Batnha (I Iv)

NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Laàn löõa chaùnh phaùp phai
h phaùp phai môø,

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Khoaûng thôøi gian giöõa raát nhôø thieän caên.
Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 190 Caùc caên laønh nhoùm, haèng tuøy hyû,
Phöôùc nghieäp söï, nôi yù tu haønh,
190 Tuøy hyû hoài höôùng chuùng sanh,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 1, Thöa Ngaøi nhö theá ? Töôùng thaønh töïu na !...
Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì. 191
Luùc baáy giôø Di Laëc Boà Taùt, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 3,
Baïch Thieän Hieän veà Baùt Nhaõ Kinh, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì.
Boà Taùt ñoái vôùi höõu tình, Luùc baáy giôø Di Laëc Ñaïi Só,
Bao “Coâng Tuyø Hyû” thaønh hình phöôùc duyeân ? Baïch Thieän Hieän baûo chæ phaân chia,
Neáu Boà Taùt ñem truyeàn nghieäp phöôùc, Duyeân sôû cuûa Boà Taùt kia,
Ñeán höõu tình hoài höôùng Boà Ñeà, Khôûi taâm tuøy hyû coù lìa töôùng khoâng ?
Ñem Voâ Sôû Ñaéc quyeàn cô, Thieän Hieän ñaùp neáu khoâng laáy töôùng 4,
Ñöôïc bao tuøy hyû nöông nhôø ñöùc coâng ? Boà Taùt kia hoài höôùng tieän phöông,
Thieän Hieän ñaùp : mong Ngaøi nghe roõ 2, Roài gieo duyeân khaép khoâng löôøng,
Taâm hoài höôùng coù khaép möôøi phöông, Tuøy hyû hoài höôùng chieâu chöông Boà Ñeà.
Voâ bieân voâ soá khoâng löôøng, Thöa Ñaïi Só ! duyeân, sôû khoâng, coù 5,
Raát nhieàu theá giôùi töïa nöông sôùm chieàu. Taâm hoài höôùng ñaây ñoù cuõng khoâng,
Moãi theá giôùi nhieàu Phaät nhaäp dieät, Thieän caên cuõng vaäy sao mong ...
Sô phaùt taâm vieân maõn Boà ñeà, Chaùnh Ñaúng ...muoân phaùp ...trong voøng thöïc thi.
1 2
Luùc baáy giôø Di Laëc thöa hoûi 6, Boà Taùt chaúng khôûi töôûng ra,
Neáu Boà Taùt gioûi saùu Maät Ña, Phaät ñeán ñeä töû ... haèng haø chuùng sanh.
Töøng cuùng voâ löôïng Phaät Ñaø, Bieát roõ raønh : taän dieät ly bieán 11,
Ñeàu chaúng laáy töôùng ... haèng haø hyû taâm. Chaúng naêng sôû tuøy hyû dieãn ñaâu,
7
Laïi vaày nöõa, ñöôïc taâm baát thoái , Boà Taùt troïn haún phaùp maàu,
Thieän tri thöùc theo doõi ñeâm ngaøy, Voâ Thöôïng Tuøy Hyû ñöùng ñaàu hoaèng khai.
12
Muoân phaùp ... saùng toû hieän baøy, Laïi vaày nöõa, Ñaïi Só quan saùt ,
Chaúng queân ... e sôï ... cheâ hay nghi ngôø. Neáu Boà Taùt tu phöôùc nghieäp roài,
8
Thieän Hieän ñaùp oâng chôù lo nghó , Chaân chính bieát lìa saéc ... thoâi,
Boà Taùt ñem tuøy hyû taâm laønh, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khoâng ngoaøi yù treân.
13
Roài naêng ñoái vôùi chuùng sanh, Laïi vaày nöõa, neân bieát Boà Taùt ,
Hoài höôùng heát thaûy troïn thaønh saâu xa ... Hoïc Baùt Nhaõ coù caùc tieän phöông,
192 Tuy chaúng laáy töôùng xieån döông,
9
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Cuõng chaúng lìa Baùt Nhaõ thöôøng coâng naêng.
Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì. Ví nhö coù thöùc aên thöôïng haïng 14,
Luùc baáy giôø Di Laëc hoûi roõ, Tuy höông saéc myõ maõn thôm ngon,
Ngaøi Thieän Hieän saùng toû chæ baøy, Maø trong ñoäc döôïc vaãn coøn,
Nieäm bao coâng ñöùc ñuû ñaày ? Ngöôøi ngu trí caïn haân hoan aên maø ...
Chaúng ñoïa ñieân ñaûo taâm naày saùng trong ? 193
10 15
Thieän Hieän ñaùp : OÂng nghe cho kyõ , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Phaåm Hoài Höôùng Tuøy Hyû Maät Ña, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa tö nghì.
3 4
Laïi vaày nöõa, Di Laëc Boà Taùt, Bieán Tònh cuøng vôùi chuùng Tònh Thieân,
Neáu coù ngöôøi tu Baùt Nhaõ Kinh, Cuøng trôøi Quaûng Quaû suoát xuyeân,
Thaät bieát vaïn phaùp muoân hình, Trôøi Saéc cöùu caùnh khaép mieàn hoaèng khai.
Duïc, Saéc, Voâ saéc giöõ gìn ñaâu ra ! Moãi coõi Trôøi laïi coù voâ soá,
Mình cuõng chaúng ñoïa nôi ba coõi, Traêm ngaøn öùc chuùng hoä nieäm nhau,
Thôøi chaúng goïi : quaù, hieän, vò lai, Ñoàng thanh caát tieáng cuùi ñaàu,
Chaúng töôùng, sôû ñaéc taïm khai, Theá Toân hieám coù ñaïo maàu Ba La.
Tuøy Hyû Hoài Höôùng muoân loaøi chöùa chan. 194
17
Vì sao vaäy ? Vì caùc phaùp thaûy, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Töï taùnh chaúng sanh naûy maø ra, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa dieäu huyeàn.
Ngöôøi tu Baùt Nhaõ Maät Ña, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät,
Phaùp Voâ sôû höõu môùi laø suoát xuyeân. Noùi ngaàn naøo Baùt Nhaõ Maät Ña,
Baáy giôø boán Thieân Vöông cuøng döï 16, Tuøy Hyû Hoài Höôùng saâu xa,
Vôùi hai vaïn Thieân Töû vui möøng, Toái, Thaéng, Toân, Dieäu cuøng laø suoát xuyeân.
Ngaøi Thieân Ñeá Thích ngôïi xöng, Phaät daïy baûo Thieän Hieän laõnh hoäi 18,
Toâ Daï Ma Thieân khoâng ngöøng vui la. Coù ngöôøi naøo khaép ñoái ba ñôøi,
Coù San Ñoå Söû Ña Thieân Töôùng, Möôøi phöông theá giôùi nôi nôi,
Thieän Bieán Hoùa Thieân Vöông ñuû ñaày, Nhö Lai, Ñoäc Giaùc, trôøi ngöôøi thieän caên.
Ngaøi Toái Töï Taïi trong naøy, Chaúng khoe khinh, cuõng chaúng laáy boû,
Ñaïi Phaïm Thieân Giôùi toû baøy nghieâm trang. Chaúng höõu sôû, voâ sôû ñaéc thoâi,
Cöïc Quang Tònh - Quang Thieân Ñaïi chuùng, Maø phaùp voâ sanh dieät roài,
5 6
Voâ nhieãm voâ tònh ... saùng soi muoân mieàn ... NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû 19, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Thieän nam töû cuøng caû nöõ nhaân, Phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 195
Nhö Lai ñoái caû xa gaàn,
Nieát Baøn - Chaùnh phaùp laàn laàn hoaïi baêng. 195
20
Thôøi gian giöõa haèng sa Phaät phaùp , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 23
,
Hoaëc Coâng ñöùc dung naïp Thaùnh Hieàn, Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa hoøa haøi.
Hoaëc : thí, giôùi taùnh suoát xuyeân, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi hoûi,
Tuøy Hyû Hoài Höôùng - ñaûo ñieân phai môø. Baùt Nhaõ Kinh Phaät noùi saùng ngôøi,
21
Vì sao vaäy ? Naêng sôû Tuøy Hyû , Thanh tònh roát raùo muoân nôi,
Naêng sôû Hoài Höôùng yù khoâng roài, Khaâm phuïng kính leã ngöôøi trôøi quy y ...
Sanh dieät chaúng coù vaäy thoâi, Baïch Theá Toân ! Vì khoâng nhieãm ñaém,
Boà Taùt troïn haún phaåm ngoâi Boà Ñeà. Laïi xa lìa taêm toái khoå ñau,
22
Laïi vaày nöõa noùi veà coâng ñöùc , Roài truï phaåm baäc nhieäm maàu,
Phaùt Ñaïi Thöøa taâm löïc hieän ra, Chuùng con tu Baùt Nhaõ caàu ra sao ?
Voâ töôùng, voâ sôû ñaéc maø, Phaät daïy baûo : Xaù Lôïi löu yù 24,
Phöông tieän kheùo leùo Phaät Ñaø döïng xaây ... Nhaát Thieát Trí, Töôùng Trí ... töø ñaây,
Ñaø La Ni ñöôïc ñuû ñaày,
Moân Tam Ma Ñòa hieän baøy suoát xuyeân ...
25
Vöøa luùc aáy, Thieân Ñeá Thích nghó ,
Xaù Lôïi Töû, vì nhaân duyeân naøo,
7
8
Maø laïi baïch Phaät baûo trao ? Phaät giaûng giaûi hay thay Lôïi Töû,
Lôïi Töû bieát ñöôïc taâm giao caûm truyeàn ! Chaúng hieäp cuøng, gìn giöõ tieän phöông.
Kieàu Thi Ca ! nguyeän vaøo Baùt Nhaõ, Nhö vaäy seõ ñöôïc toû töôøng,
Ñeå nhieáp thoï vaø caû tieän phöông, Phaùp Voâ sôû höõu, muoân ñöôøng Ba La.
Roài ñem coâng ñöùc caân löôøng, 197
28
Tuøy Hyû Hoài Höôùng chieâu chöông Boà Ñeà ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
26
Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi baïch Phaät , Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Sao Boà Taùt daãn phaùt Maät Ña ? Xaù Lôïi Töû, baáy giôø hoûi khaù,
Phaät raèng : phaûi thaáy saâu xa : Boà Taùt vôùi Baùt Nhaõ saâu cao,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc, Saéc maø laøm chi ? Nhaõn giôùi ... lôùn nhoû theá naøo ?
Saéc ... voán laø Voâ chæ, Voâ taùc ..., Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy !
Voâ dieät sanh ... daãn phaùt töïu thaønh, Hay chaúng laøm chaúng baøy chi caû,
Cho ñeán muoân phaùp hieän haønh, Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña,
Boà Taùt daãn phaùt tònh thanh haèng haø ... Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ...
196 Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ...
27
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , 198
29
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa raïng ngôøi. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi baïch Phaät : Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Ba La Maät daãn phaùt theá naøo ? Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät,
Hoøa hieäp caùc phaùp ra sao ? Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao,
Hay chaúng hoøa hieäp ? Phaät trao chæ baøy ... Khôûi töôûng ... lôùn nhoû theá naøo ?
9 10
Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy ! Khôûi töôûng lôùn nhoû theá naøo,
Hay chaúng laøm chaúng baøy chi caû, Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy !
Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña, Hay cuõng laøm chæ baøy taát caû,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ... Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña,
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ... Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ...
30
32
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät, Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao, Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät,
Khôûi töôûng ... lôùn nhoû theá naøo ? Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao,
Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy ! Khôûi töôûng lôùn nhoû theá naøo,
Hay cuõng laøm chaúng baøy taát caû, Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy !
Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña, Hay chaúng laøm maø baøy taát caû,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ... Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña,
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ... Cho ñeán muoân phaùp haèng haø,
31
33
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät, Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao, Xaù Lôïi Töû, baáy giôø thöa thaät,
11 12
Coù Boà Taùt ñöôïc Phaät baûo trao, Xaù Lôïi Töû, baáy giôø baïch Phaät,
Khôûi töôûng lôùn nhoû theá naøo ? Döï Löu höôùng quaû thaät voâ sanh,
Nhoùm, tan, roäng, heïp ra sao trong naøy ! Cho neân Baùt Nhaõ ñoàng haønh,
Hay chaúng laøm chaúng baøy gì caû, Nhaãn ñeán muoân phaùp roõ raønh vieân dung.
Ñöôïc heát thaûy Baùt Nhaõ Maät Ña, Baïch Theá Toân ! Phaùp cuøng Baùt Nhaõ,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø, Tuy hai phaàn chaúng khaù lìa nhau,
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø thaêng hoa ... Nhö trong naêng sôû tröôùc sau,
203 Bôûi naêng coù sôû laâu mau thoâi maø ...
34
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø.
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Xaù Lôïi Töû, baáy giôø baïch Phaät,
Boá Thí ... Ba La Maät voâ sanh, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Cho neân Baùt Nhaõ ñoàng haønh, Phaåm Cheâ Baùt Nhaõ, thöù 205
Nhaãn ñeán muoân phaùp ... roõ raønh vieân dung.

Baïch Theá Toân ! Phaùp cuøng Baùt Nhaõ, 205
36
Tuy hai phaàn chaúng khaù lìa nhau, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña ,
Nhö trong naêng sôû tröôùc sau, Phaåm Cheâ Baùt Nhaõ saâu xa raïng ngôøi.
Bôûi naêng coù sôû laâu mau thoâi maø ... Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi baïch Phaät,
Neáu Boà Taùt ñoái Maät Ba La,
204 Cho raèng Baùt Nhaõ saâu xa,
35
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Roài thöôøng tin hieåu thaät laø hieám thay !
Khen Baùt Nhaõ phaåm saâu xa voâ bôø. 14
13
Baïch Theá Toân ! Vò naøy phaùt thuù, Coù Boà Taùt goïi sô phaùt taâm,
Chaùnh Ñaúng Giaùc sao ñuû thôøi gian ? Sieâng tu Baùt Nhaõ thaäm thaâm,
Gaàn guõi cuùng Phaät deã daøng, Phöông tieän kheùo leùo, giuùp ngaàm muoân nôi.
Saùu Ba La Maät - luaän baøn Maät Ña ? Moät coõi Phaät tôùi moät coõi Phaät,
37
Phaät daïy baûo Xaù Lôïi nghe roõ , Naêng cuùng döôøng tu Maät Ba La,
Neáu Boà Taùt saùng toû Maät Ña, Nhò Thöøa phieàn naõo lìa xa,
Chìm cheát trong hoäi Phaät Ñaø, Khoûi thoï thai meï, phieàn haø tieâu tan,
Cuûa möôøi phöông giôùi, môùi qua coõi naøy. Laïi noùi ngöôøi huûy baùng Chaùnh phaùp,
Laïi thöôøng hay guõi gaàn chö Phaät, Töï nôi mình chaø ñaïp laáy mình,
Daâng cuùng döôøng taát caû loøng thaønh, Ngu si meâ muoäi ngaïo khinh,
Voâ töôùng, voâ nhò, voâ sanh, Traûi traêm ngaøn kieáp cöïc hình khoå ñau.
Voâ sôû ñaéc nöõa roài haønh Maät Ña. Thieän Hieän phaûi mau mau thaáy roõ 41,
38
Phaät daïy baûo : Baùt Nhaõ laø vaäy , Cheâ Baùt Nhaõ coù boán nhaân treân,
Khoâng coù ngöôøi naêng thaáy naêng nghe, Tu haønh Baùt Nhaõ laøm neàn,
Chaúng phaûi sôû thaáy sôû nghe, Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc vöõng beàn ñaïo taâm ...
Vì taát caû phaùp meâ môø bieán thieân ...
Luùc baáy giôø Thieän Hieän thöa tieáp 39,

Caùc Boà Taùt muoán bieát ra sao ?
Doàn chöùa coâng haïnh chöøng naøo ?
Môùi tu hoïc ñöôïc daït daøo thaâm uyeân ?
Phaät khuyeân baûo : Vieäc naøy maø noùi 40, 16
15
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Chaúng buoäc chaúng môû thöïc thi,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Taùnh voâ sôû höõu, töï trì Taùnh xöa.
Phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 206 Laïi vaày nöõa khoaûng giöõa cuûa saéc 46,
Khoaûng giöõa muoân phaùp chaéc chaén gì ?
206 Chaúng buoäc chaúng môû thöïc thi,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 42
, Taùnh voâ sôû höõu, töï trì taùnh chung.
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Phaät - Theá Toân cuõng chaúng buoäc môû,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät, Giöõa, tröôùc, sau ba thuôû laøm gì ?
Keû chaúng sieâng tinh taán tu haønh, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì,
Chöa ñöôïc troàng ñuû caên laønh, Taùnh voâ sôû höõu, töï trì taùnh ta ...
Neân vôùi Baùt Nhaõ taâm sanh muoän phieàn ? 207
Phaät daïy baûo Thieän Hieän ghi nhôù 43 : Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 47,
Saéc ... chaúng phaûi buoäc môû ñaâu maø, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Vì taùnh voâ sôû gaàn xa, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät :
Cuõng laø töï taùnh saéc hoøa muoân phöông. Coù caùc vò Boå Ñaëc Giaø La,
Laïi vaày nöõa khoaûng tröôùc cuûa saéc 44, Chaúng sieâng tu nieäm lô laø,
Khoaûng tröôùc muoân phaùp chaéc chaén gì ? Ñoái vôùi Baùt Nhaõ Maät Ña sao haønh ?
Chaúng buoäc chaúng môû thöïc thi, Phaät daïy baûo laõnh hoäi cho roõ 48,
Taùnh voâ sôû höõu, töï trì taùnh mau. Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
45
Laïi vaày nöõa khoaûng sau cuûa saéc , Vì saéc thanh tònh saùng soi,
Khoaûng sau muoân phaùp chaéc chaén gì ? Töùc quaû thanh tònh khoâng ngoaøi yù ñaây.
17 18
Vì sao vaäy, vì saéc cuøng quaû, Töùc Saéc xöù tònh khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, ngaõ tònh cuøng quaû,
Vì khoâng rieâng döùt bieät sai, Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khoâng ngoaøi Ba La ... Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
208 Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
49
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 51,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài, Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Naêm nhaõn thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc quaû thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì ngaõ thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Naêm nhaõn cuøng quaû, Ñòa giôùi ... thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 50, 211
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn 52.
Vì Ngaõ thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
19 20
Vì ngaõ thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Noäi khoâng ... thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì ngaõ thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, ngaõ tònh cuøng quaû, Nhaát thieát trí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì ngaõ thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Boán nieäm truï tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì ngaõ thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, ngaõ tònh cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
54
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ : Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
21 22
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 217

Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 58,
Maïng giaû thanh tònh saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc Boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, maïng giaû cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì yù sanh tònh khoâng thoâi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, yù sanh cuøng quaû,
216 Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 57, Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
Döôõng Duïc giaû tònh saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Döôõng duïc cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Taùc giaû tònh saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc Thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Taùc giaû cuøng quaû,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
23 24
60
Tri giaû thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Sanh giaû thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tri giaû cuøng quaû, Töùc Boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Sanh giaû cuøng quaû,
Höõu tình thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Só phu thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Höõu tình cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Só phu cuøng quaû,
25 26
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thoï giaû cuøng quaû,
Vì YÙ sanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Kieán giaû tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, YÙ sanh cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Kieán giaû cuøng quaû,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
224 226
65
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 67,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Vì Thoï giaû tònh saùng soi, Vì Saân thanh tònh saùng soi,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. 28
27
Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Saéc thanh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Saân tònh cuøng quaû, Töùc Thoï thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Saéc tònh cuøng quaû,
Vì Tham thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Baùt Nhaõ tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tham tònh cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Baùt Nhaõ cuøng quaû,
69
29 30
Tinh taán thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Noäi khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tinh taán cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Noäi khoâng cuøng quaû,
Tònh giôùi thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Noäi ngoaïi khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Tònh giôùi cuøng quaû, Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Noäi ngoaïi cuøng quaû,
73
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
31 32
Ñaïi khoâng thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ teá khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñaïi khoâng cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ teá cuøng quaû,
76
Höõu vi khoâng tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc boán nieäm tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Bieán Dò Khoâng saùng soi,
Vì sao vaäy, Höõu vi cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ Bieán cuøng quaû,
33 34
Töï töôùng khoâng tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc noäi khoâng tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Taùnh khoâng tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Töï töôùng cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ Taùnh cuøng quaû,
80
Vì Nhaát Thieát phaùp saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Khoå Thaùnh Ñeá, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Taùnh Töï Taùnh saùng soi,
Vì sao vaäy, Nhaát Thieát cuøng quaû, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
35 36
Vì sao vaäy, Töï Taùnh cuøng quaû, Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Baát hö cuøng quaû,
Vì Phaùp giôùi tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Chôn Nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Ly sanh taùnh tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Phaùp giôùi cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Ly sanh cuøng quaû,
84
Baát hö voïng taùnh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
37 38
Vì Phaùp truï tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Khoå Thaùnh Ñeá saùng soi,
Vì sao vaäy, Phaùp truï cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Khoå Ñeá cuøng quaû,
87
Hö khoâng giôùi tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Dieät Thaùnh Ñeá saùng soi,
Vì sao vaäy, Hö khoâng cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Dieät Ñeá cuøng quaû,
88
39 40

Vì Boán Tónh Löï saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Boán löï cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Taùm Thaéng Xöù saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Taùm xöù cuøng quaû,
91
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Boán voâ saéc ñònh saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Saéc ñònh cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Möôøi Bieán xöù tònh saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc Boán löï tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Möôøi xöù cuøng quaû,
41 42
Vì Boán Chaùnh Ñoaïn saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc khoâng giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Taùm Thaùnh Ñaïo saùng soi,
Vì sao vaäy, Boán Chaùnh cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Taùm Ñaïo cuøng quaû,
95
Naêm löïc thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ Töôùng giaûi thoaùt saùng soi,
Vì sao vaäy, Naêm löïc cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Voâ töôùng cuøng quaû,
43 44
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Saùu thoâng cuøng quaû,
98
Boà Taùt Thaäp Ñòa saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Voâ sôû boán uùy saùng soi,
Vì sao vaäy, Thaäp Ñòa cuøng quaû, Töùc Chôn nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Boán uùy cuøng quaû,
99
Thaàn thoâng saùu pheùp saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Ñaïi Töø thanh tònh saùng soi,
45 46
Töùc Chôn nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Möôøi taùm phaùp Phaät saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñaïi Töø cuøng quaû, Töùc Döï Löu tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thaäp Ñòa cuøng quaû,
102
Ñaïi Hyû thanh tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñaïi Hyû cuøng quaû, Töùc saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thieát Trí cuøng quaû,
103
47 48
Vì Töôùng trí tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Lai tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Töôùng Trí cuøng quaû, Töùc Nhó giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Nhaát Lai cuøng quaû,
106
Tam Ma Ñòa moân saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Nhó giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. A La Haùn tònh saùng soi,
Vì sao vaäy, Ñòa moân cuøng quaû, Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, La Haùn cuøng quaû,
107
49 50
109
Haïnh Boà Taùt tònh saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Boà Taùt cuøng quaû, Töùc Thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
110
Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc YÙ giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát Thieát Trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc saéc xöù tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
51 52
113
Vì Nhaát thieát trí saùng soi, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Töùc Noäi khoâng tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû,
Töùc Noäi ngoaïi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Ñòa giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
53 54
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
117
Töùc Naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc saéc, Töï töôùng, khoâng ngoaøi yù ñaây.
55 56
Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
121
Töùc Thieät giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Ñòa giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
57 58

Vì Nhaát thieát trí saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc Boá thí tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Töùc boán Tónh löï, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 125, Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai,
Vì Nhaát thieát trí saùng soi, Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Töùc Noäi khoâng tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Khoâng rieâng khoâng döùt bieät sai, Baát tö nghì giôùi, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ... Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû,
59 60
128
Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc naêm nhaõn tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, boán löôïng cuøng quaû,
Töùc Ñaïo Thaùnh Ñeá, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
61 62
132
Töùc möôøi bieán xöù, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Thaân giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, naêm caên cuøng quaû,
Töùc Nhaõn giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
63 64
Töùc baûy Ñaúng giaùc, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, boá thí cuøng quaû, Voâ nguyeän giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Ñòa giôùi cuøng quaû,
Töùc khoâng giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Noäi khoâng cuøng quaû, Töùc Voâ minh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, naêm nhaõn cuøng quaû,
137
65 66
Töùc Chôn nhö tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Phaät löïc cuøng quaû, Töùc Taùm giaûi thoaùt, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Ñaïi bi cuøng quaû,
Töùc Khoå Thaùnh Ñeá, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Voâ ngaïi cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Phaùp Phaät cuøng quaû,
141
67 68
143
Taùnh haèng truï xaû, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, saéc tònh cuøng quaû, Töùc Saéc thanh tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, La Ni cuøng quaû,
Ñaø La Ni tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây. Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Vì sao vaäy, Thieát trí cuøng quaû, Töùc Tyû giôùi tònh, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Thanh tònh maø taát caû khoâng hai, Vì sao vaäy, Döï Löu cuøng quaû,
69 70
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 147,
Khoù Tin Hieåu phaåm saâu xa dieäu huyeàn. NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,

Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Töùc Boán Tónh löï, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì sao vaäy, Baát Hoaøn cuøng quaû,

Cho ñeán muoân phaùp hoøa haøi thaêng hoa ...
307
Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,
Vôùi Baùt Nhaõ laø khoù tin roài,
Vì Nhaát thieát trí saùng soi,
Töùc Haïnh Boà Taùt, khoâng ngoaøi yù ñaây.
Vì sao vaäy, Saéc tònh cuøng quaû, 72
71
PHAÀN CHUÙ THÍCH : giöõa coù bao nhieâu saùu Ba La Maät Ña töông öng
1- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 190. thieän caên, vaø voâ löôïng Phaät Phaùp töông öng
thieän caên hoaëc v.v... vaø v.v... cho ñeán Ñoäc Giaùc Boà
- Baáy giôø, Di Laëc Boà Taùt baïch Thöôïng Toïa Thieän
Ñeà ñöôïc vaøo Boà Taùt chaùnh taùnh ly sanh. Bao
Hieän raèng : Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt ñoái höõu tình,
nhieâu taát caû thieän caên nhö theá, cuøng caùc höõu
coù bao coâng ñöùc tuøy hyû caâu haønh caùc phöôùc
tình, ñoàng chung daãn phaùp Voâ thöôïng Boà Ñeà. Sôû
nghieäp söï. Neáu ñem phöôùc nghieäp söï ñaây cuøng
khôûi tuøy hyû hoài höôùng nhö theá, ñoái bao sôû khôûi
taát caû höõu tình ñoàng chung hoài höôùng Voâ Thöôïng
caùc phöôùc nghieäp söï laø toái laø thaéng, laø toân laø cao
Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà, ñem Voâ sôû ñaéc laøm phöông
v.v... Thöa Di Laëc, nôi yù hieåu sao ? Boà Taùt kia
tieän vaäy. Hoaëc caùc höõu tình tuøy hyû hoài höôùng caùc
duyeân söï nhö theá, khôûi taâm tuøy hyû hoài höôùng laø
phöôùc nghieäp söï, hoaëc caùc dò sanh, Thanh Vaên,
coù sôû duyeân söï nhö theá, nhöõng Boà Taùt kia, choã
Ñoäc Giaùc caùc phöôùc nghieäp söï; Choã goïi thí taùnh,
laáy töôùng chaêng ?
giôùi taùnh, tu taùnh ba phöôùc nghieäp söï. Hoaëc boán
nieäm truï, boán chaùnh ñoaïn v.v... caùc nghieäp söï. Boà 3- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 191.
Taùt naøy coù bao tuøy hyû hoài höôùng coâng ñöùc, ñoái - Khi aáy Di Laëc Boà Taùt baïch Thöôïng Toïa Thieän
caùc phöôùc nghieäp söï cuûa dò sanh, Thanh Vaên, Ñoäc Hieän raèng : Boà Taùt Ma Ha Taùt kia, duyeân söï nhö
Giaùc kia, laø toái laø thaéng, laø toân laø cao, laø dieäu laø theá khôûi taâm tuøy hyû hoài höôùng thaät khoâng coù sôû
vi dieäu v.v... Vì chæ khieán mình töï taïi an vui, vì töï duyeân söï nhö theá, nhö Boà Taùt kia choã laáy töôùng.
ñieàu phuïc, töï vaéng laëng, töï Nieát Baøn. 4- Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Neáu khoâng coù sôû
2- Thieän Hieän Toân giaû baïch Di Laëc Boà Taùt Ma Ha duyeân söï nhö choã laáy töôùng aáy, Boà Taùt kia taâm
Taùt raèng : Boà Taùt naøy, taâm tuøy hyû hoài höôùng khaép tuøy hyû hoài höôùng, ñem laáy töôùng laøm phöông
duyeân möôøi phöông voâ soá voâ löôïng voâ bieân theá tieän, khaép duyeân möôøi phöông voâ soá voâ bieân theá
giôùi, moãi moãi theá giôùi voâ löôïng caùc Ñöùc Phaät ñaõ giôùi, moãi moãi theá giôùi, voâ soá voâ bieân caùc Ñöùc Phaät
Nieát Baøn, töø sô phaùt taâm cho ñeán ñöôïc Chaùnh vaøo Nieát Baøn, töø sô phaùt taâm cho ñeán chaùnh phaùp
Ñaúng, laàn löõa nhö theá, sau khi vaøo Voâ y baùt Nieát dieät taän coù bao thieän caên, taát caû nhoùm hôïp hieän
Baøn cho ñeán chaùnh phaùp dieät taän, ôû thôøi gian tieàn tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà.
73 74
5- Sôû khôûi tuøy hyû hoài höôùng nhö theá, ñaâu chaúng keû kia ñöôïc thieän tri thöùc nhieáp thoï, neân roäng
phaûi ñieân ñaûo ? Nhö ñoái voâ thöôøng goïi thöôøng laø bieän noùi Baùt Nhaõ, tinh tieán, tónh löï, an nhaãn, tònh
töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, thaáy ñieân ñaûo ... giôùi, boá thí Ba La Maät Ña ... cho ñeán caùc phaùp noäi
cho ñeán laïc phi laïc, ngaõ voâ ngaõ, tònh baát tònh ñeàu khoâng ... ngoaïi khoâng v.v... cho ñeán khoå, taäp, dieät,
nhö vaäy - Thöa Ñaïi Só (Di Laëc Boà Taùt) ! nhö sôû ñaïo thaùnh ñeá ... cho ñeán Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà
duyeân söï thaät khoâng coù sôû höõu, taâm tuøy hyû hoài Taùt Voâ thöôïng Boà Ñeà ... naêng thoï trì troïn chaúng
höôùng cuõng nhö vaäy, caùc thieän caên thaûy nhö vaäy; boû queân, taâm chaúng kinh nghi, chaúng e sôï, chaúng
Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà cuõng nhö vaäy; Saéc huûy baùng vaäy.
thanh höông vò xuùc phaùp cuõng nhö vaäy v.v... cho 8- Thieän Hieän baïch vôùi Di Laëc Ñaïi Só : Boà Taùt neân
ñeán caùc quaû vò Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Ñaïi Thöøa ñem tuøy hyû caâu haønh caùc phöôùc nghieäp söï nhö
cuõng nhö vaäy - AÁy nhöõng gì laø sôû duyeân, nhöõng gì theá, hoài höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà, nghóa laø sôû
laø söï, nhöõng gì laø taâm tuøy hyû hoài höôùng, nhöõng gì duïng taâm tuøy hyû hoài höôùng, sôû duïng taâm ñaây taän
laø caùc thieän caên ñaây, nhöõng gì laø Voâ thöôïng Boà dieät ly bieán, sôû duyeân söï ñaây vaø caùc thieän caên
Ñeà, maø Boà Taùt kia duyeân söï nhö theá, khôûi taâm cuõng ñeàu nhö taâm taän dieät ly bieán, trong ñaây
tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà ? nhöõng gì laø sôû duïng taâm, laïi laáy nhöõng gì laøm sôû
6- Di Laëc Boà Taùt noùi : Neáu Boà Taùt laâu tu haønh saùu duyeân söï vaø caùc thieän caên maø noùi tuøy hyû hoài
Ba La Maät Ña, ñaõ töøng cuùng döôøng voâ löôïng chö höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà - Taâm naøy ñoái taâm leõ
Phaät, ñôøi tröôùc troàng thieän caên, laâu phaùt ñaïi chaúng neân coù tuøy hyû hoài höôùng, vì khoâng coù hai
nguyeän, ñöôïc caùc baïn laønh nhieáp thoï, kheùo hoïc taâm khôûi leân cuøng luùc vaäy, taâm cuõng chaúng khaù
nghóa caùc phaùp töï töôùng khoâng, Boà Taùt naøy naêng tuøy hyû hoài höôùng taâm töï taùnh vaäy.
ñoái taâm sôû duyeân söï, tuøy hyû hoài höôùng caùc thieän 9- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù 192.
caên thaûy, Voâ thöôïng Boà Ñeà vaø taát caû phaùp ñeàu - Luùc baáy giôø Di Laëc hoûi Thieän Hieän Toân giaû : Taân
chaúng laáy töôùng, maø naêng phaùt khôûi tuøy hyû hoài hoïc Ñaïi Thöøa Boà Taùt neáu nieäm bao nhieâu coâng
höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà. ñöùc cuûa chö Phaät vaø chuùng ñeä töû cuøng laø ngöôøi
7- Di Laëc noùi tieáp : Neáu taâm baát thoái chuyeån, laø trôøi thaûy - choã troàng thieän caên taát caû nhö theá
75 nhoùm hoïp xöng löôøng, hieän tieàn phaùt khôûi,
76
so caùc thieän caên khaùc, taâm tuøy hyû laø toái, laø thaéng, thaáu taâm naêng hoài höôùng, phaùp taùnh cuõng vaäy,,
laø toân, laø cao dieäu vi dieäu, laø thöôïng voâ thöôïng, chaúng phaûi naêng hoài höôùng vaø chính roõ thaáu
voâ ñaúng voâ ñaúng ñaúng, laïi ñem tuøy hyû caâu haønh phaùp sôû hoài höôùng, taùnh kia cuõng vaäy, chaúng
caùc phöôùc nghieäp söï nhö theá, cuøng caùc höõu tình phaûi sôû hoài höôùng; Neáu coù naêng y ñaõ noùi nhö theá,
thaûy ñeàu ñoàng chung hoài höôùng Voâ thöôïng tuøy hyû hoài höôùng laø chaùnh chaúng phaûi taø, Boà Taùt
Chaùnh ñaúng Boà Ñeà, Boà Taùt naøy vì sao chaúng ñoïa ñeàu neân duøng tuøy hyû hoài höôùng nhö theá.
töôûng ñieân ñaûo, taâm ñieân ñaûo, kieán ñieân ñaûo ? 12- Laïi vaày nöõa, thöa Ñaïi só ! Neáu Boà Taùt tu caùc
10- Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Thöa Ñaïi Só ! Neáu phöôùc nghieäp söï, chính bieát lìa saéc, lìa thoï töôûng
Boà Taùt ñoái choã nieäm bao nhieâu coâng ñöùc Phaät vaø haønh thöùc; chính bieát lìa nhaõn xöù, tyû thieät thaân yù
chuùng ñeä töû chaúng khôûi töôûng chö Phaät vaø chuùng xöù; chính bieát lìa muoân phaùp v.v... cho ñeán chính
ñeä töû; ñoái choã troàng thieän caên ngöôøi trôøi thaûy, bieát Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà, töï taùnh xa lìa Phaät
chaúng khôûi töôûng thieän caên ngöôøi trôøi thaûy; ñoái Voâ thöôïng Boà Ñeà; Boà Taùt naøy tu haønh ly taùnh Baùt
choã phaùt khôûi taâm tuøy hyû hoài höôùng Voâ Thöôïng Nhaõ nhö theá, môùi naêng chaùnh tuøy hyû hoài höôùng
Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà, cuõng laïi chaúng khôûi taâm Boà Voâ thöôïng Boà Ñeà.
Ñeà; laø bieát Boà Taùt naøy choã khôûi tuøy hyû hoài höôùng 13- Di Laëc hoûi Thieän Hieän : Vì sao Boà Taùt ñoái caùc
khoâng töôûng ñieân ñaûo, khoâng taâm ñieân ñaûo, thieän caên coâng ñöùc cuûa Phaät vaø chuùng ñeä töû, tuøy
khoâng kieán ñieân ñaûo - ngöôïc laïi neáu Boà Taùt naøy hyû caâu haønh phöôùc nghieäp söï thaûy ñeàu chaúng laáy
laáy thieän caên ngöôøi trôøi, laáy choã khôûi taâm tuøy hyû töôùng, maø naêng tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà
hoài höôùng laø coù töôûng ñieân ñaûo, coù taâm ñieân ñaûo, Ñeà - Thieän Hieän ñaùp : Neân bieát trong sôû hoïc Baùt
coù kieán ñieân ñaûo. Nhaõ cuûa Boà Taùt coù phöông tieän kheùo leùo nhö theá
11- Laïi vaày nöõa. Neáu Boà Taùt ñem taâm tuøy hyû nhö thaûy, tuy chaúng laáy töôùng maø laøm thaønh vieäc,
theá, nieäm taát caû coâng ñöùc thieän caên cuûa Phaät vaø chaúng phaûi lìa Baùt Nhaõ maø coù naêng phaùt khôûi tuøy
chuùng ñeä töû, chính bieát taâm ñaây taän dieät ly bieán, hyû caâu haønh caùc phöôùc nghieäp söï, hoài höôùng Voâ
chaúng phaûi naêng tuøy hyû, chính bieát taùnh phaùp kia thöôïng Chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
cuõng vaäy, chaúng phaûi sôû tuøy hyû - Laïi chính roõ 14- Boà Taùt muoán ñoái coâng ñöùc thieän caên cuûa chö
77 Phaät vaø chuùng ñeä töû, chính khôûi tuøy hyû hoài
78
höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà, chaúng neân vôùi trong aáy 16- Baáy giôø boán Ñaïi Thieân Vöông cuøng vôùi hai
khôûi höõu sôû ñaéc, phaân bieät laáy töôùng tuøy hyû hoài vaïn Thieân Töû quyeán thuoäc vui möøng nhaûy nhoùt;
höôùng, neáu ñoái trong ñoù khôûi höõu sôû ñaéc, phaân Thieân Ñeá Thích vôùi voâ löôïng traêm ngaøn Thieân Töû
bieät laáy töôùng tuøy hyû hoài höôùng, sao Phaät chaúng quyeán thuoäc; Toâ Daï Ma Thieân Vöông; San Ñoå Söû
noùi kia coù ñaïi nghóa lôïi ? Vì taâm tuøy hyû nhö theá Ña Thieân Vöông; Thieän Bieán Hoùa Thieân Vöông;
voïng taâm phaân bieät laãn taïp ñoäc döôïc vaäy - ñöôïc Toái Töï Taïi Thieân Vöông; Ñaïi Phaïm Thieân Vöông;
ví nhö trong thöùc aên ngon maø laãn loän ñoäc döôïc ôû Trôøi Cöïc Quang Tònh; Trôøi Bieán Tònh; Trôøi Quaûng
trong, ngöôøi ngu trí caïn tham laáy aên nuoát, ban Quaû; Trôùi Saéc Cöùu Caùnh ... moãi coõi trôøi ñeàu cuøng
ñaàu hoan hyû vui khoaùi, veà sau thöùc aên tieâu hoùa vôùi voâ löôïng traêm ngaøn traêm öùc muoân öùc chuùng
chòu ñuû caùc khoå, hoaëc khi ñeán cheát ngang thaát cuûa mình - ñeàu ñeán tröôùc Phaät, ñaàu leã hai chaân,
maïng - Vaäy neân kheùo thoï trì, kheùo quan saùt, kheùo ñoàng thanh caát tieáng : Theá Toân hieám coù ! Boà Taùt
ñoïc tuïng, kheùo roõ nghóa lyù. nhö theá ñöôïc Baùt Nhaõ vaø phöông tieän kheùo leùo
15- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, nhieáp thoï, neân vöôït hôn ngöôøi tu nhöõng thieän
thöù 193. caên tröôùc kia, khoâng coù phöông tieän kheùo leùo maø
- Neáu Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, nhö thaät bieát : Ñòa höõu töôùng höõu sôû ñaéc.
thuûy hoûa phong khoâng thöùc giôùi v.v... cho ñeán 17- Phaàn naøy laø Phaåm Tuøy Hyû Hoài Höôùng, thöù
muoân nghìn phaùp chaúng ñoïa coõi Duïc, coõi Saéc, coõi 194.
Voâ saéc, hoaëc ñoàng chaúng ñoïa ba coõi, thôøi chaúng - Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät raèng :
phaûi quaù khöù, hieän taïi, vò lai - Neáu chaúng phaûi ba Noùi ngaàn naøo laø Tuøy Hyû Hoài Höôùng laø Toái, laø
ñôøi, thôøi chaúng khaù ñem höõu töôùng kia laøm Thaéng, laø Toân, laø Cao, laø Dieäu, laø Vi dieäu, laø
phöông tieän, höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän, phaùt Thöôïng, laø Voâ thöôïng, Voâ Ñaúng, Voâ Ñaúng Ñaúng.
sanh tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà 18- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Ngöôøi naøy khaép
Ñeà - Vì sao ? Vì phaùp ñòa giôùi cho ñeán muoân phaùp ñoái quaù khöù vò lai hieän taïi möôøi phöông theá giôùi,
: Töï taùnh chaúng sanh, neáu phaùp chaúng sanh thôøi taát caû Nhö Lai, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt vaø
voâ sôû höõu, chaúng khaù ñem phaùp voâ sôû höõu kia tuøy bao nhieâu taát caû höõu tình caùc thieän caên thaûy,
hyû hoài höôùng voâ sôû höõu maø. chaúng laáy chaúng boû, chaúng khoe, chaúng khinh,
79 80
chaúng phaûi höõu sôû ñaéc, chaúng phaûi voâ sôû ñaéc - Laïi nhö vaäy - Nhö caùc phaùp taùnh voâ buoäc, voâ môû, voâ
bieát caùc phaùp voâ sanh voâ dieät, voâ nhieãm voâ tònh, nhieãm, voâ tònh, voâ khôûi voâ taän, voâ sanh voâ dieät,
voâ taêng voâ giaûm, voâ khöù voâ lai, voâ tuï voâ taùn, voâ voâ thuû voâ xaû, ta ñoái coâng ñöùc thieän caên nhö theá,
nhaäp voâ xuaát. Thieän Hieän phaûi bieát : ngaàn aáy Boà hieän tieàn tuøy hyû nhö theá chaêng phaûi naêng tuøy hyû,
Taùt sôû khôûi tuøy hyû hoài höôùng, ta noùi laø toái, laø vì khoâng coù sôû tuøy hyû vaäy - Hoài höôùng nhö theá
thaéng, laø toân laø cao, laø dieäu laø vi dieäu, laø thöôïng chaúng phaûi naêng hoài höôùng, vì khoâng coù sôû hoài
v.v... höôùng vaäy - Sôû khôûi tuøy hyû hoài höôùng nhö theá,
19- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Truï Boà Taùt thöøa, chaúng phaûi chuyeån, chaúng phaûi dieät, vì khoâng coù
caùc thieän nam töû, thieän nöõ nhaân muoán ñoái taát caû sanh dieät vaäy - Boà Taùt naøy tuøy hyû hoài höôùng laø
Nhö Lai, ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc quaù khöù vò lai toái, laø toân, laø cao, laø dieäu, laø voâ thöôïng voâ ñaúng
hieän taïi möôøi phöông theá giôùi, töø sô phaùt taâm ñeán ñaúng, mau chöùng Voâ Thöôïng Boà Ñeà.
ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà, quay xe dieäu 22- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Phaùt taâm tôùi Ñaïi
phaùp, sau khi vaøo Voâ dö y baùt Nieát Baøn cho ñeán Thöøa, caùc Boà Taùt ñeàu neân ñem voâ töôùng laøm
chaùnh phaùp dieät taän. phöông tieän, voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän tu taäp 6
20- ÔÛ thôøi gian giöõa, coù bao taát caû : saùu phaùp Ba phaùp Ba La Maät töông öng thieän caên vaø nöông
La Maät Ña töông öng thieän caên, hoaëc nhoùm giôùi, Baùt Nhaõ, phöông tieän kheùo leùo, ñoái coâng ñöùc
ñònh, hueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, hoaëc bao thieän caên cuûa caùc Nhö Lai vaø caùc ñeä töû, phaùt taâm
nhieâu voâ löôïng voâ bieân Phaät phaùp, hoaëc caùc coâng tuøy hyû hoài höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà.
ñöùc thieän caên cuûa Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt - 23- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ,
hoaëc caùc höõu tình coù bao thí taùnh, giôùi taùnh, tu thöù 195.
taùnh ba phöôùc nghieäp söï vaø caùc thieän phaùp khaùc, - Baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû thöa Phaät raèng : Ñaõ noùi
nhoùm hoïp caân löôøng, hieän tieàn phaùt khôûi taâm voâ nhö theá, ñaâu chaúng phaûi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ?
ñieân ñaûo tuøy hyû hoài höôùng aáy. Phaät noùi : Xaù Lôïi Töû, ñaõ noùi nhö theá töùc laø Baùt
21- ... Nhö giaûi thoaùt, taát caû höõu tình cuõng nhö Nhaõ Ba La Maät Ña - Baáy giôø Xaù Lôïi Töû thöa Phaät:
vaäy - Nhö giaûi thoaùt taát caû phaùp taùnh cuõng nhö Baùt Nhaõ nhö theá naêng laøm soi saùng, vì roát raùo
vaäy -Nhö giaûi thoaùt taát caû tuøy hyû hoài höôùng cuõng tònh vaäy ñeàu neân kính leã, vì ñöôïc chuùng trôøi
81 82
ngöôøi khaâm phuïng - Baùt Nhaõ nhö theá khoâng bò Taùt chaúng vì daãn phaùt saéc neân daãn phaùt ñöôïc Baùt
nhieãm ñaém, vì caùc phaùp theá gian chaúng theå oâ vaäy, Nhaõ - Vì sao ? Vì saéc voâ taùc voâ chæ, voâ sanh voâ
Baùt Nhaõ xa lìa taát caû meâ môø ba coõi, vì naêng tröø dieät, voâ thaønh voâ hoaïi, voâ ñaéc voâ xaû, khoâng coù töï
phieàn naõo caùc taø kieán toái taêm - Baùt Nhaõ raát laø taùnh ... Cho ñeán caùc phaùp kia ... cuõng vaäy ... neân
thöôïng thuû, vì ôû trong taát caû phaùp chuûng giaùc Boà Taùt daãn phaùt ñöôïc Baùt Nhaõ Maät Ña.
phaàn - Baùt Nhaõ naêng chæ roõ taùnh caùc phaùp khoâng 27- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ,
ñieân ñaûo, vì hieåu roõ voâ taùnh töï taùnh khoâng ! Truï thöù 196.
Boà Taùt thöøa, Ñoäc Giaùc thöøa, Thanh Vaên thöøa, caùc - Khi aáy Xaù Lôïi Töû thöa Phaät : Boà Taùt daãn phaùt
loaïi höõu tình ñoái Baùt Nhaõ ñaây neân truï theá naøo ? Baùt Nhaõ nhö theá hieäp cuøng phaùp naøo ? Vaø chaúng
24- Phaät daïy baûo : Caùc loaïi höõu tình ñoái vôùi Baùt hieäp cuøng phaùp naøo ? Phaät daïy baûo : Boà Taùt daãn
Nhaõ neân nhö Phaät truï, cuùng döôøng leã kính, suy phaùt Baùt Nhaõ nhö theá, chaúng hieäp cuøng taát caû
nghó Baùt Nhaõ neân nhö Phaät Theá Toân, vì taát caû phaùp, vì chaúng hieäp neân ñöôïc teân Baùt Nhaõ - Laïi
Nhö Lai ñeàu do Baùt Nhaõ maø ñöôïc - Taát caû Nhaát nöõa, Baùt Nhaõ nhö theá, chaúng hieäp cuøng phaùp
Thieát Trí, ñaïo töôùng trí, nhöùt thieát töôùng trí ñeàu thieän phaùp phi thieän, phaùp höõu toäi voâ toäi v.v...
do Baùt Nhaõ ñöôïc xuaát hieän vaäy - Taát caû Ñaø La Ni cho ñeán chaúng hieäp cuøng phaùp theá gian, phaùp
moân, taát caû Tam Ma Ñòa moân ñeàu do Baùt Nhaõ xuaát theá gian, phaùp sanh töû Nieát Baøn vì sao ? Vì
ñöôïc xuaát hieän. Baùt Nhaõ nhö theá, ñoái taát caû phaùp voâ sôû ñaéc vaäy.
25- Khi aáy, trôøi Thieân Ñeá Thích khôûi taâm nghó : 28- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ,
Nay Xaù Lôïi Töû vì nhaân duyeân naøo maø hoûi vieäc aáy? thöù 197.
Xaù Lôïi Töû bieát taâm kia nghó lieàn baûo raèng : Kieàu - Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Boà Taùt Baùt Nhaõ, ñoái nhaõn
Thi Ca ! Boà Taùt vì ñöôïc Baùt Nhaõ vaø phöông tieän giôùi chaúng laøm lôùn chaúng laøm nhoû, chaúng laøm
kheùo leùo nhieáp thoï v.v... hieän tieàn tuøy hyû hoài nhoùm chaúng laøm tan, chaúng laøm höõu löôïng,
höôùng Voâ thöôïng Boà Ñeà, do nhaân duyeân naøy neân chaúng laøm voâ löôïng, chaúng laøm roäng, chaúng laøm
hoûi vieäc aáy. heïp, chaúng höõu löïc, chaúng voâ löïc - Con vin theo yù
26- Baáy giôø, Xaù Lôïi Töû thöa Phaät : Caùc Boà Taùt laøm ñaây neân noùi Boà Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La
sao daãn phaùt ñöôïc Baùt Nhaõ ? Phaät daïy : Boà Maät Ña, teân laø Ñaïi Ba La Maät Ña - Cho ñeán nhó
83 84
giôùi, thieät giôùi, thaân giôùi, yù giôùi v.v... cho ñeán 6 haønh Baùt Nhaõ.
phaùp Ba La Maät cuõng ñeàu nhö vaäy. 31- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 200.
29- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 198. 32- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Baùt Nhaõ,
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt môùi hoïc Ñaïi thöù 201.
Thöøa, nöông Baùt Nhaõ, tónh löï, tinh tieán, an nhaãn, - Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt khôûi töôûng
tònh giôùi, boá thí Ba La Maät Ña, laïi khôûi töôûng : nhö vaày : Baùt Nhaõ nhö theá ñoái chôn nhö hoaëc
Baùt Nhaõ ñoái noäi khoâng v.v... cho ñeán voâ taùnh töï laøm lôùn nhoû, chaúng laøm lôùn nhoû; ñoái phaùp giôùi,
taùnh khoâng, cuõng chaúng laøm lôùn, chaúng laøm nhoû phaùp taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh,
v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. bình ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp
30- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 199. truï, thaät teá, hö khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi, hoaëc
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt môùi hoïc Ñaïi laøm nhoùm tan, chaúng laøm nhoùm tan v.v... roäng,
Thöøa, nöông Baùt Nhaõ, tónh löï v.v... khôûi töôûng heïp. Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
nhö vaày : Baùt Nhaõ nhö theá, ñoái Nhaát thieát trí, Ñaïo Baïch Theá Toân ! taát caû nhö theá ñeàu chaúng phaûi
töôùng trí, Nhöùt thieát töôùng trí, cuõng laøm lôùn nhoû, ñaúng löu quaû Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña naøy xin noùi
laøm nhoùm tan, laøm höõu löôïng voâ löôïng, laøm roäng theâm phaåm naøy coù choã khaùc nöõa : “Hoaëc laøm
laøm heïp, laøm höõu löïc voâ löïc. Baïch Theá Toân, Boà nhoùm tan, hoaëc chaúng laøm nhoùm tan”.
Taùt naøy do khôûi töôûng ñaây, chaúng phaûi haønh Baùt 33- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 202.
Nhaõ Maät Ña - ngöôøi vieát xin noùi theâm phaåm Khen - Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt khôûi töôûng
Baùt Nhaõ thöù 198 noùi roõ neáu Boà Taùt ñaõ khôûi töôûng nhö vaày : Baùt Nhaõ nhö theá, ñoái Phaät möôøi löïc,
(coù yù nghó) lôùn, nhoû, nhoùm, tan, roäng heïp, höõu boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, ñaïi töø, ñaïi bi, ñaïi
löôïng voâ löôïng v.v... thì duø cho chaúng laøm chaúng hyû, ñaïi xaû, 18 phaùp Phaät baát coïng hoaëc laøm nhoùm
baøy chi caû veà Baùt Nhaõ thì Boà Taùt aáy chaúng phaûi tan, chaúng laøm nhoùm tan v.v... cho ñeán muoân
haønh Baùt Nhaõ - Coøn veà phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Baïch Theá Toân, Boà Taùt
199 thì quaù roõ : Neáu Boà Taùt khôûi töôûng (coù yù nghó) naøy teân laø ñaïi höõu sôû ñaéc, chaúng phaûi haønh Baùt
lôùn, nhoû v.v... maø cuõng coù laøm coù chæ baøy Baùt Nhaõ Nhaõ. Vì sao ? Vì chaúng phaûi töôûng höõu sôû ñaéc
(Höõu sôû ñaéc) thì Boà Taùt naøy chaúng phaûi naêng chöùng Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
85 86
34- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 203. taäp 6 phaùp Ba La Maät Ña ñaõ laâu chöa ? Vì sao tin
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Vì Boá thí Ba La Maät voâ hieåu nghóa thuù thaúm saâu Baùt Nhaõ nhö theá ?
sanh, neân phaûi bieát Baùt Nhaõ cuõng voâ sanh, tònh 37- Phaät daïy baûo : Neáu Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ
giôùi, an nhaãn, tinh tieán, tónh löï Ba La Maät voâ thaúm saâu ñaây laø keû naêng tin hieåu, cheát trong
sanh neân phaûi bieát Baùt Nhaõ voâ sanh; nhaãn ñeán phaùp hoäi töø möôøi phöông theá giôùi voâ löôïng voâ
muoân phaùp ra sao thì Baùt Nhaõ theá aáy - ôû ñaây bieân Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc ñeán sanh
ñöôïc ví nhö trong naêng ñaõ coù sôû vaø trong sôû ñaõ trong ñaây. Boà Taùt naøy phaùt thuù Voâ thöôïng Boà Ñeà,
coù naêng (ngöôøi vaø caûnh) nghóa laø : Ngöôøi aáy nghó ñaõ traûi qua voâ löôïng voâ bieân traêm ngaøn traêm öùc
ñeán Phaät thì seõ ñöôïc laøm Phaät; ngöôøi aáy nghó ñeán muoân öùc kieáp. Boà Taùt naøy ñaõ töøng gaàn guõi cuùng
Boà Taùt thì seõ ñöôïc laøm Boà Taùt v.v... vì Phaät vaø Boà döôøng voâ löôïng voâ bieân chaúng theå nghó baøn,
Taùt coù cuõng khoâng ngoaøi ngöôøi aáy. chaúng theå caân löôøng Nhö Lai Chaùnh Ñaúng Giaùc.
35- Phaàn naøy laø phaåm Khen Baùt Nhaõ, thöù 204. Boà Taùt naøy töø sô phaùt taâm töøng sieâng tu taäp boá
thí, tònh giôùi, an nhaãn, tónh löï Baùt Nhaõ Maät Ña,
- Xaù Lôïi Töû baïch Phaät : Vì Döï löu höôùng quaû voâ
sanh, neân phaûi bieát Baùt Nhaõ cuõng voâ sanh ... Nhaát ñaõ traûi voâ soá voâ löôïng voâ bieân traêm ngaøn öùc
muoân öùc kieáp - Boà Taùt naøy ñem voâ töôùng voâ nhò,
Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn voâ sanh, neân phaûi bieát
Baùt Nhaõ cuõng voâ sanh - nhaãn ñeán taát caû phaùp voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, naêng chính tin hieåu
chaúng troïn neân theá löïc, neân phaûi bieát Baùt Nhaõ nghóa thuù thaúm saâu Baùt Nhaõ.
cuõng chaúng troïn neân theá löïc. Xin noùi theâm 10 38- Phaät daïy baûo : Baùt Nhaõ nhö theá, thaät khoâng
phaåm Khen Baùt Nhaõ töø 195 ñeán 204 ñeàu do Ngaøi coù keû naêng nghe vaø naêng thaáy, Baùt Nhaõ cuõng
Xaù Lôïi Töû thöa Phaät maø coù. chaúng phaûi sôû nghe vaø chaúng phaûi sôû thaáy, vì
36- Phaàn naøy laø phaåm Cheâ Baùt Nhaõ, thöù 205. sao? Vì saéc khoâng nghe thaáy, vì caùc phaùp ngu
- Baáy giôø Xaù Lôïi Töû thöa Phaät : Neáu Boà Taùt ñoái ñoän vaäy; thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng nghe
vôùi Baùt Nhaõ thaúm saâu ñaây laø keû naêng tin hieåu, khoâng thaáy, vì caùc phaùp ngu ñoän vaäy ... cho ñeán
cheát töø choã naøo ñeán sanh trong ñaây ? Boà Taùt naøy muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
phaùt thuù Voâ thöôïng Boà Ñeà ñaõ traûi maáy thôøi gian? 39- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Caùc Boà Taùt
Ñaõ töøng gaàn guõi cuùng döôøng bao nhieâu Phaät ? Tu doàn chöùa coâng haïnh laâu chöøng naøo, môùi naêng tu
87 88
hoïc ñöôïc Baùt Nhaõ Maät Ña. - Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Keû chaúng sieâng
40- Phaät daïy baûo : Trong vieäc naøy caàn phaûi phaân tinh taán, chöa troàng caên laønh, ñuû caên chaúng laønh,
bieät maø noùi : Boà Taùt töø sô phaùt taâm, lieàn naêng tu laïi bò aùc tri thöùc thu nhaän, ñoái choã Phaät thuyeát
hoïc Baùt Nhaõ thaúm saâu, cuõng naêng tu hoïc tónh löï, Baùt Nhaõ thaúm saâu khoù tin hieåu.
tinh tieán, an nhaãn, tònh giôùi, boá thí ... Boà Taùt naøy 43- Phaät daïy baûo : Saéc chaúng phaûi buoäc, chaúng
thöôøng chaúng xa lìa haïnh töông öng Baùt Nhaõ - Boà phaûi môû; Vì saéc taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh saéc vaäy
Taùt naøy töø moät coõi Phaät tôùi moät coõi Phaät, thöôøng - Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy -
cuùng döôøng ngôïi khen chö Phaät - Boà Taùt naøy tuøy nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
choã thoï thaân chaúng ñoïa trong baøo thai buïng meï 44- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Saéc khoaûng tröôùc
maø sanh - Boà Taùt naøy taâm thöôøng chaúng cuøng laãn chaúng phaûi buoäc, chaúng phaûi môû - Vì saéc khoaûng
loän vôùi caùc phieàn naõo ôû chung, cuõng chaúng töøng tröôùc taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh saéc khoaûng tröôùc
khôûi taâm nhò thöøa, cuõng chaúng xa lìa thuø thaéng vaäy - Thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán muoân phaùp
thaàn thoâng, töø moät nöôùc Phaät tôùi moät nöôùc Phaät cuõng ñeàu nhö vaäy - nhaãn ñeán chö Phaät voâ thöôïng
thaønh töïu höõu tình, nghieâm tònh coõi Phaät, Boà Taùt Boà Ñeà khoaûng tröôùc chaúng phaûi buoäc, chaúng phaûi
naøy môùi naêng chính tu hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña môû - Vì chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng tröôùc
thaúm saâu. taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh chö Phaät Voâ thöôïng Boà
41- Phaät daïy baûo : Coù 4 nhaân duyeân : 1- Laø bò caùc Ñeà khoaûng tröôùc vaäy.
gioù taø ma thoåi laøm meâ hoaëc, neân khieán keû ngu si 45- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Saéc khoaûng sau
baùng huûy Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá; 2- Ñoái vôùi chaúng phaûi buoäc, chaúng phaûi môû - Vì saéc khoaûng
phaùp thaúm saâu chaúng tin hieåu, neân khieán keû ngu sau taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh saéc khoaûng sau vaäy
si baùng huûy Baùt Nhaõ; 3- Chaúng sieâng tinh taán, - Thoï, töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán muoân phaùp
ñaém chaáp naêm uaån, bò caùc aùc tri thöùc thu nhaän, cuõng ñeàu nhö vaäy - Chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà
neân khieán keû ngu si baùng huûy Baùt Nhaõ; 4- Nhieàu khoaûng sau chaúng phaûi buoäc, môû - Vì khoaûng sau
oâm giaän döõ, öa laøm aùc phaùp, vui töï cao cöû, khinh taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh chö Phaät Voâ thöôïng Boà
huûy keû khaùc, khieán keû ngu si baùng huûy Baùt Nhaõ. Ñeà khoaûng sau vaäy.
42- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 206. 46- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Saéc khoaûng giöõa
89 90
chaúng phaûi buoäc môû - Vì saéc khoaûng giöõa taùnh voâ - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Naêm nhaõn thanh tònh
sôû höõu laø töï taùnh saéc khoaûng giöõa vaäy - Thoï, töùc Baùt Nhaõ thanh tònh, Baùt Nhaõ thanh tònh töùc
töôûng, haønh, thöùc, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu naêm nhaõn thanh tònh, vì sao ? Vì naêm nhaõn thanh
nhö vaäy - Chö Phaät Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng tònh cuøng Baùt Nhaõ thanh tònh khoâng hai khoâng
giöõa chaúng phaûi buoäc môû, vì chö Phaät Boà Ñeà hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt vaäy - Nhaãn
khoaûng giöõa taùnh voâ sôû höõu laø töï taùnh chö Phaät ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Voâ thöôïng Boà Ñeà khoaûng giöõa vaäy. 50- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 209.
47- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 207. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc
- Thieän Hieän Toân giaû thöa Phaät : Coù caùc vò Boå Ñaëc saéc xöù thanh tònh, saéc xöù thanh tònh töùc ngaõ
Giaø La chaúng sieâng tinh taán, chöa troàng caên laønh, thanh tònh, vì sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng saéc
ñuû caên chaúng laønh, bò boïn aùc sôû nhieáp, theo haïnh xöù thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì
ma löïc bieáng nhaùc theâm leân, tinh taán yeáu xuoáng, khoâng rieâng khoâng döùt vaäy - Cho ñeán thanh,
thaát nieäm, aùc hueä taêng tröôûng, ñoái vôùi Baùt Nhaõ höông, vò, xuùc, phaùp xöù thanh tònh ... nhaãn ñeán
ñaây thaät khoù tin hieåu. caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Cho ñeán : Höõu tình,
48- Phaät daïy baûo : Ñoái vôùi Baùt Nhaõ ñaây thaät khoù Maïng giaû, Sanh giaû, Döôõng duïc giaû, Só phu, Boå
tin hieåu - Vì saéc thanh tònh töùc quaû thanh tònh, Ñaëc Giaø La, YÙ sanh, Nho ñoàng, Taùc giaû, Thoï giaû,
quaû thanh tònh töùc saéc thanh tònh - Vì sao ? Laø Tri giaû, Kieán giaû ... töùc nhaõn, nhó, tyû, thieät, yù,
saéc thanh tònh cuøng quaû thanh tònh khoâng hai thaân ñeàu thanh tònh.
khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt vaäy; 51- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 210.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh töùc quaû thanh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc
tònh, quaû thanh tònh töùc thoï, töôûng, haønh, thöùc ñòa giôùi thanh tònh, ñòa giôùi thanh tònh töùc ngaõ
thanh tònh, vì côù sao ? Laø thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh - Vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh cuøng
thanh tònh cuøng quaû thanh tònh khoâng hai khoâng ñòa giôùi thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn, vì
hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt vaäy - nhaãn khoâng rieâng khoâng döùt vaäy - Cho ñeán thuûy, hoûa,
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. phong, khoâng, thöùc, giôùi cuõng ñeàu nhö vaäy ...
49- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 208.
92
91
52- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 211. Ñaëc Giaø La v.v... cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc 55- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 214.
noäi khoâng ... thanh tònh, noäi khoâng thanh tònh töùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc
ngaõ thanh tònh, vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh tònh saéc thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - Cho ñeán
cuøng noäi khoâng thanh tònh khoâng hai khoâng hai thoï töôûng haønh thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - nhaãn
phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt vaäy ... Cho ñeán ñeán nhaõn nhó tyû thieät yù thaân, saéc thanh höông vò
ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng v.v... cuõng ñeàu nhö xuùc phaùp vaø ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
vaäy ...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Maïng giaû thanh tònh
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc töùc boá thí maät ña thanh tònh ... nhö giaûi thích
boán nieäm truï thanh tònh, boán nieäm truï thanh tònh treân ... cho ñeán noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi
töùc ngaõ thanh tònh, vì côù sao ? Vì laø ngaõ thanh ngoaïi khoâng v.v... ñeàu thanh tònh, nhaãn ñeán
tònh cuøng boán nieäm truï thanh tònh khoâng hai muoân phaùp ñeàu nhö vaäy.
khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt vaäy ... 57- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 216.
Cho ñeán boán chaùnh ñoaïn, boán thaàn tuùc, naêm caên,
naêm löïc, baûy ñaúng giaùc chi, taùm thaùnh ñaïo chi - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Döôõng duïc giaû thanh
v.v... nhaãn ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh töùc naêm nhaõn thanh tònh ... nhö giaûi thích
54- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 213. treân ... cho ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc,
boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, ñaïi töø, ñaïi bi, ñaïi
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ngaõ thanh tònh töùc
hyû, ñaïi xaû, möôøi taùm Phaät baát coäng thanh tònh
Nhaát Thieát Trí thanh tònh, nhaát thieát trí thanh
v.v... nhaãn ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh töùc ngaõ thanh tònh, vì côù sao ? Vì laø ngaõ
thanh tònh cuøng nhaát thieát trí thanh tònh khoâng 58- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 217.
hai khoâng hai phaàn, vì khoâng rieâng khoâng döùt - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : YÙ sanh thanh tònh
vaäy ... Cho ñeán ñaïo töôùng trí, nhaát thieát töôùng trí töùc saéc thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - nhaãn
thanh tònh v.v... nhaãn ñeán höõu tình, maïng giaû, Boå ñeán thoï töôûng haønh thöùc ñeàu nhö vaäy ... nhaãn
93 ñeán muoân phaùp ñeàu nhö vaäy.
94
59- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 218. 63- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 222.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taùc giaû thanh tònh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Só phu thanh tònh
töùc thaân giôùi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... neân boá thí thanh tònh, boá thí thanh tònh neân nhaát
nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân thöùc giôùi vaø thaân xuùc thieát trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
cuõng ñeàu nhö vaäy cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu ñeán saùu phaùp luïc ñoä thanh tònh vaø caùc phaùp cuõng
nhö vaäy. ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tri giaû thanh tònh töùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : YÙ sanh thanh tònh
naêm nhaõn thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... neân naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh
nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... neân Nhaát thieát trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
cuõng ñeàu nhö vaäy cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu treân ... nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc
nhö vaäy. v.v... thanh tònh - cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
61- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 220. vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Höõu tình thanh tònh 65- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 224.
neân tyû giôùi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Thoï giaû thanh tònh
nhaãn ñeán höông giôùi, tyû thöùc giôùi, tyû xuùc cho ñeán neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân nhaát thieát
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy, nhaãn ñeán Nhaát Thieát trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán
Trí cuõng thanh tònh. thoï, töôûng, haønh, thöùc thanh tònh v.v... cho ñeán
62- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 221. muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Sanh giaû thanh tònh 66- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 225.
neân Boá thí maät ña thanh tònh, boá thí thanh tònh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Kieán giaû thanh tònh
neân Nhaát Thieát Trí thanh tònh ... nhö giaûi thích neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân nhaát thieát
treân ... nhaãn ñeán trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán
thieàn ñònh, trí hueä thanh tònh v.v... cho ñeán muoân thoï töôûng haønh thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
95 96
67- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 226. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tinh taán Ba La Maät
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Saân thanh tònh töùc Ña thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh
boá thí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
ñeán tònh giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc ñeàu thanh
hueä ñeàu thanh tònh v.v... nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
ñeàu nhö vaäy. 72- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 231.
68- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 227. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tònh giôùi Ba La Maät
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Tham thanh tònh neân Ña thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh
naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh neân neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
nhaát thieát trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... treân ... nhaãn ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu
nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Saéc thanh tònh neân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Noäi khoâng thanh tònh
thoï thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
Töôûng, Haønh, Thöùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu thanh tònh v.v...
70- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 229. cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Baùt Nhaõ Ba La Maät 74- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 234.
Ña thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Noäi ngoaïi khoâng
neân nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích thanh tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät giôùi
treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc ñeàu thanh thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thieät thöùc giôùi,
71- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 230. thieät xuùc ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán muoân
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
97
98
75- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 235. tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán nhaãn
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ñaïi khoâng thanh tònh nhuïc, trì giôùi, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu
neân Boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí thanh thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi vaäy.
thích treân ... nhaãn ñeán tònh giôùi, an nhaãn, tinh 79- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 238.
taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu thanh tònh v.v... cho - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Töï töôùng khoâng
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thanh tònh neân noäi khoâng thanh tònh, noäi khoâng
76- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 236. thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Höõu vi khoâng thanh nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán ngoaïi khoâng, noäi
tònh neân boán nieäm truï thanh tònh, boán nieäm truï ngoaïi khoâng v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán boán chaùnh ñoaïn, 80- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 239.
boán thaàn tuùc, naêm caên, naêm löïc, baûy ñaúng giaùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát phaùp
chi, taùm thaùnh ñaïo chi ñeàu thanh tònh v.v... cho khoâng thanh tònh neân Khoå Thaùnh Ñeá thanh tònh,
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Khoå Thaùnh Ñeá thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí
77- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 236. thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán Taäp,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ teá khoâng thanh Dieät, Ñaïo ñeá ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... 81- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 240.
nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc ñeàu nhö vaäy v.v... -Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ taùnh khoâng thanh
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí
78- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 237. thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ bieán dò khoâng nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán trì giôùi, nhaãn
thanh tònh neân boá thí Ba La Maät ña thanh tònh, nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu thanh tònh
boá thí thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh v.v ... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
99 100
82- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 241. tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ taùnh töï taùnh thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
khoâng thanh tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh nhaãn ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng ñeàu thanh
tònh, boá thí thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saùu 86- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 245.
phaùp Ba La Maät ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Phaùp truï thanh tònh
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
83- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 242. trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Phaùp giôùi thanh tònh ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc v.v... ñeàu thanh tònh,
neân Chôn nhö thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích 87- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 246.
treân ... nhaãn ñeán phaùp taùnh, baát hö voïng taùnh, - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Hö khoâng giôùi thanh
baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát
phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö khoâng giôùi, baát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
tö nghì giôùi ñeàu thanh tònh v.v... cho ñeán caùc nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Baát hö voïng taùnh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Khoå Thaùnh Ñeá thanh
thanh tònh neân naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát
thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ...
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh
Phaät möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán taát tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
caû ñeàu nhö vaäy. 89- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 248.
85- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 244. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Dieät Thaùnh Ñeá thanh
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ly sanh taùnh thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh
101 102
saéc thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... tònh neân boán tónh löï thanh tònh, boán tónh löï
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán boán voâ löôïng,
ñeàu nhö vaäy. boán voâ saéc ñònh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
90- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 249. phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán tónh löï thanh 94- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 253.
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán chaùnh ñoaïn
thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... thanh tònh neân khoâng giaûi thoaùt moân thanh tònh,
nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh khoâng giaûi thoaùt moân thanh tònh neân Nhaát thieát
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
91- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 250. ñeán voâ töôùng, voâ nguyeän, giaûi thoaùt moân ñeàu
thanh tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán voâ saéc ñònh
thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân vaäy.
Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân 95- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 254.
... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Naêm löïc thanh tònh
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát thieát
92- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 251. trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn
ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taùm thaéng xöù thanh
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, boá thí
thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... 96- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 255.
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saùu phaùp Ba La - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taùm Thaùnh ñaïo chi
Maät v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh
ñeàu nhö vaäy. neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
93- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 252. treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... thanh
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Möôøi bieán xöù thanh
103 104
97- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 256. hö voïng taùnh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Voâ töôùng giaûi thoaùt phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
moân thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh 101- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 260.
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ñaïi töø thanh tònh
thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... neân Chôn nhö thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh
ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
vaäy. treân ... nhaãn ñeán phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát hö
98- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 257. voïng taùnh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boà Taùt thaäp ñòa cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân 102- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 261.
Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Ñaïi hyû thanh tònh
... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh neân naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn thanh tònh
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
99- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 258. treân ... nhaãn ñeán 6 thaàn thoâng, Phaät möôøi löïc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Saùu thaàn thoâng v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu
thanh tònh neân boá thí Ba La Maät Ña thanh tònh, nhö vaäy.
boá thí thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh 103- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 262.
... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 phaùp Ba La - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Möôøi taùm phaùp Phaät
Maät v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng baát coïng thanh tònh neân quaû Döï Löu thanh tònh,
ñeàu nhö vaäy. quaû Döï Löu thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí
100- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 259. thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Boán voâ sôû uùy thanh Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn v.v... ñeàu thanh
tònh neân Chôn nhö thanh tònh, Chôn nhö thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi 104- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 263.
thích treân ... nhaãn ñeán phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí thanh
105 106
tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân Nhaát 108- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 267.
thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Quaû A La Haùn thanh
nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh neân tyû giôùi thanh tònh, tyû giôùi thanh tònh
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích
105- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 264. treân ... nhaãn ñeán höông giôùi, tyû thöùc giôùi, tyû xuùc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát töôùng trí v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu
thanh tònh neân thaân giôùi thanh tònh, thaân giôùi nhö vaäy.
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taát caû haïnh Boà Taùt
thöùc giôùi, thaân xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán Ma Ha Taùt thanh tònh neân thieät giôùi thanh tònh,
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieät giôùi thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh
106- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 265. tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán vò giôùi,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Taát caû Tam Ma Ñòa thieät thöùc giôùi, thieät xuùc v.v... ñeàu thanh tònh,
moân thanh tònh neân nhó giôùi thanh tònh, nhó giôùi cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thanh giôùi, nhó - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
thöùc giôùi, nhó xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán thanh tònh neân yù giôùi thanh tònh, yù giôùi thanh
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh neân Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thanh tònh ... nhö
107- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 266. giaûi thích treân ... nhaãn ñeán phaùp giôùi, yù thöùc giôùi,
yù xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Quaû Nhaát Lai thanh
cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân nhó giôùi thanh tònh, nhó giôùi thanh tònh
neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ... nhö giaûi thích 111- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 270.
treân ... nhaãn ñeán thanh giôùi, nhó thöùc giôùi, nhó - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng thanh tònh neân thaân giôùi thanh tònh, thaân giôùi
ñeàu nhö vaäy. thanh tònh neân Nhaát thieát trí trí thanh tònh ...
107 108
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân thanh tònh neân Ñaïi khoâng thanh tònh ... nhö giaûi
thöùc giôùi, thaân xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán thích treân ... nhaãn ñeán vò giôùi, thieät thöùc giôùi,
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieät xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
112- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 271. cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí 116- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 275.
thanh tònh neân saéc xöù thanh tònh, saéc xöù thanh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
tònh neân tònh giôùi Ba La Maät Ña thanh tònh ... nhö thanh tònh neân Ñòa giôùi thanh tònh, Ñòa giôùi
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thanh höông vò xuùc thanh tònh neân Höõu vi khoâng thanh tònh ... nhö
phaùp v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thuûy hoûa phong
ñeàu nhö vaäy. khoâng thöùc giôùi v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí 117- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 276.
thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh neân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
Noäi khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... thanh tònh neân naêm nhaõn thanh tònh, naêm nhaõn
nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh thanh tònh neân taát caûnh khoâng thanh tònh ... nhö
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saùu thaàn thoâng, Phaät
114- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 273. möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
Noäi ngoaïi khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh thanh tònh neân saéc thanh tònh, saéc thanh tònh
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. neân Voâ bieán dò khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích
115- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 274. treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu
thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät giôùi 110
109
119- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 278. thöùc giôùi, tyû xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Töï töôùng khoâng thanh tònh ... nhö giaûi thích treân - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh thanh tònh neân Ñòa giôùi thanh tònh, Ñòa giôùi
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thanh tònh neân Baát hö voïng taùnh thanh tònh ...
120- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 279. nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thuûy hoûa phong
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí khoâng thöùc giôùi v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc
thanh tònh neân tyû giôùi thanh tònh, tyû giôùi thanh phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
tònh neân Nhaát thieát phaùp khoâng thanh tònh ... nhö 124- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 283.
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán höông giôùi, tyû thöùc - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
giôùi, tyû xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc thanh tònh neân boá thí thanh tònh, boá thí thanh
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. tònh neân bình ñaúng taùnh thanh tònh ... nhö giaûi
121- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 280. thích treân ... nhaãn ñeán 6 phaùp Maät Ña v.v... ñeàu
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh neân thieät giôùi thanh tònh, thieät giôùi 125- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 284.
thanh tònh neân Voâ taùnh khoâng thanh tònh ... nhö - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán vò giôùi, thieät thöùc giôùi, thanh tònh neân Noäi khoâng thanh tònh, Noäi khoâng
thieät xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp thanh tònh neân phaùp ñònh thanh tònh ... nhö giaûi
cuõng ñeàu nhö vaäy. thích treân ... nhaãn ñeán noäi ngoaïi khoâng, ngoaïi
122- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 281. khoâng v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh neân tyû giôùi thanh tònh, tyû giôùi thanh 126- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 285.
tònh neân Voâ taùnh töï taùnh khoâng thanh tònh ... nhö - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
giaûi thích treân ... nhaãn ñeán höông giôùi, tyû thanh tònh neân boán tónh löï thanh tònh, boán tónh
111 112
löï thanh tònh neân thaät teá thanh tònh ... nhö giaûi thanh tònh neân naêm nhaõn, boán voâ löôïng thanh
thích treân ... nhaãn ñeán boán voâ löôïng, boán voâ saéc tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 thaàn
ñònh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng thoâng, Phaät möôøi löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho
ñeàu nhö vaäy. ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
thanh tònh neân boán tónh löï thanh tònh, boán tónh thanh tònh neân saéc, taùm thaéng xöù thanh tònh ...
löï thanh tònh neân baát tö nghì giôùi thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán boán voâ löôïng, boán thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng
voâ saéc ñònh v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc ñeàu nhö vaäy.
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 132- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 291.
128- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 287. - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân saéc, möôøi bieán xöù thanh tònh ...
thanh tònh neân naêm nhaõn, taäp thaùnh ñeá, thanh ñeá nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng
thaàn thoâng, Phaät 10 löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeàu nhö vaäy.
ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 133- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 292.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân nhaõn giôùi, boán chaùnh ñoaïn thanh
thanh tònh neân naêm nhaõn, Ñaïo thaùnh ñeá thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán saéc giôùi,
tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 thaàn nhaõn thöùc giôùi, nhaõn xuùc v.v... ñeàu thanh tònh,
thoâng, Phaät 10 löïc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 134- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 293.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân thaân giôùi, naêm caên thanh tònh ...
113 114
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán xuùc giôùi, thaân saéc, luïc nhaäp, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sanh laõo töû
thöùc giôùi, thaân xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán saàu thaùn khoå öu naõo v.v... thanh tònh, cho ñeán
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
thanh tònh neân boá thí, baûy ñaúng giaùc chi thanh thanh tònh neân Chôn nhö, Phaät möôøi löïc thanh
tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 6 phaùp Ba tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán phaùp giôùi,
La Maät v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp phaùp taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh,
cuõng ñeàu nhö vaäy. bình ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp
136- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 295. truï, thaät teá, hö khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi v.v...
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
vaäy.
thanh tònh neân noäi khoâng, khoâng giaûi thoaùt moân
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán 140- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 299.
ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng v.v... ñeàu thanh - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thanh tònh neân Khoå Thaùnh Ñeá, boán Voâ ngaïi giaûi
137- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 296. thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán taäp
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí dieät ñaïo thaùnh ñeá v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán
thanh tònh neân ñòa giôùi, voâ nguyeän giaûi thoaùt caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thuûy 141- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 300.
hoûa phong khoâng thöùc giôùi v.v... ñeàu thanh tònh, - Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thanh tònh neân taùm giaûi thoaùt, Ñaïi bi thanh tònh
138- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 297. ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán taùm thaéng xöù,
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí chín thöù ñeä ñònh, möôøi bieán xöù v.v... ñeàu thanh
thanh tònh neân voâ minh, naêm nhaõn thanh tònh ... tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán haønh, thöùc, danh 142- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 301.
115 116
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân tyû giôùi, quaû Döï Löu thanh tònh ...
thanh tònh neân saéc, möôøi taùm phaùp Phaät baát coïng nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán tyû thöùc giôùi,
thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï höông giôùi, tyû xuùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán
töôûng haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 147- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 306.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân boán tónh löï, quaû Baát Hoaøn thanh
thanh tònh neân saéc, taùnh haèng truï xaû thanh tònh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán boán voâ
... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh löôïng, boán voâ saéc ñònh v.v... ñeàu thanh tònh, cho
thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
ñeàu nhö vaäy. 148- Phaàn naøy laø phaåm Khoù Tin Hieåu, thöù 307.
- Phaät daïy baûo Thieän Hieän : Nhaát thieát trí trí thanh tònh neân saéc, taát caû haïnh Boà Taùt thanh
thanh tònh neân taát caû Ñaø La Ni moân, Nhaát thieát tònh. Vì sao ? Hoaëc Nhöùt thieát trí trí thanh tònh,
trí thanh tònh ... nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán hoaëc saéc thanh tònh khoâng hai khoâng hai phaàn,
Tam Ma Ñòa moân v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán vì khoâng rieâng khoâng döùt vaäy, cho ñeán thoï töôûng
caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. haønh thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, nhaãn ñeán caùc
thanh tònh neân Saéc, Ñaø La Ni moân thanh tònh ...
nhö giaûi thích treân ... nhaãn ñeán thoï töôûng haønh
thöùc v.v... ñeàu thanh tònh, cho ñeán caùc phaùp cuõng
ñeàu nhö vaäy.

