Professional Documents
Culture Documents
Toan Mai Thcsdongthai
Toan Mai Thcsdongthai
PHN I: L DO NGHIN CU
I. C s l lun
Trong qu trnh pht trin, x hi lun ra nhng yu cu mi cho s
nghip o to con ngi. Chnh v vy m dy Ton khng ngng c b
sung v i mi p ng vi s ra i ca n v s i hi ca x hi. V vy
mi ngi gio vin ni chung phi lun lun tm ti, sng to, i mi phng
php dy hc p ng vi ch trng i mi ca ng v Nh nc t ra.
Trong chng trnh mn ton cc lp THCS kin thc v Gi tr tuyt
i khng nhiu song li rt quan trng, l nhng tin c bn hc sinh
tip tc hc ln cp THPT.
Khi gii ton c p dng Gi tr tuyt i i hi hc sinh phi nm vng
cc kin thc c bn v phng trnh, h phng trnh, cc php bin i i
s... Hc sinh bit vn dng linh hot, sng to cc kin thc, k nng t n
gin n phc tp.
ng dng ca Gi tr tuyt i trong gii ton gip hc sinh pht trin
t duy, pht huy tnh tch cc ch ng, sng to trong gii ton. ng thi gio
dc t tng, thc,thi , lng say m hc ton cho hc sinh.
II. C s thc tin
Gi tr tuyt i l loi ton m hc sinh THCS coi l loi ton kh, nhiu
hc sinh khng bit cch p dng Gi tr tuyt i gii ton nh th no? C
nhng phng php no? Mt khc, ni dung thi vo cp THPT c p dng Gi
tr tuyt i rt hn ch nn hc sinh li cng khng ch .
Cc bi ton v ng dng ca Gi tr tuyt i l mt dng ton hay v
kh, c nhiu trong cc thi hc sinh gii cc cp, thi vo lp 10 THPT. Tuy
nhin, cc ti liu vit v vn ny rt hn ch hoc cha h thng thnh cc
phng php nht nh gy nhiu kh khn trong vic hc tp ca hc sinh,
cng nh trong cng tc t bi dng ca gio vin.
GV: Tng Th Thanh Mai- Trng THCS ng Thi Ty H
a0 a a
a 0 a a
a 0
vi mi a R
* C th:
=0 <=> a=0
0 <=> a 0
* Hai s bng nhau hoc i nhau th c gi tr tuyt i bng nhau, v
ngc li hai s c gi tr tuyt i bng nhau th chng l hai s bng nhau
hoc i nhau.
ab
a b
Tng qut: a b
a a a
a a a 0; a a a 0
ab0 a b
0ab a b
a.b a . b
b
b
Tng qut:
