Kesme Hznn Yzey Przllne Etkisinin ncelenmesi

1/5

DENEY 2
KESME HIZININ YZEY PRZLLNE ETKSNN NCELENMES
1. AMA
Bu deneyin amac; retilen paralarn yzey przlln belirlemek ve yzey
przllne etkiyen parametrelerden kesme hznn etkisini incelemektir.
2. TEOR
leme metodu, kesicinin cinsi ve ilenen malzemeye bal olarak, ileme srasnda fiziksel,
kimyasal ve sl faktrlerle, kesen ve kesilen arasndaki mekanik hareketlerin de etkisiyle
ilenmi yzeylerde, genellikle istenmedii halde tabii olarak baz izler oluur. Nominal
yzey izgisinin altnda ve stnde dzensiz sapmalar meydana getiren bu duruma yzey
przll denir.
lenen yzeylerin kalitesi ileme performans zerinde nemli rol oynar. Kaliteli ilenmi bir
yzey, yorulma mukavemetini, korozyon direncini ve srtnme mrn nemli derecede
iyiletirir. Yzey przll ayrca yzey srtnmesine sebep olan temas, anma, s iletimi,
ya filminin tutulmas ve datlmas kabiliyeti, kaplama veya diren mr gibi paralarn
eitli fonksiyonel zelliklerini de etkiler. Bu sebeple istenilen yzey taml genellikle
belirlenir ve ihtiya duyulan kaliteye ulamak iin uygun ilemler seilir.
Talal imalatta yzey przll aadaki faktrlerden etkilenir:

Takm tezghnn rijitlik durumu,

Yataklama sisteminden kaynaklanan hatalar,
Takm tutucu rijitlik durumu,
Takm anmasnn etkileri,
Takm geometrisi,
Kesme parametreleri,
Malzemenin mekanik zellikleri,
Soutma svsnn etkileri.

Kesme hz, ilerleme ve tala derinlii gibi kesme operasyonunu kontrol eden faktrler st
seviyede kontrol edilebilir. Buna ramen takm geometrisi, takm anmas, tala ykleri ve
tala oluumlar veya takm ve i parasnn malzeme zellikleri kontrol edilemeyen
zelliklerdir.
Takm tezgh titreimleri, i malzemesinin yapsndaki hasarlar, takm anmas veya tala
oluumunun dzensizlikleri, ileme srasnda yzeyin bozulmasna neden olurlar.
Yzey przlln tahmin etmek ve ilerleme veya kesme hz gibi ileme parametrelerinin
uyumunu deerlendirmek rn kalitesini ykseltir ve istenilen yzey przllnn elde
edilmesini salar.
Talal ilemede genellikle yksek kesme hznda daha iyi yzey kalitesi elde edilir. Ancak
yksek kesme hz takm krelmesini hzlandrd iin ayn yzey kalitesi uzun sre
muhafaza edilemez.

Kesme Hznn Yzey Przllne Etkisinin ncelenmesi

2/5

Tek azl kesme takmyla yaplan tala kaldrma ileminde elde edilen ortalama ideal yzey
przllnn takm u yarap ve ilerlemesi ile olan ilikisi aadaki denklemde
verilmitir:
Ri =
Ri
f
r

f2
32r
: deal ortalama yzey przll, mm
: lerleme, mm/dev
: U yarap, mm

Yzey przllne etki eden faktrlerin etkisiyle oluan gerek yzey ideal yzeyden daha
przl olur. Bu faktrler gz nnde tutularak ideal ve gerek yzey przllkleri arasnda
bir dzeltme faktr gelitirilebilir. ekil 1de gerek yzey przll ve ideal yzey
przll arasndaki dzeltme faktr gsterilmektedir. deal yzey przllne bal
olarak gerek yzey przll aadaki denklemle ifade edilir:
Ra = rai Ri
Ra
r ai
Ri

: Gerek yzey przll

: Dzeltme faktr
: deal yzey przll

ekil 1. Yzey przll dzeltme faktr

Kesme Hznn Yzey Przllne Etkisinin ncelenmesi

3/5

Yzey Przllnn lm
Deneylerde, Taylor Hubson 3+ Yzey Przll lm Cihaz (ekil 2) yardmyla
yzeyde oluan ukurcuklar ve tepecikler llecektir.