117 118
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP V
Muïc Luïc
- TUØY HYÛ HOÀI HÖÔÙNG : 5 phaåm, töø 190 ñeán 194
- KHEN BAÙT NHAÕ : 10 phaåm, töø 195 ñeán 204
- CHEÂ BAÙT NHAÕ : 1 phaåm, thöù 205
- KHOÙ TIN HIEÅU : 102 phaåm, töø 206 ñeán 307
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Muoân saéc cuõng chaúng sanh trao,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Neân : Hoa, Phaùp, Saéc ... saâu cao hoøa haøi.
Phaåm Raûi Hoa, thöù 101 Kieàu Thi Ca, oâng phaûi thaáy roõ 3,
Caùc phaùp kia, ñaâu coù khaùc gì,
101 Chaúng sanh maø laïi thieát thi,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 1, Voâ Thöôïng Chaùnh Giaùc ... tö nghì suoát xuyeân.
Phaåm traêm leû moät Raûi Hoa khaép mieàn.
Luùc baáy giôø Trôøi Thieân Ñeá Thích,
Tam Thieân giôùi chaät ních ñuû ñaày,

Ñeàu khôûi yù nghó nhö vaày,
Thieän Hieän thöøa Phaät veà ñaây tu haønh. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 102
Chuùng ta phaûi tònh thanh cung döôõng,
Raûi dieäu hoa höông ngaùt laøm ñaøi, 102
Daâng Ñöùc Thích Ca Nhö Lai, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 4,
Cuøng chö Boà Taùt hoaèng khai ñaïo Thieàn ... Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa voâ bôø.
2
Vöøa luùc aáy Trôøi Thieân Ñeá Thích , Luùc baáy giôø, Ñeá Thích thaàm nghó,
Hoûi Thieän Hieän phaân tích roõ raønh, Toân giaû Thieän Hieän trí hueä nhanh,
Dieäu Hoa naøy voán chaúng sanh, Vì ngaøi “chaúng hoaïi giaû danh”,
Hay laø caùc phaùp ñoàng haønh treân ñaây. “Maø thuyeát phaùp taùnh” roõ raønh chi ly.
Thieän Hieän ñaùp : Ñuùng vaäy Thieân Ñeá, Ñöùc Theá Toân, bieát yù kia nghó,
Chaúng nhöõng hoa, phaùp chôù khaùc naøo ? 2
1
Kieàu Thi Ca ! Saéc chæ giaû danh, Boà Taùt, hoïc nôi saéc ... gì ?
Cho ñeán : Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh, Cuøng taùnh khoâng aáy thoï trì ñaâu ra ...
Giaû ... chaúng lìa phaùt taùnh, thanh tònh baøy. 103
Vì sao vaäy ? Saéc ... thaûy phaùp taùnh, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 9,
Hoaïi khoâng hoaïi hai caûnh laøm neân, Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa hoøa haøi.
Thieän Hieän ñaõ thuyeát ôû treân, Kieàu Thi Ca ! Sao laïi nhö vaäy,
Khoâng hoaïi, chaúng hoaïi vöõng beàn suoát xuyeân. Ñeá taùnh khoâng, chaúng thaáy Ñeá chi,
5
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Boà Taùt , Boà Taùt hoïc nôi Ñeá gì ?
Baûo Ñeá Thích : Hoïc Baùt Nhaõ naøy, Khoå, Taäp, Dieät, Ñaïo thoï trì ñaâu ra ...
Vì phaùp bò coù giaû baøy, Laïi nöõa, Kieàu Thi Ca phaûi thaáy 10,
Boà Taùt bieát tröôùc döøng ngay töùc thì ... Neáu chaúng hoïc chaúng laáy nôi khoâng,
Vì sao vaäy ? Khi hoïc nhö theá 6, Boà Taùt ñaõ ñöôïc nôi khoâng,
Chaúng hoïc nôi beå saéc muoân maøu, Vì taát caû phaùp ñeàu “khoâng hai phaàn”.
Vaø chaúng thaáy saéc hoïc ñaâu, Cuõng vaày nöõa oâng caàn laõnh hoäi 11,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc bao laâu môùi veà. Boà Taùt naøy “naêng ñoái” Maät Ña,
7
Vöøa luùc aáy, Ñeá Thích hoûi roõ , “Hoïc ñöôïc” muoân phaùp haèng haø,
Duyeân côù gì coù Boà Taùt tu, Vì taát caû phaùp ñaâu ra hai phaàn.
Chaúng thaáy saéc ... phaùp hình thuø, 104
12
Cuøng caùc phaùp khaùc ... nhaän thu caùch naøo ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ thieát thaân ,
Kieàu Thi Ca ! Sao laïi nhö vaäy ? Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ trong ngaàn suoát xuyeân.
8
Saéc taùnh khoâng, chaúng thaáy saéc chi , Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo :
3 4
Kieàu Thi Ca ! Haønh ñaïo phaûi thoâng, Nhieáp, thoï, hoaïi, dieät hoïc neân ... voâ vaøn.
Boà Taùt naêng ñoái ngoaøi trong, Vì duyeân naøo Boà Taùt ñöôïc roõ 16,
Maät Ña Baùt Nhaõ, “hoïc khoâng hai phaàn”. Khoâng nhaõn giôùi nhieáp, thoï ..., hoïc saâu,
Vì sao vaäy ? OÂng caàn phaûi bieát, Cho ñeán muoân phaùp caàn caàu,
Boà Taùt naøy sieâng hoïc Maät Ña, Cuõng ñeàu nhö vaäy, taùnh maàu hieän ra ...
Voâ löôïng voâ soá haèng haø, Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi ghi nhôù 17,
Baát tö nghì phaùp Phaät Ñaø, “khoâng hai” ... Hoïc, tu roài : naêng, sôû tieâu tan,
13
Kieàu Thi Ca ! Laïi coù Boà Taùt , Ba La Baùt Nhaõ voâ vaøn,
Hoïc voâ bieân phaùp Phaät tònh thanh, Nhieáp thoï, hoaïi dieät chöùa chan haøi hoøa.
Chaúng vì caùc phaùp giaûm, taêng, 106
Vì taát caû phaùp ñaâu sanh hai phaàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 18,
Ñaïi Boà Taùt chuyeân caàn quaùn trieät 14, Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn,
Chaúng : nhieáp, thoï, hoaïi, dieät phaùp naøo, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Vì taát caû phaùp baûo trao, Noùi vôùi ngaøi Xaù Lôïi roõ raønh,
Khoâng hai phaàn thaûy sao vaøo hay ra ? Boà Taùt tu hoïc tònh thanh,
105 Chaúng thaáy nhaõn giôùi, dieät, sanh taùch rôøi.
15
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Nhaõn thöùc giôùi, saéc giôùi löu chuyeån,
Phaåm Hoïc Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Cuøng nhaõn xuùc duyeân töïa ñeâm ngaøy,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, Roài thoï, sanh, dieät, saâu daøy
Noùi vôùi ngaøi Xaù Lôïi vöõng beàn, Vì taùnh nhaõn giôùi khoâng baøy hieän ra.
Chaúng vì saéc phaùp ... hieän leân, Laïi vaày nöõa, ngaøi Xaù Lôïi Töû,
5 6
Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña, Kieàu Thi Ca ! Sôû haønh Baùt Nhaõ 21,
Ñöôïc Nhaát Thieát Trí Trí maø, Boà Taùt muoán taát caû trong naøy,
Laáy Voâ Sôû Hoïc haøi hoøa tieän phöông. Caàu trong sôû thuyeát thaät hay,
Noùi toùm laïi hoïc ñöôïc Baùt Nhaõ 19, Cuûa Ngaøi Thieän Hieän ñeâm ngaøy nghieâm trang.
Boà Taùt ñoái taát caû phaùp traàn, Thieân Ñeá Thích thöa sang Thieän Hieän 22,
Chaúng thaáy sanh dieät xoay vaàn, Phaûi chaêng laø nguyeän löïc cuûa Ngaøi ?
Vì Nhaát Thieát Trí chia phaân sao ñaønh. Hay choã nöông töïa muoân loaøi ?
Mong Ngaøi daïy baûo thoâng khai ñaïo maàu ...
Thieän Hieän ñaùp : Caàn caàu Baùt Nhaõ,
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Bôûi thaàn löïc duyeân quaû möôøi phöông,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Nhö Lai laø choã töïa nöông,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 107 OÂng caàn phaûi bieát taän töôøng chaùnh chaân.
Laïi vaày nöõa oâng caàn phaûi roõ 23,
107 Taát caû phaùp khoâng coù choã nöông,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 20, Nhö Lai cuõng vaäy dieäu phöông,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Chæ vì tuøy thuaän xieån döông Phaät Ñaø.
Luùc baáy giôø, Thieân Ñeá Thích hoûi : Kieàu Thi Ca ! Nhìn xa troâng roäng 24,
Ngaøi Xaù Lôïi giaûng noùi ñuoâi ñaàu, Chaúng phaûi rôøi khoâng choã nöông, ñaâu,
Sôû haønh Baùt Nhaõ thaúm saâu, Chaúng trong khoâng choã, tìm caàu
Cuûa Ñaïi Boà Taùt tìm caàu gaàn xa ? Chaúng : trong, ngoaøi, giöõa taùnh maàu Maät Ña.
7
8
108 Sanh ra caùc thoï maø gaàn hay xa.

25
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 28,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy chæ, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn,
Chaúng phaûi rôøi nhó giôùi thieát thaân, Luùc baáy giôø Thieän Hieän kheõ nhaéc,
Cho ñeán thanh giôùi phaùp traàn, Theá Toân ñoái saéc chaúng töông öng,
Sanh ra caùc thoï maø gaàn Nhö Lai ... Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng,
26
Kieàu Thi Ca ! OÂng phaûi löu yù , Cho ñeán muoân phaùp cuõng chöøng aáy thoâi ...
29
Chaúng phaûi trong nhó giôùi thieát thaân, Kieàu Thi Ca ! Laõnh hoäi saâu saéc ,
Cho ñeán thanh giôùi phaùp traàn, Nhö Lai ñoái rôøi saéc chaúng öng,
Sanh ra caùc thoï maø gaàn hay xa ... Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng,
109 Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng chöøng aáy ra.
27
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 30,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän giaûng giaûi, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Chaúng phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt moân, Luùc baáy giôø Thieän Hieän thieàn ñònh,
Cho ñeán muoân phaùp toái toân, Ñoái vôùi boán tónh löï chaúng öng,
Sanh ra caùc thoï tröôøng toàn Nhö Lai. Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng,
Kieàu Thi Ca ! OÂng phaûi quan saùt, Cho ñeán muoân phaùp cuõng chöøng aáy thoâi.
Chaúng phaûi trong giaûi thoaùt thieát thaân, Kieàu Thi Ca ! Laõnh hoäi ñeán choán 31,
Cho ñeán muoân phaùp caûnh traàn, Nhö Lai ñoái rôøi boán chaúng öng,
9 10
Cuõng chaúng phaûi chaúng töông öng, Kieàu Thi Ca, haønh ñaïo nhôù ghi,
Cho ñeán muoân phaùp cuõng chöøng aáy ra ... Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì,
112 Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù löôøng.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 32, Ñaø La Ni, taän töôøng tieàm thöùc,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo, Chaúng voâ chaúng höõu chaúng döøng,
Kieàu Thi Ca ! Haønh ñaïo nhôù ghi, Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh.
Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì, Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ,
Chaúng caàu nôi saéc laøm chi khoù löôøng. Chaúng caàu rôøi taát caû coù, khoâng,
Vì phaùp : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ... Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng,
Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng, Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ...
Chaúng voâ chaúng höõu, chaúng döøng, 114
Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 35,
Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ 33, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Chaúng caàu, rôøi taát caû coù, khoâng Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo,
Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng, Kieàu Thi Ca, haønh ñaïo nhôù ghi,
Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ... Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì,
113 Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù löôøng.
34
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Luïc Ba La, taän töôøng tieàm thöùc,
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo, Chaúng voâ chaúng höõu chaúng döøng,
11 12
Ñeàu ñoàng nhöùt töôùng trong töøng phaùp sanh. 116

Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 37,
Chaúng caàu rôøi taát caû coù, khoâng, Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng, Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo,
Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La. Kieàu Thi Ca ! Haønh ñaïo nhôù ghi,
115 Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 36, Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù thaønh.
Phaåm Caàu Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Vì Ñoäc Giaùc phaùp taùnh laø hoaïi,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy baûo, Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng,
Kieàu Thi Ca, haønh ñaïo nhôù ghi, Chaúng voâ, chaúng höõu, chaúng döøng,
Sôû haønh Baùt Nhaõ thoï trì, Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh.
Chaúng caàu muoân phaùp laøm chi khoù thaønh. Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ
Vì tyû giôùi phaùp taùnh hö hoaïi, Chaúng caàu, rôøi taát caû coù, khoâng,
Chaúng töông öng chaúng phaûi töông öng, Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng,
Chaúng voâ, chaúng höõu, chaúng döøng, Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ...
Ñeàu ñoàng nhaát töôùng trong töøng phaùp sanh.
Laïi vaày nöõa sôû haønh Baùt Nhaõ,
Chaúng caàu, rôøi taát caû coù, khoâng,
Vì taùnh voâ sôû höõu ñoàng,
Cho neân Boà Taùt saùng loøng Ba La ...

13 14
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Sôû haønh Baùt Nhaõ saâu xa Ñaïi roài.
Phaåm Khen Caùc Ñöùc, thöù 117 Laïi vaày nöõa, laõnh hoäi khaép choã 41,
Saéc ... voâ löôïng, voâ soá haèng haø,
117 Boà Taùt haønh sôû Maät Ña,
, Cuõng goïi voâ löôïng saâu xa tö nghì ...
Phaåm Khen Caùc Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. Vì sao vaäy ? Vì löôïng thaûy caû,
Luùc baáy giôø trôøi Thieân Ñeá Thích, Nhö hö khoâng chaúng khaù ñöôïc maø,
Baïch Thieän Hieän giaûi thích gaàn xa, Cho neân Boà Taùt Ma Ha
Vì sao Boà Taùt Ma Ha, Sôû haønh Baùt Nhaõ Maät Ña “Löôïng” roài.
Sôû haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät daøy. 118
39
Thieän Hieän baûo : Hay thay Ñeá Thích , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 42,
OÂng vöøa noùi ñích thöïc saâu xa, Phaåm Khen Caùc Ñöùc khaép nôi löu truyeàn.
Boà Taùt haønh sôû Maät Ña, Kieàu Thi Ca ! Voâ bieân saéc phaùp,
Laø Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät roài. Neân Boà Taùt dung naïp voâ bieân,
40
Kieàu Thi Ca ! Laõnh hoäi cho roõ , Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc noái chuyeàn,
Bôûi Saéc ... Ñaïi neân coù ñaïi thoâi, Sôû haønh Boà Taùt tinh chuyeân thaám nhuaàn.
Boà Taùt haønh Baùt Nhaõ roài, Vì sao vaäy ? Saéc uaån thaûy caû,
Cuõng goïi laø Ñaïi khoâng ngoaøi yù ñaây. Giöõa hoaëc bieân chaúng khaù ñöôïc maø.
Vì sao vaäy ? Saéc uaån thaûy caû ... Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Tröôùc, giöõa, sau chaúng khaù ñöôïc maø, Sôû haønh Baùt Nhaõ Maät Ña khaép mieàn.
15 16
43
Luùc baáy giôø Thieän Hieän daïy chæ , Y Xa, Thieân Nöõ Thaàn Tieân, xöôùng raèng :
Kieàu Thi Ca ! Nôi yù oâng sao ? Ngaøi Thieän Hieän, naêng thöøa löïc Phaät,
Nhö Lai Chaùnh Giaùc thuôû naøo, Phaät choã nöông thaät vöõng chuùng con,
Höõu tình sanh dieät ñeán bao nhieâu laàn ? Nay Ngaøi khai thò veïn troøn,
44
Thieân Ñeá Thích, thöa phaân so saùnh : Nhieäm maàu Chaùnh phaùp laïi coøn Maät Ña,
Chuùng höõu tình baûn taùnh tònh roài, Coù Boà Taùt haønh qua Baùt Nhaõ 46,
Baûn lai voâ sôû höõu thoâi, Naêng nhö thuyeát taát caû trong naøy,
Thieän Hieän - Ñeá Thích vun boài Maät Ña. Chuùng con toân kính ñeâm ngaøy,
Ngöôøi aáy thöøa Phaät chæ baøy bao la ...
Phaùp Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá,
Laïi chaúng coù ñeå ñöôïc chuùt naøo,
Vì khoâng coù saéc ban trao,
KINH ÑAÏI BAÙ
BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Cho ñeán muoân phaùp nhaän vaøo sao yeân ?...
47
Phaåm Nhieáp Thoï, thöù 119 Phaät daïy baûo : Thieân Tieân laõnh hoäi ,
Nhö caùc oâng vöøa noùi ôû treân,
119 Tuy khoâng caùc phaùp ñöôïc neân,
45
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Laïi coù thi thieát vöõng beàn Maät Ña.
Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Neáu Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ 48,
Luùc baáy giôø chuùng Thieân Ñeá Thích, Voâ sôû ñaéc maø laøm tieän phöông,
Chuùng Duïc Giôùi chaät ních Phaïm Thieân, Laø ñaõ nhö phaùp toû töôøng,
Vaø chuùng Saéc Giôùi chö Thieân, Thieân Tieân kính troïng cuùng döôøng sôùm tröa ...
17 18
Laïi vaày nöõa, Thieân Tieân löu yù 49, 120

Chaúng töùc, rôøi Boá Thí Maät Ña, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ toû töôøng 54,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø ... Nhieáp Thoï laø phaåm muoân ñöôøng thieát thaân.
Cuõng ñeàu nhö vaäy môùi laø suoát xuyeân. Ñöùc Theá Toân thaáy caàn daïy chæ :
Theá Toân daïy, Thieân Tieân phaûi nhôù 50, Chuùng Tyø Kheo vaø Tyø Kheo Ni,
Boà Taùt duøng voâ sôû tieän phöông, Öu Baø Taéc, Öu Baø Di,
Sieâng naêng tu hoïc toû töôøng, Ñuû ñaày Thieân Giôùi ... chöùng tri ñaïo Thieàn,
Ñoái vôùi Baùt Nhaõ haèng thöôøng chaúng xa ... Roài ñoaùi baûo ngaøi Thieân Ñeá Thích,
51
Vì sao vaäy ? Xöa ta cuõng theá , Chaúng rôøi taâm tòch tónh trí nöông,
Phaät Nhieân Ñaêng hieän ôû ñoä ñôøi, Ñem voâ sôû ñaéc tieän phöông,
Ta daâng naêm coïng hoa töôi, Ñoái vôùi Baùt Nhaõ daãn ñöôøng chuùng sanh.
Toùc xanh traûi khaép buøn ... rôøi nuùng nao ... Ngöôøi naøy seõ ñöôïc an laønh,
52
Phaät Nhieân Ñaêng beøn trao thoï kyù , AÙc ma khoâng theå : haïi, haønh, baét, theo.
Ñôøi ñöông lai quaû vò cao saâu, Vì sao vaäy ? Ñaõ kheùo truï saéc 55 :
Hieàn kieáp thaønh Phaät nhieäm maàu, Khoâng, voâ töôùng, nguyeän aét saùng loøng,
Möôøi hieäu ñaày ñuû thoâng laøu suoát xuyeân. Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc suoát trong,
53
Luùc baáy giôø Thieân Tieân baïch Phaät : Taùnh uaån chaúng coù, ra voøng muoäi meâ.
Baùt Nhaõ Ba La Maät hieám thay, Thieân Ñeá Thích baáy giôø baïch Phaät 56,
Chuùng con “Nhieáp Thoï” ñeâm ngaøy, Bôûi Boà Taùt tu Maät Ba La,
Ñem Voâ sôû ñaéc chæ baøy tieän phöông. Theá gian Ngaøi môùi hieän ra,
Ñoä sanh thuyeát phaùp Phaät Ñaø an cö.
19 20
Kieàu Thi Ca ! Ñuùng nhö vaäy ñoù, Roài roäng löu khaép chuùng sanh,
Phaät, Phaùp, Taêng hieän coù coõi naøy, Hieän phaùp, haäu phaùp ñaëng thaønh ñöùc coâng.
Voâ löôïng phaùp baùu saâu hay, Vì sao vaäy ? OÂng neân thaáy roõ,
Cuõng töø Boà Taùt ñeâm ngaøy Maät Ña. Taâm ngöôøi naøy chaúng boû töông öng,
57
Thieân Ñeá Thích cho laø hieám coù , Cuøng Nhöùt Thieát Trí khoâng döøng,
Ñaïi Boà Taùt thoï Baùt Nhaõ ñaây, Vaø Voâ sôû ñaéc laøm töøng tieän phöông.
Duøng söùc phöông tieän döïng xaây, Boà Taùt naøy töï vöôn thanh loïc 61,
Giaûi thoaùt sanh töû sôùm chaày gaàn xa. Daïy baûo ngöôøi tu hoïc Maät Ña,
121 Voâ löôïng voâ soá haèng haø,
58
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Phaùp moân giaûi thoaùt Phaät Ñaø thaêng hoa.
Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa dieäu huyeàn. 122
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá hoûi roõ, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 62,
Neáu Boà Taùt nhieáp Thoï Maät Ña, Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Thôøi nhieáp saùu moùn Ba La, Luùc baáy giôø Trôøi Thieân Ñeá Thích,
Cuøng nhieàu thieän phaùp theá vaø xuaát gian ? Baïch Phaät veà lôïi ích Maät Ña,
59
Ñöùc Theá Toân nghieâm trang daïy baûo : Ñieàu taâm Boà Taùt cao xa,
Baùt Nhaõ Kinh cuûa baùu khoâng löôøng, Hoài höôùng Nhaát Thieát Trí vaø Trí saâu !
Ai maø nhieáp thoï taän töôøng, Phaät hoûi laïi, vì ñaâu oâng bieát ?
Thôøi naêng nhieáp thoï muoân ñöôøng bao la. Baïch Theá Toân ! Muoân vieäc thöïc haønh,
60
Laïi vaày nöõa Thi Ca neân bieát , Duøng taâm “baát ñaéc” tònh thanh,
Ñoái Baùt Nhaõ ñoïc vieát tu haønh, Ñieàu phuïc - hoài höôùng roõ raønh thieát thaân.
21 22
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieân Ñeá 63, Vì sao vaäy ? Boà Taùt töøng traûi,
Chaúng lìa taâm Nhaát ñeå Trí vöôn, Töø quaù khöù, hieän taïi, vò lai,
Ñem voâ sôû ñaéc tieän phöông, Sieâng naêng tu hoïc mieät maøi,
Thoï trì cung kính cuùng döôøng haèng sa. Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi aân trieâm.
Laïi vaày nöõa, Maät Ña Baùt Nhaõ 64, Laïi vaày nöõa, Thieân Ñeá phaûi roõ 67,
Ñaïi Thaàn Chuù taát caû chuù maø, Ñaïi Thaàn Chuù saùng toû möôøi phöông,
Laø Ñaïi Minh Chuù saùng xa, Oan gia, aùc thuù, tai öông,
Voâ Thöôïng, Voâ Ñaúng Ñaúng Ñaø La Ni ... Sôï haõi, taät dòch ... caùt töôøng bình an.
Vì sao vaäy, khoâng gì saùnh kòp,
Ñaïi oai löïc thieän nghieäp saâu daøy,
Mình, ngöôøi lieãu ñaït ñeâm ngaøy,
Ñeàu baát khaû ñaéc phaùp ngay nôi loøng.
Cho ñeán muoân phaùp ngoaøi trong, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Cuõng ñeàu nhö vaäy vun troàng Ba La. Phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 124
123
Nhieáp Thoï laø phaåm saâu xa muoân phaàn. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 68,
Kieàu Thi Ca ! Thaàn chuù Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Phaùp ngaõ tuy voâ sôû ñaéc maø 66, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät :
Ñöôïc chöùng Voâ Thöôïng Phaät Ñaø, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Vì taâm haønh khaùc roài laø xeû sang ... Trang nghieâm cung kính cheùp ra,
23 24
Traøng phan, baûo caùi, höông xoa cuùng döôøng. Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Döïng thaùp baûo kieân coá ñeøn höông, Ñem Voâ sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông.
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
Ngöôøi naøo hôn keùm, Phaät töôøng taän cho ... Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
69
Phaät daïy baûo saùnh so ñeå bieát , Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Nhö Lai ñaëng Nhöùt Thieát Trí roài, Ngöôøi tröôùc hôn haún, Phaät thöôøng baûo trao.
Thaân thì töôùng haûo tinh khoâi, Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ 72,
Bôûi nhôø Baùt Nhaõ roïi soi haèng haø. Thieäm Boä Chaâu ñaõ coù phaåm ngoâi,
Vì sao vaäy ? Thi Ca löu yù, Voâ Thöôïng Chaùng Ñaúng, khoâng ngoaøi,
Nhaát Thieát Trí môùi goïi Nhö Lai, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
Nhö Lai ñaëng Thieát Trí hoaøi, 126
Trí naøy, Baùt Nhaõ mieät maøi laøm nhaân ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 73,
70
Duyeân côù vaäy, oâng caàn thaáy phöôùc , So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn,
Hai haïng ngöôøi, haïng tröôùc hôn xa, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Vì haønh saùu phaùp Maät Ña ... Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Cho ñeán muoân phaùp haèng haø tröôùc sau ... Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
125 Ñem Voâ sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông.
71
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ nhieäm maàu , Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
So Löôøng Coâng Ñöùc cao saâu voâ bôø. Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Baáy giôø Thieân Ñeá Thích baïch Phaät, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
25 26
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. 129

Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 76,
Nöông nhaân laønh ... keát quaû saùng soi. So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng khoâng ngoaøi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa. Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
128 Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
75
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Voâ Nhò, sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông.
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät, Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao.
Ñem Voâ sôû ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Nhaõn giôùi ñem taát caû khoâng thoâi,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi,
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
Ñem voâ nhò taát caû khoâng thoâi, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
27 28
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Luïc Ba La taát caû khoâng thoâi,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Quay xe dieäu phaùp trong ngoaøi thaêng hoa.
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 132
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 79,
Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Ñem Voâ minh taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa. Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
131 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.
78
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì, Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao.
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñem möôøi löïc taát caû khoâng thoâi,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
29 30
Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Nhaõn xöù ñem taát caû khoâng thoâi,
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Quay xe dieäu phaùp muoân loaøi thaêng hoa.
Ñoäc Giaùc ñem taát caû khoâng thoâi, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì.
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng trong ngoaøi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
134 Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
81
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì. Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät, Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Thaân giôùi ñem taát caû khoâng thoâi,
31 32
83
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa tö nghì. Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Thieät giôùi ñem taát caû khoâng thoâi,
Nhaõn giôùi ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 84, Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
33 34
Ñòa giôùi ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
86
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñem Chôn Nhö taát caû khoâng thoâi,
Noäi khoâng ... ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
35 36
Boá thí ... ñem taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
89
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Khoâng giaûi thoaùt taát caû khoâng thoâi,
Taùm Giaûi thoaùt taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
37 38
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñaø La Ni taát caû khoâng thoâi,
Möôøi löïc Phaät taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Khaùnh Hyû baïch Phaät,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Ñem Ñoäc Giaùc taát caû khoâng thoâi,
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao.
39 40

94
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông,
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät, Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi,
Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Thí nhö ngöôøi nôï cao sôï chuû,
41 42
Lieàn ñeán gaàn baùm truï vua ngoài, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
97
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi,
Phaät daïy tieáp neáu vaøo Baùt Nhaõ, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Phaûi tu taäp taát caû khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
98
43 44

Laïi boán chaâu cao thaáp boán quaû, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Truï Döï Löu ... La Haùn, Bích Chi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Ñeàu do Baùt Nhaõ thoï trì sanh ra ... Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng chöùng minh.
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Loaïi höõu tình Chaâu Nam Thieäm lôùn,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Ñeàu do Baùt Nhaõ thoï trì sanh ra ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng môû khai. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 102,
Loaïi höõu tình Tam Ñaïi Thieân lôùn, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät,
45 46
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng tö nghì,
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Ñeàu do Baùt Nhaõ thoï trì sanh ra ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo khuyeân. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 104,
Loaïi höõu tình Tieåu Thieân Giôùi lôùn, So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Truï Döï Löu ... La Hôùn, Bích Chi, Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña, Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng ñöa ra.
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Sao : töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ?
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. Höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ tôùi ñaâu ?
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Maø laïi noùi, ñöôïc, mong, caàu ...
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng chöùng minh. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 105,
Loaïi höõu tình möôøi phöông giôùi lôùn, So löôøng coâng ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
47 48
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Sao töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ?
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Maø Thieät giôùi ... ñöôïc, mong, caàu ...
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng ñöa ra. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 107,
Sao töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ? So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ tôùi ñaâu ? Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät,
Maø taùm moân ... ñöôïc, mong, caàu ... Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø. Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Maø Nhaát Thieát Trí ... mong caàu,
49 50

108
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Vì An nhaãn ... noùi, mong, caàu,
Sao : töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ? So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn.
Vì Boá thí noùi mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø ... Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø,
109
51 52
Vì taùm Giaûi thoaùt ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Vì Döï Löu ... quaû mong caàu,
Vì Thaân giôùi ... noùi mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
112
53 54

Vì Chôn Nhö noùi, mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn YÙ giôùi ... mong caàu,
Vì Trí hueä ... noùi, mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
55 56
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Ñoäc Giaùc mong, caàu,
Vì taùm Giaûi thoaùt mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
117
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Thieät giôùi, mong caàu,
57 58
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Ñaø La Ni chaúng mong, caàu,
Chaúng Khoå Thaùnh Ñeá mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
120
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Tyû giôùi ... mong caàu,
59 60

Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng neân Nhöùt Thieát Trí caàu,
Chôn Nhö chaúng quaùn, mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
123
61 62
Chaúng quaùn Nhaõn giôùi mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn naêm nhaõn mong, caàu,
Chaúng quaùn Boá thí ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
126
63 64

Chaúng neân quaùn Saéc ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
128
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng taùm Giaûi thoaùt ... mong caàu,
Chaúng quaùn Ñòa giôùi mong, caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
65 66
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng quaùn Thaân giôùi ... mong caàu,
Chaúng haïnh Boà Taùt ... mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
131
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaúng boán Tónh Löï mong caàu,
67 68
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Boán chaâu ... chaúng noùi, mong, caàu,
Döï Löu höôùng ... chaúng mong caàu, Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
134
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä, Chaâu Nam Thieäm Boä mong, caàu,
69 70
189 PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 136, 1- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Raûi Hoa, thöù 101.
- Baáy giôø, trôøi Thieân Ñeá Thích vaø theá giôùi Tam
So Löôøng Coâng Ñöùc saâu xa dieäu huyeàn. thieân Ñaïi thieân naøy, coù bao trôøi boán Ñaïi Vöông
Luùc baáy giôø Thieân Ñeá baïch Phaät, chuùng, trôøi Ba möôi ba, trôøi Daï Ma, trôøi Ñoã Söû
Ña, trôøi Laïc Bieán Hoùa, trôøi Tha Hoùa Töï Taïi, trôøi
Neáu coù ngöôøi tu taäp Maät Ña,
Phaïm Chuùng, trôøi Phaïm Phuï, trôøi Ñaïi Phaïm, trôøi
Chaúng lìa Nhöùt Thieát Trí maø, Quang, trôøi Thieåu Quang, trôøi Voâ Löôïng Quang,
Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông. trôøi Cöïc Quang Tònh, trôøi Tònh, trôøi Thieåu Tònh,
trôøi Voâ Löôïng Tònh, trôøi Bieán Tònh, trôøi Quaûng,
Laïi coù ngöôøi thöông Phaät dieät ñoä,
trôøi Thieåu Quaûng, trôøi Voâ Löôïng Quaûng, trôøi
Döïng thaùp baùu kieân coá ñeøn höông, Quaûng Quaû, trôøi Voâ Phieàn, trôøi Voâ Nhieät, trôøi
Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, Thieän Hieän, trôøi Thieän Kieán vaø trôøi Saéc Cöùu
Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. Caùnh, ñeàu taùc leân nghó naøy : Nay Toân giaû Thieän
Hieän thöøa thaàn löïc Phaät, vì taát caû höõu tình röôùi
Sao : töông tôï Baùt Nhaõ lôùn quaù ?
traän möa ñaïi phaùp, chuùng ta nay ñaây phaûi cuùng
Höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ tôùi ñaâu ? döôøng vaäy, neân ñeàu hoùa laøm caùc dieäu hoa trôøi.
Trong ngoaøi taát caû mong caàu, 2- Vöøa luùc aáy : Thieân Ñeá Thích noùi : Hoa ñaõ raûi
Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh phaùp saâu haèng haø ... ñaây, thaät chaúng phaûi coû caây ñaát nöôùc sanh ra, chæ
bieán hieän vaäy. Vì chæ hoa naøy chaúng sanh, hay laø
caùc phaùp khaùc cuõng theá ? Thieän Hieän ñaùp :
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT.
Chaúng nhöõng hoa naøy chaúng sanh maø caùc phaùp
khaùc cuõng theá - Vì sao ? Kieàu Thi Ca phaûi bieát :