a2
a b ab
a b a b a.b 0
B. Cc dng ton :
I. Tm gi tr ca x tho mn ng thc c cha du gi tr tuyt i.
1. Dng 1:
A(x) k
A( x ) 0 A( x ) 0
A( x) k
A( x) k
- Nu k > 0 th ta c: A( x) k
Bi 1.1: Tm x, bit:
a)
2x 5 4
b)
1
5
1
2x
3
4
4
c)
1
1
1
x
2
5
3
d)
3
7
2x 1
4
8
2x 5 4
2x 5 = 4
* 2x 5 = 4
* 2x 5 = 4
2x = 9
2x = 5 4
x = 4,5
2x = 1
x = 0,5
Vy:
x = 4,5 ; x =0,5
b)
1
5
1
2x
3
4
4
5
1 1 1
2x
4
3 4 12
1
5
4 2 x 12
2x
5 2x 1
2x
4
12
5 1 14
4 12 12
5 1 14
4 12 12
7
12
8
x
12
x
Vy: x
7
8
;
12 12
Bi 1.2: Tm x, bit:
a)
2 2x 3
1
2
b)
c)
7,5 3 5 2 x 4,5
4
3,75 2,15
15
Bi 1.3: Tm x, bit:
a)
2 3x 1 1 5
b)
x
1 3
2
2 1
3,5
5
2
c)
b)
d)
4,5
b)
11 3
1
7
: 4x
4
2
5
2
d)
1
1
2
3
5
Bi 1.4: Tm x, bit:
1 3
5%
4 4
a)
c)
3 4
3
7
x
2 5
4
4
3
1
5
x
2
4
4
3 1
5
5
x
4 2
3
6
Bi 1.5: Tm x, bit:
a)
6,5
9
1
: x 2
4
3
15
3
1
2,5 : x
3
4
4
2
2. Dng 2:
d)
A(x) B(x)
21
x 2
3:
6
5
4 3
* Cch gii:
ab
a b
A( x) B( x)
A( x) B( x)
Ta c: A( x) B( x)
Bi 2.1: Tm x, bit:
a)
5x 4 x 2
c)
2 3x 4 x 3
b)
2 x 3 3x 2 0
d)
7 x 1 5x 6 0
Gii:
a)
5x 4 x 2
* 5x 4 = x + 2
* 5x 4 = x 2
5x x = 2 + 4
5x + x = 2 + 4
4x = 6
6x = 2
x =1,5
x=
Vy: x= 1,5 ; x=
Bi 2.2: Tm x, bit:
a)
3
1
x
4x 1
2
2
c)
7
2
4
1
x
x
5
3
3
4
3. Dng 3:
A(x) B(x)
b)
5
7
5
3
x x
0
4
2
8
5
d)
7
5
1
x x5 0
8
6
2
(1)
A( x) B( x)
A( x) B( x)
(1) Tr thnh A( x) B( x)
a0 a a
Nu
a 0 a a
Ta gii nh sau:
A( x ) B ( x )
(1)
* Xt x+ 0 , ta c x +
= 2x x
*Xt x+ < 0 , ta c x +
= 2x x
Vy : x
2
(Khng TMK)
15
2
5
Bi 3.1: Tm x, bit:
a)
1
x 3 2x
2
b)
x 1 3x 2
c)
5 x x 12
d)
7 x 5x 1
Bi 3.2: Tm x, bit:
a)
b)
9 x 2x
5 x 3x 2
c)
x 6 9 2x
d)
2 x 3 x 21
Bi 3.3: Tm x, bit:
a)
4 2 x 4 x
b)
3x 1 2 x
c)
x 15 1 3 x
d)
2x 5 x 2
3x 2 1 x
c)
3x 7 2 x 1
d)
2x 1 1 x
Bi 3.4: Tm x, bit:
a)
2x 5 x 1
b)
Bi 3.5: Tm x, bit:
GV: Tng Th Thanh Mai- Trng THCS ng Thi Ty H
b)
x5 5 x
c)
x7 x 7
3x 4 4 3x
d)
7 2x 7 2x
Cn c bng trn xt tng khong gii bi ton (i chiu iu kin tng ng).
V d1 : Tm x bit rng
x 1 x 3 2x 1 (1)
Ta c bng xt du cc a thc x 1 v x 3 di y:
x
x1
x3
1
0
3
+
+
+
Xt khong x < 1 ta c:
(1) (1 x ) + ( 3 x ) = 2x 1
2x + 4
x=
= 2x 1
5
(gi tr ny khng thuc khong ang xt)
4
Xt khong 1 x 3 ta c:
(1) (x 1 ) + ( 3 x ) = 2x 1
2
x =
= 2x 1
3
( gi tr ny thuc khong ang xt)
2
3
.
