K TON QUN TR

CHNG I: Khi qut v k ton qun tr trong doanh nghip

Khi nim k ton qun tr:
K ton qun tr l k ton nhm cung cp cc thng tin v hot ng ni b ca doanh nghip, nhm phc v
iu hnh, kim tra v ra quyt nh kinh t t c mc tiu ca doanh nghip.
H thng k ton gm k ton ti chnh v k ton qun tr
Phn bit K ton qun tr v K ton ti chnh
K ton qun tr
Phc v cho nhu cu ca nhng ngi
trong doanh nghip

K ton ti chnh
Phc v cho nhu cu ca nhng ngi
ngoi doanh nghip

Tnh cht
thng tin

Chi tit
Nhm a ra quyt nh thng xuyn,
do nh hng ln n kt qu hot
ng ca doanh nghip
(nhng thng tin ra quyt nh cn
chnh xc, kp thi, mang li nhiu la
chn)

Tng hp cao
Khng nh hng n kt qu hot
ng ca cng ty
Nhng thng tin a ra l duy nht,
khng mang tnh cht la chn

Mc ch
thng tin

S dng ni b
(c mc tiu)

Cng b

i tng

Mi hot ng sn xut kinh doanh

din ra hng ngy

Mi hot ng v ti chnh ca doanh

nghip

Phm vi
thng tin

Phng
php

Phn loi chi ph (nh ph, bin

ph, hn hp)
Lng ha

Hng tn kho (kim ton

thng xuyn v kim ton nh
k)
Xut kho nhp kho (FIFO,
LIFO, bnh qun: bq c k kim ton nh k, bq gia quyn
kim ton thng xuyn)

CHNG II: Phn loi chi ph

C 5 cch phn loi chi ph

I. PHN LOI THEO CHC NNG HOT NG

(chi ph c dng lm g?)
1. Chi ph sn xut:
- Chi ph nguyn vt liu trc tip:
+ Chi ph nguyn vt liu trc tip (NVL chnh, c bn cu to nn thc th sn phm): tnh vo chi ph sn
xut sn phm.
+ Chi ph nguyn vt liu gin tip (NVL ph, kt hp vi NVL chnh to mu, to mi,): tnh vo chi
ph sn xut chung.
- Chi ph nhn cng trc tip:
+ Chi ph nhn cng trc tip (Nhn cng trc tip sn xut sn phm): tnh vo chi ph sn xut sn phm.
+ Chi ph nhn cng gin tip (Nhn cng nhm phc v hoc to iu kin thun li cho qu trnh sn
xut): tnh vo chi ph sn xut chung.
- Chi ph sn xut chung:
L ton b cc chi ph pht sinh phn xng ngoi hai chi ph trn. Ngha l gm:
+ Chi ph nguyn vt liu gin tip
+ Chi ph nhn cng gin tip
+ Chi ph khu hao ti sn c nh
+ Chi ph sa cha, bo dng my mc, thit b
+ Chi ph mua dch v ngoi
+
Chi
Chiph
ph

Chi
Chiph
phnguyn
nguyn
vt
liu
vt liu

Chi
Chiph
phchung
chung
khc
khc

Chi
Chiph
phnhn
nhn
cng
cng

Trc
Trctip
tip

Gin
Gintip
tip

Gin
Gintip
tip

Trc
Trctip
tip

Chi
Chiph
phnguyn
nguynvt
vt
liu
liutrc
trctip
tip

Chi
Chiph
phnguyn
nguynvt
vt
liu
liugin
gintip
tip

Chi
Chiph
phnhn
nhn
cng
cnggin
gintip
tip

Chi
Chiph
phnhn
nhn
cng
cngtrc
trctip
tip

Chi
Chiph
phsn
sn
xut
chung
xut chung
- Chi ph nguyn vt liu trc tip + Chi ph nhn cng trc tip = Chi ph trc tip (ban u)
- Chi ph sn xut chung + Chi ph nhn cng trc tip = Chi ph ch bin (bin i)
2

