Khi nim iu chnh php lut:

l qu trnh Nh nc dng php

lut tc ng ln hnh vi ca cc
ch th, thng qua tc ng ln
cc quan h x hi.
i tng iu chnh ca
php lut: l nhng quan h x hi
m Nh nc thy cn phi tc
ng bng php lut.
Php lut iu chnh cc
quan h x hi theo hai hng:
Nhng quan h x hi khng ph
hp vi ch ca Nh nc, Nh
nc iu chnh theo hng hn
ch, loi tr chng. Nhng quan
h x hi ph hp vi ch ca
Nh nc th Nh nc s ghi
nhn v bo v.
Phng php iu chnh ca mt
ngnh lut l cch thc tc ng
n cc quan h x hi bng php
lut. Phng php iu chnh l
yu t quan trng xc nh
ngnh lut c phi l ngnh lut
c lp hay khng. Ngoi ra,
phng php iu chnh cn gp
phn xc nh phm vi iu chnh
ca cc ngnh lut trong trng
hp nhng quan h x hi c ch
gn k hoc an xen vi nhau.
Mi ngnh lut u c i tng
v phng php iu chnh khc
nhau. C th :
1. Quan h x hi thuc
i tng v phng php iu
chnh ca ngnh lut hnh
chnh:
1.1 i tng iu chnh
ca Lut Hnh chnh :

Lut Hnh chnh iu chnh nhng

quan h x hi pht sinh trong
hot ng qun l hnh chnh Nh
nc (cn c gi l hot ng
chp hnh - iu hnh).
V d : ng Quch Vn
Minh n UBND x Ha Ph
ng k khai sinh cho con. Khi
, quan h gia ng Minh v
UBND x l do lut Hnh chnh
iu chnh v vic ng k khai
sinh l hot ng qun l hnh
chnh Nh nc.
Cc quan h x hi thuc phm vi
iu chnh ca lut hnh chnh
gm 3 nhm:
a. Nhm 1: Nhng quan h qun
l pht sinh trong qu trnh cc c
quan hnh chnh nh nc thc
hin hot ng chp hnh v iu
hnh trong phm vi cc c quan
hnh chnh nh nc (ngoi tr
hot ng trong quan h cng tc
ni b), vi mc ch chnh l m
bo trt t qun l, hot ng bnh
thng ca cc c quan hnh
chnh nh nc. Nhm ny thng
c gi ngn gn l nhm hnh
chnh cng. Ni mt cch ngn
gn, quan h php lut hnh chnh
cng c hnh thnh gia cc bn
ch th u mang t cch c thm
quyn hnh chnh nh nc khi
tham gia vo quan h php lut
hnh chnh .
y l nhm nhng quan h thuc
i tng iu chnh c bn ca
lut hnh chnh. Thng qua vic
thit lp nhng quan h loi ny,
cc c quan hnh chnh nh nc

thc hin cc chc nng c bn

ca mnh. Nhng quan h ny rt
a dng, phong ph bao gm
nhng quan h c chia thnh 2
nhm nh nh sau:

a.1. Quan h dc :
- Quan h hnh thnh gia c quan
hnh chnh nh nc cp trn vi
c quan hnh chnh nh nc cp
di theo h thng dc. l
nhng c quan nh nc c cp
trn, cp di ph thuc nhau v
chuyn mn k thut, c cu, t
chc...
V d: Mi quan h gia Chnh
ph vi UBND tnh Cn Th;
B T php vi S T php...
- Quan h hnh thnh gia c quan
hnh chnh nh nc c thm
quyn chuyn mn cp trn vi c
quan hnh chnh nh nc c thm
quyn chung cp di trc tip
nhm thc hin chc nng theo
quy nh ca php lut.
V d: Mi quan h gia B T
php vi UBND tnh Cn Th;
gia S Thng mi tnh Cn
Th vi UBND huyn Mn...
- Quan h gia c quan hnh chnh
nh nc vi cc n v, c s
trc thuc.
V d: Quan h gia B Gio
dc - o to vi Trng i
hc Cn Th, Gia B Y t v
cc bnh vin nh nc.
a.2. Quan h ngang :
- Quan h hnh thnh gia c quan
hnh chnh nh nc c thm
quyn chung vi c quan hnh
chnh nh nc c thm quyn
chuyn mn cng cp.
V d: Mi quan h gia UBND
tnh Cn Th vi S Thng
mi tnh Cn Th ; Gia Chnh
Ph vi B T php ...