Vì Saéc cuõng chaúng sanh, ñaây ñaõ chaúng sanh thôøi
chaúng phaûi saéc.
72
71
3- Kieàu Thi Ca (Thieân Ñeá Thích) phaûi thaáy, ñaây laø lôøi Phaät ñaõ thuyeát, caùc phaùp bò coù, khoâng phaùp
lôøi cuûa Thieän Hieän Toân giaû : töø : Thoï, töôûng, naøo chaúng phaûi giaû danh, Boà Taùt ñaõ bieát taát caû
haønh, thöùc, nhaõn xöù, saéc xöù, nhaõn giôùi, Ñòa, thuûy, phaùp chæ coù giaû danh, neân hoïc Baùt Nhaõ.
hoûa, phong, khoâng thöùc giôùi, voâ minh ñeán laõo töû; 6- Naøy Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt Ma Ha Taùt khi hoïc
noäi ngoaïi khoâng cho ñeán voâ taùnh töï taùnh khoâng; nhö theá, chaúng hoïc nôi Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh,
chôn nhö cho ñeán baát tö nghì giôùi; Boá thí ñeán trí Thöùc, chaúng thaáy nôi trong Saéc, Thoï, Töôûng,
tueä; v.v... cho ñeán Voâ thöôïng chaùnh giaùc cuõng Haønh, Thöùc ñaùng hoïc v.v... cho ñeán caùc phaùp kia
chaúng sanh, ñaây ñaõ chaúng sanh thôøi chaúng phaûi cuõng ñeàu nhö vaäy.
phaùp voâ thöôïng - Vì phaùp chaúng sanh lìa caùc hyù 7- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích hoûi Thieän Hieän raèng :
luaän, chaúng theå thi thieát laø phaùp voâ thöôïng thaûy Vì duyeân naøo Boà Taùt chaúng thaáy Saéc, Thoï, Töôûng,
vaäy ... Haønh, Thöùc v.v... cho ñeán chaúng thaáy Thanh Vaên,
4- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 102. Ñoäc Giaùc, Boà Taùt vaø Tam Mieäu Tam Phaät Ñaø, Voâ
- Khi aáy Thieân Ñeá Thích taâm sanh nghó naøy : Toân Thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà.
giaû Thieän Hieän trí hueä thaúm saâu, chaúng hoaïi giaû 8- Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Kieàu Thi Ca ! Saéc, saéc
danh maø thuyeát phaùp taùnh; Phaät bieát yù kia nghó, taùnh khoâng, neân Boà Taùt chaúng thaáy saéc; Thoï,
beøn aán khaû cho kia raèng : Kieàu Thi Ca ! Saéc chæ Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - Neân Boà
giaû danh, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng giaû danh, Taùt chaúng thaáy saéc chaúng hoïc nôi saéc v.v..., vì
giaû danh nhö theá chaúng lìa phaùp taùnh - Thieän chaúng leõ saéc khoâng, thaáy saéc khoâng; chaúng leõ saéc
Hieän chaúng hoaïi saéc thaûy giaû danh nhö theá, maø khoâng, hoïc nôi saéc khoâng. “Ñoaïn naøy noùi roõ : Saéc
thuyeát saéc thaûy phaùp taùnh - Vì sao ? Vì saéc thaûy töùc thò khoâng, khoâng töùc thò saéc, thoï töôûng haønh
phaùp taùnh khoâng coù hoaïi khoâng chaúng hoaïi, vaäy thöùc dieäc phuïc nhö thò”.
neân Thieän Hieän ñaõ thuyeát, cuõng khoâng coù hoaïi 9- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 103.
khoâng chaúng hoaïi. Thieän Hieän Toân giaû ñoái vôùi - Theo y Kinh vaên : Kieàu Thi Ca ! Khoå thaùnh ñeá
phaùp nhö theá, chaúng hoaïi giaû danh maø thuyeát khoâng, neân Boà Taùt chaúng thaáy Khoå thaùnh ñeá ...
phaùp taùnh. Taäp Ñeá, Dieät Ñeá, Ñaïo Ñeá cuõng ñeàu nhö vaäy ... cho
5- Thieän Hieän Toân giaû baûo Ñeá Thích raèng : Nhö ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy ... nhaãn
73 74
ñeán Thanh Vaên thöøa, Ñoäc Giaùc thöøa, Voâ Thöôïng Thöùc taêng giaûm neân hoïc - Vì sao ? Vì caùc phaùp aáy
thöøa ñeàu taùnh khoâng neân chaúng hoïc - Chaúng leõ thaûy khoâng coù hai phaàn vaäy v.v... Cho ñeán muoân
hoïc nôi thöøa khoâng vaäy. phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà baát
10- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt chaúng hoïc nôi taêng baát giaûm.
khoâng, Boà Taùt naøy laø hoïc nôi khoâng, vì khoâng coù 14- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt chaúng vì : Saéc, Thoï,
hai phaàn vaäy ... Vì Saéc khoâng, Thoï, Töôûng, Haønh, Töôûng, Haønh, Thöùc taêng giaûm neân hoïc khoâng hai
Thöùc khoâng ñeàu khoâng coù hai phaàn vaäy ... Cho phaàn vaäy; Boà Taùt naøy chaúng vì Saéc, Thoï, Töôûng,
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - nhaãn ñeán Voâ Haønh, Thöùc nhieáp thoï hoaïi dieät neân hoïc - Vì sao?
Thöôïng Chaùnh Ñaúng Boà Ñeà khoâng, khoâng coù hai Vì saéc uaån thaûy khoâng coù hai phaàn vaäy - Cho ñeán
phaàn vaäy. muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
11- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt Ma Ha Taùt naøy naêng ñoái 15- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 105.
Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, - Luùc baáy giôø, Thieän Hieän noùi vôùi Xaù Lôïi Töû raèng:
Trí hueä Ba La Maät Ña hoïc ñöôïc - Vì khoâng coù hai Khi Boà Taùt hoïc Baùt Nhaõ chaúng vì Saéc, Thoï,
phaàn vaäy - Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö Töôûng, Haønh, Thöùc nhieáp thoï hoaïi dieät neân hoïc
vaäy. v.v... Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
12- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 104. 16- Thieän Hieän Toân giaû noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Vì
- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt vì naêng ñoái Luïc Ba La duyeân naøo khi Boà Taùt Ma Ha Taùt hoïc nhö theá,
Maät Ña hoïc khoâng hai phaàn; neân Boà Taùt Ma Ha chaúng vì nhaõn giôùi nhieáp thoï hoaïi dieät neân hoïc;
Taùt naøy naêng hoïc voâ löôïng voâ soá voâ bieân baát khaû Chaúng vì Saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi, vaø nhaõn xuùc,
tö nghì thanh tònh Phaät phaùp, vì côù sao ? Vì nhaõn xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï nhieáp thoï
khoâng coù hai phaàn vaäy v.v... Cho ñeán caùc phaùp hoaïi dieät neân hoïc.
cuõng ñeàu nhö vaäy. Nhaãn ñeán Voâ thöôïng thöøa 17- Thieän Hieän Toân giaû noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Boà Taùt
cuõng ñeàu nhö vaäy. hoïc nhö theá, chaúng thaáy coù saéc laø khaù nhieáp thoï
13- Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt naêng hoïc voâ löôïng vaø sôû hoaïi dieät; cuõng chaúng thaáy coù keû naêng
voâ soá voâ bieân baát khaû tö nghì thanh tònh Phaät nhieáp thoï saéc vaø hoaïi dieät ... Cho ñeán thoï, töôûng,
phaùp, Boà Taùt naøy chaúng vì Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh haønh, thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - Vì Saéc, Thoï,
75 76
Töôûng, Haønh, Thöùc uaån thaûy hoaëc naêng hoaëc sôû, cuûa Boà Taùt phaûi caàu ôû ñaâu ? Xaù Lôïi Töû noùi : Kieàu
trong ngoaøi ñeàu khoâng, chaúng khaù ñöôïc vaäy ... Thi Ca : Sôû haønh Baùt Nhaõ cuûa Boà Taùt phaûi caàu ôû
Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. trong sôû thuyeát cuûa Thieän Hieän.
18- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Hoïc Baùt Nhaõ, thöù 106. 21- Xaù Lôïi Töû noùi : Kieàu Thi Ca ! Sôû haønh Baùt Nhaõ
- Thieän Hieän Toân giaû noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Boà Taùt Ba La Maät Ña cuûa Boà Taùt Ma Ha Taùt phaûi caàu ôû
khi haønh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy nhaõn giôùi hoaëc trong sôû thuyeát cuûa Ngaøi Thieän Hieän Toân giaû.
sanh hoaëc dieät, chaúng thaáy saéc giôùi, nhaõn thöùc 22- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích thöa Thieän Hieän raèng
giôùi vaø nhaõn xuùc, nhaõn xuùc laøm duyeân sanh ra : Toân giaû Xaù Lôïi Töû vöøa noùi, phaûi chaêng laø thaàn
caùc thoï hoaëc sanh hoaëc dieät, chaúng thaáy nhaõn löïc cuûa Ñaïi Ñöùc ? Ñaïi Ñöùc laø choã nöông ö ? Thieän
giôùi hoaëc laáy hoaëc boû, hoaëc nhieãm hoaëc tònh, hoaëc Hieän baûo raèng : Kieàu Thi Ca ! Ñaáy chaúng phaûi
nhoùm hoaëc tan, hoaëc taêng hoaëc giaûm - Vì taùnh thaàn löïc toâi, toâi chaúng phaûi laø choã nöông - Maø
nhaõn giôùi thaûy khoâng, voâ sôû höõu, chaúng khaù ñöôïc ñaáy chính laø thaàn löïc cuûa Nhö Lai, Nhö Lai laø
vaäy; Boà Taùt naøy hoïc nhö theá, naêng thaønh xong choã nöông.
Nhaát Thieát Trí Trí, vì ñem voâ sôû hoïc, voâ sôû thaønh 23- Kieàu Thi Ca ! Taát caû phaùp khoâng coù choã
xong laøm phöông tieän. nöông; vaäy neân Nhö Lai chaúng phaûi choã sôû
19- Thieän Hieän Toân giaû noùi : Nhö vaäy ñoù Xaù Lôïi nöông, cuõng khoâng coù sôû nöông, chæ vì tuøy thuaän
Töû ! Boà Taùt Ma Ha Taùt naøy khi haønh Baùt Nhaõ Ba theá tuïc maø thi thieát noùi laø choã nöông.
La Maät Ña, ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng thaáy hoaëc 24- Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi rôøi khoâng choã
sanh hoaëc dieät, hoaëc laáy hoaëc boû, hoaëc nhieãm, nöông khaù ñöôïc Nhö Lai; ... khaù ñöôïc Chôn nhö
hoaëc tònh, hoaëc nhoùm, hoaëc tan, hoaëc taêng, hoaëc Nhö Lai; ... phaùp taùnh Nhö Lai; ... Nhö Lai phaùp
giaûm maø hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, thôøi naêng taùnh; ... Chôn Nhö khaù ñöôïc Nhö Lai Chôn Nhö;
thaønh xong Nhaát Thieát Trí Trí, vì ñem voâ sôû hoïc, Chaúng phaûi rôøi khoâng choã nöông phaùp taùnh khaù
voâ sôû thaønh xong laøm phöông tieän vaäy. ñöôïc Nhö Lai phaùp taùnh. Kieàu Thi Ca ! Chaúng
20- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 107. phaûi trong khoâng choã nöông khaù ñöôïc Nhö Lai;
- Baáy giôø Thieân Ñeá Thích hoûi Xaù Lôïi Töû raèng : Chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc khoâng choã
Baïch Ñaïi Ñöùc ! Sôû haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña 78
77
nöông v.v... Cho ñeán chaúng phaûi rôøi saéc khaù ñöôïc khaù ñöôïc Nhö Lai phaùp taùnh v.v... nhaãn ñeán
Nhö Lai; Chaúng phaûi rôøi thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng phaûi trong taùm giaûi thoaùt khaù ñöôïc Nhö
chôn nhö khaù ñöôïc Nhö Lai; Chaúng phaûi trong Lai, chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù ñöôïc taùm giaûi
saéc ... khaù ñöôïc Nhö Lai. Chaúng phaûi trong Nhö thoaùt v.v... Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö
Lai khaù ñöôïc saéc v.v... Cho ñeán muoân phaùp cuõng vaäy.
nhö vaäy. 28- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 110.
25- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 108. - Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái saéc chaúng töông öng,
Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi rôøi nhó giôùi khaù ñöôïc chaúng phaûi chaúng töông öng, vôùi thoï, töôûng,
Nhö Lai, chaúng phaûi rôøi thanh giôùi, nhó thöùc giôùi haønh, thöùc cuõng chaúng töông öng chaúng phaûi
vaø nhó xuùc, nhó xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï chaúng töông öng v.v...
khaù ñöôïc Nhö Lai - Chaúng phaûi rôøi caùc phaùp v.v... 29- Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái rôøi saéc chaúng töông
cho ñeán chaúng phaûi trong nhó giôùi khaù ñöôïc Nhö öng, chaúng phaûi chaúng töông öng; vôùi rôøi thoï,
Lai ... cho ñeán tyû, thieät, thaân, yù cuõng ñeàu nhö töôûng, haønh, thöùc cuõng chaúng töông öng, chaúng
vaäy... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. phaûi chaúng töông öng v.v... cho ñeán muoân phaùp
26- Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi trong nhó giôùi khaù cuõng ñeàu nhö vaäy.
ñöôïc Nhö Lai, chaúng phaûi trong Nhö Lai khaù 30- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 111.
ñöôïc nhó giôùi, chaúng phaûi trong thanh giôùi, nhó - Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái boán tónh löï chaúng
thöùc giôùi vaø nhó xuùc, nhó xuùc laøm duyeân sanh ra töông öng, chaúng phaûi chaúng töông öng v.v... cho
caùc thoï khaù ñöôïc Nhö Lai, chaúng phaûi trong Nhö ñeán boán tónh löï chôn nhö; boán tónh löï phaùp taùnh.
Lai khaù ñöôïc taát caû v.v...
31- Kieàu Thi Ca ! Nhö Lai ñoái rôøi boán tónh löï
27- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 109. chaúng töông öng, chaúng phaûi chaúng töông öng,
Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt khaù vôùi rôøi boán voâ löôïng, boán voâ saéc ñònh cuõng chaúng
ñöôïc Nhö Lai; ... taùm thaéng xöù; ... chín thöù ñeä töông öng, chaúng phaûi chaúng töông öng v.v... cho
ñònh; ... möôøi bieán xöù khaù ñöôïc Nhö Lai - Chaúng ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - 4 tónh löï :
phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt chôn nhö khaù ñöôïc Nhö 1- Sô thieàn; 2- Nhò thieàn; 3- Tam thieàn; 4- Töù
Lai v.v... Cho ñeán chaúng phaûi rôøi taùm giaûi thoaùt thieàn.
79 80
32- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 112. taát caû tam ma ñòa moân, chaúng neân caàu rôøi taát caû
Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû daïy baûo Thieân Ñeá ñaø la ni moân v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu
Thích : Kieàu Thi Ca ! OÂng tröôùc ñaõ hoûi Boà Taùt Ma nhö vaäy.
Ha Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, neân caàu nôi naøo aáy. 35- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 114.
Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng caàu - Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng
nôi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ... chaêng”. Neân caàu neân caàu nôi boá thí Ba La Maät Ña Chôn Nhö cho
rôøi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì sao ? Vì saéc ... ñeán trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh tieán, thieàn ñònh, trí
hoaëc rôøi saéc ... hoaëc Boà Taùt, hoaëc Baùt Nhaõ ... neáu hueä chaúng neân caàu, rôøi saùu phaùp Ba La Maät - Vì
caàu nhö theá ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi neáu caàu taát caû nhö theá ñeàu chaúng töông öng
chaúng töông öng, chaúng höõu saéc, chaúng voâ saéc, chaúng phaûi chaúng töông öng, chaúng höõu saéc,
chaúng höõu kieán, chaúng voâ kieán, chaúng höõu ñoái chaúng voâ saéc v.v... ñeàu ñoàng nhaát töôùng choã goïi
chaúng voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát töôùng, choã goïi voâ Voâ töôùng - Vì taát caû nhö theá ñeàu laø taùnh voâ sôû
töôùng v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö höõu chaúng khaù ñöôïc - neân Boà Taùt chaúng haønh
vaäy. Luïc Ba La Maät Chôn Nhö.
33- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng 36- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 115.
neân caàu caùc phaùp, cuõng chaúng caàu rôøi caùc phaùp -
- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng
Vì sao ? Vì neáu caàu taát caû phaùp nhö theá ñeàu
neân caàu nôi tyû giôùi phaùp taùnh, cho ñeán nôi höông
chaúng töông öng chaúng phaûi chaúng töông öng, vì
giôùi, tyû xuùc giôùi, tyû xuùc laøm duyeân sanh ra caùc
taát caû taùnh voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc - Bôûi voâ sôû
thoï phaùp taùnh, cuõng chaúng neân caàu rôøi tyû giôùi
höõu chaúng khaù ñöôïc, neân Boà Taùt voâ sôû haønh Baùt
phaùp taùnh v.v... Vì caàu taát caû nhö theá ñeàu chaúng
Nhaõ, chaúng nhaõn giôùi, saéc giôùi cho ñeán nhaõn xuùc
töông öng chaúng phaûi chaúng töông öng v.v... Vì
laøm duyeân sanh ra caùc thoï, neân Boà Taùt sôû haønh
taát caû nhö theá ñeàu laø taùnh voâ sôû höõu chaúng khaù
Baùt Nhaõ chaúng caàu, rôøi caùc phaùp ...
ñöôïc - Bôûi voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc, neân Boà Taùt
34- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 113. sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng tyû giôùi phaùp taùnh v.v...
- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
neân caàu taát caû Ñaø La Ni moân, chaúng neân caàu nôi 37- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Caàu Baùt Nhaõ, thöù 116.
81 82
- Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, chaúng bieân, caùc keû Döï Löu, Nhaát Lai, A La Haùn, Ñoäc
neân caàu nôi Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, chaúng neân caàu Giaùc, Boà Taùt ôû trong ñaây ñeàu ñöôïc chöùng quaû vò.
nôi Ñoäc Giaùc höôùng Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh - Vì 39- Thieän Hieän baûo raèng : Nhö lôøi Ñeá Thích vöøa
sao ? Vì hoaëc Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, hoaëc Ñoäc Giaùc noùi; Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, ñaáy laø ñaïi Ba La
höôùng Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh, hoaëc rôøi Ñoäc Maät Ña, laø voâ thöôïng laø voâ bieân Ba La Maät roài -
Giaùc phaùp taùnh, hoaëc rôøi Ñoäc Giaùc höôùng Ñoäc Kieàu Thi Ca ! hoaëc quaù khöù, hoaëc hieän taïi, hoaëc
Giaùc quaû phaùp taùnh : hoaëc Boà Taùt, hoaëc Baùt Nhaõ; vò lai, Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn, Ñoäc
neáu caàu taát caû nhö theá ñeàu chaúng töông öng Giaùc, Boà Taùt ôû trong ñaây naêng thaønh thuïc höõu
chaúng phaûi chaúng töông öng, chaúng höõu saéc tình, nghieâm tònh coõi Phaät, chöùng ñöôïc Voâ
chaúng voâ saéc, chaúng höõu kieán, chaúng voâ kieán, thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà.
chaúng höõu ñoái, chaúng voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát 40- Kieàu Thi Ca ! Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc
töôùng - Vì Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng Ñoäc ñaïi, neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng ñaïi - Vì
Giaùc phaùp taùnh v.v... Vì taát caû nhö theá ñeàu taùnh sao ? Vì Saéc, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc uaån thaûy,
voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc. Bôûi voâ sôû höõu chaúng ngaèn tröôùc giöõa sau ñeàu chaúng khaù ñöôïc, neân noùi
khaù ñöôïc, neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng Ñoäc laø Ñaïi, bôûi noù ñaïi neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ
Giaùc phaùp taùnh v.v... chaúng rôøi Ñoäc Giaùc v.v... Vaäy cuõng noùi laø Ñaïi ... Cho ñeán muoân phaùp ñeàu ñaïi,
neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ chaúng neân caàu nôi neân Boà Taùt cuõng ñeàu nhö vaäy.
Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, chaúng neân caàu nôi Ñoäc Giaùc 41- Kieàu Thi Ca ! Saéc voâ löôïng, neân Boà Taùt sôû
höôùng Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh, chaúng neân caàu haønh Baùt Nhaõ cuõng voâ löôïng, Thoï, Töôûng, Haønh,
rôøi Ñoäc Giaùc phaùp taùnh, chaúng neân caàu rôøi Ñoäc Thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy - Vì sao vaäy ? Vì löôïng
Giaùc höôùng, Ñoäc Giaùc quaû phaùp taùnh. Cho ñeán saéc uaån thaûy chaúng khaù ñöôïc neân noùi voâ löôïng -
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Thí nhö löôïng hö khoâng chaúng khaù ñöôïc - Vì hö
38- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Caùc Ñöùc, thöù 117 khoâng voâ löôïng neân saéc uaån cuõng voâ löôïng vaø Boà
- Baáy giôø, Thieân Ñeá Thích baïch Thieän Hieän raèng : Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng voâ löôïng ... Cho ñeán
Thöa Ñaïi Ñöùc ! Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ, ñaây laø muoân phaùp voâ löôïng cuõng ñeàu nhö vaäy.
ñaïi Ba La Maät Ña, ñaây laø Voâ thöôïng, ñaây laø voâ 42- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Khen Caùc Ñöùc,thöù 118
83 84
- Kieàu Thi Ca ! Saéc voâ bieân, neân Boà Taùt sôû haønh 46- Neáu coù Boà Taùt vôùi Baùt Nhaõ naøy, naêng nhö
Baùt Nhaõ cuõng voâ bieân; Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc thuyeát maø haønh chaúng boû xa lìa, chuùng toâi ñoái
cuõng ñeàu nhö vaäy - Vì sao ? Vì saéc uaån thaûy hoaëc vôùi keû aáy kính söï nhö Phaät. Trong giaùo phaùp Baùt
giöõa, hoaëc bieân ñeàu chaúng khaù ñöôïc, neân goïi voâ Nhaõ thaúm saâu nhö theá, khoâng coù phaùp khaù ñöôïc,
bieân, vì noù voâ bieân neân Boà Taùt sôû haønh Baùt Nhaõ choã goïi trong aáy, khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh,
cuõng noùi voâ bieân. thöùc khaù ñöôïc, hay nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân yù
43- Thieän Hieän Toân giaû daïy baûo : Kieàu Thi Ca ! khaù ñöôïc v.v... cho ñeán laõo töû saàu thaùn khoå öu
Nôi yù oâng hieåu sao ? Neáu caùc Ñöùc Nhö Lai ÖÙng naõo khaù ñöôïc, cho ñeán voâ thöôïng thöøa khaù
Chaùnh Ñaúng Giaùc an truï traûi qua kieáp haèng haø sa ñöôïc...
thaûy, thuyeát danh töï caùc höõu tình, trong ñaây vaû 47- Baáy giôø, Phaät baûo caùc Thieân Tieân thaûy raèng :
coù höõu tình coù sanh coù dieät chaêng ? Nhö vaäy, nhö lôøi ngöôi vöøa noùi, vôùi trong giaùo
44- Thieân Ñeá Thích noùi : Baïch Ñaïi Ñöùc ! Chaúng phaùp Baùt Nhaõ thaúm saâu naøy, tuy nhieân khoâng coù
phaûi vaäy, vì caùc höõu tình baûn taùnh tònh vaäy, noù saéc thaûy caùc phaùp khaù ñöôïc, maø coù thi thieát giaùo
baûn lai voâ sôû höõu vaäy - Thieän Hieän Toân giaû môùi phaùp Tam thöøa.
noùi raèng : Bôûi duyeân côù naøy neân toâi taùc leân 48- Neáu coù Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ naøy, ñem voâ sôû
thuyeát laø : Höõu tình voâ bieân, neân Boà Taùt sôû haønh ñaéc maø laø phöông tieän, naêng nhö thuyeát maø
Baùt Nhaõ voâ bieân. haønh, chaúng boû xa lìa, thôøi Thieân Tieân thaûy ñoái
45- Phaàn naøy laø phaåm Nhieáp Thoï, thöù 119. vôùi Boà Taùt aáy phaûi neân kính söï in nhö ñöùc Nhö
Lai.
- Baáy giôø trong hoäi Thieân Ñeá Thích thaûy voâ saéc
giôùi : Duïc giôùi Thieân chuùng Phaïm Thieân Vöông 49- Laïi vaày nöõa, Thieân Tieân phaûi bieát, chaúng töùc
thaûy, Saéc giôùi chö Thieân vaø Y Xa Na Thaàn Tieân, boá thí Maät Ña khaù ñöôïc Nhö Lai; chaúng rôøi Boá thí
Thieân Nöõ, ñoàng thôøi ba phen cao tieáng xöôùng Maät Ña khaù ñöôïc Nhö Lai ... cho ñeán tònh giôùi,
raèng : Hay thay ! Toân giaû Thieän Hieän thöøa thaàn nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu nhö
löïc Phaät, Phaät laø choã nöông, kheùo vì chuùng toâi vaäy ... vaø cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
trôøi, ngöôøi, theá gian, phaân bieät khai thò chaùnh 50 - Naøy caùc Thieân Tieân ! Caùc oâng phaûi bieát : Neáu
phaùp nhieäm maàu, choã goïi laø Baùt Nhaõ Maät Ña. 86
85
Boà Taùt ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, ñoái vôùi voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy.
taát caû phaùp naêng sieâng tu hoïc, nghóa laø hoïc luïc 54- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 120.
Ba La Maät, hoïc noäi khoâng ... voâ taùnh töï taùnh - Baáy giôø, Theá Toân soi bieát boán chuùng : Tyø Kheo,
khoâng, cho ñeán Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Tyø Kheo Ni, OÂ Ba Saùch Ca (Sa Di), OÂ Ba Tö Ca
Haùn, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà (Sa Di Ni), cuøng boán Ñaïi Vöông chuùng Thieân, tam
ñeà ... Boà Taùt hoïc nhö theá ñoái vôùi Baùt Nhaõ, naêng thaäp tam thieân vaø ñaày ñuû caùc coõi trôøi cho ñeán
chính tu haønh thöôøng chaúng xa lìa. Caùc oâng phaûi Saéc cöùu caùnh thieân ñeàu nhoùm hoøa hôïp ñoàng laøm
kính ngöôøi naøy nhö Ñöùc Nhö Lai. minh chöùng - Lieàn ñaây ñoaùi baûo Thieân Ñeá Thích
51- Caùc oâng phaûi bieát : Ta ôû thuôû xa xöa, thôøi raèng : Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt, boán chuùng ñeä töû
Phaät Nhieân Ñaêng xuaát hieän ra ñôøi, nôi ñaàu ngaõ tö chaúng rôøi taâm Nhöùt thieát trí trí, ñem voâ sôû ñaéc
ñöôøng, trong thaønh Chuùng Hoa, leã kieán Phaät laøm phöông tieän, ñoái Baùt Nhaõ naøy thoï trì ñoïc
Nhieân Ñaêng, raûi naêm coïng hoa, traûi toùc leân buøn, tuïng, tinh sieâng tu taäp, ñuùng nhö lyù suy nghó, roài
caàu nghe phaùp voâ thöôïng, nhôø ñem voâ sôû ñaéc maø vì keû khaùc dieãn noùi roäng khieán löu boá - phaûi bieát
laøm phöông tieän, neân beøn ñöôïc chaúng rôøi saùu ngöôøi naøy, caùc aùc Ma vöông vaø Ma quyeán thuoäc
phaùp Maät Ña; chaúng rôøi Baùt Nhaõ Maät Ña; chaúng khoâng theå ñaéc tieän maø laøm naõo haïi ñöôïc.
rôøi muoân phaùp ... Chaúng rôøi kyø dö caùc Phaät phaùp 55- Vì sao vaäy ? Kieàu Thi Ca ! Ngöôøi naøy ñaõ kheùo
voâ thöôïng ... truï saéc khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän; kheùo truï thoï
52- Khi aáy Phaät Nhieân Ñaêng lieàn beøn trao kyù A töôûng haønh thöùc khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän;
Naäu Ña La Tam Mieäu Tam Boà Ñeà cho ta vaø baûo : Chaúng theå ñem khoâng maø ñöôïc tieän khoâng;
Ñôøi ñöông lai traûi qua moät voâ soá Ñaïi kieáp, theá Chaúng theå voâ töôùng ñöôïc tieän voâ töôùng; Chaúng
giôùi Hieàn Kieáp naøy, oâng seõ ñöôïc laøm Phaät, hieäu theå voâ nguyeän ñöôïc tieän voâ nguyeän - Vì sao ? Vì
Naêng Tòch Nhö Lai möôøi hieäu ñaày ñuû. saéc uaån thaûy töï taùnh ñeàu khoâng, neân naêng naõo,
sôû naõo vaø vieäc naõo haïi chaúng khaù ñöôïc vaäy.
53- Khi ñoù, Thieân Tieân thaûy thöa Phaät raèng : Baïch
Theá Toân ! Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña nhö theá raát laø 56- Kieàu Thi Ca baïch Phaät : Do Boà Taùt tu Baùt Nhaõ
hy höõu, khieán chuùng con, vaø chuùng Boà Taùt mau naøy, neân theá gian môùi coù Boà Taùt thaønh thuïc
naêng nhieáp laáy, ñöôïc nhöùt thieát trí trí, ñem 88
87
höõu tình, nghieâm tònh coõi Phaät - Do Boà Taùt naøy theá gian.
neân theá gian môùi coù Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng 60- Laïi vaày nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ai ñoái Baùt
Giaùc chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Boà ñeà, chuyeån xe Nhaõ naøy thoï trì ñoïc tuïng, tinh sieâng tu hoïc, ñuùng
dieäu phaùp, ñoä voâ löôïng chuùng v.v... nhö lyù suy nghó, thô taû giaûi noùi, roäng khieán löu
57- Baáy giôø Thieân Ñeá Thích thöa Phaät : Baïch Theá khaép, thì ngöôøi naøy hieän phaùp, haäu phaùp coâng
Toân ! Raát laï hieám coù, Boà Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ ñöùc thaéng lôïi. Vì côù sao ? Vì Boà Taùt naøy ñem taâm
thaúm saâu naøy luoân nhieáp thoï chaùnh phaùp, ñeán Voâ töông öng vôùi Nhaát Thieát Trí Trí, duøng voâ sôû ñaéc
thöôïng Boà ñeà troïn chaúng queân maát, laïi ñem söùc laøm phöông tieän.
phöông tieän kheùo leùo vì caùc höõu tình tuyeân noùi 61- Boà Taùt naøy ñem nguyeän ñaïi bi maø laøm thöôïng
phaùp yeáu, tuøy nghi an ñeå trong phaùp tam thöøa, thuû; ñoái trò laïi : tham duïc, saân nhueá, ngu si; naêng
haún khieán giaûi thoaùt sanh laõo beänh töû chöùng coõi dieät laáy : saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc; chaêm loøng
voâ dö y Nieát Baøn. laéng nghe Baùt Nhaõ ñuùng nhö lyù suy nghó v.v...;
58- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 121. taêng tröôûng caùc söï giaûi thoaùt v.v...; töï lìa ñoaïn
sanh maïng, daïy ngöôøi lìa ñoaïn sanh maïng v.v...;
- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích laïi thöa Phaät raèng :
töï haønh caùc phaùp thí Ba La Maät, daïy ngöôøi haønh
Baïch Theá Toân ! Baùt Nhaõ raát hieám coù, neáu coù
boá thí v.v...; töï truï noäi khoâng, ngoaïi khoâng v.v...;
nhieáp thoï Baùt Nhaõ Maät Ña, thôøi laø nhieáp thoï : Boá
töï tu sô tónh löï v.v...
thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí
hueä ... nhieáp thoï noäi khoâng, ngoaïi khoâng cho ñeán 62- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 122.
voâ taùnh töï taùnh khoâng v.v... nhieáp thoï Döï Löu, - Baáy giôø, Thieân Ñeá Thích thöa Phaät : Baïch Theá
Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn cho ñeán Voâ thöôïng Toân ! Baùt Nhaõ nhö theá raát laø hieám coù, ñieàu phuïc
Chaùnh ñaúng Boà ñeà v.v... cho ñeán nhieáp thoï taát caû Boà Taùt khieán chaúng cao taâm maø naêng hoài höôùng
thieän phaùp theá gian vaø xuaát theá gian. Nhöùt Thieát Trí Trí - Phaät hoûi : Vì sao Baùt Nhaõ
59- Baáy giôø Phaät baûo Thieân Ñeá Thích : Ñuùng nhö phaûi vaäy ? Thieân Ñeá Thích baïch Phaät : Boà Taùt khi
lôøi oâng vöøa noùi - Baùt Nhaõ raát laø hieám coù, neáu keû haønh Boá thí Maät Ña, neáu ôû choã Phaät maø haønh,
ñoái Baùt Nhaõ naêng nhieáp thoï, thôøi naêng nhieáp thoï beøn taùc nghó naøy : Ta naêng thí Phaät v.v... Boà Taùt
muoân phaùp vaø taát caû thieän phaùp theá gian vaø xuaát naøy vì khoâng coù phöông tieän kheùo leùo
89 90
thöïc haønh, neân môùi khôûi cao taâm, chaúng naêng hoài taát caû, chaúng bò töï haïi, chaúng bò haïi ngöôøi, chaúng
höôùng nhöùt thieát trí trí v.v... cho ñeán Boà Taùt naøy bò cuøng haïi, vì Baùt Nhaõ lieãu ñaït mình ngöôøi cuøng
haønh muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy ñaây laø theá ñeàu baát khaû ñaéc v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng
gian phaùp - Coøn veà xuaát theá gian : Boà Taùt khi ñeàu nhö vaäy.
haønh Baùt Nhaõ roài Boá thí Maät Ña, vì kheùo tu neân 65- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Nhieáp Thoï, thöù 123.
baát ñaéc keû thí, baát ñaéc keû thoï, baát ñaéc boá thí ... - Töø phaåm Nhieáp Thoï 119 ñeán Nhieáp Thoï 125,
neân naêng ñieàu phuïc cao taâm, cuõng naêng hoài naêm phaåm naøy ñeàu laø Ñöùc Theá Toân daïy baûo cho
höôùng Nhaát Thieát Trí Trí v.v... vôùi yù treân con noùi Thieân Ñeá Thích töùc Kieàu Thi Ca cuøng chö Thieân
Baùt Nhaõ raát laø hieám coù. chuùng coõi voâ saéc giôùi; chuùng Y Xaù Na, Thieân nöõ,
63- Baáy giôø Phaät baûo Thieân Ñeá Thích : Neáu ngöôøi Thaàn Tieân coõi saéc giôùi vaø chuùng Phaïm Thieân ôû
naøo naêng ñoái Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá, thì Duïc giôùi. Nhöõng vò naøy ñaõ ñaïi dieän cho Tam giôùi,
ngöôøi aáy thöôøng yeân oån, taâm haèng vui veû, chaúng maø Kinh Phaùp Hoa goïi laø nhaø löûa, töùc coøn söï
bò taát caû tai hoaïnh xaâm haïi. thieâu ñoát cuûa sanh töû luaân hoài.
64- Laïi vaày nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ngöôøi 66- Kieàu Thi Ca ! Caùc Thieän nam töû, thieän nöõ
chaúng lìa taâm Nhöùt Thieát Trí Trí, ñem voâ sôû ñaéc nhaân naøy khi hoïc Baùt Nhaõ ñaïi chuù vöông ñaây, ñoái
laøm phöông tieän, ñoái vôùi Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö Ngaõ vaø Phaùp tuy voâ sôû ñaéc, maø chöùng ñöôïc Voâ
theá, chaêm loøng laéng nghe, cung kính cuùng döôøng, Thöôïng Boà Ñeà - Quaùn taâm haønh sai khaùc caùc höõu
toân troïng ngôïi khen, ñuùng lyù suy nghó, ngöôøi naøy tình tuøy nghi vì quay xe voâ thöôïng phaùp, khieán
taát caû thuoác ñoäc, truøng ñoäc, quyû ly mî, eám ruûa, noù nhö thuyeát maø haønh ñeàu ñöôïc nhieâu ích. Vì
chuù thuaät ñeàu chaúng naêng haïi, nöôùc chaúng naêng sao vaäy ? Vì chuùng Boà Taùt quaù khöù ñoái Baùt Nhaõ
chìm, löûa chaúng naêng chaùy, dao gaäy, aùc thuù, oaùn ñaïi thaàn chuù vöông ñaây, tinh sieâng tu hoïc, ñaõ
taëc, aùc thaàn, caùc taø voïng löôïng chaúng naêng chöùng Voâ thöôïng Boà ñeà, quay xe dieäu phaùp, ñoä
thöông haïi. Vì côù sao ? Vì Baùt Nhaõ laø Ñaïi Thaàn voâ löôïng chuùng ... chuùng Boà Taùt vò lai ... cuõng vaäy
Chuù, laø Ñaïi Minh Chuù, laø Voâ Thöôïng Chuù, laø Voâ - Chuùng Boà Taùt hieän taïi cuõng vaäy.
Ñaúng Ñaúng Chuù, laø Chuù Vöông raát thöôïng raát 67- Theo trong Taâm Kinh Baùt Nhaõ : Vieãn ly ñieân
dieäu khoâng gì naêng kòp, ñuû ñaïi oai löïc naêng deïp ñaûo, moäng töôûng cöùu caùnh Nieát baøn Tam theá chö
91 92
Phaät. Nghóa laø : Xa lìa ñöôïc sôï haõi, oan gia, aùc thaân töôùng haûo, Nhaát Thieát Trí Trí khoâng do ñaâu
thuù, tai hoaïnh, truø eûo, taät dòch, thuoác ñoäc v.v... Vì maø chuyeån hieän ñöôïc, vaäy neân Baùt Nhaõ chính
moät loøng toân kính phuïng trì Thaàn chuù Baùt Nhaõ - laøm nhaân sanh Nhaát Thieát Trí Trí.
ñöôïc söï hoä nieäm chö Phaät vaø chuùng Thieân Long 70- Theo Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, phaåm
v.v... So Löôøng Coâng Ñöùc, taäp 5 trang 72 “Hai nhoùm
68- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, phöôùc naøy, nhoùm tröôùc laø nhieàu hôn”, vì sao ? Vì
thöù 124. boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh,
- Baáy giôø Thieân Ñeá Thích baïch Phaät : Neáu coù trí hueä ñeàu töø Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö theá maø
ngöôøi vieát Kinh Baùt Nhaõ thaúm saâu naøy, duøng caùc sanh ra vaäy.
thöù trang nghieâm cuùng döôøng cung kính v.v... 71- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
Hoaëc coù ngöôøi sau khi Phaät nhaäp Nieát Baøn xaây thöù 125.
döïng Baûo thaùp baûy baùu raát trang nghieâm thanh - Thieân Ñeá Thích ñaõ hieåu ñöôïc coâng ñöùc Baùt Nhaõ.
tònh cuùng döôøng cung kính toân troïng ngôïi khen 72- Phaät daïy baûo : Kieàu Thi Ca ! Neáu Baùt Nhaõ ñaây
v.v... Hai nhoùm phöôùc naøy nhoùm naøo nhieàu hôn toàn taïi trong ngöôøi Chaâu Thieäm Boä, theá gian
(So löôøng coâng ñöùc). thöôøng coù Boà Taùt tu haïnh Boà Taùt, thaønh thuïc höõu
69- Phaät daïy baûo : Kieàu Thi Ca ! Ta ñoái vôùi Baùt tình, nghieâm tònh coõi Phaät - Neáu Baùt Nhaõ ñaây toàn
Nhaõ tu hoïc neân môùi ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí vaø taïi trong ngöôøi Chaâu Thieäm Boä, theá gian thöôøng
thaân töôùng haûo. Vì sao ? Vì chaúng hoïc Baùt Nhaõ coù Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, chöùng ñöôïc
maø chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà laø Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà, quay xe dieäu
khoâng coù leõ aáy vaäy. Kieàu Thi Ca ! Chaúng phaûi phaùp, ñoä voâ löôïng chuùng sanh.
ñöôïc thaân töôùng haûo maø goïi teân Nhö Lai ÖÙng 73- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
Chaùnh Ñaúng Giaùc, chæ bôûi chöùng ñöôïc Nhaát Thieát thöù 126.
Trí Trí môùi goïi teân naøy - Nhö Lai ñaõ ñöôïc Nhöùt
- ... Phaät daïy baûo Thieân Ñeá Thích : Nöông nhaân
Thieát Trí Trí laø do Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thaúm
Baùt Nhaõ neân muoân phaùp tu haønh xuaát hieän ra
saâu laøm nhaân neân môùi khôûi Phaät thaân töôùng haûo.
Chæ vì choã nöông, neáu chaúng nöông döïa Phaät 94
93
theá gian. 80- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
74- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù thöù 133.
127. 81- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
- Phaät daïy baûo neân tieáp tuïc nöông caùc nhaân laønh thöù 134.
ñeå coù ñöôïc keát quaû Voâ thöôïng Boà ñeà. 82- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
75- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 135.
thöù 128. 83- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
- Baáy giôø, cuï thoï Khaùnh Hyû thöa Phaät : Duyeân thöù 136.
naøo chaúng roäng xöng khen luïc Ba La Maät Ña, 84- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
chaúng roäng xöng khen noäi khoâng v.v... Chæ roäng thöù 137.
xöng Baùt Nhaõ ? Phaät daïy baûo : Vì Baùt Nhaõ laø toân 85- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
hôn caû. thöù 138.
76- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 86- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
129. thöù 139.
- Khaùnh Hyû baïch Phaät : Ñem voâ nhò laøm phöông 87- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
tieän hoài höôùng Nhaát Thieát Trí Trí ñeå tu taäp muoân thöù 140.
phaùp v.v... ? Phaät daïy baûo : OÂng nay phaûi bieát 88- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
ñem voâ nhò laøm phöông tieän hoài höôùng Nhaát thöù 141.
Thieát Trí Trí tu taäp Voâ thöôïng Boà ñeà v.v...
89- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
130.
131.
132.
96
95
92- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù huoáng laø giaùo hoùa quaû Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La
145. Haùn choã ñöôïc nhoùm phöôùc maø chaúng hôn kia ö.
93- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 100- Phaàn naøy laø ñeán phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc,
146. thöù 153.
94- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù - Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ngöôøi giaùo hoùa caùc loaïi
147. höõu tình Tam Thieân Ñaïi Thieân theá giôùi ñeàu truï
95- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn, choã
148. ñöôïc nhoùm phöôùc, chaúng baèng coù ngöôøi giaùo hoùa
moät höõu tình khieán noù an truï Ñoäc Giaùc Boà Ñeà. Vì
96- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
sao ? Vì bao nhieâu coâng ñöùc, Ñoäc Giaùc Boà Ñeà hôn
149.
Döï Löu thaûy gaáp traêm ngaøn vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà
coâng ñöùc caùc coõi trôøi.
150.
thöù 154.
151.
- Kieàu Thi Ca ! Ñeå rieâng caùc loaïi höõu tình Chaâu
Nam Thieäm Boä ra, neáu coù ngöôøi giaùo hoùa caùc loaøi
152.
höõu tình Chaâu Nam Thieäm Boä, Chaâu Ñoâng Thaéng
- Kieàu Thi Ca ! Neáu coù ngöôøi giaùo hoùa moät höõu Thaàn ñeàu truï quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A
tình truï quaû Döï Löu, choã ñöôïc nhoùm phöôùc cuõng La Haùn, choã ñöôïc nhoùm phöôùc chaúng baèng coù
hôn giaùo hoùa caùc loaïi höõu tình Chaâu Nam Thieäm ngöôøi giaùo hoùa moät höõu tình khieán noù an truï Ñoäc
Boä - Chaâu Ñoâng Thaéng Thaàn - Chaâu Taây Ngöu Giaùc Boà Ñeà. Vì sao ? Vì bao nhieâu coâng ñöùc Ñoäc
Hoùa - Chaâu Baéc Cu Loâ ñeàu khieán tu hoïc möôøi Giaùc Boà Ñeà hôn Döï Löu thaûy gaáp traêm ngaøn laàn
thieän nghieäp ñaïo - Vì sao ? Vì caùc loaïi höõu tình tu vaäy.
haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo chaúng khoûi baøng
sanh, quyû thuù, ñòa nguïc vaäy. Neáu caùc höõu tình truï
thöù 155.
quaû Döï Löu beøn ñöôïc thoaùt haún ba aùc thuù,
97 98
- Phaåm naøy noùi veà loaïi höõu tình Tieåu Thieân theá 106- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
giôùi. 159.
103- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, - Noùi veà Thieät giôùi, vò giôùi, thieät thöùc giôùi vaø thieät
thöù 156. xuùc v.v...
- Noùi veà loaïi höõu tình möôøi phöông theá giôùi. 107- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
104- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, 160.
thöù 157. - Laïi noùi veà Nhöùt Thieát Trí, ñaïo, töôùng trí, nhaát
- Thieân Ñeá Thích thöa Phaät : Sao goïi teân noùi thieát töôùng trí, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
töông tôï Baùt Nhaõ, tónh löï, tinh tieán, an nhaãn, tònh 108- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
giôùi, boá thí ? Sao coù ngöôøi noùi höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ 161.
Ba La Maät ? Goïi teân töông tôï Baùt Nhaõ ? Phaät daïy - Laïi noùi veà Luïc Ba La Maät : Boá thí, trì giôùi, nhaãn
: Neáu coù ngöôøi noùi höõu sôû ñaéc Baùt Nhaõ, nhö vaäy nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä ñeàu thöôøng laïc
goïi teân noùi töông tôï Baùt Nhaõ ...; neáu coù ngöôøi vì ngaõ tònh.
keû phaùt taâm Voâ Thöôïng Boà Ñeà, noùi saéc hoaëc
thöôøng hoaëc voâ thöôøng, cho ñeán thoï, töôûng, haønh,
162.
thöùc ñeàu nhö vaäy, nhaãn ñeán caùc phaùp ñeàu nhö
- Laïi noùi veà phaùp an nhaãn cuûa Luïc Ba La Maät.
vaäy - ta ñeàu goïi teân laø haønh höõu sôû ñaéc, töông tôï
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. Laïi vaày nöõa, neáu coù ngöôøi 110- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
noùi vôùi keû phaùt taâm Voâ thöôïng Boà ñeà veà caùc phaùp 163.
laø : thöôøng, voâ thöôøng, ngaõ, voâ ngaõ, tònh, baát tònh, - Laïi noùi veà taùm giaûi thoaùt, taùm thaéng xöù, chín
laïc, phi laïc. thöù ñeä.
105- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù 111- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
158. 164.
- Noùi veà taùm giaûi thoaùt, taùm thaéng xöù, chín thöù ñeä - Laïi noùi veà thaân giôùi, xuùc giôùi, thaân thöùc giôùi, vaø
ñònh, möôøi bieán xöù v.v... thaân xuùc, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
99 100
112- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù thaéng xöù, chín thöù ñeä ñònh, möôøi bieán xöù ? Vì
165. taùm giaûi thoaùt v.v... töï taùnh ñeàu khoâng - 8 moân
- Laïi noùi veà Döï Löu höôùng quaû, Nhaát Lai, Baát giaûi thoaùt laø : 1- Hay hieän ra nhieàu thaân; 2- Hay
Hoaøn, A La Haùn höôùng quaû, ñeàu thöôøng laïc ngaõ hieän thaân nhoû nhö haït buïi ñaày caû coõi Ñaïi Thieân;
tònh. 3- Thaân to lôùn maø nheï nhaøng muoán ñeán ñaâu hay
113- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù ñeán ñoù; 4- Hay hieän ra voâ soá loaøi maø vaãn thöôøng
166. ôû moät choã; 5- Caùc caên hoã töông vôùi nhau; 6- Ñöôïc
taát caû phaùp maø vaãn töôûng nhö khoâng coù; 7- Noùi
- Laïi noùi veà Chôn Nhö, phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát
nghóa moät baøi keä traûi haøng voâ löôïng kieáp; 8-
hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh,
Thaân ôû khaùc caùc choã cuõng nhö hö khoâng - 8 moùn
ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö
naøy cuõng laø 8 moùn töï taïi.
khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi v.v... ñeàu thöôøng, laïc,
ngaõ, tònh. 117- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
170.
167. - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Ñoäc Giaùc Boà Ñeà, vì
ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh v.v... cho ñeán caùc phaùp
- Laïi noùi veà Trí hueä, moät trong saùu Ba La Maät Ña.
Cuõng coøn goïi laø Chôn chaùnh Baùt Nhaõ.
171.
168.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Thieät giôùi, vò giôùi,
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn yù giôùi, phaùp giôùi, yù
thieät thöùc giôùi, vaø thieät xuùc vì töï taùnh thieät giôùi
thöùc giôùi vaø yù xuùc, vì yù xuùc laøm duyeân sanh ra
khoâng - Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh ñeàu nhö vaäy.
caùc thoï hoaëc thöôøng voâ thöôøng ñeán laïc ngaõ tònh,
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 119- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
172. - Laïi
noùi veà chaúng neân quaùn Khoå Thaùnh Ñeá, taäp dieät
169.
ñaïo Thaùnh ñeá - Vì töï taùnh ñeàu khoâng - Thöôøng
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn taùm giaûi thoaùt, taùm
laïc ngaõ tònh ñeàu nhö vaäy.
101 102
173. 177.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Ñaø La Ni moân, tam - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn nhaõn giôùi hoaëc
ma ñòa moân, vì töï taùnh khoâng. thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán saéc giôùi, nhaõn
121- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù thöùc giôùi vaø nhaõn xuùc v.v... Vì töï taùnh ñeàu khoâng,
174. ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn tyû giôùi hoaëc thöôøng 125- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
voâ thöôøng v.v... ñeán höông giôùi, tyû thöùc giôùi vaø tyû 178.
xuùc cuõng ñeàu nhö vaäy, thöôøng, laïc, ngaõ, tònh cuõng - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Boá thí Ba La Maät Ña
vaäy. hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán trì giôùi,
122- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä v.v... Vì
175. töï taùnh ñeàu khoâng, ñeàu thöôøng laïc ngaõ tònh.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Chôn nhö hoaëc 126- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán phaùp giôùi, phaùp 179.
taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn naêm nhaõn hoaëc
ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán saùu thaàn thoâng,
thaät teá, hö khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi v.v... ñeàu vì töï taùnh khoâng, ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh -
thöôøng laïc ngaõ tònh. Naêm nhaõn laø : 1- Phaùp nhaõn; 2- Phaät nhaõn; 3- Hueä
123- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù nhaõn; 4- Thieân nhaõn; 5- Nhuïc nhaõn - Saùu thaàn
176. thoâng : 1- Thieân nhaõn thoâng; 2- Thieân nhó thoâng;
3- Tuùc maïng thoâng; 4- Laäu taän thoâng; 5- Tha taâm
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Nhaát Thieát Trí hoaëc
thoâng; 6- Thaàn tuùc thoâng.
thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... ñeán ñaïo töôùng trí,
nhaát thieát töôùng trí v.v... vì töï taùnh ñeàu khoâng, 127- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. 180.
- Laïi noùi veà chaúng quaùn saéc hoaëc thöôøng hoaëc voâ
103 104
thöôøng v.v... ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì töï thaân thöùc giôùi vaø thaân xuùc v.v... vì töï taùnh khoâng,
taùnh khoâng, ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
181. 185.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn ñòa giôùi hoaëc thöôøng - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn boán tónh löï hoaëc
hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán thuûy, hoûa, phong, thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán boán voâ
khoâng, thöùc, giôùi ... vì töï taùnh ñeàu khoâng - ñeàu löôïng, boán voâ saéc ñònh, vì töï taùnh ñeàu khoâng, ñeàu
thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
182. 186.
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn taùm giaûi thoaùt hoaëc - Laïi noùi veà chaúng neân quaùn Döï Löu höôùng Döï
thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán chín thöù ñeä Löu quaû hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho
ñònh, möôøi bieán xöù, taùm giaûi thoaùt v.v... vì töï taùnh ñeán Nhaát Lai höôùng Nhaát Lai quaû, Baát Hoaøn
khoâng - ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. höôùng Baát Hoaøn quaû, A La Haùn höôùng A La Haùn
130- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù quaû v.v... Vì töï taùnh ñeàu khoâng, ñeàu thöôøng, laïc,
183. ngaõ, tònh.
- Laïi noùi veà chaúng quaùn haïnh Boà Taùt hoaëc thöôøng 134- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
hoaëc voâ thöôøng v.v... Vì taát caû haïnh Boà Taùt, töï 187.
taùnh taát caû haïnh Boà Taùt khoâng - Vì töï taùnh töùc - Laïi noùi veà boán Chaâu : 1- Ñoâng Thaéng Thaàn
chaúng phaûi töï taùnh, neáu chaúng phaûi töï taùnh, töùc Chaâu; 2- Baéc Cu Loâ Chaâu; 3- Taây Ngöu Hoùa Chaâu;
tònh giôùi Ba La Maät. 4- Nam Thieäm Boä Chaâu v.v... Vì taát caû töï taùnh
131- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù khoâng, ñeàu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
184. 135- Phaàn naøy laø phaåm So Löôøng Coâng Ñöùc, thöù
- Laïi noùi veà chaúng neân quaùn thaân giôùi hoaëc 188.
thöôøng hoaëc voâ thöôøng v.v... cho ñeán xuùc giôùi, - Laïi noùi veà chaâu Nam Thieäm Boä hoaëc thöôøng
105 106
hoaëc voâ thöôøng v.v... vì töï taùnh khoâng, ñeàu
thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.
189. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ
- Laïi noùi veà taát caû töø tröôùc nghóa laø phaåm So
Löôøng Coâng Ñöùc ñaàu tieân ñeán phaåm naøy laø heát ...
BA LA MAÄT ÑA
hoaëc thöôøng hoaëc voâ thöôøng, hoaëc laïc hoaëc phi QUA THI CA
laïc, hoaëc ngaõ hoaëc voâ ngaõ, hoaëc tònh hoaëc baát
TAÄP IV
tònh.
* Theo baûn goác trong naøy goàm coù 2 phaåm : “Hoïc
Baùt Nhaõ”.
Muïc Luïc
- RAÛI HOA : 1 phaåm, thöù 101

- HOÏC BAÙT NHAÕ : 5 phaåm, töø 102 ñeán 106
- CAÀU BAÙT NHAÕ : 10 phaåm, töø 107 ñeán 116
- KHEN CAÙC ÑÖÙC : 2 phaåm, töø 117 ñeán 118
- NHIEÁP THOÏ : 5 phaåm, töø 119 ñeán 123
- SO LÖÔØNG COÂNG ÑÖÙC: 66 phaåm, töø 124 ñeán 189
107
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Vì chuùng chaúng : khaùc, rieâng, sai ...
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Ñeàu laø “Tuøy Thuaän” trong, ngoaøi, döôùi, treân.
Phaåm Tuøy Thuaän, thöù 71