2
V d 2 : Tm x, bit + =0
Nhn xt : x+1 = 0 => x = 1
x 1 = 0 => x =1
Ta lp bng xt du
x
1
x+1
0
+
x1
Cn c vo bng xt du ta c ba trng hp
1
0
+
+
4 3 x 1 x 2 x 5 7 x 3 12
c)
1
1
1
x x 8 1,2
5
5
5
b)
3 x 4 2x 1 5 x 3 x 9 5
d)
2x3
c)
x 2 x 3 x4 2
1
1
1
x 3 2 x
2
2
5
Bi 4.2: Tm x, bit:
a)
2x 6 x 3 8
d)
x 1 x 2 x 3 6
b)
x5 x 3 9
e)
2 x 2 4 x 11
Bi 4.3: Tm x, bit:
a)
x 2 x 3 2x 8 9
b)
c)
x 1 3 x 3 2 x 2 4
d)
e)
x 2x 3 x 1
f)
x 1 x x x 3
3 x x 1 2 x x 2 12
x 5 1 2x x
Bi 4.4: Tm x, bit:
a)
x2 x5 3
b)
x3 x5 8
c)
2x 1 2x 5 4
d)
x 3 3x 4 2 x 1
10
(1)
A( x ) 0; B ( x ) 0; C ( x ) 0
x 1 x 2 x 3 4x
c)
x2 x
b)
x 1 x 2 x 3 x 4 5x 1
3
1
x 4x
5
2
d)
Bi 5.2: Tm x, bit:
a)
1
2
3
100
x
x
... x
101x
101
101
101
101
b)
1
1
1
1
x
x
... x
100 x
1.2
2.3
3.4
99.100
c)
1
1
1
1
x
x
... x
50 x
1.3
3.5
5.7
97.99
d)
1
1
1
1
x
x
... x
101x
1 .5
5 .9
9.13
397.401
2x 1
1
4
2
5
1
x2 2
2
b)
x2 2 x
b)
1
3
2
x 1
2
4
5
c)
x2 x
3
x2
4
c)
x x2
3
x
4
Bi 6.2: Tm x, bit:
a)
2x 1
1
1
2
5
Bi 6.3: Tm x, bit:
a)
x x2
3
x
4
b)
1
3
3
2x
2x
2
4
4
c)
1
3
3
2x
2x
2
4
4
Bi 6.4: Tm x, bit:
a)
2x 3 x 1 4x 1
b)
x 1 1 2
c)
3x 1 5 2
11
A B 0
A B 0
A 0
A B 0
B 0
Bc 2: Khng nh:
A B 0
A0
B0
3x 4 3 y 5 0
b)
x y y
9
0
25
c)
3 2x 4 y 5 0
a)
b)
2 1 3
11 23
x 1,5
y 0
3 2 4
17 13
c)
x 2007 y 2008 0
A B 0
i
* Cch gii:
A B 0
(1)
A 0
A B 0 (2)
B 0
T (1) v (2)
A B 0
A0
B0
12
b)
5x 1 6 y 8 0
x 2y 4y 3 0
c)
x y 2 2y 1 0
3x 2 y 4 y 1 0
c)
x y 7 xy 10 0
12 x 8 11 y 5 0
b)
b)
x y2 y3 0
c) x y
2006
x 3y
2007
2008
x y 5 2007 y 3
d)
2007 y 1 0
y4
2008
Bi 7.6: Tm x, y tho mn :
a) x 1 2 y 3 2
c)
3 x 2 y
2004
b) 2 x 5
4y
1
0
2
52y 7
d)
x 3y 1 2 y
2
b)
3x y
2000
x 2007 y 2008 0
c)
1 3
1
x
2 4
2
8. Dng 8:
2006
2007 4
6
y
0
2008 5
25
d)
10 y
2
3
2007 2 x y
2008
2008 y 4
2007
A B A B
a b ab
a b a b a.b 0
Bi 8.1: Tm x, bit:
a)
x 5 3 x 8
b)
x2 x5 3
c)
d)
2 x 3 2 x 5 11
e)
x 1 2 x 3 3x 2
3x 5 3x 1 6
f)
x3 5 x 2x4 2
Bi 8.2: Tm x, bit:
GV: Tng Th Thanh Mai- Trng THCS ng Thi Ty H
13
x4 x6 2
b)
x 1 x 5 4
c)
e)
x 2 3x 1 x 1 3
3 x 7 3 2 x 13
d)
5 x 1 3 2 x 4 3x
f)
x2 x7 4
A B m
vi m 0
* Cch gii:
Nu m = 0 th ta c
A B 0
A0
B0
Do
A 0
(1)
nn t (1) ta c:
0 B m
t tm gi tr ca
tng
ng.