- Quan h gia c quan hnh chnh

nh nc c thm quyn chuyn
mn cng cp vi nhau. Cc c
quan ny khng c s ph thuc
nhau v mt t chc nhng theo
quy nh ca php lut th c th
thc hin 1 trong 2 trng hp
sau:
+ Mt khi quyt nh vn g th
c quan ny phi c s ng ,
cho php hay ph chun ca c
quan kia trong lnh vc mnh qun
l.
V d: Mi quan h gia B Ti
chnh vi B Gio dc - o to
trong vic qun l ngn sch
Nh nc; gia S Lao ng
Thng binh -X hi vi cc S
khc trong vic thc hin chnh
sch x hi ca Nh nc.
+ Phi phi hp vi nhau trong
mt s lnh vc c th
V d: Thng t lin B do B
gio dc o to phi hp vi B
t php ban hnh v vn lin
quan n vic o to c nhn
Lut
Thng t lin ngnh do B trng
B t php phi hp vi Vin
trng Vin kim st nhn dn ti
cao lin quan n lnh vc ti
phm ban hnh.
- Quan h gia c quan hnh chnh
nh nc a phng vi cc
n v, c s trc thuc trung
ng ng ti a phng .
V d: quan h gia UBND tnh
Cn Th vi Trng i hc
Cn Th.

b/ Nhm 2 : l nhng quan

h qun l pht sinh trong qu trnh
cc c quan Nh nc n nh
cng tc ni b ca mnh.
V d : Chnh n phn
cng Thm phn x n th quan h
gia Chnh n v Thm phn l do
lut Hnh chnh iu chnh nhm
n nh ni b.
c/ Nhm 3 : l nhng quan
h do Nh nc y quyn cho cc
nhn v mt s t chc x hi thc
hin hot ng qun l hnh chnh
nh nc trong mt s trng hp
c th.
V d 1 : Ch ta phin
ta ang xt x, c ngi gy ri
trt t ti phin ta. Lc ,
Ch ta phin ta c quyn
ra quyt nh x pht vi phm
hnh chnh (hot ng qun l
hnh chnh Nh nc) i vi
ngi gy ri.
V d 2 : Ngi ch huy
con tu ( ri cng) hoc ngi
ch huy my bay ( ri sn bay)
c quyn tm gi ngi gy ri
theo th tc hnh chnh.
1. 2. Phng php iu chnh ca
Lut Hnh chnh :
Phng php iu chnh ca Lut
hnh chnh l phng php mnh
lnh c hnh thnh t quan h
quyn lc phc tng gia mt
bn c quyn nhn danh nh nc
ra nhng mnh lnh bt buc i
vi bn kia l c quan, t chc, c
nhn c ngha v phc tng cc
mnh lnh . Chnh mi quan h
quyn lc phc tng th hin

s khng bnh ng gia cc bn

tham gia quan h QLHCNN.
Phng php iu chnh ch yu
ca lut hnh chnh Vit Nam l
phng php mnh lnh n
phng. N c xy dng trn
cc nguyn tc:
- Trong quan h QLHCNN lun c
s khng bnh ng gia cc bn
tham gia: mt bn nhn danh nh
nc, s dng quyn lc nh nc
a ra cc quyt nh hnh
chnh, cn bn kia phi phc tng
nhng quyt nh y.
- Bn nhn danh nh nc, s
dng quyn lc nh nc c quyn
n phng ra quyt nh trong
phm vi thm quyn ca mnh v
li ch ca nh nc, ca x hi.
- Quyt nh n phng ca bn
c quyn s dng quyn lc nh
nc c hiu lc bt buc thi hnh
i vi cc bn c lin quan v
c m bo thi hnh bng quyn
lc nh nc.
- Quyt nh hnh chnh phi
thuc phm vi thm quyn ca bn
nhn danh nh nc, v li ch nh
nc, li ch x hi, trn c s
php lut c hiu lc bt buc thi
hnh i vi cc bn hu quan v
c m bo thi hnh bng s
cng ch nh nc.
Ngoi ra, cn mt s phng php
khc nh : phng php gio dc,
thuyt phc; phng php kinh t;
phng php phi kt hp;
phng php thng k;