2. Chi ph ngoi sn xut:

L cc chi ph pht sinh ngoi qu trnh sn xut, lin quan n vic sn xut chung v tiu th sn phm. Gm:
- Chi ph bn hng: vn chuyn, bc d; ng gi bao b; lng tr cho nhn vin bn hng; hoa hng bn hng;
chi ph lin quan n vic tn tr,
- Chi ph qun l doanh nghip: chi ph nhn vin qun l; chi ph vt liu, dng c; chi ph mua ngoi (in,
nc, vin thng); chi ph tip tn, hi ngh; chi ph o to cn b;

II. PHN LOI THEO MI QUAN H GIA CHI PH VI CC KHON MC TRN

BO CO TI CHNH
1. Chi ph sn phm:
L ton b cc chi ph lin quan n vic sn xut v mua c sn phm. Gm:
- Chi ph sn xut = chi ph NVL trc tip + chi ph nhn cng trc tip + chi ph sn xut chung.
- Chi ph ca hng tn kho: ch n khi hng c em i tiu th th mi c xem l ph tn.
2. Chi ph thi k:
L nhng chi ph pht sinh lm gim li tc ca doanh nghip trong k, ngay t khi pht sinh c coi l ph
tn. Gm:
- Chi ph bn hng.
- Chi ph qun l doanh nghip

III. PHN LOI THEO KH NNG KIM SOT

1. Chi ph kim sot c: l cc khon chi ph c th d tnh, kim sot c.
2. Chi ph khng kim sot c: l cc khon chi ph khng th d tnh, kim sot c.

IV. PHN LOI THEO CCH NG X

1. Chi ph c nh (nh ph)
L loi chi ph khng thay i khi mc hot ng ca doanh nghip thay i. Gm:
Phn loi theo tnh bt buc:
- Chi ph bt bin bt buc: nhng chi ph mang tnh cht c bn, lu di v khng th ct gim c.
VD: chi ph u t c s h tng, nh xng, my mc, thit b; chi ph cho ban qun l; chi ph lng vn
phng,
- Chi ph bt bin khng bt buc: nhng chi ph c th thay i c trong tng k k hoch, mang tnh ngn
hn v trong trng hp c bit c th bng 0.
VD: chi ph qung co; chi ph o to, bi dng cho hot ng nghin cu,
Phn loi theo b phn:
- Chi ph bt bin trc tip (Chi ph bt bin thuc tnh): nhng chi ph c th kim sot c tng b phn.
VD: tin lng nhn vin qun l b phn, khu hao my mc thit b dng cho b phn,
- Chi ph bt bin chung: nhng chi ph khng th xc nh ring cho tng b phn no, mang tnh cht chung
cho ton b t chc.
VD: chi ph qung co cng ty, khu hao ti sn c nh chung,
- Chi ph bt bin c tnh cht:
+ Tng s khng thay i theo mc hot ng.
+ Mc hao ph nh ph trong 1 n v hot ng: t l nghch vi mc hot ng.
2. Chi ph bin i (Bin ph)
L loi chi ph tng, gim theo s tng, gim ca mc hot ng. Gm:
3

- Chi ph bin i tuyn tnh: chi ph bin i t l vi mc hot ng, quan h chng l quan h tuyn tnh.
VD: chi ph NVL trc tip, chi ph nhn cng trc tip; chi ph GVHB; chi ph bao b ng gi;
- Chi ph bin i cp bc: chi ph khng bin ng lin tc so vi s bin ng lin tc ca mc hot ng.
Mc hot ng t n mt ngng no mi dn ti s thay i chi ph.
VD: chi ph th bo tr my mc thit b
- Chi ph bin i phi tuyn: chi ph khng c s bin i tuyn tnh vi mc hot ng nhng cng khng
bin ng theo cp bc (ng cong)
- Chi ph kh bin c tnh cht:
+ Tng s thay i theo mc hot ng.
+ Mc hao ph bin ph trong 1 n v hot ng: thng khng i.
3. Chi ph hn hp:
Chi ph gm c yu t bt bin v kh bin: mc c bn, th hin tnh bt bin; vt ngng c bn, th
hin tnh kh bin.
VD: Chi ph in thoi.