V d : Tm cp s nguyn ( x, y ) tho mn: |x y 2| + |y + 3| = 0
Gii:
|x y 2| + |y + 3| = 0
x y 2 0 x 1
y3 0
y 3
x 2007 x 2008 0
b)
x y2 y3 0
c) x y
2 y 1 0
x 3y
y4 0
b)
x y 5 y 3
c)
x 3y 1 3 y 2 0
x4 y2 3
b)
2x 1 y 1 4
c)
3x y 5 5
d)
5x 2 y 3 7
14
d)
2 3 x y 3 10
3 4 x y 3 21
y 2 3 2x 3
b)
y2 5 x 1
c)
2y2 3 x 4
d)
3 y 2 12 x 2
2. Dng 2:
A Bm
(vi m > 0)
* Cch gii: nh gi
A B m
(1)
A 0
A B 0 (2)
B 0
T (1) v (2)
0 A B m
t gii bi ton
A B k
nh dng 1 vi
0k m
x y 3
b)
c)
2x 1 y 4 3
x5 y2 4
d)
3x y 5 4
5 x 1 y 2 7
b)
4 2x 5 y 3 5
c)
3 x 5 2 y 1 3
d)
3 2x 1 4 2 y 1 7
a b ab
xt khong gi tr ca n
s.
Bi 3.1: Tm cc s nguyn x tho mn:
a)
x 1 4 x 3
b)
x2 x3 5
c)
x 1 x 6 7
d)
2x 5 2x 3 8
x2 y 6
x y 3
b) x +y = 4 v
2x 1 y x 5
d) x 2y = 5 v
x 2y 1 6
15
x 1 y 2 4
b) x y = 3 v
c) x y = 2 v
2x 1 2 y 1 4
d) 2x + y = 3 v
x 6 y 1 4
2x 3 y 2 8
A( x ).B ( x ) A( y )
A( y ) 0 A( x ).B ( x ) 0 n x m
tm c gi tr ca x.
b) 2 x 1 2 x 5 0
c) 3 2 x x 2 0
d) 3x 1 5 2 x 0
b) x 31 x
y 1
c)
2y 1 2
b) x 2 5 x
y 1 1
c) x 3 x 5
y2 0
(1)
nh gi: B m
(2)
Am
T (1) v (2) ta c: A B
Bm
Bi 5.1: Tm cc cp s nguyn ( x, y ) tho mn:
a)
x 2 x 1 3 y 2
c)
y3 5
10
2 x 6
b)
x 5 1 x
d)
12
y 1 3
x 1 3 x
6
y3 3
16
2x 3 2x 1
c)
3x 1 3x 5
2 y 5 2
2
12
y 3
16
y2 y2
b)
x 3 x 1
d)
x 2y 1 5
10
y4 2
14
y 1 y 3
20
2
b) x 2 4 3 y 2 5
2 x 2007 3
6
y 2008 2
d)
c)
x y2 5
30
3y5 6
3,5 x 4,1
b)
A x 3,5 4,1 x
B x 3,5 x 4,1
A x 1,3 x 2,5
b)
B x 1,3 x 2,5
b)
B x
Bi 3: Rt gn biu thc:
a)
A x 2,5 x 1,7
A x
1
3 4
x
7
5 5
b)
1
2
x
5
5
c)
C x 1 x 3
3
1
x
5
7
B x
1
3 2
x
7
5 6
Bi 5: Rt gn biu thc:
a)
b)
B x 4,1 x
c)
C 2
d)
D x3
2
9
3
1
1
1
x x 8
5
5
5
1
1
x 3
2
2
vi x < - 0,8
vi
2
x 4,1
3
vi
1
1
x2
5
5
vi x > 0
17
a 2
2 b
vi
a 1,5; b 0,75
vi
a 1,5; b 0,75
A 2 x 2 xy y
vi
x 2,5; y
b) B 3a 3ab b
vi
1
; b 0,25
3
vi
1
; b 0,25
3
vi
1
2
a)
c)
5a 3
3
b
d) D 3x 2 2 x 1
A 6 x 3 3x 2 2 x 4
b)
B 2x 3y
vi
c)
C 2 x 2 31 x
vi x = 4
d)
5x 2 7 x 1
3x 1
vi
2
3
a)
vi
1
