà Taùt nhö vaäy, khi tu
v.v..., vaø khuyeân y phaùp naøy sieâng tu caên laønh, chaúng haønh Baùt Nhaõ khoâng coù phöông tieän kheùo leùo, nghe
cho hoài höôùng Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, duy khieán thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö vaäy,taâm kia coù kinh
chöùng ñöôïc Nhöùt thieát trí trí, ñaây laø baïn laønh nhieáp coù khuûng coù boá v.v...
thoï - Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu thuyeát töôùng
baát khaû ñaéc ... 56
55
cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. sieâng naêng caàu chöùng quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát
Hoaøn, A La Haùn, ñöôïc ñuû lìa haún sanh töû ñaïi khoå,
45- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân! mau chöùng Nieát Baøn roát raùo an vui, duøng chi xa ñeán
Sao goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ bò caùc baïn Voâ thöôïng Boà ñeà, keû caàu Boà ñeà caàn phaûi traûi qua
aùc nhieáp thoï, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö voâ löôïng voâ soá ñaïi kieáp luaân hoài sanh töû, giaùo hoùa
vaäy, taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá ... höõu tình, xaû thaân xaû maïng, chaët loùng chaët ñoát,
uoång töï caàn khoå, naøo ai mang ôn ngöôi, caàu phaùp boà
46- Phaät baûo Thieän Hieän ! Keû baïn aùc cuûa caùc Boà
ñeà, hoaëc ñaéc baát ñaéc v.v... Thieän Hieän ! Neáu chaúng
Taùt laø hoaëc daïy nhaøm lìa phaùp töông öng Baùt Nhaõ,
vì noùi nhöõng vieäc nhö vaäy thaûy khieán cho giaùc ngoä,
hoaëc daïy nhaøm lìa phaùp töông öng 6 Ba La Maät - nghóa
ñaáy laø baïn aùc cuûa Boà Taùt - Neáu Boà Taùt khi tu
laø : “Khoán thay ! caùc ngöôi ñoái vôùi 6 phaùp Ba La Maät
haønh Baùt Nhaõ, bò phaûi baïn aùc naøy nhieáp thoï, nghe
töông öng “ñeán bôø beân kia” chaúng neân tu hoïc, vì sao ?
thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia coù kinh
Vì phaùp naøy nhöùt ñònh chaúng phaûi Nhö Lai noùi, maø
coù khuûng coù boá ...; hoaëc laø giaû laøm raát nhieàu
ñaây laø keû vaên vaên tuïng voïng cheá taïo ra, vaäy neân
thaân, cho ñeán giaû laøm thaân Phaät roài daïy phaùp “Sôû
caùc ngöôi chaúng caàn nghe hoïc, chaúng thoï trì, chaúng
höõu ñaéc” laøm phöông tieän nhö ôû treân, ñaây thaät laø
ñoïc tuïng, chaúng suy nghó, chaúng taàm cöùu vaø chaúng
keû baïn aùc cuûa Boà Taùt - Neáu Boà Taùt khi tu haønh
neân vì keû khaùc tuyeân thuyeát khai thò - Thieän Hieän !
Baùt Nhaõ bò phaûi baïn aùc naøy nhieáp thoï, nghe thuyeát
ñaáy laø baïn aùc cuûa Boà Taùt - Neáu Boà Taùt khi tu
Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia coù kinh coù
haønh Baùt Nhaõ bò phaûi baïn aùc naøy nhieáp thoï, nghe
khuûng coù boá - Vaäy Boà Taùt ñoái vôùi baïn aùc naøy
thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia coù kinh,
caàn phaûi mau mau boû lìa.
coù khuûng, coù boá.
48- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Boà Taùt”, thöù 51.
47- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï”, thöù 50.
Baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Noùi raèng Boà Taùt
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Keû baïn aùc cuûa caùc Boà
laø Cuù Nghóa theá naøo ? Phaät baûo : Voâ cuù nghóa laø
Taùt laø chaúng vì noùi vieäc ma loãi ma, nghóa laø coù aùc
Cuù nghóa Boà Taùt, vì boà ñeà baát sanh, taùt ñoûa phi
ma giaû laøm hình töôïng cha meï ñeán choã cha meï ñeán
höõu, cho neân voâ cuù nghóa laø cuù nghóa Boà Taùt.
choã Boà Taùt baûo raèng : Con, con ! ngöôi neân
57 58
Nhö cuù nghóa daáu chim giöõa khoâng voâ sôû höõu baát Nhaõ ñoái vôùi taát caû phaùp naøy ñeàu voâ sôû höõu, voâ
khaû ñaéc - Cuù nghóa Boà Taùt voâ sôû höõu baát khaû ngaïi, voâ tröôùc.
ñaéc cuõng laïi nhö vaäy - Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu 52- Naøy Thieän Hieän ! Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt
nhö vaäy - Ví nhö khi maët trôøi moïc, cuù nghóa toái taêm Nhaõ ñoái phaùp töï töôùng khoâng nhö vaäy thaûy chaúng
voâ sôû höõu baát khaû ñaéc; Boà Taùt khi tu haønh Baùt neân chaáp tröôùc, vì sao theá ? Vì töï töôùng caùc phaùp
Nhaõ quaùn cuù nghóa Boà Taùt voâ sôû höõu, baát khaû chaúng theå phaân bieät ñöôïc - Boà Taùt neân ñem voâ nhò
ñaéc cuõng nhö vaäy v.v... maø laøm phöông tieän giaùc taát caû phaùp, vì sao theá ? Vì
Daãn chöùng roõ hôn : Cuù nghóa laø daáu chim; voâ sôû taát caû phaùp töôùng voâ ñoäng vaäy - Ñoái taát caû phaùp
höõu laø giöõa hö khoâng. Hay laø : Maët trôøi chöa hieän voâ nhò voâ ñoäng laø cuù nghóa Boà Taùt, vì vaäy cho neân
leân laø cuù nghóa, toái taêm quaù laø voâ sôû höõu - Boà voâ cuù nghóa laø cuù nghóa Boà Taùt - Xin noùi theâm veà
Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät phaûi laáy ñaây nhöõng gì laø taát caû phaùp maø khuyeân caùc Boà Taùt
laøm kim chæ nam : Khi tu haønh laø cuù nghóa, Baùt Nhaõ ñoái vôùi taát caû phaùp naøy ñeàu voâ sôû höõu : I- Phaùp
Ba La Maät laø voâ sôû höõu baát khaû ñaéc - cho ñeán caùc thieän vaø phaùp phi thieän; nghóa laø : Phaùp thieän :
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Hieáu thuaän cha meï, cuùng döôøng Sa moân, chuyeân laøm
thí taùnh phöôùc nghieäp, tu möôøi thieän nghieäp v.v...; Sao
49- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Boà Taùt”, thöù 52.
laø phaùp baát thieän : Laø möôøi baát thieän nghieäp ñaïo,
50- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhöõng gì laø taát ñoaïn sanh maïng, laáy chaúng cho, haønh duïc taø, noùi hö
caû phaùp, maø khuyeân caùc Boà Taùt ñoái taát caû phaùp doái, noùi ly giaùn, noùi thoâ aùc, noùi taïp ueá, tham duïc,
naøy ñeàu voâ sôû höõu, voâ ngaïi, voâ tröôùc, caàn hoïc neân saân nhueá, taø kieán, phaãn, haän, phuù naõo v.v...; II-
bieát ? Phaùp höõu kyù : töùc laø phaùp thieän vaø phaùp baát
51- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Taát caû phaùp aáy laø: thieän; Voâ kyù : laø thaân nghieäp voâ kyù, ngöõ nghieäp yù
1- Phaùp thieän, phaùp phi thieän; 2- Phaùp höõu kyù, phaùp nghieäp voâ kyù, cho ñeán naêm caên, naêm uaån, möôøi
voâ kyù; 3- Phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian; 4- Phaùp taùm giôùi, dò thuïc phaùp voâ kyù; III- Phaùp theá gian
höõu laäu, phaùp voâ laäu; 5- Phaùp höõu vi, phaùp voâ vi; laø : 5 uaån, 12 xöù, 18 giôùi, 10 nghieäp ñaïo v.v...; Phaùp
6- Phaùp coäng, phaùp baát coäng v.v... ñaây goïi laø taát caû xuaát theá gian laø : Boán nieäm truï, boán chaùnh
phaùp. Boà Taùt khi tu haønh Baùt 60
59
ñoaïn v.v... voâ taàm duy töø tam ma ñòa, voâ taàm voâ töø dò taùnh, ly sanh taùnh, bình ñaúng taùnh, thaät teá v.v...;
tam ma ñòa vaø 8 giaûi thoaùt laø : 1- Trong höõu saéc quaùn VI- Phaùp coäng : laø theá gian boán tónh löï, 4 voâ löôïng, 4
caùc saéc laø sô giaûi thoaùt; 2- Trong voâ saéc töôùng quaùn voâ saéc ñònh, 5 thaàn thoâng nhöõng phaùp naøy laø coäng,
saéc ngoaøi laø giaûi thoaùt; 3- Thaân tònh thaéng giaûi vì coäng vôùi dò sanh vaäy; Phaùp baát coäng : laø voâ laäu 4
thoaùt laøm chöùng; 4- Vöôït taát caû saéc töôûng dieät höõu tónh löï, 4 voâ löôïng, saùu Ba la maät ña cho ñeán nhöùt
ñoái töôûng, chaúng suy nghó caùc thöù töôûng vaøo voâ thieát töôùng trí vì chaúng coäng vôùi dò sanh vaäy.
bieân khoâng, khoâng voâ bieân xöù cuï tuùc truï; 5- Vöôït 53- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Ma Ha Taùt”, thöù 53.
taát caû voâ bieân xöù vaøo voâ bieân thöùc, thöùc voâ bieân
xöù cuï tuùc truï; 6- Vöôït taát caû thöùc voâ bieân xöù vaøo Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Vì duyeân côù naøo Boà
voâ sôû höõu, voâ sôû höõu xöù cuï tuùc truï laø giaûi thoaùt; Taùt laïi coøn goïi Ma Ha Taùt ? Phaät baûo : Boà Taùt ôû
7- Vöôït taát caû voâ sôû höõu xöù vaøo phi töôûng phi phi trong chuùng höõu tình nhaát ñònh phaûi laøm thöôïng thuû,
töôûng xöù cuï tuùc truï; 8- Vöôït taát caû phi töôûng phi phi vì duyeân côù ñaáy neân Boà Taùt laïi goïi Ma Ha Taùt.
töôûng xöù vaøo dieät töôûng thoï ñònh cuï tuùc truï laø giaûi 54- Chuùng ñaïi höõu tình laø keû truï chuûng taùnh thöù
thoaùt thöù 8; IV- Phaùp höõu laäu : laø theá gian 5 uaån, 12 taùm : 1- Döï löu; 2- Nhaát lai; 3- Baát hoaøn; 4- A La Haùn;
xöù, 18 giôùi, 4 tónh löï, 4 voâ löôïng, 4 voâ saéc ñònh vaø coù 5- Ñoäc giaùc hay Bích Chi Phaät; 6- Sô phaùt taâm; 7- Baát
bao nhieâu phaùp ñoïa ba coõi - Phaùp voâ laäu : laø phaùp aùi phaùp : nghóa laø ñoái vôùi phaùp aáy khôûi muoán
xuaát theá gian : 4 tónh löï, 4 voâ löôïng v.v... 37 phaåm trôï mong caàu; Laïc phaùp : laø ñoái vôùi phaùp aáy ngôïi khen
ñaïo, töø, bi, hyû, xaû, 18 phaùp Phaät baát coäng, nhaát coâng ñöùc; Haân phaùp : ñoái vôùi phaùp aáy vui möøng tín
thieát trí, ñaïo töôùng trí, nhaát thieát töôùng trí ...; V- Phaùp thoï; Hyû phaùp : laø ñoái vôùi phaùp aáy meán moä tu taäp
höõu vi : laø phaùp buoäc coõi duïc, coõi saéc coõi voâ saéc nhieàu. Vì Boà Taùt Ma Ha Taùt ñem voâ sôû ñaéc laøm
v.v... coù taát caû bao nhieâu phaùp coù sanh coù truï coù dò phöông tieän, an truï khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän giaûi
coù dieät; Phaùp voâ vi : laø neáu phaùp voâ sanh voâ truï thoaùt moân, cho neân laøm thöôïng thuû.
voâ dò voâ dieät coù theå ñöôïc; choã goïi heát tham, heát 58- Baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû vaø ngaøi Maõn Töø Töû
saân, heát si, chôn nhö, phaùp giôùi, phaùp taùnh, phaùp
truï, phaùp ñònh, baát hö voïng taùnh, baát bieán 62
61
(töùc laø Phuù Laâu Na vôùi bieät taøi thuyeát phaùp ñeä höông, nhö töôûng vieäc bieán hoùa, chaúng thaáy keû thí,
nhöùt) ñeàu hieåu veà Boà Taùt Ma Ha Taùt vì muoán lôïi keû thoï, cuûa thí, seõ maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc Baùt
vui cho taát caû höõu tình, neân maëc aùo giaùp ñaïi coâng Nhaõ Ba La Maät (Trí tueä). Treân ñaây ñaõ noùi phaùp vaø
ñöùc phaùt yù ñaïi thöøa (phaàn sau seõ noùi veà AÙo Giaùp haïnh Boá Thí Ba La Maät Ña, coøn 5 phaùp vaø haïnh laø :
ñaïi thöøa). Trì giôùi, an nhaãn, tinh taán, tónh löï (thieàn ñònh) vaø trí
hueä cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñöôïc nhö treân ñaây goïi laø Boà
59- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Ma Ha Taùt” thöù 54.
Taùt Ma Ha Taùt.
Laïi vaày nöõa, ngaøi Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt khi tu haønh
61- Xaù Lôïi Töû ! Bôûi caùc Boà Taùt do nhö vaäy thaûy
Baùt Nhaõ, duøng taâm töông öng Nhaát thieát trí trí maø tu
phöông tieän kheùo leùo, vì muoán lôïi vui taát caû höõu tình
boá thí, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, cuøng taát
maø phaùt thuù Ñaïi Thöøa, neân goïi teân laø Ma Ha Taùt.
caû höõu tình ñoàng chung hoài höôùng voâ thöôïng chaùnh
Boà Taùt Ma Ha Taùt vì theá giôùi caùc Phaät Theá Toân
ñaúng Boà ñeà, ñoái vôùi thaân maïng thaûy ñeàu khoâng
möôøi phöông ñeàu nhö haèng haø sa thaûy, ôû trong ñaïi
laãn tieác; Nhö vaäy goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt
chuùng vui möøng khen ngôïi khôûi leân lôøi naøy : “Trong
Nhaõ, maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc Boá Thí Ba La Maät
phöông naøo ñoù, theá giôùi naøo ñoù, coù teân Boà Taùt
ña.
ñoù, vì muoán lôïi vui caùc höõu tình vaäy, neân phaùt thuù
60- Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt khi tu haønh Ñaïi thöøa thaønh töïu höõu tình, nghieâm tònh coõi Phaät,
Baùt Nhaõ, ñoái boá thí : Chaúng khôûi taùc yù Thanh Vaên, du hyù thaàn thoâng laøm vieäc ñaùng laøm ...
Ñoäc Giaùc : vì seõ maát Tònh giôùi; Ñoái vôùi phaùp boá thí
62- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Ma Ha Taùt”, thöù 55.
: tin, chòu, vui, muoán seõ maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc
Nhaãn Nhuïc (an nhaãn); Ñoái vôùi haïnh boá thí sieâng tu Baáy giôø, Xaù Lôïi Töû hoûi Maõn Töø Töû raèng : Vì sao
chaúng döùt, seõ ñaëng Tinh Taán; Ñoái haïnh boá thí nhaát goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt vì muoán lôïi vui caùc höõu
taâm hoài höôùng Nhaát Thieát Trí Trí, chaúng xen taùc yù tình neân cöôõi nôi Ñaïi Thöøa ?
Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc seõ ñaëng Tónh Löï (Thieàn ñònh); 63- Maõn Töû Töø (Phuù Laâu Na) noùi : Neáu Boà Taùt Ma
Ñoái vôùi phaùp boá thí truï nhö huyeãn, nhö moäng, nhö Ha Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñem taâm töông öng Nhöùt
töôïng, nhö vang, nhö boùng saùng, nhö khoâng hoa, nhö Thieát Trí Trí, töø, bi, hyû, xaû laøm thöôïng thuû,
thaønh taàm
64
63
duøng voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän cöôõi Boá thí Ba La ñoái voâ ñoái; baát ñaéc phaùp höõu laäu voâ laäu; baát ñaéc
Maät Ña, baát ñaéc boá thí, baát ñaéc boá thí Ba La Maät Ña, phaùp höõu vi, voâ vi, baát ñaéc phaùp bò ngaên trôû - Ñaây
baát ñaéc keû thí, baát ñaéc keû thoï, baát ñaéc cuûa ñem thí, laø Boà Taùt Ma Ha Taùt cöôõi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña.
baát ñaéc phaùp ngaên trôû - Xaù Lôïi Töû ! Ñaây laø Boà Xaù Lôïi Töû phaûi bieát ñaây laø Boà Taùt Ma Ha Taùt vì
Taùt Ma Ha Taùt cöôõi Boá thí Ba La Maät Ña. muoán lôïi ích caùc höõu tình vaäy, neân cöôõi ñaïi thöøa -
Laïi vaày nöõa neáu Boà Taùt ñem taâm töông öng Nhöùt
64- “Naêm phaùp kia” laø Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
Thieát Trí Trí, ñaïi bi laøm thöôïng thuû, duøng voâ sôû ñaéc
Thieàn ñònh vaø Trí hueä cuõng gioáng nhö Boá thí vaäy. 1-
laøm phöông tieän, vì khieån tu neân tu boán nieäm truï, vì
Nhö cöôõi Trì giôùi Ba la maät : baát ñaéc tònh giôùi, baát
khieån tu neân tu boán chaùnh ñoaïn; boán thaàn tuùc; naêm
ñaéc keû trì giôùi, baát ñaéc keû phaïm giôùi, baát ñaéc
caên, naêm löïc; baûy ñaúng giaùc chi; taùm thaùnh ñaïo
phaùp ngaên trôû ...; 2- Cöôõi An nhaãn : Baát ñaéc an
chi ... cho ñeán muoân phaùp laàn löõa tieáng bieán khaép
nhaãn, baát ñaéc keû naêng nhaãn, baát ñaéc caûnh sôû
möôøi phöông, chuùng Trôøi Ngöôøi thaûy nghe ñeàu vui
nhaãn, baát ñaéc phaùp bò ngaên trôû ...; 3- Cöôõi Tinh tieán
möøng.
: baát ñaéc tinh tieán, baát ñaéc keû tinh tieán; baát ñaéc keû
bieáng löôøi; baát ñaéc phaùp bò ngaên trôû ...; 4- Cöôõi tónh 65- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa”,
löï : baát ñaéc tónh löï; baát ñaéc keû tu ñònh; baát ñaéc keû thöù 56. Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhö noùi Boà
taùn loaïn; baát ñaéc caûnh giôùi ñònh; baát ñaéc phaùp bò Taùt Ma Ha Taùt laø keû maëc aùo giaùp Ñaïi Thöøa; vì sao
ngaên trôû ...; 5- Cöôõi baùt nhaõ (trí tueä) : baát ñaéc Baùt vaäy ? Phaät baûo : Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt maëc aùo
Nhaõ Ba la maät ña; baát ñaéc keû tu hueä; baát ñaéc keû giaùp boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh,
ngu si; baát ñaéc phaùp quaù khöù vò lai hieän taïi; baát ñaéc trí tueä - nhö vaäy goïi laø Boà Taùt maëc aùo giaùp Ñaïi
phaùp thieän, baát thieän, voâ kyù, baát ñaéc phaùp coõi Thöøa.
duïc, coõi saéc, coõi voâ saéc; baát ñaéc phaùp hoïc, voâ hoïc; 66- Boà Taùt Ma Ha Taùt maëc giaùp coâng ñöùc nhö treân,
baát ñaéc phaùp thaáy bò döùt, tu bò döùt, phi bò döùt, baát roài ñem taâm töông öng Nhöùt Thieát Trí Trí, ñaïi bi laøm
ñaéc phaùp theá gian, xuaát theá gian; baát ñaéc phaùp saéc, Thöôïng thuû, duøng voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, lôïi ích
voâ saéc, baát ñaéc phaùp höõu kieán, voâ kieán; baát ñaéc an vui taát caû höõu tình, chaúng
phaùp höõu
66
65
xen taùc yù Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, ngaàn aáy höõu tình töôùng khoâng; Maëc giaùp coâng ñöùc töôùng khoâng ...
laø ñuû roài - maø ta phaûi an laäp voâ löôïng voâ soá voâ neân môùi noùi Boà Taùt chaúng maëc giaùp coâng ñöùc,
bieân höõu tình nôi Boà Taùt ñaïo, Voâ thöôïng Boà ñeà, nhö phaûi bieát ñaáy môùi laø maëc giaùp Ñaïi Thöøa.
vaäy goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt maëc giaùp Ñaïi Thöøa. 68- Phaät noùi : Thieän Hieän ! Do vì caùc taùc giaû baát
Ví nhö huyeãn sö gioûi hoaëc ñeä töû y, ñoái tröôùc ñaïi khaû ñaéc, neân Nhaát thieát trí voâ taïo voâ taùc, taát caû
chuùng ngaõ tö ñöôøng, huyeãn laøm voâ löôïng voâ soá voâ höõu tình cuõng voâ taïo voâ taùc. Vì sao ? Vì ngaõ chaúng
bieân höõu tình an laäp nôi saùu Ba La Maät Ña, cho ñeán an taïo chaúng phaûi chaúng taïo, chaúng taùc chaúng phaûi
laäp voâ thöôïng Boà ñeà - Huyeãn sö nhö vaäy laø coù thaät chaúng taùc - Vì ngaõ roát raùo baát khaû ñaéc vaäy. Höõu
hay chaêng - Boà Taùt Ma Ha Taùt ñem taâm töông öng tình, maïng giaû, sanh giaû, döôõng giaû, só phu, boå ñaëc
Nhöùt Thieát Trí Trí, ñaïi bi laøm thöôïng thuû, duøng voâ giaø la, yù sanh, nho ñoàng, taùc giaû, khieán taùc giaû,
sôû ñaéc laøm phöông tieän, an laäp voâ soá höõu tình nôi voâ khôûi giaû, khieán khôûi giaû, thoï giaû, khieán thoï giaû, tri
thöôïng boà ñeà - cuõng laïi nhö vaäy, tuy coù ra laøm maø giaû, kieán giaû chaúng taïo chaúng phaûi taïo, chaúng taùc
khoâng moät thaät, vì caùc phaùp taùnh khoâng, ñeàu nhö chaúng phaûi chaúng taùc - Vì höõu tình cho ñeán kieán giaû,
huyeãn vaäy. roát raùo baát khaû ñaéc vaäy - nhaãn ñeán muoân phaùp
67- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa”, cuõng ñeàu nhö vaäy - Boà Taùt, Nhö Lai öùng chaùnh
thöù 57. Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhö con hieåu ñaúng giaùc cuõng ñeàu nhö vaäy.
nghóa Phaät vöøa noùi : Boà Taùt chaúng maëc aùo giaùp 69- Do nhaân duyeân naøy, nhaát thieát trí trí voâ taïo voâ
coâng ñöùc, phaûi bieát ñaáy môùi laø maëc giaùp Ñaïi taùc, taát caû höõu tình cuõng voâ taïo voâ taùc - Boà Taùt vì
Thöøa. Vì sao ? Vì taát caû phaùp töï töôùng khoâng vaäy vieäc naøy vaäy, neân maëc giaùp Ñaïi Thöøa, neân Boà Taùt
(nhöùt thieát phaùp voâ töôùng) vì saéc, thoï, töôûng, haønh, chaúng maëc giaùp coâng ñöùc, phaûi bieát ñaáy môùi laø
thöùc töôùng khoâng; Nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù maëc giaùp Ñaïi Thöøa.
töôùng khoâng; Ñòa, thuûy, hoøa, phong, khoâng, thöùc,
giôùi töôùng khoâng; 12 nhaân duyeân töôùng khoâng; 70- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhö con hieåu
muoân phaùp töôùng ñeàu khoâng; Cho ñeán Nhaát thieát nghóa Phaät vöøa noùi, saéc khoâng buoäc khoâng môû, thoï,
töôùng trí töôùng khoâng, Boà Taùt töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng buoäc khoâng
67 68
môû - vì saéc ... taùnh voâ sôû höõu; saéc ... taùnh xa lìa; saéc ...; nhö vieäc bieán hoaù saéc ...; Vì côù sao ? Vì saéc...
saéc ... taùnh khoâng; saéc ... taùnh voâ töôùng; saéc ... taùnh taùnh nhö huyeãn cho ñeán saéc ... taùnh nhö vieäc bieán
voâ nguyeän; saéc ... taùnh voâ sanh; saéc ... taùnh voâ dieät; hoùa voâ sôû höõu, neân khoâng buoäc khoâng môû, nhaãn
saéc ... taùnh voâ nhieãm; saéc ... taùnh voâ tònh; cho ñeán ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy, nhaãn ñeán 37 phaåm trôï 74- Thieän Hieän Toân giaû noùi : Maõn Töø Töû, neáu Boà
ñaïo vì voâ tònh neân khoâng buoäc khoâng môû. Taùt tu haønh Baùt Nhaõ khoâng buoäc khoâng môû laø
71- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa”, chöùng ñöôïc taát caû phaùp voâ sôû höõu khoâng buoäc
thöù 58. Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : 6 khoâng môû, neân xa lìa, neân vaéng laëng, neân khoâng,
phaùp ba la maät ña khoâng buoäc khoâng môû, vì taùnh voâ neân voâ töôùng, voâ nhieãm, voâ tònh, voâ nguyeän, voâ
sôû höõu, taùnh vaéng laëng, taùnh khoâng, taùnh voâ töôùng sanh, voâ dieät neân khoâng buoäc khoâng môû. Phaûi bieát
v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy; nhaãn ñeán Boà Taùt naøy, môùi ñöôïc goïi teân laø keû maëc AÙo Giaùp
voâ thöôïng chaùnh ñaúng boà ñeà khoâng buoäc khoâng Ñaïi Thöøa khoâng buoäc khoâng môû.
môû. 75- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù 59.
72- Khi aáy Maõn Töø Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Toân Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Vì sao bieát laø töôùng
giaû noùi saéc khoâng buoäc khoâng môû, noùi thoï, töôûng, Ñaïi Thöøa Boà Taùt ? Vì sao bieát ñöôïc Boà Taùt phaùt
haønh, thöùc thaûy khoâng buoäc khoâng môû ö ? Thieän thuù Ñaïi Thöøa ? Ñaïi Thöøa nhö vaäy töø choã naøo ra ?
Hieän ñaùp : Nhö vaäy, nhö vaäy; Maõn Töø Töû hoûi : Ñeán truï choã naøo ? Vì sao maø truï ? Ai laïi cöôõi Ñaïi
Nhöõng gì laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thaûy khoâng Thöøa naøy maø ra ?
buoäc khoâng môû ? 76- Phaät baûo Thieän Hieän ! OÂng hoûi vì sao bieát laø
73- Nhö huyeãn saéc khoâng buoäc khoâng môû, nhö huyeãn töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt, nghóa laø saùu Ba la maät ña
thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng buoäc khoâng môû ... cho laø töôùng Ñaïi Thöøa ñaáy. 1- Boá thí; 2- Trì giôùi; 3- Nhaãn
ñeán Moäng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc; Töôïng saéc ...; nhuïc; 4- Tinh taán; 5- Thieàn ñònh; 6- Trí hueä; 1- Neáu
vang saéc ...; boùng saùng saéc ...; khoâng hoa saéc ...; aùnh Boà Taùt phaùt taâm töông öng Nhöùt thieát trí trí, ñaïi bi
naéng saéc ...; nhö thaønh taàm höông laøm thöôïng thuû, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän,
töï mình thí taát caû noäi ngoaïi sôû höõu,
69
70
cuõng khuyeân keû khaùc thí, ñem caên laønh naøy cuøng khoâng; 13- Baûn taùnh khoâng; 14- Töï töôùng khoâng; 15-
taát caû höõu tình ñoàng chung hoài höôùng voâ thöôïng Boà Coäng töôùng khoâng; 16- Nhaát thieát phaùp khoâng; 17-
ñeà, ñaây laø Boà Taùt boá thí Ba la maät ña; 2- ... Tònh Baát khaû ñaéc khoâng; 18- Voâ taùnh khoâng; 19- Töï
giôùi, laø töï mình truï möôøi thieän nghieäp ñaïo, cuõng taùnh khoâng; 20- Voâ taùnh töï taùnh khoâng. (Ñaây laø 20
khuyeân keû khaùc truï möôøi thieän nghieäp ñaïo...; 3- ... khoâng).
Nhaãn nhuïc, laø töï mình ñuû taêng thöôïng an nhaãn; 4- ... 78- Vì sao Noäi khoâng : nghóa laø noäi phaùp, töùc laø
Tinh tieán, laø töï mình nôi 6 ba la maät ña sieâng tu chaúng nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù ... trong ñaây nhaõn do
döùt, cuõng khuyeân keû khaùc nôi saùu Ba la maät ña sieâng nhaõn khoâng, vì sao ? vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng
tu chaúng döùt; 5- ... Tónh löï, laø töï mình naêng kheùo leùo phaûi hoaïi, baûn taùnh vaäy laø vaäy - 5 caên kia cuõng
vaøo caùc tónh löï, voâ löôïng, voâ saéc troïn chaúng theo theá ñeàu nhö vaäy.
löïc kia maø thoï sanh, cuõng naêng khuyeân keû khaùc vaøo
caùc tónh löï, voâ löôïng, voâ saéc, kheùo leùo nhö mình; 6- ... 79- Vì sao Ngoaïi khoâng : Vì ngoaïi nghóa laø ngoaïi phaùp,
Trí tueä, laø töï mình naêng nhö thaät quaùn taát caû phaùp töùc laø : saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp (luïc traàn)
taùnh, ñoái taát caû phaùp taùnh khoâng bò chaáp ñaém, trong ñaây saéc do saéc khoâng, vì côù sao ? vì chaúng phaûi
cuõng khuyeân keû khaùc nhö thaät quaùn taát caû phaùp thöôøng, chaúng phaûi hoaïi, baûn taùnh vaäy laø vaäy, 5
taùnh, ñoái caùc phaùp taùnh khoâng bò chaáp ñaém, ñem phaùp kia cuõng ñeàu nhö vaäy.
caên laønh naøy cuøng taát caû höõu tình ñoàng chung hoài 80- Vì sao noäi ngoaïi khoâng ? Vì noäi ngoaïi nghóa laø noäi
höôùng voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà ... treân ñaây laø ngoaïi phaùp, töùc laø saùu choã trong, saùu choã ngoaøi,
töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt. trong ñaây, saùu choã trong do saùu choã ngoaøi khoâng, vì
77- Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Töôùng Ñaïi Thöøa Boà côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi, baûn
Taùt Ma Ha Taùt aáy nghóa laø : 1- Noäi khoâng; 2- Ngoaïi taùnh vaäy laø vaäy.
khoâng; 3- Noäi ngoaïi khoâng; 4- Khoâng khoâng; 5- Ñaïi 81- Vì sao khoâng khoâng ? Khoâng, nghóa laø taát caû
khoâng; 6- Thaéng nghóa khoâng; 7- Höõu vi khoâng; 8- Voâ phaùp khoâng, khoâng ñaây do khoâng maø khoâng, vì côù
vi khoâng; 9- Taát caûnh khoâng; 10- Voâ teá khoâng; 11- sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi v.v...
Taùn khoâng; 12- Voâ bieán dò
72
71
82- Vì sao Ñaïi khoâng ? Vì Ñaïi nghóa laø 10 phöông: töùc meù lui ñeán khaû ñöôïc, voâ teá ñaây do voâ teá khoâng.
laø Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, Töù duy, Thöôïng, Haï. Trong 88- Vì sao Taùn khoâng ? Taùn nghóa laø coù phoùng, coù
ñaây ñoâng phöông do ñoâng phöông khoâng. Vì côù sao ? Vì vöùt, coù boû khaù ñöôïc, taùn ñaây do taùn khoâng.
chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi v.v... cho ñeán 9
phöông kia cuõng ñeàu nhö vaäy. 89- Voâ bieán dò khoâng ? Nghóa laø khoâng phoùng,
khoâng vöùt, khoâng boû khaû ñöôïc v.v...
83- Vì sao Thaéng nghóa khoâng ? Vì Thaéng nghóa laø Nieát
Baøn, Thaéng nghóa ñaây do thaéng nghóa khoâng, vì côù sao 90- “Baûn taùnh khoâng” nghóa laø baûn taùnh taát caû
? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi v.v... phaùp, hoaëc taùnh phaùp höõu vi, hoaëc taùnh phaùp voâ
vi, chaúng phaûi Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, hay
84- Vì sao Höõu vi khoâng ? Vì Höõu vi nghóa laø : Coõi Nhö Lai laøm ra, cuõng chaúng phaûi ai laøm ra, Baûn taùnh
Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, trong ñaây coõi Duïc do coõi ñaây do baûn taùnh khoâng v.v...
Duïc khoâng, vì côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng v.v... coõi
Saéc, Voâ saéc do coõi Saéc, Voâ saéc khoâng, vì chaúng 91- Töï töôùng khoâng ? Nghóa laø töï töôùng taát caû phaùp,
phaûi thöôøng v.v... nhö bieán ngaên laø töï töôùng saéc, laõnh naïp laø töï töôùng
thoï, laáy töôïng laø töï töôùng töôûng, taïo taùc laø töôùng
85- Vì sao Voâ vi khoâng ? Voâ vi nghóa laø voâ sanh, voâ haønh, roõ bieát laø töï töôùng thöùc, nhö vaäy thaûy hoaëc
truï, voâ dò, voâ dieät, voâ vi ñaây do voâ vi khoâng, vì côù töï töôùng phaùp höõu vi, phaùp voâ vi, töï töôùng ñaây do
sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi v.v... töï töôùng khoâng v.v...
86- Vì sao Taát caûnh khoâng ? Nghóa laø caùc phaùp roát 92- Vì sao “Coäng töôùng khoâng” - nghóa laø coäng töôùng
raùo baát khaû ñaéc. Taát caûnh ñaây do taát caûnh khoâng, taát caû phaùp, nhö khoå laø coäng töôùng phaùp höõu laäu,
vì chaúng phaûi thöôøng v.v... voâ thöôøng laø coäng töôùng phaù höõu vi, khoâng, voâ
ngaõ laø coäng töôùng taát caû phaùp, nhö vaäy thaûy coù
87- Vì sao Voâ teá khoâng ? Nghóa laø khoâng coù ngaèn meù
voâ löôïng coäng töôùng, coäng töôùng ñaây do coäng töôùng
tröôùc, giöõa, sau khaû ñöôïc vaø khoâng coù ngaèn
khoâng v.v...
73
93- Vì sao taát caû phaùp khoâng ? Vì taát caû phaùp nghóa
laø naêm uaån, 12 xöù, 18 giôùi, hoaëc phaùp höõu
74
saéc voâ saéc, höõu kieán voâ kieán, höõu ñoái voâ ñoái, höõu höõu taùnh do höõu taùnh khoâng ? Höõu taùnh nghóa laø
laäu voâ laäu, höõu vi voâ vi, taát caû phaùp ñaây do taát caû naêm uaån, höõu taùnh ñaây do höõu taùnh khoâng laø vì
phaùp khoâng ... vì ... v.v... naêm uaån sanh taùnh baát khaû ñaéc vaäy. Ñaáy laø höõu
taùnh do höõu taùnh khoâng - Vì sao voâ taùnh do voâ taùnh
94- Vì sao baát khaû ñaéc khoâng ? Nghóa laø taát caû phaùp
khoâng ? Voâ taùnh nghóa laø voâ vi, voâ taùnh ñaây do voâ
trong ñaây baát khaû ñaéc : Nhö quaù khöù, vò lai, hieän taïi
taùnh khoâng, ñaáy laø voâ taùnh do voâ taùnh khoâng - Vì
ñeàu baét khaû ñaéc - Nhö quaù khöù khoâng coù vò lai hieän
sao töï taùnh do töï taùnh khoâng ? Nghóa laø taát caû phaùp
taïi khaû ñaéc - Nhö vò lai khoâng coù quaù khöù hieän taïi
ñeàu laø töï taùnh khoâng, khoâng ñaây chaúng phaûi trí
khaû ñaéc - Nhö hieän taïi khoâng coù quaù khöù vò lai khaû
laøm ra, chaúng phaûi kieán laøm ra, cuõng chaúng phaûi
ñaéc - Baát khaû ñaéc ñaây do baát khaû ñaéc khoâng ... vì ...
naøo ai khaùc laøm ra ñöôïc, ñaáy laø töï taùnh do töï taùnh
v.v...
do töï taùnh khoâng - Vì sao tha taùnh do tha taùnh khoâng ?
95- Vì sao voâ taùnh khoâng ? Voâ taùnh nghóa laø trong Nghóa laø hoaëc Phaät ra ñôøi, hoaëc chaúng ra ñôøi, taát
ñaây khoâng coù chuùt taùnh khaû ñöôïc, voâ taùnh ñaây do caû phaùp phaùp truï, phaùp ñònh, phaùp taùnh, phaùp
voâ taùnh khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng ... v.v... giôùi, bình ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, chôn nhö, baát hö
96- Vì sao töï taùnh khoâng ? Töï taùnh nghóa laø caùc phaùp voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, thaät teá ñeàu do tha
naêng hoøa hôïp töï taùnh, töï taùnh ñaây do töï taùnh taùnh, neân khoâng, ñaáy laø tha taùnh do tha taùnh khoâng.
khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi, v.v... Thieän Hieän ! phaûi bieát ñaáy laø töôùng Ñaïi Thöøa Boà
Taùt Ma Ha Taùt.
97- Vì sao voâ taùnh töï taùnh khoâng ? Voâ taùnh töï taùnh
nghóa laø caùc phaùp khoâng coù naêng hoøa hôïp töï taùnh, 98- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù 60.
khoâng coù sôû hoøa hôïp töï taùnh, voâ taùnh töï taùnh ñaây Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân giaû ! Töôùng Ñaïi Thöøa
do voâ taùnh töï taùnh khoâng, vì côù sao ? Vì chaúng phaûi Boà Taùt Ma Ha Taùt aáy laø : Kieän Haønh Tam Ma Ñòa,
thöôøng, chaúng phaûi hoaïi, baûn taùnh vaäy laø vaäy. Baûo AÁn Tam Ma Ñòa, Dieäu Nguyeät Tam Ma Ñòa,
Thieän Hieän ! Ñaáy laø voâ taùnh töï taùnh khoâng. Laïi Nguyeät Traøng Töôùng Tam Ma Ñòa, Nhaát Thieát Phaùp
vaày nöõa : Höõu taùnh do höõu taùnh khoâng, voâ taùnh do Duõng Tam Ma Ñòa v.v... Naøy Thieän Hieän ! Nhö theá
voâ taùnh khoâng, töï taùnh do töï taùnh khoâng, tha taùnh thaûy coù voâ löôïng traêm ngaøn Tam
do tha taùnh khoâng. Vì sao
76
75
Ma Ñòa, phaûi bieát ñaáy laø töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham öu
Ma Ha Taùt. vaäy ...
99- Laïi vaày nöõa, Töôùng Ñaïi Thöøa laø boán nieäm truï, 103- “Phaùp nieäm truï” laø caùc Boà Taùt, khi tu haønh
nhöõng gì laø boán : 1- Thaân nieäm truï; 2- Thoï nieäm truï; Baùt Nhaõ Maät Ña, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông
3- Taâm nieäm truï; 4- Phaùp nieäm truï. tieän, tuy ñoái noäi phaùp truï, ñoái ngoaïi phaùp truï, ñoái
noäi ngoaïi phaùp truï, quaùn khaép phaùp maø troïn chaúng
100- Thaân nieäm truï : laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt
khôûi phaùp cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán, ñuû
Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, tuy ñoái noäi
nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham öu
thaân truï, quaùn khaép thaân maø troïn chaúng khôûi
vaäy ... Ñaây laø Boà Taùt phaùp nieäm truï.
thaân, cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán; ñuû nhôù chính
bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham öu vaäy - hoaëc 104- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
laø “tuy ñoái ngoaïi thaân truï”; hoaëc laø “tuy ñoái noäi 61. Baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Vì sao Boà Taùt khi
ngoaïi thaân truï” ... tu haønh Baùt Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông
tieän, ñoái noäi ngoaïi cuøng thaân, thoï, taâm, phaùp, truï
101- Thoï nieäm truï : laø chö Boà Taùt, khi tu haønh Baùt
quaùn khaép thaân, thoï, taâm, phaùp, maïnh meõ tinh tieán,
Nhaõ Maät Ña ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, tuy
ñuû nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham
ñoái noäi thoï truï, ñoái ngoaïi thoï truï, ñoái noäi ngoaïi thoï
öu vaäy.
truï, quaùn khaép thoï maø troïn chaúng khôûi thoï cuøng
taàm töù, maïnh meõ tinh tieán, ñuû nhôù chính bieát, vì 105- Phaät daïy baûo Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt khi tu
muoán ñieàu phuïc theá gian tham öu vaäy ... haønh Baùt Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän,
quaùn kyõ töï thaân, khi ñi bieát ñi, khi ñöùng bieát ñöùng,
102- “Taâm nieäm truï” laø chö Boà Taùt, khi tu haønh Baùt
khi ngoài bieát ngoài, khi naèm bieát naèm, nhö nhö töï thaân
Nhaõ Maät Ña ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, tuy
oai nghi sai khaùc, nhö vaäy nhö vaäy, ñuû nhôù chính bieát -
ñoái noäi taâm truï, ñoái ngoaïi taâm truï, ñoái noäi ngoaïi
Ñaây laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñem voâ sôû
taâm truï, quaùn khaép taâm maø troïn chaúng khôûi taâm
ñaéc maø laøm phöông tieän, ñoái noäi thaân truï, quaùn
cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán, ñuû
khaép thaân, maïnh meõ
77
78
tinh tieán, ñuû nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá 10- Laäu taän trí löïc; laø ñaïi bi, hyû, xaû, töø, naêm nhaõn,
gian tham öu vaäy. 6 thaàn thoâng, nhaát thieát trí, ñaïo töôùng trí.
106- Töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt laø : 5 caên, 5 löïc, 7 ñaúng 107- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
giaùc chi, 8 thaùnh ñaïo chi, 3 tam ma ñòa (khoâng tam ma 62. Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû ! Boà Taùt khi tu
ñòa töùc khoâng giaûi thoaùt moân; voâ töôùng tam ma ñòa haønh Baùt Nhaõ truï ñöôïc Phaùp Vaân Ñòa laø ñòa thöù 10
töùc voâ töôùng giaûi thoaùt moân; 3 voâ nguyeän tam ma trong Thaäp Ñòa : 1- Hoan hyû ñòa; 2- Ly caáu ñòa; 3- Phaùt
ñòa töùc voâ nguyeän giaûi thoaùt moân); 10 phaùp trí : 1- Quang; 4- Dieäm Hueä; 5- Nan Thaéng; 6- Hieän Tieàn; 7-
Loaïi trí; 2- Theá tuïc trí; 3- Tha taâm trí; 4- Khoå trí; 5- Vieãn Haønh; 8- Baát Ñoäng; 9- Thieän Hueä; 10- Phaùp
Taäp trí; 6- Dieät trí; 7- Ñaïo trí; 8- Taän trí; 9- Voâ sanh trí; Vaân ñòa. Truï ñöôïc 10 ñòa neân vieân maõn 12 phaùp : 1-
10- Nhö thaät trí; 3 voâ laäu caên : 1- Caên chöa bieát seõ Vieân maõn nhieáp thoï ñaïi nguyeän voâ bieân xöù sôû, tuøy
bieát; 2- Caên ñaõ bieát; 3- Caên bieát ñuû, caên naøy laø coù sôû nguyeän ñeàu khieán vieân maõn - nghóa laø neáu
caùc baäc voâ hoïc, A La Haùn, Ñoäc Giaùc, Thaäp Truï, Boà Taùt ñaõ tu ñuû saùu phaùp Ba La Maät Ña, cöïc vieân
hoaëc caùc Nhö Lai; 3 tam ma ñòa : 1- Coù taàm coù töù : maõn roài, hoaëc vì ñeå nghieâm tònh caùc coõi nöôùc Phaät,
nhö lìa duïc laø phaùp aùc baát thieän, coù tìm kieám, coù hoaëc vì ñeå thaønh thuïc caùc loaïi höõu tình, tuøy taâm sôû
doø xeùt, lìa sanh möøng vui, vaøo sô tónh löï truï ñaày ñuû; nguyeän ñeàu ñöôïc vieân maõn; 2- Vieân maõn aâm trí tuøy
2- Khoâng taàm chæ töù : nhö ñònh trung gian giöõa sô tónh theo caùc loaøi höõu tình; nghóa laø neáu Boà Taùt tu taäp
löï vaø ñeä nhò tónh löï; 3- Khoâng taàm khoâng töù : nhö töø voâ ngaïi giaûi cho ñöôïc thuø thaéng, kheùo gioûi bieát
ñeä tam tónh löï cho ñeán phi töôûng phi phi töôûng xöù; laø tieáng noùi sai khaùc caùc loaïi ...; 3- Neân vieân maõn trí
10 tuøy nieäm (ñaõ chuù thích) laø Phaät 10 löïc : 1- Phi xöù voâ ngaïi bieän thuyeát : nghóa laø neáu Boà Taùt tu taäp
trí löïc; 2- Nghieäp dò thuïc trí löïc; 3- Chöôûng chöôûng cho ñöôïc thuø thaéng bieän voâ ngaïi giaûi, vì caùc höõu tình
giôùi trí löïc; 4- Chöôûng chöôûng thaéng giaûi trí löïc; 5- coù theå thuyeát ra voâ taän; 4- Neân vieân maõn vaøo thai
Caên thaéng lieät trí löïc; 6- Bieán haønh haønh trí löïc; 7- ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt tuøy taát caû choã
Tónh löï giaûi thoaùt ñaúng trì ñaúng chí taïp nhieãm thanh sanh, thaät hoaèng hoùa sanh, maø vì nhieâu ích caùc höõu
tònh trí löïc; 8- Tuùc truï tuøy nieäm trí löïc; 9- Töû sanh trí tình hieän vaøo thai taïng, ôû trong aáy ñaày ñuû caùc ñieàu
löïc; thaéng söï ...; 5- Neân vieân maõn xuaát sanh
79 80
ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt vôùi khi xuaát thai, thò ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt caên laønh thuø thaéng,
hieän nhieàu ñieàu hieám coù, nhöõng vieäc thuø thaéng ñeå nguyeän löïc roäng lôùn, môùi caûm ñöôïc coäi Boà Ñeà ñeïp
cho caùc höõu tình xem thaáy vui möøng, ñöôïc ñaïi lôïi nhö theá naøy : Laáy ngoïc pheä löu ly laøm thaân caây, chôn
vui ...; 6- Neân vieân maõn gia toäc ñaày ñuû, nghóa laø : kim laøm coïng goác, nhaùnh laù hoa traùi ñeàu duøng baûy
Neáu Boà Taùt hoaëc sanh nhaø Saùt Ñeá Lôïi ñaïi toäc thöù baùu thöôïng dieäu laøm thaønh, coäi naøy cao roäng
taùnh, hoaëc sanh nhaø Baø La Moân ñaïi toäc taùnh, choã che khaép tam thieân ñaïi thieân coõi Phaät, aùnh haøo
baåm thoï cha meï khoâng neân cheâ hieàm ...; 7- Neân vieân quang soi röïc quanh khaép möôøi phöông theá giôùi caùc
maõn chuûng taùnh ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt ñöùc Phaät haèng haø sa thaûy ...; 12- Neân vieân maõn taát
thöôøng döï chuûng taùnh caùc ñaïi Boà Taùt ñôøi quaù caû coâng ñöùc thaønh xong ñaày ñuû, nghóa laø: Neáu Boà
khöù, vôùi trong aáy thoï sanh ...; 8- Neân vieân maõn quyeán Taùt ñaày ñuû tö löông phöôùc hueä thuø thaéng, thaønh
thuoäc ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt duøng thuaän thuïc höõu tình, trang nghieâm coõi Phaät, ñaáy laø Boà Taùt
voâ löôïng voâ soá Boà Taùt maø laøm quyeán thuoäc, chaúng neân vieân maõn taát caû coâng ñöùc ñaày ñuû.
taïp naïp caùc loaïi ...; 9- Neân vieân maõn sanh thaân ñaày 108- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt khi môùi sanh ra thaân 63. Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Vì sao
töôùng ñaày ñuû, taát caû töôùng toát phoùng ñaïi quang phaûi bieát ñaõ vieân maõn ñeä thaäp phaùp Vaân Ñòa, Boà
minh, soi khaép voâ bieân theá giôùi caùc ñöùc Phaät, cuõng Taùt cuøng caùc ñöùc Nhö Lai neân noùi khoâng khaùc ?
khieán coõi kia 6 ñieäu bieán ñoäng, höõu tình naøo gaëp
ñöôïc, khoâng moät chaúng nhôø ích ...; 10- Neân vieân maõn 109- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt ñaõ
xuaát gia ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt ñang khi vieân maõn saùu Ba La Maät Ña, boán tónh löï, boán voâ
xuaát gia, voâ löôïng voâ soá trôøi, roàng v.v... phoø theo löôïng taâm, hay 18 phaùp Phaät baát coïng nghóa laø : 1- Ta
giuùp raäp, ñi ñeán ñaïo traøng caïo boû raâu toùc, maëc ba laø Nhö Lai öùng chaùnh ñaúng giaùc, töø ñeâm ñaàu tieân
aùo phaùp, nhaän caàm bình baùt, daãn ñem voâ löôïng voâ chöùng ñöôïc A Naäu Ña La Tam Mieäu Tam Boà Ñeà cho
soá höõu tình cho cöôõi xe Tam Thöøa maø thaúng ñeán vieân ñeán ñeâm roát sau, sôû laøm ñaõ xong, môùi vaøo voâ dö y
tòch ... ñaây laø Boà Taùt neân vieân maõn xuaát gia ñaày Ñaïi Nieát Baøn; 2- Vôùi thôøi gian
ñuû; 11- Neân vieân maõn trang nghieâm coäi Boà Ñeà 82
81
giöõa thöôøng khoâng laàm loãi; khoâng tieán voäi xaúng; 3- vaäy - cho ñeán taùnh phaùp giôùi, taùnh saéc, thoï, töôûng,
Khoâng nieäm queân maát; 4- Khoâng taâm baát ñònh; 5- haønh, thöùc ... taùnh nhaõn xöù ...nhó, tyû, thieät, thaân, yù
Khoâng caùc thöù töôûng; 6- Khoâng boû baùt traïch; 7- Chí xöù cuõng nhö vaäy ... vaø cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu
muoán khoâng lui; 8- Tinh tieán khoâng lui; 9- Nieäm khoâng nhö vaäy - do duyeân côù naøy, neân Ñaïi Thöøa nhö vaäy,
lui; 10- Hueä khoâng lui; 11- Giaûi thoaùt khoâng lui; 12- tuy ñeàu khoâng coù choã truï, maø truï nôi voâ sôû truï.
Giaûi thoaùt tri kieán khoâng lui; 13- Taát caû thaân nghieäp 111- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
trí laø daãn ñaàu, tuøy trí maø chuyeån; 14- Taát caû ngöõ 64. Thieän Hieän ! phaûi bieát ñòa giôùi voâ sôû höõu, baát
nghieäp, trí laø daãn ñaàu, tuøy trí maø chuyeån; 15- Taát khaû ñaéc, neân keû cöôõi Ñaïi Thöøa cuõng baát khaû ñaéc,
caû yù nghieäp, trí laø daãn ñaàu, tuøy trí maø chuyeån; 16- vì roát raùo tònh vaäy ... cho ñeán thuûy, hoûa, phong,
ÔÛ ñôøi quaù khöù, sôû khôûi trí kieán, khoâng ñaém khoâng, thöùc, giôùi cuõng nhö vaäy ... cho ñeán muoân
khoâng ngaïi; 17- ÔÛ ñôøi vò lai, sôû khôûi trí kieán, khoâng phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy ... nhaãn ñeán taùnh nghieâm
ñaém khoâng ngaïi; 18- ÔÛ ñôøi hieän taïi, sôû khôûi trí tònh coõi Phaät trong noäi khoâng baát khaû ñaéc, taùnh
kieán, khoâng ñaém khoâng ngaïi - 18 phaùp naøy khoâng nghieâm tònh coõi Phaät trong voâ taùnh töï taùnh khoâng
phaùp naøo chaúng ñeàu ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông baát khaû ñaéc ... vì taùnh nghieâm tònh coõi Phaät trong
tieän, ñaây laø töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt. Neáu laïi döùt ñaây chaúng phaûi ñaõ khaû ñaéc, chaúng phaûi seõ khaû
haún taát caû taäp khí phieàn naõo noái nhau, beøn truï
Phaät ñòa, vaäy neân phaûi bieát, Boà Taùt ñaõ vieân maõn ñaéc, chaúng phaûi hieän khaû ñaéc, roát raùo tònh vaäy.
ñeä thaäp Phaùp Vaân Ñòa, cuøng caùc ñöùc Nhö Lai neân 112- Thieän Hieän ! Nhö vaäy caùc Boà Taùt khi tu haønh
noùi laø khoâng khaùc. Baùt Nhaõ, tuy quaùn taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu,
110- Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Ñaïi Thöøa nhö vaäy ñeàu baát khaû ñaéc, roát raùo tònh vaäy, neân khoâng coù keû
khoâng coù choã truï, vì choã truï cuûa caùc phaùp baát khaû cöôõi Ñaïi Thöøa maø ra maø ñeán, nhöng ñem voâ sôû ñaéc
ñaéc, nhöng ñaïi thöøa ñaây truï voâ sôû truï ... nhö taùnh laøm phöông tieän, cöôõi nôi Ñaïi Thöøa ra khoûi sanh töû ba
chôn nhö chaúng truï chaúng phaûi truï, vì taùnh chôn nhö coõi ñeán nhaát thieát trí trí, lôïi ích an vui taát caû höõu
khoâng truï khoâng choã naøo chaúng truï ... vì taùnh chôn tình, toät ñôøi vò lai thöôøng khoâng döùt heát.
nhö, chôn nhö taùnh khoâng 84
83
113- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù hôn taát caû, cho ñeán caùc phaùp chaúng phaûi thaät coù
65. Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Noùi Ñaïi taùnh, neân Ñaïi Thöøa laø toân laø dieäu vaäy.
Thöøa, keû cöôõi Ñaïi Thöøa vöôït hôn taát caû theá gian, 116- Phaàn naøy laø phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 67. Laïi
trôøi, ngöôøi v.v... raát toân raát dieäu, ñaïi thöøa nhö vaäy vaày nöõa, Thieän Hieän ! Vì ngaõ cho ñeán kieán giaû voâ
cuøng hö khoâng ngang baèng, ví nhö hö khoâng khaép naêng sôû höõu, neân phaûi bieát noäi khoâng cuõng voâ sôû höõu -
truøm chöùa voâ soá voâ löôïng voâ bieân höõu tình, Ñaïi Vì noäi khoâng voâ sôû höõu, neân phaûi bieát ngoaïi khoâng
Thöøa cuõng vaäy, khaép naêng truøm chöùa voâ soá höõu cuõng voâ sôû höõu ... cho ñeán 20 khoâng cuõng ñeàu voâ
tình. sôû höõu ... vaø taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu cho ñeán
114- Phaät baûo Thieän Hieän ! Ñuùng vaäy, Ñaïi Thöøa Boà hoaëc ngaõ hoaëc kieán giaû, Thanh Vaên, Duyeân Giaùc,
Taùt ñuû voâ bieân coâng ñöùc nhö vaäy thaûy, Ñaïi thöøa chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thöøa, hoaëc hö khoâng, hoaëc
nhö vaäy, phaûi bieát töùc laø boá thí, tònh giôùi, an nhaãn, ñaïi thöøa, hoaëc voâ soá, hoaëc voâ löôïng, hoaëc voâ bieân,
tinh tieán, tónh löï, Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, laø hai möôi hoaëc taát caû phaùp, taát caû nhö vaäy ñeàu voâ sôû höõu,
khoâng, laø kieän haønh tam ma ñòa, voâ löôïng traêm ngaøn baát khaû ñaéc vaäy - Do nghóa nhö theá, neân noùi Ñaïi
tam ma ñòa, laø boán nieäm truï, boán chaùnh ñoaïn, boán Thöøa naêng khaép truøm chöùa voâ soá voâ löôïng voâ bieân
thaàn tuùc, naêm caên, naêm löïc, baûy ñaúng giaùc chi, taùm höõu tình - töø Ngaõ cho ñeán Kieán giaû : Höõu tình, maïng
thaùnh ñaïo chi, laø 18 phaùp Phaät baát coïng v.v... Ñaïi giaû, sanh giaû, döôõng giaû, só phu, Boå Ñaëc Giaø La, yù
Thöøa Boà Taùt laø toân laø dieäu, vöôït hôn taát caû theá sanh, nho ñoàng, taùc giaû, khieán taùc giaû, khôûi giaû,
gian, trôøi, ngöôøi, A Tu La thaûy v.v... khieán khôûi giaû, thoï giaû, khieán thoï giaû, tri giaû ñeán
kieán giaû ...
115- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù
66. Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Neáu chôn nhö thaät coù 117- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Caùc phaùp khoâng ñeán
taùnh aáy, thôøi Ñaïi Thöøa ñaây chaúng phaûi toân, chaúng khoâng ñi, cuõng laïi chaúng ñöùng - Töï töôùng cuûa caùc
phaûi dieäu, chaúng vöôït taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi phaùp khoâng ñeán khoâng ñi, cuõng laïi chaúng ñöùng vì
v.v..., bôûi chôn nhö chaúng phaûi thaät coù taùnh vaäy, neân sao vaäy ? Vì caùc phaùp vaø baûn taùnh laø : Chôn nhö, töï
Ñaïi Thöøa ñaây laø toân laø dieäu, vöôït taùnh, töï töôùng cuûa noù hoaëc ñoäng hoaëc truï baát khaû
ñaéc vaäy.
85
86
118- Phaàn naøy laø phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 68. Laïi khoâng, Boá thí Ba La Maät Ña hieän taïi, Boá thí Ba La
vaày nöõa, Thieän Hieän ! Khoâng giaûi thoaùt, voâ töôùng Maät Ña hieän taïi khoâng - Cho ñeán : Tònh giôùi, an
giaûi thoaùt vaø voâ nguyeän giaûi thoaùt moân (3 giaûi nhaãn, tinh taán, thieàn ñònh vaø trí tueä cuõng ñeàu nhö
thoaùt moân) ñeàu khoâng ñeán khoâng ñi, cuõng laïi chaúng vaäy - Vì sao vaäy ? Vì taùnh cuûa khoâng cuõng khoâng,
ñöùng - cho ñeán baûn taùnh, chôn nhö, töï taùnh, töï töôùng khoâng trong khoâng haõy chaúng khaù ñöôïc, huoáng chi
ñeàu khoâng ñeán khoâng ñi, cuõng laïi chaúng ñöùng, vì côù trong khoâng coù saùu phaùp Baùt Nhaõ Ba La Maät töø vò
sao ? Vì ba giaûi thoaùt moân vaø baûn taùnh, chôn nhö, töï lai hieän taïi quaù khöù khaù ñöôïc.
taùnh, töï töôùng cuûa noù hoaëc ñoäng hoaëc truï baát khaû 121- Nhaãn ñeán caùc phaùp : Boán tónh löï (töù thieàn : sô
ñaéc vaäy - Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieàn, nhò thieàn, tam thieàn vaø töù thieàn); tam giaûi
119- Naøy Thieän Hieän ! Ñaïi Thöøa cuõng vaäy : Khoâng thoaùt moân; naêm nhaõn; Phaät 10 löïc; thaát ñaïi duyeân :
ñeán, khoâng ñi, khoâng ñöùng khaù thaáy, ví nhö hö khoâng töø voâ minh ñeán laõo töû; v.v...
- Vì hö khoâng, ngaèn meù tröôùc sau giöõa ñeàu baát khaû 122- Phaàn naøy ñeán phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 70.
ñaéc, vì ba ñôøi bình ñaúng ; quaù khöù, hieän taïi, vò lai Naøy Thieän Hieän ! Dò sanh thôøi tröôùc chaúng khaù
khoâng - Taùnh ba ñôøi bình ñaúng khoâng neân taùnh ñaïi ñöôïc, Dò sanh thôøi sau chaúng khaù ñöôïc, Dò sanh thôøi
thöøa khoâng - Taùnh Boà Taùt Ma Ha Taùt khoâng neân giöõa chaúng khaù ñöôïc, Dò sanh trong ba ñôøi bình ñaúng
taùnh Ñaïi thöøa khoâng - Vì côù sao ? Khoâng khoâng coù cuõng chaúng khaù ñöôïc - Vì sao ? Vì taùnh bình ñaúng
töôùng moät, hai, ba cho ñeán möôøi rieâng khaùc, vaäy neân trong bình ñaúng haõy chaúng khaù ñöôïc, huoáng chi trong
Ñaïi Thöøa ba ñôøi bình ñaúng - Cho ñeán taát caû phaùp bình ñaúng coù dò sanh quaù khöù vò lai hieän taïi khaù
cuõng ñeàu nhö vaäy. ñöôïc, vì ngaõ höõu tình cho ñeán tri giaû, kieán giaû chaúng
120- Phaàn naøy laø phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 69. khaù ñöôïc vaäy; cho ñeán Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà
Naøy Thieän Hieän ! Boá thí Ba La Maät Ña quaù khöù, Boá Taùt, Nhö Lai (Phaät) cuõng ñeàu nhö vaäy. Vì taùnh bình
thí Ba La Maät Ña quaù khöù khoâng, Boá thí Ba La Maät ñaúng trong bình ñaúng haõy chaúng khaù ñöôïc, huoáng chi
Ña vò lai, Boá thí Ba La Maät Ña vò lai trong bình ñaúng coù Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt,
Nhö Lai quaù khöù hieän taïi vò lai khaù ñöôïc, vì ngaõ
87
88
höõu tình cho ñeán tri giaû kieán giaû chaúng khaù ñöôïc
vaäy.
123- Naøy Thieän Hieän ! Caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt khi tu
haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, truï trong töôùng ba ñôøi
bình ñaúng naøy tinh taán sieâng naêng tu hoïc Nhaát thieát
trí trí, vì khoâng laáy chaáp neân mau ñöôïc vieân maõn.
Ñaáy teân laø Boà Taùt Ma Ha Taùt töôùng Ñaïi Thöøa ba
ñôøi bình ñaúng. Neáu Boà Taùt an truï trong töôùng Ñaïi
Thöøa nhö vaäy, vöôït hôn taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi, A
Tu La thaûy, mau naêng chöùng ñöôïc Nhaát thieát trí trí, lôïi
vui höõu tình.
124- Baáy giôø Cuï thoï Thieän Hieän thöa Phaät raèng :
Baïch Theá Toân ! Hay thay, hay thay ! Ñöùc Nhö Lai öùng
chaùnh ñaúng giaùc kheùo noùi chính thuyeát Ñaïi Thöøa
Boà Taùt Ma Ha Taùt raát toân raát dieäu, caùc Boà Taùt
quaù khöù, vò lai, hieän taïi ... vôùi trong ñaáy maø hoïc ñaõ
ñöôïc Nhaát thieát trí trí, vaäy neân Ñaïi Thöøa raát toân raát
dieäu, choã nöông chôn thaät hôn heát cuûa Nhaát thieát trí
trí.
125- Phaät baûo : Thieän Hieän ! nhö vaäy, nhö vaäy, nhö
lôøi ngöôi vöøa noùi, caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt quaù khöù,
vò lai, hieän taïi ñeàu nöông Ñaïi Thöøa tinh sieâng tu hoïc,
mau chöùng ñöôïc voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà, vaäy
neân Ñaïi Thöøa raát toân raát dieäu.
89