V. PHN LOI CHI PH NHM MC CH RA QUYT NH:

1. Chi ph thch hp:
L chi ph c thng tin:
- Thng tin chi ph lin quan n hot ng trong tng lai.
- Thng tin chi ph c s khc bit gia phng n ang xem v phng n la chn.
2. Chi ph chnh lch:
L chi ph c phng n ny nhng khng c, hoc ch c mt phn phng n khc.
l cn c quan trng, duy nht ngi qun l la chn phng n hiu qu nht.
3. Chi ph c hi:
L li ch tim tng b mt i do la chn phng n ny thay cho phng n khc.
4. Chi ph chm:
L nhng khon chi ph c chi ra trong qu kh, khng th thay i c. Ngha l phng n c c chn
hay khng th chi ph ny vn xy ra.
Ngoi ra, cn mt s cch phn loi khc:
- Phn loi theo kh nng quy np: (c th vit c hay khng)
- Phn loi theo tnh lin quan: (s rng buc chi ph ny vi chi ph khc)

Phn loi chi

ph
Theo mi
quan h gia
chi ph vi cc
khon mc
trn bo co
ti chnh

Theo chc
nng hot
ng

Chi ph sn
xut

Chi ph ngoi
sn xut

Chi ph sn
phm

Theo kh nng
kim sot

Chi ph thi
k

Theo cch ng
x

Chi ph c
nh

Nhm mc
ch ra quyt
nh

Chi ph bin
i

BO CO KT QU HOT NG KINH DOANH

Bo co kt qu hot ng kinh doanh l bn tm lc cc khon doanh thu, chi ph; trn c s xc nh li
l ca doanh nghip.
Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong K ton ti chnh

1
2
3
4
5
6
7

Doanh thu
Cc khon gim tr
Doanh thu thun
Gi vn hng bn
Li nhun gp
Chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip
Li nhun thun t hot ng kinh doanh

Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong K ton qun tr

1
2
3
4
5

Doanh thu
Bin ph
S d m ph
nh ph
Li nhun thun

CHNG III: Cc phng php xc nh chi ph.

Mc ch xc nh chi ph: nhm bit l chi ph g v mt bao nhiu tin.

I. PHNG PHP XC NH CHI PH THEO CNG VIC:

1. i tng p dng:
Dng cc doanh nghip sn xut theo n t hng, v c nhng c im:
- Cc sn phm (cng vic) khc nhau c v c im v chi ph.
- Hu ht cc chi ph c th xc nh trc tip cho tng sn phm (cng vic)
VD: Cc cng ty ch to ra mt sn phm duy nht (xy dng, qun o,); sn phm c gi tr cao (tu, my
bay,..); sn phm t mua trc khi sn xut
2. Xc nh chi ph:

- Chi ph nguyn vt liu trc tip: xc nh cn c vo Phiu xut kho nguyn liu
Phng php: thc t - ch danh (nhp gi no xut gi )
- Chi ph nhn cng trc tip: xc nh cn c vo Phiu theo di lao ng (bng chm cng, bng tnh lng)
- Chi ph sn xut chung: xc nh theo mc phn b c tnh.
Mt s cn c thng dng phn b chi ph sn xut chung l: tng s thi gian lao ng trc tip, tng s
chi ph nhn cng trc tip, tng s gi my hot ng,
Mc phn b CPSX chung c tnh
NOTE: Khi phn b chi ph sn xut chung
+ Bn N: phn nh chi ph sn xut chung pht sinh thc t.
+ Bn C: phn nh chi ph sn xut chung c phn b u k c tnh.
Nn thng c s chnh lch gia 2 bn.
+ Nu chnh lch nh: a vo TK 632. V trong sn xut th GVHB thng rt ln nn s khng a n thay
i nhiu trong hot ng sn xut kinh doanh.
+ Nu chnh lch ln: a vo cc ti khon: TK 154, TK 155, TK 632 theo t l cc s d trong ti khon ny.
3. Hch ton chi ph:
- Cc ti khon c s dng:
+ TK 621: Chi ph nguyn vt liu trc tip
+ TK 622: Chi ph nhn cng trc tip
+ TK 627: Chi ph sn xut chung
+ TK 152: Nguyn vt liu
+ TK 154: Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
+ TK 155: Thnh phm
+ TK 334: Phi tr ngi lao ng
+ TK 631: Gi thnh sn xut
+ TK 632: Gi vn hng bn
6

- Chi ph nguyn vt liu trc tip:

+ N TK 621
C TK 152
+ N TK 154
C TK 621
- Chi ph nhn cng trc tip:
+ N TK 622
C TK 334
+ N TK 154
C TK 622
- Chi ph sn xut chung:
+ Phn nh phn b CPSX chung c tnh: N TK 154
C TK 627
+ Tp hp phn b CPSX chung thc t: N TK 627
C cc TK lin quan
+ Kt chuyn phn b thiu CPSX chung:
N TK 632
C TK 627
+ Kt chuyn phn b thiu CPSX chung:
N TK 627
C TK 632
+ Phn b chnh lch ln:
N TK 632, 154, 155 C TK 627

II. PHNG PHP XC NH CHI PH THEO QU TRNH SN XUT

1. i tng p dng:
Dng cho cc doanh nghip:
- Ch sn xut mt loi sn phm vi s lng ln, gi tr sn phm nh, kch thc nh.
- Qu trnh sn xut gm nhiu cng on ch bin khc nhau, mi cng on c t chc thnh mt phn
xng.
- Doanh nghip va t chc sn xut, va t chc tiu th trn th trng.
2. Xc nh chi ph:
Tp hp theo tng phn xng sn xut:
- Chi ph ca phn xng u tin: chi ph NVL trc tip, chi ph nhn cng trc tip v chi ph SX chung.
- Chi ph ca phn xng tip theo: chi ph ca phn xng k trc + chi ph pht sinh phn xng .
xc nh chi ph tng phn xng, ta phi xc nh Sn phm tng ng.
SO SNH PHNG PHP CNG VIC V PHNG PHP SN XUT
Phng php xc nh chi ph theo cng
Phng php xc nh chi ph theo qu
vic
trnh sn xut
Ging - S dng h thng ti khon tp hp chi ph.
- Qu trnh tp hp chi ph ging nhau
Khc
- Ch s dng TK 154 tp hp tt c cc
- Mi phn xng s dng ring mt TK
chi ph sn xut d dang ca cc loi cng
154 tp hp chi ph ca tng phn
vic.
xng.
- Cn c xc nh tng chi ph sn xut ca - Cn c xc nh tng chi ph sn xut l
tng cng vic l Phiu chi ph cng vic. Bo co sn xut ca tng phn xng.
Phiu ny khng phn nh chi ph cng vic Bo co ny phn nh chi ph ca cng
khc chuyn sang.
vic khc chuyn sang.
Nh vy:
Nh vy:
Chi ph NVL, nhn cng, sn xut chung
Chi ph NVL, nhn cng, sn xut chung
c a vo sn phm
a vo Chi ph phn xng
Thnh phm Gi vn
3. Sn phm tng ng v xc nh gi thnh tng phn xng:
a. Phng php trung bnh trng:
Sn lng tng ng = Khi lng SP hon thnh trong k + SL SP d dang cui k T l % hon thnh
7

Nhc im: khng tnh n khi lng SP d dang u k.