; y 3
2
1
2
A 0,5 x 3,5
d)
2x 3
3 x 1
b)
e)
c)
B 1,4 x 2
E 5,5 2 x 1,5
f)
3x 2
4x 5
F 10,2 3 x 14
18
h)
G 4 5 x 2 3 y 12
5,8
2,5 x 5,8
i)
I 2,5 x 5,8
k)
l)
K 10 4 x 2
m)
1
x2 3
n)
L 5 2x 1
N 2
12
3x5 4
A 1,7 3,4 x
b)
B x 2,8 3,5
c)
C 3,7 4,3 x
d)
D 3 x 8,4 14,2
e)
E 4 x 3 5 y 7,5 17,5
f)
F 2,5 x 5,8
g)
G 4,9 x 2,8
h)
H x
i)
I 1,5 1,9 x
k)
K 2 3x 1 4
l)
2 3
5 7
m)
L 2 3x 2 1
M 51 4 x 1
a)
A 5
c)
4
20
5 3x 5 4 y 5 8
e)
2
21
3 x 3 y 2 5 x 5 14
1
21
3
8 15 x 21 7
b)
d)
D 6
24
2 x 2 y 3 2x 1 6
2 7 x 5 11
b)
7x 5 4
2 y 7 13
c)
2 2y 7 6
15 x 1 32
6 x 1 8
A 5
8
4 5 x 7 24
b)
6
14
5 5 6 y 8 35
c)
15
28
12 3 x 3 y 2 x 1 35
21 4 x 6 33
3 4x 6 5
b)
6 y 5 14
2 y 5 14
c)
15 x 7 68
3 x 7 12
19
A x5 2 x
b)
B 2x 1 2x 6
c) C 3x 5 8 3x
d)
D 4x 3 4x 5
e)
E 5x 6 3 5x
f)
F 2x 7 5 2x
A 2 x 3 2x 5
b)
c)
B 3 x 1 4 3x
C 4 x 5 4x 1
A x5 x 4
b)
B 2x 3 2x 4
c)
C 3x 1 7 3x
c)
C 5 5 x 5 x 7
c)
C 2x 4 2x 1
c)
C 3 x 2 3x 1
c)
C 4 x 3 4 x 5 12
A 2 x 5 2 x 6
b)
B 3 x 4 8 3 x
A x 1 x 5
b)
B x2 x6 5
a b ab
A x2 x3
b)
B 2x 4 2x 5
A x 5 x 1 4
b)
B 3x 7 3x 2 8
A x 3 2x 5 x 7
b)
B x 1 3x 4 x 1 5
c)
C x 2 4 2x 5 x 3
d)
D x 3 5 6x 1 x 1 3
20
21
PHN III : KT QU T C
Ni dung v gi tr tuyt i c a vo chnh kha trong thi gian
cui ca hc k II lp 8, tuy l kin thc kh, hc sinh rt d nhm ln khi gii
ton nhng lng thi gian dnh cho vn ny rt t nn hu nh gio vin u
lng trnh ni dung ny trong phn n tp v kim tra hc k II. Chnh v vy,
hc sinh khi gp ni dung ny trong thi thng ngh ngay l bi kh v ngi
lm. khc phc tnh trng ny, trong thi gian n tp h hng nm ti u
dnh ba bui hc c ni dung v ng dng ca gi tr tuyt i trong gii
ton dy cho hc sinh, gip hc sinh ln lp 9 nm chc kin thc ca
chng trnh. Ty theo cht lng hc sinh hang nm ti iu chnh lng kin
thc ph hp cc em hiu v hng th trong hc tp. Qua ba nm trin khai
cho hc sinh t lp 8 ln lp 9 ti thy hiu qu t c rt tch cc, cc em
khng cn ngi lm nhng bi c gi tr tuyt i, thm ch rt thch v bi ton
c nhiu tnh hung.