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP II
Muïc Luïc Tyø Kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH

- KHUYEÁN HOÏC : 1 phaåm, thöù 40 Cuøng moät taùc giaû :
- VOÂ TRUÏ : 2 phaåm, töø 41 ñeán Ñaõ xuaát baûn :
42 Ø Kinh Hoa Nghieâm, qua thi ca.
- BAÙT NHAÕ HAØNH TÖÔÙNG : 4 phaåm, töø 43 Ø Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, qua thi ca.
ñeán 46
Ø Nhöõng Haïnh Nguyeän Phaät vaø Boà Taùt,
- THÍ DUÏ : 4 phaåm, töø 47 ñeán 50 qua thi ca.
- BOÀ TAÙT : 2 phaåm, töø 51 ñeán
52 Seõ xuaát baûn :
- MA HA TAÙT : 3 phaåm, töø 53 ñeán 55 Ø Chö Kinh, qua thi ca.
- AÙO GIAÙP ÑAÏI THÖØA : 3 phaåm, töø 56 ñeán
58
- BIEÄN ÑAÏI THÖØA : 6 phaåm, töø 59 ñeán 64
- KHEN ÑAÏI THÖØA : 6 phaåm, töø 65 ñeán 70
Lôøi giôùi thieäu Lôøi giôùi thieäu