71
“Tuøy Thuaän” phaåm raát saâu xa voâ vaøn. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA
BA LA MAÄT ÑA
Luùc baáy giôø Ngaøi Maõn Töø Töû, Phaåm Voâ Sôû Ñaéc, thöù 72
Baïch Phaät raèng : Töø tröôùc ñeán giôø,
Nhö Lai chæ daïy voâ bôø, 72
Toân giaû Thieän Hieän chuyeân veà Maät Ña. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 5,
Duyeân côù gì ? maø nay Phaät noùi, Phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” saâu xa dieäu huyeàn.
Phaùp Ñaïi Thöøa voøi voïi saâu cao, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Chuùng con chöa bieát phaùp naøo 2, Baïch Phaät raèng Baùt Nhaõ Maät Ña,
“Tuøy Thuaän” Baùt Nhaõ roài vaøo Maät Ña ? Boà Taùt chaúng khaù ñöôïc maø,
Phaät daïy baûo : Taát caû thieän phaùp 3, Quaù khöù, hieän taïi, laâu xa sau naøy.
Ñeàu nhieáp vaøo Baùt Nhaõ Maät Ña, Baïch Theá Toân ! Saéc baøy voâ soá 6,
Tröôùc giôø oâng ñaõ noùi ra, Neân Boà Taùt cuõng ñoä voâ bieân,
Ñaïi Thöøa “Tuøy Thuaän” khoâng xa chuùt naøo ! Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc noái chuyeàn,
Naøy Thieän Hieän bieát bao duyeân quaû 4, Cho ñeán caùc phaùp ... hieän tieàn ñaây kia.
Vôùi Ñaïi Thöøa - Baùt Nhaõ khoâng hai, Laïi töùc saéc ... lìa saéc ... voâ sôû 7...
1 2
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc ... chôù nhaän chaân, Muoân phaùp gìn giöõ taïm nöông,
Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, YÙ, Thaân, Boà Taùt : sau, tröôùc, giöõa thöôøng lìa xa ...
Thanh, Höông, Vò, Xuùc, Phaùp traàn ñoâi nôi. 73
8
Baïch Theá Toân ! Cuøng vôùi caùc phaùp , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 12,
Ñem chuûng taùnh dung naïp hoøa tan, Voâ Sôû Ñaéc phaåm baûy möôi ba roài,
Cuøng laø nôi choã, thôøi gian, Xaù Lôïi Töû laõnh hoäi ñaûnh leã,
Ñeå tìm Boà Taùt roõ raøng khoâng neân ... Vì Nhó giôùi ... voâ sôû höõu maø,
9
Vì Boà Taùt teân danh taïm giaû , Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Nhö noùi ngaõ taát caû chaúng sanh, Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
Muoân phaùp töï taùnh naøo thaønh 74
Laáy gì daïy baûo trao nhanh ñöôïc maø. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ tö nghì 13,
Luùc baáy giôø Xaù Lôïi Töû hoûi 10 : Phaåm baûy möôi boán thoï trì suoát thoâng.
Thieän Hieän ngaøi laõnh hoäi Phaät Ñaø, Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã,
Vì duyeân vì côù naøo maø, Vì Tyû giôùi voâ sôû höõu maø,
Boà Taùt : sau, tröôùc, giöõa xa caùch gì ? Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
11
Xaù Lôïi Töû ! Vì Voâ sôû höõu , Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
Vì höõu tình thaønh töïu ñeàu khoâng, 75
Höõu tình töï taùnh cuõng khoâng, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ dieäu vi 14,
Cho neân Boà Taùt trong loøng suoát xuyeân. Voâ Sôû Ñaéc phaåm thoï trì suoát thoâng.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän noùi tieáp : Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã,
Xaù Lôïi Töû phaûi bieát taän töôøng, Vì Thieät giôùi voâ sôû höõu maø,
3 4
Cho neân Boà Taùt Ma Ha, Cho neân Boà Taùt Ma Ha,
Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ? Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ?
76 79
15
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ dieäu vi , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ dieäu vi 18,
Voâ Sôû Ñaéc phaåm thoï trì suoát thoâng. Voâ Sôû Ñaéc phaåm thoï trì suoát thoâng.
Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã, Xaù Lôïi Töû moät loøng ñaûnh leã,
Taùnh YÙ giôùi voâ sôû höõu maø, Luïc Ba La voâ sôû ñaéc maø,
77 80
16
Taùnh Thaân giôùi voâ sôû höõu maø, “Phaùp voâ nhieãm” voâ sôû ñaéc maø,
78 81
17
Nhö danh khoâng voâ sôû höõu maø, “Baûn taùnh khoâng” voâ sôû ñaéc maø,
5 6
Cho neân Boà Taùt Ma Ha, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Tröôùc, sau, giöõa, chaúng laïi qua laøm gì ? KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
21
Duyeân côù aáy khi haønh Baùt Nhaõ , Phaåm Quaùn Haïnh, thöù 82
Lìa roát raùo duyeân quaû chaúng sanh,
Vaø khoâng Boà Taùt thöïc haønh, 82
Chaùnh Ñaúng Chaùnh Giaùc roài thaønh maõn vieân. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 24,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän noùi tieáp, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña,
Xaù Lôïi Töû phaûi bieát saâu xa, Boà Taùt Quaùn Haïnh gaàn xa,
22
Boà Taùt thaâm nhaäp Maät Ña , Ñoái ñaõi caùc phaùp ñaëng maø khoûi vöông.
Chaúng thaáy caùc phaùp Giaùc vaø Duïng ñaâu. Nhöùt laø : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc,
Maø thaáy phaùp caïn saâu huyeãn söï, Saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp traàn,
Nhö moäng caûnh, nhö töôïng, nhö vang, Nhaõn, nhó, tyû, thieät, yù, thaân,
Nhö boùng, aùnh naéng, söông maøng, Chaúng : thoï, chaáp, ñaém, thieát thaân laøm gì.
Nhö vieäc bieán hoùa, hôïp tan noái chuyeàn. Baïch Theá Toân ! Khi haønh Baùt Nhaõ 25,
Xaù Lôïi Töû ! Vì duyeân côù vaäy 23, Chaúng thaáy saéc : Voâ ngaõ taùnh khoâng,
Voâ sôû ñaéc - bieát thaáy taän töôøng, Cho ñeán sanh dieät ngoaøi trong,
Taâm chaúng khuûng boá, vaán vöông, Phaùp kia cuõng vaäy noãi loøng khaùc chi.
Chaúng chìm chaúng ñaém - muoân ñöôøng Maät Ña. Saéc baát sanh, thì khoâng phaûi saéc,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc hoaëc ... höông, thanh ...
Vì saéc cuøng vôùi baát sanh,
Khoâng hai, khoâng khaùc töïu thaønh chia phaân.
7 8
Vì sao phaùp baát sanh ñieàm chæ, Cho ñeán muoân phaùp bao la,
Phi nhaát nhò, phi dò phi ña, Cuõng ñeàu nhö vaäy haèng haø suoát xuyeân.
29
Neân saéc baát saéc vaäy maø, Luùc baáy giôø Thieän Hieän thöa noùi ,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc haøi hoøa saâu xa. Vaøo baát nhò chaúng loãi tònh thanh,
83 Töø : Saéc, thoï, töôûng, thöùc, haønh ...
26
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Cho ñeán caùc phaùp roõ raønh suoát xuyeân.
Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm ba löu truyeàn. Xaù Lôïi hoûi : Thieän Hieän Toân giaû 30,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Saùu phaùp Ba La Maät baát sanh, Sao goïi Boà Taùt Ma Ha ?
Chaúng phaûi luïc ñoä thöïc haønh, Sao goïi Baùt Nhaõ ? quaùn xa hay gaàn ?
Vì phi nhaát nhò laäp thaønh Maät Ña. Thieän Hieän ñaùp : OÂng caàn phaûi thaáy,
Baïch Theá Toân bao la muoân phaùp, Loaïi höõu tình muoán laáy Boà Ñeà,
Ñeàu baát sanh dung naïp möôøi phöông, Ñaâu ñaây cuõng coù gaàn keà,
Vì khoâng hai choã hai ñöôøng, Neân goïi Boà Taùt thieàn cô trong ngaàn.
Phi nhaát phi nhò taän töôøng suoát xuyeân. Laïi thaät bieát töôùng taát caû phaùp,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät, Chaúng chaáp ñaém dung naïp voâ ra,
27
Saéc ... baát dieät ñaâu thaät Maät Ña , Ñaây teân Boà Taùt Ma Ha,
Cho ñeán muoân phaùp bao la, Troøn ñaày Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn.
Cuõng ñeàu nhö vaäy haèng haø suoát xuyeân. Cuõng nhö vaäy suoát xuyeân caùc phaùp,
28
Vöøa luùc aáy Thieän Hieän baïch Phaät , Chaúng chaáp ñaém dung naïp voâ ra
Saéc ... baát nhò ñaâu thaät Maät Ña, Ñaây teân Boà Taùt Ma Ha,
9 10
Troøn ñaày Baùt Nhaõ saâu xa dieäu huyeàn. Phi baát khoâng roài laïi phi khoâng,
Cuõng nhö vaäy suoát xuyeân caùc phaùp, Phi voâ höõu töôùng saùng loøng,
Chaúng chaáp ñaém dung naïp voâ ra Phi nguyeän voâ nguyeän meânh moâng tö nghì.
Ñaây teân Boà Taùt Ma Ha, Phi tòch tónh phi baát tòch tónh,
Troøn ñaày Baùt Nhaõ haèng haø thoâng khai. Phi vieãn ly, chính baát vieãn ly,
Laïi vaày nöõa Ngaøi Xaù Lôïi Töû, Cho ñeán caùc phaùp traàn vi,
“Thaéng Dieäu Hueä Vieãn” töï ñeán nôi, Ñeàu quaùn nhö vaäy khoâng gì chaúng thoâng.
Laø phaùp “Thaät Taùnh” raïng ngôøi, 85
Neân goïi Baùt Nhaõ muoân ñôøi an cö. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ thaäm thaâm 32,
84 Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm laêm hoøa haøi.
31
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ bi töø , Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm tö löu truyeàn. Hoûi Thieän Hieän côù söï ngoïn ngaønh,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, “Maø noùi saéc thaûy chaúng sanh,
Noùi vôùi Ngaøi Xaù Lôïi Töû raèng : Thôøi chaúng phaûi saéc thaûy” thanh tònh roài.
Sao quaùn caùc phaùp toaøn naêng, Thieän Hieän noùi : Saéc, saéc khoâng taùnh,
Ñeå ñöôïc Baùt Nhaõ thöôøng haèng Maät Ña. Trong taùnh khoâng khoâng taùnh coù sanh,
Nghóa laø quaùn saâu xa caùc phaùp, Cuøng khoâng coù saéc roõ raønh
Phi voâ thöôøng dung naïp phi thöôøng, Thoï, töôûng, haønh, thöùc ... laäp thaønh treân ñaây.
Phi laïc phi khoå töïa nöông, Vöøa luùc aáy Xaù Lôïi Töû hoûi 33:
Phi ngaõ voâ ngaõ an khöông muoân nghìn. Duyeân côù naøo maø noùi roõ raøng :
Phi baát tònh phi tònh maõi maõi, “Muoân saéc ... baát nhò” hoaøn toaøn,
11 12
“Ñeàu chaúng phaûi saéc ... thaûy” an ñaïo ñôøi. Saéc vaø voâ sanh dieät khaùc chi,
Thieän Hieän ñaùp : Xaù Lôïi löu yù, Voâ sanh töùc saéc thuaän tuøy,
“Hoaëc saéc ... hoaëc baát nhò” phaùp ngoâi, Cho ñeán caùc phaùp khoâng gì caùch xa.
Thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng ngoaøi, Xaù Lôïi Töû nghe qua hoan hyû,
Cuõng ñeàu nhö vaäy muoân loaøi töông öng. Nguyeän moät loøng tín söï phuïng haønh,
Taát caû vaäy töông öng ñeàu chaúng, Ñoàng nhau tu taäp tònh thanh,
Cuõng chaúng phaûi raèng baát töông öùng, Quaùn Haïnh “Baát Nhò” troïn thaønh Nhö Lai.
Chaúng höõu ... voâ saéc sao döøng,
Chaúng höõu kieán; ... ñoái; ... töôùng ñoàng ñeàu nhau.
Xaù Lôïi Töû, tröôùc sau nhôù maõi,
Saéc baát nhò, chaúng phaûi saéc maø,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñaâu xa, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Ñeán taát caû phaùp Maät Ña kòp thôøi. Phaåm Voâ Sanh, thöù 87
86
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 34, 87
Quaùn Haïnh phaåm thöù taùm möôi saùu roài. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 35,
Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ troïn laønh,
Hoûi Thieän Hieän duyeân söï theá naøo, Thöôøng quaùn caùc phaùp chung quanh,
Maø noùi saéc baát nhò vaøo, Ñeå thaáy ñöôïc “Ngaõ Voâ Sanh” tònh haèng.
Khoâng loãi phaùp soá coøn cao lôùn maø ... Thaáy höõu tình, maïng, sanh, döôõng giaû,
Hoaëc : Só phu, boå ñaëc giaø la,
Thieän Hieän ñaùp : Xaù Lôïi neân bieát, 14
13
YÙ sanh, taùc giaû, nho ñoàng, Ñem voâ sôû ñaéc laäp thaønh tieän phöông.
Thoï ..., tri ..., kieán giaû ngoaøi trong coù gì ... Xaù Lôïi Töû ! Chaùn chöôøng chôù muoán 40,
36
Baïch Theá Toân, chö vò Boà Taùt , Khieán baát sanh phaùp chuoäng noù sanh,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ haønh thaâm, Cuõng chaúng khieán phaùp ñaõ sanh,
Thöôøng quaùn caùc phaùp chaúng laàm, Vì töï taùnh phaùp khoâng thaønh muoân nôi !
Voâ sanh voán saéc, tònh taâm hoøa haøi, 88
37
Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 41,
Hoûi Thieän Hieän cöù vaäy giöõ gìn, Voâ Sanh phaåm thöù taùm möôi taùm roài.
Nhaân giaû, ñeán Ngaõ, Höõu tình ... Xaù Lôïi Töû, laõnh hoäi toái thaéng,
Cho ñeán Saéc, thoï ... muoân nghìn voâ sanh. Phaùp ñaõ sanh chaúng muoán khieán sanh,
Neáu nhö theá sao thaønh saùu thuù, Töï taùnh voán ñaõ khoâng thaønh,
Ñeå thoï sanh ñaày ñuû choán nôi, Saùu Ba La Maät ... troïn laønh saâu xa.
Roài nhieàu sai khaùc di dôøi, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 42,
Döï Löu ... La Haùn chaúng rôøi yù treân. Hoûi Thieän Hieän ñeå töï saùng loøng,
Thieän Hieän ñaùp : OÂng neân saùng toû 38: Ngaøi muoán khieán noù sanh khoâng ?
Chaúng phaûi toâi trong coù voâ sanh, Hay chaúng muoán “baát sanh” trong ñaïo hoaøi.
Nhìn thaáy saùu thuù ngoïn ngaønh, Xaù Lôïi Töû ! hai phaùp ñoái ñaõi ...,
Cho ñeán muoân phaùp roõ raønh suoát xuyeân. Chaúng töông öng chaúng phaûi baát töông,
Laïi vaày nöõa, oâng chuyeân nieäm khôûi 39, Vì ñeàu nhaát töôùng taän töôøng,
Chaúng phaûi toâi trong vôùi voâ sanh, Cuõng goïi voâ töôùng muoân ñöôøng thoâng khai.
Cuõng chaúng khôûi töôûng nan haønh, Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 43,
15 16
Khen Thieän Hieän, töø tröôùc ñeán giôø, Tònh luoân caùc phaùp ... trong ngaàn,
Ngaøi baäc ñeä nhöùt, tuøy cô, Ñeán Boà Ñeà Ñaïo chuyeân caàn tònh qua.
Theo choã gaïn hoûi chaúng heà cho qua. Luùc baáy giôø, Xaù Lôïi Töû hoûi :
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña, Sao tu haønh phaûi khôûi tònh chi ?
Voâ Sanh hai phaåm Phaät Ñaø noùi xong ... Thieän Hieän, ñaùp laïi nhôù ghi,
Moät theá gian phaùp, hai thì xuaát gian ...
1- Sao laø Theá Gian phaùp boá thí 45?
Chaáp “ba luaân” suy nghó nhö vaày :
Mình, ngöôøi, cuûa thí vôi ñaày,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Vì cuøng gian theá döïng xaây ñoàng haønh.
Phaåm Tònh Ñaïo, thöù 89 2- Xuaát theá gian, thanh tònh boá thí 46?
Nghóa ba luaân vöôït trí phaøm phu,
89 Mình, ngöôøi, cuûa thí môø lu,
44
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi , Tuy ñeàu hoài höôùng, hình thuø caùch xa.
Tònh Ñaïo phaåm thöù taùm möôi chín roài. Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Thieän Hieän noùi nhöõng lôøi xuyeân suoát Caùc phaùp kia tuaàn töï nhö treân,
Xaù Lôïi Töû nguyeän thuoäc cho raønh, Tu hoïc Baùt Nhaõ vöõng beàn,
Cuøng chö Boà Taùt tu haønh, Tònh Ñaïo an laäp tieán leân muoân ñôøi.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ tònh thanh khoâng löôøng.
Neân tònh : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, 90
Saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp traàn, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 47,
17 Tònh Ñaïo phaåm thöù chín möôi chaün roài.
18
Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi neân bieát, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Neáu Boà Taùt nghe thuyeát Kinh naøy, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Taâm khoâng meâ hoaëc saâu daøy, Phaåm Thieân Ñeá, thöù 91
Ñaïi bi taùc yù, roõ baøy suoát xuyeân.
Xaù Lôïi hoûi Thieän Hieän Toân giaû 48, 91
Neáu Boà Taùt ñaõ truï an laønh, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 51,
Muoân loaøi ñaïo quaû cuõng thaønh, Thieân Ñeá phaåm thöù chín möôi moát roài.
Nhö vaäy Boà Taùt chuùng sanh khaùc gì ? Luùc baáy giôø, Trôøi Tam Thieân giôùi,
49
Thieän Hieän ñaùp : Khi ñaõ troâng thaáy , Boán Ñaïi Thieân Vöông tôùi ñuû ñaày,
Naêng nhö thaät laáy ñuùng nghóa saâu, Trôøi Thieân Ñeá Thích vui vaày,
Vì sao ? Muoân loaïi ... coù ñaâu ! Voâ löôïng Thieân chuùng döïng xaây hoäi veà.
Taùc yù cuõng vaäy ... ñaïo maàu hieän ra. Caùc Thieân chuùng nhôø thaéng nghieäp caûm 52,
Xaù Lôïi Töû ! Duyeân ñaõ nhö vaäy, Dieäu thaân quang theo baùm ñeâm ngaøy,
Neân Boà Taùt xaây döïng truï ngay, Tuy khoâng ñöôïc saùng xa thay,
Ñaïi bi taùc yù ñeâm ngaøy, Nhö laø aùnh saùng Phaät baøy khaép nôi ...
Ñeå ñöôïc lôïi ích saâu daøy thieát thaân. Luùc baáy giôø trôøi Thieân Ñeá Thích 53,
Luùc baáy giôø Phaät khen Thieän Hieän 50, Baïch Thieän Hieän phaân tích saâu xa,
Hay thay nhieàu taøi bieän saâu xa, Sao laø Boà Taùt Maät Ña ?
Vì haøng Boà Taùt noùi ra, Sao laø Boà Taùt hoïc Ba La naøy ?
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña löu truyeàn ... Thieän Hieän ñaùp : Hay thay ! Thieân chuùng 54,
Toâi seõ nöông löïc Phaät truøng tuyeân,
19 20
Nhö coù Boà Taùt tinh chuyeân, Laïi vaày nöõa, oâng ngoài xuoáng ñoù,
Hoïc Ba La Maät truï yeân coõi loøng. Ñeå nghe roõ : Boà Taùt Maät Ña,
55
Kieàu Thi Ca, caùc oâng neân bieát , Töông öng Nhöùt Thieát Trí maø,
Neân phaùt taâm thaáu trieät Boà Ñeà, Duøng “Voâ Sôû Ñaéc” haøi hoøa vöôït sieâu.
59
Chö Thieân sanh töû chaùn cheâ, Laïi vaày nöõa, neáu coù Boà Taùt ,
Nguyeän hoïc Baùt Nhaõ, laø veà vôùi ta. Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
56
Vì sao vaäy ñaõ laø Thaéng Só , Thöôøng quaùn caùc phaùp saâu xa,
Caøng neân caàu quaû vò Toái Toân, Thaám nhuaàn, nöông töïa khoâng ngaõ sôû ñaâu ?
Ta duøng phaåm loaïi baûo toàn, Laïi thöôøng quaùn taâm caàu hoài höôùng 60,
Chaúng laøm ngaên ngaïi, oân hoøa tieán tu. Chaúng hôïp taâm voâ thöôïng Phaät Ñaø,
57
Coøn oâng hoûi, ngöôøi tu Boà Taùt Hai taâm : Voâ Sôû Höõu maø,
Ñeå ñöôïc vaøo Baùt Nhaõ Maät Ña, Neân baát khaû ñaéc saâu xa trong ngoaøi.
OÂng neân nghe roõ saâu xa, Kieàu Thi Ca ! Hai taâm buoâng xaû,
Vì ñaây laø phaùp Phaät Ñaø möôøi phöông. Neân phi taâm, baát khaû tö nghì,
Neáu Boà Taùt ñem taâm töông öùng, Thöôøng quaùn nhö vaäy haøo ly,
Nhöùt Thieát Trí Trí, vöõng vaøng roài, Ma Ha Boà Taùt tu trì Maät Ña.
Duøng voâ sôû ñaéc khoâng thoâi, Luùc baáy giôø Toân Giaû Thieän Hieän 61,
Suy nghó caùc phaùp : ... trong ngoaøi khaép nôi ! Baûo Ñeá Thích phaùt nguyeän tònh thanh,
92 Vì : Saéc, Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh ...
58
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi , Cuøng chö Boà Taùt : Taùnh khoâng coù, maø
Thieân Ñeá phaåm thöù chín möôi hai roài. Kieàu Thi Ca baáy giôø hoûi roõ 62,
21 22
Sao Boà Taùt phaûi toû Maät Ña ? Luùc baáy giôø Xaù Lôïi Töû nghó :
Roài chaúng neân truï choã maø, Neáu Boà Taùt vôùi yù nghóa treân,
Mong Ngaøi giaûi thích saâu xa yù naøy ! Laøm sao Baùt Nhaõ truï neân,
63
Thieän Hieän ñaùp : Hay thay Ñeá Thích , Ñeå Ba La Maät vöõng beàn an cö ?
Ñeå tu haønh ñeán ñích Phaät Ñaø, Thieän Hieän bieát, töï taâm Xaù Lôïi 66,
“Chaúng neân truï” chuùt gaàn xa, Môùi noùi raèng : Phaät khôûi truï chi,
Vì “höõu sôû ñaéc” Maät Ña taïm thôøi ... Muoân phaùp chaúng khaù ñöôïc gì,
93 Lôïi Töû hieåu ñöôïc tö nghì muoân nôi.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 64, 95
Phaåm Thieân Ñeá thöù chín möôi ba roài. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 67,
Laïi vaày nöõa chuùng hoäi Ñeá Thích, Thieân Ñeá phaåm thöù chín möôi laêm roài.
Ñeå tu haønh ñeán ñích Phaät Ñaø, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
“Chaúng neân truï” chuùt gaàn xa, Daïy baûo Ngaøi Xaù Lôïi saâu xa,
Vì “höõu sôû ñaéc” Maät Ña taïm thôøi. Boà Taùt tuy truï Maät Ña,
94 Ñoàng vôùi chö Phaät haèng haø möôøi phöông.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 65, Vôùi caùc phaùp thöôøng khoâng choã truï,
Phaåm Thieân Ñeá thöù chín möôi boán roài. Cuõng chaúng phaûi chaúng truï bao la,
Laïi vaày nöõa chuùng hoäi Ñeá Thích, Tuy truï Baùt Nhaõ Maät Ña,
Ñeå tu haønh ñeán ñích Phaät Ñaø, Vôùi phaùp chaúng truï cuõng laø truï ñaây.
“Chaúng neân truï” chuùt gaàn xa, Vì sao vaäy ? Phaùp vaø caùc phaùp,
Vì “höõu sôû ñaéc” Maät Ña taïm thôøi, Khoâng hai töôùng dung naïp vaøo nhau,
23 24
Boà Taùt tu Baùt Nhaõ saâu 68 Môùi baûo raèng : Chöõ nghóa noùi ra,
Ñem “Voâ Sôû Ñaéc” laøm ñaàu töïa nöông ... Ta chöa töøng coù giaûi qua,
Laáy gì nghe ñöôïc cuøng laø hieåu saâu.
Vì Baùt Nhaõ nhieäm maàu thaêm thaúm,
Vaên töï ngoân thuyeát laém xa lìa,
Ngöôøi nghe, ngöôøi noùi ñaây kia,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Cho ñeán hieåu ñöôïc phaân chia sao ñaønh ?
Phaåm Chö Thieân Töû, thöù 96 Chö Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc,
Chöùng Voâ Thöôïng ñaït quaû Boà Ñeà,
96 Duøng thaân bieán hoùa voâ bôø,
69
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi , Thieân Töû phaûi bieát tuøy cô thoâi maø ...
Phaåm Chö Thieân Töû chín möôi saùu roài. Chö Thieân Töû, nhö ñaõ trong moäng 71,
Luùc baáy giôø, chuùng hoäi Thieân Töû, Thaáy Ñöùc Phaät ñoäng tònh baûo khuyeân ...
Thaàm hieän leân yù töï coõi loøng, Nhö trong hang nuùi noùi chuyeàn 72,
Döôïc Xoa noùi maät chuù khoâng, Giöõa hai ngöôøi phaùt aét bieàn bieät aâm ...
Nhöng vaãn nghe hieåu ñöôïc trong muoân ngaøn.
Coøn Thieän Hieän giaûng veà Baùt Nhaõ, Nhö huyeãn sö taàm giöõa ñöôøng xaù 73,
Ba La Maät Ña khaù laém lôøi, Hieän Phaät thaân, vaø caû ngöôøi nghe,
Maø sao Thieân Töû roái bôøi, Muoân phaùp nhö huyeãn taïm khoe,
Chaúng hieåu gì heát ñaïo ñôøi khoù phaân ! Trong Kinh Baùt Nhaõ chôû che khaép mieàn.
70
Thieän Hieän bieát töôøng taän Thieân Töû , Luùc baáy giôø, Thieân Töû laïi nghó 74,
25 Thieän Hieän vì Baùt Nhaõ Kinh naøy,
26
Tuy ñem kheùo leùo dieãn baøy, Thieän Hieän bieát chuùng hoäi coøn thaáy,
Nhöng yù saâu thaúm, trao ngay khoù roài ...? Neân môùi coøn chaáp laáy seû sang,
75
Thieän Hieän bieát, hoäi chuùng nhö vaäy , Muoân phaùp huyeãn hoùa moäng maøng,
Baûo hoï raèng : phaûi thaáy ñuoâi ñaàu, Töï taùnh khoâng coù laønh an khaép mieàn ...
Vì saéc ... chaúng phaûi thaúm saâu, Luùc baáy giôø Chö Thieân Töû hoûi 80,
Cuõng chaúng phaûi coù nhieäm maàu maø ra ... Toân giaû Thieän Hieän noùi raát nhieàu,
Vì saéc ... taùnh chaúng khaù maø ñöôïc, Voâ Thöôïng Chaùnh Ñaúng vöôït sieâu,
Thoï, töôûng, haønh, thöùc böôùc theo daàn, Hay nhö moäng huyeãn sôùm chieàu laïi tan.
Cho ñeán muoân phaùp caûnh traàn, Thieän Hieän ñaùp : Roõ raøng roài ñoù 81,
Cuõng ñeàu nhö vaäy thieát thaân noùi gì 76? Töø Ngaõ, Saéc chaúng coù chaúng khoâng,
Luùc baáy giôø chö vò Thieân Töû 77, Nieát Baøn cuõng chaúng ngoaøi trong,
Nghó Thieän Hieän caên cöù tu haønh, Vì ñeàu khoâng coù hai, doøng suoát xuyeân.
Maø noùi nhöõng phaùp tònh thanh,
Ñeå ñöôïc lôïi ích an laønh muoân nôi ...
78
Thieän Hieän bieát bôûi taâm coøn thaáy , KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Neân môùi coøn chaáp laáy seû sang, Phaåm Thoï Giaùo, thöù 98
Muoân phaùp huyeãn hoùa moäng maøng,
Töï taùnh khoâng coù laønh an muoân ñôøi ... 98
97 Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû 82,
79
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi , Maõn Töø Töû, Ñaïi Muïc Kieàn Lieân,
Phaåm Chö Thieân Töû chín möôi baûy roài. 28
27
Ngaøi Ñaïi Ca Dieáp, thöøa truyeàn, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng ñoàng vaäy thoâi ...
Ngaøi Chaáp Ñaïi Taïng, hieän tieàn Dieãn Na. 99
Cuøng caùc vò Thanh Vaên, Boà Taùt, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 85,
Ñoàng caát tieáng hoûi Baùt Nhaõ Kinh, Thoï Giaùo phaåm thöù chín möôi chín roài.
Cao saâu khoù thaáy khoù tin, Luùc baáy giôø, chuùng hoäi ñaûnh leã,
Mong Ngaøi Thieän Hieän nieäm tình baûo trao. A La Haùn, voâ keå nöõ nam,
83
Thieän Hieän ñaùp : Bieát bao Boà Taùt , Tu haønh Baùt Nhaõ roài laøm,
Truï baát thoái ñaït quaû saâu xa, Cuõng coù theå ñöôïc bao haøm muoân nôi.
Nhöng vôùi Baùt Nhaõ Maät Ña, Vì sao vaäy ? Nhöõng ngöôøi theá aáy,
Thaúm saâu khoù thaáy ñeå maø vöôït leân ... Chaúng ñem khoâng vaø laáy baát khoâng,
Vì sao vaäy ? Chaúng neân taàm, töù, Roài phaân bieät phaùp nôi loøng,
Vöôït khoûi caûnh taàm, töù môùi hay, Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñoàng vaäy thoâi.
Nhieäm maàu vi dieäu roõ baøy, 100
Coâng naêng thaâm nhaäp hieän ngay nôi loøng. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ thaäm thaâm 86,
Laïi coù keû ñaõ xong Thaùnh Ñeá, Thoï Giaùo phaåm thöù moät traêm chaün roài.
A La Haùn, voâ keå nöõ, nam, Luùc baáy giôø chuùng hoäi ñaûnh leã,
Tu haønh Baùt Nhaõ roài laøm, A La Haùn voâ keå nöõ nam,
Cuõng coù theå ñöôïc bao haøm muoân nôi ... Tu haønh Baùt Nhaõ roài laøm,
84
Vì sao vaäy ? Nhöõng ngöôøi theá aáy , Cuõng coù theå ñöôïc bao haøm muoân nôi.
Chaúng ñem khoâng, vaø laáy baát khoâng, Vì sao vaäy ? Nhöõng ngöôøi theá aáy,
Roài phaân bieät saéc ... nôi loøng, Chaúng ñem khoâng vaø laáy baát khoâng,
29 30
Roài phaân bieät phaùp nôi loøng, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñoàng suoát xuyeân. 1- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Tuøy Thuaän” thöù 71.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, Theo y Kinh : Baáy giôø, Maõn Töø Töû thöa Phaät raèng
Vì Thieân Töû noùi Baùt Nhaõ Kinh, : Baïch Theá Toân ! Nhö Lai tröôùc kia khieán Toân giaû
Cao saâu khoù thaáy khoù nhìn, Thieän Hieän vì caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt tuyeân noùi
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, maø nay côù gì beøn thuyeát
Duy baäc cöïc Thaùnh ñaêng trình Giaùc Hoa.
Ñaïi Thöøa ?
Vöøa luùc aáy Xaù Lôïi Töû hoûi 87:
2- Caâu naøy laø cuûa Thieän Hieän Toân giaû : Thieän
Baùt Nhaõ Kinh hoäi ñuû Tam Thöøa, Hieän baïch Phaät : Baïch Theá Toân, con tröôùc giôø ñaõ
Cho ñeán Voâ Thöôïng Ñaïi Thöøa, thuyeát Ñaïi thöøa haàu khoâng traùi vöôït Baùt Nhaõ Ba
Bieän taøi taát caû sôùm tröa ñuû ñaày ... La Maät Ña chöù ? Phaät baûo, oâng tröôùc giôø ñaõ
thuyeát Ñaïi thöøa, ñoái vôùi Baùt Nhaõ thaûy ñeàu “Tuøy
Thieän Hieän ñaùp : Thaät vaäy, thaät vaäy 88,
Thuaän”, khoâng coù traùi vöôït, vì taát caû Thieän phaùp,
Ñuùng nhö lôøi bieát thaáy cuûa oâng, Boà Ñeà phaàn, hoaëc Thanh Vaên phaùp, hoaëc Ñoäc
Giaùc phaùp, hoaëc Boà Taùt phaùp, hoaëc caùc Phaät
Ba La Baùt Nhaõ saùng trong, phaùp khaùc, taát caû nhö vaäy khoâng phaùp naøo chaúng
Ñem voâ sôû ñaéc, vun troàng tieän phöông. nhieáp vaøo Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña.
Xaù Lôïi Töû, phaûi thöôøng quaùn chieáu, 3- Nhöõng gì laø taát caû Thieän phaùp : 6 phaùp Ba La
Maät Ña; 4 tónh löï; 4 voâ löôïng; 4 voâ saéc ñònh; 4
Taát caû phaùp ñöôïc hieåu nhö treân,
nieäm truï; 4 chaùnh ñoaïn; 4 thaùnh ñaïo chi; 3 giaûi
Ba La Baùt Nhaõ laøm neàn, thoaùt moân; 5 nhaõn; 6 thaàn thoâng; Phaät 10 löïc; 4 voâ
Tu hoïc chaùnh phaùp vöõng beàn an cö ... sôû uùy; 4 voâ ngaïi giaûi; ñaïi töø, ñaïi bi, ñaïi hyû, ñaïi xaû;
18 phaùp Phaät baát coïng, nhaát thieát trí, ñaïo töôùng
trí; Nhaát thieát töôùng trí, voâ vong thaát phaùp; Haèng
truï xaû taùnh v.v... Taát caû phaùp nhö
32
31
vaäy thaûy ñeàu chaúng töông öng, chaúng phaûi chaúng bieân - Nhaõn, xöù, tyû, thieät, thaân, yù xöù voâ bieân, neân
töông öng, chaúng phaûi höõu saéc, chaúng phaûi voâ phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Saéc
saéc, chaúng phaûi höõu kieán, chaúng phaûi voâ kieán, xöù, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù voâ bieân, neân
chaúng phaûi höõu ñoái, chaúng phaûi voâ ñoái, ñeàu ñoàng phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Nhaõn
nhaát töôùng, choã goïi voâ töôùng. Do vì nhaân duyeân giôùi, saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi vaø nhaõn xuùc, nhaõn
ñaây, neân oâng (Thieän Hieän) tröôùc kia ñaõ thuyeát xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï voâ bieân, neân phaûi
Ñaïi thöøa ñoái vôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña thaûy ñeàu bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Cho ñeán yù
tuøy thuaän, khoâng choã traùi vöôït. giôùi voâ bieân, neân phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt
cuõng voâ bieân - Phaùp giôùi, yù thöùc giôùi vaø yù xuùc, yù
4- Thieän Hieän do vì nhaân duyeân ñaây, neân oâng
xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï voâ bieân, neân phaûi
tröôùc ñaây ñaõ thuyeát Ñaïi thöøa ñoái vôùi Baùt Nhaõ Ba
La Maät Ña thaûy ñeàu tuøy thuaän, khoâng choã traùi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ bieân - Xin trích
trong Taâm Kinh : “... Xaù Lôïi Töû ! Thò chö phaùp
vöôït. Hoaëc thuyeát Ñaïi thöøa thôøi laø ñaõ thuyeát Baùt
khoâng töôùng, baát sanh, baát dieät, baát caáu, baát tònh,
Nhaõ Ba La Maät Ña, hoaëc thuyeát Baùt Nhaõ Ba La
baát taêng, baát giaûm; thò coá khoâng trung voâ saéc, voâ
Maät Ña thôøi laø ñaõ thuyeát Ñaïi thöøa, vì hai phaùp
nhö theá khoâng coù rieâng khaùc nhau vaäy. thoï, töôûng, haønh, thöùc, voâ nhaõn, nhó, tyû, thieät,
5- Baáy giôø cuï thoï Thieän Hieän thöa Phaät raèng : thaân, yù, voâ saéc, thinh, höông, vò, xuùc, phaùp; voâ
Baïch Theá Toân ! Thôøi tröôùc Boà Taùt Ma Ha Taùt nhaõn giôùi naõi chí voâ yù thöùc giôùi, voâ voâ minh dieäc
chaúng khaù ñöôïc, thôøi sau Boà Taùt Ma Ha Taùt voâ voâ minh taän, voâ khoå, taäp, dieät, ñaïo; voâ trí dieäc
chaúng khaù ñöôïc, thôøi giöõa Boà Taùt Ma Ha Taùt voâ ñaéc; dó voâ sôû ñaéc coá ...”.
chaúng khaù ñöôïc. (3 thôøi : Quaù khöù, hieän taïi vaø vò 7- Baïch Theá Toân ! Töùc Saéc, Boà Taùt voâ sôû höõu
lai Boà Taùt ñeàu chaúng khaù ñöôïc). Ñieàu naøy cuõng chaúng khaù ñöôïc - Lìa Saéc, Boà Taùt voâ sôû höõu
ñaõ noùi leân teân phaåm “Voâ Sôû Ñaéc”. chaúng khaù ñöôïc ... cho ñeán saéc, thoï, töôûng, haønh
- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” thöù 72. thöùc hay saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp ... vaø
6- Baïch Theá Toân ! Vì saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeán taát caû phaùp cuõng voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc.
voâ bieân, neân phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha Taùt cuõng voâ 8- Baïch Theá Toân ! Ñoái vôùi taát caû phaùp, ñem taát caû
33 chuûng taùnh, taát caû nôi choã, taát caû thôøi gian ñeå
34
tìm Boà Taùt Ma Ha Taùt ñeàu khoâng thaáy ñaâu heát, gian tìm Boà Taùt ñeàu khoâng thaáy ñaâu heát, troïn
troïn chaúng khaù ñöôïc, vaäy thì laøm sao khieán toâi chaúng khaù ñöôïc, laøm sao khieán toâi ñem Baùt Nhaõ
ñem Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña daïy baûo daïy trao caùc daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt ? ... Boà Taùt Ma Ha
Boà Taùt Ma Ha Taùt ñöôïc. Taùt chæ coù giaû danh ? ... nhö noùi ngaõ thaûy roát raùo
9- Baïch Theá Toân ! Boà Taùt Ma Ha Taùt chæ coù giaû chaúng sanh ? ... Caùc phaùp cuõng vaäy ñeàu voâ töï
danh, nhö noùi ngaõ thaûy roát raùo chaúng sanh, caùc taùnh ? ... Saéc thaûy caùc phaùp roát raùo chaúng sanh ?
phaùp cuõng vaäy ñeàu khoâng töï taùnh. Baïch Theá Toân ... neáu roát raùo chaúng sanh thôøi chaúng goïi saéc thaûy
! Saéc thaûy caùc phaùp roát raùo chaúng sanh, neáu roát ? ... toâi ñaâu coù theå ñem roát raùo chaúng sanh thôøi
raùo chaúng sanh, thôøi chaúng goïi saéc thaûy. Baïch chaúng goïi saéc thaûy ? ... toâi ñaâu coù theå ñem roát raùo
Theá Toân ! Toâi ñaâu coù theå ñem roát raùo chaúng sanh chaúng sanh laø Baùt Nhaõ, daïy baûo daïy trao roát raùo
laø Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña daïy baûo daïy trao roát chaúng sanh laø caùc Boà Taùt ? ... lìa roát raùo chaúng
raùo chaúng sanh laø caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt, lìa roát sanh cuõng khoâng coù Boà Taùt naêng tu haønh voâ
raùo chaúng sanh cuõng khoâng coù Boà Taùt Ma Ha Taùt thöôïng chaúng Boà Ñeà ? ... Boà Taùt nghe taùc leân
naêng tu haønh Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà. Baïch thuyeát naøy, taâm kia chaúng kinh chaúng khuûng,
Theá Toân ! Neáu Boà Taùt nghe taùc leân thuyeát naøy, chaúng boá, chaúng chìm, chaúng ñaém, cuõng chaúng lo
taâm kia chaúng kinh, chaúng khuûng, chaúng boá, buoàn aên naên, phaûi bieát Boà Taùt naøy naêng tu haønh
chaúng chìm, chaúng ñaém, cuõng chaúng lo buoàn aên Baùt Nhaõ.
naên, phaûi bieát Boà Taùt naøy laø naêng tu haønh Baùt 11- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
Nhaõ Ba La Maät Ña. duyeân vì côù naøo noùi Boà Taùt thôøi tröôùc ..., thôøi
10- Theo y Kinh vaên : Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän sau..., thôøi giöõa ñeàu chaúng khaù ñöôïc - Ngaøi Thieän
Hieän raèng : Vì duyeân côù naøo noùi ... Boà Taùt Ma Ha Hieän ñaùp : Naøy Xaù Lôïi Töû : Vì höõu tình voâ sôû
Taùt thôøi tröôùc ..., thôøi sau ..., thôøi giöõa ... chaúng höõu..., vì höõu tình khoâng ..., vì höõu tình xa lìa ...,
khaù ñöôïc ? ... Saéc thaûy voâ bieân ? ... töùc saéc thaûy vì höõu tình khoâng coù töï taùnh, neân Boà Taùt : tröôùc,
Boà Taùt voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc; lìa saéc thaûy ... sau, giöõa ñeàu chaúng khaù ñöôïc. Vì sao ? Vì trong
cuõng chaúng khaù ñöôïc ? ... toâi ñoái vôùi taát caû phaùp, höõu tình voâ sôû höõu, khoâng, xa lìa, khoâng coù töï
ñem taát caû chuûng taùnh, taát caû nôi choã, taát caû thôøi taùnh neân Boà Taùt chaúng khaù ñöôïc vaäy.
35 36
12- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Voâ Sôû Ñaéc” thöù 73. ñoái vôùi phaùp traàn.
Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Nhó giôùi voâ sôû höõu, 16- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 77.
neân Boà Taùt Ma Ha Taùt thôøi tröôùc, sau, giöõa chaúng - Theo Kinh vaên : Vì taùnh Dò sanh ñòa phaùp
khaù ñöôïc. Thanh giôùi, nhó thöùc giôùi vaø nhó xuùc, khoâng, neân Dò sanh ñòa phaùp voâ sôû höõu chaúng
nhó xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï voâ sôû höõu, neân khaù ñöôïc v.v... ÔÛ ñaây laïi noùi veà taùnh Thaân giôùi
Boà Taùt thôøi tröôùc, sau, giöõa chaúng khaù ñöôïc. Nhó ñoái vôùi xuùc traàn.
giôùi khoâng, neân Boà Taùt thôøi tröôùc, sau, giöõa 17- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 78.
chaúng khaù ñöôïc - Xin noùi theâm phaåm “Voâ Sôû Ñaéc”
- Theo Kinh vaên : Nhö danh khoâng giaûi thoaùt
thöù 72 thì noùi veà nhaõn töông öng vôùi saéc; ñeán
moân duy khaùch sôû nhieáp, vôùi möôøi phöông ba ñôøi
phaåm 73 naøy thì noùi veà nhó töông öng vôùi thanh.
khoâng töø ñaâu ñeán, khoâng choã ñeán ñi, cuõng khoâng
13- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc thöù 74. choã truï v.v...
- Theo Kinh vaên : Phaåm naøy noùi taát caû Ñaø La Ni
18- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 79.
moân voâ sôû höõu, neân Boà Taùt thôøi tröôùc sau giöõa
- Theo Kinh vaên : Boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh
chaúng khaù ñöôïc v.v... ÔÛ ñaây laïi noùi veà Tyû giôùi ñoái
taán, thieàn ñònh, trí hueä (Luïc Ba La) phi ngaõ, cuõng
vôùi höông traàn.
14- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc thöù 75. khoâng tan maát v.v... Vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc
- Theo Kinh vaên : Phaåm naøy noùi veà taùnh nhaõn leân thuyeát laø : Caùc phaùp cuõng vaäy, ñeàu khoâng coù
giôùi khoâng. Vì côù sao ? Vì trong taùnh nhaõn giôùi töï taùnh; caùc phaùp vaéng laëng cuõng khoâng tan maát
khoâng, nhaõn giôùi voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc, neân - Vì neáu phaùp vaéng laëng taùnh voâ taän vaäy.
Boà Taùt cuõng voâ sôû höõu chaúng khaù ñöôïc v.v... ÔÛ 19- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 80.
ñaây laïi noùi veà Thieät giôùi ñoái vôùi vò traàn. Theo Kinh vaên : Caùc phaùp voâ nhieãm cuõng khoâng
15- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc thöù 76. tan maát - Vì duyeân côù naøy neân toâi taùc leân thuyeát
- Theo Kinh vaên : Taùnh cuûa caùc caên khoâng neân laø : Caùc phaùp cuõng vaäy, ñeàu khoâng coù töï taùnh.
chaúng khaù ñöôïc v.v... ÔÛ ñaây laïi noùi veà taùnh YÙ giôùi 20- Phaàn naøy laø ñeán phaåm : Voâ Sôû Ñaéc, thöù 81.
37 Theo Kinh vaên : Caùc phaùp baûn taùnh khoâng vaäy,
38
neáu phaùp baûn taùnh khoâng, thôøi chaúng theå thi caùc phaùp cuõng nhö vaäy.
thieát hoaëc sanh, hoaëc dieät, hoaëc truï, hoaëc dò, do 25- Thieän Hieän Toân giaû baïch Theá Toân : Saéc baát
vì duyeân côù naøy, neáu roát raùo chaúng sanh, thôøi sanh thôøi chaúng phaûi saéc. Vì sao ? Vì saéc cuøng vôùi
chaúng goïi teân (Danh) v.v... baát sanh khoâng coù hai, khoâng hai phaàn, vì phaùp
21- Do vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân thuyeát laø : baát sanh phi nhaát phi nhò phi ña phi dò, vaäy neân
Lìa roát raùo chaúng sanh, cuõng khoâng coù Boà Taùt saéc baát sanh, thôøi chaúng phaûi saéc ... cho ñeán caùc
naêng haønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy (phaàn chuù thích naøy chæ
22- Thieän Hieän noùi vôùi Xaù Lôïi Töû : Caùc Boà Taùt khi cho caâu : Saéc töùc thò khoâng, khoâng töùc thò saéc,
tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, chaúng thaáy caùc thoï töôûng haønh thöùc dieäc phuïc nhö thò - trong
phaùp coù giaùc coù duïng, maø thaáy taát caû phaùp nhö Taâm Kinh Baùt Nhaõ).
huyeãn söï, nhö moäng caûnh, nhö töôïng, nhö vang, 26- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 83.
nhö boùng saùng, nhö aùnh naéng, nhö khoâng hoa, - Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Boá
nhö thaønh taàm höông, nhö vieäc bieán hoùa, ñeàu thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí
chaúng phaûi thaät coù (xin noùi theâm : Giaùc laø bieát laø hueä (Luïc Ba La Maät) baát sanh, thôøi chaúng phaûi
thuoäc veà Naêng, Duïng laø duøng thuoäc veà Sôû). Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña; Vì côù sao ? Vì phaùp baát
23- Xaù Lôïi Töû ! Do vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân sanh phi nhaát phi nhò phi ña phi dò - Cho ñeán caùc
thuyeát Voâ Sôû Ñaéc, nghóa laø taâm kia chaúng kinh, phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà “Baát
chaúng khuûng, chaúng boá, chaúng chìm, chaúng ñaém, Sanh” theo Baùt Nhaõ.
cuõng chaúng lo aên naên, phaûi bieát Boà Taùt Ma Ha 27- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Saéc, thoï,
Taùt naøy, naêng tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. töôûng, haønh, thöùc baát dieät, thôøi chaúng phaûi saéc ...
24- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 82. thöùc; Vì saéc ... thöùc cuøng vôùi baát dieät khoâng coù
- Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû thöa Phaät : Caùc Boà hai, khoâng hai phaàn - Vì côù sao ? Vì phaùp baát dieät
Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, quaùn caùc phi nhaát phi nhò phi ña phi dò, vaäy neân saéc baát
phaùp ñoái saéc chaúng thoï chaúng laáy, chaúng chaáp dieät, thôøi chaúng phaûi saéc ... cho ñeán caùc phaùp
chaúng ñaém, cuõng chaúng thi thieát laø saéc - thoï, cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñoaïn naøy noùi veà “Baát Dieät”
töôûng, haønh, thöùc cuõng ñeàu nhö vaäy; vaø cho ñeán theo Baùt Nhaõ.
39 40
28- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Saéc, thoï, Maät Ña quaùn caùc phaùp : phi thöôøng phi voâ
töôûng, haønh, thöùc baát nhò, thôøi chaúng phaûi saéc ... thöôøng (chaúng thöôøng coøn maø cuõng chaúng laø maát)
thöùc. Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn - Xin taïm noùi roõ : Nhìn veà hình thöùc thì thaáy roõ laø
naøy noùi veà phaùp “Baát nhò” theo Baùt Nhaõ. chaúng toàn taïi thöôøng coøn, nhìn veà phöông dieän
29- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Saéc, thoï, baûn taùnh cuûa caùc phaùp thì roõ laø chaúng phaûi maát
töôûng, haønh, thöùc vaøo baát nhò, khoâng coù loãi phaùp ñi - neân coù caâu : “Chuùng nhaân duyeân sanh phaùp,
soá - Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn ngaõ thuyeát töùc thò khoâng, dieäc vi thò giaû danh,
naøy noùi veà “Vaøo baát nhò, khoâng coù loãi phaùp soá” dieäc thò trung ñaïo nghóa” - nghóa laø : Muoân phaùp,
theo Baùt Nhaõ. hôïp bôûi caùc duyeân, duyeân tan duyeân nhoùm ñöa
30- Theo y Kinh vaên : Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän chuyeàn coù khoâng, tuy raèng giaû taïm caáy troàng,
cuõng laø lyù ñaïo saùnh ñoàng chôn nhö ...
Hieän raèng : Noùi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt khi tu haønh
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña quaùn caùc phaùp aáy. Sao goïi 32- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 85.
Boà Taùt Ma Ha Taùt ? Sao goïi Baùt Nhaõ Ba La Maät - Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì duyeân côù
Ña ? Sao goïi quaùn caùc phaùp kia vaäy ? Thieän Hieän naøo maø noùi saéc thaûy chaúng sanh, thôøi chaúng phaûi
ñaùp : Vì loaøi höõu tình caàu Ñaïi Boà Ñeà, cuõng coù Boà saéc thaûy ? Thieän Hieän ñaùp : Xaù Lôïi Töû ! Saéc, saéc
Ñeà neân goïi Boà Taùt; naêng nhö thaät bieát töôùng taát taùnh khoâng, trong taùnh khoâng ñaây khoâng coù
caû phaùp maø chaúng chaáp ñaém, neân laïi goïi Ma Ha sanh, khoâng coù saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng
Taùt; Nhöõng gì quaùn töôùng taát caû phaùp : nghóa laø ñeàu nhö vaäy; nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö
neáu do töôùng traïng caùc haønh nhö vaäy, bieåu hieän vaäy.
caùc phaùp, ñaây saéc, ñaây thanh höông vò xuùc phaùp, 33- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
ñaây noäi, ngoaïi, ñaây höõu laäu, voâ laäu, ñaây höõu vi, duyeân côù naøo maø noùi saéc thaûy baát nhò, thôøi chaúng
voâ vi, nhöõng ñaáy laø thaûy teân taát caû phaùp. phaûi saéc thaûy ? Thieän Hieän ñaùp : Hoaëc saéc, hoaëc
31- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 84. baát nhò, hoaëc thoï töôûng haønh thöùc, hoaëc baát nhò,
- Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû ñaùp laïi lôøi hoûi taát caû nhö vaäy ñeàu chaúng töông öng chaúng phaûi
cuûa Ngaøi Xaù Lôïi Töû : Sao goïi quaùn caùc phaùp aáy ? baát töông öng, chaúng höõu saéc chaúng
Nghóa laø caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La 42
41
phaûi voâ saéc, chaúng höõu kieán chaúng phaûi voâ kieán, Ma Ha Taùt, khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña,
chaúng höõu ñoái chaúng phaûi voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát quaùn caùc phaùp thaáy saéc voâ sanh roát raùo tònh vaäy;
töôùng, choã goïi voâ töôùng - Xaù Lôïi Töû vì duyeân côù Thoï, töôûng, haønh, thöùc ñeàu vaäy; cho ñeán caùc
naøy, neân toâi taùc leân thuyeát laø : “Saéc baát nhò, thôøi phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
chaúng phaûi saéc, thoï töôûng haønh thöùc baát nhò, thôøi 37- Theo y Kinh vaên : Khi aáy, Xaù Lôïi Töû baûo
chaúng phaûi thoï töôûng haønh thöùc”. Cho ñeán taát caû Thieän Hieän raèng : Nhö toâi hieåu nghóa nhaân quaû
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. vöøa noùi, ngaõ, höõu tình thaûy voâ sanh; Saéc, thoï
34- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Quaùn Haïnh, thöù 86. thaûy voâ sanh, cho ñeán Nhö Lai phaùp voâ sanh, neáu
- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì duyeân nhö theá ñaáy, thôøi saùu thuù thoï sanh leõ ra khoâng coù
côù naøo maø noùi saéc vaøo baát nhò khoâng coù loãi phaùp sai khaùc, chaúng neân Döï Löu ... Nhaát Lai ... Baát
soá ö ? Thieän Hieän Toân giaû ñaùp : Xaù Lôïi Töû ! Saéc Hoaøn ... A La Haùn; chaúng neân Ñoäc Giaùc ... Boà Taùt
chaúng khaùc voâ sanh dieät, voâ sanh dieät chaúng khaùc ... Nhaát thieát töôùng trí ... cuõng chaúng neân ñöôïc
saéc ... Do vì duyeân côù naøy, neân toâi taùc leân thuyeát naêm moùn Boà Ñeà.
laø : Saéc vaøo baát nhò khoâng coù loãi phaùp soá, thoï 38- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, cuï thoï Thieän Hieän
töôûng haønh thöùc vaøo baát nhò khoâng coù loãi phaùp soá ñaùp Xaù Lôïi Töû raèng : Chaúng phaûi toâi vôùi trong voâ
... cho ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc vaø caùc phaùp sanh phaùp thaáy coù saùu thuù thoï sanh sai khaùc -
cuõng ñeàu nhö vaäy - Ñoaïn naøy noùi veà phaùp moân Chaúng phaûi toâi vôùi trong voâ sanh phaùp thaáy coù keû
“Baát nhò” theo Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ. naêng vaøo ñeå hieän quaùn - Chaúng phaûi toâi vôùi trong
35- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Sanh, thöù 87. voâ sanh phaùp thaáy coù ñöôïc Döï Löu quaû Döï Löu ...
cho ñeán Nhaát thieát töôùng trí vaø naêm moùn Boà Ñeà.
- Luùc baáy giôø cuï thoï Thieän Hieän baïch Phaät : Caùc
Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, quaùn caùc phaùp thaáy 39- Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Chaúng phaûi toâi vôùi
ngaõ voâ sanh roát raùo tònh vaäy; thaáy höõu tình maïng trong voâ sanh phaùp, thaáy coù Döï Löu vì quaû Döï
giaû, sanh giaû, döôõng giaû, só phu, boå ñaëc, giaø la, yù Löu tu döùt ba kieát ñaïo; ... thaáy coù Nhaát lai vì quaû
sanh, nho ñoàng, taùc giaû, thoï giaû, tri giaû, kieán giaû Nhaát Lai tu moûng tham, saân, si ñaïo; ... thaáy coù
voâ sanh roát raùo tònh vaäy. Baát Hoaøn vì quaû Baát Hoaøn tu döùt naêm thuaän haï
36- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Caùc Boà Taùt 44
43
phaàn kieát ñaïo; ... thaáy coù A La Haùn vì quaû A La 42- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Ngaøi
Haùn tu döùt naêm thuaän thöôïng phaàn kieát ñaïo; ... nay vì muoán khieán sanh noù sanh, hay vì muoán
thaâyù coù Ñoäc Giaùc vì Ñoäc Giaùc Boà Ñeà, tu ngoä khieán baát sanh noù sanh ö ? Thieän Hieän ñaùp : Toâi
duyeân khôûi ñaïo; ... thaáy coù Boà Taùt vì ñoä voâ löôïng chaúng muoán khieán sanh noù sanh, cuõng chaúng
caùc höõu tình, neân tu nhieàu traêm nghìn nan haønh muoán khieán baát sanh noù sanh - Vì sanh cuøng baát
khoå haïnh, chòu ñuû voâ bieân caùc thöù khoå döõ doäi, maø sanh hai phaùp nhö theá, ñeàu chaúng töông öng
caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt laïi cuõng chaúng khôûi töôûng chaúng phaûi baát töông öng, chaúng höõu saéc chaúng
nan haønh khoå haïnh. Vì sao ? Vì chaúng phaûi truï phaûi voâ saéc, chaúng höõu kieán chaúng phaûi voâ kieán,
töôûng nan haønh khoå haïnh môùi naêng vì voâ löôïng chaúng höõu ñoái chaúng phaûi voâ ñoái, ñeàu ñoàng nhaát
voâ soá voâ bieân höõu tình laøm vieäc nhieâu ích - nhöng töôùng choã goïi voâ töôùng.
caùc Boà Taùt ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän ... 43- Theo y Kinh vaên “Quyeån thöù 75, hoäi thöù nhöùt,
40- Thieän Hieän noùi : Xaù Lôïi Töû ! Toâi chaúng muoán phaåm Voâ Sanh thöù 20 - 2 (trang 728 - 729 taäp thöù
khieán baát sanh phaùp noù sanh, cuõng chaúng muoán 3). Khi aáy Xaù Lôïi Töû khen Thieän Hieän raèng : Vôùi
khieán phaùp ñaõ sanh noù sanh - thí nhö Saéc laø baát trong nhöõng haïng ngöôøi thuyeát phaùp, nhaân giaû
sanh phaùp, toâi chaúng muoán khieán sanh, vì töï taùnh raát laø ñeä nhaát. Vì côù sao ? Vì tuøy choã gaïn hoûi ñeàu
khoâng vaäy - Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö naêng thuø ñaùp khoâng coù bò treä ngaïi vaäy - Nhaân
vaäy. ñaây Thieän Hieän Toân giaû noùi : Ñeä töû caùc ñöùc Phaät,
41- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Sanh, thöù 88. ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng coù choã nöông dính, leõ
phaùp vaäy ñeàu naêng tuøy choã gaïn hoûi, moãi moãi thuø
- Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Boá thí Ba La Maät
ñaùp töï taïi voâ uùy, vì taát caû phaùp ñeàu khoâng nöông
Ña laø phaùp ñaõ sanh, toâi chaúng muoán khieán sanh -
vaäy.
Vì töï taùnh khoâng vaäy ... cho ñeán tònh giôùi, nhaãn
nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä Ba La Maät Ña 44- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Tònh Ñaïo, thöù 89.
laø phaùp ñaõ sanh, toâi chaúng muoán khieán sanh, vì - Theo y Kinh vaên : Baáy giôø cuï thoï Thieän Hieän
töï taùnh khoâng vaäy; nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu baûo Xaù Lôïi Töû raèng : Caùc Boà Taùt khi tu haønh saùu
nhö vaäy. moùn Ba La Maät Ña, neân tònh saéc, neân tònh thoï,
45 töôûng, haønh, thöùc v.v... cho ñeán neân tònh muoân
46
phaùp - Laïi Boà Taùt khi tu haønh saùu moùn Ba La Maät - Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt nghe
Ña phaûi tònh Boà Ñeà ñaïo; saùu Ba La Maät Ña ñeàu coù thuyeát Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, taâm khoâng nghi
2 thöù : 1- Laø theá gian; 2- Laø xuaát theá gian. hoaëc, meâ muoäi, phaûi bieát Boà Taùt naøy truï an truï
45- Sao laø theá gian phaùp boá thí ? Nghóa laø : Tuy nhö vaäy, chaúng rôøi taùc yù, nghóa laø ñaïi bi taùc yù
laøm thí naøy maø coù choã yû y nghóa laø taùc leân nghó muoán cöùu hoä taát caû höõu tình, thöôøng chaúng boû
naøy : “Ta thí kia nhaän, ta laø thí chuû, ta chaúng rôøi taát caû höõu tình.
tham lam, ta theo lôøi Phaät daïy naêng xaû taát caû, ta 48- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû baûo Thieän Hieän raèng : Neáu
haønh Boá thí Ba La Maät Ña”. 1- Laø nghó mình; 2- Boà Taùt truï an truï nhö vaäy, chaúng rôøi taùc yù aáy,
Laø nghó kia; 3- Laø nghó thí - bôûi chaáp ba luaân naøy thôøi taát caû höõu tình cuõng öng thaønh Boà Taùt - Vì
maø laø Theá gian boá thí Ba La Maät Ña; duyeân naøo taát caû höõu tình cuõng thöôøng chaúng rôøi taùc yù naøy
thí ñaây goïi laø theá gian ? Vì cuøng theá gian ñoàng vaäy, vaäy thì Boà Taùt cuøng höõu tình leõ khoâng sai
coäng haønh vaäy, chaúng vöôït khoûi phaùp xuaát theá khaùc.
gian. 49- Thieän Hieän Toân giaû khen Xaù Lôïi Töû raèng :
46- Sao laø xuaát theá gian boá thí Ba La Maät Ña ? Hay thay, hay thay ! Thaät nhö lôøi vöøa noùi - Naêng
Nghóa laø Boà Taùt khi haønh Boá thí thanh tònh ba nhö thaät kheùo laáy ñuùng nghóa toâi ñaõ noùi; Vì höõu
luaân : 1- Laø chaúng chaáp ta laø keû thí; 2- Laø chaúng tình chaúng phaûi coù vaäy, neân phaûi bieát taùc yù cuõng
chaáp kia laø keû nhaän; 3- Laø chaúng ñaém nhaân thí vaø chaúng phaûi coù ... cho ñeán muoân phaùp cuõng chaúng
quaû thí ñaây laø Boà Taùt khi haønh Boá thí ba luaân phaûi coù.
thanh tònh - maëc duø cuøng caùc höõu tình ñoàng coäng 50- Baáy giôø, ñöùc Theá Toân khen Thieän Hieän raèng :
hoài höôùng Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà, maø vôùi Hay thay, hay thay ! Ngöôi kheùo hay vì Boà Taùt
trong aáy chaúng thaáy chuùt töôùng, bôûi ñeàu voâ sôû maø tuyeân noùi Baùt Nhaõ, ñaáy ñeàu laø söùc oai thaàn
chaáp maø haønh thí vaäy. Duyeân naøo thí ñaây goïi laø cuûa Nhö Lai, caùc keû coù muoán vì Boà Taùt maø tuyeân
xuaát theá gian ? Vì chaúng cuøng theá gian ñoàng coäng noùi Baùt Nhaõ, ñeàu neân nhö ngöôi ñaõ tuyeân noùi ...
haønh vaäy, naêng vöôït khoûi phaùp xuaát theá gian. 51- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 91.
47- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Tònh Ñaïo, thöù 90. - Baáy giôø, ôû theá giôùi Tam thieân Ñaïi thieân ñaây coù
47 48
baáy nhieâu boán ñaïi Thieân Vöông, ñeàu cuøng voâ nhoùm thaûy, ñeàu khaùt ngöôõng muoán nghe Ñaïi Ñöùc
löôïng traêm nghìn traêm öùc muoân öùc boán ñaïi thieân tuyeân noùi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. Baïch Ñaïi Ñöùc !
chuùng ñoàng ñeán ngoài phaùp hoäi, cuõng coù trôøi Keû naøo laø Boà Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät
Thieân Ñeá, trôøi Thôøi Phaän, trôøi Hyû Tuùc, Laïc Bieán Ña ? Sao laø Boà Taùt Ma Ha Taùt truï Baùt Nhaõ Ba La
Hoùa Thieân Vöông, Töï Taïi Thieân Vöông, Tha Hoùa Maät Ña ? Sao laø Boà Taùt Ma Ha Taùt hoïc Baùt Nhaõ
Töï Taïi Thieân, Ñaïi Phaïm Thieân Vöông, Sô Tónh Löï Ba La Maät Ña ?
Thieân Vöông, Cöïc Quang Tònh Thieân, Ñeä Nhò 54- Thieän Hieän Toân giaû baûo Ñeá Thích (Kieàu Thi
Tónh Löï Thieân, Bieán Tònh Thieân, Quaûng Quaû Ca) raèng : Chö Thieân caùc oâng laéng nghe : Toâi seõ
Thieân, Ñeä Tam Tónh Löï Thieân, Ñeä Töù Tónh Löï nöông löïc thaàn Phaät, thuaän theo Nhö Lai, vì caùc
Thieân, Saéc Cöùu Caùnh Thieân, Tònh Cö Thieân v.v... Boà Taùt Ma Ha Taùt maø tuyeân noùi Baùt Nhaõ, nhö Boà
ñoàng ñeán ngoài phaùp hoäi. Taùt Ma Ha Taùt choã neân truï ñeàu neân hoïc.
52- Caùc Thieân chuùng nhôø thaéng nghieäp caûm ñöôïc 55- Kieàu Thi Ca ! Chö Thieân caùc ngöôi, keû chöa
dieäu thaân quang, saùnh vôùi quang thöôøng hieän nôi phaùt taâm Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà, nay ñeàu
thaân ñöùc Nhö Lai traêm phaàn chaúng kòp moät, cho neân phaùt, neáu keû vaøo Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc,
ñeán traêm nghìn traêm öùc phaàn chaúng kòp moät, cöù chaùnh Taùnh Ly Sanh, chaúng naêng laïi phaùt taâm Voâ
nhö theá soá phaàn, toaùn phaàn, keá phaàn, duï phaàn, thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà. Vì kia ñoái vôùi doøng
cho ñeán cöïc nhoû phaàn ñeàu chaúng kòp moät, vì sao? sanh töû ñaõ laøm ngaên caùch vaäy, trong aáy neáu coù
Vì quang thöôøng hieän nôi thaân ñöùc Nhö Lai saùng keû naêng ñoái Voâ thöôïng Boà ñeà maø phaùt taâm chöùng
höøng röïc rôõ raát toân raát thaéng, raát cöïc raát dieäu, laáy, ta cuõng tuøy hyû.
khoâng gì saùnh baèng, voâ thöôïng ñeä nhaát, che 56- Vì sao vaäy ? Vì caùc keû thaéng só phu caøng neân
khuaát caùc quang chö thieân ñeàu khieán chaúng hieän caàu thöôïng phaùp, ta ñoái höõu tình phaåm loaïi raát
ñöôïc, gioáng nhö taám saét ñen ñoái saùnh vôùi vaøng dieäu thieän chaúng laøm ngaên ngaïi vaäy.
Thieäm boä chaâu. 57- Kieàu Thi Ca ! Ngöôi hoûi keû naøo laø Boà Taùt Ma
53- Khi aáy, Thieân Ñeá Thích baïch Thieän Hieän raèng Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña aáy; laéng nghe, laéng
: Nay caùc chö Thieân coõi Duïc, coõi Saéc ôû theá giôùi nghe, seõ vì ngöôi noùi : Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt
Tam thieân Ñaïi thieân ñaây, taát caû ñaõ ñeán ñem taâm töông öng Nhaát Thieát Trí Trí, duøng voâ
49 50
sôû ñaéc laøm phöông tieän, suy nghó saéc, thoï, töôûng, phi taâm töùc laø baát khaû tö nghì; baát khaû tö nghì
haønh, thöùc, voâ thöôøng; suy nghó saéc ... voâ ngaõ; suy töùc laø phi taâm. Hai thöù nhö vaäy ñeàu voâ sôû höõu,
nghó saéc ... baát tònh; suy nghó saéc ... voâ töôùng; suy trong voâ sôû höõu khoâng coù hoài höôùng - Ñaây laø Boà
nghó saéc ... voâ nguyeän ... v.v... cho ñeán saéc, thoï, Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña.
töôûng, haønh thöùc voâ taùc voâ vi. Kieàu Thi Ca ! Ñaáy 61- Kieàu Thi Ca ! Saéc, saéc taùnh khoâng, thoï töôûng
laø Boà Taùt Ma Ha Taùt Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña - Cho haønh thöùc taùnh khoâng, Boà Taùt Ma Ha Taùt taùnh
ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. khoâng, taát caû nhö theá ñeàu khoâng coù hai, khoâng coù
58- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 92. hai phaàn, Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt Ma Ha Taùt vôùi Baùt
- Laïi nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt Nhaõ Ba La Maät Ña neân truï nhö theá - Cho ñeán
ñem taâm töông öng Nhaát Thieát Trí Trí, duøng voâ muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
sôû ñaéc laøm phöông tieän haønh Boá thí, Trì giôùi, 62- Thieân Ñeá Thích hoûi Thieän Hieän raèng : Choã
Nhaãn nhuïc, Tinh taán, Thieàn ñònh, Trí hueä (Luïc Ba naøo Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña
La Maät). Kieàu Thi Ca ! Ñaáy laø Boà Taùt Ma Ha Taùt choã chaúng neân truï ?
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ... Cho ñeán caùc phaùp cuõng 63- Thieän Hieän ñaùp : Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ
ñeàu nhö vaäy. chaúng neân truï saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì sao?
59- Laïi nöõa, Kieàu Thi Ca ! Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt Vì höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy ... Cho ñeán
khi tu Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, taùc leân quaùn nhö caùc phaùp cuõng ñeàu “höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän”.
vaäy : “Duy coù caùc phaùp thay nhau vin nöông, 64- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 93.
thaám nhuaàn taêng tröôûng, ñaày khaép sung nhaãy, - Luùc baáy giôø Thieän Hieän baûo : Kieàu Thi Ca : Boà
khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû”. Taùt Ma Ha Taùt khi haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña,
60- Thieän Hieän ñaùp : Kieàu Thi Ca ! Boà Taùt taâm hoài chaúng neân truï ñaây laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc,
höôùng thì phi taâm, taâm voâ thöôïng cuõng phi taâm, vì côù sao ? Vì höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän ... Cho
neáu phi taâm thôøi baát khaû tö nghì, chaúng leõ phi ñeán caùc phaùp cuõng höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän.
taâm hoài höôùng phi taâm ? Cuõng chaúng leõ phi taâm 65- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 94.
hoài höôùng baát khaû tö nghì ? Cuõng chaúng leõ baát
52
khaû tö nghì hoài höôùng phi taâm ? Vì sao ? Vì
51
- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû khôûi leân yù nghó naøy : Neáu Boà tuy chaúng truï, chaúng phaûi chaúng truï, ñem voâ sôû
Taùt Ma Ha Taùt ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng neân truï ñaéc laøm phöông tieän, neân hoïc nhö theá.
aáy, laøm sao neân truï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. 69- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Chö Thieân Töû, thöù 96.
66- Thieän Hieän Toân giaû bieát choã nghó nôi taâm Xaù - Trong hoäi baáy giôø coù caùc Thieân Töû thaàm leân yù
Lôïi Töû lieàn baûo leân raèng : Nôi yù hieåu sao ? Taâm nghó naøy : Caùc Döôïc Xoa thaûy noùi lôøi caâu chuù, tuy
caùc Nhö Lai laø truï choã naøo ? Xaù Lôïi Töû ñaùp : Taâm laïi laø aån maät nhöng vaãn nghe bieát ñöôïc; Toân giaû
chö Phaät ñeàu khoâng coù choã truï; chaúng truï saéc, Thieän Hieän vôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät naøy, maëc duø
thoï, töôûng, haønh, thöùc; chaúng truï nhaõn, nhó, tyû, duøng laém lôøi leõ ñeå chæ roõ, maø boïn chuùng ta troïn
thieät, yù, thaân v.v... Cho ñeán taâm Nhö Lai chaúng chaúng hieåu ñöôïc gì heát.
truï chôn nhö, phaùp giôùi, phaùp taùnh, baát hö voïng
70- Toân giaû Thieän Hieän bieát choã taâm nghó cuûa chö
taùnh, baát bieán dò taùnh, bình ñaúng taùnh, ly sanh Thieân Töû môùi baûo raèng : Ta töøng vôùi aáy chaúng
taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï, thaät teá, hö khoâng giôùi,
thuyeát moät chöõ, ngöôi cuõng chaúng nghe, thôøi laøm
baát tö nghì giôùi v.v... vì chôn nhö thaûy chaúng khaù
sao maø hieåu gì. Vì sao ? Vì Baùt Nhaõ thaúm saâu, vaên
ñöôïc vaäy.
töï ngoân thuyeát thaûy ñeàu xa lìa vaäy; bôûi ñaáy neân
67- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thieân Ñeá, thöù 95. vôùi trong ñaây, keû thuyeát keû nghe vaø keû hieåu ñöôïc
- Khi aáy, Thieän Hieän Toân giaû baûo Xaù Lôïi Töû raèng: ñeàu chaúng khaù ñöôïc. Taát caû Nhö Lai ÖÙng Chaùnh
Ñuùng nhö vaäy, Boà Taùt Ma Ha Taùt tuy truï Baùt Nhaõ Ñaúng Giaùc ñaõ chöùng Voâ Thöôïng Boà Ñeà, töôùng aáy
maø ñoàng vôùi Nhö Lai ñoái taát caû phaùp ñeàu khoâng thaúm saâu cuõng laïi nhö vaäy - Thieân Töû phaûi bieát,
coù choã truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï. Vì sao ? nhö Phaät hoùa thaân hoùa laøm voâ löôïng Bí Soâ, Bí Soâ
Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tuy truï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, Ni, OÂ Ba Saùch Ca, OÂ Ba Tö Ca, cuøng ñeán nhoùm
maø vôùi saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc chaúng truï, hoäi, laïi hoùa laøm moät ngöôøi naêng thuyeát phaùp, ôû
chaúng phaûi chaúng truï. Vì sao ? Vì caùc phaùp vaø trong chuùng naøy tuyeân döông dieäu phaùp, nôi yù
saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thaûy khoâng coù hai hieåu sao ? Trong ñaây coù thaät keû naêng thuyeát, keû
töôùng vaäy - Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö naêng nghe vaø keû naêng hieåu chaêng ? Thieân Töû
vaäy. thöa : Daï chaúng phaûi vaäy - Thieän Hieän baûo : Nhö
68- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt Ma Ha Taùt ñoái vôùi Baùt Nhaõ theá, taát caû phaùp
53 54
ñeàu nhö hoùa vaäy, trong Baùt Nhaõ, keû thuyeát, keû deã hieåu, nhöng vôùi yù thuù aáy raát thaúm saâu, maàu
nghe vaø keû naêng hieåu ñeàu chaúng khaù ñöôïc. nhieäm, khoù maø so löôøng ñöôïc !
71- Thieân Töû phaûi bieát, nhö ôû trong moäng, moäng 75- Thieän Hieän Toân giaû bieát choã nghó nôi taâm chö
thaáy coù Phaät daïy baûo daïy trao Boà Taùt, Thanh Vaên Thieân Töû lieàn baûo hoï raèng : Saéc chaúng phaûi thaúm
v.v... nôi yù hieåu sao ? Trong aáy coù thaät keû naêng saâu, chaúng phaûi maàu nhieäm; Vì saéc taùnh thaúm
thuyeát, keû naêng nghe vaø keû naêng hieåu chaêng ? ... saâu chaúng khaù ñöôïc ... cho ñeán thoï, töôûng, haønh,
ñeàu chaúng khaù ñöôïc. thöùc vaø muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
72- Thieân Töû phaûi bieát : Nhö coù hai ngöôøi ôû trong 76- Thieän Hieän Toân giaû noùi tieáp : Trong phaùp ñaõ
moät hang nuùi, moãi ngöôøi truï moät maët, taùn Phaät, thuyeát chaúng thi thieát : Saéc, thoï, töôûng, haønh,
Phaùp, Taêng, ñoàng thôøi phaùt ra tieáng vang, nôi yù thöùc ... nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù v.v... vì taùnh
hieåu sao ? Hai tieáng vang naøy naêng nghe laãn cuûa phaùp thaûy chaúng noùi ñöôïc vaäy.
nhau, hieåu laãn nhau chaêng ? Thieân Töû thöa : 77- Khi aáy, caùc Thieân Töû taâm laïi nghó raèng : Toân
Chaúng nghe hieåu nhau gì caû. Thieän Hieän ñaùp : giaû Thieän Hieän nay ñaây muoán vì nhöõng haïng höõu
Cuõng theá, taát caû phaùp ñeàu nhö tieáng vang vaäy, tình naøo vaø thuyeát nhöõng phaùp gì ?
trong Baùt Nhaõ, keû thuyeát, keû nghe vaø keû naêng 78- Thieän Hieän noùi : Ta nay muoán vì höõu tình nhö
hieåu ñeàu chaúng khaù ñöôïc.
huyeãn, nhö hoùa, nhö moäng, maø thuyeát phaùp nhö
73- Thieân Töû phaûi bieát, nhö huyeãn sö gioûi hoaëc ñeä huyeãn, nhö hoùa, nhö moäng - Vì keû nghe nhö theá,
töû y, ôû giöõa ngaõ tö ñöôøng huyeãn laøm boán chuùng vôùi trong phaùp ñaõ thuyeát laø khoâng coù nghe,
vaø moät thaân Phaät ngoài giöõa thuyeát phaùp - nôi yù khoâng coù hieåu, khoâng coù sôû chöùng vaäy - Thieân Töû
hieåu sao ? Chö Thieân Töû thöa : Daï chaúng phaûi söï phaûi bieát, choã thaáy ngaõ, höõu tình, maïng giaû v.v...
thaät vaäy - Thieän Hieän ñaùp : Taát caû phaùp ñeàu nhö nhö huyeãn nhö hoùa nhö moäng, vì ngaõ thaûy töï
huyeãn vaäy, trong Baùt Nhaõ keû thuyeát, keû nghe vaø taùnh khoâng vaäy ... Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu
keû naêng hieåu ñeàu chaúng khaù ñöôïc. nhö vaäy.
74- Khi aáy, caùc Thieân Töû laïi noåi leân nghó naøy : Toân 79- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Chö Thieân Töû, thöù 97.
giaû Thieän Hieän ñoái vôùi Baùt Nhaõ naøy, tuy laïi ñem - Thieän Hieän Toân giaû noùi raèng : Thieân Töû phaûi
laém thöù kheùo leùo ñeå thuyeát roõ muoán khieán
56
55
bieát, choã thaáy boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, ñoàng thôøi caát tieáng hoûi Thieän Hieän raèng : Choã
thieàn ñònh, trí hueä nhö huyeãn, nhö hoùa, nhö thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu khoù thaáy khoù giaùc nhö
moäng, vì taát caû töï taùnh khoâng vaäy - Cho ñeán caùc theá, chaúng phaûi choã taàm töù, vöôït caûnh taàm töù,
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. maàu nhieäm vaéng laëng raát hôn ñeä nhaát. Duy keû
80- Khi aáy caùc Thieân Töû hoûi Thieän Hieän raèng : cöïc Thaùnh töï chöùng beân trong, kyø dö nhöõng
Nay Toân giaû laø chæ thuyeát choã thaáy ngaõ thaûy, saéc ngöôøi thoâng hueä chaúng theå naøo löôøng ñöôïc, vôùi
thaûy cho ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà Ñeà nhö phaùp nhö theá, ai laø keû naêng tín thoï ñöôïc ?
huyeãn nhö hoùa nhö moäng, hay laø cuõng thuyeát choã - Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thoï Giaùo, thöù 98.
thaáy maàu dieäu vaéng laëng roát raùo Nieát Baøn nhö 83- Thieän Hieän ñaùp : Coù Boà Taùt Ma Ha Taùt truï
huyeãn hoùa nhö moäng ? böïc Baát thoái chuyeån, ñoái Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña
81- Toân giaû Thieän Hieän ñaùp : Chaúng nhöõng thuyeát thaúm saâu khoù thaáy khoù giaùc, chaúng phaûi choã taàm
choã thaáy ngaõ thaûy, saéc thaûy, cho ñeán voâ thöôïng töù, vöôït khoûi caûnh taàm töù, maàu dieäu vaéng laëng
chaùnh ñaúng Boà Ñeà nhö huyeãn nhö hoùa nhö moäng, raát hôn ñeä nhaát naøy, naêng thaâm tín thoï ñöôïc, laïi
maø cuõng laïi tuyeân thuyeát choã thaáy maàu dieäu coù keû ñaõ thaáy Thaùnh Ñeá vaø laäu taän A La Haùn, vì
vaéng laëng roát raùo Nieát Baøn nhö huyeãn nhö hoùa muoán vieân maõn sôû nguyeän neân ñoái Baùt Nhaõ cuõng
nhö moäng - Thieân Töû phaûi bieát, neáu laïi coù phaùp naêng tín thoï ñöôïc; Laïi coøn coù nhöõng ngöôøi nam,
naøo hôn Nieát Baøn aáy, ta cuõng thuyeát choã thaáy nöõ, ñaõ ôû quaù khöù voâ löôïng voâ soá traêm nghìn traêm
nhö huyeãn nhö hoùa nhö moäng - Vì söï vieäc huyeãn, öùc muoân öùc choã Phaät gaàn guõi cuùng döôøng, phaùt
hoùa, moäng cuøng vôùi taát caû phaùp cho ñeán Nieát Baøn theä nguyeän roäng saâu neân ñoái vôùi Baùt Nhaõ cuõng
thaûy ñeàu khoâng coù hai, khoâng coù hai phaàn vaäy. naêng tín thoï ñöôïc.
82- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, cuï thoï Xaù Lôïi Töû, 84- Vì côù sao ? Vì nhöõng haïng ngöôøi nhö theá thaûy,
cuï thoï Ñaïi Muïc Kieàn Lieân, cuï thoï Chaáp Ñaïi Taïng, quyeát chaúng ñem khoâng, baát khoâng phaân bieät
cuï thoï Maõn Töø Töû, cuï thoï Ñaïi Ca Ña Dieãn Na, cuï saéc, cuõng chaúng ñem saéc phaân bieät khoâng, baát
thoï Ñaïi Ca Dieáp Ba thaûy, caùc vò Ñaïi Thanh Vaên khoâng ... cho ñeán thoï, töôûng, haønh, thöùc v.v...
vaø voâ löôïng traêm ngaøn Boà Taùt Ma Ha Taùt, nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
57 85- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thoï Giaùo, thöù 99.
58
- Theo y Kinh vaên : Vì nhöõng haïng ngöôøi nhö theá taâm cho ñeán caùc Boà Taùt Thaäp Ñòa - ÔÛ choã caùc
thaûy, quyeát chaúng ñem khoâng, baát khoâng phaân Phaät nghe trì chaùnh phaùp cho ñeán Voâ thöôïng
bieät caùc phaùp nhö laø : Boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, Chaùnh ñaúng Boà Ñeà naêng ñöôïc chaúng queân maát
tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä; Chaúng ñem höõu cuõng khoâng treã boû, haèng truï thaéng ñònh lìa taâm
töôùng voâ töôùng phaân bieät; Chaúng ñem höõu taùn loaïn, do ñaây laøm duyeân ñöôïc bieän khoâng
nguyeän voâ nguyeän phaân bieät; Chaúng ñem sanh ngaïi, bieän khoâng döùt heát, bieän khoâng soùt laàm,
baát sanh phaân bieät; Chaúng ñem dieät baát dieät bieän nhanh, bieän öùng, bieän heã phaøm thuyeát dieãn
phaân bieät; Chaúng ñem vaéng laëng chaúng vaéng laëng phong phuù nghóa vò vaø bieän taát caû theá gian raát
phaân bieät; Chaúng ñem xa lìa chaúng xa lìa phaân dieäu hôn heát.
bieät; Chaúng ñem v.v... vaø v.v... phaân bieät. 88- Thieän Hieän ñaùp : Nhö vaäy, nhö vaäy, thaät nhö
86- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Thoï Giaùo, thöù 100. lôøi vöøa noùi, ôû trong giaùo lyù thaúm saâu, Baùt Nhaõ Ba
- Khi aáy Toân giaû Thieän Hieän baûo caùc Thieân Töû La Maät Ña naøy roäng thuyeát phaùp Tam thöøa :
raèng : Thaúm saâu khoù thaáy khoù giaùc nhö vaäy, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Voâ thöôïng thöøa - Roäng
chaúng phaûi choã taàm töù, vöôït khoûi caûnh taàm töù thuyeát ñaïo nhieáp thoï Boà Taùt töø sô phaùt taâm cho
v.v... Duy baäc cöïc Thaùnh töï noäi chöùng ñöôïc, kyø ñeán caùc Boà Taùt Thaäp Ñòa, choã goïi Boá Thí Ba La
dö ngöôøi ñôøi thoâng hueä chaúng theå naøo löôøng Maät Ña cho ñeán taát caû Tam Ma Ñòa moân, roäng
ñöôïc. Sôû thuyeát Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña trong aáy thuyeát Coâng ñöùc thaéng söï nhieáp thoï Boà Taùt, choã
thaät khoâng coù keû naêng tín thoï. Vì trong ñaây goïi vôùi Baùt Nhaõ naøy sieâng naêng tu haønh, neân tuøy
khoâng coù phaùp khaù hieån, khaù chæ ra, bôûi khoâng coù choã sôû sanh thöôøng thoï hoùa sanh, cho ñeán ñöôïc
phaùp khaù hieån chæ ñöôïc, neân keû thaät tín cuõng bieän taát caû theá gian raát dieäu hôn heát, thaâm giaùo
chaúng khaù ñöôïc. nhö theá heã coù thuyeát ra, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm
87- Vöøa luùc aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : phöông tieän ... cho ñeán muoân phaùp ñeàu ñem voâ
Ñaâu chaúng phaûi ôû trong giaùo lyù thaúm saâu Baùt Nhaõ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän.
naøy maø roäng thuyeát phaùp Tam Thöøa, choã goïi
phaùp Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Voâ Thöôïng thöøa ?
Roäng thuyeát ñaïo nhieáp thoï Boà Taùt töø sô phaùt
59 60