Sau y l nhng kt qu bc u khi ti thc hin ti ng dng
ca gi tr tuyt i trong gii ton cho hc sinh lp 8 ln lp 9.
hiu
Nm hc
2009 2010
2010 2011
2011 - 2012
Lp 8
8E
8C
8A
Lp 9
20%
40%
50%
9C
9C
9A
60%
70%
80%
22
PHN IV : KT LUN
I. Bi hc kinh nghim
ng dng ca Gi tr tuyt i l mt dng ton khng th thiu c
trong chng trnh bi dng hc sinh gii THCS. Nu ch dng li yu cu
trong sch gio khoa th cha , v vy i hi gio vin phi tch cc t hc,
t nghin cu, tm ti sng to thng xuyn b xung kin thc v tch lu kinh
nghim v vn ny.
* dy cho hc sinh hiu v vn dng tt cc ng dng ca Gi tr
tuyt i th bn thn mi gio vin phi hiu v nm vng v Gi tr tuyt i :
cc dng ca Gi tr tuyt i , phn bit s khc nhau gia cc dng, ng thi
phi nm vng cc phng php gii ca cc dng ton c ng dng Gi tr
tuyt i
* Qua vic nghin cu bn cnh vic gip cho bn thn nng cao kin
thc nng cao nghip v, bi dng hc sinh gii c hiu qu, ngoi ra cn gip
bn thn nng cao phng php t hc, t nghin cu c th tip tc nghin
cu cc vn khc tt hn trong sut qu trnh dy hc ca mnh.
II-Kt lun chung:
thc hin tt cng vic ging dy, c bit l cng tc bi dng hc
sinh gii ngi thy phi thng xuyn hc, hc tp, nghin cu.
Trong qu trnh ging dy, hc sinh hc tp, hc sinh bi dng, c ti
liu tham kho..., ti rt ra mt s kinh nghim nu trn. Hy vng ti
ng dng ca Gi tr tuyt i trong gii ton l mt kinh nghim ca mnh
gip hc sinh tip thu vn ny, phn no nng cao nng lc t duy, s sng
to v rn k nng gii cc bi ton c ng dng Gi tr tuyt i cho hc sinh.
Trong qu trnh nghin cu khng th trnh khi sai st, hn ch rt mong
c s gip , gp ca ng nghip.
ng Thi, ngy 15 thng 4 nm 2013
Ngi vit
Tng Th Thanh Mai
GV: Tng Th Thanh Mai- Trng THCS ng Thi Ty H
23
MC LC
PHN I: L DO NGHIN CU
I. C s l lun
III. Mc ch nghin cu
A. L thuyt
B. Cc dng ton.
14
17
18
19
PHN III. KT QU T C
22
23
24
LI CAM OAN
Ti xin cam oan rng y l sng kin kinh nghim ca ti. Cc ni dung nghin cu
v kt qu trong ti ny l trung thc v cha tng c ai cng b trong bt c sng kin
kinh nghim no trc y. Nu pht hin c bt k s gian ln no ti xin hon ton chu
trch nhim trc Hi ng, cng nh kt qu sng kin kinh nghim ca mnh.
Ngi vit
25