Thaày Giaùc Haïnh, Toå Ñình Minh Phaät lòch : 2550 - 2006 Bính Tuaát
Tònh kính, Toå Ñình Minh Tònh - TP Quy
Ñoïc 2 baûn thi hoùa Kinh Phaùp Hoa, Nhôn
Kinh Hoa Nghieâm, giôø thaày saép hoaøn Thaày Giaùc Haïnh !
thaønh thi hoùa boä Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Ñöùc Phaät ñaõ daïy : Coù 3 ñieàu giaù
Maät Ña (600 quyeån). Toâi phaûi duøng trò vaø khoù nhaát :
töø voâ cuøng taùn thaùn. Vì Ñaïi Laõo H.T * Sanh ñöôïc thaân ngöôøi troïn veïn laø
Thích Trí Nghieâm ñaõ Vieät dòch töø Hoa khoù.
Vaên (Phaät Giaùo Vieät Nam ñaõ goïi laø * Gaëp ñöôïc Phaät phaùp laø khoù.
coâng taùc vó ñaïi), giôø thì thaày thi hoùa. * Gaëp ñöôïc chuùng Taêng laø khoù.
Quaû laø toâi raát khaâm phuïc chí Thaày laø moät trong nhöõng ngöôøi sinh
nguyeän kieân cöôøng cuûa thaày moät ra ñöôïc may maén ñaày ñuû 3 yeáu toá treân.
Vôùi söï phaùt nguyeän cuûa thaày, thi hoùa : -
vieäc laøm (khoâng tieàn).
Boä Kinh Phaùp Hoa - Boä Kinh Hoa Nghieâm -
A DI ÑAØ PHAÄT Boä Ñaïi Baùt Nhaõ.
Toâi nghó : Vieäc laøm naøy voâ cuøng
phöôùc ñöùc, ñaùng traân troïng vaø phaùt huy.
Thieân Hoøa, ngaøy raèm thaùng naêm,
Bính Tuaát Nguyeän caàu Chö Phaät gia hoä cho
thaày, ñaõ, ñang vaø tieáp tuïc hoaøn thaønh
Kính thö ñöôïc baûn nguyeän cao quyù aáy.
Sa moân : Ñoãng Quaùn Muøa An Cö
Thích Trí Giaùc
Thay Lôøi Noùi Ñaàu Con nay nguyeän dieãn qua thi keä,
Nhaèm phöông tieän cho deã thoï trì,
Ngöôõng mong Tam Baûo chöùng tri,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña, Chö Thieän tri thöùc töø bi chæ baøy ...
Saùu traêm quyeån troïn saâu xa öùc nghìn.
Khoaûng giöõa naêm moät chín naêm taùm, (1958)
Muøa An cö Kieát haï
Höông Caûng truyeàn ñeán : Nam Vieät Nam,
PL : 2550 - DL : 2006
Pho Kinh quyù ñöôïc maïn ñaøm,
Tyø kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH
Taêng Ni Phaät töû hoïc tham vaán nhieàu.
Naêm baûy hai (1972) ñieàu ít ai nghó,
Nuùi Traïi Thuûy tænh lî Khaùnh Hoøa,
Ñaïi laõo Hoøa thöôïng dòch ra,
Vieät ngöõ Baùt Nhaõ saùng loøa nghóa aâm.
Hai boán taäp, treân naêm trieäu chöõ,
Baûy muøa xuaân tónh löï naøo nguoâi,
Moät chín baûy chín Kyû Muøi (1979)
Kinh ñöôïc hoaøn maõn möøng vui khaép mieàn.
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Tònh thieân nhaõn ñem maø quan saùt7,
HA TAÙT
Haèng haø sa vaøo caùc vi traàn,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Möôøi phöông chö Phaät hieän thaân,
MAÄT ÑA Ba hai, taùm chuïc töôùng vaàng haøo quang8..
Phaåm Duyeân Khôûi, thöù Nhöùt 1 Loã chaân loâng muoân ngaøn soi saùng9,
Tam Ñaïi Thieân giôùi raïng möôøi phöông,
1 Ai maø gaëp ñöôïc toû töôøng,
Moät thuôû noï Theá Toân an truï, Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc chieâu chöông Boà ñeà.
Vöông Xaù thaønh, nuùi chuû Thöùu Phong, Ñöùc Theá Toân baáy giôø hoan hyû,
Tyø kheo Taêng saün moät loøng, Nôi dieän moân löôõi quyù roäng daøi,
Nghìn hai naêm chuïc ngöôøi, xong buoäc raøng2. Voâ löôïng aùnh saùng thoâng khai,
Coù Ni giôùi haøng naêm traêm vò3, Cuøng hoa sen baùu keát ñaøi Ba La10.
Ñaïi Thaéng Sinh daïy chæ vieäc laøm, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña11,
Vaø voâ löôïng chuùng nöõ, nam, Chuùng sanh nghe ñöôïc vaøo nhaø Y Vöông.
Thaáy ñöôïc boán Ñeá bao haøm gaàn xa ... Baây giôø Phaät thuyeát Kim Cöông,
Laïi coù Boà Taùt Ma Ha Taùt, Ñaïi Kinh Baùt Nhaõ möôøi phöông ñeà hueà.
Taát caû ñeàu ngoä ñaït La Ni, Veà phöông Ñoâng, theá giôùi Ña Baûo12,
Khoâng, Voâ töôùng, Taùc tö nghì4, Phaät Baûo Taùnh chæ giaùo khoâng ngöøng,
Ñeàu laø Tröôûng Töû duy trì Phaùp Vöông5... Phoå Quang Boà Taùt ngôïi xöng,
Luùc baáy giôø, thöôïng toøa Sö Töû6, Kính lôøi thaêm hoûi chuùc möøng muoân nôi.
Ñöùc Theá Toân töï traûi Sö Ñaøn, Veà phöông Taây, theá giôùi Kham Nhaãn13,
Kieát giaø chaùnh nguyeän truï an, 2
Ñaúng trì Vöông ñònh muoân ngaøn vaøo ra.
1
Phaät Thích Ca höôùng daãn tu haønh, Phaät Nhaät Luaân, daïy ñuû pheùp ñieàu,
Chö Phaät Boà Taùt tònh thanh, Quang Minh Boà Taùt sôùm chieàu,
Kính lôøi thaêm hoûi an laønh quy y. Kính lôøi thaêm hoûi raát nhieàu choán nôi.
Phöông Nam giôùi Ly Öu Nhöùt Thieát14, Phöông Taây Baéc giôùi Chôn Töï Taïi19,
Phaät Voâ Öu Ñöùc thuyeát Kinh Vaøng, Nhaát Baûo Caùi Thaéng, maõi giaûi khuyeân,
Ly Öu Boà Taùt haân hoan, Boà Taùt Baûo Thaéng tinh chuyeân,
Kính lôøi thaêm hoûi chöùa chan ñaïo ñôøi. Kính lôøi thaêm hoûi suoát xuyeân haøi hoøa.
2 Veà Haï phöông, Lieân Hoa theá giôùi20,
Veà phöông Baéc coõi nôi Toái Thaéng15, Phaät Lieân Hoa Ñöùc, gôïi tu haønh,
Phaät Thaéng Ñeá caên daën muoân ñöôøng Lieân Hoa Thaéng, nguyeän tònh thanh,
Boà Taùt Thaéng Thoï töïa nöông, Kính lôøi thaêm hoûi an laønh muoân nôi.
Kính lôøi thaêm hoûi taän töôøng bình an. Veà Thöôïng phöông theá giôùi hoan hyû21,
Ñoâng Baéc, Ñònh Trang Nghieâm laõnh vöïc16, Phaät Hyû Ñöùc daïy chæ roõ raøng,
Phaät Ñònh Töôïng Thaéng Ñöùc baûo ban, Boà Taùt Hyû Thoï ñöôïc ban,
Ly Traàn Duõng Maõnh tröôûng ñoaøn, Kính lôøi thaêm hoûi ñaïo traøng Maät Ña.
Kính lôøi thaêm hoûi laønh an voâ bôø.
Phöông Ñoâng Nam theá giôùi Dieäu Giaùc17,
Lieân Hoa Thaéng Ñöùc, phaùt bi töø,
Lieân Hoa Thuû, laõnh moïi ngöôøi, ]
Kính lôøi thaêm hoûi an cö phuïng trì.
Phöông Taây Nam, giôùi Ly Traàn Tuï18,
3 4
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Laáy Voâ Caàn - vieân maõn Tinh Taán30,
HA TAÙT
Laáy Voâ Tö - Tónh Maät thaåm saâu31,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Phöông tieän Voâ Tröôùc ñöùng ñaàu32,
MAÄT ÑA Troøn ñaày Baùt Nhaõ nhieäm maàu Ba La.
Phaåm Hoïc Quaùn, thöù Ba22 Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû33,
Voâ Sôû Ñaéc, gìn giöõ tieän phöông,
3 Ba baûy Trôï Ñaïo toû töôøng,
Baáy giôø Ñöùc Theá Toân toùm löôïc23, Ba moân Giaûi Thoaùt, muoân ñöôøng môû khai.
Caùc theá giôùi ñeàu tröôùc muoân phaàn, 4
Töø : Thieân, Ma, Phaïm, Long Thaàn, Baáy giôø Phaät baûo Ngaøi Xaù Lôïi34,
Cho ñeán Boà Taùt thöôïng nhaân khoâng ngoaøi, Neáu Boà Taùt ñaõ khôûi taâm laønh,
Phaät daïy baûo Ngaøi Xaù Lôïi Töû24, Kim Cöông Baùt Nhaõ tu haønh,
Neáu Boà Taùt muoán töï giöõ gìn25, Chö Thieân kính leã xoay quanh hoä trì.
Phaùp bình ñaúng giaùc töôùng hình, Laïi Boà Taùt khi haønh Baùt Nhaõ35,
Neân hoïc Baùt Nhaõ muoân nghìn saâu xa. Theâm nhieâu ích saùu ngaû Maät Ña,
Xaù Lôïi Töû nghe qua Phaät noùi, Nhö duøng Nguõ Duïc laøm nhaø36,
Raát vui möøng thöa hoûi vì sao ? Phöông tieän hoùa ñoä dìu qua bieån traàn.
Phaät raèng : Voâ Truï laøm raøo26, Xaù Lôïi Töû baïch Phaät daïy chæ,
Naêng Truï, Sôû Truï deã naøo suoát xuyeân. Sao Boà Taùt haønh trí Ba La ?
Laáy Voâ Xaû phöông tieän cao quyù27, Phaät raèng : Lôïi Töû neâu ra,
Ñeå vieân maõn Boá Thí Maät Ña, Ñieàu maø hoäi chuùng nöõ vaø nam ñaây !
Voâ Hoä - Tònh Giôùi haèng haø28, 6
Voâ Thuû - An Nhaãn laïi qua nheï nhaøng19.
5
Khi Boà Taùt döïng xaây Baùt Nhaõ, Baïch Phaät raèng : Gìn giöõ ban trao,
Quaùn nhö thaät taát caû coù, khoâng37, Boà Taùt töông öùng phaùp naøo,
Danh, Taùnh, Saéc, Thoï, Töôûng loøng, Cuøng vôùi Baùt Nhaõ daït daøo thaúm saâu42.
Cuõng ñeàu chaúng coù môùi xong yù lôøi. Phaät daïy baûo caàn caàu Baùt Nhaõ,
Vì sao vaäy, Lôïi Töû phaûi bieát, Ñeå töông öng taát caû Saéc, Khoâng,
Töï taùnh naøy voâ dieät voâ sanh38, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc giaùp voøng ...
Chæ vì giaû laäp khaùch danh, Töông öng Baùt Nhaõ ngoaøi trong roõ raønh.
Tuøy theo ngoân thuyeát maø thaønh coù, khoâng. Xaù Lôïi Töû ! tu haønh Baùt Nhaõ43,
Ñòa, Thuûy, Hoûa, Phong, Khoâng, Thöùc, Giôùi39, Phaùp töông öng laø xaû khoâng döøng,
Voâ löôïng moân danh khôûi hieän ra, Töông öng hoaëc chaúng töông öng,
Nhö ngaõ danh khaù ñöôïc maø40, Lôïi Töû phaûi thaáy tin vöng taän töôøng.
Cho neân Boà Taùt saâu xa thöïc haønh. Vì sao theá ? Töôùng khoâng caùc phaùp,
Chaúng sanh, dieät, nhieãm taïp, tònh chi,
Chaúng taêng, chaúng giaûm haøo ly,
] Quaù khöù, Hieän taïi, Vò lai phi maø.
Trong troáng khoâng, Khoâng laø Saéc, Thoï44,
HA TAÙT Töôûng, Haønh, Thöùc do ñoù cuõng khoâng,
Cho ñeán thaát ñaïi, muoân gioøng ...
Töông öng Baùt Nhaõ saùng loøng Maät Ña.
MAÄT ÑA 6
Phaåm Töông Öng, thöù Naêm
Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû45,
8
5
Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû41,
7
Haønh Baùt Nhaõ saéc töï saùng böøng, Tröôùc, chaúng phaûi coù ..., sen hoàng nôû hoa.
Töông öng hoaëc chaúng töông öng, Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc ... cuõng chöøng aáy thoâi. Khi tu haønh gìn giöõ Ba La,
Xaù Lôïi Töû, hoäi nhaân duyeân vaäy46, Chaúng taùc yù nghó haønh ra51,
Neân phaûi bieát ñaâu ñaáy roõ raøng, Chaúng haønh, cuõng chaúng haønh maø suoát xuyeân.
Boà Taùt tu haïnh nghieâm trang, Hoaëc chaúng phaûi haønh ... truyeàn coù ñöôïc,
Cuøng vôùi Baùt Nhaõ muoân ngaøn töông öng. Chaúng phaûi chaúng haønh ... vöôït ñeâm ngaøy,
Caùc Boà Taùt khoâng ngöøng hieän khôûi47, Lôïi Töû thaáy roõ treân ñaây,
Chaúng quaùn öng cuøng vôùi töông öng, Töông Öng Baùt Nhaõ troøn ñaày möôøi phöông.
Vì ñeàu khoâng coù giaû xöng, 8
Tu haønh Baùt Nhaõ khoâng ngöøng nghæ ñaâu ? Ñaïi Baùt Nhaõ, Töông Öng phaåm taùm52,
Laïi vaày nöõa, caàn caàu giaùo lyù, Xaù Lôïi Töû ! töôøng laõm tu haønh,
Vôùi : Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, YÙ, Thaân48, Ñöøng vì boá thí ... laäp thaønh53,
Chaúng tröôùc, chaúng coù haøo phaân, Cuøng caùc moân khaùc tònh thanh moät loøng.
Cuøng vôùi Baùt Nhaõ muoân phaàn saâu xa. Vì chaúng vöôït qua voøng Thaùnh quaû54...
7 Neân môùi thaønh Baùt Nhaõ chôû che,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña49, Chaúng taùc yù nghó thaáy nghe55...
Töông Öng phaåm baûy, bao la nhieäm maàu, Cuùng döôøng cung kính nhaèm khoe vieäc laøm.
Chö Boà Taùt muoán caàu Baùt Nhaõ, Laïi vaày nöõa : Höõu phaùp cuøng phaùp56,
Chaúng tröôùc nhaõn xuùc ñaõ coù khoâng50, Chaúng töông öng dung naïp töông öng,
Muoân phaùp cuõng vaäy ngoaøi trong ... Bình ñaúng hoaëc chaúng ... khoâng chöøng,
9 10
Boà Taùt chaúng thaáy “Naêng” xöng Sôû maø ... Coù Boà Taùt thöù töï tu haønh ...
Vaøo ra thuaän nghòch troïn laønh,
Nhöng khoâng nhieãm tröôùc tònh thanh voâ bôø.
] Duyeân côù naøy noùi veà Boà Taùt61,
Nguyeän tu haønh saùu phaùp Maät Ña,
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Laàn hoài ñaëng quaû Phaät Ñaø,
HA TAÙT
Khoâng gì ngaên ñöôïc keát hoa Boà Ñeà.
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA Laïi noùi veà : Nhöùt Thieát Thaéng Trí62,
MAÄT ÑA Ñeå thaønh töïu : Thaéng Trí voâ bieân63,
Phaåm Chuyeån Sanh, thöù Chín. Laø chaúng khôûi töôûng khaép mieàn ...
Chaúng khôûi töôûng Phaät hay Hieàn Thaùnh Taêng.
9 Xaù Lôïi Töû ! thöôøng haèng Thaéng Trí,
Maø baát ñaéc boá thí Maät Ña64,
Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû, Voâ löôïng muoân phaùp haèng haø ...
Baïch Phaät raèng : truï giöõ moân naày57, Cuõng ñeàu baát ñaéc môùi laø baát sanh.
Choã naøo moät ñeán trong ñaây58, Nhôø Thaéng Trí töïu thaønh vieân maõn65,
Choã ñaây moät seõ sanh xaây choã naøo59 ? Taát caû Phaät Phaùp quaùn suoát xuyeân,
Phaät daïy baûo : An Truï Baùt Nhaõ, Nhöng vôùi caùc phaùp chaúng duyeân,
Coõi Phaät phöông khaùc ñaõ ñeán ñaây ... Vì taát caû phaùp ñöa chuyeàn laïi qua.
Boà Taùt naøy choùng troøn ñaày, Phaät daïy baûo : Xaù Lôïi phaûi bieát66,
Töông Öng Baùt Nhaõ ñeâm ngaøy thoâng khai. Coù Boà Taùt maøi mieät tu haønh,
10 12
Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû60,
11
Luïc Ba La Maät tònh thanh, Nhöùt Thieát Töôùng Trí caän keà hieän ra.
Ñeå ñöôïc nguõ nhaõn thaáy raønh toû phaân. Neân vöôït khoûi taát caû caûnh giôùi,
Nhuïc, Thieân, Hueä, Phaùp, Phaät nhaõn ñuû Cuûa Thanh Vaên Ñoäc Giaùc Thaùnh Hieàn,
Tònh Nhuïc Nhaõn saùng phuû do tuaàn67... Nghe, Thaáy, Giaùc, Bieát khaép mieàn,
Tam Thieân theá giôùi nhaân quaàn, Töï töôùng caùc phaùp suoát xuyeân trong ngoaøi.
AÁy laø Boà Taùt moâng huaân Kinh naày. Boà Taùt muoán saùng soi thanh tònh72,
Tònh Thieân Nhaõn naêng thaáy taát caû68, Naêm thöù maét hoäi lónh saâu xa,
Töù Ñaïi Vöông trôøi ñaõ bieát roài, Sieâng naêng tu taäp Maät Ña,
Ñaëng Saéc Cöùu Caùnh phaåm ngoâi, Saùu moùn thieän phaùp haøi hoøa chöùa chan.
Thaät bieát, naêng thaáy muoân loaøi sanh linh ... Vì thaäm thaâm Baùt Nhaõ laø meï73,
Xaù Lôïi Töû ! veà Tònh Hueä Nhaõn69, Döôõng nuoâi töø thuôû beù lôùn leân,
Chaúng thaáy coù phaùp khoaûng Höõu, Voâ ... Nhôø ñaây Thieän phaùp vöõng beàn,
Nghe, Thaáy, Giaùc, Bieát chaúng phoâ, Voâ thöôïng chaùnh giaùc döïng neân Phaät Ñaø.
Hoaëc taùnh hoaëc khaùc, ñieåm toâ khöû tröø, 11
Tònh Phaùp Nhaõn naêng nhö thaät bieát70, Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû74,
Söï sai khaùc sanh dieät phaùp maø Coù Boà Taùt tuaàn töï moät loøng,
Tuøy tín, tuøy phaùp haønh ra, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ vun troàng,
Ñeàu khoâng heát thaûy aáy laø minh quang. Naêng daãn phaùt saùu thaàn thoâng saùng böøng.
Theá naøo Boà Taùt Tònh Phaät Nhaõn71, Thaàn Caûnh Trí chöùng thoâng - Baùt Nhaõ75,
Khoâng giaùn ñoaïn taâm saùng Boà Ñeà, Thieân Nhó Trí - taát caû nghe roài,
Kim Cöông ñaïi ñònh voâ bôø, Tha Taâm Trí - cuûa muoân loaøi,
13 14
Tuùc Truï Tuøy Nieäm - vieäc ñôøi tröôùc ñaây. Ñöôïc phaùp töï taùnh laïi, qua,
Thieân Nhaõn Trí - thaáy ñuû ñaày, Nhöùt Thieát Trí Trí saùng loøa hieän leân.
Laäu Taän Trí chöùng - döïng xaây baûo toøa. (6) Laäu Taän Trí - heát maø chaúng heát81,
(1) Thaàn Caûnh Trí : laø ñaïi thaàn bieán76, Döïa Kim Cöông noái keát ñònh thieàn,
Laøm chaán ñoäng rung chuyeån möôøi phöông, Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, thuyeân,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, löôøng, Nhöùt Thieát Trí Trí maõn vieân an laønh.
Nhöùt Thieát Trí Trí toû töôøng hieän ra. Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ82,
(2) Thieân Nhó Trí - laø nghe nhö thaät77, Boà Taùt nhôø taát caû Maät Ña,
Caùc thöù tieáng taát caû muoân loaøi, Ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí maø,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, sai, Nghóa laø : Trí, Töôùng hieän ra saùng loøng.
Nhöùt Thieát Trí Trí Nhö Lai thöôøng haèng. Truï Boá Thí : ... vì khoâng roát raùo83,
(3) Tha Taâm Trí - naêng nhö thaät bieát78, Chaúng khôûi taâm : ôn taïo, tham chi,
Phaùp taâm sôû thaáu trieät roõ raøng, Tònh Giôùi : ... chaúng khôûi phaïm, trì,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, tan, An Nhaãn : chaúng khôûi töø bi, giaän hôøn.
Nhöùt Thieát Trí Trí minh quang tö nghì. Truï Tinh Tieán : chaúng hôn, löôøi bieáng,
(4) Boán : Tuùc Truï Tuøy Nieäm Trí Chöùng79, Truï Tónh Löï : yeân oån, loaïn taâm,
Vieäc ñôøi tröôùc taïo döïng höõu tình, Trôû laïi truï Baùt Nhaõ aâm,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, hình, Chaúng khôûi : trí hueä, meâ laàm ngu si.
Nhöùt Thieát Trí Trí quang minh töïu thaønh. Nhö vaäy ñoù, khi haønh Baùt Nhaõ84,
(5) Thieân Nhaõn Trí - Tònh thanh vöôït haún80, Truï saùu moùn Töôùng vaø Trí nghieâm,
Thaáy Saéc, Töôïng thaät haèng haø sa, Do vì roát raùo khoâng theâm,
15 16
Chæ giaû thi thieát, tröôùc hieàm laøm chi. 12

Vì sao theá ? vì ñöôïc taát caû85, Thöù möôøi hai phaåm “Khen Thaéng Ñöùc”90,
Phaùp roát raùo chaúng khaù hieän sanh, Xaù Lôïi Töû, Ñaïi ñöùc Kieàn Lieân,
Cuøng trong baûn taùnh khoâng, haønh, AÅm Quang, Thieän Hieän, Thaùnh, Hieàn ...
Voâ löôïng coâng ñöùc deã thaønh Nhö Lai. Cuøng voâ löôïng chuùng hieän tieàn thöa to.
Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû86 ! Baïch Theá Toân ! coù bao Baùt Nhaõ,
Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña, Ñeå ñöôïc vaøo taát caû thoï trì,
Khôûi taâm bình ñaúng dung hoøa, Naøo laø : Ñaïi, Quaûng, Dieäu Vi,
Muoân loaøi, caùc phaùp laïi qua aân caàn, Voâ Thöôïng, Cao, Cöïc, Tö nghì nghieâm trang.
Chính Ñöùc Phaät nhöõng laàn thuyeát giaûng87, Phaät baûo : nhôø caùc baäc Boà Taùt91,
Veà coâng ñöùc voâ haïn Kinh naày, Neân theá gian ñöôïc giaùc ngoä mau,
Voâ löôïng ñaïi chuùng ñuû ñaày, Cuøng nhieàu cuûa quyù caàn caàu ...
Cuùng döôøng, roài phaùt taâm xaây Boà Ñeà. Ñeàu do Boà Taùt nhieäm maàu sanh ra ...
Ñöùc Theá Toân, baáy giôø cöôøi mæm88, Vì sao theá ? Chính laø Baùt Nhaõ92,
Nôi dieän moân ñoû, tím, muoân maøu, Saùu phaùp laønh Ba La Maät Ña,
A Nan Ñaø leã caàn caàu, Boà Taùt troïn haún saâu xa,
Baïch Phaät duyeân côù vì ñaâu Phaät cöôøi. Cho neân muoân loaïi haøi hoøa thaêng hoa.
Phaät baûo sau saùu möôi moát kieáp89, 13
Caùc oâng seõ tröïc tieáp Phaät ngai, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña93,
Hieäu Ñaïi Traøng Töôùng Nhö Lai, Phaåm “Hieän Töôùng Löôõi” möôøi ba phaùp boàn.
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ngoài ñaøi hoa sen. Baáy giôø Theá Toân “Hieän Töôùng Löôõi”,
17 18
Roäng vaø daøi tôùi coõi Tam Thieân, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA
HA TAÙT
Voâ löôïng maøu saéc suoát xuyeân,
Möôøi phöông theá giôùi khaép mieàn thaáy chung. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA
Phöông Ñoâng, Taây, Nam cuøng phöông Baéc94, MAÄT ÑA
Phöông Thöôïng, Haï, Taây Baéc, Taây Nam, Phaåm Daïy Baûo Daïy Trao, thöù Möôøi Boán.
Cuøng phöông Ñoâng Baéc, Ñoâng Nam,
Ñeán nôi theá giôùi Phaät Kham Nhaãn maø95. 14
Phaät hieäu Maâu Ni Thích Ca, Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän,
Vì chuùng Boà Taùt hieän ra söùc thaàn. OÂng neân duøng taøi bieän Phaät Ñaø,
Theá Toân bieát ñaõ gaàn ñeán luùc96, Vì chuùng Boà Taùt noùi ra,
Ñoái caùc phaùp thuaàn thuïc voâ sanh, Töông Öng Baùt Nhaõ Maät Ña saâu daøy.
Roài cöôøi chuùm chím an laønh, Ñeå daïy baûo daïy trao Boà Taùt98,
Dieän moân laïi phoùng quang quanh saéc maøu. Ma Ha Taùt sôùm giaùc ngoä nhanh,
A Nan voäi daäp ñaàu cuùi laïy, Tu hoïc cöùu caùnh phaûi thaønh,
Duyeân côù gì Phaät daïy baûo cho, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ roõ raønh vieân dung.
Phaät raèng ñaïi chuùng chôù lo97, Vöøa luùc ñoù ñaïi chuùng khôûi nghó99,
Voâ sanh phaùp nhaãn ñaõ doø ñöôøng ñi. Toân Giaû Thieän Hieän chæ mieät maøi,
Ñôøi ñöông lai, tu trì Boà Taùt, Duøng söùc Töï Hueä bieän taøi,
Kieáp Hoa Tích seõ giaùc ngoä ngai, Hay phaûi nhôø söùc Phaät khai Ñaïi thöøa ?
Hieäu Giaùc Phaàn Hoa Nhö Lai, Thieän Hieän bieát chöa baøy noùi ñöôïc100,
Möôøi hieäu ñaày ñuû hoaèng khai Ñaïi Thöøa. Baûo Xaù Lôïi sau, tröôùc, gaàn, xa,
19 Phaøm laøm ñeä töû Phaät Ñaø,
Hieåu Kinh thuyeát phaùp nhôø qua söùc thaàn.
20
Vì sao theá ? Chö Phaät noùi phaùp101, Duy coù töôûng thi thieát noùi lôøi,
Roài daïy baûo dung naïp tu haønh, Chaúng : trong, ngoaøi, giöõa hai nôi,
Naêng chöùng thöïc taùnh phaùp sanh, Vì baát khaû ñaéc ngaõ dôøi laïi qua.
Nhö ñeøn soi saùng truyeàn nhanh muoân loaøi. Hoaëc Boà Taùt hoaëc laø Baùt Nhaõ107,
Xaù Lôïi Töû ! toâi nay nhôø Phaät102, Hai teân naøy ñeàu giaû phaùp sanh,
Vì Boà Taùt dieãn thuyeát Maät Ña, Ba moùn chæ coù giaû danh,
Daïy trao daïy baûo haèng haø, Chaúng trong, ngoaøi, giöõa vì haønh Ba La.
Khieán cho cöùu caùnh hoïc vaø tu chuyeân. Noùi toùm laïi ñaõ laø phaùp khôûi108,
Luùc baáy giôø, Thieän Hieän baïch Phaät103, OÂng neân bieát taïi bôûi mình phaân,
Theá Toân ñaõ saéc maät bieän taøi, Boà Taùt roát raùo giaû chaân,
Vì chuùng Boà Taùt trieån khai, Tu haønh Baùt Nhaõ trong ngaàn suoát xuyeân.
Töông öng Baùt Nhaõ mieät maøi : Baûo, Trao. Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän phaûi saùng109,
Baïch Theá Toân, phaùp naøo Boà Taùt104? Khi tu haønh chaúng quaùn phaùp thöôøng,
Laïi phaùp naøo goïi Baùt Nhaõ ñaây ? Hoaëc quaùn caùc phaùp voâ thöôøng,
Sao con chaúng thaáy hai nôi, Vì taát caû phaùp töïa nöông hieän baøy.
Laáy gì dieãn ñaït tieáng lôøi suoát xuyeân. 15
Phaät daïy baûo : Thieän Hieän Toân Giaû105, Phaåm möôøi laêm : Daïy trao daïy baûo110,
Boà Taùt vaø Baùt Nhaõ Maät Ña, Caùc Boà Taùt haønh ñaïo Maät Ña,
Hai teân chæ coù teân maø, Chaúng neân quaùn phaùp sanh ra,
Chaúng sanh dieät bôûi chæ laø giaû danh. Voâ thöôøng cho ñeán thöôøng laø khoâng xong.
Ví nhö Ngaõ chaúng sanh chaúng dieät106. Chaúng neân quaùn trong, ngoaøi, ôû giöõa,
21 22
Baát khaû ñaéc, ñaéc töïa laøm chi, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Cho ñeán muoân phaùp traàn vi, Danh - Phaùp thaät giaùc, saâu xa,
Vì taát caû phaùp hieäp, ly, aån, baøy ... Chaúng tröôùc caùc phaùp vì laø höõu voâ ...
16 Ñöôïc nhö vaäy, chöùng Voâ Thöôïng Giaùc115,
Phaåm möôøi saùu : “Daïy trao daïy baûo”111, Môùi khaép ñoái caùc Ñaø La Ni,
Caùc Boà Taùt haønh ñaïo Maät Ña, Tam Ma Ñòa töï taïi trì,
Chaúng neân quaùn phaùp sanh ra, Thaät Giaùc Danh - Phaùp tö nghì ñaày vôi ...
Voâ thöôøng cho ñeán thöôøng laø khoâng xong. Laïi noùi veà nôi yù Boà Taùt116,
Chaúng neân quaùn trong, ngoaøi, ôû giöõa, Saéc ... töùc laø Boà Taùt phaûi chaêng ?
Baát khaû ñaéc, ñaéc töïa laøm chi, Hay laø khaùc Saéc ... môùi baèng ?
Cho ñeán muoân phaùp traàn vi, Baïch Phaät khoâng phaûi - thaät raèng Ma Ha.
Vì taát caû phaùp hieäp, ly, noái chuyeàn ... 17
Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân Giaû112, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña117,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, Phaåm thöù möôøi baûy Phaät Ñaø baûo trao,
An truï caùc phaùp saâu xa, Naøy Thieän Hieän ! hieåu sao nôi YÙ,
Chaúng khôûi phaân bieät phaùp maø lo tu ... Töùc Voâ minh ... chæ Boà Taùt chaêng,
Vì nhöõng khi coâng phu nhö vaäy113, Hay khaùc “Thaäp nhò” môùi baèng,
Chaúng thaáy danh, töôùng ñaáy laøm gì, Baïch Phaät khoâng phaûi - thaät raèng Ma Ha.
Moät loøng Nhöùt Thieát Trí, bi, Phaät muoán bieát Toân Giaû Thieän Hieän118,
Kheùo ñaït thaät töôùng phaùp, vì suoát xuyeân. Quaùn nghóa naøo taøi bieän phaân chia,
Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân Giaû114, Töùc saéc, khaùc saéc hoaëc lìa,
23 24
Hay trong Boà Taùt ñaàm ñìa traøn lan. Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Baïch Theá Toân ! Taùt Ñoûa hoaëc saéc119, Vì taùnh chaúng phaûi coù mong,
Haõy roát raùo khaû ñaéc ñeàu khoâng, Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân.
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû123,
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng saâu xa. Hay thay nhieàu ! oâng ñaõ noùi ra,
Quaùn nghóa naøo maø oâng laïi noùi120, Saéc phaùp baát khaû ñaéc maø,
Töùc nhaõn xöù ... chaúng goïi Ma Ha, Boà Taùt cuõng vaäy môùi laø minh quang.
Hay khaùc nhaõn xöù ... môùi laø ... Vì Boà Taùt ñaït baát khaû ñaéc,
Hay : Trong ..., lìa ..., aáy bao la nhieäm maàu. Neân sôû haønh chaúng ñaéc Maät Ña,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû121, AÁy laø Baùt Nhaõ Ma Ha,
Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng, Tu hoïc nhö vaäy saâu xa nhieäm maàu,
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, Naày Thieän Hieän ! ñaâu Boà Taùt thöïc124,
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng saâu xa ... YÙ hieåu sao ? töùc saéc chôn nhö,
18 Laø Ñaïi Boà Taùt an cö,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña122, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng töø ñaây chaêng ?
Phaåm thöù möôøi taùm Phaät Ñaø baûo trao. Baïch Theá Toân ! thaät chaúng phaûi vaäy,
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän, Daàu : töùc saéc, trong aáy saéc lìa,
Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc phaùp kia ...
Muoân phaùp chaúng goïi Ma Ha, Cuõng ñeàu nhö vaäy chaúng chia hay hoøa.
Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu ?
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
25 26
19 Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.

Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña125, Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
Phaåm thöù möôøi chín Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän, Vì taùnh chaúng phaûi coù mong,
Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø, Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân.
Chôn Nhö chaúng goïi Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu ? Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Thaäp Ñòa baát khaû ñaéc maø,
Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng, Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa.
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, 21
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña127,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm hai möôi moát Phaät Ñaø baûo trao,
Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra, Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän,
Chôn Nhö baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nhaõn Giôùi Taêng Ngöõ Ma Ha,
20 Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.
Hai möôi laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Thaäp Ñòa chaúng goïi Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
27 28
Luïc caên baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Noäi khoâng taêng ngöõ Ma Ha,
Hai möôi hai phaåm Phaät Ñaø baûo trao. Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Ñòa giôùi taêng ngöõ Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu. Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Hai möôi khoâng - baát ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm hai möôi boán Phaät Ñaø baûo trao,
Thaát ñaïi - baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Töùc taùm giaûi thoaùt - Ma Ha,
Hai möôi ba phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
29 30

Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm thöù haêm saùu Phaät Ñaø baûo trao,
Taùm moân baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Döï löu taêng ngöõ - Ma Ha,
Hai laêm laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Töùc Phaät möôøi löïc - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Boán quaû - baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm hai möôi baûy Phaät Ñaø baûo trao,
Möôøi löïc - baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nhaõn xöù taêng ngöõ - Ma Ha,
31 32
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Luïc thöùc baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm thöù haêm chín Phaät Ñaø baûo trao,
Luïc traàn baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nhaõn xuùc taêng ngöõ - Ma Ha,
Phaåm thöù haêm taùm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Nhaõn giôùi hoaëc höõu vi maø, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Cuøng voâ vi phaùp bao la nhieäm maàu. Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Luïc xuùc baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Ba möôi laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao,
33 34
Ñòa giôùi taêng ngöõ - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Hoaëc tònh baát tònh bao la nhieäm maàu. Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Möôøi hai duyeân baát ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Ba hai laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao,
Thaát ñaïi baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Noäi khoâng taêng ngöõ - Ma Ha,
Phaåm ba möôi moát Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Voâ minh taêng ngöõ - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Khoâng, Voâ töôùng, Taùc baát maø,
35 36