2. Quan h x hi thuc i
tng iu chnh ca ngnh lut
dn s :
2.1. i tng iu chnh
ca Lut Dn s :
i tng iu chnh ca Lut
Dn s l nhm quan h ti sn v
quan h nhn thn pht sinh trong
qu trnh sn xut, phn phi, lu
thng, tiu th sn phm hng ho
nhm tho mn nhu cu ngy cng
tng ca cc thnh vin trong x
hi.
a/ Quan h ti sn :
- Lut Dn s ch iu
chnh mt s quan h ti sn mang
tnh hng ha, tin t, n b
ngang gi phc v nhu cu sinh
hot hng ngy.
- Quan h lut Dn s bao
gm : quan h s hu; quan h
hp ng dn s; quan h bi
thng; quan h tha k.
V d : B Trng Mng
Linh i din S Gio dc - o
to thnh ph H Ch Minh n
ca hng kinh doanh vi tnh Tn
Thnh t hp ng mua 30
my vi tnh cho S Gio dc o to thnh ph H Ch
Minh.
b/ Quan h nhn thn : l
quan h gia ngi vi ngi v
cc gi tr tinh thn :
iu 32. Quyn c bo
m an ton v tnh mng, sc
kho, thn th :
1. C nhn c quyn c
bo m an ton v tnh mng, sc
kho, thn th.

2. Khi pht hin ngi b

tai nn, bnh tt m tnh mng b
e da th ngi pht hin c trch
nhim a n c s y t; c s y
t khng c t chi vic cu
cha m phi tn dng mi
phng tin, kh nng hin c
cu cha.
3...

( Trch iu 32 B lut Dn s
nm 2005)
Quan h nhn thn c
chia lm 2 loi :
+ Quan h nhn thn lin
quan n ti sn ngha l cc quan
h nhn thn lm tin pht sinh
quan h ti sn n ch pht sinh
trn c s xc nh c cc quan
h nhn thn nh: quyn tc gi
i vi cc tc phm vn hc ngh
thut, khoa hc k thut,...
+ Quan h nhn thn khng lin
quan n ti sn l nhng quan h
gia ngi vi ngi v nhng li
ch tinh thn tn ti mt cch c
lp khng lin quan g n ti sn
nh quan h v tn gi, quan h v
danh d ca cng dn hoc t
chc. Quan h nhn thn khng
lin quan n ti sn trong Lut
dn s l th ch ho Hin php
1992 bao gm i vi h tn, b
mt i t, quyn ca c nhn i
vi hnh nh, quyn c bo v
danh d, nhn phm uy tn,...
2.2. Phng php iu
chnh ca Lut Dn s :

Phng php iu chnh

ca LDS l nhng cch thc bin
php m nh nc tc ng n
cc cc quan h ti sn, cc quan
h nhn thn lm cho cc quan h
ny pht sinh, thay i hay chm
dt theo ch ca nh nc.
Phng php iu chnh ca LDS
l bnh ng, tho thun v quyn
t nh ot ca cc ch th. N
th hin qua 2 :
- Php lut dn s m bo cho
cc bn tham gia quan h bnh
ng vi nhau v mt php l da
trn s c lp v ti sn.
- Php lut cho php cc bn tham
gia quan h t tha thun, t quyt
nh v mi vn trong ni dung
ca quan h.
V d : t mt tin ng Tnh
l 7 khu vc t ng 3 Trung Lp
n Bnh vin An Nhn Ty
c Nh nc quy nh l 400
ngn ng / 1m2. Nhng trn
thc t, do tha thun gia
ngi mua v ngi bn, s tin
ny c th t hoc nhiu hn so
vi quy nh.

3. Quan h x hi thuc i tng

iu chnh ca ngnh lut kinh t :
3.1. i tng iu chnh
ca Lut Kinh t :
i tng iu chnh ca lut kinh
t l nhng quan h kinh t do lut
kinh t tc ng vo, bao gm cc
nhm quan h pht sinh trong qu
trnh qun l kinh t v nhm quan
h kinh t pht sinh trong qu trnh
kinh doanh gia cc doanh nghip
vi nhau.
V d : ng Quch Vn
Minh Gim c cng ty trch
nhim hu hn Quch Minh k
kt hp ng bn bt m cho
cng ty c phn Chu l quan
h c iu chnh bi Lut
Kinh t.
a/ Nhm quan h pht sinh trong
qu trnh hot ng sn xut kinh
doanh gia cc ch th kinh doanh
vi nhau.
V d : Gp vn thnh lp
cng ty.
b/ Cc hot ng mang
tnh t chc ca c quan Nh nc
c thm quyn nhng lin quan
trc tip n hot ng sn xut
kinh doanh.
V d : quan h gia c quan ti
chnh vi cc bkinh t, b k
hoch u t vi cc b kinh t....
c/ Nhm quan h pht sinh
trong ni b doanh nghip, ni b
n v kinh t, t chc b my
cng nh hot ng kinh t trong
ni b n v .
d/ Nhm quan h pht sinh
trong vic gii quyt tranh chp