ekil 2. Taylor Hubson 3+ yzey przll lm cihaz

Bir yzey profilinin przllk hesaplar yaplrken, yzeyin stnde ve altnda kalan alanlar
eit ekilde kesen ve ortalama izgisi olarak adlandrlan referans izgisinden yararlanlr
(ekil 3). Bu izgi matematiksel olarak yzey profilinin arlk merkezi eklinde de ifade
edilebilir (Lc ).

ekil 3. lm ve rnekleme uzunluu

rnekleme uzunluu yzeyin przllk karakteristiini bulmada ncelikli olarak seilen
parametredir. n adet rnekleme uzunluunun bir araya gelmesi ile L n eklinde lm
uzunluu olumaktadr (ekil 3).
Ortalama Yzey Przll (R a ):
Ortalama yzey przll, ortalama izgisinden llen yksekli deiimlerinin aritmetik
ortalamasdr.
l

Ra =

1
Z ( x) dx
l 0

R a deerleri deneyde kullanlacak cihaz tarafndan otomatik olarak hesaplanmaktadr.

Kesme Hznn Yzey Przllne Etkisinin ncelenmesi

4/5

Yzey przll ve karakteristiini gstermekte kullanlan semboller ekil 4te

gsterilmitir.
(Ra)

ekil 4:Yzey karakteristii ve sembolleri

3. CHAZ VE GERELER
Bu deneyde, G.. Mhendislik Fakltesi Makina Mhendislii Blm Takm Tezghlar
Laboratuvarlarndaki torna tezgh kullanlacaktr.
4. YNTEM
1. Tornalama iin 1010, 1020 veya 1030 yuvarlak malzeme temin edilir.
2. Kesici az olarak 0.4lk radyse sahip sert metal bir kesici u seilir ve deney boyunca
deitirilmez.
3. Para ayna-punta arasna balanr ve 30 mmlik mesafelerle, sras ile yaklak 20, 40, 80
ve 140 m/dak. kesme hzlarnda tornalanr (ekil 5).

ekil 5. Deney numunesinin tornalanmas

4. Tornalanmas yaplan parada, yzey przllk lme cihaz ile her bir apta en az 3 adet
lm alnr.
5. Paralarn yzey przllkleri hesaplanr.

Kesme Hznn Yzey Przllne Etkisinin ncelenmesi

5/5

5. RAPOR VE DEERLENDRME
Torna tezghnda ilenmi paralarn;
1. lenilen aplar yukarda verilen llerden kk de olsa farkl olduundan, her bir apn
gerek deeri ve tezghn alma hzndan faydalanarak elde edilen kesme hz deerlerinin
hesaplanmas.
2. Yzey przllk cihazyla llen ve hesaplar sonucunda bulunan yzey przllk
deerlerinin karlatrlmas ve yorumlanmas.
3. Yzey przlln etkileyen kesme hz parametresinin karlatrlmas ve
yorumlanmas
6. KAYNAKLAR
1. Akkurt, M., Makina Elemanlar Cilt II, Birsen Yaynevi, stanbul (2000).
2. Akkurt, M., Tala Kaldrma Yntemleri ve Takm Tezgahlar, Birsen Yaynevi, stanbul
(1998).
3. Gll, A., Silindirik Talamada stenen Yzey Przln Elde Etmek in Talama
Parametrelerinin Bilgisayar Yardmyla Optimizasyonu, Doktora Tezi, Gazi niversitesi
Makine Eitim Blm, Ankara, (1995).
4. Huynh, V., M., Fan, Y., Surface-Texture Measurement and Characterization With
Applications To Machine-Tool Monitoring. The International Journal of Advanced
Manufacturing Technology, 7, 2-10,(1992).
5. Jang, D.Y., Choi, Y.G., Kim, H.G., Hsiao, A., Study of The Corelation Between Surface
Roughness and Cutting Vibrations To Develop An Online Roughness Measuring Tecnique _n
Hard Turning, International Journal of Machine Tools Manufacture, 36(4), 453-464(1996).
6. zses, B., Bilgisayar Saysal Denetimli Takm Tezgahlarnda Deiik leme
Koullarnn Yzey Przllne Etkisi. Yksek Lisans Tezi, Gazi niversitesi Fen
Bilimleri Enstits, Makine Mhendislii Blm, Ankara, (2002).
7. Onwubolu, G., C., Surface Roughness Prediction Model in Machining of Carbon Steel by
PVD Coated Cutting Tools American Journal of Applied Sciences, 2 (6), 1109-1112 (2005).
8. Groover, M., P., Fundamentals of Modern Manufacturing- Materials, Processes and
Systems, Prentice-Hall Inc., New Jersey, 220-639(1996).