Ba ba laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Boán nieäm taêng ngöõ - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Giaûi thoaùt baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Ba laêm laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao,
Ba baûy trôï ñaïo baát maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Ñaø La Ni phaùp - Ma Ha,
Phaåm ba möôi boán Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Taùm moân giaûi thoaùt - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
37 38
Tam Ma Ñòa baát khaû maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Ba möôi hai töôùng - Ma Ha,
Phaåm ba möôi saùu Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Töùc Phaät möôøi löïc - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Ba hai taùm chuïc baát maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm ba möôi taùm Phaät Ñaø baûo trao,
Möôøi löïc baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Döï löu taêng ngöõ - Ma Ha,
Phaåm ba möôi baûy Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
39 40
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân. 1- Theo Trí Giaû Ñaïi sö, vaø lôøi nhaéc laïi cuûa coá Ñaïi
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Laõo Hoøa thöôïng thöôïng Trí haï Nghieâm : Thôøi giaùo
Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra, Ñaïi Baùt Nhaõ naøy, ñöùc Phaät thuyeát thôøi gian hai möôi
hai naêm (Nhò thaäp nhò nieân Baùt Nhaõ ñaøm). Phaùp
Boán quaû chaúng goïi Ma Ha, hoäi : coù 16 Phaùp hoäi; Ñòa ñieåm coù 4 nôi : 1- Taïi choùt
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. nuùi Thöùu Phong, nôi ñaây ñöùc Phaät tröôùc sau ñi laïi
39 saùu laàn, noùi caû thaûy naêm traêm ba möôi baûy quyeån
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña145, (537); 2- Taïi vöôøn Caáp Coâ Ñoäc, nôi ñaây ñöùc Phaät
tröôùc sau ñi laïi baûy laàn, noùi caû thaûy möôøi saùu
Phaåm ba möôi chín Phaät Ñaø baûo trao,
quyeån (16); 3- Taïi cung trôøi Tha Hoùa Töï Taïi, nôi ñaây
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän, noùi moät quyeån (1); 4- Taïi beân ao Coø Traéng thuoäc
Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø, phaïm vi Tònh xaù Truùc Laâm, nôi ñaây ñöùc Phaät noùi
Voâ Thöôïng chaúng phaûi - Ma Ha, taùm quyeån (8). Toång coäng taát caû laø saùu traêm
Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu. quyeån (600) soá phaåm töø hoäi thöù nhöùt ñeán hoäi thöù
saùu toång coäng coù hai traêm saùu möôi laêm phaåm (265(,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
töø hoäi thöù baûy trôû ñi, Kinh khoâng neâu ra phaåm (coù
Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng, theå moãi hoäi laø moät phaåm). Rieâng Kinh Ñaïi Baùt
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, Nhaõ Ba La Maät Ña qua thi ca vì phöông tieän hoùa vaø
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân. traùnh söï laàm laãn neân xin pheùp : Taát caû ñeàu thaønh
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, phaåm heát, nhö vaäy toaøn boä Kinh toång coäng laø 600
phaåm (thay vì 600 quyeån).
Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
2- “Nghìn hai naêm chuïc ngöôøi xong buoäc raøng” : Nghóa
Voâ Thöôïng chaùnh ñaúng baát maø, laø 1.250 ngöôøi naøy ñeàu laø A La Haùn, caùc laäu hoaëc
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. ñaõ heát, khoâng coøn phieàn naõo, thaân taâm
42
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ
TAÙT
41
töï taïi nheï nhaøng - ngoaïi tröø A Nan Ñaø coøn ôû böïc hoïc laø : Thaân ngoài ngay thaúng, nguyeän cho chuùng sanh,
ñòa, môùi ñöôïc quaû Döï Löu, ngaøi Ñaïi Ca Dieáp Ba toân ngoài toøa boà ñeà, taâm khoâng choã vöôùng.
laøm thöôïng thuû. 7- Duøng Tònh thieân nhaõn maø quan saùt haèng haø sa
3- Ñeán döï coù chuùng Tyø Kheo Ni goàm 500 ngöôøi ñeàu thaûy theá giôùi caùc Ñöùc Phaät trong möôøi phöông caû
laø A La Haùn, Ñaïi Thaéng Sinh Chuû ñöôïc toân laøm thaân vui thích.
thöôïng thuû vaø voâ löôïng ngöôøi Phaät töû nam, Phaät töû 8- Ba hai, taùm chuïc töôùng vaàng haøo quang. Nghóa laø :
nöõ ñeàu thaáy ñöôïc Thaùnh Ñeá hay Töù Ñeá : 1- Khoå Ñöùc Phaät coù 32 töôùng toát vaø 80 veû ñeïp - Theo y Kinh
Ñeá; 2- Taäp Ñeá; 3- Dieät Ñeá; 4- Ñaïo Ñeá. Quaû vò naøy goàm coù : 2 mu baøn chaân; 2 loøng baøn chaân; 10 ngoùn
coøn goïi laø Thanh Vaên. chaân; 4 maét caù chaân; 2 goùt chaân; 2 oáng caúng chaân;
4- Theo y Kinh vaên : Laïi coù voâ löôïng voâ soá chuùng Boà 2 baép chaân; 2 ñaàu goái; 2 baøn toïa; 2 ñuøi veá; 1 löng; 1
Taùt Ma Ha Taùt, taát caû ñeàu ñöôïc phaùp moân Ñaø La söôøn; 1 tröôùc buïng; 1 sau löng; 1 giöõa ruùn; 1 treân
Ni, moân Tam Ma Ñòa, An truï nguyeän : Khoâng, Voâ taâm; 1 chöõ vaïn (Ñöùc) nôi ngöïc; 2 traùi vuù; 2 hoùc
töôùng, Voâ phaân bieät (Khoâng, Voâ töôùng, Voâ taùc). naùch; 2 vai; 2 baép tay; 2 khuyûu tay; 2 caùnh tay; 2 coå
5- Ñeàu laø con ngoâi Phaùp Vöông kham noái Phaät vò, maø tay; 2 beân meùp; 2 tay; 2 tai; 2 muõi; 1 mieäng; 4 raêng
laøm thöôïng thuû. ngaø; 40 caùi raêng; 1 töôùng loâng chaëng giöõa maøy -
moãi moãi thaân phaàn naøy thaûy ñeàu phoùng ra saùu
6- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø ñöùc Theá Toân ôû treân
möôi traêm ngaøn traêm öùc muoân öùc haøo quang, moãi
toøa Sö Töû töï tay traûi laáy chieác Ni Sö Ñaøn (Toïa cuï:
moãi haøo quang ñeàu soi caû Tam thieân ñaïi thieân theá
duøng ñeå ngoài khi tham thieàn, thuyeát phaùp) ngoài xeáp
giôùi, töø ñaây laàn löõa khaép soi möôøi phöông haèng haø
baèng treùo chaân, thaúng thaân chính nguyeän, an truï
sa heát thaûy theá giôùi caùc Ñöùc Phaät, chuùng höõu tình
nieäm ñoái dieän, roài môùi vaøo ñònh Ñaúng Trì Vöông
trong aáy keû naøo gaëp ñöôïc haøo quang naøy, quyeát
Dieäu Tam Ma Ñòa, caùc Tam Ma Ñòa khaùc ñeàu thu
ñaëng voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà.
nhieáp vaøo trong Tam Ma Ñòa naøy, vì laø choã löu xuaát ra
vaäy. Trong Luaät Tyø Ni noùi raèng : Chaùnh thaân ñoan 9- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, Theá Toân töø nôi dieän
toïa, ñöông nguyeän chuùng sanh, toïa boà ñeà toøa, taâm voâ moân hoøa vui mæm cöôøi, roài theø ra töôùng löôõi roäng
sôû tröôùc; nghóa daøi truøm khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi,
43 44
laïi töø töôùng löôõi naøy phoùng ra voâ löôïng traêm ngaøn moûi meät ñöôïc khoûe khoaén. Giôø ñaây caùc chuùng höõu
traêm öùc muoân öùc haøo quang. Quang naøy xen laãn tình môùi bình ñaúng taâm tính maø ñoái ñaõi nhau nhö cha
nhieàu maøu saéc, roài töø trong moãi moãi haøo quang meï, nhö anh em, nhö chò em vaø nhö thaân höõu, môùi lìa
nhieàu saéc naøy hieän ra hoa sen baùu, hoa aáy coù ngaøn loái soáng taø ngöõ nghieäp maø tu loái soáng chaùnh ngöõ
caùnh ñeàu laø saéc vaøng chôn kim. nghieäp, lìa ñaïo 10 aùc nghieäp maø tu ñaïo 10 thieän
10- Caùc ñaøi trong caùc hoa ñeàu coù vò hoùa Phaät ngoài nghieäp, lìa aùc nghó tìm maø tu thieän nghó tìm, lìa phi
xeáp baèng treùo chaân, dieãn ra dieäu phaùp aâm, moãi phaïm haïnh vaø tu chaùnh phaïm haïnh, roài môùi öa saïch
moãi phaùp aâm ñeàu thuyeát ra phaùp töông öng Baùt Nhaõ boû dô, vui laëng boû oàn, thaân yù thô thôùi, boãng nhieân
Ba La Maät Ña, chuùng höõu tình naøo ñöôïc nghe, quyeát phaùt sinh vui khoaùi nhieäm maàu, neân thöïc haønh luïc
ñaëng quaû voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà, töø ñaây ñoä deã daøng : Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
chuyeån daàn tuoân khaép möôøi phöông heát thaûy haèng Thieàn ñònh vaø Trí hueä ... cuõng goïi laø Boà Taùt haïnh -
haø sa theá giôùi caùc ñöùc Phaät thuyeát ra phaùp lôïi ích. Luùc naøy möôøi phöông : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, Ñoâng
Nam, Taây Nam, Ñoâng Baéc, Taây Baéc, Thöôïng vaø Haï
11- “Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña, Chuùng sanh nghe ñöôïc
phöông cuõng ñeàu aân trieâm coâng ñöùc.
vaøo nhaø Y Vöông, Baây giôø Phaät thuyeát taän töôøng,
Ñaïi Kinh Baùt Nhaõ möôøi phöông ñeà hueà”. Theo y Kinh 12- Theo y Kinh trang 44 taäp I : Baáy giôø Phaät Baûo
Ñaïi Baùt Nhaõ trang 40, taäp I : Nhôø ñöôïc nghe Kinh Ñaïi Taùnh giôùi thieäu vôùi Phoå Quang Boà Taùt raèng : Töø
Baùt Nhaõ maø coõi tam thieân ñaïi thieân theá giôùi vaø kyø ñaây phöông Ñoâng qua phöông Taây, taát caû theá giôùi
dö 10 phöông haèng haø sa heát thaûy theá giôùi höõu tình, nhieàu baèng haèng haø sa, môùi coù theá giôùi roát sau teân
keû muø thaáy ñöôïc, keû ñieác nghe ñöôïc, keû caâm noùi laø Kham Nhaãn, Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni Nhö
ñöôïc, keû cuoàng nhôù ñöôïc, keû loaïn ñònh ñöôïc, keû Lai, nay hieän coøn taïi kia yeân oån truï trì, saép vì chuùng
ngheøo giaøu ñöôïc, keû truoàng ñöôïc aùo, keû ñoùi ñöôïc Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, vì
aên, keû khaùt ñöôïc uoáng, keû beänh ñöôïc laønh maïnh, thaàn löïc cuûa Phaät kia neân môùi hieän ñieàm laønh naøy.
keû xaáu xí ñöôïc ñeïp ñeõ, keû hình taøn ñöôïc ñaày ñuû, keû Roài daïy tieáp : Hay thay ! nay chính nhaèm thôøi, tuøy yù
caên khuyeát ñöôïc troïn ñuû, keû meâ ngaát ñöôïc tænh ngoä ngöôøi muoán ñi, Ñöùc Phaät lieàn laáy ngaøn coïng hoa sen
vaø keû saéc vaøng, hoa kia
45 46
ngaøn caùnh, caùc baùu trang nghieâm, trao cho Phoå Quang Phaät coù baáy nhieâu ôû phöông Ñoâng ñeàu coù caùc ñöùc
Boà Taùt maø daën doø raèng : “Baûo Taùnh Nhö Lai göûi Nhö Lai hieän ñang vì ñaïi chuùng maø tuyeân noùi dieäu
lôøi thaêm hoûi voâ löôïng : ít bònh, ít naõo, ñöùng daäy nheï phaùp.
nhaëm, khí löïc ñieàu hoøa, an vui truï chaêng ? Chuùng sinh 13- Phöông Taây coù theá giôùi teân laø Kham Nhaãn, Phaät
deã ñoä chaêng ? Roài caàm hoa sen naøy göûi leân Theá hieäu laø Thích Ca Maâu Ni, saép vì Boà Taùt maø thuyeát
Toân kia ñeå laøm Phaät söï; vaø noùi tieáp : Ngöôi ñeán coõi Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ...
kia neân an truï chính tri, maø xem coõi Phaät kia vaø caùc 14- Phöông Nam coù theá giôùi roát sau teân laø Ly Nhöùt
ñaïi chuùng chôù sanh loøng khinh ngaïo maø töï huûy toån Thieát Öu, Phaät hieäu laø Voâ Öu Ñöùc Nhö Lai vì caùc
laáy mình, sôû vì sao ? Bôûi caùc vò Boà Taùt kia oai ñöùc chuùng Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät
khoù kòp ngöôi, maø vì bi nguyeän huaân taâm neân môùi
ñem ñaïi nhaân duyeân maø sinh veà coõi aáy. Baáy giôø Ña Kinh ...
Phoå Quang Boà Taùt nhaän hoa sen vaâng lôøi giaùo saéc, 15- Y theo trong Kinh, ñaây laø Phaåm Duyeân Khôûi thöù
roài cuøng vôùi voâ löôïng traêm ngaøn traêm öùc muoân öùc hai. Phöông Baéc coù theá giôùi roát sau teân laø Toái
nhöõng keû xuaát gia taïi gia Boà Taùt vaø voâ soá traêm Thaéng, Phaät hieäu laø Thaéng Ñeá Nhö Lai, vì caùc chuùng
ngaøn ñoàng nam ñoàng nöõ ñaàu leã chaân Phaät, voøng Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña
quanh beân höõu vaø phuïng meänh maø caùo töø, ñeå ñeán Kinh ...
choã Phaät Thích Ca Maâu Ni. Phaät Thích Ca Maâu Ni töùc 16- Phöông Ñoâng Baéc coù theá giôùi roát sau teân laø Ñònh
thì nhaän hoa, roài raûi laïi hoa naøy veà phöông Ñoâng nôi Trang Nghieâm, Phaät hieäu laø Ñònh Töôïng Thaéng Ñöùc
theá giôùi caùc ñöùc Phaät haèng haø sa thaûy, vì Phaät Nhö Lai, Boà Taùt Ly Traàn Duõng Maõnh ñaïi dieän, Phaät
thaàn löïc môùi khieán hoa aáy rôi khaép coõi caùc Phaät, vì ñaïi chuùng Boà Taùt maø thuyeát Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ
trong caùc ñaøi trong caùc hoa ñeàu coù vò hoùa Phaät ngoài Ba La Maät Ña Kinh ...
treùo chaân xeáp baèng, vì caùc Boà Taùt maø thuyeát phaùp
töông öng laø Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, keû höõu tình 17- Phöông Ñoâng Nam coù theá giôùi roát sau teân laø Dieäu
naøo ñöôïc nghe, quyeát ñaëng voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Giaùc Trang Nghieâm, Phaät hieäu laø Lieân Hoa Thaéng
Ñeà. Cöù nhö vaäy töø theá giôùi roát sau trôû laïi tröôùc, Ñöùc Nhö Lai, Boà Taùt Lieân Hoa Thuû ñaïi dieän, Phaät vì
moãi moãi coõi chuùng ñaïi Boà Taùt maø thuyeát Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba
La Maät Ña Kinh ...
47
18- Phöông Taây Nam coù theá giôùi roát sau teân laø
48
Ly Traàn Tuï, Phaät hieäu laø Nhaät Luaân Bieán Chieáu thöù quyù laï ñaày nhaãy, caùc moùn dieäu hoa raûi khaép
Thaéng Ñöùc Nhö Lai, Boà Taùt Nhaät Quang Minh ñaïi maët ñaát, traøng phan loïng baùu nôi nôi giaêng baøy la
dieän, Phaät vì chuùng ñaïi Boà Taùt maø thuyeát Kinh Ñaïi lieät, caây hoa caây traùi, caây höông, caây tua caây ngoïc,
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ... caây aùo vaø caùc caây trang söùc xen taïp ñaày khaép trang
19- Phöông Taây Baéc coù theá giôùi teân laø Chôn Töï Taïi, nghieâm, raát neân öa thích. Nhö nhieàu theá giôùi Lieân
Phaät hieäu laø Nhaát Baûo Caùi Thaéng Nhö Lai, Boà Taùt Hoa cuûa Phoå Hoa Nhö Lai, Tònh Ñoä Dieäu Caùt Töôøng
Baûo Thaéng ñaïi dieän, Phaät vì ñaïi chuùng Boà Taùt maø Boà Taùt, Thieän Truï Hueä Boà Taùt vaø bao nhieâu voâ
thuyeát Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ... löôïng ñaïi oai thaàn löïc Boà Taùt Ma Ha Taùt vaãn an truï
trong aáy.
20- Haï phöông coù theá giôùi roát sau teân laø Lieân Hoa,
Phaät hieäu laø Lieân Hoa Ñöùc Nhö Lai, coù Boà Taùt teân 22- Phaåm Hoïc Quaùn, thöù ba : Vì sao phaåm thöù hai,
laø Lieân Hoa Thaéng ñaïi dieän, Phaät vì caùc chuùng ñaïi khoâng chuyeån maïch raønh reõ, maø chæ ñaùnh daáu II La
Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Maõ, vì phaåm thöù hai cuøng teân laø “Duyeân Khôûi” vôùi
Kinh ... phaåm thöù nhöùt, neân xin pheùp ñöôïc löôïc qua. Giôø thì
phaåm Hoïc Quaùn, thöù ba : Nghóa laø hoïc qua roài chieáu
21- Thöôïng phöông coù theá giôùi roát sau teân laø Hoan
Hyû, Phaät hieäu laø Hyû Ñöùc Nhö Lai, coù Boà Taùt teân quaùn soi xeùt cho taän töôøng, phaåm naøy baét ñaàu böôùc
laø Hyû Thoï ñaïi dieän, Phaät vì chuùng ñaïi Boà Taùt maø vaøo Lyù vaø Söï vieân dung Baùt Nhaõ, nghóa laø hoïc roài
noùi Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ... Xin noùi theâm : thöïc haønh sau ñoù duøng trí hueä quaùn chieáu, ñöôïc nhö
Taát caû 10 phöông treân ñeàu coù theá giôùi Kham Nhaãn, vaäy cô hoäi lôùn thaâm nhaäp Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ.
vaø Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni vì Boà Taùt maø 23- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân bieát caùc
thuyeát Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, caùc Boà Taùt theá giôùi hoaëc : Thieân, Ma, Phaïm, hoaëc caùc Sa Moân,
ñaïi dieän nhaän laõnh hoa phuïng meänh leänh roài cuøng hoaëc Baø La Moân, hoaëc Kieän Ñaït Phöôïc, hoaëc A Toá
vôùi voâ löôïng voâ soá Boà Taùt ñeàu caàm ñoà cuùng Laïc, hoaëc caùc Long Thaàn, hoaëc caùc chuùng Boà Taùt
döôøng raàn roä phaùt daãn maø ñeán, khoâng boû qua Ma Ha Taùt, laø keû truï thaân roát sau noái ngoâi toân vò
phöông coõi naøo - Cho neân theá giôùi cuûa Phaät ôû Tam hoaëc taát caû ngöôøi chaúng phaûi ngöôøi ñaõ coù duyeân
thieân ñaïi thieân naøy, nhieàu thaûy ñeàu ñeán nhoùm hoïp, môùi
49 50
baûo vôùi Cuï thoï Xaù Lôïi Töû raèng : Neáu Boà Taùt Nghóa laø : Keû thí, keû cho vaø cuûa bò thí chaúng khaù
muoán ñoái vôùi taát caû phaùp bình ñaúng giaùc taát caû ñöôïc vaäy - phaûi bieát thí aáy laø phöông tieän thoâi.
töôùng, laø neân hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. 28- Trì Giôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät : Voâ Hoä laø Tònh
24- Xaù Lôïi Töû noùi ñuû laø Cuï Thoï Xaù Lôïi Töû, hay laø Giôùi haèng haø - nghóa laø : Vì töôùng phaïm giôùi vaø
Cuï Thoï Xaù Lôïi Phaát, nghóa laø Xaù Lôïi Phaát laø khoâng phaïm giôùi chaúng khaù ñöôïc vaäy. Boà Taùt neân
ngöôøi ñeä töû lôùn tuoåi nhaát. laáy Voâ Hoä laøm phöông tieän.
25- Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt muoán ñoái vôùi taát caû 29- Nhaãn Nhuïc Baùt Nhaõ Ba La Maät : Voâ Thuû An
phaùp bình ñaúng giaùc taát caû töôùng, laø neân hoïc Baùt Nhaãn laïi qua nheï nhaøng. Vì töôùng ñoäng vaø baát ñoäng
Nhaõ Ba La Maät Ña; Caâu naøy ñoàng nghóa vôùi Kinh Hoa chaúng khaù ñöôïc vaäy - Boà Taùt neân laáy Voâ Thuû maø
Nghieâm : “Nhöùt thieát höõu vi phaùp, nhö moäng huyeãn laøm phöông tieän.
baøo aûnh, nhö loä dieäc nhö ñieån, öng taùc nhö thò quaùn”. 30- Tinh Taán Baùt Nhaõ Ba La Maät : Laáy Voâ Caàn vieân
Nghóa laø : taát caû caùc phaùp hieän höõu, ñeàu laø nhö maõn tinh tieán - nghóa laø : Vì thaân vaø taâm sieâng hay
giaác moäng nhö boït nöôùc, nhö aùnh boùng, nhö söông löôøi chaúng khaù ñöôïc vaäy - Boà Taùt neân laáy Voâ Caàn
treân ngoïn caây nhö saám nhö chôùp, thöôøng quaùn saùt laøm phöông tieän.
nhö vaäy. Neáu ñöôïc nhö vaäy laø ñaõ hoïc Ñaïi Baùt Nhaõ 31- Thieàn Ñònh Baùt Nhaõ Ba La Maät : Laáy Voâ Tö tónh
Ba La Maät Ña roài. maät thaåm saâu - nghóa laø höõu yù vò hay voâ yù vò
26- Trí hueä Ba La Maät : Boà Taùt neân laáy Voâ truï laøm chaúng khaù ñöôïc vaäy - Boà Taùt neân laáy Voâ Tö laøm
phöông tieän ñeå an truï Baùt Nhaõ, laø vì Sôû truï vaø Naêng phöông tieän.
truï chaúng khaù ñöôïc vaäy. Kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Hueä 32- Chö Boà Taùt neân laáy Voâ Tröôùc maø laøm phöông
Naêng Thieàn sö noùi : “Öng voâ sôû truï, nhi sanh kyø tieän ñeå vieân maõn Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, vì taùnh
taâm”. Ñaây ñöôïc chæ cho Trí tueä ñuùng ñaén tuyeät vôøi
(moät trong 6 phaùp Ba La Maät). Coøn Sôû truï laø ñoái töôùng cuûa caùc phaùp chaúng khaù ñöôïc vaäy.
töôïng ngoaïi caûnh, vaø Naêng truï laø cuûa ta ñang loay 33- Theo y Kinh vaên : Laïi vaày nöõa Xaù Lôïi Töû, Chö Boà
hoay tìm nöông. Taùt an truï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, ñem voâ sôû ñaéc
27- Boá Thí Baùt Nhaõ Ba La Maät : Laáy Voâ xaû phöông maø laøm phöông tieän, ñeå vieân maõn 37 phaåm trôï ñaïo :
tieän cao quyù, ñeå vieân maõn Boá thí Maät Ña. goàm coù 4 nieäm truï, 4 chaùnh ñoaïn, 4 thaàn tuùc, 5 caên,
51 5 löïc, 7 ñaúng giaùc chi, 8 Thaùnh
52
ñaïo chi - thaäm chí cho ñeán ba moân giaûi thoaùt : 1- naøy : Chuùng ta nguyeän vì Boà Taùt nhö theá, seõ laøm cha
Khoâng giaûi thoaùt moân; 2- Voâ Töôùng Giaûi thoaùt meï, anh em, chò em, vôï con, quyeán thuoäc, tri thöùc, baïn
moân; 3- Voâ Nguyeän Giaûi thoaùt moân, vì ba moân giaûi beø ñeå nhôø phöông tieän naøy maø tu haønh caùc thieän
thoaùt naøy chaúng khaù ñöôïc vaäy - Cuøng voâ löôïng nghieäp, cuõng seõ chöùng ñöôïc voâ thöôïng Boà Ñeà.
phaùp khaùc nöõa, nhö laø ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông 36- Y Kinh vaên : Phaät baûo Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt cuõng
tieän ñeå vieân maõn chín töôûng : 1- töôûng phình buïng; 2- laïi nhö theá, vì muoán thaønh thuïc caùc höõu tình vaäy,
nöùt da; 3- chaûy muû; 4- ñoû baàm; 5- öù xanh; 6- chim neân phöông tieän kheùo leùo hoùa thoï nguõ duïc, thaät
moå nuoát; 7- lìa tan; 8- xöông soï; 9- ñoát thieâu vaø taát caû thôøi khoâng coù vieäc aáy, nhöng Boà Taùt naøy vôùi trong
theá gian chaúng theå naøo baûo toàn ñöôïc v.v... nguõ duïc (Taøi, saéc, danh, thöïc, thuøy) raát sinh nhaøm
34- Ñeán ñaây laø Phaåm Hoïc Quaùn, thöù tö. gheùt, chaúng bò toäi loãi nguõ duïc laøm oâ nhieãm, neân
Theo y Kinh vaên : Phaät baûo : Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà môùi ñem voâ löôïng moân maø cheâ quôû caùc moùn duïc.
Taùt tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, ñaõ coù theå 37- Khi Boà Taùt haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, neân nhö
thaønh xong coâng ñöùc nhö theá, thôøi baáy giôø Tam thieân vaäy quaùn thaät coù Boà Taùt, chaúng thaáy coù Boà Taùt,
ñaïi thieân theá giôùi, boán Ñaïi Thieân vöông ñeàu raát vui chaúng thaáy danh Boà Taùt, chaúng thaáy Baùt Nhaõ Ba La
möøng, ñeàu khôûi nghó naøy : Chuùng ta nay ñaây neân Maät Ña, chaúng thaáy danh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy
ñem boán baùt phuïng leân Boà Taùt naøy, nhö Thieân haønh, chaúng thaáy chaúng haønh.
Vöông ngaøy xöa tröôùc phuïng baùt leân Phaät, khi aáy Tam 38- Y Kinh vaên : Töï taùnh Boà Taùt khoâng, danh Boà
thieân ñaïi thieân theá giôùi, trôøi ba möôi ba, trôøi Daï Ma, Taùt khoâng - Vì töï taùnh cuûa saéc noù khoâng, chôù
trôøi Ñoã Söû Ña, trôøi Laïc Bieán Hoùa vaø trôøi Tha Hoùa chaúng do khoâng neân noù khoâng, saéc khoâng phi saéc,
Töï Taïi ñeàu raát vui möøng. saéc chaúng lìa khoâng, khoâng chaúng lìa saéc, saéc töùc laø
35- Theo y Kinh vaên : Laïi vaày nöõa : Xaù Lôïi Töû ! Neáu khoâng, khoâng töùc laø saéc - töï taùnh thoï töôûng haønh
Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñeå theâm nhieâu ích saùu thöùc noù khoâng, chöù chaúng do khoâng neân noù khoâng;
phaùp Ba La Maät Ña, thôøi caùc keû thieän nam töû thieän thoï töôûng haønh thöùc khoâng phi thoï töôûng haønh
nöõ nhaân thaûy ôû theá giôùi kia, hoaëc thaáy hoaëc nghe thöùc, thoï töôûng haønh thöùc töùc laø
ñeàu raát vui möøng, ñeàu khôûi nghó 54
53
khoâng, khoâng töùc laø thoï töôûng haønh thöùc. Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt töông öng cuøng vôùi saéc
39- Thaát Ñaïi : 1- Ñòa (ñaát); 2- Thuûy (nöôùc); 3-, Hoûa khoâng, cho neân môùi noùi töông öng cuøng Baùt Nhaõ,
(löûa); 4- Phong (gioù); 5- Khoâng (roãng); 6- Thöùc (bieát); töông öng cuøng vôùi Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khoâng,
7- Giôùi (sanh). Baûy moùn naøy ñeàu chæ coù danh, nhaãn neân môùi noùi töông öng cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät
ñeán : Nhaân duyeân, ñaúng voâ giaùn duyeân, sôû duyeân Ña ... nhaãn ñeán saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù
duyeân, taêng thöôïng duyeân, thaäp nhò nhôn duyeân, noäi khoâng; Nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù giôùi khoâng;
khoâng, ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, Duïc giôùi, saéc giôùi, voâ saéc giôùi khoâng; Ñòa, thuûy,
chôn nhö, phaùp giôùi, phaùp taùnh, baùt thaùnh ñaïo, Ñaø hoûa, phong, khoâng, thöùc, giôùi khoâng (thaát ñaïi); Nhaân
la ni moân, Tam ma ñòa moân, Thaäp ñòa, Luïc thoâng, 4 duyeân, ñaúng voâ giaùn duyeân, sôû duyeân duyeân, taêng
quaû Thanh vaên, Ñoäc giaùc, haïnh Boà Taùt, Voâ thöôïng thöôïng duyeân khoâng; Voâ minh, haønh, thöùc, danh saéc,
chaùnh ñaúng Boà Ñeà, theá gian phaùp, xuaát theá gian luïc xöù, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sanh, laõo töû saàu öu
phaùp, höõu laäu voâ laäu, höõu vi phaùp vaø voâ vi phaùp khoå naõo khoâng; Boá thí, nhaãn nhuïc, trì giôùi, tinh taán,
v.v... thieàn ñònh, trí hueä khoâng; Noäi khoâng khoâng, ngoaïi
khoâng, noäi ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, ñaïi khoâng,
40- Xaù Lôïi Töû ! Nhö ngaõ chæ coù danh goïi ñoù laø ngaõ,
thaéng nghóa khoâng, höõu vi khoâng, voâ vi khoâng, taát
thaät chaúng khaù ñöôïc, nhö vaäy höõu tình, maïng giaû,
caûnh khoâng, voâ teá khoâng, taùn khoâng, voâ bieán dò
sanh giaû, döôõng giaû, tri giaû, kieán giaû vì laø baát khaû
khoâng, boån taùnh khoâng, töï töôùng khoâng, coäng töôùng
ñaéc khoâng vaäy, nhöng tuøy theo theá tuïc giaû laäp khaùch
khoâng, nhöùt thieát phaùp khoâng, baát khaû ñaéc khoâng,
danh, caùc phaùp cuõng vaäy, chaúng neân chaáp tröôùc, vì
voâ taùnh khoâng, töï taùnh khoâng, voâ taùnh töï taùnh
vaäy neân khi Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ chaúng thaáy
khoâng; v.v... nhaãn ñeán haïnh Boà Taùt, chö Phaät voâ
coù ngaõ cho ñeán kieán giaû, cuõng chaúng thaáy coù taát
thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà khoâng, neân môùi noùi
caû phaùp taùnh.
töông öng cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña.
41- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Xaù Lôïi Töû thöa Phaät
43- Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt töông öng
raèng : Baïch ñöùc Theá Toân ! Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà
cuøng nhö vaäy thaûy caùc phaùp khoâng, neân môùi noùi
Taùt töông öng cuøng vôùi phaùp naøo, neân phaûi noùi
töông öng cuøng Baùt Nhaõ - Xaù Lôïi Töû ! Tu
cuøng vôùi Baùt Nhaõ töông öng.
42- Phaät baûo Cuï thoï Xaù Lôïi Töû raèng : Xaù Lôïi Töû ! 56
55
haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt khi töông öng cuøng vôùi nhö nhö vaäy.
vaäy thaûy caùc phaùp khoâng, chaúng thaáy saéc hoaëc 46- Xaù Lôïi Töû ! Do vì nhaân duyeân naøy, neân phaûi
töông öng hoaëc chaúng töông öng v.v...; chaúng thaáy saéc bieát caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt tu haønh Baùt Nhaõ Ba La
hieäp cuøng thoï, chaúng thaáy thoï hieäp cuøng töôûng v.v... Maät Ña vaäy, neân môùi noùi cuøng vôùi Baùt Nhaõ Ba La
vì khoâng coù chuùt phaùp hieäp cuøng chuùt phaùp, vì baûn Maät Ña töông öng.
taùnh troáng khoâng vaäy - Vì caùc saéc troáng khoâng, noù 47- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ chaúng
chaúng phaûi laø töôùng bieán ñoåi ngaên ngaïi, caùc thoï quaùn khoâng cuøng vôùi khoâng, chaúng quaùn voâ töôùng
troáng khoâng noù chaúng phaûi laø töôùng laõnh naïp, caùc cuøng voâ töôùng, chaúng quaùn voâ nguyeän cuøng voâ
töôûng troáng khoâng, noù chaúng phaûi laø töôùng laáy nguyeän - Vì khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän ñeàu vì
töôïng, caùc haønh troáng khoâng, noù chaúng phaûi laø khoâng coù töông öng vaø chaúng töông öng vaäy, vì cuøng
töôùng taïo taùc, caùc thöùc troáng khoâng, noù chaúng caùc phaùp nhö theá khoâng töông öng vaäy, neân môùi noùi
phaûi laø töôùng lieãu bieät, vì sao, vì saéc chaúng khaùc cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña töông öng.
khoâng, khoâng chaúng khaùc saéc, saéc töùc laø khoâng, 48- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng
khoâng töùc laø saéc, thoï töôûng haønh thöùc cuõng nhö chaáp tröôùc saéc coù, chaúng chaáp tröôùc saéc chaúng
vaäy - Vì töôùng khoâng caùc phaùp naøy chaúng sanh phaûi coù v.v... nhaãn ñeán muoân phaùp cuõng nhö vaäy,
chaúng dieät, chaúng taêng, chaúng giaûm, chaúng nhieãm, neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña töông öng.