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP III
Muïc Luïc
- TUØY THUAÄN : 1 phaåm, thöù 71

- VOÂ SÔÛ ÑAÉC : 10 phaåm, töø 72 ñeán 81
- QUAÙN HAÏNH : 5 phaåm, töø 82 ñeán 86
- VOÂ SANH : 2 phaåm, töø 87 ñeán 88
- TÒNH ÑAÏO : 2 phaåm, töø 89 ñeán 90
- THIEÂN ÑEÁ : 5 phaåm, töø 91 ñeán 95
- CHÖ THIEÂN TÖÛ : 2 phaåm, töø 96 ñeán 97
- THOÏ GIAÙO : 3 phaåm, töø 98 ñeán 100
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Thieän Hieän Toân Giaû noùi leân,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Nhöõng ñieàu Boà Taùt vöõng beàn an cö,
Phaåm Khuyeán Hoïc, thöù 40 Neáu Boà Taùt khoâng töø phöông tieän,
Ñeå kheùo leùo xuyeân suoát thöïc haønh,
40 Chaúng vaøo “Chaùnh taùnh ly sanh”
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 1, Maø laø “Ñænh Ñoïa” hay “Sanh” thuaän ñôøi ...
Phaät raèng : “Khuyeán Hoïc” phaåm laø Boán möôi. Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû 4,
Luùc baáy giôø Trôøi Ngöôøi voâ keå Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña,
Ngaøi Thieän Hieän : Kính leã Phaät Ñaø Boà Ñeà taâm chôù chaáp maø,
Muoán maõn saùu phaùp Ba La, Vì phi taâm vaäy - taùnh ta tònh haèng.
Phaûi hoïc Baùt Nhaõ Maät Ña taän töôøng. Baûn taùnh taâm : Chaúng töông öng phaùp ...
Hay muoán : Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, Maø töông öng dung naïp möôøi phöông,
Cuøng thanh, höông, vò, xuùc, phaùp ñaây. Taâm naøy thanh tònh toû töôøng,
Rôøi : tham, si, haän daãy ñaày, Taùnh xöa laø vaäy nhö göông buïi môø.
Phaûi hoïc Baùt Nhaõ moân naày thaäm thaâm. Xaù Lôïi Töû baáy giôø hoûi maïnh 5,
Boà Taùt muoán maõn taâm sôû nguyeän 2, Höõu, phi taâm laø taùnh phaûi chaêng ?
Cuûa höõu tình muoân chuyeän khoå ñau, Thieän Hieän ñaùp laïi lôøi raèng :
Cho ñeán Ñænh Ñoïa nhieäm maàu, Trong phi taâm taùnh, taùnh haèng höõu voâ.
Phaûi hoïc Baùt Nhaõ laøm ñaàu töïa nöông. Xaù Lôïi Töû traàm troà Thieän Hieän 6,
3
Xaù Lôïi Töû taän töôøng thöa thænh : Hay thay nhieàu ! Taøi bieän khaù nhanh,
Sao Boà Taùt Ñænh Ñoïa goïi teân ? Nhö töø mieäng Phaät hoùa sanh,
1 2
Troïn phaàn Phaät phaùp deã thaønh Nhö Lai. Vì sao theá ? ñaõ voâ sôû höõu,
Hai danh naøy thaønh töïu gì ñaâu,
Voâ sôû, cuõng chaúng truï laâu,
Cho ñeán muoân phaùp mong caàu ñaày vôi.
42
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ raïng ngôøi 10,
Phaåm Voâ Truï, thöù 41 Voâ Truï laø phaåm boán möôi hai roài.
Baïch Theá Toân ! ñoái vôùi naêm nhaõn,
41 Saùu thaàn thoâng moät khoaûng caùch xa,
7
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû , Baát ñaéc baát kieán bao la,
Baïch Phaät raèng : “Baùt Nhaõ” “Ma Ha”, Hoaëc tan hoaëc nhoùm, sao maø tònh thanh.
Con ñeàu baát ñaéc kieán xa, Baïch Theá Toân ! Danh laø Boà Taùt,
Sao ñem daïy baûo trao maø töông öng. Hoaëc Baùt Nhaõ khoâng ñaït lyù naøy,
8
Laïi caùc phaùp khoâng döøng tan, nhoùm Ñeàu Voâ sôû truï döïng xaây,
Veà sau naøy löôïc toùm aên naên, Chaúng phaûi chaúng truï roõ baøy hieän ra.
Cho neân noùi raát khoù khaên, Vì sao theá ? ñaõ voâ sôû höõu,
Ñaây laø Baùt Nhaõ, noï raèng Ma Ha. Hai danh naøy thaønh töïu gì ñaâu,
9
Baïch Theá Toân ! danh laø Boà Taùt , Voâ sôû cuõng chaúng truï laâu,
Hoaëc Baùt Nhaõ khoâng ñaït lyù naøy, Cho ñeán muoân phaùp mong caàu naøo yeân !
Ñeàu Voâ Sôû truï döïng xaây, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 11,
Chaúng phaûi chaúng truï roõ baøy hieän ra. Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ thoï trì,
3 4
Boà Taùt truï saéc laøm chi, Baát khaû ñaéc khoâng vaäy môùi hay,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc khaùc gì, hö danh. Cho ñeán muoân phaùp xöa nay,
Vì sao theá ? taùnh khoâng laø saéc, Töï taùnh voâ taùnh khoâng, baøy suoát xuyeân.
Chaúng phaûi saéc khoâng, aét tìm ra, Baïch Theá Toân ! Nhöùt thieát töôùng trí 14,
Saéc khoâng chaúng phaûi saéc maø, Chaúng neân laáy trang bò tu haønh,
Khoâng chaúng rôøi saéc, saéc hoøa vaøo khoâng. Choã goïi : saéc, thoï, töôûng, haønh,
12
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû , Ñeàu laø phieàn naõo troùi quanh khaép mieàn.
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 15,
Boà Taùt kheùo leùo saâu xa, Baïch Theá Toân ! Baùt Nhaõ Maät Ña,
Neáu khoâng, bò chaáp ngaõ vaø sôû ngay, Chö phaùp khoâng ñaém laáy maø,
Roài taâm raøng ròt ñeâm ngaøy, Thì môùi coù theå vöôït qua beán bôø.
Vì ñaõ truï : Saéc ... saâu daøy traøn lan.
Do ñoái saéc taùc leân gia haïnh, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT
MA HA TAÙT
Neân chaúng naêng nhieáp laõnh Maät Ña,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Tu haønh trí tueä lìa xa,
Phaåm Baùt Nhaõ Haønh Töôùng, thöù 43
Nhaát thieát töôùng trí ñaâu maø hieän leân.
Baïch Theá Toân ! Chaúng neân nhieáp laõnh 13,
43
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc muoân truøng,
Vì saéc ... chaúng nhieáp thoï chung,
Baùt Nhaõ Haønh Töôùng, boán ba phaåm roài.
Beøn chaúng phaûi saéc ... voâ cuøng laønh an.
Baïch Theá Toân vun boài Baùt Nhaõ,
Vì sao theá ? Baûn taùnh khoâng aáy,
6
5
Quaùn phaùp gì Baùt Nhaõ Maät Ña ? Roài ñoái nôi phaùp heát laàm,
Ai tu ..., teân goïi ... Ma Ha, Thöôøng chaúng rôøi boû chôn taâm saùng loøa.
Hoaëc duøng vaøo vieäc gì maø lôïi ñaây ? Nhôø Boà Taùt haønh qua Baùt Nhaõ 21,
Ñöôïc nhö vaäy döïng xaây Baùt Nhaõ 17, Bieát töï taùnh saéc ñaõ rôøi nhau,
Quaùn thaúm saâu baát khaû ñaéc maø, Thoï, töôûng, haønh, thöùc khaùc ñaâu,
AÁy laø Baùt Nhaõ Maät Ña, Cho ñeán caùc phaùp taùnh maàu naøo yeân ...
Trong voâ sôû höõu sao maø ñaéc xa. Xaù Lôïi hoûi : Thieän Hieän Toân giaû 22,
Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû 18, Phaùp töï taùnh Baùt Nhaõ laø gì ?
Hoûi Thieän Hieän gìn giöõ phaùp naøo, Ngoaøi, trong, ôû giöõa taùnh chi,
Laø voâ sôû höõu chaúng trao, Mong ngaøi noùi roõ thoï trì suoát thoâng.
Cuøng baát khaû ñaéc ñöôïc vaøo Maät Ña ? Thieän Hieän ñaùp : oâng Xaù Lôïi Töû 23
Thieän Hieän baûo : naøy Xaù Lôïi Töû, Voâ taùnh laø töï taùnh Maät Ña,
Muoán Voâ sôû ... gìn giöõ Maät Ña, Taùnh töôùng rôøi haún caùch xa,
Saùu phaùp baát khaû ñaéc maø, Neân bieát caùc phaùp khoâng laø : thaønh ... sanh ...
Vì voâ ... töï taùnh ñeàu laø troáng khoâng ... Vì saéc khoâng neân sanh, thaønh troáng 24,
Laïi vaày nöõa oâng Xaù Lôïi Töû 19, Thoï, töôûng, haønh, thöùc roãng nhö khoâng,
Ñaïi Boà Taùt gìn giöõ Maät Ña, Ñeàu baát khaû ñaéc ñöøng mong,
Taâm chaúng chìm ñaém troâi xa, Cho ñeán caùc phaùp ñeàu ñoàng theo duyeân.
Phaûi bieát Boà Taùt aáy laø suoát xuyeân. Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : 25
Xaù Lôïi baïch : Thieän Hieän Toân giaû 20, Neáu Boà Taùt tu taäp Maät Ña,
Duyeân côù naøo Baùt Nhaõ haønh thaâm, 8
7
Phöông tieän kheùo leùo lìa xa, Thieän Hieän ñaùp : Baùt Nhaõ tu taäp,
Chæ haønh saéc ... töôùng ... aáy laø khoâng xong. Ñöôïc phöông tieän traøn ngaäp vaøo trong,
Boà Taùt muoán mong haønh Baùt Nhaõ, Chaúng haønh : Saéc, Töôùng coõi loøng,
Phöông tieän kheùo leùo caû vaøo ñaây, Cho ñeán muoân phaùp thuaän doøng thieát thaân.
28
Haønh saéc ... töôùng saéc nôi naày, Xaù Lôïi Töû ! OÂng caàn phaûi bieát ,
Cho ñeán caùc phaùp ñuû ñaày hieän ra. Boà Taùt naày thaáu trieät Maät Ña,
44 Phöông tieän kheùo leùo haèng haø,
, Haønh Töôùng Baùt Nhaõ, vaøo nhaø Nhö Lai.
Phaåm boán möôi boán Phaät Ñaø giaûng khuyeân, Vì sao theá, ngaøi Xaù Lôïi Töû ?
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät, Vì saéc xöù, saéc xöù taùnh khoâng,
Neáu Boà Taùt tu taäp Maät Ña, Thanh, höông, vò, xuùc, phaùp ñoàng,
Phöông tieän kheùo leùo lìa xa, Cho ñeán caùc phaùp ... ngoaøi trong haøi hoøa.
Chæ haønh Töù Ñeá ... aáy laø khoâng xong. Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû !
Boà Taùt muoán mong haønh Baùt Nhaõ, Saéc xöù naøy chaúng saéc xöù khoâng,
Phöông tieän kheùo leùo caû vaøo ñaây, Vì saéc xöù chaúng rôøi khoâng,
Haønh saéc ... töôùng ... Töù ñeá naày, Khoâng chaúng rôøi saéc : saéc khoâng haøi hoøa ...
Cho ñeán caùc phaùp ñuû ñaày hieän ra. 45
27
Luùc baáy giôø : Ngaøi Xaù Lôïi Töû , Kính Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 29,
Hoûi Thieän Hieän : Caên cöù vaøo ñaâu, Boán laêm laø phaåm Phaät Ñaø giaûng khuyeân.
Maø bieát chaúng coù vaøo saâu, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät,
Phöông tieän kheùo leùo ñeå caàu Maät Ña ? 10
9
Neáu Boà Taùt tu taäp Maät Ña, “Chaúng laáy” cuõng chaúng laáy ñoàng luaân phieân.
Phöông tieän kheùo leùo dieãn ra, Xaù Lôïi hoûi Thieän Hieän Toân giaû 32,
Chaúng haønh nhaõn Giôùi... Töôùng... laø thoâng khai... Nhaân duyeân naøo Baùt Nhaõ tu haønh,
Vì sao theá ? ngaøi Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt ñoái vôùi phaùp laønh,
Vì nhaõn giôùi taùnh töï voán khoâng, Khoâng laáy gì heát, laïi sanh muoân phaàn ?
Hoaëc chaúng phaûi nhaõn giôùi khoâng, Thieän Hieän ñaùp : vì taát caû phaùp,
Khoâng töùc nhaõn giôùi ... thuaän doøng thieát thaân. Baát khaû ñaéc taùnh, naïp haèng sa,
Xaù Lôïi Töû ! oâng caàn phaûi bieát, Duøng ... voâ laøm töï taùnh maø,
Boà Taùt naøy thaáu trieät Maät Ña, Do nhaân duyeân vaäy saùng loøa Maät Ña.
Phöông tieän kheùo leùo haèng haø, Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû 33,
Haønh Töôùng Baùt Nhaõ vaøo nhaø Nhö Lai. Hoûi Thieän Hieän : Gìn giöõ Maät Ña,
46 Boà Taùt ñoái vôùi Ba La,
, Khoâng laáy gì heát sao maø ñoä sanh ?
Phaåm boán möôi saùu Phaät Ñaø môû khai. Thieän Hieän ñaùp : Töï taùnh Baùt Nhaõ,
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû, Baát khaû ñaéc, chaúng khaù ñöôïc caàu.
Neáu Boà Taùt gìn giöõ Maät Ña, Vì taùnh Baùt Nhaõ coù ñaâu,
Phöông tieän kheùo leùo haèng haø, Neân chaúng theå laáy : laâu, mau, trong, ngoaøi ...
Chaúng haønh Boá Thí ... Töôùng laø maõn vieân. Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû 34,
Vì nhö vaäy suoát xuyeân caùc phaùp 31, Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña,
Ñoái caùc phaùp : chaúng naïp coù khoâng, Phaùp vaø Baùt Nhaõ lìa xa,
Hoaëc chaúng phaûi coù ngoaøi trong, 12
11
Truï ñöôïc Boà Taùt Tam Ma Ñòa roài. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 38,
Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ tu haønh,
Khi naøo phöông tieän kheùo raønh,
Ñeå ñöôïc Baùt Nhaõ taâm sanh khoâng löôøng ...
Phaät daïy baûo : muoán ñöôïc Baùt Nhaõ,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Nhöùt Thieát Trí Trí caû vaøo ñaây,
Phaåm Thí Duï, thöù 47 Quan saùt : Töôùng, Saéc ... vôi, ñaày,
Cho ñeán caùc phaùp trong ngoaøi hieän ra ...
47
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 35, 48
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 39,
Huyeãn só naêng hoïc saâu xa, Thí Duï boán taùm, saâu xa dieäu huyeàn,
Ñöôïc Nhöùt Thieát trí saùng loøa hay chaêng ? Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân giaû,
36
Phaät hoûi laïi : khaû naêng Thieän Hieän , Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
YÙ oâng sao ? Saéc, huyeãn khaùc khoâng ? Duøng Nhaát Thieát Trí Trí maø,
Thieän Hieän thöa : Saéc, huyeãn ñoàng, Quaùn töôùng boán nieäm truï laø thaáy troâng.
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc trong voøng giaû hö. Vì “Boá Thí” taâm khoâng chaáp tröôùc,
37
Vì sao theá ? Huyeãn nhö naêm uaån , Duøng phöông tieän kheùo ñöôïc vaäy thoâi,
Laáy voâ taùnh laøm chuaån cho mình, “Trì Giôùi” Baùt Nhaõ tònh roài,
Töï taùnh saùng toû phaân minh, Thanh Vaên - Ñoäc Giaùc phaåm ngoâi töï lìa,
Voâ taùnh - töï taùnh thaät tình naøo yeân. Ñeå “Nhaãn Nhuïc” ñaây kia vui veû,
13 14
Nhôø phöông tieän chaët cheõ sôùm tröa, Phöông tieän kheùo leùo lìa xa,
“Tinh Tieán” maõi maõi khoâng thöøa, Boà Taùt sao bò haèng haø chöôùng duyeân ?
Vì khoâng chaáp tröôùc ñaåy ñöa muoân ñöôøng, Phaät daïy baûo Thieän Hieän neân nhôù 43,
Nhôø “Tónh Löï” phöông tieän kheùo leùo, Neáu Boà Taùt töï ñeå taâm lìa,
Chôù ñem taâm khoâ heùo phöôïc traàn, Töông öng Nhöùt Thieát Trí kia,
Nhôø “Trí Hueä” saùng toû phaân, Maø tu Baùt Nhaõ sôùm khuya chaúng thaønh.
Maø ñöôïc Baùt Nhaõ trong ngaàn suoát xuyeân. Vì Nhöùt Thieát Trí sanh tónh löï 44,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 40, Luïc Ba La gìn giöõ tieän phöông,
Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ Maät Ña. Naøo coù choã ñaéc, choã nöông,
Baïn laønh nhieáp thoï gaàn xa, Neân haønh Baùt Nhaõ muoân ñöôøng maõn vieân ...
Boà Taùt sao ñöôïc haèng haø voâ bieân ... ? Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 45,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän neân nhôù 41, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña,
Neáu naêng ñem : Voâ sôû laøm phöông, Boà Taùt sao bò aùc ma,
Thuyeát töôùng caùc phaùp taän töôøng, Baïn aùc nhieáp thoï ñaïp chaø ñaûo ñieân ?
Ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí thöôøng hieän ra ... Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân giaû 46,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
49 Boà Taùt chaúng keát baïn ma,
, Chaúng nhaøm lìa phaùp Phaät Ñaø Töông Öng ...
Thí Duï boán chín saâu xa dieäu huyeàn. Vì sao vaäy ? Phaùp vöøng nhaät, nguyeät,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, Soi saùng ñôøi tuyeät haún toái taêm,
Baïch Phaät raèng Baùt Nhaõ Maät Ña, Ñöa ngöôøi vöôït khoûi meâ laàm,
15 16
Trang nghieâm thanh tònh thaân taâm saùng loøa ... NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA

50 Phaåm Boà Taùt, thöù 51
47
Phaät raèng : “Thí Duï” phaåm laø naêm möôi. 51
Naøy Thieän Hieän ! kòp thôøi vöôït khoûi, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 48,
Keû baïn aùc chaúng noùi loãi ma, Baïch Phaät raèng Baùt Nhaõ saâu cao,
Giaû laøm hình töôïng meï cha, Boà Taùt cuù nghóa theá naøo ?
Ñeán choã Boà Taùt laân la noùi raèng : Mong Phaät daïy baûo ban trao tö nghì.
Hôõi con ôi ! sieâng naêng chieáu quaùn, Naøy Thieän Hieän ! Vì voâ cuù nghóa,
Töø Döï Löu ... La Haùn voâ bôø ... Laø cuù nghóa Boà Taùt töïu thaønh,
Duøng chi “Voâ Thöôïng Boà Ñeà”, Boà Ñeà voán ñaõ baát sanh,
Traûi traêm ngaøn kieáp traøn treà khoå ñau. Taùt Ñoûa phi höõu roõ raønh suoát xuyeân ...
Thieän Hieän phaûi mau mau thaáy roõ,
Keû baïn aùc ñaây ñoù raát nhieàu, 52
Giaû laøm hình töôïng ñuû ñieàu ... Vì sao vaäy ? Thieän Hieän phaûi bieát 49,
“Sôû Höõu Ñaéc” phaûi vöôït sieâu ra ngoaøi. Daáu chim bay veõ vieát hö khoâng,
Cuù nghóa - Voâ sôû höõu, ñoàng,
Boà Taùt cuõng vaäy ngoaøi trong ñònh thieàn.
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät :50
Nhöõng gì laø taát caû phaùp naøy,
17 18
Ñeå khuyeân Boà Taùt ñeâm ngaøy, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Ñeàu voâ sôû höõu ... chaúng hay chuùt naøo ? KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
51
Phaät daïy baûo : Phaùp ñeàu thieän phaùp , Phaåm Ma Ha Taùt, thöù 53
Maø cuõng laø phi thieän phaùp thoâi,
Cho ñeán caùc phaùp trong ngoaøi, 53
“Nhöùt Thieát Töôùng Trí” saùng soi an laønh. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû 53,
Naøy Thieän Hieän khi haønh Baùt Nhaõ 52, Baïch Phaät raèng : Baùt Nhaõ Maät Ña,
Ñoái caùc phaùp laø “Töï Töôùng Khoâng”, Vì duyeân vì côù naøo maø,
Chaúng neân chaáp tröôùc ngoaøi trong, Boà Taùt coøn goïi Ma Ha Taùt naøy ?
Hoaëc treân hoaëc döôùi hoaëc mong toû töôøng ! Phaät daïy baûo : Hay thay ! Thieän Hieän,
Vì sao theá ? Töï Töôùng caùc phaùp, Chö Boà Taùt xuaát hieän muoân nôi,
Chaúng theå phaân chia raùp maø thaønh, Coøn laøm Thöôïng Thuû cöùu ñôøi,
Phöông tieän “Voâ Nhò” thöïc haønh, Vì duyeân côù aáy raïng ngôøi Ma Ha.
Giaùc taát caû phaùp tònh thanh taän töôøng. Laïi vaày nöõa, taùm quaû chuûng taùnh 54,
Vì caùc phaùp töôùng voâ ñoäng ñaäy, Töø Döï Löu ... La Haùn, Bích Chi ...
Phaùp Voâ Nhò - ñoäng ñaäy cuõng voâ, Sô taâm ... Baát thoái kieân trì,
Ñaây laø “Cuù Nghóa” höõu, voâ, Roài Ma Ha Taùt tö nghì trang nghieâm.
Höõu, Voâ “Cuù Nghóa” cuûa Boà Taùt tu ... Laïi coøn phaùt taâm Kim Cöông duï 55,
Quaû quyeát nhanh ñaày ñuû tôùi lui 56,
Laïc, AÙi, Haân, Hyû phaùp vui 57,
Phöông tieän - Voâ sôû ñaéc nuoâi ñònh thieàn.
19 20
Vì nhieàu caùc nhaân duyeân nhö vaäy, Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña,
Neân Boà Taùt troâng thaáy höõu tình, Haønh Boá Thí chaúng khôûi ra :
Roài laøm thöôïng thuû quang minh, Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc keûo maø maïn, kieâu ...
Ñöôïc Ma Ha Taùt nghieâm tinh Phaät ñaøi. Phaùp boá thí tin, chòu, vui, muoán,
58
Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû , Haïnh boá thí öa chuoäng voâ bôø,
Cuøng ngaøi Maõn Töø Töû vui möøng, Moät loøng Voâ Thöôïng Boà Ñeà,
Ñöôïc Ma Ha Taùt ngôïi xöng, Saùu Ba La Maät ñeà hueà thoâng khai.
61
Roài maëc aùo giaùp chaán höng Phaät Ñaø. Xaù Lôïi Töû ! phaûi thaáy nhö vaäy ,
Ma Ha Taùt troàng caáy saâu daøy,
54 Möôøi phöông xuaát hieän ñeâm ngaøy,
, Ñem lôïi ích lôùn vui thay haèng haø ...
Phaåm Ma Ha Taùt saâu xa hoøa haøi.
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû, 55
Ma Ha Taùt gìn giöõ Maät Ña, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 62,
Duøng Nhaát Thieát Trí Trí maø, Phaåm “Ma Ha Taùt” saâu xa hoøa haøi.
Ñeå tu boá thí haèng haø tieän phöông. Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Vôùi höõu tình hoài höôùng chaùnh ñaúng, Hoûi ngaøi Maõn Töø Töû vì sao,
Thaân maïng naøy chaúng tieác laãn chi, Boà Taùt tu taäp theá naøo ?
Ñaây laø boá thí tö nghì, Goïi Ma Ha Taùt cöôõi trao Ñaïi Thöøa ...
Maëc giaùp coâng ñöùc thöïc thi mieät maøi. Maõn Töø Töû, ñöa ra keát quaû 63,
Laïi vaày nöõa ngaøi Xaù Lôïi Töû 60, Neáu khi haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
21 22
Duøng taâm Nhöùt Thieát Trí maø, Phaåm thöù naêm saùu Phaät Ñaø giaûng khuyeân
Töø, bi, hyû, xaû haøi hoøa döïng xaây. Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Voâ sôû ñaéc laáy laøm phöông tieän, Baïch Phaät raèng : Boà Taùt vì sao,
Cöôõi boá thí tinh tieán Maät Ña, Ñöôïc Ma Ha Taùt maëc vaøo,
Naêng, Sôû, Phaùp ... thí ñaâu ra, Ñaïi Thöøa AÙo Giaùp saâu cao dieäu huyeàn ...
AÁy laø Boà Taùt Ma Ha Taùt roài. Phaät daïy baûo Thieän Hieän löu yù,
64
Löôïc noùi veà phaåm ngoâi Boá Thí , Neáu Boà Taùt boá thí Maät Ña,
Naêm phaùp kia cuõng yù vaäy thoâi, Trì giôùi, nhaãn nhuïc, tieán xa
Tuaàn töï thöù lôùp trong ngoaøi, Tónh löï, baùt nhaõ haèng haø toái toân.
Ñaïi Thöøa xe lôùn muoân loaøi an cö ... Hoaëc maëc giaùp boán moân tónh löï,
Xaù Lôïi Töû ! phaûi thaáy nhö vaäy Boán voâ löôïng taâm töï ñaêng trình
Ma Ha Taùt troàng caáy saâu daøy, Möôøi phöông phoùng ñaïi quang minh,
Möôøi phöông xuaát hieän ñeâm ngaøy, Khaép soi saùng thaûy khöông ninh ñònh Thieàn.
Ñem lôïi ích lôùn vui thay haèng haø. Roài ñem taâm Nhöùt Thieát Trí Trí 66,
Chaúng taùc leân yù nghó ñuû ñaày,
Moät loøng an laäp döïng xaây,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Voâ löôïng voâ soá töø ñaây toû töôøng.
65
Phaåm AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa, thöù 56 Naøy Thieän HIeän ! ngoaøi ñöôøng aûo xieác,
Huyeãn sö gioûi coù thieät hay khoâng,
56 Tuy raèng ngöôøi döï raát ñoâng,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña, Maø sao söï vieäc cuoán gioøng ngöôøi xem.
23 24
Cuõng nhö vaäy, ñem taâm töông öùng, Cuõng chaúng phaûi chaúng taùc taïo chi,
Nhöùt Thieát Trí Trí vöõng vaøng roài, Vì ngaõ roát raùo ñaéc gì ...
Laøm maø khoâng moät thaät thoâi, Höõu tình kieán giaû cuõng quy luaät naøy ...
Vì caùc phaùp taùnh huyeãn troâi khoâng maø ... Do nhaân duyeân xöa nay ñaõ taïo 69,
Neân Boà Taùt - aùo giaùp Ñaïi Thöøa,
57 Chaúng maëc maø maëc sôùm tröa,
, Roài laøm coâng ñöùc thuaän vöøa suoát xuyeân.
Ñaïi Thöøa AÙo Giaùp saâu xa dieäu huyeàn. Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : 70
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Theo con hieåu lôøi Phaät noùi ra,
Theo con hieåu lôøi Phaät noùi ra, Saéc, khoâng buoäc môû gì maø,
Boà Taùt chaúng maëc Giaùp xa, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc chæ laø khaùch danh.
Môùi laø maëc Giaùp bao la Ñaïi Thöøa. Baïch Theá Toân : Saéc ... taùnh voâ sôû,
Vì sao vaäy ? Xöa nay caùc phaùp, Neân môùi laø che chôû chuùng sinh,
Töï töôùng khoâng, môùi naïp môùi sanh, Vì khoâng buoäc môû giöõ gìn,
Töø : Saéc, Thoï, Töôûng, Thöùc, Haønh ... AÙo giaùp coâng ñöùc muoân nghìn saâu xa.
Ñeán Nhöùt Thieát Trí tònh thanh khaép mieàn.
Phaät daïy baûo : Thieän Hieän Toân giaû 68, 58
Vì taùc giaû baát khaû ñaéc maø, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 71,
Neân Nhöùt Thieát Trí ñaâu ra, Ñaïi Thöøa AÙo Giaùp saâu xa dieäu huyeàn.
Höõu tình cuõng vaäy löïa laø caùch ngaên. Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät :
Vì sao vaäy ? Ngaõ chaúng taïo taùc, Luïc Ba La Maät raát tònh thanh,
25 26
Chaúng buoäc chaúng môû an laønh, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Voâ sôû höõu, taùnh roõ raønh thoâng khai. KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Baïch Theá Toân ! Toùm laïi maø noùi, Phaåm Bieän Ñaïi Thöøa, thöù 59
Taát caû phaùp chaúng troùi môû ra,
Phaùp taùnh voâ sôû höõu maø, 59
Neân maëc AÙo Giaùp Phaät Ñaø nghieâm trang. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 75,
Luùc baáy giôø ngaøi Maõn Töø Töû 72, “Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
Hoûi buoäc môû, caùch töï giöõ gìn, Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû,
Thieän Hieän ñaùp laïi phaân minh, Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña,
Mong ngaøi nghe roõ söï tình suoát thoâng. Sao töôùng Boà Taùt Ma Ha,
73
Nhö Huyeãn saéc ... khoâng buoäc khoâng môû , Ñaïi Thöøa phaùt tín saâu xa khaép mieàn ?
Moäng Saéc kia ... buoäc môû sao ñaây, Phaät daïy baûo Thieän Hieän löu yù : 76
Töôïng Saéc ... cuõng töïa treân naày, Neáu Boà Taùt Thieát Trí töông öng,
Cho ñeán Saéc taùnh ... ñuû ñaày hieän leân. Ñaïi Bi thöôïng thuû khoâng döøng,
74
Maõn Töø Töû, oâng neân dung naïp , Ñem voâ sôû ñaéc laøm töøng tieän phöông ...
Boà Taùt haønh saùu phaùp Maät Ña, Thí : noäi ngoaïi naøo vöông sôû höõu,
Chaúng buoäc chaúng môû môùi laø Ñem caên laønh roäng cöùu chuùng sanh,
Chöùng phaùp voâ sôû höõu Ñaø La Ni. Luïc Ba La Maät tu haønh,
AÁy laø Boà Taùt troïn thaønh suoát xuyeân.
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû 77,
Töôùng Ñaïi Thöøa taát caû phaûi thoâng,
27 28
Sau tröôùc goàm : hai möôi khoâng, Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh thì ñaâu ra.
83
Giôø ta tuyeân noùi ñeå oâng toû töôøng : 6- “Thaéng nghóa khoâng” laø Nieát Baøn ñaéc ,
78 84
1- Vì “Noäi khoâng” - muoân ñöôøng noäi phaùp , 7- “Höõu vi khoâng” : Duïc, Saéc, Saéc voâ
Töùc luïc caên tieáp giaùp luïc traàn, Trong ñaây ba coõi : höõu, voâ
Ñeàu laø taát caû giaû chaân, Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh Boà Taùt xa.
85
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi “taùnh” laàn ñaâu ra. 8- “Voâ vi khoâng” laø voâ sanh, truï ...
2- Vì “Ngoaïi khoâng” aáy laø ngoaïi phaùp 79, 9- “Taát caûnh khoâng” ñaày ñuû chaúng caàu 86,
Töùc luïc traàn tieáp giaùp luïc caên, 10- “Voâ teá” ngaèn meù tröôùc sau 87,
Ñeàu laø taát caû giaû chaân, 11- “Taùn khoâng” laø phoùng, vöùt mau ñöôïc naøo 88,
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh laàn ñaâu ra. 12- “Voâ bieán dò khoâng” sao lìa boû 89,
3- “Noäi ngoaïi khoâng” laø Noäi ngoaïi phaùp 80, 13- “Baûn taùnh khoâng” ñaây ñoù phaùp maàu 90,
Saùu choã trong giaùp saùu choã ngoaøi, Voâ vi hoaëc höõu - taùnh caàu,
Ngoaøi, trong saùu choã thoâng khai, Chaúng phaûi caùc baäc ñöùng ñaàu laøm ra,
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh ñoøi ñaâu ra. 14- “Töï töôùng khoâng” laø taát caû phaùp 91,
4- Vì “Khoâng khoâng” taát caû khoâng phaùp 81, Nhö bieán ngaên : saéc, naïp ... töôûng, haønh ...
Cuõng laø do tieáp giaùp phaùp khoâng, 15- “Coäng töôùng khoâng” ñaõ laäp thaønh 92,
Neân khoâng chaúng coù ngoaøi trong, Voâ thöôøng, voâ ngaõ, khoå ... quanh nôi loøng.
Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh loøng ñaâu ra. 16- “Taát caû phaùp khoâng” laø naêm uaån 93,
82 94
5- “Ñaïi khoâng” laø : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc , 17- “Baát khaû ñaéc khoâng” luaän ngaén daøi ,
Töù duy, Thöôïng, Haï chaéc chaén gì ? Ba ñôøi quaù, hieän, vò lai,
Möôøi phöông bôûi khoù duy trì, Chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi taùnh khai haèng haø.
29 30
95
18- “Voâ taùnh khoâng” laø khoâng chuùt taùnh , Ñoái ngoaïi thaân saùng suoát chaâu vieân,
96
19- “Töï taùnh khoâng” laø taùnh hieäp hoøa , Noäi, ngoaïi thaân ñeán thöôøng xuyeân,
97
20- “Voâ taùnh töï taùnh khoâng” xa , Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn vui an.
101
Ñaïi Thöøa Boà Taùt bao la saùng loøa ... 2- “Thoï nieäm truï” muoân ngaøn Boà Taùt ,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
60 Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø,
, Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn.
“Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Ñoái noäi thoï truï laàn roài quaùn,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Boà Taùt, Ñoái ngoaïi thoï truï quaùn chaâu vieân,
Töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt Ma Ha, Noäi ngoaïi thoï truï thöôøng xuyeân,
Voâ löôïng voâ soá haèng haø, Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn vui an.
102
Cuøng ngaøn muoân öùc : Tam Ma Ñòa naày ... 3- “Taâm nieäm truï” muoân ngaøn Boà Taùt
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän phaûi thaáy 99, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Töôùng Ñaïi Thöøa troàng caáy voâ vaøn, Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø,
Laø boán “nieäm truï” nghieâm trang : Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn.
Thaân, Thoï, Taâm, Phaùp truï an bi töø. Ñoái noäi taâm truï laàn roài quaùn,
100
1- “Thaân nieäm truï” laø chö Boà Taùt , Ñoái ngoaïi taâm truï quaùn chaâu vieân,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, Noäi ngoaïi taâm truï thöôøng xuyeân,
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn vui an.
Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn. 4- “Phaùp nieäm truï” muoân ngaøn Boà Taùt 103,
Tuy : ñoái noäi thaân truï roài quaùn, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
31 32
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn.
Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn. Bieát töï thaân : naèm, ngoài, ñi, ñöùng,
Ñoái noäi phaùp truï laàn roài quaùn, Boán oai nghi naøo vöõng, khaùc sai,
Ñoái ngoaïi phaùp truï quaùn chaâu vieân, Coøn nhôù chính bieát thoâng khai,
Noäi ngoaïi phaùp truï thöôøng xuyeân, Ñaáy laø Boà Taùt ngoài Ñaøi Maät Ña,
Vì muoán ñieàu phuïc khaép mieàn thaêng hoa ... Laïi vaày nöõa, ñaõ voâ sôû ñaéc 106,
Laøm phöông tieän dìu daét ñeán nôi,
61 Ñaïi Thöøa töôùng hieän raïng ngôøi,
, Bieän Ñaïi Thöøa phaåm muoân ñôøi saâu xa ...
“Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, 62
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Maät Ña, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 107,
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, “Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Ñeå laøm phöông tieän vöôït qua bieån traàn. Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
Ñoái noäi ngoaïi : thaân, thoï, taâm, phaùp, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Roài truï quaùn dung naïp suoát xuyeân, Möôøi : Phaùp Vaân Ñòa hieän ra,
Maïnh meõ tinh tieán ñònh thieàn, Goàm möôøi hai phaùp thaät laø lôùn to ...
Ñuû nhôù chính bieát khaép mieàn laø sao ? 1- Moät nhieáp thoï voâ bieân xöù sôû,
105
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân giaû , 2- Hai vieân maõn voâ keå tieáng aâm,
Neáu tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, 3- Ba Voâ Ngaïi Trí thaäm thaâm,
Duøng voâ sôû ñaéc haèng haø, 4- Boán vaøo thai taïng nguyeän thaàm ñoä sanh.
33 34
5- Naêm vieân maõn xuaát sanh ñaày ñuû, Truï Phaät Ñòa chaùnh ñaïo hieän ra,
6- Saùu gia toäc ñoaøn tuï ñeâm ngaøy, Laø Ñaïi Boà Taùt Ma Ha,
7- Baûy döï chuûng taùnh saâu daøy, Vieân maõn Thaäp Ñòa ngoài toøa Nhö Lai ...
8- Taùm laø quyeán thuoäc töø nay ñoâng nhieàu. Laïi vaày nöõa Ñaïi Thöøa chaúng truï 110,
9- Chín töôùng haûo myõ mieàu vöôït haún, Vì caùc phaùp chaúng nguï chaúng ñi,
10- Möôøi nhaäp ñaïo thuø thaéng thieàn cô. Ñeàu baát khaû ñaéc haøo ly,
11- Möôøi moät vieân maõn Boà Ñeà, Neân truï voâ sôû truï thì bao la ...
12- Möôøi hai coâng ñöùc voâ bôø haèng sa ...
64
63 Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 111,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 108, “Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
“Bieän Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn, Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Cöôõi Ñaïi Thöøa baát khaû ñaéc thoâi ...
Vì sao bieát ñaõ nhaäp “Phaùp Vaân”, Vì : Ñòa, Thuûy, Hoûa ... tònh roài,
Boà Taùt ñaày ñuû muoân phaàn, Cho ñeán muoân phaùp khoâng ngoaøi tónh yeân ...
Chaúng khaùc chö Phaät löïc thaàn voâ bieân ...? Nhö vaäy ñoù Thieän Hieän Toân giaû 112,
Naøy Thieän Hieän, neáu Boà Taùt ñaõ 109, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Vieân maõn saùu Ba La Maät Ña, Tuy quaùn caùc phaùp saâu xa,
Möôøi taùm baát coïng saâu xa, Neân khoâng cöôõi Ñaïi Thöøa ra hay vaøo ...
Cho ñeán vieân maõn haèng haø phaùp aâm.
Neáu döùt haún taäp khí phieàn naõo,
35 36
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Ñaïi Thöøa chaúng phaûi saâu daøy,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Chaúng vöôït taát caû ngöôøi hay muoân loaøi ...
Phaåm Khen Ñaïi Thöøa, thöù 65 Bôûi Chôn Nhö taùnh ngoaøi suy nghó,
Neân Ñaïi Thöøa chaân lyù vöôït sieâu,
65 Hoaëc phaùp giôùi taùnh ... raát nhieàu,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 113, Ñaïi thöøa vaãn lôùn phì nhieâu haèng haø ...
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
Luùc baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû, 67
Baïch Phaät veà Baùt Nhaõ Ñaïi Thöøa, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 116,
Ñöôïc cöôõi caùc phaùp sôùm tröa, “Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn.
Nhö hö khoâng khaép ñaâu chöøa nôi nao ! Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû,
114
Phaät daïy baûo Thieän Hieän ! ñuùng vaäy , Ngaõ, kieán giaû laø sôû höõu voâ,
Phaùp Ñaïi Thöøa troàng caáy saâu daøy, Noäi khoâng sôû höõu cuõng voâ,
Luïc Ba La Maät hieån baøy, Cho ñeán caùc phaùp dieãn phoâ ñöôïc gì ?
Cuøng nhieàu phaùp khaùc töø nay saùng loøa ... Laïi vaày nöõa ñöùng ñi caùc phaùp 117,
Chaúng tôùi lui maø giaùp trong ngoaøi,
66 Vì taùnh, töï töôùng ... baûn lai,
, Hoaëc ñoäng hoaëc truï tìm hoaøi vaãn xa ...
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, 68
Neáu chôn nhö ñaõ coù taùnh naøy, Kính Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña 118
37 38
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn, Dò sanh thôøi chaúng khaù ñöôïc hoaøi,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, Ba ñôøi : quaù, hieän, vò lai,
Giaûi thoaùt moân ba ngaû cöïc kyø, Töø Ngaõ ... Kieán Giaû mieät maøi dieät sanh 123.
Ñaïi Thöøa cuõng vaäy khaùc gì 119, Naøy Thieän Hieän ! tu haønh Baùt Nhaõ,
Nhö hö khoâng khaép traàn vi ñuû ñaày ... Boà Taùt truï töôùng caû ba ñôøi,
Laïi vaày nöõa döïng xaây Baùt Nhaõ, Bình ñaúng tinh taán muoân nôi,
Phaûi hoäi ñuû taát caû phaùp laønh, Ñaëng Nhaát Thieát Trí Trí ngôøi suoát xuyeân.
124
Ngoaøi trong seõ ñöôïc tònh thanh, Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät ,
Ba ñôøi : quaù, hieän, vò thaønh töïu ra. Baïch Theá Toân phaùp thaät saâu daøy,
69 Ñaïi Thöøa Toân Dieäu hay thay,
, Chuùng con nguyeän hoïc ñeâm ngaøy tinh chuyeân.
125
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ñuùng vaäy ,
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, Caùc Boà Taùt phaûi thaáy ba ñôøi,
Saùu phaùp haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, Nöông Ñaïi Thöøa phaùp kòp thôøi,
121
Roài ñeán muoân phaùp haèng haø , Chöùng ñöôïc Voâ Thöôïng raïng ngôøi Maät Ña.
Cuõng ñeàu nhö vaäy bao la haøi hoøa ...
NAM MOÂ ÑAÏI BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT
70
122
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña , Quy Nhôn - Chuøa Toå Minh Tònh
“Khen Ñaïi Thöøa” phaåm saâu xa dieäu huyeàn. Muøa An cö Kieát haï - PL : 2550
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû, Tyø kheo : Thích Giaùc Haïnh
39
40
PHAÀN CHUÙ THÍCH : haønh Baùt Nhaõ chaúng thaáy noäi khoâng, chaúng ñôïi
noäi khoâng maø quaùn ngoaïi khoâng; chaúng thaáy
1- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Khuyeán Hoïc”, thöù 40.
ngoaïi khoâng, chaúng ñôïi ngoaïi khoâng maø quaùn noäi
Baáy giôø, Ngaøi Thieän Hieän baïch Theá Toân ! Boà Taùt
khoâng; chaúng thaáy noäi ngoaïi khoâng, chaúng ñôïi
muoán maõn boá thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh taán,
noäi ngoaïi khoâng maø quaùn ngoaïi khoâng; hay quaùn
tónh löï, baùt nhaõ (trí tueä) phaûi hoïc Baùt Nhaõ Ba La
khoâng khoâng; chaúng thaáy khoâng khoâng, chaúng
Maät Ña - Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
ñôïi khoâng khoâng maø quaùn noäi ngoaïi khoâng; cho
2- Boà Taùt muoán döùt haún tham saân si phaûi hoïc Baùt ñeán chaúng thaáy voâ taùnh töï taùnh khoâng, chaúng ñôïi
Nhaõ, hay laø döùt haún taùt ña da kieán, giôùi caám thuû, voâ taùnh töï taùnh khoâng maø quaùn töï taùnh khoâng.
nghi, duïc, tham saân nhueá, hay muoán xa lìa möôøi
4- Xaù Lôïi Töû ! Khi tu haønh Baùt Nhaõ Boà Taùt neân
baát thieän nghieäp ñaïo, hay muoán tu boán tónh löï, 37
hoïc nhö vaày : Boà ñeà taâm neân bieát chaúng neân
phaåm trôï ñaïo, hay muoán caùc phaùp moân Ñaø La Ni,
phaùp moân Tam Ma Ñòa, Quaûn ñænh aán, hay muoán chaáp, cho ñeán danh Boà ñeà taâm, voâ ñaúng ñaúng
maõn taâm sôû nguyeän cuûa taát caû höõu tình, muoán taâm, danh voâ ñaúng ñaúng taâm, quaûng ñaïi taâm,
maõn thuø thaéng thieän caên, vôùi Boà Taùt Ñænh quyeát danh quaûng ñaïi taâm neân bieát chaúng neân chaáp, vì
chaúng lui ñoïa, phaûi hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. taâm naøy phi taâm, vì baûn taùnh tònh vaäy.
3- Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì sao goïi laø 5- Xaù Lôïi Töû hoûi : Taâm naøy laø höõu taâm phi taâm
Boà Taùt Ñænh Ñoïa ? Thieän Hieän ñaùp : Neáu Boà Taùt taùnh chaêng ? Thieän Hieän ñaùp : Chaúng phaûi - vaäy
khoâng coù phöông tieän kheùo leùo maø haønh saùu trong phi taâm taùnh, höõu taùnh voâ taùnh laø khaù
phaùp Ba La Maät Ña, laø ñoïa nôi Thanh Vaên, Ñoäc ñöôïc chaêng ? Vì trong phi taâm taùnh, höõu taùnh voâ
Giaùc, chaúng vaøo ñöôïc Boà Taùt Chaùnh taùnh ly sanh, taùnh ñaõ chaúng khaù ñöôïc, laøm sao noùi ñöôïc taâm
Ñænh Ñoïa naøy cuõng goïi laø sanh, sanh nghóa laø naøy laø höõu taâm phi taâm taùnh chaêng ? Naøy Xaù Lôïi
phaùp aùi, thuaän ñaïo vôùi phaùp aùi, ñaém nhieãm, khôûi Töû ! Ñoái vôùi taát caû phaùp khoâng bieán khaùc, khoâng
töôûng, nhö aên ñoà caùch ñeâm hay sanh beänh hoaïn. phaân bieät, ñaáy goïi laø phi taâm taùnh - cho ñeán
Coøn veà “Chaùnh taùnh ly sanh” laø : Boà Taùt khi tu muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
41 42
6- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû khen Thieän Hieän raèng : Hay nhö vaäy.
thay ! Hay thay ! Thaät nhö lôøi ñaõ noùi, ngaøi laø
10- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Truï, thöù 42. Thieän
chôn Phaät töû, töø taâm Phaät sanh, töø mieäng Phaät
Hieän Toân giaû baïch Theá Toân ! Con ñoái naêm nhaõn,
sanh, töø phaùp Phaät sanh, vaø töø phaùp hoùa sanh, saùu thaàn thoâng baát ñaéc baát kieán, hoaëc nhoùm hoaëc
nhaän phaàn Phaät phaùp, chaúng nhaän phaàn cuûa caûi,
tan, laøm sao noùi ñöôïc v.v...; Naêm Nhaõn laø : Nhuïc
ñoái trong caùc phaùp thaân töï laøm chöùng, hueä nhaõn Nhaõn, Thieân Nhaõn, Hueä Nhaõn, Phaùp Nhaõn vaø
hieän thaáy môùi naêng khôûi noùi. Phaät Nhaõn. Saùu thaàn thoâng laø : Thaàn caûnh trí
7- Phaàn naøy laø ñeán phaåm Voâ Truï, thöù 41. Baáy giôø thoâng, Thieân nhó trí thoâng, Tha taâm trí thoâng,
Thieän Hieän baïch Phaät : Ñoái Boà Taùt vaø vôùi Baùt Tuùc truï tuøy nieäm trí thoâng, Thieân nhaõn trí thoâng,
Nhaõ, con ñeàu baát ñaéc baát kieán, laøm sao khieán con Laäu taän trí chöùng thaàn thoâng.
ñem phaùp töông öng Baùt Nhaõ daïy baûo daïy trao
11- Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Theá Toân !
caùc Boà Taùt.
Tu haønh Baùt Nhaõ, caùc Boà Taùt chaúng neân truï saéc,
8- Baïch Theá Toân ! Con ñoái vôùi caùc phaùp baát ñaéc thoï, töôûng, haønh, thöùc, vì taát caû taùnh khoâng, saéc
baát kieán, hoaëc nhoùm hoaëc tan, neáu ñem phaùp naøy ñaây chaúng phaûi saéc khoâng, saéc khoâng ñaây chaúng
daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt, hoaëc seõ coù aên naên, phaûi saéc, vì saéc chaúng rôøi khoâng, khoâng chaúng rôøi
laøm sao con noùi ñöôïc : Ñaây laø Boà Taùt Ma Ha Taùt, saéc, saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc, thoï töôûng
noï laø phaùp Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. haønh thöùc cuõng laïi nhö vaäy - neân Boà Taùt tu haønh
Baùt Nhaõ chaúng neân truï saéc, thoï, töôûng, haønh,
9- Baïch Theá Toân ! Danh Boà Taùt naøy vaø danh Baùt
thöùc laø vaäy, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö
Nhaõ ñeàu voâ sôû truï, cuõng chaúng phaûi chaúng truï. Vì
vaäy - Ñoaïn Kinh naøy cho chuùng ta thaáy roõ baøi
sao theá ? Laø hai danh nghóa naøy vì ñaõ voâ sôû höõu,
“Taâm Kinh Baùt Nhaõ” maø haèng ngaøy caùc chuøa thoï
vaäy neân hai danh naøy ñeàu voâ sôû truï, cuõng chaúng
trì : Saéc töùc thò khoâng, khoâng töùc thò saéc, thoï
phaûi chaúng truï - Cho ñeán ñoái vôùi Saéc, Thoï, Töôûng,
töôûng haønh thöùc dieäc phuïc nhö thò.
Haønh, Thöùc ..., hay Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, Thaân, YÙ
xöù ..., hay Saéc, Thanh, Höông, Vò, Xuùc, Phaùp xöù 12- Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Neáu Boà Taùt tu
v.v... - Cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu haønh Baùt Nhaõ, maø khoâng coù phöông tieän kheùo
43 44
leùo, laø bò chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû raøng ròt quaáy roái, caû ñaø la ni moân, taát caû tam ma ñòa moân, ai maø
neân taâm beøn truï saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc, do vì naém laáy töôùng naøy ñeàu laø phieàn naõo.
truï naøy neân ñoái saéc taùc leân gia haïnh, do vì gia
15- Luùc baáy giôø Thieän Hieän baïch Theá Toân ! Boà
haïnh neân chaúng naêng nhieáp thoï Baùt Nhaõ, chaúng Taùt tu haønh Baùt Nhaõ cuõng laïi nhö vaäy : Vôùi taát caû
naêng tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng naêng vieân maõn Baùt
phaùp khoâng neân ñaém laáy, môùi coù theå töø bôø beân
Nhaõ, chaúng naêng thaønh xong Nhaát thieát töôùng trí naøy ñeán bôø beân kia ñöôïc.
ñöôïc.
16- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh
13- Thieän Hieän baïch Theá Toân : Saéc chaúng neân
Töôùng”, thöù 43. Laïi nöõa, baïch Theá Toân ! Boà Taùt
nhieáp thoï, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng vaäy; Saéc
khi tu haønh Baùt Nhaõ, neân taùc leân quaùn naøy :
ñaõ chaúng neân nhieáp thoï, beøn chaúng phaûi saéc caùc Phaùp gì laø Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Côù sao goïi
moùn kia cuõng vaäy, sôû vì sao ? vì baûn taùnh khoâng
Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Ai tu Baùt Nhaõ Ba La Maät
vaäy ... cho ñeán choã nhieáp thoï tu haønh vieân maõn laø
Ña ? Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ñaây duøng laøm vieäc gì
Baùt Nhaõ Maät Ña, cuõng chaúng neân nhieáp thoï, beøn
chaúng phaûi Baùt Nhaõ Maät Ña, vì baûn taùnh khoâng ñaây ?
vaäy, Boà Taùt ñem baûn taùnh khoâng maø quaùn taát caû 17- Nhö vaäy, Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, thaúm
phaùp, khi taùc leân quaùn naøy, ñoái taát caû phaùp taâm xeùt quaùn saùt kyõ, neáu phaùp voâ sôû höõu baát khaû ñaéc,
khoâng coù choã haønh xöù, ñaây goïi laø Boà Taùt khoâng ñaáy laø Baùt Nhaõ, vôùi trong voâ sôû höõu baát khaû ñaéc,
choã nhieáp thoï - Cho ñeán Nhöùt thieát töôùng trí choã naøo gaïn traùch.
cuõng chaúng neân nhieáp thoï vì noäi khoâng ngoaïi
khoâng v.v... nhaát thieát phaùp khoâng vaäy, voâ taùnh 18- Baáy giôø Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng :
töï taùnh khoâng vaäy ...baát khaû ñaéc khoâng vaäy. Trong ñaây phaùp naøo laø voâ sôû höõu baát khaû ñaéc ö ?
Thieän Hieän ñaùp : nghóa laø phaùp Baùt Nhaõ Ba La
14- Thieän Hieän baïch Theá Toân : Nhöùt thieát töôùng Maät Ña voâ sôû höõu baát khaû ñaéc, cho ñeán phaùp tónh
trí naøy chaúng phaûi laáy töôùng maø tu ñaéc, vì caùc keû löï, tinh tieán, an nhaãn, tònh giôùi, boá thí Ba la maät
laáy töôùng ñeàu laø phieàn naõo - Töôùng laø nhöõng : ña voâ sôû höõu baát khaû ñaéc. Sôû vì sao ? Bôûi vì : Noäi
Saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc ... cho ñeán töôùng taát khoâng, ngoaïi khoâng v.v... cho ñeán boån taùnh
45 46
khoâng, töï töôùng khoâng, coäng töôùng khoâng, nhaát 22- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Phaùp
thieát phaùp khoâng, baát khaû ñaéc khoâng, voâ taùnh gì laø töï taùnh Baùt Nhaõ, tónh löï, tinh tieán, an nhaãn,
khoâng, töï taùnh khoâng, voâ taùnh töï taùnh khoâng vaäy tònh giôùi, boá thí ... cho ñeán phaùp gì laø töï taùnh
- cho ñeán muoân phaùp ñeàu voâ sôû höõu baát khaû ñaéc phaùp ôû trong ôû ngoaøi ôû giöõa hai.
cuõng ñeàu nhö vaäy. 23- Thieän Hieän ñaùp : Voâ taùnh laø töï taùnh Baùt Nhaõ,
19- Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt khi tu tónh löï v.v... cho ñeán voâ taùnh laø phaùp töï taùnh ôû
haønh Baùt Nhaõ cöù nhö vaäy maø thaåm xeùt quan saùt trong ôû ngoaøi ôû giöõa hai; do côù ñaây neân bieát Baùt
kyõ taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu baát khaû ñaéc, taâm Nhaõ rôøi töï taùnh Baùt Nhaõ, tónh löï v.v... roài rôøi
chaúng chìm ñaém, chaúng öu hoái, taâm kia baát kinh töôùng Baùt Nhaõ, tónh löï v.v... cho ñeán phaùp ôû trong
baát khuûng boá, phaûi bieát Boà Taùt naøy, naêng ñoái Baùt ôû ngoaøi ôû giöõa hai rôøi töôùng phaùp, töï taùnh cuõng
Nhaõ thöôøng chaúng rôøi boû. rôøi töï taùnh, töôùng cuõng rôøi töôùng, töï taùnh cuõng
rôøi töôùng, töôùng cuõng rôøi töï taùnh, töï taùnh töôùng
20- Khi aáy Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Vì
duyeân côù naøo maø bieát Boà Taùt naøy haønh Baùt Nhaõ, cuõng rôøi töôùng töï taùnh, töôùng töï taùnh cuõng rôøi töï
naêng ñoái nôi Baùt Nhaõ thöôøng chaúng rôøi boû - Thieän taùnh töôùng. Neáu Boà Taùt vôùi trong ñaây maø hoïc,
Hieän ñaùp : Bôûi Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ, thôøi naêng thaønh xong Nhaát thieát töôùng trí, vì Boà
nhö thaät bieát Baùt Nhaõ rôøi töï taùnh Baùt Nhaõ, do côù Taùt naøy bieát taát caû phaùp khoâng coù sanh, khoâng coù
ñaây neân bieát caùc Boà Taùt naøy haønh Baùt Nhaõ, naêng thaønh xong vaäy.
ñoái Baùt Nhaõ thöôøng chaúng rôøi boû - cho ñeán muoân 24- Xaù Lôïi Töû hoûi : Vì nhaân duyeân gì maø taát caû
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. phaùp khoâng sanh, khoâng thaønh xong ? Thieän
21- Xaù Lôïi töû ! Nhôø Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Hieän ñaùp : Vì saéc khoâng, neân saéc sanh thaønh
Nhaõ, nhö thaät bieát saéc rôøi töï taùnh saéc, thoï, töôûng, xong baát khaû ñaéc, thoï töôûng haønh thöùc khoâng,
haønh, thöùc cuõng rôøi töï taùnh ... cho ñeán muoân neân thoï töôûng haønh thöùc sanh thaønh xong baát
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - do côù ñaây neân bieát Boà khaû ñaéc; Vì nhaõn xöù ... vì nhó, tyû, thieät, thaân, yù xöù
Taùt naøy haønh Baùt Nhaõ, naêng ñoái nôi Baùt Nhaõ khoâng ... vì saéc xöù khoâng ... thanh, höông, vò, xuùc,
thöôøng chaúng rôøi boû. phaùp xöù khoâng ... vì nhaõn giôùi, saéc giôùi, nhaõn
47 48
thöùc giôùi khoâng ... Vì ñòa giôùi khoâng ñeán thuûy, 27- Khi aáy, Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Laøm
hoûa, phong khoâng, thöùc giôùi khoâng neân khoå sao bieát ñöôïc caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ coù
thaùnh ñeá sanh thaønh xong baát khaû ñaéc ... Vì voâ phöông tieän kheùo leùo ? Thieän Hieän ñaùp : Neáu Boà
minh, haønh, thöùc, danh, saéc, luïc xöù, xuùc, thoï, aùi, Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ coù ñöôïc phöông tieän
thuû, höõu, sanh, laõo töû saàu thaùn khoå öu naõo khoâng, kheùo leùo chaúng haønh saéc, chaúng haønh töôùng saéc
neân haønh cho ñeán laõo töû saàu thaùn khoå öu naõo laø haønh Baùt Nhaõ Maät Ña. Chaúng haønh thoï, töôûng,
sanh thaønh xong baát khaû ñaéc - cho ñeán muoân haønh, thöùc; chaúng haønh töôùng : thoï, töôûng, haønh,
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thöùc laø ñaõ haønh Ba La Maät - Chaúng haønh saéc xöù,
25- Baáy giôø Cuï Thoï Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch chaúng haønh töôùng saéc xöù laø haønh Baùt Nhaõ Ba La
Maät; chaúng haønh : thanh, höông, vò, xuùc, phaùp xöù,
Theá Toân ! Neáu Boà Taùt khi tu haønh haønh Baùt Nhaõ,
khoâng coù phöông tieän kheùo leùo, hoaëc haønh saéc chaúng haønh töôùng : thanh, höông, vò, xuùc, phaùp
hoaëc haønh töôùng saéc, chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ xöù laø ñaõ haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho ñeán
Maät Ña; hoaëc haønh Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc, hoaëc muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
haønh töôùng : Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc chaúng phaûi 28- Xaù Lôïi Töû ! Phaûi bieát ñaáy laø Boà Taùt tu haønh
haønh Baùt Nhaõ Maät Ña v.v... cho ñeán muoân phaùp Baùt Nhaõ coù ñöôïc phöông tieän kheùo leùo, vì sao theá
cuõng ñeàu nhö vaäy. ? Vì : saéc xöù saéc xöù taùnh khoâng, thanh höông vò
xuùc phaùp xöù, thanh höông vò xuùc phaùp xöù taùnh
26- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh
khoâng. Xaù Lôïi Töû ! Saéc xöù naøy chaúng phaûi saéc xöù
Töôùng”, thöù 44. Thieän Hieän Toân gæa baïch Theá Toân
khoâng, saéc xöù khoâng naøy chaúng phaûi saéc xöù, vì
! Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, khoâng coù
saéc xöù chaúng rôøi khoâng, khoâng chaúng rôøi saéc xöù,
phöông tieän kheùo leùo, hoaëc haønh Khoå Thaùnh Ñeá,
saéc xöù töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc xöù, thanh
hoaëc haønh töôùng Khoå Thaùnh Ñeá, hoaëc haønh : Taäp,
höông vò xuùc phaùp cuõng laïi nhö vaäy.
Dieät, Ñaïo thaùnh ñeá, hoaëc haønh töôùng : Taäp, Dieät,
Ñaïo thaùnh ñeá, laø chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ Ba La 29- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh
Maät Ña - hoaëc haønh töù thaùnh ñeá : thöôøng, laïc, Töôùng”, thöù 45. Xaù Lôïi Töû ! neáu Boà Taùt khi tu
ngaõ, tònh v.v... cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö haønh Baùt Nhaõ coù phöông tieän kheùo leùo, chaúng
vaäy. haønh nhaõn giôùi, saéc giôùi, nhaõn thöùc giôùi vaø nhaõn
49 50
xuùc, nhaõn xuùc laøm duyeân sanh ra caùc thoï; chaúng ñoái taát caû phaùp ñeàu khoâng laáy gì heát ? Thieän
haønh töôùng nhaõn giôùi cho ñeán nhaõn xuùc laøm Hieän ñaùp : Do vì caùc phaùp töï taùnh baát khaû ñaéc, vì
duyeân sanh ra caùc thoï laø haønh Baùt Nhaõ Ba La taát caû phaùp laáy voâ taùnh laøm töï taùnh vaäy - do
Maät Ña roài. Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö nhaân duyeân naøy, neáu Boà Taùt khi haønh Baùt Nhaõ
vaäy - Xaù Lôïi Töû phaûi bieát : Vì nhaõn giôùi ... taùnh ñoái caùc phaùp hoaëc laáy coù, hoaëc laáy chaúng phaûi coù,
khoâng, nhaõn giôùi naøy chaúng phaûi nhaõn giôùi hoaëc laáy cuõng coù cuõng chaúng phaûi coù, hoaëc laáy
khoâng, nhaõn giôùi khoâng chaúng phaûi nhaõn giôùi, vì chaúng phaûi coù chaúng phaûi chaúng coù vaø hoaëc laáy
nhaõn giôùi chaúng rôøi khoâng, khoâng chaúng rôøi nhaõn “chaúng laáy” laø chaúng phaûi haønh Baùt Nhaõ - Sôû vì
giôùi, nhaõn giôùi töùc laø khoâng, khoâng töùc laø nhaõn sao ? Vì taát caû phaùp ñeàu khoâng coù töï taùnh, neân
giôùi ... chaúng laáy ñöôïc vaäy.
30- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Baùt Nhaõ Haønh 33- Luùc baáy giôø Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän raèng :
Töôùng”, thöù 46. Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt khi tu Vì nhaân duyeân naøo maø Boà Taùt khi tu haønh Baùt
haønh Baùt Nhaõ coù phöông tieän kheùo leùo, chaúng Nhaõ, ñoái vôùi Baùt Nhaõ khoâng laáy gì heát ? Thieän
haønh boá thí, chaúng haønh töôùng boá thí cho ñeán Hieän ñaùp : Do vì töï taùnh Baùt Nhaõ baát khaû ñaéc - Vì
tònh giôùi, an nhaãn, tinh tieán, tónh löï vaø trí tueä Baùt Nhaõ laáy voâ taùnh laøm töï taùnh vaäy; Neáu Boà Taùt
(Baùt nhaõ) laø ñaõ haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñoái vôùi Baùt Nhaõ hoaëc laáy
ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. haønh, hoaëc laáy chaúng haønh, hoaëc laáy chaúng phaûi
haønh chaúng phaûi chaúng haønh hoaëc laáy cuõng haønh
31- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ,
cuõng chaúng haønh, hoaëc laáy “chaúng laáy” laø chaúng
ñoái vôùi taát caû phaùp chaúng laáy coù, chaúng laáy chaúng
phaûi haønh Baùt Nhaõ, vì sao ? Vì Baùt Nhaõ ñeàu
phaûi coù, chaúng laáy cuõng coù cuõng chaúng phaûi coù,
khoâng coù töï taùnh, neân chaúng theå laáy ñöôïc vaäy ?
chaúng laáy cuõng coù cuõng chaúng phaûi coù, chaúng laáy
chaúng phaûi coù chaúng phaûi chaúng coù, vôùi “chaúng 34- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ,
laáy” cuõng chaúng laáy noát. ñoái vôùi taát caû phaùp vaø Baùt Nhaõ ñeàu khoâng choã
laáy, khoâng choã chaáp ñaém, ñaáy goïi laø Boà Taùt vôùi
32- Xaù Lôïi Töû hoûi Thieän Hieän Toân giaû : Vì nhaân
duyeân naøo maø Boà Taùt naøy khi tu haønh Baùt Nhaõ, 52
51
taát caû phaùp khoâng choã laáy ñaém tam ma ñòa - Tam 37- Vì sao theá ? Vì nhö huyeãn naêm uaån thaûy naøy,
ma ñòa naøy maàu nhieäm thuø thaéng, roäng lôùn voâ laáy voâ taùnh laøm töï taùnh, voâ taùnh töï taùnh baát khaû
löôïng, naêng nhoùm voâ ngaïi voâ bieân taùc duïng, ñaéc vaäy. Nhö moäng, nhö vang, nhö boùng saùng,
chaúng chung cuøng taát caû Thanh Vaên vaø Ñoäc Giaùc; nhö töôïng, nhö khoâng hoa, nhö aùnh naéng, nhö
Neáu Boà Taùt vôùi Tam Ma Ñòa naøy haèng truï chaúng thaønh taàm höông, nhö bieán hoa v.v...
boû, mau chöùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà ñeà. 38- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân!
35- Baáy giôø Cuï Thoï Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Nhöõng Boà Taùt phaåm baäc naøo khi tu haønh Baùt
Theá Toân ! Neáu coù lôøi hoûi : Huyeãn só naêng hoïc Baùt Nhaõ, vì coù phöông tieän kheùo leùo, neân nghe thuyeát
Nhaõ, thaønh xong Nhöùt thieát trí trí chaêng ? cho Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia chaúng kinh
ñeán : tónh löï, tinh tieán, an nhaãn, tònh giôùi, boá thí chaúng khuûng chaúng boá ? Phaät baûo Thieän Hieän :
cuõng nhö vaäy ? neáu hoûi vaäy con ñaùp nhö theá naøo? Boà Taùt aáy neân duøng taâm Nhaát thieát trí trí quaùn
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu hoûi nhö vaäy ? con neân saùt töôùng saéc thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc, cho
ñaùp nhö theá naøo ? ñeán : thoï, töôûng, haønh, thöùc thöôøng voâ thöôøng
- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï” thöù 47. baát khaû ñaéc - cho ñeán muoân phaùp ñeàu duøng taâm
Nhaát thieát trí trí maø quaùn saùt thaúm saâu nhö vaäy,
36- Phaät baûo Thieän Hieän ! Ta hoûi laïi ngöôi, tuøy yù
taâm kia chaúng kinh chaúng khuûng chaúng boá.
ngöôi ñaùp nôi yù oâng hieåu sao ? Saéc cuøng huyeãn coù
khaùc chaêng ? Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuøng 39- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï” thöù 48.
huyeãn coù khaùc chaêng ? Thieän Hieän baïch Theá Toân: Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ,
Chaúng phaûi vaäy ? Vì saéc chaúng khaùc huyeãn, neân duøng taâm Nhaát Thieát Trí Trí quaùn töôùng boán
huyeãn chaúng khaùc saéc, saéc töùc laø huyeãn, huyeãn nieäm truï thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc; quaùn
töùc laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng laïi nhö töôùng boán chaùnh ñoaïn, boán thaàn tuùc, naêm caên,
vaäy - Cho ñeán chöùng Voâ thöôïng chaùnh ñaúng boà naêm löïc, baûy ñaúng giaùc chi, taùm thaùnh ñaïo chi
ñeà, khi tu hoïc Baùt Nhaõ phaûi nhö Huyeãn só tu hoïc thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc - cho ñeán caùc phaùp
Baùt Nhaõ, ñoái vôùi taát caû söï vaät khoâng choã phaân ñeàu quaùn : töôùng ñeàu thöôøng voâ thöôøng
bieät vì phaûi bieát huyeãn só töùc laø naêm uaån thaûy.
54
53
baát khaû ñaéc; töôùng ngaõ voâ ngaõ baát khaû ñaéc; töôùng 42- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï”, thöù 49.
tònh baát tònh baát khaû ñaéc; töôùng khoâng baát khoâng Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân !
baát khaû ñaéc; töôùng voâ töôùng höõu töôùng baát khaû
Sao goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, khoâng coù
ñaéc; töôùng voâ nguyeän höõu nguyeän baát khaû ñaéc;
phöông tieän kheùo leùo, neân nghe thuyeát Baùt Nhaõ
töôùng tòch tónh baát tòch tónh baát khaû ñaéc v.v... thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia coù kinh coù khuûng coù
Ñaây laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ khoâng chaáp
boá.
tröôùc “Boá thí”, coù phöông tieän kheùo leùo neân nghe
thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu, taâm kia chaúng kinh 43- Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân giaû : Boà Taùt khi
chaúng khuûng boá : Ñaây laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt tu haønh Baùt Nhaõ, lìa taâm töông öng Nhaát Thieát
Nhaõ, khoâng chaáp tröôùc “Tònh giôùi”; khoâng chaáp Trí Trí tu haønh Baùt Nhaõ; vôùi tu Baùt Nhaõ coù sôû
tröôùc “An nhaãn”; khoâng chaáp tröôùc “Tinh tieán”; ñaéc, coù sôû caäy vì ñem höõu sôõ ñaéc laøm phöông tieän
khoâng chaáp tröôùc “Tónh löï”; cho ñeán khoâng chaáp vaäy. Vì khoâng coù phöông tieän kheùo leùo, neân nghe
tröôùc Baùt Nhaõ Ba La Maät “Trí hueä”. thuyeát Baùt Nhaõ taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá -
cho ñeán taát caû phaùp ñeàu lìa taâm töông öng laø taâm
40- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân!
Sao goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ ñöôïc caùc bò nhö vaäy.
baïn laønh nhieáp thoï, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm 44- Phaät baûo Thieän Hieän : Neáu Boà Taùt khi tu haønh
saâu nhö vaäy, taâm kia chaúng kinh chaúng khuûng Baùt Nhaõ, lìa taâm töông öng Nhöùt Thieát Trí Trí tu
chaúng boá ? haønh, vôùi tu Baùt Nhaõ coù sôû ñaéc, coù sôû caäy, vì ñem
41- Phaät baûo Thieän Hieän : Keû baïn laønh cuûa caùc Boà höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy, lìa taâm töông
Taùt laø neáu naêng ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän öng Nhöùt Thieát Trí tu haønh tónh löï, tinh tieán, an
thuyeát töôùng saéc thöôøng voâ thöôøng baát khaû ñaéc nhaãn, tònh giôùi, boá thí, trí hueä ... vôùi tu tónh löï ...
v.v..., vaø khuyeân y phaùp naøy sieâng tu caên laønh, cho ñeán caùc phaùp Maät Ña coù sôû ñaéc, coù sôû caäy vì
chaúng cho hoài höôùng Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, duy ñem höõu sôû ñaéc laøm phöông tieän vaäy - Boà Taùt
khieán chöùng ñöôïc Nhöùt thieát trí trí, ñaây laø baïn nhö vaäy, khi tu haønh Baùt Nhaõ khoâng coù phöông
laønh nhieáp thoï - Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu tieän kheùo leùo, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö
thuyeát töôùng baát khaû ñaéc ... vaäy,taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá v.v...
55 56
cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. sieâng naêng caàu chöùng quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát
45- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân! Hoaøn, A La Haùn, ñöôïc ñuû lìa haún sanh töû ñaïi khoå,
mau chöùng Nieát Baøn roát raùo an vui, duøng chi xa
Sao goïi laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ bò caùc baïn
ñeán Voâ thöôïng Boà ñeà, keû caàu Boà ñeà caàn phaûi traûi
aùc nhieáp thoï, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö
vaäy, taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá ... qua voâ löôïng voâ soá ñaïi kieáp luaân hoài sanh töû,
giaùo hoùa höõu tình, xaû thaân xaû maïng, chaët loùng
46- Phaät baûo Thieän Hieän ! Keû baïn aùc cuûa caùc Boà chaët ñoát, uoång töï caàn khoå, naøo ai mang ôn ngöôi,
Taùt laø hoaëc daïy nhaøm lìa phaùp töông öng Baùt caàu phaùp boà ñeà, hoaëc ñaéc baát ñaéc v.v... Thieän
Nhaõ, hoaëc daïy nhaøm lìa phaùp töông öng 6 Ba La Hieän ! Neáu chaúng vì noùi nhöõng vieäc nhö vaäy thaûy
Maät - nghóa laø : “Khoán thay ! caùc ngöôi ñoái vôùi 6 khieán cho giaùc ngoä, ñaáy laø baïn aùc cuûa Boà Taùt -
phaùp Ba La Maät töông öng “ñeán bôø beân kia” Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, bò phaûi baïn aùc
chaúng neân tu hoïc, vì sao ? Vì phaùp naøy nhöùt ñònh naøy nhieáp thoï, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu
chaúng phaûi Nhö Lai noùi, maø ñaây laø keû vaên vaên nhö vaäy, taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá ...; hoaëc
tuïng voïng cheá taïo ra, vaäy neân caùc ngöôi chaúng laø giaû laøm raát nhieàu thaân, cho ñeán giaû laøm thaân
caàn nghe hoïc, chaúng thoï trì, chaúng ñoïc tuïng, Phaät roài daïy phaùp “Sôû höõu ñaéc” laøm phöông tieän
chaúng suy nghó, chaúng taàm cöùu vaø chaúng neân vì nhö ôû treân, ñaây thaät laø keû baïn aùc cuûa Boà Taùt -
keû khaùc tuyeân thuyeát khai thò - Thieän Hieän ! ñaáy Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ bò phaûi baïn aùc
laø baïn aùc cuûa Boà Taùt - Neáu Boà Taùt khi tu haønh naøy nhieáp thoï, nghe thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu
Baùt Nhaõ bò phaûi baïn aùc naøy nhieáp thoï, nghe nhö vaäy, taâm kia coù kinh coù khuûng coù boá - Vaäy Boà
thuyeát Baùt Nhaõ thaúm saâu nhö vaäy, taâm kia coù Taùt ñoái vôùi baïn aùc naøy caàn phaûi mau mau boû lìa.
kinh, coù khuûng, coù boá. 48- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Boà Taùt”, thöù 51.
47- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Thí Duï”, thöù 50. Baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Noùi raèng Boà Taùt
Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Keû baïn aùc cuûa caùc Boà laø Cuù Nghóa theá naøo ? Phaät baûo : Voâ cuù nghóa laø
Taùt laø chaúng vì noùi vieäc ma loãi ma, nghóa laø coù aùc Cuù nghóa Boà Taùt, vì boà ñeà baát sanh, taùt ñoûa phi
ma giaû laøm hình töôïng cha meï ñeán choã cha meï höõu, cho neân voâ cuù nghóa laø cuù nghóa Boà Taùt.
ñeán choã Boà Taùt baûo raèng : Con, con ! ngöôi neân 58
57
Nhö cuù nghóa daáu chim giöõa khoâng voâ sôû höõu baát Nhaõ ñoái vôùi taát caû phaùp naøy ñeàu voâ sôû höõu, voâ
khaû ñaéc - Cuù nghóa Boà Taùt voâ sôû höõu baát khaû ñaéc ngaïi, voâ tröôùc.
cuõng laïi nhö vaäy - Cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu
52- Naøy Thieän Hieän ! Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt
nhö vaäy - Ví nhö khi maët trôøi moïc, cuù nghóa toái
Nhaõ ñoái phaùp töï töôùng khoâng nhö vaäy thaûy
taêm voâ sôû höõu baát khaû ñaéc; Boà Taùt khi tu haønh chaúng neân chaáp tröôùc, vì sao theá ? Vì töï töôùng
Baùt Nhaõ quaùn cuù nghóa Boà Taùt voâ sôû höõu, baát khaû
caùc phaùp chaúng theå phaân bieät ñöôïc - Boà Taùt neân
ñaéc cuõng nhö vaäy v.v... ñem voâ nhò maø laøm phöông tieän giaùc taát caû phaùp,
Daãn chöùng roõ hôn : Cuù nghóa laø daáu chim; voâ sôû vì sao theá ? Vì taát caû phaùp töôùng voâ ñoäng vaäy -
höõu laø giöõa hö khoâng. Hay laø : Maët trôøi chöa hieän Ñoái taát caû phaùp voâ nhò voâ ñoäng laø cuù nghóa Boà
leân laø cuù nghóa, toái taêm quaù laø voâ sôû höõu - Boà Taùt Taùt, vì vaäy cho neân voâ cuù nghóa laø cuù nghóa Boà
khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät phaûi laáy ñaây laøm Taùt - Xin noùi theâm veà nhöõng gì laø taát caû phaùp maø
kim chæ nam : Khi tu haønh laø cuù nghóa, Baùt Nhaõ khuyeân caùc Boà Taùt ñoái vôùi taát caû phaùp naøy ñeàu
Ba La Maät laø voâ sôû höõu baát khaû ñaéc - cho ñeán caùc voâ sôû höõu : I- Phaùp thieän vaø phaùp phi thieän;
nghóa laø : Phaùp thieän : Hieáu thuaän cha meï, cuùng
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. döôøng Sa moân, chuyeân laøm thí taùnh phöôùc
nghieäp, tu möôøi thieän nghieäp v.v...; Sao laø phaùp
49- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Boà Taùt”, thöù 52.
baát thieän : Laø möôøi baát thieän nghieäp ñaïo, ñoaïn
50- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhöõng gì laø sanh maïng, laáy chaúng cho, haønh duïc taø, noùi hö
taát caû phaùp, maø khuyeân caùc Boà Taùt ñoái taát caû doái, noùi ly giaùn, noùi thoâ aùc, noùi taïp ueá, tham duïc,
phaùp naøy ñeàu voâ sôû höõu, voâ ngaïi, voâ tröôùc, caàn saân nhueá, taø kieán, phaãn, haän, phuù naõo v.v...; II-
hoïc neân bieát ? Phaùp höõu kyù : töùc laø phaùp thieän vaø phaùp baát
51- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Taát caû phaùp aáy laø: thieän; Voâ kyù : laø thaân nghieäp voâ kyù, ngöõ nghieäp yù
1- Phaùp thieän, phaùp phi thieän; 2- Phaùp höõu kyù, nghieäp voâ kyù, cho ñeán naêm caên, naêm uaån, möôøi
phaùp voâ kyù; 3- Phaùp theá gian, phaùp xuaát theá gian; taùm giôùi, dò thuïc phaùp voâ kyù; III- Phaùp theá gian
4- Phaùp höõu laäu, phaùp voâ laäu; 5- Phaùp höõu vi, laø : 5 uaån, 12 xöù, 18 giôùi, 10 nghieäp ñaïo v.v...;
phaùp voâ vi; 6- Phaùp coäng, phaùp baát coäng v.v... ñaây Phaùp xuaát theá gian laø : Boán nieäm truï, boán chaùnh
goïi laø taát caû phaùp. Boà Taùt khi tu haønh Baùt 60
59
ñoaïn v.v... voâ taàm duy töø tam ma ñòa, voâ taàm voâ dò taùnh, ly sanh taùnh, bình ñaúng taùnh, thaät teá
töø tam ma ñòa vaø 8 giaûi thoaùt laø : 1- Trong höõu v.v...; VI- Phaùp coäng : laø theá gian boán tónh löï, 4 voâ
saéc quaùn caùc saéc laø sô giaûi thoaùt; 2- Trong voâ saéc löôïng, 4 voâ saéc ñònh, 5 thaàn thoâng nhöõng phaùp
töôùng quaùn saéc ngoaøi laø giaûi thoaùt; 3- Thaân tònh naøy laø coäng, vì coäng vôùi dò sanh vaäy; Phaùp baát
thaéng giaûi thoaùt laøm chöùng; 4- Vöôït taát caû saéc coäng : laø voâ laäu 4 tónh löï, 4 voâ löôïng, saùu Ba la
töôûng dieät höõu ñoái töôûng, chaúng suy nghó caùc thöù maät ña cho ñeán nhöùt thieát töôùng trí vì chaúng
töôûng vaøo voâ bieân khoâng, khoâng voâ bieân xöù cuï coäng vôùi dò sanh vaäy.
tuùc truï; 5- Vöôït taát caû voâ bieân xöù vaøo voâ bieân
53- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Ma Ha Taùt”, thöù 53.
thöùc, thöùc voâ bieân xöù cuï tuùc truï; 6- Vöôït taát caû
thöùc voâ bieân xöù vaøo voâ sôû höõu, voâ sôû höõu xöù cuï Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Vì duyeân côù naøo
tuùc truï laø giaûi thoaùt; 7- Vöôït taát caû voâ sôû höõu xöù Boà Taùt laïi coøn goïi Ma Ha Taùt ? Phaät baûo : Boà Taùt
vaøo phi töôûng phi phi töôûng xöù cuï tuùc truï; 8- Vöôït ôû trong chuùng höõu tình nhaát ñònh phaûi laøm
taát caû phi töôûng phi phi töôûng xöù vaøo dieät töôûng thöôïng thuû, vì duyeân côù ñaáy neân Boà Taùt laïi goïi
thoï ñònh cuï tuùc truï laø giaûi thoaùt thöù 8; IV- Phaùp Ma Ha Taùt.
höõu laäu : laø theá gian 5 uaån, 12 xöù, 18 giôùi, 4 tónh 54- Chuùng ñaïi höõu tình laø keû truï chuûng taùnh thöù
löï, 4 voâ löôïng, 4 voâ saéc ñònh vaø coù bao nhieâu phaùp taùm : 1- Döï löu; 2- Nhaát lai; 3- Baát hoaøn; 4- A La
ñoïa ba coõi - Phaùp voâ laäu : laø phaùp xuaát theá gian : Haùn; 5- Ñoäc giaùc hay Bích Chi Phaät; 6- Sô phaùt
4 tónh löï, 4 voâ löôïng v.v... 37 phaåm trôï ñaïo, töø, bi, taâm; 7- Baát aùi phaùp : nghóa laø ñoái vôùi phaùp aáy
hyû, xaû, 18 phaùp Phaät baát coäng, nhaát thieát trí, ñaïo khôûi muoán mong caàu; Laïc phaùp : laø ñoái vôùi phaùp
töôùng trí, nhaát thieát töôùng trí ...; V- Phaùp höõu vi : aáy ngôïi khen coâng ñöùc; Haân phaùp : ñoái vôùi phaùp
laø phaùp buoäc coõi duïc, coõi saéc coõi voâ saéc v.v... coù aáy vui möøng tín thoï; Hyû phaùp : laø ñoái vôùi phaùp aáy
taát caû bao nhieâu phaùp coù sanh coù truï coù dò coù meán moä tu taäp nhieàu. Vì Boà Taùt Ma Ha Taùt ñem
dieät; Phaùp voâ vi : laø neáu phaùp voâ sanh voâ truï voâ voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, an truï khoâng, voâ
dò voâ dieät coù theå ñöôïc; choã goïi heát tham, heát saân, töôùng, voâ nguyeän giaûi thoaùt moân, cho neân laøm
heát si, chôn nhö, phaùp giôùi, phaùp taùnh, phaùp truï, thöôïng thuû.
phaùp ñònh, baát hö voïng taùnh, baát bieán
58- Baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû vaø ngaøi Maõn Töø Töû
61
62
(töùc laø Phuù Laâu Na vôùi bieät taøi thuyeát phaùp ñeä höông, nhö töôûng vieäc bieán hoùa, chaúng thaáy keû
nhöùt) ñeàu hieåu veà Boà Taùt Ma Ha Taùt vì muoán lôïi thí, keû thoï, cuûa thí, seõ maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc
vui cho taát caû höõu tình, neân maëc aùo giaùp ñaïi coâng Baùt Nhaõ Ba La Maät (Trí tueä). Treân ñaây ñaõ noùi
ñöùc phaùt yù ñaïi thöøa (phaàn sau seõ noùi veà AÙo Giaùp phaùp vaø haïnh Boá Thí Ba La Maät Ña, coøn 5 phaùp
ñaïi thöøa). vaø haïnh laø : Trì giôùi, an nhaãn, tinh taán, tónh löï
59- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Ma Ha Taùt” thöù 54. (thieàn ñònh) vaø trí hueä cuõng ñeàu nhö vaäy. Ñöôïc
nhö treân ñaây goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt.
Laïi vaày nöõa, ngaøi Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt khi tu haønh
Baùt Nhaõ, duøng taâm töông öng Nhaát thieát trí trí 61- Xaù Lôïi Töû ! Bôûi caùc Boà Taùt do nhö vaäy thaûy
phöông tieän kheùo leùo, vì muoán lôïi vui taát caû höõu
maø tu boá thí, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän,
cuøng taát caû höõu tình ñoàng chung hoài höôùng voâ tình maø phaùt thuù Ñaïi Thöøa, neân goïi teân laø Ma Ha
Taùt. Boà Taùt Ma Ha Taùt vì theá giôùi caùc Phaät Theá
thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà, ñoái vôùi thaân maïng
Toân möôøi phöông ñeàu nhö haèng haø sa thaûy, ôû
thaûy ñeàu khoâng laãn tieác; Nhö vaäy goïi laø Boà Taùt
trong ñaïi chuùng vui möøng khen ngôïi khôûi leân lôøi
khi tu haønh Baùt Nhaõ, maëc aùo giaùp ñaïi coâng ñöùc naøy : “Trong phöông naøo ñoù, theá giôùi naøo ñoù, coù
Boá Thí Ba La Maät ña. teân Boà Taùt ñoù, vì muoán lôïi vui caùc höõu tình vaäy,
neân phaùt thuù Ñaïi thöøa thaønh töïu höõu tình,
60- Laïi vaày nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt khi tu haønh
nghieâm tònh coõi Phaät, du hyù thaàn thoâng laøm vieäc
Baùt Nhaõ, ñoái boá thí : Chaúng khôûi taùc yù Thanh
ñaùng laøm ...
Vaên, Ñoäc Giaùc : vì seõ maát Tònh giôùi; Ñoái vôùi phaùp
boá thí : tin, chòu, vui, muoán seõ maëc aùo giaùp ñaïi 62- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Ma Ha Taùt”, thöù 55.
coâng ñöùc Nhaãn Nhuïc (an nhaãn); Ñoái vôùi haïnh boá Baáy giôø, Xaù Lôïi Töû hoûi Maõn Töø Töû raèng : Vì sao
thí sieâng tu chaúng döùt, seõ ñaëng Tinh Taán; Ñoái goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt vì muoán lôïi vui caùc höõu
haïnh boá thí nhaát taâm hoài höôùng Nhaát Thieát Trí tình neân cöôõi nôi Ñaïi Thöøa ?
Trí, chaúng xen taùc yù Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc seõ
ñaëng Tónh Löï (Thieàn ñònh); Ñoái vôùi phaùp boá thí 63- Maõn Töû Töø (Phuù Laâu Na) noùi : Neáu Boà Taùt Ma
truï nhö huyeãn, nhö moäng, nhö töôïng, nhö vang, Ha Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñem taâm töông öng
nhö boùng saùng, nhö khoâng hoa, nhö thaønh taàm Nhöùt Thieát Trí Trí, töø, bi, hyû, xaû laøm thöôïng thuû,
63 64
duøng voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän cöôõi Boá thí Ba ñoái voâ ñoái; baát ñaéc phaùp höõu laäu voâ laäu; baát ñaéc
La Maät Ña, baát ñaéc boá thí, baát ñaéc boá thí Ba La phaùp höõu vi, voâ vi, baát ñaéc phaùp bò ngaên trôû -
Maät Ña, baát ñaéc keû thí, baát ñaéc keû thoï, baát ñaéc Ñaây laø Boà Taùt Ma Ha Taùt cöôõi Baùt Nhaõ Ba La Maät
cuûa ñem thí, baát ñaéc phaùp ngaên trôû - Xaù Lôïi Töû ! Ña. Xaù Lôïi Töû phaûi bieát ñaây laø Boà Taùt Ma Ha Taùt
Ñaây laø Boà Taùt Ma Ha Taùt cöôõi Boá thí Ba La Maät vì muoán lôïi ích caùc höõu tình vaäy, neân cöôõi ñaïi
Ña. thöøa - Laïi vaày nöõa neáu Boà Taùt ñem taâm töông
64- “Naêm phaùp kia” laø Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh öng Nhöùt Thieát Trí Trí, ñaïi bi laøm thöôïng thuû,
duøng voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, vì khieån tu neân
taán, Thieàn ñònh vaø Trí hueä cuõng gioáng nhö Boá thí
vaäy. 1- Nhö cöôõi Trì giôùi Ba la maät : baát ñaéc tònh tu boán nieäm truï, vì khieån tu neân tu boán chaùnh
ñoaïn; boán thaàn tuùc; naêm caên, naêm löïc; baûy ñaúng
giôùi, baát ñaéc keû trì giôùi, baát ñaéc keû phaïm giôùi, baát
ñaéc phaùp ngaên trôû ...; 2- Cöôõi An nhaãn : Baát ñaéc giaùc chi; taùm thaùnh ñaïo chi ... cho ñeán muoân
an nhaãn, baát ñaéc keû naêng nhaãn, baát ñaéc caûnh sôû phaùp laàn löõa tieáng bieán khaép möôøi phöông,
nhaãn, baát ñaéc phaùp bò ngaên trôû ...; 3- Cöôõi Tinh chuùng Trôøi Ngöôøi thaûy nghe ñeàu vui möøng.
tieán : baát ñaéc tinh tieán, baát ñaéc keû tinh tieán; baát 65- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa”,
ñaéc keû bieáng löôøi; baát ñaéc phaùp bò ngaên trôû ...; 4- thöù 56. Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhö noùi
Cöôõi tónh löï : baát ñaéc tónh löï; baát ñaéc keû tu ñònh; Boà Taùt Ma Ha Taùt laø keû maëc aùo giaùp Ñaïi Thöøa; vì
baát ñaéc keû taùn loaïn; baát ñaéc caûnh giôùi ñònh; baát sao vaäy ? Phaät baûo : Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt maëc
ñaéc phaùp bò ngaên trôû ...; 5- Cöôõi baùt nhaõ (trí tueä) : aùo giaùp boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn
baát ñaéc Baùt Nhaõ Ba la maät ña; baát ñaéc keû tu hueä; ñònh, trí tueä - nhö vaäy goïi laø Boà Taùt maëc aùo giaùp
baát ñaéc keû ngu si; baát ñaéc phaùp quaù khöù vò lai Ñaïi Thöøa.
hieän taïi; baát ñaéc phaùp thieän, baát thieän, voâ kyù, baát 66- Boà Taùt Ma Ha Taùt maëc giaùp coâng ñöùc nhö
ñaéc phaùp coõi duïc, coõi saéc, coõi voâ saéc; baát ñaéc treân, roài ñem taâm töông öng Nhöùt Thieát Trí Trí,
phaùp hoïc, voâ hoïc; baát ñaéc phaùp thaáy bò döùt, tu bò ñaïi bi laøm Thöôïng thuû, duøng voâ sôû ñaéc laøm
döùt, phi bò döùt, baát ñaéc phaùp theá gian, xuaát theá phöông tieän, lôïi ích an vui taát caû höõu tình, chaúng
gian; baát ñaéc phaùp saéc, voâ saéc, baát ñaéc phaùp höõu
kieán, voâ kieán; baát ñaéc phaùp höõu 66
65
xen taùc yù Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, ngaàn aáy höõu tình töôùng khoâng; Maëc giaùp coâng ñöùc töôùng khoâng ...
laø ñuû roài - maø ta phaûi an laäp voâ löôïng voâ soá voâ neân môùi noùi Boà Taùt chaúng maëc giaùp coâng ñöùc,
bieân höõu tình nôi Boà Taùt ñaïo, Voâ thöôïng Boà ñeà, phaûi bieát ñaáy môùi laø maëc giaùp Ñaïi Thöøa.
nhö vaäy goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt maëc giaùp Ñaïi 68- Phaät noùi : Thieän Hieän ! Do vì caùc taùc giaû baát
Thöøa. Ví nhö huyeãn sö gioûi hoaëc ñeä töû y, ñoái khaû ñaéc, neân Nhaát thieát trí voâ taïo voâ taùc, taát caû
tröôùc ñaïi chuùng ngaõ tö ñöôøng, huyeãn laøm voâ höõu tình cuõng voâ taïo voâ taùc. Vì sao ? Vì ngaõ
löôïng voâ soá voâ bieân höõu tình an laäp nôi saùu Ba La
chaúng taïo chaúng phaûi chaúng taïo, chaúng taùc chaúng
Maät Ña, cho ñeán an laäp voâ thöôïng Boà ñeà - Huyeãn phaûi chaúng taùc - Vì ngaõ roát raùo baát khaû ñaéc vaäy.
sö nhö vaäy laø coù thaät hay chaêng - Boà Taùt Ma Ha
Höõu tình, maïng giaû, sanh giaû, döôõng giaû, só phu,
Taùt ñem taâm töông öng Nhöùt Thieát Trí Trí, ñaïi bi boå ñaëc giaø la, yù sanh, nho ñoàng, taùc giaû, khieán taùc
laøm thöôïng thuû, duøng voâ sôû ñaéc laøm phöông tieän, giaû, khôûi giaû, khieán khôûi giaû, thoï giaû, khieán thoï
an laäp voâ soá höõu tình nôi voâ thöôïng boà ñeà - cuõng
giaû, tri giaû, kieán giaû chaúng taïo chaúng phaûi taïo,
laïi nhö vaäy, tuy coù ra laøm maø khoâng moät thaät, vì
chaúng taùc chaúng phaûi chaúng taùc - Vì höõu tình cho
caùc phaùp taùnh khoâng, ñeàu nhö huyeãn vaäy. ñeán kieán giaû, roát raùo baát khaû ñaéc vaäy - nhaãn ñeán
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy - Boà Taùt, Nhö Lai
67- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa”,
öùng chaùnh ñaúng giaùc cuõng ñeàu nhö vaäy.
thöù 57. Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhö con
hieåu nghóa Phaät vöøa noùi : Boà Taùt chaúng maëc aùo 69- Do nhaân duyeân naøy, nhaát thieát trí trí voâ taïo
giaùp coâng ñöùc, phaûi bieát ñaáy môùi laø maëc giaùp Ñaïi voâ taùc, taát caû höõu tình cuõng voâ taïo voâ taùc - Boà Taùt
Thöøa. Vì sao ? Vì taát caû phaùp töï töôùng khoâng vaäy vì vieäc naøy vaäy, neân maëc giaùp Ñaïi Thöøa, neân Boà
(nhöùt thieát phaùp voâ töôùng) vì saéc, thoï, töôûng, Taùt chaúng maëc giaùp coâng ñöùc, phaûi bieát ñaáy môùi
haønh, thöùc töôùng khoâng; Nhaõn, nhó, tyû, thieät, laø maëc giaùp Ñaïi Thöøa.
thaân, yù töôùng khoâng; Ñòa, thuûy, hoøa, phong, 70- Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Nhö con hieåu
khoâng, thöùc, giôùi töôùng khoâng; 12 nhaân duyeân nghóa Phaät vöøa noùi, saéc khoâng buoäc khoâng môû,
töôùng khoâng; muoân phaùp töôùng ñeàu khoâng; Cho thoï, töôûng, haønh, thöùc cuõng khoâng buoäc khoâng
ñeán Nhaát thieát töôùng trí töôùng khoâng, Boà Taùt
68
67
môû - vì saéc ... taùnh voâ sôû höõu; saéc ... taùnh xa lìa; saéc ...; nhö vieäc bieán hoaù saéc ...; Vì côù sao ? Vì
saéc ... taùnh khoâng; saéc ... taùnh voâ töôùng; saéc ... saéc... taùnh nhö huyeãn cho ñeán saéc ... taùnh nhö
taùnh voâ nguyeän; saéc ... taùnh voâ sanh; saéc ... taùnh vieäc bieán hoùa voâ sôû höõu, neân khoâng buoäc khoâng
voâ dieät; saéc ... taùnh voâ nhieãm; saéc ... taùnh voâ tònh; môû, nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy, nhaãn ñeán 37 74- Thieän Hieän Toân giaû noùi : Maõn Töø Töû, neáu Boà
phaåm trôï ñaïo vì voâ tònh neân khoâng buoäc khoâng
Taùt tu haønh Baùt Nhaõ khoâng buoäc khoâng môû laø
môû. chöùng ñöôïc taát caû phaùp voâ sôû höõu khoâng buoäc
71- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “AÙo Giaùp Ñaïi Thöøa”, khoâng môû, neân xa lìa, neân vaéng laëng, neân khoâng,
thöù 58. Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : 6 neân voâ töôùng, voâ nhieãm, voâ tònh, voâ nguyeän, voâ
phaùp ba la maät ña khoâng buoäc khoâng môû, vì taùnh sanh, voâ dieät neân khoâng buoäc khoâng môû. Phaûi
voâ sôû höõu, taùnh vaéng laëng, taùnh khoâng, taùnh voâ bieát Boà Taùt naøy, môùi ñöôïc goïi teân laø keû maëc AÙo
töôùng v.v... cho ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy; Giaùp Ñaïi Thöøa khoâng buoäc khoâng môû.
nhaãn ñeán voâ thöôïng chaùnh ñaúng boà ñeà khoâng
75- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
buoäc khoâng môû. 59. Baáy giôø Thieän Hieän thöa Phaät : Vì sao bieát laø
töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt ? Vì sao bieát ñöôïc Boà Taùt
72- Khi aáy Maõn Töø Töû hoûi Thieän Hieän raèng : Toân
phaùt thuù Ñaïi Thöøa ? Ñaïi Thöøa nhö vaäy töø choã
giaû noùi saéc khoâng buoäc khoâng môû, noùi thoï, töôûng,
naøo ra ? Ñeán truï choã naøo ? Vì sao maø truï ? Ai laïi
haønh, thöùc thaûy khoâng buoäc khoâng môû ö ? Thieän
cöôõi Ñaïi Thöøa naøy maø ra ?
Hieän ñaùp : Nhö vaäy, nhö vaäy; Maõn Töø Töû hoûi :
Nhöõng gì laø saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc thaûy 76- Phaät baûo Thieän Hieän ! OÂng hoûi vì sao bieát laø
khoâng buoäc khoâng môû ? töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt, nghóa laø saùu Ba la maät ña
laø töôùng Ñaïi Thöøa ñaáy. 1- Boá thí; 2- Trì giôùi; 3-
73- Nhö huyeãn saéc khoâng buoäc khoâng môû, nhö
Nhaãn nhuïc; 4- Tinh taán; 5- Thieàn ñònh; 6- Trí hueä;
huyeãn thoï, töôûng, haønh, thöùc khoâng buoäc khoâng
1- Neáu Boà Taùt phaùt taâm töông öng Nhöùt thieát trí
môû ... cho ñeán Moäng saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc;
trí, ñaïi bi laøm thöôïng thuû, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm
Töôïng saéc ...; vang saéc ...; boùng saùng saéc ...; khoâng
phöông tieän, töï mình thí taát caû noäi ngoaïi sôû höõu,
hoa saéc ...; aùnh naéng saéc ...; nhö thaønh taàm höông
69 70
cuõng khuyeân keû khaùc thí, ñem caên laønh naøy cuøng khoâng; 13- Baûn taùnh khoâng; 14- Töï töôùng khoâng;
taát caû höõu tình ñoàng chung hoài höôùng voâ thöôïng 15- Coäng töôùng khoâng; 16- Nhaát thieát phaùp khoâng;
Boà ñeà, ñaây laø Boà Taùt boá thí Ba la maät ña; 2- ... 17- Baát khaû ñaéc khoâng; 18- Voâ taùnh khoâng; 19- Töï
Tònh giôùi, laø töï mình truï möôøi thieän nghieäp ñaïo, taùnh khoâng; 20- Voâ taùnh töï taùnh khoâng. (Ñaây laø
cuõng khuyeân keû khaùc truï möôøi thieän nghieäp 20 khoâng).
ñaïo...; 3- ... Nhaãn nhuïc, laø töï mình ñuû taêng thöôïng
78- Vì sao Noäi khoâng : nghóa laø noäi phaùp, töùc laø
an nhaãn; 4- ... Tinh tieán, laø töï mình nôi 6 ba la
nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù ... trong ñaây nhaõn do
maät ña sieâng tu chaúng döùt, cuõng khuyeân keû khaùc nhaõn khoâng, vì sao ? vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng
nôi saùu Ba la maät ña sieâng tu chaúng döùt; 5- ... phaûi hoaïi, baûn taùnh vaäy laø vaäy - 5 caên kia cuõng
Tónh löï, laø töï mình naêng kheùo leùo vaøo caùc tónh löï,
ñeàu nhö vaäy.
voâ löôïng, voâ saéc troïn chaúng theo theá löïc kia maø
thoï sanh, cuõng naêng khuyeân keû khaùc vaøo caùc tónh 79- Vì sao Ngoaïi khoâng : Vì ngoaïi nghóa laø ngoaïi
löï, voâ löôïng, voâ saéc, kheùo leùo nhö mình; 6- ... Trí phaùp, töùc laø : saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp (luïc
tueä, laø töï mình naêng nhö thaät quaùn taát caû phaùp traàn) trong ñaây saéc do saéc khoâng, vì côù sao ? vì
taùnh, ñoái taát caû phaùp taùnh khoâng bò chaáp ñaém, chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi, baûn taùnh
cuõng khuyeân keû khaùc nhö thaät quaùn taát caû phaùp vaäy laø vaäy, 5 phaùp kia cuõng ñeàu nhö vaäy.
taùnh, ñoái caùc phaùp taùnh khoâng bò chaáp ñaém, ñem 80- Vì sao noäi ngoaïi khoâng ? Vì noäi ngoaïi nghóa laø
caên laønh naøy cuøng taát caû höõu tình ñoàng chung noäi ngoaïi phaùp, töùc laø saùu choã trong, saùu choã
hoài höôùng voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà ñeà ... treân ngoaøi, trong ñaây, saùu choã trong do saùu choã ngoaøi
ñaây laø töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt. khoâng, vì côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng
77- Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Töôùng Ñaïi Thöøa Boà phaûi hoaïi, baûn taùnh vaäy laø vaäy.
Taùt Ma Ha Taùt aáy nghóa laø : 1- Noäi khoâng; 2- 81- Vì sao khoâng khoâng ? Khoâng, nghóa laø taát caû
Ngoaïi khoâng; 3- Noäi ngoaïi khoâng; 4- Khoâng phaùp khoâng, khoâng ñaây do khoâng maø khoâng, vì
khoâng; 5- Ñaïi khoâng; 6- Thaéng nghóa khoâng; 7- côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi
Höõu vi khoâng; 8- Voâ vi khoâng; 9- Taát caûnh khoâng; v.v...
10- Voâ teá khoâng; 11- Taùn khoâng; 12- Voâ bieán dò
72
71
82- Vì sao Ñaïi khoâng ? Vì Ñaïi nghóa laø 10 phöông: meù lui ñeán khaû ñöôïc, voâ teá ñaây do voâ teá khoâng.
töùc laø Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, Töù duy, Thöôïng, Haï.
88- Vì sao Taùn khoâng ? Taùn nghóa laø coù phoùng, coù
Trong ñaây ñoâng phöông do ñoâng phöông khoâng.
vöùt, coù boû khaù ñöôïc, taùn ñaây do taùn khoâng.
Vì côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi
hoaïi v.v... cho ñeán 9 phöông kia cuõng ñeàu nhö 89- Voâ bieán dò khoâng ? Nghóa laø khoâng phoùng,
vaäy. khoâng vöùt, khoâng boû khaû ñöôïc v.v...
83- Vì sao Thaéng nghóa khoâng ? Vì Thaéng nghóa laø 90- “Baûn taùnh khoâng” nghóa laø baûn taùnh taát caû
Nieát Baøn, Thaéng nghóa ñaây do thaéng nghóa phaùp, hoaëc taùnh phaùp höõu vi, hoaëc taùnh phaùp voâ
khoâng, vì côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng vi, chaúng phaûi Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, hay
phaûi hoaïi v.v... Nhö Lai laøm ra, cuõng chaúng phaûi ai laøm ra, Baûn
taùnh ñaây do baûn taùnh khoâng v.v...
84- Vì sao Höõu vi khoâng ? Vì Höõu vi nghóa laø : Coõi
Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, trong ñaây coõi Duïc do coõi 91- Töï töôùng khoâng ? Nghóa laø töï töôùng taát caû
Duïc khoâng, vì côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng v.v... phaùp, nhö bieán ngaên laø töï töôùng saéc, laõnh naïp laø
töï töôùng thoï, laáy töôïng laø töï töôùng töôûng, taïo taùc
coõi Saéc, Voâ saéc do coõi Saéc, Voâ saéc khoâng, vì chaúng laø töôùng haønh, roõ bieát laø töï töôùng thöùc, nhö vaäy
phaûi thöôøng v.v... thaûy hoaëc töï töôùng phaùp höõu vi, phaùp voâ vi, töï
töôùng ñaây do töï töôùng khoâng v.v...
85- Vì sao Voâ vi khoâng ? Voâ vi nghóa laø voâ sanh,
voâ truï, voâ dò, voâ dieät, voâ vi ñaây do voâ vi khoâng, vì 92- Vì sao “Coäng töôùng khoâng” - nghóa laø coäng
côù sao ? Vì chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi töôùng taát caû phaùp, nhö khoå laø coäng töôùng phaùp
v.v... höõu laäu, voâ thöôøng laø coäng töôùng phaù höõu vi,
khoâng, voâ ngaõ laø coäng töôùng taát caû phaùp, nhö vaäy
86- Vì sao Taát caûnh khoâng ? Nghóa laø caùc phaùp roát
thaûy coù voâ löôïng coäng töôùng, coäng töôùng ñaây do
raùo baát khaû ñaéc. Taát caûnh ñaây do taát caûnh khoâng,
coäng töôùng khoâng v.v...
vì chaúng phaûi thöôøng v.v...
93- Vì sao taát caû phaùp khoâng ? Vì taát caû phaùp
87- Vì sao Voâ teá khoâng ? Nghóa laø khoâng coù ngaèn
nghóa laø naêm uaån, 12 xöù, 18 giôùi, hoaëc phaùp höõu
meù tröôùc, giöõa, sau khaû ñöôïc vaø khoâng coù ngaèn
73 74
saéc voâ saéc, höõu kieán voâ kieán, höõu ñoái voâ ñoái, höõu höõu taùnh do höõu taùnh khoâng ? Höõu taùnh nghóa laø
laäu voâ laäu, höõu vi voâ vi, taát caû phaùp ñaây do taát caû naêm uaån, höõu taùnh ñaây do höõu taùnh khoâng laø vì
phaùp khoâng ... vì ... v.v... naêm uaån sanh taùnh baát khaû ñaéc vaäy. Ñaáy laø höõu
taùnh do höõu taùnh khoâng - Vì sao voâ taùnh do voâ
94- Vì sao baát khaû ñaéc khoâng ? Nghóa laø taát caû
phaùp trong ñaây baát khaû ñaéc : Nhö quaù khöù, vò lai, taùnh khoâng ? Voâ taùnh nghóa laø voâ vi, voâ taùnh ñaây
hieän taïi ñeàu baét khaû ñaéc - Nhö quaù khöù khoâng coù do voâ taùnh khoâng, ñaáy laø voâ taùnh do voâ taùnh
khoâng - Vì sao töï taùnh do töï taùnh khoâng ? Nghóa
vò lai hieän taïi khaû ñaéc - Nhö vò lai khoâng coù quaù
khöù hieän taïi khaû ñaéc - Nhö hieän taïi khoâng coù quaù laø taát caû phaùp ñeàu laø töï taùnh khoâng, khoâng ñaây
chaúng phaûi trí laøm ra, chaúng phaûi kieán laøm ra,
khöù vò lai khaû ñaéc - Baát khaû ñaéc ñaây do baát khaû
cuõng chaúng phaûi naøo ai khaùc laøm ra ñöôïc, ñaáy laø
ñaéc khoâng ... vì ... v.v...
töï taùnh do töï taùnh do töï taùnh khoâng - Vì sao tha
95- Vì sao voâ taùnh khoâng ? Voâ taùnh nghóa laø trong taùnh do tha taùnh khoâng ? Nghóa laø hoaëc Phaät ra
ñaây khoâng coù chuùt taùnh khaû ñöôïc, voâ taùnh ñaây do ñôøi, hoaëc chaúng ra ñôøi, taát caû phaùp phaùp truï,
voâ taùnh khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng ... v.v... phaùp ñònh, phaùp taùnh, phaùp giôùi, bình ñaúng taùnh,
96- Vì sao töï taùnh khoâng ? Töï taùnh nghóa laø caùc ly sanh taùnh, chôn nhö, baát hö voïng taùnh, baát
phaùp naêng hoøa hôïp töï taùnh, töï taùnh ñaây do töï bieán dò taùnh, thaät teá ñeàu do tha taùnh, neân khoâng,
taùnh khoâng, vì chaúng phaûi thöôøng ... hoaïi, v.v... ñaáy laø tha taùnh do tha taùnh khoâng. Thieän Hieän !
phaûi bieát ñaáy laø töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt Ma Ha
97- Vì sao voâ taùnh töï taùnh khoâng ? Voâ taùnh töï
Taùt.
taùnh nghóa laø caùc phaùp khoâng coù naêng hoøa hôïp töï
taùnh, khoâng coù sôû hoøa hôïp töï taùnh, voâ taùnh töï 98- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
taùnh ñaây do voâ taùnh töï taùnh khoâng, vì côù sao ? Vì 60. Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân giaû ! Töôùng Ñaïi
chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi hoaïi, baûn taùnh Thöøa Boà Taùt Ma Ha Taùt aáy laø : Kieän Haønh Tam
vaäy laø vaäy. Thieän Hieän ! Ñaáy laø voâ taùnh töï taùnh Ma Ñòa, Baûo AÁn Tam Ma Ñòa, Dieäu Nguyeät Tam
khoâng. Laïi vaày nöõa : Höõu taùnh do höõu taùnh Ma Ñòa, Nguyeät Traøng Töôùng Tam Ma Ñòa, Nhaát
khoâng, voâ taùnh do voâ taùnh khoâng, töï taùnh do töï Thieát Phaùp Duõng Tam Ma Ñòa v.v... Naøy Thieän
taùnh khoâng, tha taùnh do tha taùnh khoâng. Vì sao Hieän ! Nhö theá thaûy coù voâ löôïng traêm ngaøn Tam
75 76
Ma Ñòa, phaûi bieát ñaáy laø töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham
Ma Ha Taùt. öu vaäy ...
99- Laïi vaày nöõa, Töôùng Ñaïi Thöøa laø boán nieäm truï, 103- “Phaùp nieäm truï” laø caùc Boà Taùt, khi tu haønh
nhöõng gì laø boán : 1- Thaân nieäm truï; 2- Thoï nieäm Baùt Nhaõ Maät Ña, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông
truï; 3- Taâm nieäm truï; 4- Phaùp nieäm truï. tieän, tuy ñoái noäi phaùp truï, ñoái ngoaïi phaùp truï, ñoái
noäi ngoaïi phaùp truï, quaùn khaép phaùp maø troïn
100- Thaân nieäm truï : laø Boà Taùt khi tu haønh Baùt
chaúng khôûi phaùp cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán,
Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, tuy ñoái
noäi thaân truï, quaùn khaép thaân maø troïn chaúng khôûi ñuû nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian
tham öu vaäy ... Ñaây laø Boà Taùt phaùp nieäm truï.
thaân, cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán; ñuû nhôù
chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham öu 104- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
vaäy - hoaëc laø “tuy ñoái ngoaïi thaân truï”; hoaëc laø 61. Baáy giôø Thieän Hieän baïch Phaät : Vì sao Boà Taùt
“tuy ñoái noäi ngoaïi thaân truï” ... khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm
phöông tieän, ñoái noäi ngoaïi cuøng thaân, thoï, taâm,
101- Thoï nieäm truï : laø chö Boà Taùt, khi tu haønh Baùt
Nhaõ Maät Ña ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, phaùp, truï quaùn khaép thaân, thoï, taâm, phaùp, maïnh
tuy ñoái noäi thoï truï, ñoái ngoaïi thoï truï, ñoái noäi meõ tinh tieán, ñuû nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu
ngoaïi thoï truï, quaùn khaép thoï maø troïn chaúng khôûi phuïc theá gian tham öu vaäy.
thoï cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán, ñuû nhôù 105- Phaät daïy baûo Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt khi tu
chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc theá gian tham öu haønh Baùt Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông
vaäy ... tieän, quaùn kyõ töï thaân, khi ñi bieát ñi, khi ñöùng
102- “Taâm nieäm truï” laø chö Boà Taùt, khi tu haønh bieát ñöùng, khi ngoài bieát ngoài, khi naèm bieát naèm,
Baùt Nhaõ Maät Ña ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông nhö nhö töï thaân oai nghi sai khaùc, nhö vaäy nhö
tieän, tuy ñoái noäi taâm truï, ñoái ngoaïi taâm truï, ñoái vaäy, ñuû nhôù chính bieát - Ñaây laø Boà Taùt khi tu
noäi ngoaïi taâm truï, quaùn khaép taâm maø troïn chaúng haønh Baùt Nhaõ, ñem voâ sôû ñaéc maø laøm phöông
khôûi taâm cuøng taàm töù, maïnh meõ tinh tieán, ñuû tieän, ñoái noäi thaân truï, quaùn khaép thaân, maïnh meõ
77 78
tinh tieán, ñuû nhôù chính bieát, vì muoán ñieàu phuïc 10- Laäu taän trí löïc; laø ñaïi bi, hyû, xaû, töø, naêm nhaõn,
theá gian tham öu vaäy. 6 thaàn thoâng, nhaát thieát trí, ñaïo töôùng trí.
106- Töôùng Ñaïi Thöøa Boà Taùt laø : 5 caên, 5 löïc, 7 107- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
ñaúng giaùc chi, 8 thaùnh ñaïo chi, 3 tam ma ñòa 62. Laïi vaày nöõa Thieän Hieän Toân giaû ! Boà Taùt khi
(khoâng tam ma ñòa töùc khoâng giaûi thoaùt moân; voâ tu haønh Baùt Nhaõ truï ñöôïc Phaùp Vaân Ñòa laø ñòa
töôùng tam ma ñòa töùc voâ töôùng giaûi thoaùt moân; 3 thöù 10 trong Thaäp Ñòa : 1- Hoan hyû ñòa; 2- Ly caáu
voâ nguyeän tam ma ñòa töùc voâ nguyeän giaûi thoaùt ñòa; 3- Phaùt Quang; 4- Dieäm Hueä; 5- Nan Thaéng; 6-
moân); 10 phaùp trí : 1- Loaïi trí; 2- Theá tuïc trí; 3- Hieän Tieàn; 7- Vieãn Haønh; 8- Baát Ñoäng; 9- Thieän
Tha taâm trí; 4- Khoå trí; 5- Taäp trí; 6- Dieät trí; 7- Hueä; 10- Phaùp Vaân ñòa. Truï ñöôïc 10 ñòa neân vieân
Ñaïo trí; 8- Taän trí; 9- Voâ sanh trí; 10- Nhö thaät trí; maõn 12 phaùp : 1- Vieân maõn nhieáp thoï ñaïi nguyeän
3 voâ laäu caên : 1- Caên chöa bieát seõ bieát; 2- Caên ñaõ voâ bieân xöù sôû, tuøy coù sôû nguyeän ñeàu khieán vieân
bieát; 3- Caên bieát ñuû, caên naøy laø caùc baäc voâ hoïc, A maõn - nghóa laø neáu Boà Taùt ñaõ tu ñuû saùu phaùp Ba
La Haùn, Ñoäc Giaùc, Thaäp Truï, hoaëc caùc Nhö Lai; 3 La Maät Ña, cöïc vieân maõn roài, hoaëc vì ñeå nghieâm
tam ma ñòa : 1- Coù taàm coù töù : nhö lìa duïc laø phaùp tònh caùc coõi nöôùc Phaät, hoaëc vì ñeå thaønh thuïc caùc
aùc baát thieän, coù tìm kieám, coù doø xeùt, lìa sanh loaïi höõu tình, tuøy taâm sôû nguyeän ñeàu ñöôïc vieân
möøng vui, vaøo sô tónh löï truï ñaày ñuû; 2- Khoâng taàm maõn; 2- Vieân maõn aâm trí tuøy theo caùc loaøi höõu
chæ töù : nhö ñònh trung gian giöõa sô tónh löï vaø ñeä tình; nghóa laø neáu Boà Taùt tu taäp töø voâ ngaïi giaûi
nhò tónh löï; 3- Khoâng taàm khoâng töù : nhö ñeä tam cho ñöôïc thuø thaéng, kheùo gioûi bieát tieáng noùi sai
tónh löï cho ñeán phi töôûng phi phi töôûng xöù; laø 10 khaùc caùc loaïi ...; 3- Neân vieân maõn trí voâ ngaïi bieän
tuøy nieäm (ñaõ chuù thích) laø Phaät 10 löïc : 1- Phi xöù thuyeát : nghóa laø neáu Boà Taùt tu taäp cho ñöôïc thuø
trí löïc; 2- Nghieäp dò thuïc trí löïc; 3- Chöôûng thaéng bieän voâ ngaïi giaûi, vì caùc höõu tình coù theå
chöôûng giôùi trí löïc; 4- Chöôûng chöôûng thaéng giaûi thuyeát ra voâ taän; 4- Neân vieân maõn vaøo thai ñaày
trí löïc; 5- Caên thaéng lieät trí löïc; 6- Bieán haønh ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt tuøy taát caû choã sanh,
haønh trí löïc; 7- Tónh löï giaûi thoaùt ñaúng trì ñaúng thaät hoaèng hoùa sanh, maø vì nhieâu ích caùc höõu
chí taïp nhieãm thanh tònh trí löïc; 8- Tuùc truï tuøy tình hieän vaøo thai taïng, ôû trong aáy ñaày ñuû caùc
nieäm trí löïc; 9- Töû sanh trí löïc; ñieàu thaéng söï ...; 5- Neân vieân maõn xuaát sanh
79 80
ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt vôùi khi xuaát thai, ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt caên laønh thuø thaéng,
thò hieän nhieàu ñieàu hieám coù, nhöõng vieäc thuø nguyeän löïc roäng lôùn, môùi caûm ñöôïc coäi Boà Ñeà
thaéng ñeå cho caùc höõu tình xem thaáy vui möøng, ñeïp nhö theá naøy : Laáy ngoïc pheä löu ly laøm thaân
ñöôïc ñaïi lôïi vui ...; 6- Neân vieân maõn gia toäc ñaày caây, chôn kim laøm coïng goác, nhaùnh laù hoa traùi
ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt hoaëc sanh nhaø Saùt Ñeá ñeàu duøng baûy thöù baùu thöôïng dieäu laøm thaønh,
Lôïi ñaïi toäc taùnh, hoaëc sanh nhaø Baø La Moân ñaïi coäi naøy cao roäng che khaép tam thieân ñaïi thieân
toäc taùnh, choã baåm thoï cha meï khoâng neân cheâ coõi Phaät, aùnh haøo quang soi röïc quanh khaép
hieàm ...; 7- Neân vieân maõn chuûng taùnh ñaày ñuû, möôøi phöông theá giôùi caùc ñöùc Phaät haèng haø sa
nghóa laø : Neáu Boà Taùt thöôøng döï chuûng taùnh caùc thaûy ...; 12- Neân vieân maõn taát caû coâng ñöùc thaønh
ñaïi Boà Taùt ñôøi quaù khöù, vôùi trong aáy thoï sanh ...; xong ñaày ñuû, nghóa laø: Neáu Boà Taùt ñaày ñuû tö
8- Neân vieân maõn quyeán thuoäc ñaày ñuû, nghóa laø : löông phöôùc hueä thuø thaéng, thaønh thuïc höõu tình,
Neáu Boà Taùt duøng thuaän voâ löôïng voâ soá Boà Taùt maø trang nghieâm coõi Phaät, ñaáy laø Boà Taùt neân vieân
laøm quyeán thuoäc, chaúng taïp naïp caùc loaïi ...; 9- maõn taát caû coâng ñöùc ñaày ñuû.
Neân vieân maõn sanh thaân ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu
108- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
Boà Taùt khi môùi sanh ra thaân töôùng ñaày ñuû, taát caû
63. Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Vì sao
töôùng toát phoùng ñaïi quang minh, soi khaép voâ phaûi bieát ñaõ vieân maõn ñeä thaäp phaùp Vaân Ñòa, Boà
bieân theá giôùi caùc ñöùc Phaät, cuõng khieán coõi kia 6 Taùt cuøng caùc ñöùc Nhö Lai neân noùi khoâng khaùc ?
ñieäu bieán ñoäng, höõu tình naøo gaëp ñöôïc, khoâng 109- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Neáu Boà Taùt ñaõ
moät chaúng nhôø ích ...; 10- Neân vieân maõn xuaát gia vieân maõn saùu Ba La Maät Ña, boán tónh löï, boán voâ
ñaày ñuû, nghóa laø : Neáu Boà Taùt ñang khi xuaát gia, löôïng taâm, hay 18 phaùp Phaät baát coïng nghóa laø :
voâ löôïng voâ soá trôøi, roàng v.v... phoø theo giuùp raäp, 1- Ta laø Nhö Lai öùng chaùnh ñaúng giaùc, töø ñeâm
ñi ñeán ñaïo traøng caïo boû raâu toùc, maëc ba aùo phaùp, ñaàu tieân chöùng ñöôïc A Naäu Ña La Tam Mieäu Tam
nhaän caàm bình baùt, daãn ñem voâ löôïng voâ soá höõu Boà Ñeà cho ñeán ñeâm roát sau, sôû laøm ñaõ xong, môùi
tình cho cöôõi xe Tam Thöøa maø thaúng ñeán vieân vaøo voâ dö y Ñaïi Nieát Baøn; 2- Vôùi thôøi gian
tòch ... ñaây laø Boà Taùt neân vieân maõn xuaát gia ñaày
ñuû; 11- Neân vieân maõn trang nghieâm coäi Boà Ñeà 82
81
giöõa thöôøng khoâng laàm loãi; khoâng tieán voäi xaúng; vaäy - cho ñeán taùnh phaùp giôùi, taùnh saéc, thoï,
3- Khoâng nieäm queân maát; 4- Khoâng taâm baát ñònh; töôûng, haønh, thöùc ... taùnh nhaõn xöù ...nhó, tyû, thieät,
5- Khoâng caùc thöù töôûng; 6- Khoâng boû baùt traïch; 7- thaân, yù xöù cuõng nhö vaäy ... vaø cho ñeán caùc phaùp
Chí muoán khoâng lui; 8- Tinh tieán khoâng lui; 9- cuõng ñeàu nhö vaäy - do duyeân côù naøy, neân Ñaïi
Nieäm khoâng lui; 10- Hueä khoâng lui; 11- Giaûi thoaùt Thöøa nhö vaäy, tuy ñeàu khoâng coù choã truï, maø truï
khoâng lui; 12- Giaûi thoaùt tri kieán khoâng lui; 13- nôi voâ sôû truï.
Taát caû thaân nghieäp trí laø daãn ñaàu, tuøy trí maø 111- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Bieän Ñaïi Thöøa”, thöù
chuyeån; 14- Taát caû ngöõ nghieäp, trí laø daãn ñaàu, tuøy 64. Thieän Hieän ! phaûi bieát ñòa giôùi voâ sôû höõu, baát
trí maø chuyeån; 15- Taát caû yù nghieäp, trí laø daãn ñaàu,
khaû ñaéc, neân keû cöôõi Ñaïi Thöøa cuõng baát khaû ñaéc,
tuøy trí maø chuyeån; 16- ÔÛ ñôøi quaù khöù, sôû khôûi trí
vì roát raùo tònh vaäy ... cho ñeán thuûy, hoûa, phong,
kieán, khoâng ñaém khoâng ngaïi; 17- ÔÛ ñôøi vò lai, sôû
khoâng, thöùc, giôùi cuõng nhö vaäy ... cho ñeán muoân
khôûi trí kieán, khoâng ñaém khoâng ngaïi; 18- ÔÛ ñôøi phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy ... nhaãn ñeán taùnh nghieâm
hieän taïi, sôû khôûi trí kieán, khoâng ñaém khoâng ngaïi -
tònh coõi Phaät trong noäi khoâng baát khaû ñaéc, taùnh
18 phaùp naøy khoâng phaùp naøo chaúng ñeàu ñem voâ
nghieâm tònh coõi Phaät trong voâ taùnh töï taùnh
sôû ñaéc maø laøm phöông tieän, ñaây laø töôùng Ñaïi
khoâng baát khaû ñaéc ... vì taùnh nghieâm tònh coõi
Thöøa Boà Taùt. Neáu laïi döùt haún taát caû taäp khí phieàn Phaät trong ñaây chaúng phaûi ñaõ khaû ñaéc, chaúng
naõo noái nhau, beøn truï Phaät ñòa, vaäy neân phaûi phaûi seõ khaû ñaéc, chaúng phaûi hieän khaû ñaéc, roát
bieát, Boà Taùt ñaõ vieân maõn ñeä thaäp Phaùp Vaân Ñòa, raùo tònh vaäy.
cuøng caùc ñöùc Nhö Lai neân noùi laø khoâng khaùc. 112- Thieän Hieän ! Nhö vaäy caùc Boà Taùt khi tu haønh
110- Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Ñaïi Thöøa nhö vaäy Baùt Nhaõ, tuy quaùn taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu, baát
ñeàu khoâng coù choã truï, vì choã truï cuûa caùc phaùp khaû ñaéc, roát raùo tònh vaäy, neân khoâng coù keû cöôõi
baát khaû ñaéc, nhöng ñaïi thöøa ñaây truï voâ sôû truï ... Ñaïi Thöøa maø ra maø ñeán, nhöng ñem voâ sôû ñaéc
nhö taùnh chôn nhö chaúng truï chaúng phaûi truï, vì laøm phöông tieän, cöôõi nôi Ñaïi Thöøa ra khoûi sanh
taùnh chôn nhö khoâng truï khoâng choã naøo chaúng töû ba coõi ñeán nhaát thieát trí trí, lôïi ích an vui taát
truï ... vì taùnh chôn nhö, chôn nhö taùnh khoâng caû höõu tình, toät ñôøi vò lai thöôøng khoâng döùt heát.
83 84
113- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù hôn taát caû, cho ñeán caùc phaùp chaúng phaûi thaät coù
65. Baáy giôø Thieän Hieän Toân giaû baïch Phaät : Noùi taùnh, neân Ñaïi Thöøa laø toân laø dieäu vaäy.
Ñaïi Thöøa, keû cöôõi Ñaïi Thöøa vöôït hôn taát caû theá
116- Phaàn naøy laø phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 67.
gian, trôøi, ngöôøi v.v... raát toân raát dieäu, ñaïi thöøa Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Vì ngaõ cho ñeán kieán
nhö vaäy cuøng hö khoâng ngang baèng, ví nhö hö
giaû voâ sôû höõu, neân phaûi bieát noäi khoâng cuõng voâ
khoâng khaép naêng truøm chöùa voâ soá voâ löôïng voâ
sôû höõu - Vì noäi khoâng voâ sôû höõu, neân phaûi bieát
bieân höõu tình, Ñaïi Thöøa cuõng vaäy, khaép naêng ngoaïi khoâng cuõng voâ sôû höõu ... cho ñeán 20 khoâng
truøm chöùa voâ soá höõu tình.
cuõng ñeàu voâ sôû höõu ... vaø taát caû phaùp ñeàu voâ sôû
114- Phaät baûo Thieän Hieän ! Ñuùng vaäy, Ñaïi Thöøa höõu cho ñeán hoaëc ngaõ hoaëc kieán giaû, Thanh Vaên,
Boà Taùt ñuû voâ bieân coâng ñöùc nhö vaäy thaûy, Ñaïi Duyeân Giaùc, chaùnh ñaúng chaùnh giaùc thöøa, hoaëc
thöøa nhö vaäy, phaûi bieát töùc laø boá thí, tònh giôùi, an hö khoâng, hoaëc ñaïi thöøa, hoaëc voâ soá, hoaëc voâ
nhaãn, tinh tieán, tónh löï, Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, laø löôïng, hoaëc voâ bieân, hoaëc taát caû phaùp, taát caû nhö
hai möôi khoâng, laø kieän haønh tam ma ñòa, voâ vaäy ñeàu voâ sôû höõu, baát khaû ñaéc vaäy - Do nghóa
löôïng traêm ngaøn tam ma ñòa, laø boán nieäm truï, nhö theá, neân noùi Ñaïi Thöøa naêng khaép truøm chöùa
boán chaùnh ñoaïn, boán thaàn tuùc, naêm caên, naêm löïc, voâ soá voâ löôïng voâ bieân höõu tình - töø Ngaõ cho ñeán
baûy ñaúng giaùc chi, taùm thaùnh ñaïo chi, laø 18 phaùp Kieán giaû : Höõu tình, maïng giaû, sanh giaû, döôõng
Phaät baát coïng v.v... Ñaïi Thöøa Boà Taùt laø toân laø giaû, só phu, Boå Ñaëc Giaø La, yù sanh, nho ñoàng, taùc
dieäu, vöôït hôn taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi, A Tu giaû, khieán taùc giaû, khôûi giaû, khieán khôûi giaû, thoï
La thaûy v.v... giaû, khieán thoï giaû, tri giaû ñeán kieán giaû ...
115- Phaàn naøy laø ñeán phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 117- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Caùc phaùp khoâng
66. Laïi vaày nöõa Thieän Hieän ! Neáu chôn nhö thaät ñeán khoâng ñi, cuõng laïi chaúng ñöùng - Töï töôùng
coù taùnh aáy, thôøi Ñaïi Thöøa ñaây chaúng phaûi toân, cuûa caùc phaùp khoâng ñeán khoâng ñi, cuõng laïi chaúng
chaúng phaûi dieäu, chaúng vöôït taát caû theá gian, trôøi, ñöùng vì sao vaäy ? Vì caùc phaùp vaø baûn taùnh laø :
ngöôøi v.v..., bôûi chôn nhö chaúng phaûi thaät coù taùnh Chôn nhö, töï taùnh, töï töôùng cuûa noù hoaëc ñoäng
vaäy, neân Ñaïi Thöøa ñaây laø toân laø dieäu, vöôït hoaëc truï baát khaû ñaéc vaäy.
85 86
118- Phaàn naøy laø phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 68. khoâng, Boá thí Ba La Maät Ña hieän taïi, Boá thí Ba
Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Khoâng giaûi thoaùt, voâ La Maät Ña hieän taïi khoâng - Cho ñeán : Tònh giôùi,
töôùng giaûi thoaùt vaø voâ nguyeän giaûi thoaùt moân (3 an nhaãn, tinh taán, thieàn ñònh vaø trí tueä cuõng ñeàu
giaûi thoaùt moân) ñeàu khoâng ñeán khoâng ñi, cuõng laïi nhö vaäy - Vì sao vaäy ? Vì taùnh cuûa khoâng cuõng
chaúng ñöùng - cho ñeán baûn taùnh, chôn nhö, töï khoâng, khoâng trong khoâng haõy chaúng khaù ñöôïc,
taùnh, töï töôùng ñeàu khoâng ñeán khoâng ñi, cuõng laïi huoáng chi trong khoâng coù saùu phaùp Baùt Nhaõ Ba
chaúng ñöùng, vì côù sao ? Vì ba giaûi thoaùt moân vaø La Maät töø vò lai hieän taïi quaù khöù khaù ñöôïc.
baûn taùnh, chôn nhö, töï taùnh, töï töôùng cuûa noù 121- Nhaãn ñeán caùc phaùp : Boán tónh löï (töù thieàn :
hoaëc ñoäng hoaëc truï baát khaû ñaéc vaäy - Cho ñeán taát sô thieàn, nhò thieàn, tam thieàn vaø töù thieàn); tam
caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. giaûi thoaùt moân; naêm nhaõn; Phaät 10 löïc; thaát ñaïi
119- Naøy Thieän Hieän ! Ñaïi Thöøa cuõng vaäy : Khoâng duyeân : töø voâ minh ñeán laõo töû; v.v...
ñeán, khoâng ñi, khoâng ñöùng khaù thaáy, ví nhö hö
122- Phaàn naøy ñeán phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù
khoâng - Vì hö khoâng, ngaèn meù tröôùc sau giöõa ñeàu 70. Naøy Thieän Hieän ! Dò sanh thôøi tröôùc chaúng
baát khaû ñaéc, vì ba ñôøi bình ñaúng ; quaù khöù, hieän
khaù ñöôïc, Dò sanh thôøi sau chaúng khaù ñöôïc, Dò
taïi, vò lai khoâng - Taùnh ba ñôøi bình ñaúng khoâng
sanh thôøi giöõa chaúng khaù ñöôïc, Dò sanh trong ba
neân taùnh ñaïi thöøa khoâng - Taùnh Boà Taùt Ma Ha ñôøi bình ñaúng cuõng chaúng khaù ñöôïc - Vì sao ? Vì
Taùt khoâng neân taùnh Ñaïi thöøa khoâng - Vì côù sao ? taùnh bình ñaúng trong bình ñaúng haõy chaúng khaù
Khoâng khoâng coù töôùng moät, hai, ba cho ñeán möôøi ñöôïc, huoáng chi trong bình ñaúng coù dò sanh quaù
rieâng khaùc, vaäy neân Ñaïi Thöøa ba ñôøi bình ñaúng - khöù vò lai hieän taïi khaù ñöôïc, vì ngaõ höõu tình cho
Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. ñeán tri giaû, kieán giaû chaúng khaù ñöôïc vaäy; cho ñeán
Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, Nhö Lai (Phaät)
120- Phaàn naøy laø phaåm “Khen Ñaïi Thöøa”, thöù 69.
cuõng ñeàu nhö vaäy. Vì taùnh bình ñaúng trong bình
Naøy Thieän Hieän ! Boá thí Ba La Maät Ña quaù khöù,
ñaúng haõy chaúng khaù ñöôïc, huoáng chi trong bình
Boá thí Ba La Maät Ña quaù khöù khoâng, Boá thí Ba La
ñaúng coù Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, Nhö Lai
Maät Ña vò lai, Boá thí Ba La Maät Ña vò lai
quaù khöù hieän taïi vò lai khaù ñöôïc, vì ngaõ
87
88
höõu tình cho ñeán tri giaû kieán giaû chaúng khaù ñöôïc
vaäy.
123- Naøy Thieän Hieän ! Caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt khi
tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, truï trong töôùng
ba ñôøi bình ñaúng naøy tinh taán sieâng naêng tu hoïc
Nhaát thieát trí trí, vì khoâng laáy chaáp neân mau
ñöôïc vieân maõn. Ñaáy teân laø Boà Taùt Ma Ha Taùt
töôùng Ñaïi Thöøa ba ñôøi bình ñaúng. Neáu Boà Taùt an
truï trong töôùng Ñaïi Thöøa nhö vaäy, vöôït hôn taát
caû theá gian, trôøi, ngöôøi, A Tu La thaûy, mau naêng
chöùng ñöôïc Nhaát thieát trí trí, lôïi vui höõu tình.
124- Baáy giôø Cuï thoï Thieän Hieän thöa Phaät raèng :
Baïch Theá Toân ! Hay thay, hay thay ! Ñöùc Nhö Lai
öùng chaùnh ñaúng giaùc kheùo noùi chính thuyeát Ñaïi
Thöøa Boà Taùt Ma Ha Taùt raát toân raát dieäu, caùc Boà
Taùt quaù khöù, vò lai, hieän taïi ... vôùi trong ñaáy maø
hoïc ñaõ ñöôïc Nhaát thieát trí trí, vaäy neân Ñaïi Thöøa
raát toân raát dieäu, choã nöông chôn thaät hôn heát cuûa
Nhaát thieát trí trí.
125- Phaät baûo : Thieän Hieän ! nhö vaäy, nhö vaäy,
nhö lôøi ngöôi vöøa noùi, caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt quaù
khöù, vò lai, hieän taïi ñeàu nöông Ñaïi Thöøa tinh
sieâng tu hoïc, mau chöùng ñöôïc voâ thöôïng chaùnh
ñaúng Boà Ñeà, vaäy neân Ñaïi Thöøa raát toân raát dieäu.
89