hot ng kinh doanh thng mi

v ph sn.
3.2. Phng php iu
chnh ca Lut Kinh t :
Phng php iu chnh
ca Lut kinh t l phng php
bnh ng, tha thun v phng
php mnh lnh, hnh chnh.
Phng php bnh ng,
tha thun s dng cho cc nhm
a; c v d
Phng php mnh lnh,
hnh chnh s dng cho cc nhm
b; c v d.
4. Quan h x hi thuc
i tng iu chnh ca ngnh
lut hn nhn-gia nh:
4.1. i tng iu chnh
ca Lut Hn nhn-Gia nh :
i tng iu chnh ca Lut
Hn nhn - gia nh l nhng
quan h x hi trong lnh vc hn
nhn v gia nh, c th l quan h
nhn thn v ti sn gia v v
chng, gia cha m v con v gia
nhng ngi thn thch rut tht
khc. Vy, i tng iu chnh
ca Lut Hn nhn - gia nh gm
hai nhm quan h x hi, l
nhm quan h nhn thn v nhm
quan h ti sn.
a/ Nhm quan h nhn thn
l nhng quan h x hi pht sinh
gia cc thnh vin trong gia nh
v li ch nhn thn.
V d : Quan h gip
nhau gia v v chng; quan h
v trch nhim gia cha m i
vi con ci; v s knh trng ca
chu cht i vi ng b; ...

b/ Nhm quan h v ti sn
l nhng quan h pht sinh gia
cc thnh vin trong gia nh v
ti sn.
V d : quan h v s hu
gia v v chng; quan h v
cp dng gia cha m v con
ci, gia v v chng, gia cc
thnh vin trong gia nh, ...
4.1. Phng php iu
chnh ca Lut Hn nhn-Gia nh
:
Phng php iu chnh ca lut
Hn nhn- gia nh l nhng cch
thc, bin php m cc qui phm
php lut hn nhn - gia nh tc
ng ln cc c quan x hi thuc
i tng iu chnh ca n.
Phng php iu chnh ca Lut
Hn nhn - gia nh ht sc mm
do, ch yu l khuyn khch cc
ch th thc hin cc ngha v v
quyn hn nhn - gia nh. Ch
trong nhng trng hp c bit
mi dng bin php cng ch:
hy hn nhn tri php lut, hn
ch quyn ca cha m i vi con
cha thnh nin ... (iu 16, iu
14, iu 41 Lut Hn nhn - gia
nh 2000).
- Quan h php lut hnh
chnh l phng tin thc hin
quan h php lut lao ng.
V d: Sau khi thi u
v c cng nhn vo ngch
cng chc, cn b A c hng
cc ch ngh l, t tut do
lut lao ng qui nh.

- Quan h php lut lao

ng li l tin ca quan h
php lut hnh chnh.
V d: Sau khi k hp
ng lao ng vi x nghip
(doanh nghip nh nc), c
nhn A vi t cch l thnh vin
ca tp th lao ng x nghip
, c quyn tham gia qun l
trong doanh nghip theo nhim
v c phn cng.
i tng iu chnh ca Lut
t ai l nhm cc quan h t
ai pht sinh mt cch trc tip
trong qu trnh chim hu, s
dng v nh ot t ai c cc
quy phm php lut t ai iu
chnh.
Bao gm quan h gia nh nc
vi ngi s dng t v quan h
gia ngi s dng t vi ngi
s dng t.
V d quan h gia nam v n
mun tr thnh quan h v chng
th i bn nam n phi tun th
quyn v ngha v do lut hn
nhn v gia nh quyt nh. Khi
quan h gia i bn nam n
mi tr thnh quan h php lut v
hn nhn
V d: Nguyn Vn A l ch tch
UBND huyn B, c hnh vi vi
phm trt t an ton giao thng
trong khi iu khin phng
tin xe 2 bnh. Trng hp ny,
A phi chu x l theo php lut
hnh chnh nh tt c cc c

nhn khc vi phm trt t an

ton giao thng.
V d: Quan h php lut gia
UBND Tnh A vi UBND Huyn
B tng ng trc thuc l quan
h php lut hnh chnh. Tuy
nhin, quan h gia th trng

c quan hnh chnh nh nc

vi th k ca c quan trong
vic "nh" c th k nh my
mt cng vn th khng phi l
quan h php lut hnh chnh.
N da trn quan h php lut

hnh chnh, nhng l quan h

cng tc ni b ca c quan.
V d: Theo iu 35[1] Php
lnh x l vi phm hnh chnh
ngy 06/07/1995, ch to phin
to c thm quyn x pht vi
phm hnh chnh i vi hnh

vi gy ri ti phin to. Trong

quan h ny, to n (c quan t
php) c trao thm quyn
hnh chnh nh nc, v th y
l quan h php lut hnh chnh
vi ch th qun l l to n.