chaúng tònh, phi quaù khöù, hieän taïi, vò lai.
49- Ñeán ñaây laø Phaåm Töông öng thöù baûy.
44- Nhö vaäy trong troáng khoâng, khoâng coù saéc, thoï,
töôûng, haønh, thöùc v.v... vaø v.v... nhaãn ñeán caùc quaû vò 50- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng
cho ñeán khoâng coù Boà Taùt, Phaät vaø Boà Ñeà. tröôùc nhaõn xuùc coù, chaúng tröôùc nhaõn xuùc chaúng
phaûi coù, cho ñeán Tyû, Thieät, Thaân, YÙ cuõng vaäy,
45- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Töông Öng, thöù saùu. nhaãn ñeán nhaõn xuùc thöôøng, voâ thöôøng, laïc, khoå,
Theo y Kinh vaên : Laïi nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu ngaõ, voâ ngaõ tòch tónh, chaúng tòch tónh, khoâng, chaúng
haønh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy saéc hoaëc töông öng hoaëc khoâng, töôùng, höõu töôùng, voâ nguyeän, höõu nguyeän
chaúng töông öng, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñeàu v.v...neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ töông
nhö vaäy ...nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu
58
57
öng. cuûa taát caû höõu tình ôû trong theá giôùi caùc ñöùc Phaät
51- Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt chaúng möôøi phöông haèng haø sa thaûy, hoaëc duøng Tuùc truï
taùc leân yù nghó naøy : Ta haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät tuøy nieäm trí chöùng thoâng, nhôù khaép caùc vieäc, hoaëc
Ña, hoaëc : Ta chaúng haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, duøng Thaàn caûnh trí thoâng ñeán khaép theá giôùi, hoaëc
hoaëc : Ta cuõng chaúng haønh cuõng chaúng haønh Baùt duøng Laäu taän trí chöùng thoâng, xem khaép heát laäu hay
Nhaõ, hoaëc : Ta chaúng phaûi haønh chaúng phaûi chaúng chaúng heát cuûa höõu tình v.v... neân môùi noùi cuøng Baùt
haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho neân môùi noùi töông Nhaõ Ba La Maät Ña töông öng.
öng cuøng Baùt Nhaõ Maät Ña. 56- Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng taùc leân yù
52- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Töông Öng thöù taùm. nghó naøy : Höõu phaùp cuøng phaùp hoaëc töông öng hoaëc
chaúng töông öng, hoaëc bình ñaúng hoaëc chaúng bình
53- Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh
ñaúng, vì Boà Taùt chaúng thaáy höõu cuøng phaùp vaäy, vì
Baùt Nhaõ, chaúng vì Boá Thí Ba La Maät Ña neân tu haønh chaúng thaáy chuùt phaùp naêng ñoái phaùp giôùi hieän
Baùt Nhaõ - nhaãn ñeán tònh giôùi, an nhaãn, tinh taán, tónh ñaúng giaùc vaäy, chaúng thaáy höõu phaùp lìa phaùp giôùi
löï cuõng vaäy, cho ñeán muoân phaùp ñeàu nhö vaäy. aáy, laïi chaúng thaáy phaùp giôùi lìa caùc phaùp maø coù,
54- Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng vì vöôït qua quaû cuõng chaúng thaáy phaùp giôùi töùc laø phaùp giôùi,
Döï Löu neân tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho ñeán chaúng thaáy phaùp giôùi töùc laø caùc phaùp, chaúng thaáy
chaúng vì vöôït qua caùc phaåm baäc khaùc v.v... vì Boà Taùt phaùp giôùi naêng laøm nhaân duyeân caùc phaùp, caùc
tu haønh Baùt Nhaõ chaúng thaáy caùc phaùp taùnh sai phaùp naêng laøm nhaân duyeân phaùp giôùi, hay laø phaùp
khaùc vaäy, neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña naøy naêng chöùng phaùp giôùi, phaùp naøy chaúng naêng
töông öng. chöùng phaùp giôùi, vì Boà Taùt naøy haõy chaúng thaáy
phaùp, huoáng laø thaáy coù phaùp naêng chöùng phaùp
55- Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ chaúng taùc leân yù nghó
giôùi hoaëc chaúng naêng chöùng v.v... Chö Boà Taùt tu
naøy : Ta duøng Thieân Nhaõn Trí chöùng thoâng, thaáy
haønh Baùt Nhaõ vì laø töông öng cuøng Baùt Nhaõ nhö theá,
khaép theá giôùi caùc ñöùc Phaät möôøi phöông haèng haø sa
neân roát raùo chaúng khôûi taâm xan tham, phaïm giôùi,
thaûy, taát caû höõu tình cheát ñaây sanh kia ... hoaëc duøng
giaän hôøn,
Thieân nhó ñeå nghe, hoaëc duøng Tha taâm trí ñeå bieát
khaép phaùp taâm, nghóa laø taâm sôû 60
59
löôøi bieáng v.v... Baùt Nhaõ Maät Ña nhaäm vaän hieän laø sieâng tu Baùt Nhaõ nhöng chaúng naêng mau töông öng
tieàn, khoâng giaùn khoâng ñoaïn. cuøng Baùt Nhaõ, vaø vôùi taát caû Ñaø La Ni moân, taát caû
57- Baáy giôø Xaù Lôïi Töû baïch Theá Toân ! An truï Baùt Tam Ma Ñòa moân chöa ñöôïc töï taïi.
Nhaõ Ba La Maät Ña, Boà Taùt töø choã naøo moät ñeán 59- Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ, töø trong ñaây moät seõ
sanh trong ñaây, töø choã ñaây moät seõ sanh choã naøo ? sanh veà choã naøo ? Boà Taùt do nhôø thöôøng töông öng
Phaät daïy raèng : An truï Baùt Nhaõ caùc Boà Taùt coù töø cuøng Baùt Nhaõ, neân töø nôi ñaây moät sanh veà coõi caùc
coõi Phaät phöông khaùc moät ñeán sanh trong ñaây, coù töø ñöùc Phaät khaùc, töø moät nöôùc Phaät ñeán moät nöôùc
trôøi Ñoã Söû Ña moät ñeán sanh trong ñaây, coù töø trong Phaät, sanh ôû choã naøo cuõng thöôøng ñöôïc gaëp gôõ caùc
ngöôøi moät sanh trong ngöôøi ñaây - Neáu Boà Taùt an truï ñöùc Phaät, cuùng döôøng cung kính toân troïng taùn thaùn,
Baùt Nhaõ ñöôïc nhö vaäy, laø Boà Taùt naøy choùng Töông cho ñeán voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà quyeát troïn
Öng cuøng Baùt Nhaõ, do vì Töông Öng Baùt Nhaõ, neân chaúng lìa Phaät - Laïi nöõa coù Boà Taùt vì khoâng ñöôïc
chuyeån sanh lieàn ñöôïc thaâm dieäu phaùp moân mau hieän phöông tieän kheùo leùo, neân vaøo sô nhò thieàn, tam töù
taïi tieàn, töø ñaây veà sau haèng cuøng Baùt Nhaõ choùng thieàn neân sanh veà trôøi Tröôøng Thoï, tuøy thoï maïng kia
ñöôïc töông öng, sanh ôû choã naøo vaãn thöôøng gaëp Phaät, heát ñeán sanh nhaân gian, gaëp gôõ caùc ñöùc Phaät cuùng
cuùng döôøng cung kính, toân troïng taùn thaùn, môùi naêng döôøng cung kính, toân troïng taùn thaùn - Tuy tu haønh 6
khieán Baùt Nhaõ daàn ñöôïc vieân maõn - Neáu Boà Taùt Ba La Maät, nhöng caùc caên muoäi ñoän, chaúng kham
töø trôøi Ñoã Söû Ña moät ñeán sanh ñaây, laø Boà Taùt naøy minh lôïi, neân ra laøm ñieàu gì chaúng phaûi cöïc kheùo
phaàn nhieàu vì moät ñôøi buoäc nôi boá thí, tònh giôùi, an leùo.
nhaãn, tinh tieán, tónh löï, Baùt Nhaõ töï taïi hieän tieàn 60- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Chuyeån Sanh thöù 10.
thöôøng chaúng queân maát, cuõng ñoái vôùi taát caû Ñaø La Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt tu haønh
Ni moân, taát caû Tam Ma Ñòa moân töï taïi hieän tieàn, Baùt Nhaõ, ñöôïc boán tónh löï, boán voâ saéc ñònh, ñoái
thöôøng chaúng queân maát. vôùi chín böïc ñeán thöù lôùp vöôït qua, thuaän nghòch vaøo
58- Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ töø trong ngöôøi moät sanh ra töï taïi du hyù, chaúng phaûi caûnh giôùi cuûa caùc Thanh
laïi trong ngöôøi, laø Boà Taùt naøy ngoaïi tröø vò Baát thoái Vaên, Ñoäc Giaùc thaûy, Boà Taùt naøy coù khi vaøo sô tónh
chuyeån, kìa keû caên taùnh muoäi ñoän, tuy löï, töø sô naøy vaøo Dieät taän ñònh, töø dieät naøy laïi
61 khôûi vaøo Nhò tónh löï, töø nhò laïi khôûi vaøo
62
dieät taän ñònh v.v..., Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt naøy tu haønh Thanh Vaên, ... Ñoäc Giaùc, chaúng khôûi töôûng töï, ... tha
Baùt Nhaõ, vôùi caùc böïc ñeán phöông tieän kheùo leùo, vaø coõi Phaät v.v...
thöù lôùp vöôït qua töï taïi du hyù, nhöng ñoái vôùi trong aáy 64- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt nhôø trí naøy, neân duø haønh
khoâng nhieãm khoâng chaáp tröôùc. Boá thí, an nhaãn, tinh taán, tónh löï, tònh giôùi v.v... maø
61- Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Bôûi duyeân côù naøy baát ñaéc cho ñeán voâ taùnh töï taùnh khoâng.
neân caùc Boà Taùt tu haønh saùu moùn Ba La Maät Ña, 65- Caùc Boà Taùt nhôø trí naøy, neân duø truï Chôn Nhö
taêng tröôûng thaïnh leân ñeán Boà Ñeà Ñaïo, khoâng gì maø baát ñaéc Chôn nhö, hay truï phaùp giôùi, phaùp taùnh,
ngaên ñöôïc. baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh,
62- Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ, choùng ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö khoâng
ñöôïc vieân maõn Nhaát Thieát Trí Trí ñeå thaønh töïu giôùi, baát tö nghì giôùi, maø baát ñaéc phaùp giôùi cho ñeán
Thaéng Trí vaäy, môùi ñoùng kín taát caû cöûa hieåm aùc baát tö nghì giôùi, cho ñeán taát caû haïnh Boà Taùt, duø tu
thuù, chaúng thoï baùo ngöôøi trôøi ngheøo cuøng heøn haï, chö Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà, maø baát ñaéc
caùc caên ñaày ñuû, hình maïo ñoan nghieâm, ñöôïc theá chö Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
gian, trôøi, ngöôøi, A Toá Laïc thaûy ñeàu toân troïng cung 66- Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt tu haønh 6 phaùp Ba La
kính cuùng döôøng. Maät, ñöôïc tònh naêm nhaõn : 1- Nhuïc nhaõn; 2- Thieân
63- Xaù Lôïi Töû thöa Phaät raèng : Baïch Theá Toân ! nhaõn; 3- Hueä nhaõn; 4- Phaùp nhaõn; 5- Phaät nhaõn.
Nhöõng gì laø Boà Taùt ñöôïc thaønh töïu Thaéng Trí ? Phaät 67- Tònh Nhuïc nhaõn laø saùng suoát naêng thaáy traêm do
daïy : Boà Taùt ñöôïc Thaùnh Trí naøy neân khaép thaáy tuaàn, hoaëc laø hai ba traêm do tuaàn cho ñeán ngaøn do
theá giôùi caùc ñöùc Phaät möôøi phöông haèng haø sa thaûy, tuaàn, nhaãn ñeán Chaâu Thieäm Boä, boán coõi Ñaïi chaâu,
taát caû Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, khaép nghe Tieåu thieân, Trung thieân, Ñaïi thieân (Tam Thieân). Ñaáy
Phaät kia ñaõ thuyeát chaùnh phaùp, khaép thaáy phaùp laø Boà Taùt ñöôïc tònh Nhuïc nhaõn.
hoäi kia coù taát caû Thanh Vaên vaø Boà Taùt Taêng thaûy 68- Tònh Thieân nhaõn laø naêng thaáy taát caû trôøi Töù
vaø cuõng thaáy töôùng thanh tònh coâng ñöùc trang Ñaïi vöông chuùng, choã thaáy cuûa Thieân nhaõn cuõng
nghieâm cuûa coõi kia. Vì thaønh töïu Thaéng Trí neân 64
chaúng khôûi töôûng theá giôùi, chaúng khôûi töôûng Nhö
Lai ... chaùnh phaùp, ... Boà Taùt, ...
63
nhö thaät bieát, naêng thaáy taát caû trôøi ba möôi ba, trôøi laïi do thöôïng phaàn tu taäp, heát duïc tham saân ñöôïc quaû
Daï Ma v.v... cho ñeán trôøi Saéc Cöùu Caùnh ñaõ ñöôïc Baát Hoaøn, laïi do taêng thöôïng tu taäp, heát naêm guùt
Thieân nhaõn ñeàu chaúng theå thaáy ñöôïc cuõng chaúng thuaän thöôïng phaàn ñöôïc quaû A La Haùn (naêm guùt :
bieát ñöôïc - Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt ñöôïc tònh thieân nhaõn tham saéc, tham voâ saéc, voâ minh, maïn vaø traïo cöû), cho
naêng thaáy caùc loaøi höõu tình trong caùc theá giôùi möôøi ñeán laàn löïa chöùng ñöôïc Ñoäc Giaùc Boà Ñeà, Boà Taùt
phöông haèng haø sa thaûy, cheát ñaây sanh kia, cuõng nhö Boà Ñeà vaø Phaät Boà cuõng ñeàu nhö vaäy.
thaät bieát, ñaáy laø Boà Taùt ñöôïc tònh Thieân nhaõn. 71- Tònh Phaät nhaõn laø : Boà Taùt taâm boà ñeà khoâng
69- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt ñöôïc Tònh Hueä nhaõn laø : giaùn ñoaïn, vaøo ñònh Kim Cöông duï, ñöôïc nhaát thieát
Chaúng thaáy coù phaùp hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi, höõu töôùng trí, môùi troïn neân Phaät möôøi löïc, boán voâ sôû
laäu hoaëc voâ laäu, theá gian hoaëc xuaát theá gian, chaúng uùy, boán voâ ngaïi giaûi v.v... voâ löôïng voâ bieân baát
thaáy coù hoaëc quaù khöù, hoaëc hieän taïi hoaëc vò lai, khaû tö nghì coâng ñöùc thuø thaéng, baáy giôø môùi troïn
hoaëc phi hoïc phi voâ hoïc cho ñeán hoaëc töï taùnh hoaëc sai neân voâ chöôùng voâ ngaïi giaûi thoaùt Phaät nhaõn, ñöôïc
khaùc ñeàu khoâng thaáy gì, nhaãn ñeán ñoái taát caû phaùp Phaät nhaõn thanh tònh nhö theá môùi vöôït khoûi taát caû
phi thaáy phi chaúng thaáy, phi nghe phi chaúng nghe, phi caûnh giôùi trí hueä cuûa Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, khoâng
giaùc phi chaúng giaùc, phi bieát phi chaúng bieát v.v... choã naøo chaúng thaáy, nghe, giaùc, bieát, vôùi taát caû
70- Phaät daïy Xaù Lôïi Töû : Tònh Phaùp nhaõn laø naêng phaùp thaáy taát caû töôùng.
nhö thaät bieát caùc thöù Boå Ñaëc Giaø La sai khaùc, nghóa 72- Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt muoán ñöôïc naêm thöù
laø nhö thaät bieát ñaây laø tuøy tín haønh, tuøy phaùp maét treân thanh tònh nhö theá, phaûi sieâng naêng tu taäp
haønh, ñaây laø voâ töôùng haønh v.v... Do naêm caên boá thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh tieán, tónh löï Baùt Nhaõ
(nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân) khôûi voâ giaùn ñònh, do voâ Ba La Maät Ña, vì sao theá ? Vì saùu moùn treân toång
giaùn ñònh khôûi giaûi thoaùt tri kieán, do giaûi thoaùt tri nhieáp taát caû thieän phaùp thanh tònh, nghóa laø thieän
kieán döùt haún ba guùt (Kieán thuû, Giôùi caám thuû, Nghi) phaùp Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Nhö Lai.
ñöôïc quaû Döï Löu, laïi do nôi ñöôïc tu taäp moûng daàn 73- Xaù Lôïi Töû ! Vì thaäm thaâm Baùt Nhaõ laø meï ñeû,
duïc tham saân, ñöôïc quaû Nhaát Lai, meï nuoâi cuûa caùc thieän phaùp, vì naêng sanh naêng
65 66
döôõng saùu phaùp Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña vaø naêm thöù thanh tònh hôn thieân nhó ngöôøi, naêng nhö thaät nghe caùc
maét thaûy voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghì coâng thöù tieáng taêm cuûa loaïi tình vaø phi tình trong coõi möôøi
ñöùc thuø thaéng vaäy. phöông ñeàu nhö haèng haø sa, nghóa laø khaép nghe tieáng
74- Theo y Kinh vaên : Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Chuyeån taát caû ñòa nguïc, tieáng baøng sanh, tieáng quyû giôùi v.v...
Sanh thöù 11; Laïi nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt tu cho ñeán tieáng Nhö Lai - Boà Taùt tuy ñuû taùc duïng
haønh Baùt Nhaõ, naêng daãn phaùt saùu thaàn thoâng Ba thieân nhó nhö theá, nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao
La Maät Ña. cöû, chaúng tröôùc taùnh v.v... Vì ñaõ ñaït ñöôïc phaùp töï
taùnh khoâng vaäy v.v... duy ngoaïi tröø vì ñöôïc Nhöùt
75- Moät laø : Thaàn Caûnh Trí chöùng thoâng Ba La Maät
Thieát Trí Trí.
Ña; 2- Thieân Nhó Trí chöùng thoâng; 3- Tha Taâm Trí
chöùng thoâng; 4- Tuùc Truï Tuøy Nieäm Trí chöùng thoâng; 78- Noùi ñuû laø : “Tha Taâm Trí Chöùng Thoâng” laø
5- Thieân Nhaõn Trí chöùng thoâng; 6- Laäu Taän Trí naêng nhö thaät bieát phaùp taâm, taâm sôû cuûa caùc loaøi
chöùng thoâng Ba La Maät Ña. höõu tình khaùc trong coõi möôøi phöông ñeàu nhö haèng
haø sa, nghóa laø khaép bieát loaïi höõu tình khaùc hoaëc coù
76- Noùi ñuû laø : “Thaàn Caûnh Trí chöùng thoâng”, laø
tham taâm nhö thaät bieát coù tham taâm, hoaëc lìa tham
khôûi voâ löôïng caùc vieäc ñaïi thaàn bieán, laø chaán ñoäng
taâm nhö thaät bieát lìa tham taâm, cho ñeán saân taâm si
möôøi phöông coõi ñeàu nhö haèng haø sa ñaïi ñòa thaûy
taâm cuõng ñeàu nhö vaäy, nhaãn ñeán aùi taâm, thuû taâm,
vaät, bieán moät laøm nhieàu, bieán nhieàu thaønh moät,
taùn taâm, tuï taâm, tieåu taâm, ñaïi taâm, cöû taâm, haï
hieän ra aån naùu mau choùng voâ ngaïi - Boà Taùt tuy ñuû
taâm, tòch tónh taâm, traïo taâm, ñònh taâm, giaûi thoaùt
duïng Thaàn Caûnh Trí nhö theá, nhöng vôùi trong aáy
taâm, höõu laäu taâm, voâ laäu taâm, thöôïng taâm, hoïc
chaúng töï cao cöû, chaúng chaáp tröôùc, Boà Taùt ñaït ñöôïc
taâm, khoâng hoïc taâm v.v... Boà Taùt naøy tuy ñuû duïng
taát caû phaùp töï taùnh khoâng vaäy, töï taùnh lìa vaäy vaø
Tha taâm trí nhö theá, nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao
töï taùnh baûn lai baát khaû ñaéc vaäy, Boà Taùt chaúng taùc
cöû, chaúng tröôùc taùnh, vieäc cuûa tha taâm trí, vì ñaït
leân nghó ñaây : Ta naêng daãn phaùt Thaàn Caûnh Trí
ñöôïc taát caû phaùp töï taùnh khoâng vaäy, duy ngoaïi tröø
Chöùng Thoâng vì töï vui khoaùi, vì vui khoaùi keû khaùc,
vì ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí.
duy ngoaïi tröø ñeå ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí.
77- Noùi ñuû laø : “Thieân Nhó Trí Chöùng Thoâng” laø 68
67
79- Noùi ñuû laø : “Tuùc Truï Tuøy Nieäm Trí Chöùng töï taùnh khoâng vaäy, töï taùnh lìa vaäy, töï taùnh baûn lai
Thoâng” laø naêng nhö thaät bieát caùc vieäc ñôøi tröôùc baát khaû ñaéc vaäy, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc Nhöùt Thieát
cuûa taát caû höõu tình trong coõi möôøi phöông ñeàu nhö Trí Trí.
haèng haø sa, nghóa laø tuøy nhôù caùc vieäc ñôøi tröôùc, 81- Noùi ñuû laø : “Laäu Taän Trí Chöùng Thoâng”, laø
hoaëc mình hoaëc ngöôøi, moät taâm möôøi taâm, traêm taâm naêng nhö thaät bieát taát caû höõu tình trong coõi möôøi
ngaøn taâm, nhieàu traêm ngaøn taâm, moät naêm nhieàu phöông ñeàu nhö haèng haø sa, hoaëc mình hoaëc ngöôøi,
naêm, moät kieáp nhieàu kieáp v.v..., tuøy choã kia cheát laäu heát chaúng heát, Thoâng naøy nöông döïa ñònh Kim
ñeán sanh ñaây, tuøy choã ñaây cheát ñeán sanh nôi kia, Cöông duï môùi döùt caùc chöôùng taäp vaø ñöôïc vieân
traïng maïo nhö vaäy, noùi naêng nhö vaäy, hoaëc heïp hoaëc
roäng, hoaëc mình hoaëc ngöôøi caùc vieäc ñôøi tröôùc ñeàu maõn, khi ñöôïc Baát thoái chuyeån cuûa Boà Taùt, vôùi taát
naêng tuøy nhôù, Boà Taùt tuy ñuû trí duïng tuùc truï nhö caû laäu cuõng goïi laø heát, chaúng khôûi hieän taïi tieàn
theá, nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao cöû, chaúng tröôùc vaäy, Boà Taùt tuy ñöôïc Laäu Taän Thoâng ñaây, chaúng
taùnh, vieäc tuùc truï tuøy nieäm, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc ñoïa böïc Thanh Vaên vaø Ñoäc Giaùc, chæ ñeán thaüng Voâ
Nhöùt Thieát Trí Trí. thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà, vì chaúng coøn mong caàu
80- Noùi ñuû laø : “Thieân Nhaõn Trí Chöùng Thoâng” laø caùc nghóa lôïi khaùc vaäy, Boà Taùt tuy ñuû trí duïng laäu
raát thaéng thanh tònh hôn thieân nhaõn cuûa ngöôøi, naêng taän nhö theá, nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao cöû,
nhö thaät thaáy caùc thöù saéc töôïng cuûa caùc loaïi tình vaø chaúng tröôùc taùnh, vieäc laäu taän trí, vì ñaït ñöôïc taát
phi tình trong coõi möôøi phöông ñeàu nhö haèng haø sa, caû phaùp töï taùnh khoâng vaäy, töï taùnh lìa vaäy, töï
nghóa laø khaép thaáy caùc loaïi höõu tình, luùc sanh luùc taùnh baûn lai baát khaû ñaéc vaäy, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc
cheát, dieäu saéc, thoâ saéc, hoaëc hôn hoaëc keùm, thieän Nhaát Thieát Trí Trí.
thuù aùc thuù v.v... caùc thöù nghieäp loaïi chòu quaû baùo 82- Theo y Kinh vaên : Nhö theá Xaù Lôïi Töû ! Caùc Boà
sai khaùc ñeàu nhö thaät bieát, Boà Taùt tuy ñuû taùc duïng Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, coù theå vieân maõn thanh tònh
thieân nhaõn nhö theá, nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao saùu thaàn thoâng, do nhôø saùu thaàn thoâng Ba La Maät
cöû, chaúng tröôùc taùnh vieäc Thieân nhaõn trí, vì ñaït ñöôïc Ña naøy, neân lieàn ñöôïc vieân maõn Nhaát Thieát Trí Trí,
taát caû phaùp nghóa laø nhaát thieát trí, nhaát thieát töôùng trí.
69 70
83- Theo y Kinh Vaên : Veà Boá thí ñaõ an truï Baùt Nhaõ, ñeàu laø baûn taùnh khoâng, trong baûn taùnh khoâng, vì
ñeå nghieâm tònh nhöùt thieát trí, nhöùt thieát töôùng trí khoâng coù keû huûy maï taùn thaùn vaäy v.v..., vì ñaõ ñaït
ñaïo, do vì roát raùo khoâng, neân chaúng khôûi taâm ôn thí ñöôïc coâng ñöùc thöôïng dieäu baát khaû tö nghì laïi ñem 4
hay xan tham vaäy. Veà an truï Tònh Giôùi cuõng vaäy, neân nhieáp phaùp : Boá Thí, AÙi Ngöõ, Lôïi Haønh vaø Ñoàng
chaúng khôûi taâm trì giôùi phaïm giôùi; Veà an truï Tinh Söï maø thaønh thuïc caùc höõu tình v.v... do ñaáy maø mau
Tieán, neân chaúng khôûi taâm sieâng maïnh löôøi bieáng chöùng sôû caàu laø voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
vaäy; Veà an truï Tónh Löï, neân chaúng khôûi taâm tòch 86- Laïi nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt khi tu haønh Baùt
tónh taùn loaïn vaäy; Veà Trí Hueä : Khi Boà Taùt tu haønh Nhaõ ñoái vôùi taát caû höõu tình, hoaëc hôn, hoaëc keùm,
Baùt Nhaõ, trôû laïi truï Baùt Nhaõ, nghieâm tònh nhöùt hoaëc toát hoaëc xaáu khôûi taâm bình ñaúng, laïi khôûi
thieát trí, nhöùt thieát töôùng trí ñaïo, do vì roát raùo taâm lôïi ích an vui, neân ñoái vôùi taát caû phaùp taùnh
khoâng, neân chaúng khôûi taâm trí hueä ngu si vaäy. ñeàu ñöôïc bình ñaúng, neân Boà Taùt môùi khaép naêng an
84- Nhö vaäy Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt khi tu haønh Baùt laäp taát caû höõu tình nôi trong taát caû phaùp bình ñaúng
Nhaõ, an truï saùu moùn Ba La Maät Ña, ñeå nghieâm tònh maø taùc ñaïi lôïi ích. Nhôø nhaân duyeân ñaây vôùi trong
nhöùt thieát trí, nhöùt thieát töôùng trí ñaïo, do vì roát raùo hieän phaùp ñöôïc möôøi phöông theá giôùi, taát caû Nhö Lai
khoâng, khoâng coù khöù lai, khoâng boá thí, khoâng xan ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, coäng ñoàng hoä nieäm, vaø
tham, chæ giaû thi thieát vaäy v.v... Cho neân Boà Taùt naøy taát caû Hieàn Thaùnh Chuùng, keû tu phaïm haïnh cuøng
chaúng chaáp tröôùc ñeán vaøo, chaúng tröôùc chaúng ñeán kính meán, taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi, A Tu La thaûy
vaøo v.v... cho ñeán chaúng tröôùc Baùt Nhaõ, chaúng tröôùc ñeàu cuùng döôøng, toân troïng taùn thaùn.
ngu si v.v... 87- Chính luùc Ñöùc Phaät ñang thuyeát thuø thaéng coâng
85- Xaù Lôïi Töû ! Vì sao theá ? Vì Boà Taùt naøy ñang luùc ñöùc cuûa thaäm thaâm Baùt Nhaõ naøy, voâ löôïng chuùng
baáy giôø, vôùi tröôùc chaúng tröôùc cuõng khoâng chaáp Tyø kheo trong hoäi töø toøa ñöùng daäy, ñeàu caàm caùc
tröôùc, vì ñaõ döùt haún taát caû tröôùc vaø chaúng tröôùc ñoà taân tònh thöôøng phuïc phuïng hieán leân Theá Toân,
vaäy, ñaõ ñaït ñöôïc phaùp roát raùo chaúng sanh, trong roài phaùt taâm A Naäu Ña La tam mieäu tam Boà Ñeà.
phaùp khoâng sanh, vì khoâng coù phaùp huûy maï taùn 72
thaùn vaäy v.v..., vì ñaõ ñaït ñöôïc taát caû phaùp
71
88- Baáy giôø Ñöùc Theá Toân lieàn phaùt mæm cöôøi, töø taát caû Ba La Maät, nhaãn ñeán Boà Taùt Ma Ha Taùt coù
nôi dieän moân phoùng ra caùc thöù saéc quang - A Nan Ñaø bao Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña laø baát khaû khuaát phuïc
töø toøa ñöùng daäy laïy Phaät roài cung kính chaép tay Ba La Maät Ña.
thöa : Do nhaân duyeân gì maø Phaät hieän mæm cöôøi naøy, 91- Baáy giôø, Theá Toân baûo caùc Thanh Vaên vaø caùc
cuùi xin Theá Toân thöông xoùt noùi cho. Boà Taùt Ma Ha Taùt raèng : Vì nhôø Boà Taùt naøy neân
89- Khi aáy Phaät lieàn baûo A Nan Ñaø raèng : Taïi toøa theá gian ñöôïc coù ngöôøi trôøi xuaát hieän, neân môùi coù
naøy ñöùng daäy, voâ löôïng Tyø kheo töø ñaây veà sau saùu ñöôïc quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn,
möôi moát kieáp, trong thôøi kieáp Tinh Duï seõ ñöôïc laøm Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, Nhö Lai Theá Toân, Tam Baûo, neân
Phaät, ñeàu ñoàng moät hieäu laø Ñaïi Traøng Töôùng Nhö môùi coù ñöôïc caùc thöù tö sanh laïc cuï xuaát hieän, nghóa
Lai ñuû 10 hieäu. Caùc Tyø kheo naøy töø ñaây moät roài, seõ laø aên uoáng, aùo maëc, ñoà naèm phoøng nhaø, san hoâ,
sanh veà coõi nöôùc Phaät Baát Ñoäng ôû phöông Ñoâng, ôû vaøng baïc thaûy xuaát hieän nôi ñôøi, toùm laïi maø noùi :
choã Phaät kia sieâng tu phaïm haïnh. Taát caû theá gian vui ngöôøi trôøi vaø vui nieát baøn,
90- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Khen Thaéng Ñöùc” thöù khoâng moät thöù naøo chaúng ñeàu do Boà Taùt Ma Ha
möôøi hai. Baáy giôø Cuï thoï Xaù Lôïi Töû, Cuï thoï Ñaïi Taùt nhö theá maø coù ñöôïc.
Muïc Kieàn Lieân, Cuï thoï Ñaïi AÅm Quang, Cuï thoï 92- Vì sao theá ? Vì Boà Taùt naøy töï chính tu haønh Boá
Thieän Hieän thaûy laø böïc ñöôïc nhieàu ngöôøi troâng bieát, Thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh tieán, tónh löï, Baùt Nhaõ (trí
vaø taát caû töù chuùng ñeàu töø toøa ñöùng daäy cung kính tueä) cuõng daïy keû khaùc tu haønh, neân taát caû höõu tình
chaép tay thöa Phaät raèng : Baïch Theá Toân ! Boà Taùt coù ñöôïc thuø thaéng lôïi ích an vui, naøo laø phaùp : voâ taùnh
bao Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Naøo laø Ñaïi Ba La Maät, khoâng, töï taùnh khoâng, noäi khoâng, ngoaïi khoâng, an
Quaûng Ba La Maät, Thaéng, Vi dieäu, Cao, Toân, Toái, truï chôn nhö, phaùp giôùi, tu haønh nguõ nhaõn, luïc
Cöïc, Thöôïng, Voâ thöôïng, Ñaúng, Voâ ñaúng, Voâ ñoái, Hö thoâng, möôøi löïc, boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi,
khoâng, Töï töôùng khoâng, Coäng töôùng khoâng, Nhaát töø, bi, hyû, xaû, möôøi taùm phaùp Phaät baát coäng, nhöùt
thieát phaùp khoâng, Baát khaû ñaéc v.v... cho ñeán khai thieát trí, ñaïo töôùng trí, nhaát thieát töôùng trí v.v... Do
phaù taát caû coâng ñöùc, thaønh töïu taát caû coâng ñöùc, coâng ñöùc tu haønh nhöõng phaùp moân treân thuø thaéng
naêng phaù nhö vaäy, neân phaåm naøy ñöôïc goïi laø Phaåm Khen
73 Thaéng Ñöùc.
74
93- Phaàn naày laø ñeán phaåm Hieän Töôùng Löôõi, thöù caùc phaùp ngoä voâ sanh nhaãn, roõ thaáu taát caû chaúng
13. Baáy giôø, Theá Toân hieän töôùng löôõi roäng daøi sanh chaúng dieät, khoâng taùc khoâng vi, lieàn cöôøi chuùm
khaép truøm coõi Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, laïi töø chím, Dieän moân laïi moät laàn nöõa phoùng caùc thöù saéc
töôùng löôõi phoùng ra voâ löôïng voâ soá caùc thöù saéc quang. Toân Giaû A Nan lieàn töø toøa ñöùng daäy chaép tay
quang, khaép soi caùc Phaät theá giôùi möôøi phöông haèng cung kính thöa raèng : Baïch Theá Toân ! Nhaân gì duyeân
haø sa thaûy. chi, hieän mæm cöôøi naøy ?
94- Möôøi phöông : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, Ñoâng Nam, 97- Phaät baûo A Nan, töø toøa naøy daäy, traêm ngaøn
Taây Nam, Ñoâng Baéc, Taây Baéc, Thöôïng vaø Haï phöông. traêm öùc muoân öùc chuùng hoäi ñaõ ñoái caùc phaùp ngoä
95- Khoâng chæ rieâng phöông Taây môùi coù theá giôùi voâ sanh nhaãn. ÔÛ ñôøi ñöông lai, traûi qua saùu möôi
Kham Nhaãn, maø moãi moät phöông ñeàu coù theá giôùi taùm traêm öùc ñaïi kieáp tu haïnh Boà Taùt, roài trong
Kham Nhaãn, Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni Nhö Lai kieáp Hoa Tích seõ ñöôïc laøm Phaät ñeàu ñoàng moät hieäu
ñuû möôøi hieäu, nay vì chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt laø Giaùc Phaàn Hoa Nhö Lai, ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc,
thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, neân hieän töôùng Minh Haønh vieân maõn, möôøi hieäu ñaày ñuû - Xin baøn
löôõi roäng daøi truøm khaép coõi Tam thieân Ñaïi thieân theâm : Phaåm Kinh naøy laø “Hieän Töôùng Löôõi” laø chæ
theá giôùi (ñieàu naøy cuõng deã hieåu, vì moãi moät phöông cho söï tu taäp haønh giaû qua lôøi aên tieáng noùi vôùi nhau,
ñeàu coù theá giôùi Kham Nhaãn, Phaät hieäu Thích Ca neáu khoâng nhôø Phaät Kham Nhaãn (10 phöông ñeàu thò
Maâu Ni Nhö Lai neân ñeàu thaáy ñöôïc töôùng löôõi naøy) hieän) laø söï chòu khoù chòu ñöïng thì raát laø khoù tu taäp
noùi toùm laïi trong taát caû söï chòu khoù, chòu ñöïng chæ voâ cuøng, neáu thaønh töïu ñöôïc Kham Nhaãn laø ñaõ ngoä
coù söï chòu ñöïng (Kham Nhaãn) lôøi aên tieáng noùi (Hieän phaùp Voâ sanh nhaãn roài, roài traûi qua thôøi gian ñaõ coù
Töôùng Löôõi) laø treân taát caû...; Laïi töø töôùng löôõi thaønh tích troàng Hoa Giaùc Ngoä neân ñeán kieáp “Hoa
phoùng ra voâ löôïng voâ soá caùc thöù saéc quang, khaép soi Tích” seõ ñöôïc laøm Phaät hieäu laø “Giaùc Phaàn Hoa”
theá giôùi caùc Phaät, nay thaáy quang ñaây, töùc laø do nghóa laø töøng phaàn cuûa söï giaùc ngoä hay Hoa Giaùc
töôùng löôõi Phaät kia hieän ra vaäy. Ngoä ñaõ töï giaùc, giaùc tha giaùc haïnh vieân maõn, ñaày
ñuû 10 hieäu.
96- Baáy giôø, Theá Toân bieát taâm nguyeän kia ñaõ ñoái
98- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy Baûo Daïy Trao”
75
76
thöù 14. Phaät baûo Toân giaû Thieän Hieän, oâng neân trao phaùp laønh Baùt Nhaõ - Vì boä Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ
duøng bieän taøi vì chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt tuyeân laø trí hueä thaäm thaâm, ngöôøi noùi Kinh phaûi laø ngöôøi
noùi phaùp töông öng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, daïy baûo trí hueä ñöôïc keát tinh sieâu vieät, nhaát laø Phaåm “Daïy
daïy trao caùc Boà Taùt khieán tu hoïc cho cöùu caùnh nôi baûo daïy trao” quaù ö laø quan yeáu cuûa boä Kinh; chính
Baùt Nhaõ. teân Thieän Hieän (kheùo leùo maø hieän baøy ra) môùi ñaïi
99- Luùc ñoù, chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt, Ñaïi Thanh dieän cho caùc haøng Boà Taùt Ma Ha Taùt, môùi thöøa
Vaên, Thieân, Long, Döôïc Xoa, ngöôøi vaø phi ngöôøi thaûy thaàn löïc Phaät maø noùi phaùp töông öng Baùt Nhaõ, ñeå
ñeàu khôûi nghó raèng : Nay Toân giaû Thieän Hieän, vì laø daïy baûo daïy trao ñeán caùc haøng Boà Taùt ñöôïc.
duøng söùc Töï Hueä bieän taøi, phaûi vì chuùng hoäi tuyeân 101- Vì sao theá ? Ngaøi Xaù Lôïi Töû ! Caùc ñöùc Phaät vì
noùi phaùp töông öng Baùt Nhaõ thì khoâng xong - Söùc Töï kia tuyeân noùi phaùp yeáu, kia nhôø Phaät daïy, roøng
Hueä Bieän Taøi nghóa laø : phaàn Hueä töï coù rieâng cuûa sieâng tu hoïc, beøn naêng chöùng ñöôïc thöïc taùnh caùc
Thieän Hieän, neân ñaïi chuùng cho raèng Hueä töï coù naøy phaùp, do ñaáy môùi vì keû khaùc coù tuyeân noùi phaùp gì
khoâng theå truyeàn saâu vaøo Baùt Nhaõ, maø phaûi nhôø ñeàu cuøng phaùp taùnh ñöôïc chaúng traùi nhau, cho neân
söùc oai thaàn cuûa Phaät giuùp vaøo, ñöôïc vaäy môùi coù lôøi Phaät noùi ra nhö ñeøn truyeàn soi.
ñöôïc Trí hueä sieâu vieät, maø Trí Hueä naøy cuõng goïi laø 102- Xaù Lôïi Töû ! Toâi nay phaûi nhôø oai thaàn Phaät gia
Baùt Nhaõ Ba La Maät - Töø yù naøy Phaät giaùo thöôøng bò, vì chuùng caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt, tuyeân noùi phaùp
duøng caâu “Duy tueä thò nghieäp” nghóa laø : Chæ coù trí töông öng Baùt Nhaõ, daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt
tueä laø söï nghieäp cao caû. khieán cho cöùu caùnh tu hoïc nôi Baùt Nhaõ, chôù chaúng
100- Baáy giôø Toân giaû Thieän Hieän bieát ñöôïc choã taâm phaûi duøng söùc töï hueä bieän taøi nôi mình - Vì phaùp
nghó cuûa chuùng hoäi, lieàn baûo ngaøi Xaù Lôïi Töû töông öng thaäm thaâm Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, chaúng
raèng : Ñeä töû caùc ñöùc Phaät thuyeát ra phaùp giaùo, phaûi caûnh giôùi cuûa Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc.
phaûi bieát ñeàu nhôø söùc oai thaàn cuûa Phaät - Ñoaïn 103- Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân ! Nhö Phaät
naøy môùi thaáy roõ ñöôïc söï tu taäp cuûa Toân giaû Thieän ñaõ saéc Ngöôi duøng bieän taøi, phaûi vì chuùng
Hieän, ngaøi ñaõ thaáy tröôùc ñöôïc taâm nieäm cuûa ñaïi
78
chuùng nghó gì ? muoán gì ? tröôùc khi ngaøi
77
caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt tuyeân noùi phaùp töông öng 106- Ví nhö Ngaõ chæ laø giaû danh, giaû danh nhö theá
Baùt Nhaõ, daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt, khieán cho chaúng sanh chaúng dieät, duy coù töôûng thaûy töôûng thi
cöùu caùnh tu hoïc nôi Baùt Nhaõ. thieát lôøi noùi, goïi ñoù laø ngaõ, caùc giaû danh naøy
104- Thieän Hieän baïch Theá Toân : Trong ñaây phaùp naøo chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa hai vì
goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt ? Laïi coù phaùp naøo goïi laø baát khaû ñaéc vaäy.
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Con chaúng thaáy coù phaùp 107- Thieän Hieän ! Nhö vaäy, hoaëc Boà Taùt Ma Ha Taùt,
khaù goïi Boà Taùt Ma Ha Taùt, cuõng chaúng thaáy coù hoaëc Baùt Nhaõ Ba La Maät, hoaëc hai teân naøy ñeàu laø
phaùp khaù goïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, hai teân nhö theá giaû phaùp, phaùp giaû nhö theá chaúng sanh chaúng dieät,
cuõng chaúng thaáy coù, theá laøm sao baûo con vì chuùng duy coù töôûng thaûy töôûng thi thieát lôøi noùi, goïi laø Boà
caùc Boà Taùt tuyeân noùi phaùp töông öng Baùt Nhaõ ñeå Taùt Ma Ha Taùt, goïi laø Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña vaø hai
daïy baûo daïy trao. teân naøy, ba moùn nhö theá chæ coù giaû danh, caùc giaû
105- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Boà Taùt Ma Ha Taùt danh naøy chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi chaúng ôû
chæ coù teân goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt, Baùt Nhaõ Ba La giöõa hai vì baát khaû ñaéc vaäy.
Maät Ña cuõng chæ coù teân goïi laø Baùt Nhaõ Ba La Maät 108- Phaät baûo raèng : Thieän Hieän, noùi toùm laïi caùc
Ña, hai teân nhö vaäy cuõng chæ coù teân, hai teân naøy Boà Taùt Ma Ha Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät
chaúng sanh dieät, duy coù töôûng thaûy töôûng thi thieát Ña, ñoái taát caû phaùp, danh giaû phaùp giaû vaø daïy trao
lôøi noùi, giaû danh nhö theá chaúng ôû trong, chaúng ôû cuõng giaû neân chính tu hoïc.
ngoaøi hay ôû giöõa hai, vì baát khaû ñaéc vaäy, ví nhö Ngaõ 109- Laïi nöõa, Thieän Hieän ! Caùc Boà Taùt tu haønh Baùt
chæ laø giaû danh, ñaõ laø giaû danh thì chaúng sanh chaúng Nhaõ, chaúng neân quaùn : Saéc xöù hoaëc thöôøng hoaëc
dieät (ñoäc giaû chuù yù), duy coù töôûng thaûy töôûng thi voâ thöôøng, hoaëc vui hoaëc khoå, hoaëc ngaõ hoaëc voâ
thieát lôøi noùi, goïi ñoù laø ngaõ - nhö vaäy höõu tình, maïng ngaõ, hoaëc khoâng hoaëc baát khoâng, hoaëc höõu töôùng,
giaû, sanh giaû, döôõng giaû, só phu, boå ñaëc giaø la, yù hoaëc voâ töôùng, hoaëc höõu nguyeän hoaëc voâ nguyeän,
sanh nho ñoàng, taùc giaû, khieán taùc giaû, khôûi giaû, tri hoaëc tòch tónh, hoaëc chaúng tòch tónh, hoaëc höõu vi hoaëc
giaû, kieán giaû cuõng chæ laø giaû danh maø giaû danh thì voâ vi, hoaëc xa lìa hoaëc chaúng xa lìa, hoaëc höõu laäu
chaúng sanh chaúng dieät. hoaëc voâ laäu,hoaëc sanh hoaëc dieät, hoaëc thieän hoaëc phi
79 thieän, hoaëc toäi
80
hoaëc khoâng toäi, hoaëc phieàn naõo, hoaëc khoâng phieàn bieát trong aáy khoâng coù nhieãm tònh.
naõo, hoaëc taïp nhieãm hoaëc thanh tònh, hoaëc thuoäc sanh 114- Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, neân nhö thaät giaùc
töû hoaëc thuoäc Nieát baøn, hoaëc ôû trong hoaëc ôû ngoaøi, danh giaû thi thieát, phaùp giaû thi thieát, ñoái vôùi danh
hoaëc khaû ñaéc hoaëc baát khaû ñaéc v.v..., vaø neân quaùn phaùp giaû nhö thaät giaùc roài, chaúng tröôùc saéc thoï
caùc phaùp ñeàu nhö treân vaäy. töôûng v.v... Cho ñeán chaúng tröôùc phöông tieän kheùo
110- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” thöù leùo, vì taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu, neân naêng chaáp
15. Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng neân tröôùc, sôû chaáp tröôùc, choã chaáp tröôùc, thôøi chaáp
quaùn nhaân duyeân hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng; cho tröôùc, baát khaû ñaéc.
ñeán ñaúng voâ giaùn duyeân, sôû duyeân duyeân, taêng 115- Thieän Hieän ! Ñöôïc nhö treân ñaây, nghóa laø ñoái
thöôïng duyeân v.v... taát caû phaùp vì khoâng bò chaáp tröôùc, neân môùi naêng
111- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” thöù taêng theâm : Luïc ba la maät, baùt thaùnh ñaïo v.v..., cuõng
16. Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng neân ñöôïc Boà Taùt toái thaéng thaàn thoâng, töø moät nöôùc
quaùn Phaät möôøi löïc hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng; Phaät ñeán moät nöôùc Phaät, vì muoán thaønh thuïc höõu
cho ñeán boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, möôøi taùm tình, caên laønh ñaõ sanh tröôûng, tuøy choã öa nghe chaùnh
phaùp Phaät baát coäng hoaëc ôû trong, hoaëc ôû ngoaøi, phaùp caùc Ñöùc Phaät ñeàu ñöôïc nghe laõnh, cho ñeán
hoaëc ôû giöõa hai, hoaëc ñaéc, hoaëc baát khaû ñaéc. ngoài toøa Dieäu Boà Ñeà, chöùng ñöôïc voâ thöôïng chaùnh
112- Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñoái vôùi taát caû ñaúng, môùi khaép ñoái taát caû Ñaø La Ni moân, taát caû
phaùp an truï voâ phaân bieät môùi naêng tu caùc phaùp, cho Tam Ma Ñòa moân ñeàu ñöôïc töï taïi. Nhö vaäy, Thieän
ñeán naêng tu nhaát thieát trí, naêng tu ñaïo töôùng trí, Hieän ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, neân nhö thaät giaùc
naêng tu nhaát thieát töôùng trí. Danh giaû, Phaùp giaû.
113- Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy Boà 116- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Noùi Boà Taùt aáy, nôi
Taùt, chaúng thaáy danh Boà Taùt, chaúng thaáy Baùt Nhaõ, yù hieåu sao ? Töùc saéc laø Boà Taùt chaêng ? Töùc thoï,
chaúng thaáy danh Baùt Nhaõ, duy chaân chính sieâng caàu töôûng, haønh, thöùc laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän
Nhaát Thieát Trí Trí, vì khi tu haønh nhö vaäy ñoái taát caû baïch Phaät chaúng phaûi vaäy - Trong saéc coù Boà Taùt
phaùp kheùo ñaït thaät töôùng, vì roõ chaêng, hay trong thoï, töôûng, haønh, thöùc coù Boà
81 82
Taùt chaêng ? Thieän Hieän baïch Phaät chaúng phaûi vaäy - thieät, thaân, yù xöù cuõng vaäy - hay khaùc nhaõn xöù ...
Taát caû caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy, cho ñeán töùc chaúng phaûi Boà Taùt, hay trong nhaõn xöù ... chaúng
duyeân laø choã sanh phaùp, hay khaùc duyeân laø choã sanh phaûi coù Boà Taùt, hay trong Boà Taùt chaúng phaûi coù
phaùp, baïch Phaät chaúng phaûi vaäy. nhaõn xöù ... yù xöù, hay lìa nhaõn xöù ... chaúng phaûi coù
117- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù Boà Taùt ö.
17. 121- Baïch Theá Toân ! hoaëc Boà Ñeà, hoaëc Taùt Ñoûa,
Laïi nöõa, Thieän Hieän ! Noùi laø Boà Taùt, nôi yù hieåu sao hoaëc nhaõn xöù, nhó, tyû, thieät, thaân, yù xöù haõy roát
? Töùc Voâ minh cho ñeán Laõo töû laø Boà Taùt chaêng ? raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy,
Baïch Theá Toân chaúng phaûi vaäy - Vaäy khaùc voâ minh huoáng laø coù Boà Taùt, ñaây ñaõ chaúng phaûi coù, laøm
cho ñeán laõo töû (Thaäp nhò nhaân duyeân) laø Boà Taùt sao noùi ñöôïc : Töùc nhaõn xöù laø Boà Taùt, nhó, tyû,
chaêng ? Baïch Theá Toân chaúng phaûi vaäy - Cho ñeán taát thieät, thaân, yù xöù laø Boà Taùt; khaùc nhaõn xöù, tyû,
caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieät, thaân, yù xöù laø Boà Taùt; trong nhaõn xöù ... coù
Boà Taùt; trong Boà Taùt coù nhaõn xöù ...; lìa nhaõn xöù ...
118- Baáy giôø, Phaät baûo Cuï thoï Thieän Hieän : OÂng
coù Boà Taùt; cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
quaùn nghóa naøo maø noùi : Töùc saéc cho ñeán thoï töôûng
haønh thöùc ... chaúng phaûi Boà Taùt - hay khaùc saéc thoï 122- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” thöù
töôûng haønh thöùc chaúng phaûi Boà Taùt - hay trong 18. Cuõng nhö phaåm treân - Töùc khoå, taäp, dieät, ñaïo ñeá
saéc ... chaúng phaûi coù Boà Taùt, trong Boà Taùt chaúng (Töù thaùnh ñeá) hoaëc Boà Ñeà, hoaäc Taùt Ñoûa v.v... haõy
phaûi coù Saéc ..., lìa saéc ... chaúng phaûi coù Boà Taùt ö ? roát raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy,
huoáng laø coù Boà Taùt, ñaây chaúng phaûi coù laøm sao
119- Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! hoaëc Boà Ñeà,
noùi ñöôïc : Töùc töù thaùnh ñeá laø Boà Taùt, trong Boà
hoaëc Taùt Ñoûa, hoaëc Saéc ... haõy roát raùo baát khaû
Taùt coù töù thaùnh ñeá hay laø töù thaùnh ñeá coù Boà
ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy, huoáng laø coù Boà
Taùt, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy (ñoäc giaû
Taùt, ñaây ñaõ chaúng phaûi coù laøm sao noùi ñöôïc - Cho
chuù yù).
ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 123- Phaät baûo Thieän Hieän raèng : Hay thay ! Hay thay !
120- Laïi nöõa, Thieän Hieän ! OÂng quaùn nghóa naøo maø Nhö lôøi oâng noùi : Saéc thaûy phaùp vì baát khaû
noùi : Töùc nhaõn xöù chaúng phaûi Boà Taùt, nhó, tyû, 84
83
ñaéc, neân Boà Taùt cuõng baát khaû ñaéc, Boà Taùt vì baát Vieãn haønh ñòa, töùc Baát ñoäng ñòa, töùc Thieän hueä ñòa,
khaû ñaéc, neân sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng baát khaû ñaéc - töùc Phaùp vaân ñòa (Thaäp ñòa) chôn nhö chaúng phaûi
Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ caàn neân nhö theá Boà Taùt, cho ñeán khaùc Thaäp ñòa, hay trong Boà Taùt
maø hoïc. chaúng coù Thaäp ñòa, hay lìa Thaäp ñòa chôn nhö chaúng
124- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Noùi laø Boà Taùt, nôi yù phaûi coù Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân !
hieåu sao ? Töùc saéc chôn nhö laø Boà Taùt chaêng ? hay Hoaëc Thaäp ñòa hay muoân phaùp haõy roát raùo baát
töùc thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Boà Taùt chaêng ? Thieän khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy - Chôn nhö
Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy; Vaäy Thaäp ñòa hay muoân phaùp ñaõ chaúng phaûi coù laøm sao
khaùc saéc ... trong saéc ..., hay lìa saéc chôn nhö laø Boà noùi ñöôïc - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân chaúng 127- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
phaûi vaäy; cho ñeán taát caû muoân phaùp cuõng ñeàu nhö 21.
vaäy. Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn giôùi taêng ngöõ laø
125- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù Boà Taùt chaêng ? hay laø töùc nhó, tyû, thieät, thaân, yù
19. giôùi taêng ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa:
Phaät hoûi Thieän Hieän : Noùi laø töùc Phaät möôøi löïc Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán nhaõn giôùi
chôn nhö laø Boà Taùt. Hay töùc boán voâ sôû uùy, boán voâ laïc taêng ngöõ; nhaõn giôùi ngaõ taêng ngöõ; nhaõn giôùi
ngaïi giaûi, 18 phaùp Phaät baát coïng chôn nhö, hay khaùc tònh taêng ngöõ; nhaõn giôùi khoâng taêng ngöõ; nhaõn giôùi
boán voâ sôû uùy v.v... laø Boà Taùt; hay trong boán voâ sôû höõu töôùng taêng ngöõ; nhaõn giôùi tòch tónh taêng ngöõ;
uùy v.v... hay lìa boán voâ sôû uùy v.v... laø Boà Taùt? Thieän nhaõn giôùi vieãn ly taêng ngöõ; nhaõn giôùi höõu vi taêng
Hieän thöa : Baïch Theá Toân chaúng phaûi vaäy - cho ñeán ngöõ; nhaõn giôùi höõu laäu taêng ngöõ; nhaõn giôùi sanh
muoân phaùp cuõng nhö vaäy. taêng ngöõ; nhaõn giôùi thieän taêng ngöõ; nhaõn giôùi höõu
toäi taêng ngöõ; nhaõn giôùi höõu phieàn naõo; nhaõn giôùi
126- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” thöù
theá gian taêng ngöõ; nhaõn giôùi taïp nhieãm taêng ngöõ;
20.
nhaõn giôùi thuoäc sanh töû taêng ngöõ; nhaõn giôùi ôû
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc Cöïc hyû ñòa chôn nhö, töùc trong taêng ngöõ;
Ly caáu ñòa, töùc Phaùt quang ñòa, töùc Dieäm hueä ñòa,
töùc Cöïc nan thaéng ñòa, töùc Hieän tieàn ñòa, töùc 86
85
nhaõn giôùi khaû ñaéc taêng ngöõ v.v... ñeàu chaúng phaûi 130- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 24.
128- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc taùm giaûi thoaùt taêng
22. ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? (Taùm giaûi thoaùt laø : 1- Noäi
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc Ñòa giôùi thöôøng taêng höõu saéc töôùng ngoaïi quaùn saéc giaûi thoaùt; 2- Noäi voâ
ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? hay Thuûy, Hoûa, Phong, saéc töôùng ngoaïi quaùn saéc giaûi thoaùt; 3- Tònh boäi xaû
Khoâng, Thöùc, Giôùi thöôøng taêng ngöõ laø Boà Taùt thaân taùc chöùng giaûi thoaùt; 4- Hö khoâng xöù giaûi
chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng thoaùt; 5- Thöùc voâ bieân xöù giaûi thoaùt; 6- Voâ sôû höõu
phaûi vaäy - hay laø nhö phaàn chuù thích treân (127) laø xöù giaûi thoaùt; 7- Phi höõu töôûng phi voâ töôûng giaûi
Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! thoaùt; 8- Dieät thoï töôûng giaûi thoaùt).
Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö 131- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
vaäy. 25.
129- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc Phaät möôøi löïc taêng ngöõ
23. laø Boà Taùt chaêng ? hay laø töùc boán voâ sôû uùy, boán
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc noäi khoâng taêng ngöõ laø voâ ngaïi giaûi, möôøi taùm phaùp Phaät baát coäng taêng
Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá
chaúng phaûi vaäy - hay laø : töùc ngoaïi khoâng; noäi ngoaïi Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng
khoâng; khoâng khoâng; ñaïi khoâng; thaéng nghóa khoâng; ñeàu nhö vaäy (Phaät 10 löïc laø : 1- Nhôn löïc; 2- Duyeân
höõu vi khoâng; voâ vi khoâng; taát caûnh khoâng; voâ teá löïc; 3- Duïc löïc; 4- Phöông tieän löïc; 5- Sôû duyeân löïc; 6-
khoâng; taùn khoâng; voâ bieán dò khoâng; boån taùnh Caên löïc; 7- Quan saùt löïc; 8- Xa Ma tha löïc; 9- Tyø Baùt
khoâng; töï töôùng khoâng; coäng töôùng khoâng; nhaát Xaù Na löïc; 10- Tö duy löïc). (Boán voâ sôû uùy laø : 1-
thieát phaùp khoâng; baát khaû ñaéc khoâng; voâ taùnh Nhöùt thieát trí voâ uùy : bieát phaùp theá vaø xuaát theá; 2-
khoâng; töï taùnh khoâng; voâ taùnh töï taùnh khoâng taêng Laäu taän voâ uùy : hoaëc nghieäp sinh töû ñeàu heát; 3-
ngöõ (20 khoâng) laø Boà Taùt chaêng? Thieän Hieän thöa : Thuyeát chöôùng ñaïo voâ uùy : thuyeát phaùp ma ngoaïi laø
Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân chöôùng thaùnh ñaïo;
87 88
4- Thuyeát taän khoå voâ uùy : noùi nhöõng ñaïo phaùp coù 135- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
theå dieät heát caùc khoå. 29.
132- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn xuùc taêng ngöõ laø
26. Boà Taùt chaêng ? hay laø nhó, tyû, thieät, thaân, yù xuùc
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc quaû Döï Löu taêng ngöõ laø taêng ngöõ laø Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá
Boà Taùt chaêng ? hay töùc quaû Nhöùt Lai, Baát Hoaøn, A Toân ! chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng
La Haùn taêng ngöõ laø Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : ñeàu nhö vaäy (Luïc xuùc : nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân vaø
Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân yù xuùc).
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 136- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
133- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù 30.
27. Phaät baûo vaø trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà Thaát
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn xöù taêng ngöõ laø ñaïi : 1- Ñòa; 2- Thuûy; 3- Hoûa; 4- Phong; 5- Thöùc; 6-
Boà Taùt chaêng ? hay laø Nhó, tyû, thieät, thaân, yù xöù laø Khoâng; 7- Giôùi.
Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng 137- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy 31.
(Luïc traàn : nhaõn tieáp xuùc vôùi caûnh, nhó, tyû, thieät, Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà Thaäp nhò
thaân vaø yù). nhaân duyeân : 1- Voâ minh; 2- Haønh; 3- Thöùc; 4- Danh
134- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù saéc; 5- Luïc nhaäp; 6- Xuùc; 7- Thoï; 8- AÙi; 9- Thuû; 10-
28. Höõu; 11- Sanh; 12- Laõo töû öu bi khoå naõo.
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn giôùi hoaëc höõu vi 138- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
hoaëc voâ vi taêng ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? hay laø töùc 32.
nhó, tyû, thieät, thaân, yù giôùi hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà
taêng ngöõ laø Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá töùc noäi khoâng, hoaëc höõu nguyeän hoaëc voâ nguyeän
Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng taêng ngöõ, töùc ngoaïi khoâng cho ñeán voâ taùnh töï taùnh
ñeàu nhö vaäy. khoâng v.v...
89 90
139- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù 10- Tueä khoâng giaûm; 11- Giaûi thoaùt khoâng giaûm; 12-
33. Giaûi thoaùt tri kieán khoâng giaûm; 13- Taát caû thaân
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà 37 nghieäp theo trí tueä maø haønh ñoäng; 14- Taát caû khaåu
phaåm trôï ñaïo goàm coù : 4 nieäm xöù; 4 chaùnh caàn; 4 nghieäp theo trí tueä maø haønh ñoäng; 15- Taát caû yù
nhö yù tuùc; 5 caên; 5 löïc; 7 giaùc chi; taùm chaùnh ñaïo. nghieäp theo trí tueä maø haønh ñoäng; 16- Trí tueä bieát
ñôøi vò lai khoâng ngaïi; 17- Trí tueä bieát ñôøi quaù khöù
140- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
khoâng ngaïi; 18- Trí tueä bieát ñôøi hieän taïi khoâng ngaïi -
34.
18 moùn naøy goïi laø baát coäng phaùp vì chæ rieâng coù
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà taùm moân Phaät môùi chöùng ñöôïc maø thoâi - Boán voâ ngaïi giaûi laø
giaûi thoaùt, hay taùm thaéng xöù, chín thöù ñeä ñònh vaø : 1- Nghóa voâ ngaïi : bieát roõ caùc phaùp, nghóa lyù thoâng
möôøi bieán xöù. ñaït khoâng tueä; 2- Phaùp voâ ngaïi : Boà Taùt bieát roõ
141- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù caùc phaùp danh töï phaân bieät khoâng tueä; 3- Töø voâ
35. ngaïi : Boà Taùt ñoái vôùi caùc phaùp danh töï nghóa lyù
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà Ñaø La Ni tuøy thuaän taát caû chuùng sanh, duøng phöông tieän ngoân
moân, hay Tam Ma Ñòa moân. ngöõ khoân kheùo dieãn noùi, khieán cho ai naáy ñeàu hieåu
roõ; 4- Nhaïo thuyeát voâ ngaïi : Boà Taùt hay tuøy thuaän
caên taùnh cuûa taát caû chuùng sanh öa nghe phaùp chi thì
36.
seõ vì hoï noùi phaùp aáy moät caùch vieân dung voâ ngaïi.
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà Phaät möôøi
löïc, hay boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, möôøi taùm
37.
phaùp Phaät baát coäng taêng ngöõ; 18 Phaät baát coäng
laø : 1- Thaân khoâng loãi; 2- Mieäng khoâng loãi; 3- Nieäm Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà ba
khoâng loãi; 4- Khoâng coù taâm töôûng khaùc; 5- Khoâng möôi hai ñaïi só töôùng, 80 tuøy haûo - ñaây laø töôùng toát
coù taâm baát ñònh; 6- Khoâng coù taâm khoâng bieát maø cuûa Phaät.
ñaõ xaû; 7- Söï muoán khoâng giaûm; 8- Tinh taán khoâng 144- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù
giaûm; 9- Nieäm khoâng giaûm; 38.
91 92
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà boán quaû ñöôøng baùt chaùnh qua Nieát Baøn vaø kheùo trôû laïi
Thanh Vaên : 1- Döï Löu; 2- Nhaát Lai; 3- Baát Hoaøn; 4- A ñöôøng sanh töû ñeå ñoä chuùng sanh; 6- Theá gian giaûi : trí
La Haùn. hieåu bieát thoâng suoát caû moïi söï vaät trong theá gian vaø
145- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù xuaát theá gian; 7- Voâ thöôïng só : khoâng coøn ai treân
39. nöõa; 8- Ñieàu ngöï tröôïng phu : coù ñuû nhöõng taøi naêng
khoân kheùo ñieàu khieån vaø ngöï phuïc moïi loaøi chuùng
Phaät hoûi Thieän Hieän : OÂng quaùn nghóa naøo maø noùi
sanh vaøo con ñöôøng thieän; 9- Thieân nhôn sö : laø ñaáng
töùc chö Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà hoaëc
ñaïo sö cuûa trôøi vaø ngöôøi; 10- Phaät : laø baäc hoaøn
höõu vi hoaëc voâ vi taêng ngöõ chaúng phaûi Boà Taùt Ma
toaøn giaùc ngoä.
Ha Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân! Chö Phaät
voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà höõu vi voâ vi, haõy roát
raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy, huoáng * Phaàn cuoái taäp 1 naøy, ngöôøi vieát xin lieät keâ toaøn
laø coù chö Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng boà ñeà höõu vi taäp I goàm coù : 2 phaåm (theo trong Kinh goïi laø quyeån)
voâ vi taêng ngöõ, taêng ngöõ ñaây ñaõ chaúng phaûi coù, Duyeân Khôûi; 2 phaåm Hoïc Quaùn; 4 phaåm Töông Öng; 3
laøm sao noùi ñöôïc : Töùc chö Phaät voâ thöôïng chaùnh phaåm Chuyeån Sanh; 1 phaåm Khen Thaéng Ñöùc; 1 phaåm
ñaúng Boà Ñeà hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi taêng ngöõ laø Boà Hieän Töôùng Löôõi; 26 phaåm Daïy Baûo Daïy Trao. Toång
Taùt Ma Ha Taùt vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu coäng taäp I naøy goàm 39 phaåm töùc laø 39 quyeån theo
nhö vaäy; Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc ñoàng Kinh goác.
nghóa vôùi 10 hieäu : 1- Nhö Lai : laø chæ cho baäc thöïc
haønh theo ñaïo nhö thaät maø chöùng thaønh Phaät quaû; 2-
ÖÙng Cuùng : laø xöùng ñaùng höôûng söï cuùng döôøng
cuûa ngöôøi trôøi cuøng hieàn thaùnh; 3- Chaùnh ñaúng
giaùc : laø hieåu bieát taát caû phaùp moät caùch chôn
chaùnh vaø bình ñaúng; 4- Minh haïnh vieân maõn : minh laø
trí tueä, haïnh laø coâng haïnh nghóa laø trí tueä vieân maõn;
]
5- Thieän Theä : kheùo qua, kheùo ñi treân con
93
94