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP II
Muïc Luïc
- KHUYEÁN HOÏC : 1 phaåm, thöù 40
Tyø Kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH
- VOÂ TRUÏ : 2 phaåm, töø 41 ñeán 42 Cuøng moät taùc giaû :
- BAÙT NHAÕ HAØNH TÖÔÙNG : 4 phaåm, töø 43 ñeán 46 Ñaõ xuaát baûn :
- THÍ DUÏ : 4 phaåm, töø 47 ñeán 50 Kinh Hoa Nghieâm, qua thi ca.
- BOÀ TAÙT : 2 phaåm, töø 51 ñeán 52 Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, qua thi ca.
- MA HA TAÙT : 3 phaåm, töø 53 ñeán 55 Nhöõng Haïnh Nguyeän Phaät vaø Boà Taùt,
qua thi ca.
- AÙO GIAÙP ÑAÏI THÖØA : 3 phaåm, töø 56 ñeán 58
- BIEÄN ÑAÏI THÖØA : 6 phaåm, töø 59 ñeán 64 Seõ xuaát baûn :
- KHEN ÑAÏI THÖØA : 6 phaåm, töø 65 ñeán 70 Chö Kinh, qua thi ca.
Lôøi giôùi thieäu Lôøi giôùi thieäu
Thaày Giaùc Haïnh, Toå Ñình Minh Tònh kính, Phaät lòch : 2550 - 2006 Bính Tuaát
Ñoïc 2 baûn thi hoùa Kinh Phaùp Hoa, Kinh Toå Ñình Minh Tònh - TP Quy Nhôn
Hoa Nghieâm, giôø thaày saép hoaøn thaønh thi Thaày Giaùc Haïnh !
hoùa boä Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña (600 Ñöùc Phaät ñaõ daïy : Coù 3 ñieàu giaù trò vaø khoù
nhaát :
quyeån). Toâi phaûi duøng töø voâ
voâ cuøng taùn thaùn. Vì
* Sanh ñöôïc thaân ngöôøi troïn veïn laø khoù.
Ñaïi Laõo H.T Thích Trí Nghieâm ñaõ Vieät dòch töø
* Gaëp ñöôïc Phaät phaùp laø khoù.
Hoa Vaên (Phaät Giaùo Vieät Nam ñaõ goïi laø coâng
taùc vó ñaïi), giôø thì thaày thi hoùa. Quaû laø toâi * Gaëp ñöôïc chuùng Taêng laø khoù.
raát khaâm phuïc chí nguyeän kieân cöôøng cuûa Thaày laø moät trong nhöõng ngöôøi sinh ra ñöôïc
thaày moät vieäc laøm (khoâng tieàn). may maén ñaày ñuû 3 yeáu toá treân. Vôùi söï phaùt nguyeän
cuûa thaày, thi hoùa : - Boä Kinh Phaùp Hoa - Boä Kinh
A DI ÑAØ PHAÄT Hoa Nghieâm - Boä Ñaïi Baùt Nhaõ.
Toâi nghó : Vieäc laøm naøy voâ cuøng phöôùc ñöùc,
Thieân Hoøa, ngaøy raèm thaùng naêm, Bính Tuaát ñaùng traân troïng vaø phaùt huy.
Nguyeän caàu Chö Phaät gia hoä cho thaày, ñaõ,
Kính thö
ñang vaø tieáp tuïc hoaøn thaønh ñöôïc baûn nguyeän cao
Sa moân : Ñoãng Quaùn quyù aáy.
Muøa An Cö
Thích Trí Giaùc
Thay Lôøi Noùi Ñaàu

Con nay nguyeän dieãn qua thi keä,
Nhaèm phöông tieän cho deã thoï trì,
Ngöôõng mong Tam Baûo chöùng tri,
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña,
Chö Thieän tri thöùc töø bi chæ baøy ...
Saùu traêm quyeån troïn saâu xa öùc nghìn.
Khoaûng giöõa naêm moät chín naêm taùm,
(1958)
Muøa An cö Kieát haï
Höông Caûng truyeàn ñeán : Nam Vieät Nam, PL : 2550 - DL : 2006
Pho Kinh quyù ñöôïc maïn ñaøm, Tyø kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH
Taêng Ni Phaät töû hoïc tham vaán nhieàu.

Naêm baûy hai (1972) ñieàu ít ai nghó,
Nuùi Traïi Thuûy tænh lî Khaùnh Hoøa,
Ñaïi laõo Hoøa thöôïng dòch ra,
Vieät ngöõ Baùt Nhaõ saùng loøa nghóa aâm.
Hai boán taäp, treân naêm trieäu chöõ,
Baûy muøa xuaân tónh löï naøo nguoâi,
Moät chín baûy chín Kyû Muøi (1979)
Kinh ñöôïc hoaøn maõn möøng vui khaép mieàn.
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Tònh thieân nhaõn ñem maø quan saùt7,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Haèng haø sa vaøo caùc vi traàn,
Phaåm Duyeân Khôûi, thöù Nhöùt 1
Möôøi phöông chö Phaät hieän thaân,
Ba hai, taùm chuïc töôùng vaàng haøo quang8..
1 Loã chaân loâng muoân ngaøn soi saùng9,
Moät thuôû noï Theá Toân an truï, Tam Ñaïi Thieân giôùi raïng möôøi phöông,
Vöông Xaù thaønh, nuùi chuû Thöùu Phong, Ai maø gaëp ñöôïc toû töôøng,
Tyø kheo Taêng saün moät loøng, Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc chieâu chöông Boà ñeà.
2
Nghìn hai naêm chuïc ngöôøi, xong buoäc raøng . Ñöùc Theá Toân baáy giôø hoan hyû,
3
Coù Ni giôùi haøng naêm traêm vò , Nôi dieän moân löôõi quyù roäng daøi,
Ñaïi Thaéng Sinh daïy chæ vieäc laøm, Voâ löôïng aùnh saùng thoâng khai,
Vaø voâ löôïng chuùng nöõ, nam, Cuøng hoa sen baùu keát ñaøi Ba La10.
Thaáy ñöôïc boán Ñeá bao haøm gaàn xa ... Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña11,
Laïi coù Boà Taùt Ma Ha Taùt, Chuùng sanh nghe ñöôïc vaøo nhaø Y Vöông.
Taát caû ñeàu ngoä ñaït La Ni, Baây giôø Phaät thuyeát Kim Cöông,
4
Khoâng, Voâ töôùng, Taùc tö nghì , Ñaïi Kinh Baùt Nhaõ möôøi phöông ñeà hueà.
5
Ñeàu laø Tröôûng Töû duy trì Phaùp Vöông ... Veà phöông Ñoâng, theá giôùi Ña Baûo12,
Luùc baáy giôø, thöôïng toøa Sö Töû6, Phaät Baûo Taùnh chæ giaùo khoâng ngöøng,
Ñöùc Theá Toân töï traûi Sö Ñaøn, Phoå Quang Boà Taùt ngôïi xöng,
Kieát giaø chaùnh nguyeän truï an, Kính lôøi thaêm hoûi chuùc möøng muoân nôi.
Ñaúng trì Vöông ñònh muoân ngaøn vaøo ra. Veà phöông Taây, theá giôùi Kham Nhaãn13,
1 2
Phaät Thích Ca höôùng daãn tu haønh, Phaät Nhaät Luaân, daïy ñuû pheùp ñieàu,
Chö Phaät Boà Taùt tònh thanh, Quang Minh Boà Taùt sôùm chieàu,
Kính lôøi thaêm hoûi an laønh quy y. Kính lôøi thaêm hoûi raát nhieàu choán nôi.
14
Phöông Nam giôùi Ly Öu Nhöùt Thieát , Phöông Taây Baéc giôùi Chôn Töï Taïi19,
Phaät Voâ Öu Ñöùc thuyeát Kinh Vaøng, Nhaát Baûo Caùi Thaéng, maõi giaûi khuyeân,
Ly Öu Boà Taùt haân hoan, Boà Taùt Baûo Thaéng tinh chuyeân,
Kính lôøi thaêm hoûi chöùa chan ñaïo ñôøi. Kính lôøi thaêm hoûi suoát xuyeân haøi hoøa.
2 Veà Haï phöông, Lieân Hoa theá giôùi20,
Veà phöông Baéc coõi nôi Toái Thaéng15, Phaät Lieân Hoa Ñöùc, gôïi tu haønh,
Phaät Thaéng Ñeá caên daën muoân ñöôøng Lieân Hoa Thaéng, nguyeän tònh thanh,
Boà Taùt Thaéng Thoï töïa nöông, Kính lôøi thaêm hoûi an laønh muoân nôi.
Kính lôøi thaêm hoûi taän töôøng bình an. Veà Thöôïng phöông theá giôùi hoan hyû21,
Ñoâng Baéc, Ñònh Trang Nghieâm laõnh vöïc16, Phaät Hyû Ñöùc daïy chæ roõ raøng,
Phaät Ñònh Töôïng Thaéng Ñöùc baûo ban, Boà Taùt Hyû Thoï ñöôïc ban,
Ly Traàn Duõng Maõnh tröôûng ñoaøn, Kính lôøi thaêm hoûi ñaïo traøng Maät Ña.
Kính lôøi thaêm hoûi laønh an voâ bôø.
Phöông Ñoâng Nam theá giôùi Dieäu Giaùc17,
Lieân Hoa Thaéng Ñöùc, phaùt bi töø,
Lieân Hoa Thuû, laõnh moïi ngöôøi,

Kính lôøi thaêm hoûi an cö phuïng trì.
Phöông Taây Nam, giôùi Ly Traàn Tuï18,
4
3
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Laáy Voâ Caàn - vieân maõn Tinh Taán30,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Laáy Voâ Tö - Tónh Maät thaåm saâu31,
Phaåm Hoïc Quaùn, thöù Ba22 Phöông tieän Voâ Tröôùc ñöùng ñaàu32,
Troøn ñaày Baùt Nhaõ nhieäm maàu Ba La.
3 Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû33,
Baáy giôø Ñöùc Theá Toân toùm löôïc23, Voâ Sôû Ñaéc, gìn giöõ tieän phöông,
Caùc theá giôùi ñeàu tröôùc muoân phaàn, Ba baûy Trôï Ñaïo toû töôøng,
Töø : Thieân, Ma, Phaïm, Long Thaàn, Ba moân Giaûi Thoaùt, muoân ñöôøng môû khai.
Cho ñeán Boà Taùt thöôïng nhaân khoâng ngoaøi, 4
24
Phaät daïy baûo Ngaøi Xaù Lôïi Töû , Baáy giôø Phaät baûo Ngaøi Xaù Lôïi34,
Neáu Boà Taùt muoán töï giöõ gìn25, Neáu Boà Taùt ñaõ khôûi taâm laønh,
Phaùp bình ñaúng giaùc töôùng hình, Kim Cöông Baùt Nhaõ tu haønh,
Neân hoïc Baùt Nhaõ muoân nghìn saâu xa. Chö Thieân kính leã xoay quanh hoä trì.
Xaù Lôïi Töû nghe qua Phaät noùi, Laïi Boà Taùt khi haønh Baùt Nhaõ35,
Raát vui möøng thöa hoûi vì sao ? Theâm nhieâu ích saùu ngaû Maät Ña,
26
Phaät raèng : Voâ Truï laøm raøo , Nhö duøng Nguõ Duïc laøm nhaø36,
Naêng Truï, Sôû Truï deã naøo suoát xuyeân. Phöông tieän hoùa ñoä dìu qua bieån traàn.
27
Laáy Voâ Xaû phöông tieän cao quyù , Xaù Lôïi Töû baïch Phaät daïy chæ,
Ñeå vieân maõn Boá Thí Maät Ña, Sao Boà Taùt haønh trí Ba La ?
28
Voâ Hoä - Tònh Giôùi haèng haø , Phaät raèng : Lôïi Töû neâu ra,
19
Voâ Thuû - An Nhaãn laïi qua nheï nhaøng . Ñieàu maø hoäi chuùng nöõ vaø nam ñaây !
5 6
Khi Boà Taùt döïng xaây Baùt Nhaõ, Baïch Phaät raèng : Gìn giöõ ban trao,
37
Quaùn nhö thaät taát caû coù, khoâng , Boà Taùt töông öùng phaùp naøo,
Danh, Taùnh, Saéc, Thoï, Töôûng loøng, Cuøng vôùi Baùt Nhaõ daït daøo thaúm saâu42.
Cuõng ñeàu chaúng coù môùi xong yù lôøi. Phaät daïy baûo caàn caàu Baùt Nhaõ,
Vì sao vaäy, Lôïi Töû phaûi bieát, Ñeå töông öng taát caû Saéc, Khoâng,
38
Töï taùnh naøy voâ dieät voâ sanh , Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc giaùp voøng ...
Chæ vì giaû laäp khaùch danh, Töông öng Baùt Nhaõ ngoaøi trong roõ raønh.
Tuøy theo ngoân thuyeát maø thaønh coù, khoâng. Xaù Lôïi Töû ! tu haønh Baùt Nhaõ43,
Ñòa, Thuûy, Hoûa, Phong, Khoâng, Thöùc, Giôùi39, Phaùp töông öng laø xaû khoâng döøng,
Voâ löôïng moân danh khôûi hieän ra, Töông öng hoaëc chaúng töông öng,
40
Nhö ngaõ danh khaù ñöôïc maø , Lôïi Töû phaûi thaáy tin vöng taän töôøng.
Cho neân Boà Taùt saâu xa thöïc haønh. Vì sao theá ? Töôùng khoâng caùc phaùp,
Chaúng sanh, dieät, nhieãm taïp, tònh chi,
Chaúng taêng, chaúng giaûm haøo ly,
Quaù khöù, Hieän taïi, Vò lai phi maø.
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Trong troáng khoâng, Khoâng laø Saéc, Thoï44,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Töôûng, Haønh, Thöùc do ñoù cuõng khoâng,
Phaåm Töông Öng, thöù Naêm Cho ñeán thaát ñaïi, muoân gioøng ...
Töông öng Baùt Nhaõ saùng loøng Maät Ña.
5 6
Luùc baáy giôø Ngaøi Xaù Lôïi Töû41, Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû45,
7 8
Haønh Baùt Nhaõ saéc töï saùng böøng, Tröôùc, chaúng phaûi coù ..., sen hoàng nôû hoa.
Töông öng hoaëc chaúng töông öng, Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû,
Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc ... cuõng chöøng aáy thoâi. Khi tu haønh gìn giöõ Ba La,
Xaù Lôïi Töû, hoäi nhaân duyeân vaäy46, Chaúng taùc yù nghó haønh ra51,
Neân phaûi bieát ñaâu ñaáy roõ raøng, Chaúng haønh, cuõng chaúng haønh maø suoát xuyeân.
Boà Taùt tu haïnh nghieâm trang, Hoaëc chaúng phaûi haønh ... truyeàn coù ñöôïc,
Cuøng vôùi Baùt Nhaõ muoân ngaøn töông öng. Chaúng phaûi chaúng haønh ... vöôït ñeâm ngaøy,
47
Caùc Boà Taùt khoâng ngöøng hieän khôûi , Lôïi Töû thaáy roõ treân ñaây,
Chaúng quaùn öng cuøng vôùi töông öng, Töông Öng Baùt Nhaõ troøn ñaày möôøi phöông.
Vì ñeàu khoâng coù giaû xöng, 8
Tu haønh Baùt Nhaõ khoâng ngöøng nghæ ñaâu ? Ñaïi Baùt Nhaõ, Töông Öng phaåm taùm52,
Laïi vaày nöõa, caàn caàu giaùo lyù, Xaù Lôïi Töû ! töôøng laõm tu haønh,
Vôùi : Nhaõn, Nhó, Tyû, Thieät, YÙ, Thaân , 48
Ñöøng vì boá thí ... laäp thaønh53,
Chaúng tröôùc, chaúng coù haøo phaân, Cuøng caùc moân khaùc tònh thanh moät loøng.
Cuøng vôùi Baùt Nhaõ muoân phaàn saâu xa. Vì chaúng vöôït qua voøng Thaùnh quaû54...
7 Neân môùi thaønh Baùt Nhaõ chôû che,
Chaúng taùc yù nghó thaáy nghe55...
Töông Öng phaåm baûy, bao la nhieäm maàu, Cuùng döôøng cung kính nhaèm khoe vieäc laøm.
Chö Boà Taùt muoán caàu Baùt Nhaõ, Laïi vaày nöõa : Höõu phaùp cuøng phaùp56,
Chaúng tröôùc nhaõn xuùc ñaõ coù khoâng50, Chaúng töông öng dung naïp töông öng,
Muoân phaùp cuõng vaäy ngoaøi trong ... Bình ñaúng hoaëc chaúng ... khoâng chöøng,
9 10
Boà Taùt chaúng thaáy “Naêng” xöng Sôû maø ... Coù Boà Taùt thöù töï tu haønh ...
Vaøo ra thuaän nghòch troïn laønh,
Nhöng khoâng nhieãm tröôùc tònh thanh voâ bôø.
Duyeân côù naøy noùi veà Boà Taùt61,
Nguyeän tu haønh saùu phaùp Maät Ña,
KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA Laàn hoài ñaëng quaû Phaät Ñaø,
Phaåm Chuyeån Sanh, thöù Chín. Khoâng gì ngaên ñöôïc keát hoa Boà Ñeà.
Laïi noùi veà : Nhöùt Thieát Thaéng Trí62,
9 Ñeå thaønh töïu : Thaéng Trí voâ bieân63,

Laø chaúng khôûi töôûng khaép mieàn ...
Luùc baáy giôø ngaøi Xaù Lôïi Töû, Chaúng khôûi töôûng Phaät hay Hieàn Thaùnh Taêng.
Baïch Phaät raèng : truï giöõ moân naày57, Xaù Lôïi Töû ! thöôøng haèng Thaéng Trí,
Choã naøo moät ñeán trong ñaây58, Maø baát ñaéc boá thí Maät Ña64,
Choã ñaây moät seõ sanh xaây choã naøo59 ? Voâ löôïng muoân phaùp haèng haø ...
Phaät daïy baûo : An Truï Baùt Nhaõ, Cuõng ñeàu baát ñaéc môùi laø baát sanh.
Coõi Phaät phöông khaùc ñaõ ñeán ñaây ... Nhôø Thaéng Trí töïu thaønh vieân maõn65,
Boà Taùt naøy choùng troøn ñaày, Taát caû Phaät Phaùp quaùn suoát xuyeân,
Töông Öng Baùt Nhaõ ñeâm ngaøy thoâng khai. Nhöng vôùi caùc phaùp chaúng duyeân,
10 Vì taát caû phaùp ñöa chuyeàn laïi qua.
Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû60, Phaät daïy baûo : Xaù Lôïi phaûi bieát66,
Coù Boà Taùt maøi mieät tu haønh,
11 12
Luïc Ba La Maät tònh thanh, Nhöùt Thieát Töôùng Trí caän keà hieän ra.
Ñeå ñöôïc nguõ nhaõn thaáy raønh toû phaân. Neân vöôït khoûi taát caû caûnh giôùi,
Nhuïc, Thieân, Hueä, Phaùp, Phaät nhaõn ñuû Cuûa Thanh Vaên Ñoäc Giaùc Thaùnh Hieàn,
67
Tònh Nhuïc Nhaõn saùng phuû do tuaàn ... Nghe, Thaáy, Giaùc, Bieát khaép mieàn,
Tam Thieân theá giôùi nhaân quaàn, Töï töôùng caùc phaùp suoát xuyeân trong ngoaøi.
AÁy laø Boà Taùt moâng huaân Kinh naày. Boà Taùt muoán saùng soi thanh tònh72,
Tònh Thieân Nhaõn naêng thaáy taát caû68, Naêm thöù maét hoäi lónh saâu xa,
Töù Ñaïi Vöông trôøi ñaõ bieát roài, Sieâng naêng tu taäp Maät Ña,
Ñaëng Saéc Cöùu Caùnh phaåm ngoâi, Saùu moùn thieän phaùp haøi hoøa chöùa chan.
Thaät bieát, naêng thaáy muoân loaøi sanh linh ... Vì thaäm thaâm Baùt Nhaõ laø meï73,
Xaù Lôïi Töû ! veà Tònh Hueä Nhaõn69, Döôõng nuoâi töø thuôû beù lôùn leân,
Chaúng thaáy coù phaùp khoaûng Höõu, Voâ ... Nhôø ñaây Thieän phaùp vöõng beàn,
Nghe, Thaáy, Giaùc, Bieát chaúng phoâ, Voâ thöôïng chaùnh giaùc döïng neân Phaät Ñaø.
Hoaëc taùnh hoaëc khaùc, ñieåm toâ khöû tröø, 11
70
Tònh Phaùp Nhaõn naêng nhö thaät bieát , Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû74,
Söï sai khaùc sanh dieät phaùp maø Coù Boà Taùt tuaàn töï moät loøng,
Tuøy tín, tuøy phaùp haønh ra, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ vun troàng,
Ñeàu khoâng heát thaûy aáy laø minh quang. Naêng daãn phaùt saùu thaàn thoâng saùng böøng.
Theá naøo Boà Taùt Tònh Phaät Nhaõn , 71
Thaàn Caûnh Trí chöùng thoâng - Baùt Nhaõ75,
Khoâng giaùn ñoaïn taâm saùng Boà Ñeà, Thieân Nhó Trí - taát caû nghe roài,
Kim Cöông ñaïi ñònh voâ bôø, Tha Taâm Trí - cuûa muoân loaøi,
13 14
Tuùc Truï Tuøy Nieäm - vieäc ñôøi tröôùc ñaây. Ñöôïc phaùp töï taùnh laïi, qua,
Thieân Nhaõn Trí - thaáy ñuû ñaày, Nhöùt Thieát Trí Trí saùng loøa hieän leân.
Laäu Taän Trí chöùng - döïng xaây baûo toøa. (6) Laäu Taän Trí - heát maø chaúng heát81,
(1) Thaàn Caûnh Trí : laø ñaïi thaàn bieán76, Döïa Kim Cöông noái keát ñònh thieàn,
Laøm chaán ñoäng rung chuyeån möôøi phöông, Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, thuyeân,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, löôøng, Nhöùt Thieát Trí Trí maõn vieân an laønh.
Nhöùt Thieát Trí Trí toû töôøng hieän ra. Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ82,
(2) Thieân Nhó Trí - laø nghe nhö thaät77, Boà Taùt nhôø taát caû Maät Ña,
Caùc thöù tieáng taát caû muoân loaøi, Ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí maø,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, sai, Nghóa laø : Trí, Töôùng hieän ra saùng loøng.
Nhöùt Thieát Trí Trí Nhö Lai thöôøng haèng. Truï Boá Thí : ... vì khoâng roát raùo83,
(3) Tha Taâm Trí - naêng nhö thaät bieát78, Chaúng khôûi taâm : ôn taïo, tham chi,
Phaùp taâm sôû thaáu trieät roõ raøng, Tònh Giôùi : ... chaúng khôûi phaïm, trì,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, tan, An Nhaãn : chaúng khôûi töø bi, giaän hôøn.
Nhöùt Thieát Trí Trí minh quang tö nghì. Truï Tinh Tieán : chaúng hôn, löôøi bieáng,
79
(4) Boán : Tuùc Truï Tuøy Nieäm Trí Chöùng , Truï Tónh Löï : yeân oån, loaïn taâm,
Vieäc ñôøi tröôùc taïo döïng höõu tình, Trôû laïi truï Baùt Nhaõ aâm,
Ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng, hình, Chaúng khôûi : trí hueä, meâ laàm ngu si.
Nhöùt Thieát Trí Trí quang minh töïu thaønh. Nhö vaäy ñoù, khi haønh Baùt Nhaõ84,
(5) Thieân Nhaõn Trí - Tònh thanh vöôït haún80, Truï saùu moùn Töôùng vaø Trí nghieâm,
Thaáy Saéc, Töôïng thaät haèng haø sa, Do vì roát raùo khoâng theâm,
15 16
Chæ giaû thi thieát, tröôùc hieàm laøm chi. 12