b. Phng php nhp trc xut trc
Sn lng tng ng = SL SP d dang u k (100% - t l % hon thnh) + SL SP bt u sn xut v
hon thnh trong k + SL SP d dang cui k T l % hon thnh

4. Bo co sn xut:
a. ngha: Bo co sn xut c tc dng
- Th hin dng sn phm v dng chi ph ca qu trnh sn xut.
- Cung cp thng tin chi ph cho bo co ti chnh.
- Gip cc nh qun l kim sot hot ng trong cc phn xng.
- C ngha tng ng Phiu chi ph cng vic.
b. Ni dung
- Phn I: K khai khi lng v xc nh sn lng tng ng.
Xc nh khi lng vt cht i qua phn xng trong k.
Khi lng sn phm phi tha mn phng trnh:
Khi lng sn phm chuyn n = Khi lng sn phm chuyn i
Khi lng sn phm chuyn n = KL SP d dang u k + KL SP a vo sn xut trong k
Khi lng sn phm chuyn i = KL SP hon thnh trong k + KL SP d dang cui k
- Phn II: Tng hp chi ph v xc nh gi thnh.
- Phn III: Cn i chi ph.
Phng trnh cn i chi ph
Chi ph sn phm chuyn n = Chi ph sn phm chuyn i
Chi ph sn phm chuyn n = CP SP d dang u k + CP SX pht sinh trong k
Chi ph sn phm chuyn i = CP chuyn n phn xng sau + CP sn phm d dang cui k

Chng V: PHN B CHI PH CA CC B PHN PHC V V PHN TCH BO

CO B PHN.
I. MT S KHI NIM
1. B phn:
L mt mt hot ng, mt n v, mt phng, nm trong c cu chung ca t chc v cng hot ng v
mc tiu chung ca t chc .
2. Nhm b phn:
Cc b phn trong mt doanh nghip thng c chia lm 2 nhm: Nhm b phn hot ng v nhm b
phn phc v.
- Nhm b phn hot ng: gm nhng n v thc hin mc tiu trng tm ca t chc, trc tip thc hin
cc chc nng ca t chc.
- Nhm b phn phc v: gm nhng n v hot ng khng gn trc tip vi hot ng chc nng, nhng
rt cn thit cho cc hot ng chc nng.
VD: phng k ton, phng marketing,
3. S d m ph v s d b phn
S d m ph b phn = Doanh thu b phn Bin ph b phn.
S d b phn = S d m ph b phn Chi ph bt bin trc tip b phn.
Thu nhp thun ty b phn = S d b phn Chi ph bt bin chung (phn b cho b phn)
II. CC NGUYN TC PHN B CHI PH PHC V
1. La chn tiu thc phn b hp l.
Cc tiu ch la chn tiu thc phn b:
- L ch tiu c s thay i t l thun vi chi ph phc v.
- L mt n v o lng v bit trc.
- Th hin c tnh i din cho cc i tng chu chi ph.
- C ch tiu r rng, d hiu, c th s dng trong thi gian di.
2. Phn b c chi ph phc v ln nhau gia cc b phn phc v:
C 2 phng php:
- Phng php trc tip: Chi ph cc b phn phc v ch phn b cho cc b phn hot ng, khng phn
b cho cc b phn phc v khc.
- Phng php bc thang: Chi ph phc v c phn b theo kiu bc thang, ln lt t b phn c mc
phc v nhiu nht n b phn c mc phc v t nht. Ch khi tin hnh phn b chi ph ca
mt b phn phc v no th khng phn b ngc li cho b phn na.
NOTE:
Chi ph phn b v cn c phn b nn l mc d ton, c tc dng kch thch b phn phc v hot ng
hiu qu v mc phn b cho cc hot ng chc nng s chu nh hng ca mc hot ng thc t ca
cc b phn khc.
Chi ph d ton: l chi ph d tnh cho sn phm c sn xut ra th tn bao nhiu chi ph trn mt u n
v sn phm.
3. Khng s dng tiu thc kh bin hoc doanh thu lm tiu thc phn b:
V chi ph kh bin c s bin ng do ngun pht sinh, cn doanh thu bin ng theo n gi (cng l yu
t thay i thng xuyn), nu dng cc tiu thc ny phn b, s c xu hng cc b phn c doanh s
9