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP I
Muïc Luïc
Tyø Kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH
- DUYEÂN KHÔÛI : 2 phaåm töø 1 ñeán 2
- HOÏC QUAÙN : 2 phaåm töø 3 ñeán 4 Ñaõ xuaát baûn :
- TÖÔNG ÖNG : 4 phaåm töø 5 ñeán 8 Ø Kinh Hoa Nghieâm, qua thi ca.
- CHUYEÅN SANH : 3 phaåm töø 9 ñeán 11 Ø Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, qua thi ca.
- KHEN THAÉNG ÑÖÙC : 1 phaåm, thöù 12 Ø Nhöõng Haïnh Nguyeän Phaät vaø Boà Taùt,
qua thi ca.
- HIEÄN TÖÔÙNG LÖÔÕI : 1 phaåm, thöù 13
- DAÏY BAÛO DAÏY TRAO: 26 phaåm töø 14 ñeán 39 Seõ xuaát baûn :
Ø Chö Kinh, qua thi ca.

Batnha (I Iv)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Batnha (I Iv)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA Laàn löõa chaùnh phaùp phai môø,

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 217

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 251

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 285

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

- KHEN BAÙT NHAÕ : 10 phaåm, töø 195 ñeán 204

- CHEÂ BAÙT NHAÕ : 1 phaåm, thöù 205

- KHOÙ TIN HIEÅU : 102 phaåm, töø 206

108 Sanh ra caùc thoï maø gaàn hay xa.

Ñeàu ñoàng nhöùt töôùng trong töøng phaùp sanh. 116

Laïi vaày nöõa, Thieân Tieân löu yù 49, 120

Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. 129

Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,

147 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.

Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 154

161 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.

175 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.

Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 182

189 PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Roài phaân bieät phaùp nôi loøng, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

50 KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

Muïc Luïc Tyø Kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH

Lôøi giôùi thieäu Lôøi giôùi thieäu

Chæ giaû thi thieát, tröôùc hieàm laøm chi. 12

19 Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.

Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, 26

33 Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.

Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

You might also like