cng cao th phi gnh chu nhiu chi ph hn khng hon ton ng v khng khuyn khch c sn
xut.
4. Ton b chi ph ca cc b phn phc v pht sinh trong k phi c phn b ht cho cc b phn
chc nng.
III. BO CO B PHN:
1. Khi nim:
Bo co b phn l Bo co kt qu kinh doanh lp theo cch ng x ca chi ph, lp cho tng b phn
nhm nh gi hiu qu hot ng ca tng b phn .
2. c im ca bo co b phn:
- Lp theo cch ng x ca chi ph: s d m ph, s d b phn,
- c lp nhiu phm vi, nhiu cp chi tit khc nhau. Bo co b phn cp qun l cng cao, mc
chi tit cng gim dn.
- Ngoi nhng khon chi ph pht sinh b phn, c nhng khon chi ph c phn b cho.
3. Ni dung:
Bo co b phn gm nhng ni dung chnh:
Ch tiu
1. Doanh thu
2. Chi ph kh bin
3. S d m ph (1) (2)
4. nh ph trc tip
5. S d b phn (3) (4)
6. nh ph chung
7. Li nhun thun (5) (6)

Chi ph

10

Chng VI: PHN TCH CHI PH KHI LNG LI NHUN

Phn tch mi quan h Chi ph Khi lng Li nhun c xt trn 4 ni dung ch yu sau:
- S d m ph
- T l s d m ph
- C cu sn phm tiu th v im ha vn
- C cu chi ph v n by kinh doanh

I. MT S KHI NIM
1. S d m ph
S d m ph = Doanh thu Chi ph kh bin
- ngha ca s d m ph: dng b p chi ph bt bin, sau khi b p ht, phn cn li l li nhun.
Cho bit mi quan h gia sn lng v li nhun.
2. T l s d m ph:

T l s d m ph =
- ngha
+ S d m ph thng gy nhm ln trong vic ra quyt nh, v tng rng tng doanh thu ca nhng loi
sn phm c s d m ph ln th li nhun tng ln. T l s d m ph trnh c nhm ln ny.
+ Cho bit mi quan h gia doanh thu v li nhun: Tng cng mt lng doanh thu tt c cc loi sn
phm th ni no c t l s d m ph ln hn th li nhun tng nhiu hn.
3. S d an ton:
S d an ton = Doanh thu t c Doanh thu ha vn.
4. Kt cu chi ph:
Kt cu chi ph l mi quan h t trng ca tng loi chi ph (chi ph bt bin, chi ph kh bin) trong tng s
chi ph.
5. n by kinh doanh:

n by kinh doanh =
- n by kinh doanh > 1
- ngha
+ Cho thy: vi tc tng nh ca doanh thu (hay sn lng bn ra), s to ra mt tc tng ln ca li
nhun.
+ Nhng cng ty c:
t l chi ph bt bin > t l chi ph kh bin
t l s d m ph ln
n by kinh doanh ln
li nhun nhy cm vi doanh thu v sn lng bn ra.
+ Khi doanh nghip c:
11

Sn lng tng ln Doanh thu tng ln Li nhun tng ln

ln n by kinh doanh ngy cng gim.
n by kinh doanh ln nht khi sn lng vt qua im ha vn.

II. PHN TCH IM HA VN

im ha vn l im ti : TNG DOANH THU = TNG CHI PH
1. Xc nh im ha vn:

=
2. Phn tch li nhun

Sn lng ti im li nhun p =

Doanh thu ti im li nhun p =

12