Vì sao theá ? vì ñöôïc taát caû85, Thöù möôøi hai phaåm “Khen Thaéng Ñöùc”90,
Phaùp roát raùo chaúng khaù hieän sanh, Xaù Lôïi Töû, Ñaïi ñöùc Kieàn Lieân,
Cuøng trong baûn taùnh khoâng, haønh, AÅm Quang, Thieän Hieän, Thaùnh, Hieàn ...
Voâ löôïng coâng ñöùc deã thaønh Nhö Lai. Cuøng voâ löôïng chuùng hieän tieàn thöa to.
86
Laïi vaày nöõa, Ngaøi Xaù Lôïi Töû ! Baïch Theá Toân ! coù bao Baùt Nhaõ,
Khi tu haønh gìn giöõ Maät Ña, Ñeå ñöôïc vaøo taát caû thoï trì,
Khôûi taâm bình ñaúng dung hoøa, Naøo laø : Ñaïi, Quaûng, Dieäu Vi,
Muoân loaøi, caùc phaùp laïi qua aân caàn, Voâ Thöôïng, Cao, Cöïc, Tö nghì nghieâm trang.
87
Chính Ñöùc Phaät nhöõng laàn thuyeát giaûng , Phaät baûo : nhôø caùc baäc Boà Taùt91,
Veà coâng ñöùc voâ haïn Kinh naày, Neân theá gian ñöôïc giaùc ngoä mau,
Voâ löôïng ñaïi chuùng ñuû ñaày, Cuøng nhieàu cuûa quyù caàn caàu ...
Cuùng döôøng, roài phaùt taâm xaây Boà Ñeà. Ñeàu do Boà Taùt nhieäm maàu sanh ra ...
88
Ñöùc Theá Toân, baáy giôø cöôøi mæm , Vì sao theá ? Chính laø Baùt Nhaõ92,
Nôi dieän moân ñoû, tím, muoân maøu, Saùu phaùp laønh Ba La Maät Ña,
A Nan Ñaø leã caàn caàu, Boà Taùt troïn haún saâu xa,
Baïch Phaät duyeân côù vì ñaâu Phaät cöôøi. Cho neân muoân loaïi haøi hoøa thaêng hoa.
89
Phaät baûo sau saùu möôi moát kieáp , 13
Caùc oâng seõ tröïc tieáp Phaät ngai, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña93,
Hieäu Ñaïi Traøng Töôùng Nhö Lai, Phaåm “Hieän Töôùng Löôõi” möôøi ba phaùp boàn.
Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc ngoài ñaøi hoa sen. Baáy giôø Theá Toân “Hieän Töôùng Löôõi”,
17 18
Roäng vaø daøi tôùi coõi Tam Thieân, NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT
Voâ löôïng maøu saéc suoát xuyeân, KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA
Möôøi phöông theá giôùi khaép mieàn thaáy chung. Phaåm Daïy Baûo Daïy Trao, thöù Möôøi Boán.
94
Phöông Ñoâng, Taây, Nam cuøng phöông Baéc ,
Phöông Thöôïng, Haï, Taây Baéc, Taây Nam, 14
Cuøng phöông Ñoâng Baéc, Ñoâng Nam, Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän,
95
Ñeán nôi theá giôùi Phaät Kham Nhaãn maø . OÂng neân duøng taøi bieän Phaät Ñaø,
Phaät hieäu Maâu Ni Thích Ca, Vì chuùng Boà Taùt noùi ra,
Vì chuùng Boà Taùt hieän ra söùc thaàn. Töông Öng Baùt Nhaõ Maät Ña saâu daøy.
96
Theá Toân bieát ñaõ gaàn ñeán luùc , Ñeå daïy baûo daïy trao Boà Taùt98,
Ñoái caùc phaùp thuaàn thuïc voâ sanh, Ma Ha Taùt sôùm giaùc ngoä nhanh,
Roài cöôøi chuùm chím an laønh, Tu hoïc cöùu caùnh phaûi thaønh,
Dieän moân laïi phoùng quang quanh saéc maøu. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ roõ raønh vieân dung.
A Nan voäi daäp ñaàu cuùi laïy, Vöøa luùc ñoù ñaïi chuùng khôûi nghó99,
Duyeân côù gì Phaät daïy baûo cho, Toân Giaû Thieän Hieän chæ mieät maøi,
97
Phaät raèng ñaïi chuùng chôù lo , Duøng söùc Töï Hueä bieän taøi,
Voâ sanh phaùp nhaãn ñaõ doø ñöôøng ñi. Hay phaûi nhôø söùc Phaät khai Ñaïi thöøa ?
Ñôøi ñöông lai, tu trì Boà Taùt, Thieän Hieän bieát chöa baøy noùi ñöôïc100,
Kieáp Hoa Tích seõ giaùc ngoä ngai, Baûo Xaù Lôïi sau, tröôùc, gaàn, xa,
Hieäu Giaùc Phaàn Hoa Nhö Lai, Phaøm laøm ñeä töû Phaät Ñaø,
Möôøi hieäu ñaày ñuû hoaèng khai Ñaïi Thöøa. Hieåu Kinh thuyeát phaùp nhôø qua söùc thaàn.
19 20
101
Vì sao theá ? Chö Phaät noùi phaùp , Duy coù töôûng thi thieát noùi lôøi,
Roài daïy baûo dung naïp tu haønh, Chaúng : trong, ngoaøi, giöõa hai nôi,
Naêng chöùng thöïc taùnh phaùp sanh, Vì baát khaû ñaéc ngaõ dôøi laïi qua.
Nhö ñeøn soi saùng truyeàn nhanh muoân loaøi. Hoaëc Boà Taùt hoaëc laø Baùt Nhaõ107,
Xaù Lôïi Töû ! toâi nay nhôø Phaät102, Hai teân naøy ñeàu giaû phaùp sanh,
Vì Boà Taùt dieãn thuyeát Maät Ña, Ba moùn chæ coù giaû danh,
Daïy trao daïy baûo haèng haø, Chaúng trong, ngoaøi, giöõa vì haønh Ba La.
Khieán cho cöùu caùnh hoïc vaø tu chuyeân. Noùi toùm laïi ñaõ laø phaùp khôûi108,
Luùc baáy giôø, Thieän Hieän baïch Phaät103, OÂng neân bieát taïi bôûi mình phaân,
Theá Toân ñaõ saéc maät bieän taøi, Boà Taùt roát raùo giaû chaân,
Vì chuùng Boà Taùt trieån khai, Tu haønh Baùt Nhaõ trong ngaàn suoát xuyeân.
Töông öng Baùt Nhaõ mieät maøi : Baûo, Trao. Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän phaûi saùng109,
Baïch Theá Toân, phaùp naøo Boà Taùt104? Khi tu haønh chaúng quaùn phaùp thöôøng,
Laïi phaùp naøo goïi Baùt Nhaõ ñaây ? Hoaëc quaùn caùc phaùp voâ thöôøng,
Sao con chaúng thaáy hai nôi, Vì taát caû phaùp töïa nöông hieän baøy.
Laáy gì dieãn ñaït tieáng lôøi suoát xuyeân. 15
105
Phaät daïy baûo : Thieän Hieän Toân Giaû , Phaåm möôøi laêm : Daïy trao daïy baûo110,
Boà Taùt vaø Baùt Nhaõ Maät Ña, Caùc Boà Taùt haønh ñaïo Maät Ña,
Hai teân chæ coù teân maø, Chaúng neân quaùn phaùp sanh ra,
Chaúng sanh dieät bôûi chæ laø giaû danh. Voâ thöôøng cho ñeán thöôøng laø khoâng xong.
106
Ví nhö Ngaõ chaúng sanh chaúng dieät . Chaúng neân quaùn trong, ngoaøi, ôû giöõa,
21 22
Baát khaû ñaéc, ñaéc töïa laøm chi, Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña,
Cho ñeán muoân phaùp traàn vi, Danh - Phaùp thaät giaùc, saâu xa,
Vì taát caû phaùp hieäp, ly, aån, baøy ... Chaúng tröôùc caùc phaùp vì laø höõu voâ ...
16 Ñöôïc nhö vaäy, chöùng Voâ Thöôïng Giaùc115,
Phaåm möôøi saùu : “Daïy trao daïy baûo”111, Môùi khaép ñoái caùc Ñaø La Ni,
Caùc Boà Taùt haønh ñaïo Maät Ña, Tam Ma Ñòa töï taïi trì,
Chaúng neân quaùn phaùp sanh ra, Thaät Giaùc Danh - Phaùp tö nghì ñaày vôi ...
Voâ thöôøng cho ñeán thöôøng laø khoâng xong. Laïi noùi veà nôi yù Boà Taùt116,
Chaúng neân quaùn trong, ngoaøi, ôû giöõa, Saéc ... töùc laø Boà Taùt phaûi chaêng ?
Baát khaû ñaéc, ñaéc töïa laøm chi, Hay laø khaùc Saéc ... môùi baèng ?
Cho ñeán muoân phaùp traàn vi, Baïch Phaät khoâng phaûi - thaät raèng Ma Ha.
Vì taát caû phaùp hieäp, ly, noái chuyeàn ... 17
112
Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân Giaû , Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña117,
Khi tu haønh Baùt Nhaõ Maät Ña, Phaåm thöù möôøi baûy Phaät Ñaø baûo trao,
An truï caùc phaùp saâu xa, Naøy Thieän Hieän ! hieåu sao nôi YÙ,
Chaúng khôûi phaân bieät phaùp maø lo tu ... Töùc Voâ minh ... chæ Boà Taùt chaêng,
113
Vì nhöõng khi coâng phu nhö vaäy , Hay khaùc “Thaäp nhò” môùi baèng,
Chaúng thaáy danh, töôùng ñaáy laøm gì, Baïch Phaät khoâng phaûi - thaät raèng Ma Ha.
Moät loøng Nhöùt Thieát Trí, bi, Phaät muoán bieát Toân Giaû Thieän Hieän118,
Kheùo ñaït thaät töôùng phaùp, vì suoát xuyeân. Quaùn nghóa naøo taøi bieän phaân chia,
114
Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän Toân Giaû , Töùc saéc, khaùc saéc hoaëc lìa,
23 24
Hay trong Boà Taùt ñaàm ñìa traøn lan. Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
119
Baïch Theá Toân ! Taùt Ñoûa hoaëc saéc , Vì taùnh chaúng phaûi coù mong,
Haõy roát raùo khaû ñaéc ñeàu khoâng, Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân.
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû123,
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng saâu xa. Hay thay nhieàu ! oâng ñaõ noùi ra,
120
Quaùn nghóa naøo maø oâng laïi noùi , Saéc phaùp baát khaû ñaéc maø,
Töùc nhaõn xöù ... chaúng goïi Ma Ha, Boà Taùt cuõng vaäy môùi laø minh quang.
Hay khaùc nhaõn xöù ... môùi laø ... Vì Boà Taùt ñaït baát khaû ñaéc,
Hay : Trong ..., lìa ..., aáy bao la nhieäm maàu. Neân sôû haønh chaúng ñaéc Maät Ña,
121
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû , AÁy laø Baùt Nhaõ Ma Ha,
Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng, Tu hoïc nhö vaäy saâu xa nhieäm maàu,
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, Naày Thieän Hieän ! ñaâu Boà Taùt thöïc124,
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng saâu xa ... YÙ hieåu sao ? töùc saéc chôn nhö,
18 Laø Ñaïi Boà Taùt an cö,
, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc cuõng töø ñaây chaêng ?
Phaåm thöù möôøi taùm Phaät Ñaø baûo trao. Baïch Theá Toân ! thaät chaúng phaûi vaäy,
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän, Daàu : töùc saéc, trong aáy saéc lìa,
Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc phaùp kia ...
Muoân phaùp chaúng goïi Ma Ha, Cuõng ñeàu nhö vaäy chaúng chia hay hoøa.
Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu ?
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
25 26
19 Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.
, Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
Phaåm thöù möôøi chín Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän, Vì taùnh chaúng phaûi coù mong,
Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø, Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân.
Chôn Nhö chaúng goïi Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Hay : trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu ? Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Thaäp Ñòa baát khaû ñaéc maø,
Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng, Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa.
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, 21
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân. Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña127,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm hai möôi moát Phaät Ñaø baûo trao,
Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra, Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän,
Chôn Nhö baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nhaõn Giôùi Taêng Ngöõ Ma Ha,
20 Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña126, Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
Hai möôi laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Thaäp Ñòa chaúng goïi Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
27 28
Luïc caên baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Noäi khoâng taêng ngöõ Ma Ha,
Hai möôi hai phaåm Phaät Ñaø baûo trao. Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Ñòa giôùi taêng ngöõ Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu. Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Hai möôi khoâng - baát ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm hai möôi boán Phaät Ñaø baûo trao,
Thaát ñaïi - baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Töùc taùm giaûi thoaùt - Ma Ha,
Hai möôi ba phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
29 30

Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm thöù haêm saùu Phaät Ñaø baûo trao,
Taùm moân baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Döï löu taêng ngöõ - Ma Ha,
Hai laêm laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Töùc Phaät möôøi löïc - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Boán quaû - baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm hai möôi baûy Phaät Ñaø baûo trao,
Möôøi löïc - baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nhaõn xöù taêng ngöõ - Ma Ha,
31 32
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Luïc thöùc baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm thöù haêm chín Phaät Ñaø baûo trao,
Luïc traàn baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nhaõn xuùc taêng ngöõ - Ma Ha,
Phaåm thöù haêm taùm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Nhaõn giôùi hoaëc höõu vi maø, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Cuøng voâ vi phaùp bao la nhieäm maàu. Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Luïc xuùc baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Ba möôi laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao,
33 34
Ñòa giôùi taêng ngöõ - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Hoaëc tònh baát tònh bao la nhieäm maàu. Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Möôøi hai duyeân baát ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Ba hai laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao,
Thaát ñaïi baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Noäi khoâng taêng ngöõ - Ma Ha,
Phaåm ba möôi moát Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Voâ minh taêng ngöõ - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Khoâng, Voâ töôùng, Taùc baát maø,
35 36

Ba ba laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Boán nieäm taêng ngöõ - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Giaûi thoaùt baát khaû ñaéc maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Ba laêm laø phaåm Phaät Ñaø baûo trao,
Ba baûy trôï ñaïo baát maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Ñaø La Ni phaùp - Ma Ha,
Phaåm ba möôi boán Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Taùm moân giaûi thoaùt - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
37 38
Tam Ma Ñòa baát khaû maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Ba möôi hai töôùng - Ma Ha,
Phaåm ba möôi saùu Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
Töùc Phaät möôøi löïc - Ma Ha, Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû, Ba hai taùm chuïc baát maø,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Phaåm ba möôi taùm Phaät Ñaø baûo trao,
Möôøi löïc baát khaû ñaéc maø, Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø,
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Döï löu taêng ngöõ - Ma Ha,
Phaåm ba möôi baûy Phaät Ñaø baûo trao, Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng,
39 40
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân. 1- Theo Trí Giaû Ñaïi sö, vaø lôøi nhaéc laïi cuûa coá Ñaïi
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû, Laõo Hoøa thöôïng thöôïng Trí haï Nghieâm : Thôøi
giaùo Ñaïi Baùt Nhaõ naøy, ñöùc Phaät thuyeát thôøi gian
Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra,
hai möôi hai naêm (Nhò thaäp nhò nieân Baùt Nhaõ
Boán quaû chaúng goïi Ma Ha, ñaøm). Phaùp hoäi : coù 16 Phaùp hoäi; Ñòa ñieåm coù 4
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. nôi : 1- Taïi choùt nuùi Thöùu Phong, nôi ñaây ñöùc
39 Phaät tröôùc sau ñi laïi saùu laàn, noùi caû thaûy naêm
Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña145, traêm ba möôi baûy quyeån (537); 2- Taïi vöôøn Caáp
Coâ Ñoäc, nôi ñaây ñöùc Phaät tröôùc sau ñi laïi baûy
Phaåm ba möôi chín Phaät Ñaø baûo trao,
laàn, noùi caû thaûy möôøi saùu quyeån (16); 3- Taïi cung
Luùc baáy giôø Phaät baûo Thieän Hieän, trôøi Tha Hoùa Töï Taïi, nôi ñaây noùi moät quyeån (1); 4-
Quaùn nghóa naøo thaáu trieät haèng haø, Taïi beân ao Coø Traéng thuoäc phaïm vi Tònh xaù Truùc
Voâ Thöôïng chaúng phaûi - Ma Ha, Laâm, nôi ñaây ñöùc Phaät noùi taùm quyeån (8). Toång
Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu. coäng taát caû laø saùu traêm quyeån (600) soá phaåm töø
hoäi thöù nhöùt ñeán hoäi thöù saùu toång coäng coù hai
Baïch Theá Toân ! Phaùp daàu taát caû,
traêm saùu möôi laêm phaåm (265(, töø hoäi thöù baûy trôû
Haõy roát raùo baát khaû ñaéc khoâng, ñi, Kinh khoâng neâu ra phaåm (coù theå moãi hoäi laø
Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, moät phaåm). Rieâng Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät
Laøm sao noùi ñöôïc coõi loøng suoát xuyeân. Ña qua thi ca vì phöông tieän hoùa vaø traùnh söï laàm
laãn neân xin pheùp : Taát caû ñeàu thaønh phaåm heát,
Phaät daïy baûo Thieän Hieän Toân Giaû,
nhö vaäy toaøn boä Kinh toång coäng laø 600 phaåm
Hay thay nhieàu ! OÂng ñaõ noùi ra, (thay vì 600 quyeån).
Voâ Thöôïng chaùnh ñaúng baát maø, 2- “Nghìn hai naêm chuïc ngöôøi xong buoäc raøng” :
Boà Taùt cuõng vaäy Ba La saùng loøa. Nghóa laø 1.250 ngöôøi naøy ñeàu laø A La Haùn, caùc laäu
hoaëc ñaõ heát, khoâng coøn phieàn naõo, thaân taâm
NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT
42
41
töï taïi nheï nhaøng - ngoaïi tröø A Nan Ñaø coøn ôû böïc laø : Thaân ngoài ngay thaúng, nguyeän cho chuùng
hoïc ñòa, môùi ñöôïc quaû Döï Löu, ngaøi Ñaïi Ca Dieáp sanh, ngoài toøa boà ñeà, taâm khoâng choã vöôùng.
Ba toân laøm thöôïng thuû. 7- Duøng Tònh thieân nhaõn maø quan saùt haèng haø sa
3- Ñeán döï coù chuùng Tyø Kheo Ni goàm 500 ngöôøi thaûy theá giôùi caùc Ñöùc Phaät trong möôøi phöông caû
ñeàu laø A La Haùn, Ñaïi Thaéng Sinh Chuû ñöôïc toân thaân vui thích.
laøm thöôïng thuû vaø voâ löôïng ngöôøi Phaät töû nam, 8- Ba hai, taùm chuïc töôùng vaàng haøo quang. Nghóa
Phaät töû nöõ ñeàu thaáy ñöôïc Thaùnh Ñeá hay Töù Ñeá : laø : Ñöùc Phaät coù 32 töôùng toát vaø 80 veû ñeïp - Theo
1- Khoå Ñeá; 2- Taäp Ñeá; 3- Dieät Ñeá; 4- Ñaïo Ñeá. Quaû y Kinh goàm coù : 2 mu baøn chaân; 2 loøng baøn chaân;
vò naøy coøn goïi laø Thanh Vaên. 10 ngoùn chaân; 4 maét caù chaân; 2 goùt chaân; 2 oáng
4- Theo y Kinh vaên : Laïi coù voâ löôïng voâ soá chuùng caúng chaân; 2 baép chaân; 2 ñaàu goái; 2 baøn toïa; 2 ñuøi
Boà Taùt Ma Ha Taùt, taát caû ñeàu ñöôïc phaùp moân Ñaø veá; 1 löng; 1 söôøn; 1 tröôùc buïng; 1 sau löng; 1 giöõa
La Ni, moân Tam Ma Ñòa, An truï nguyeän : Khoâng, ruùn; 1 treân taâm; 1 chöõ vaïn (Ñöùc) nôi ngöïc; 2 traùi
Voâ töôùng, Voâ phaân bieät (Khoâng, Voâ töôùng, Voâ taùc). vuù; 2 hoùc naùch; 2 vai; 2 baép tay; 2 khuyûu tay; 2
5- Ñeàu laø con ngoâi Phaùp Vöông kham noái Phaät vò, caùnh tay; 2 coå tay; 2 beân meùp; 2 tay; 2 tai; 2 muõi; 1
maø laøm thöôïng thuû. mieäng; 4 raêng ngaø; 40 caùi raêng; 1 töôùng loâng
6- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø ñöùc Theá Toân ôû treân chaëng giöõa maøy - moãi moãi thaân phaàn naøy thaûy
toøa Sö Töû töï tay traûi laáy chieác Ni Sö Ñaøn (Toïa cuï: ñeàu phoùng ra saùu möôi traêm ngaøn traêm öùc muoân
öùc haøo quang, moãi moãi haøo quang ñeàu soi caû Tam
duøng ñeå ngoài khi tham thieàn, thuyeát phaùp) ngoài thieân ñaïi thieân theá giôùi, töø ñaây laàn löõa khaép soi
xeáp baèng treùo chaân, thaúng thaân chính nguyeän, an möôøi phöông haèng haø sa heát thaûy theá giôùi caùc
truï nieäm ñoái dieän, roài môùi vaøo ñònh Ñaúng Trì Ñöùc Phaät, chuùng höõu tình trong aáy keû naøo gaëp
Vöông Dieäu Tam Ma Ñòa, caùc Tam Ma Ñòa khaùc ñöôïc haøo quang naøy, quyeát ñaëng voâ thöôïng
ñeàu thu nhieáp vaøo trong Tam Ma Ñòa naøy, vì laø chaùnh ñaúng Boà ñeà.
choã löu xuaát ra vaäy. Trong Luaät Tyø Ni noùi raèng : 9- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, Theá Toân töø nôi dieän
Chaùnh thaân ñoan toïa, ñöông nguyeän chuùng sanh, moân hoøa vui mæm cöôøi, roài theø ra töôùng löôõi roäng
toïa boà ñeà toøa, taâm voâ sôû tröôùc; nghóa daøi truøm khaép tam thieân ñaïi thieân theá giôùi,
43 44
laïi töø töôùng löôõi naøy phoùng ra voâ löôïng traêm moûi meät ñöôïc khoûe khoaén. Giôø ñaây caùc chuùng
ngaøn traêm öùc muoân öùc haøo quang. Quang naøy höõu tình môùi bình ñaúng taâm tính maø ñoái ñaõi
xen laãn nhieàu maøu saéc, roài töø trong moãi moãi haøo nhau nhö cha meï, nhö anh em, nhö chò em vaø
quang nhieàu saéc naøy hieän ra hoa sen baùu, hoa aáy nhö thaân höõu, môùi lìa loái soáng taø ngöõ nghieäp maø
coù ngaøn caùnh ñeàu laø saéc vaøng chôn kim. tu loái soáng chaùnh ngöõ nghieäp, lìa ñaïo 10 aùc
10- Caùc ñaøi trong caùc hoa ñeàu coù vò hoùa Phaät ngoài nghieäp maø tu ñaïo 10 thieän nghieäp, lìa aùc nghó tìm
xeáp baèng treùo chaân, dieãn ra dieäu phaùp aâm, moãi maø tu thieän nghó tìm, lìa phi phaïm haïnh vaø tu
moãi phaùp aâm ñeàu thuyeát ra phaùp töông öng Baùt chaùnh phaïm haïnh, roài môùi öa saïch boû dô, vui
Nhaõ Ba La Maät Ña, chuùng höõu tình naøo ñöôïc laëng boû oàn, thaân yù thô thôùi, boãng nhieân phaùt sinh
nghe, quyeát ñaëng quaû voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà vui khoaùi nhieäm maàu, neân thöïc haønh luïc ñoä deã
Ñeà, töø ñaây chuyeån daàn tuoân khaép möôøi phöông daøng : Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh taán,
heát thaûy haèng haø sa theá giôùi caùc ñöùc Phaät thuyeát Thieàn ñònh vaø Trí hueä ... cuõng goïi laø Boà Taùt haïnh
ra phaùp lôïi ích. - Luùc naøy möôøi phöông : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc,
11- “Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Maät Ña, Chuùng sanh nghe Ñoâng Nam, Taây Nam, Ñoâng Baéc, Taây Baéc, Thöôïng
vaø Haï phöông cuõng ñeàu aân trieâm coâng ñöùc.
ñöôïc vaøo nhaø Y Vöông, Baây giôø Phaät thuyeát taän
töôøng, Ñaïi Kinh Baùt Nhaõ möôøi phöông ñeà hueà”. 12- Theo y Kinh trang 44 taäp I : Baáy giôø Phaät Baûo
Theo y Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ trang 40, taäp I : Nhôø Taùnh giôùi thieäu vôùi Phoå Quang Boà Taùt raèng : Töø
ñöôïc nghe Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ maø coõi tam thieân ñaây phöông Ñoâng qua phöông Taây, taát caû theá giôùi
ñaïi thieân theá giôùi vaø kyø dö 10 phöông haèng haø sa nhieàu baèng haèng haø sa, môùi coù theá giôùi roát sau
heát thaûy theá giôùi höõu tình, keû muø thaáy ñöôïc, keû teân laø Kham Nhaãn, Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni
ñieác nghe ñöôïc, keû caâm noùi ñöôïc, keû cuoàng nhôù Nhö Lai, nay hieän coøn taïi kia yeân oån truï trì, saép
ñöôïc, keû loaïn ñònh ñöôïc, keû ngheøo giaøu ñöôïc, keû vì chuùng Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La
truoàng ñöôïc aùo, keû ñoùi ñöôïc aên, keû khaùt ñöôïc Maät Ña, vì thaàn löïc cuûa Phaät kia neân môùi hieän
uoáng, keû beänh ñöôïc laønh maïnh, keû xaáu xí ñöôïc ñieàm laønh naøy. Roài daïy tieáp : Hay thay ! nay
ñeïp ñeõ, keû hình taøn ñöôïc ñaày ñuû, keû caên khuyeát chính nhaèm thôøi, tuøy yù ngöôøi muoán ñi, Ñöùc Phaät
ñöôïc troïn ñuû, keû meâ ngaát ñöôïc tænh ngoä vaø keû lieàn laáy ngaøn coïng hoa sen saéc vaøng, hoa kia
45 46
ngaøn caùnh, caùc baùu trang nghieâm, trao cho Phoå Phaät coù baáy nhieâu ôû phöông Ñoâng ñeàu coù caùc ñöùc
Quang Boà Taùt maø daën doø raèng : “Baûo Taùnh Nhö Nhö Lai hieän ñang vì ñaïi chuùng maø tuyeân noùi
Lai göûi lôøi thaêm hoûi voâ löôïng : ít bònh, ít naõo, dieäu phaùp.
ñöùng daäy nheï nhaëm, khí löïc ñieàu hoøa, an vui truï 13- Phöông Taây coù theá giôùi teân laø Kham Nhaãn,
chaêng ? Chuùng sinh deã ñoä chaêng ? Roài caàm hoa Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni, saép vì Boà Taùt maø
sen naøy göûi leân Theá Toân kia ñeå laøm Phaät söï; vaø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ...
noùi tieáp : Ngöôi ñeán coõi kia neân an truï chính tri, 14- Phöông Nam coù theá giôùi roát sau teân laø Ly
maø xem coõi Phaät kia vaø caùc ñaïi chuùng chôù sanh
Nhöùt Thieát Öu, Phaät hieäu laø Voâ Öu Ñöùc Nhö Lai
loøng khinh ngaïo maø töï huûy toån laáy mình, sôû vì vì caùc chuùng Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba
sao ? Bôûi caùc vò Boà Taùt kia oai ñöùc khoù kòp ngöôi, La Maät Ña Kinh ...
maø vì bi nguyeän huaân taâm neân môùi ñem ñaïi nhaân
15- Y theo trong Kinh, ñaây laø Phaåm Duyeân Khôûi
duyeân maø sinh veà coõi aáy. Baáy giôø Phoå Quang Boà
thöù hai. Phöông Baéc coù theá giôùi roát sau teân laø Toái
Taùt nhaän hoa sen vaâng lôøi giaùo saéc, roài cuøng vôùi
Thaéng, Phaät hieäu laø Thaéng Ñeá Nhö Lai, vì caùc
voâ löôïng traêm ngaøn traêm öùc muoân öùc nhöõng keû
chuùng Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät
xuaát gia taïi gia Boà Taùt vaø voâ soá traêm ngaøn ñoàng
Ña Kinh ...
nam ñoàng nöõ ñaàu leã chaân Phaät, voøng quanh beân
höõu vaø phuïng meänh maø caùo töø, ñeå ñeán choã Phaät 16- Phöông Ñoâng Baéc coù theá giôùi roát sau teân laø
Thích Ca Maâu Ni. Phaät Thích Ca Maâu Ni töùc thì Ñònh Trang Nghieâm, Phaät hieäu laø Ñònh Töôïng
nhaän hoa, roài raûi laïi hoa naøy veà phöông Ñoâng nôi Thaéng Ñöùc Nhö Lai, Boà Taùt Ly Traàn Duõng Maõnh
theá giôùi caùc ñöùc Phaät haèng haø sa thaûy, vì Phaät ñaïi dieän, Phaät vì ñaïi chuùng Boà Taùt maø thuyeát
thaàn löïc môùi khieán hoa aáy rôi khaép coõi caùc Phaät, Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ...
trong caùc ñaøi trong caùc hoa ñeàu coù vò hoùa Phaät 17- Phöông Ñoâng Nam coù theá giôùi roát sau teân laø
ngoài treùo chaân xeáp baèng, vì caùc Boà Taùt maø thuyeát Dieäu Giaùc Trang Nghieâm, Phaät hieäu laø Lieân Hoa
phaùp töông öng laø Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, keû Thaéng Ñöùc Nhö Lai, Boà Taùt Lieân Hoa Thuû ñaïi
höõu tình naøo ñöôïc nghe, quyeát ñaëng voâ thöôïng dieän, Phaät vì chuùng ñaïi Boà Taùt maø thuyeát Kinh
chaùnh ñaúng Boà Ñeà. Cöù nhö vaäy töø theá giôùi roát sau Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ...
trôû laïi tröôùc, moãi moãi coõi 18- Phöông Taây Nam coù theá giôùi roát sau teân laø
47 48
Ly Traàn Tuï, Phaät hieäu laø Nhaät Luaân Bieán Chieáu thöù quyù laï ñaày nhaãy, caùc moùn dieäu hoa raûi khaép
Thaéng Ñöùc Nhö Lai, Boà Taùt Nhaät Quang Minh ñaïi maët ñaát, traøng phan loïng baùu nôi nôi giaêng baøy
dieän, Phaät vì chuùng ñaïi Boà Taùt maø thuyeát Kinh la lieät, caây hoa caây traùi, caây höông, caây tua caây
Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ... ngoïc, caây aùo vaø caùc caây trang söùc xen taïp ñaày
19- Phöông Taây Baéc coù theá giôùi teân laø Chôn Töï khaép trang nghieâm, raát neân öa thích. Nhö nhieàu
Taïi, Phaät hieäu laø Nhaát Baûo Caùi Thaéng Nhö Lai, theá giôùi Lieân Hoa cuûa Phoå Hoa Nhö Lai, Tònh Ñoä
Boà Taùt Baûo Thaéng ñaïi dieän, Phaät vì ñaïi chuùng Boà Dieäu Caùt Töôøng Boà Taùt, Thieän Truï Hueä Boà Taùt vaø
Taùt maø thuyeát Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña bao nhieâu voâ löôïng ñaïi oai thaàn löïc Boà Taùt Ma
Kinh ... Ha Taùt vaãn an truï trong aáy.
20- Haï phöông coù theá giôùi roát sau teân laø Lieân 22- Phaåm Hoïc Quaùn, thöù ba : Vì sao phaåm thöù
Hoa, Phaät hieäu laø Lieân Hoa Ñöùc Nhö Lai, coù Boà hai, khoâng chuyeån maïch raønh reõ, maø chæ ñaùnh
Taùt teân laø Lieân Hoa Thaéng ñaïi dieän, Phaät vì caùc daáu II La Maõ, vì phaåm thöù hai cuøng teân laø
chuùng ñaïi Boà Taùt maø thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La “Duyeân Khôûi” vôùi phaåm thöù nhöùt, neân xin pheùp
Maät Ña Kinh ... ñöôïc löôïc qua. Giôø thì phaåm Hoïc Quaùn, thöù ba :
21- Thöôïng phöông coù theá giôùi roát sau teân laø Nghóa laø hoïc qua roài chieáu quaùn soi xeùt cho taän
töôøng, phaåm naøy baét ñaàu böôùc vaøo Lyù vaø Söï vieân
Hoan Hyû, Phaät hieäu laø Hyû Ñöùc Nhö Lai, coù Boà Taùt
teân laø Hyû Thoï ñaïi dieän, Phaät vì chuùng ñaïi Boà Taùt dung Baùt Nhaõ, nghóa laø hoïc roài thöïc haønh sau ñoù
duøng trí hueä quaùn chieáu, ñöôïc nhö vaäy cô hoäi lôùn
maø noùi Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña Kinh ... Xin noùi
theâm : Taát caû 10 phöông treân ñeàu coù theá giôùi thaâm nhaäp Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ.
Kham Nhaãn, vaø Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni vì 23- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân bieát
Boà Taùt maø thuyeát Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät caùc theá giôùi hoaëc : Thieân, Ma, Phaïm, hoaëc caùc Sa
Ña, caùc Boà Taùt ñaïi dieän nhaän laõnh hoa phuïng Moân, hoaëc Baø La Moân, hoaëc Kieän Ñaït Phöôïc,
meänh leänh roài cuøng vôùi voâ löôïng voâ soá Boà Taùt hoaëc A Toá Laïc, hoaëc caùc Long Thaàn, hoaëc caùc
ñeàu caàm ñoà cuùng döôøng raàn roä phaùt daãn maø ñeán, chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt, laø keû truï thaân roát sau
khoâng boû qua phöông coõi naøo - Cho neân theá giôùi noái ngoâi toân vò hoaëc taát caû ngöôøi chaúng phaûi
cuûa Phaät ôû Tam thieân ñaïi thieân naøy, nhieàu ngöôøi ñaõ coù duyeân thaûy ñeàu ñeán nhoùm hoïp, môùi
49 50
baûo vôùi Cuï thoï Xaù Lôïi Töû raèng : Neáu Boà Taùt muoán Nghóa laø : Keû thí, keû cho vaø cuûa bò thí chaúng khaù
ñoái vôùi taát caû phaùp bình ñaúng giaùc taát caû töôùng, ñöôïc vaäy - phaûi bieát thí aáy laø phöông tieän thoâi.
laø neân hoïc Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña. 28- Trì Giôùi Baùt Nhaõ Ba La Maät : Voâ Hoä laø Tònh
24- Xaù Lôïi Töû noùi ñuû laø Cuï Thoï Xaù Lôïi Töû, hay laø Giôùi haèng haø - nghóa laø : Vì töôùng phaïm giôùi vaø
Cuï Thoï Xaù Lôïi Phaát, nghóa laø Xaù Lôïi Phaát laø khoâng phaïm giôùi chaúng khaù ñöôïc vaäy. Boà Taùt neân
ngöôøi ñeä töû lôùn tuoåi nhaát. laáy Voâ Hoä laøm phöông tieän.
25- Neáu Boà Taùt Ma Ha Taùt muoán ñoái vôùi taát caû 29- Nhaãn Nhuïc Baùt Nhaõ Ba La Maät : Voâ Thuû An
phaùp bình ñaúng giaùc taát caû töôùng, laø neân hoïc Baùt Nhaãn laïi qua nheï nhaøng. Vì töôùng ñoäng vaø baát
Nhaõ Ba La Maät Ña; Caâu naøy ñoàng nghóa vôùi Kinh ñoäng chaúng khaù ñöôïc vaäy - Boà Taùt neân laáy Voâ
Hoa Nghieâm : “Nhöùt thieát höõu vi phaùp, nhö moäng Thuû maø laøm phöông tieän.
huyeãn baøo aûnh, nhö loä dieäc nhö ñieån, öng taùc nhö 30- Tinh Taán Baùt Nhaõ Ba La Maät : Laáy Voâ Caàn
thò quaùn”. Nghóa laø : taát caû caùc phaùp hieän höõu, vieân maõn tinh tieán - nghóa laø : Vì thaân vaø taâm
ñeàu laø nhö giaác moäng nhö boït nöôùc, nhö aùnh sieâng hay löôøi chaúng khaù ñöôïc vaäy - Boà Taùt neân
boùng, nhö söông treân ngoïn caây nhö saám nhö laáy Voâ Caàn laøm phöông tieän.
chôùp, thöôøng quaùn saùt nhö vaäy. Neáu ñöôïc nhö 31- Thieàn Ñònh Baùt Nhaõ Ba La Maät : Laáy Voâ Tö
vaäy laø ñaõ hoïc Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña roài.
tónh maät thaåm saâu - nghóa laø höõu yù vò hay voâ yù vò
26- Trí hueä Ba La Maät : Boà Taùt neân laáy Voâ truï laøm chaúng khaù ñöôïc vaäy - Boà Taùt neân laáy Voâ Tö laøm
phöông tieän ñeå an truï Baùt Nhaõ, laø vì Sôû truï vaø phöông tieän.
Naêng truï chaúng khaù ñöôïc vaäy. Kinh Phaùp Baûo 32- Chö Boà Taùt neân laáy Voâ Tröôùc maø laøm phöông
Ñaøn, Hueä Naêng Thieàn sö noùi : “Öng voâ sôû truï, nhi tieän ñeå vieân maõn Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, vì taùnh
sanh kyø taâm”. Ñaây ñöôïc chæ cho Trí tueä ñuùng ñaén töôùng cuûa caùc phaùp chaúng khaù ñöôïc vaäy.
tuyeät vôøi (moät trong 6 phaùp Ba La Maät). Coøn Sôû 33- Theo y Kinh vaên : Laïi vaày nöõa Xaù Lôïi Töû, Chö
truï laø ñoái töôïng ngoaïi caûnh, vaø Naêng truï laø cuûa ta Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, ñem voâ sôû
ñang loay hoay tìm nöông. ñaéc maø laøm phöông tieän, ñeå vieân maõn 37 phaåm
27- Boá Thí Baùt Nhaõ Ba La Maät : Laáy Voâ xaû phöông trôï ñaïo : goàm coù 4 nieäm truï, 4 chaùnh ñoaïn, 4 thaàn
tieän cao quyù, ñeå vieân maõn Boá thí Maät Ña. tuùc, 5 caên, 5 löïc, 7 ñaúng giaùc chi, 8 Thaùnh
51 52
ñaïo chi - thaäm chí cho ñeán ba moân giaûi thoaùt : 1- naøy : Chuùng ta nguyeän vì Boà Taùt nhö theá, seõ laøm
Khoâng giaûi thoaùt moân; 2- Voâ Töôùng Giaûi thoaùt cha meï, anh em, chò em, vôï con, quyeán thuoäc, tri
moân; 3- Voâ Nguyeän Giaûi thoaùt moân, vì ba moân giaûi thöùc, baïn beø ñeå nhôø phöông tieän naøy maø tu haønh
thoaùt naøy chaúng khaù ñöôïc vaäy - Cuøng voâ löôïng caùc thieän nghieäp, cuõng seõ chöùng ñöôïc voâ thöôïng
phaùp khaùc nöõa, nhö laø ñem voâ sôû ñaéc laøm phöông Boà Ñeà.
tieän ñeå vieân maõn chín töôûng : 1- töôûng phình 36- Y Kinh vaên : Phaät baûo Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt cuõng
buïng; 2- nöùt da; 3- chaûy muû; 4- ñoû baàm; 5- öù xanh; laïi nhö theá, vì muoán thaønh thuïc caùc höõu tình
6- chim moå nuoát; 7- lìa tan; 8- xöông soï; 9- ñoát vaäy, neân phöông tieän kheùo leùo hoùa thoï nguõ duïc,
thieâu vaø taát caû theá gian chaúng theå naøo baûo toàn thaät thôøi khoâng coù vieäc aáy, nhöng Boà Taùt naøy vôùi
ñöôïc v.v... trong nguõ duïc (Taøi, saéc, danh, thöïc, thuøy) raát
34- Ñeán ñaây laø Phaåm Hoïc Quaùn, thöù tö. sinh nhaøm gheùt, chaúng bò toäi loãi nguõ duïc laøm oâ
Theo y Kinh vaên : Phaät baûo : Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà nhieãm, neân môùi ñem voâ löôïng moân maø cheâ quôû
Taùt tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, ñaõ coù theå caùc moùn duïc.
thaønh xong coâng ñöùc nhö theá, thôøi baáy giôø Tam 37- Khi Boà Taùt haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, neân
thieân ñaïi thieân theá giôùi, boán Ñaïi Thieân vöông ñeàu nhö vaäy quaùn thaät coù Boà Taùt, chaúng thaáy coù Boà
raát vui möøng, ñeàu khôûi nghó naøy : Chuùng ta nay Taùt, chaúng thaáy danh Boà Taùt, chaúng thaáy Baùt Nhaõ
ñaây neân ñem boán baùt phuïng leân Boà Taùt naøy, nhö Ba La Maät Ña, chaúng thaáy danh Baùt Nhaõ, chaúng
Thieân Vöông ngaøy xöa tröôùc phuïng baùt leân Phaät, thaáy haønh, chaúng thaáy chaúng haønh.
khi aáy Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, trôøi ba möôi 38- Y Kinh vaên : Töï taùnh Boà Taùt khoâng, danh Boà
ba, trôøi Daï Ma, trôøi Ñoã Söû Ña, trôøi Laïc Bieán Hoùa Taùt khoâng - Vì töï taùnh cuûa saéc noù khoâng, chôù
vaø trôøi Tha Hoùa Töï Taïi ñeàu raát vui möøng. chaúng do khoâng neân noù khoâng, saéc khoâng phi
35- Theo y Kinh vaên : Laïi vaày nöõa : Xaù Lôïi Töû ! saéc, saéc chaúng lìa khoâng, khoâng chaúng lìa saéc, saéc
Neáu Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñeå theâm nhieâu töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc - töï taùnh thoï töôûng
ích saùu phaùp Ba La Maät Ña, thôøi caùc keû thieän haønh thöùc noù khoâng, chöù chaúng do khoâng neân noù
nam töû thieän nöõ nhaân thaûy ôû theá giôùi kia, hoaëc khoâng; thoï töôûng haønh thöùc khoâng phi thoï töôûng
thaáy hoaëc nghe ñeàu raát vui möøng, ñeàu khôûi nghó haønh thöùc, thoï töôûng haønh thöùc töùc laø
53 54
khoâng, khoâng töùc laø thoï töôûng haønh thöùc. Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt töông öng cuøng vôùi saéc
39- Thaát Ñaïi : 1- Ñòa (ñaát); 2- Thuûy (nöôùc); 3-, Hoûa khoâng, cho neân môùi noùi töông öng cuøng Baùt Nhaõ,
(löûa); 4- Phong (gioù); 5- Khoâng (roãng); 6- Thöùc töông öng cuøng vôùi Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc
(bieát); 7- Giôùi (sanh). Baûy moùn naøy ñeàu chæ coù khoâng, neân môùi noùi töông öng cuøng Baùt Nhaõ Ba
danh, nhaãn ñeán : Nhaân duyeân, ñaúng voâ giaùn La Maät Ña ... nhaãn ñeán saéc, thanh, höông, vò, xuùc,
duyeân, sôû duyeân duyeân, taêng thöôïng duyeân, thaäp phaùp xöù khoâng; Nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân, yù giôùi
nhò nhôn duyeân, noäi khoâng, ngoaïi khoâng, noäi khoâng; Duïc giôùi, saéc giôùi, voâ saéc giôùi khoâng; Ñòa,
ngoaïi khoâng, khoâng khoâng, chôn nhö, phaùp giôùi, thuûy, hoûa, phong, khoâng, thöùc, giôùi khoâng (thaát
phaùp taùnh, baùt thaùnh ñaïo, Ñaø la ni moân, Tam ma ñaïi); Nhaân duyeân, ñaúng voâ giaùn duyeân, sôû duyeân
ñòa moân, Thaäp ñòa, Luïc thoâng, 4 quaû Thanh vaên, duyeân, taêng thöôïng duyeân khoâng; Voâ minh, haønh,
Ñoäc giaùc, haïnh Boà Taùt, Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà thöùc, danh saéc, luïc xöù, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu,
Ñeà, theá gian phaùp, xuaát theá gian phaùp, höõu laäu voâ sanh, laõo töû saàu öu khoå naõo khoâng; Boá thí, nhaãn
laäu, höõu vi phaùp vaø voâ vi phaùp v.v... nhuïc, trì giôùi, tinh taán, thieàn ñònh, trí hueä khoâng;
40- Xaù Lôïi Töû ! Nhö ngaõ chæ coù danh goïi ñoù laø ngaõ, Noäi khoâng khoâng, ngoaïi khoâng, noäi ngoaïi khoâng,
thaät chaúng khaù ñöôïc, nhö vaäy höõu tình, maïng giaû, khoâng khoâng, ñaïi khoâng, thaéng nghóa khoâng, höõu
sanh giaû, döôõng giaû, tri giaû, kieán giaû vì laø baát khaû vi khoâng, voâ vi khoâng, taát caûnh khoâng, voâ teá
ñaéc khoâng vaäy, nhöng tuøy theo theá tuïc giaû laäp khoâng, taùn khoâng, voâ bieán dò khoâng, boån taùnh
khaùch danh, caùc phaùp cuõng vaäy, chaúng neân chaáp khoâng, töï töôùng khoâng, coäng töôùng khoâng, nhöùt
thieát phaùp khoâng, baát khaû ñaéc khoâng, voâ taùnh
tröôùc, vì vaäy neân khi Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ khoâng, töï taùnh khoâng, voâ taùnh töï taùnh khoâng;
chaúng thaáy coù ngaõ cho ñeán kieán giaû, cuõng chaúng v.v... nhaãn ñeán haïnh Boà Taùt, chö Phaät voâ thöôïng
thaáy coù taát caû phaùp taùnh. chaùnh ñaúng Boà Ñeà khoâng, neân môùi noùi töông öng
41- Theo y Kinh vaên : Baáy giôø Xaù Lôïi Töû thöa cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña.
Phaät raèng : Baïch ñöùc Theá Toân ! Tu haønh Baùt Nhaõ, 43- Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt töông
Boà Taùt töông öng cuøng vôùi phaùp naøo, neân phaûi öng cuøng nhö vaäy thaûy caùc phaùp khoâng, neân môùi
noùi cuøng vôùi Baùt Nhaõ töông öng. noùi töông öng cuøng Baùt Nhaõ - Xaù Lôïi Töû ! Tu
42- Phaät baûo Cuï thoï Xaù Lôïi Töû raèng : Xaù Lôïi Töû ! 56
55
haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt khi töông öng cuøng vôùi nhö vaäy.
nhö vaäy thaûy caùc phaùp khoâng, chaúng thaáy saéc 46- Xaù Lôïi Töû ! Do vì nhaân duyeân naøy, neân phaûi
hoaëc töông öng hoaëc chaúng töông öng v.v...; bieát caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt tu haønh Baùt Nhaõ Ba
chaúng thaáy saéc hieäp cuøng thoï, chaúng thaáy thoï La Maät Ña vaäy, neân môùi noùi cuøng vôùi Baùt Nhaõ Ba
hieäp cuøng töôûng v.v... vì khoâng coù chuùt phaùp hieäp La Maät Ña töông öng.
cuøng chuùt phaùp, vì baûn taùnh troáng khoâng vaäy - Vì
47- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ chaúng
caùc saéc troáng khoâng, noù chaúng phaûi laø töôùng bieán quaùn khoâng cuøng vôùi khoâng, chaúng quaùn voâ
ñoåi ngaên ngaïi, caùc thoï troáng khoâng noù chaúng phaûi töôùng cuøng voâ töôùng, chaúng quaùn voâ nguyeän
laø töôùng laõnh naïp, caùc töôûng troáng khoâng, noù
cuøng voâ nguyeän - Vì khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän
chaúng phaûi laø töôùng laáy töôïng, caùc haønh troáng ñeàu vì khoâng coù töông öng vaø chaúng töông öng
khoâng, noù chaúng phaûi laø töôùng taïo taùc, caùc thöùc vaäy, vì cuøng caùc phaùp nhö theá khoâng töông öng
troáng khoâng, noù chaúng phaûi laø töôùng lieãu bieät, vì
vaäy, neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña
sao, vì saéc chaúng khaùc khoâng, khoâng chaúng khaùc töông öng.
saéc, saéc töùc laø khoâng, khoâng töùc laø saéc, thoï töôûng
48- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng
haønh thöùc cuõng nhö vaäy - Vì töôùng khoâng caùc
chaáp tröôùc saéc coù, chaúng chaáp tröôùc saéc chaúng
phaùp naøy chaúng sanh chaúng dieät, chaúng taêng,
phaûi coù v.v... nhaãn ñeán muoân phaùp cuõng nhö vaäy,
chaúng giaûm, chaúng nhieãm, chaúng tònh, phi quaù
neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña töông
khöù, hieän taïi, vò lai.
öng.
44- Nhö vaäy trong troáng khoâng, khoâng coù saéc, thoï, 49- Ñeán ñaây laø Phaåm Töông öng thöù baûy.
töôûng, haønh, thöùc v.v... vaø v.v... nhaãn ñeán caùc quaû 50- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng
vò cho ñeán khoâng coù Boà Taùt, Phaät vaø Boà Ñeà. tröôùc nhaõn xuùc coù, chaúng tröôùc nhaõn xuùc chaúng
45- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Töông Öng, thöù saùu. phaûi coù, cho ñeán Tyû, Thieät, Thaân, YÙ cuõng vaäy,
Theo y Kinh vaên : Laïi nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu nhaãn ñeán nhaõn xuùc thöôøng, voâ thöôøng, laïc, khoå,
haønh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy saéc hoaëc töông öng ngaõ, voâ ngaõ tòch tónh, chaúng tòch tónh, khoâng,
hoaëc chaúng töông öng, Thoï, Töôûng, Haønh, Thöùc chaúng khoâng, töôùng, höõu töôùng, voâ nguyeän, höõu
cuõng ñeàu nhö vaäy ...nhaãn ñeán caùc phaùp cuõng ñeàu nguyeän v.v...neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ töông
57 58
öng. cuûa taát caû höõu tình ôû trong theá giôùi caùc ñöùc Phaät
51- Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ, Boà Taùt chaúng möôøi phöông haèng haø sa thaûy, hoaëc duøng Tuùc truï
taùc leân yù nghó naøy : Ta haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät tuøy nieäm trí chöùng thoâng, nhôù khaép caùc vieäc,
Ña, hoaëc : Ta chaúng haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, hoaëc duøng Thaàn caûnh trí thoâng ñeán khaép theá
hoaëc : Ta cuõng chaúng haønh cuõng chaúng haønh Baùt giôùi, hoaëc duøng Laäu taän trí chöùng thoâng, xem
Nhaõ, hoaëc : Ta chaúng phaûi haønh chaúng phaûi khaép heát laäu hay chaúng heát cuûa höõu tình v.v...
chaúng haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, cho neân môùi neân môùi noùi cuøng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña töông
noùi töông öng cuøng Baùt Nhaõ Maät Ña. öng.
52- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Töông Öng thöù taùm. 56- Xaù Lôïi Töû ! Tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng taùc leân yù
53- Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt tu haønh nghó naøy : Höõu phaùp cuøng phaùp hoaëc töông öng
hoaëc chaúng töông öng, hoaëc bình ñaúng hoaëc
Baùt Nhaõ, chaúng vì Boá Thí Ba La Maät Ña neân tu
chaúng bình ñaúng, vì Boà Taùt chaúng thaáy höõu cuøng
haønh Baùt Nhaõ - nhaãn ñeán tònh giôùi, an nhaãn, tinh
phaùp vaäy, vì chaúng thaáy chuùt phaùp naêng ñoái
taán, tónh löï cuõng vaäy, cho ñeán muoân phaùp ñeàu
nhö vaäy. phaùp giôùi hieän ñaúng giaùc vaäy, chaúng thaáy höõu
phaùp lìa phaùp giôùi aáy, laïi chaúng thaáy phaùp giôùi
54- Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng vì vöôït qua
lìa caùc phaùp maø coù, cuõng chaúng thaáy phaùp giôùi
quaû Döï Löu neân tu haønh Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña,
töùc laø phaùp giôùi, chaúng thaáy phaùp giôùi töùc laø caùc
cho ñeán chaúng vì vöôït qua caùc phaåm baäc khaùc
phaùp, chaúng thaáy phaùp giôùi naêng laøm nhaân
v.v... vì Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ chaúng thaáy caùc
phaùp taùnh sai khaùc vaäy, neân môùi noùi cuøng Baùt duyeân caùc phaùp, caùc phaùp naêng laøm nhaân duyeân
Nhaõ Ba La Maät Ña töông öng. phaùp giôùi, hay laø phaùp naøy naêng chöùng phaùp giôùi,
55- Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ chaúng taùc leân yù nghó phaùp naøy chaúng naêng chöùng phaùp giôùi, vì Boà Taùt
naøy : Ta duøng Thieân Nhaõn Trí chöùng thoâng, thaáy naøy haõy chaúng thaáy phaùp, huoáng laø thaáy coù phaùp
khaép theá giôùi caùc ñöùc Phaät möôøi phöông haèng haø naêng chöùng phaùp giôùi hoaëc chaúng naêng chöùng
sa thaûy, taát caû höõu tình cheát ñaây sanh kia ... hoaëc v.v... Chö Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ vì laø töông öng
duøng Thieân nhó ñeå nghe, hoaëc duøng Tha taâm trí cuøng Baùt Nhaõ nhö theá, neân roát raùo chaúng khôûi
ñeå bieát khaép phaùp taâm, nghóa laø taâm sôû taâm xan tham, phaïm giôùi, giaän hôøn,
59 60
löôøi bieáng v.v... Baùt Nhaõ Maät Ña nhaäm vaän hieän laø sieâng tu Baùt Nhaõ nhöng chaúng naêng mau
tieàn, khoâng giaùn khoâng ñoaïn. töông öng cuøng Baùt Nhaõ, vaø vôùi taát caû Ñaø La Ni
57- Baáy giôø Xaù Lôïi Töû baïch Theá Toân ! An truï Baùt moân, taát caû Tam Ma Ñòa moân chöa ñöôïc töï taïi.
Nhaõ Ba La Maät Ña, Boà Taùt töø choã naøo moät ñeán 59- Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ, töø trong ñaây moät seõ
sanh trong ñaây, töø choã ñaây moät seõ sanh choã naøo ? sanh veà choã naøo ? Boà Taùt do nhôø thöôøng töông
Phaät daïy raèng : An truï Baùt Nhaõ caùc Boà Taùt coù töø öng cuøng Baùt Nhaõ, neân töø nôi ñaây moät sanh veà
coõi Phaät phöông khaùc moät ñeán sanh trong ñaây, coù coõi caùc ñöùc Phaät khaùc, töø moät nöôùc Phaät ñeán moät
töø trôøi Ñoã Söû Ña moät ñeán sanh trong ñaây, coù töø nöôùc Phaät, sanh ôû choã naøo cuõng thöôøng ñöôïc gaëp
trong ngöôøi moät sanh trong ngöôøi ñaây - Neáu Boà gôõ caùc ñöùc Phaät, cuùng döôøng cung kính toân troïng
Taùt an truï Baùt Nhaõ ñöôïc nhö vaäy, laø Boà Taùt naøy taùn thaùn, cho ñeán voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà
choùng Töông Öng cuøng Baùt Nhaõ, do vì Töông Öng quyeát troïn chaúng lìa Phaät - Laïi nöõa coù Boà Taùt vì
Baùt Nhaõ, neân chuyeån sanh lieàn ñöôïc thaâm dieäu khoâng ñöôïc phöông tieän kheùo leùo, neân vaøo sô nhò
phaùp moân mau hieän taïi tieàn, töø ñaây veà sau haèng thieàn, tam töù thieàn neân sanh veà trôøi Tröôøng Thoï,
cuøng Baùt Nhaõ choùng ñöôïc töông öng, sanh ôû choã tuøy thoï maïng kia heát ñeán sanh nhaân gian, gaëp gôõ
naøo vaãn thöôøng gaëp Phaät, cuùng döôøng cung kính, caùc ñöùc Phaät cuùng döôøng cung kính, toân troïng
toân troïng taùn thaùn, môùi naêng khieán Baùt Nhaõ daàn taùn thaùn - Tuy tu haønh 6 Ba La Maät, nhöng caùc
ñöôïc vieân maõn - Neáu Boà Taùt töø trôøi Ñoã Söû Ña moät caên muoäi ñoän, chaúng kham minh lôïi, neân ra laøm
ñeán sanh ñaây, laø Boà Taùt naøy phaàn nhieàu vì moät ñieàu gì chaúng phaûi cöïc kheùo leùo.
ñôøi buoäc nôi boá thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh tieán, 60- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm Chuyeån Sanh thöù 10.
tónh löï, Baùt Nhaõ töï taïi hieän tieàn thöôøng chaúng Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt tu haønh
queân maát, cuõng ñoái vôùi taát caû Ñaø La Ni moân, taát Baùt Nhaõ, ñöôïc boán tónh löï, boán voâ saéc ñònh, ñoái
caû Tam Ma Ñòa moân töï taïi hieän tieàn, thöôøng vôùi chín böïc ñeán thöù lôùp vöôït qua, thuaän nghòch
chaúng queân maát. vaøo ra töï taïi du hyù, chaúng phaûi caûnh giôùi cuûa caùc
58- Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ töø trong ngöôøi moät Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc thaûy, Boà Taùt naøy coù khi vaøo
sanh laïi trong ngöôøi, laø Boà Taùt naøy ngoaïi tröø vò sô tónh löï, töø sô naøy vaøo Dieät taän ñònh, töø dieät
Baát thoái chuyeån, kìa keû caên taùnh muoäi ñoän, tuy naøy laïi khôûi vaøo Nhò tónh löï, töø nhò laïi khôûi vaøo
61 62
dieät taän ñònh v.v..., Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt naøy tu haønh Thanh Vaên, ... Ñoäc Giaùc, chaúng khôûi töôûng töï, ...
Baùt Nhaõ, vôùi caùc böïc ñeán phöông tieän kheùo leùo, tha vaø coõi Phaät v.v...
thöù lôùp vöôït qua töï taïi du hyù, nhöng ñoái vôùi 64- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt nhôø trí naøy, neân duø haønh
trong aáy khoâng nhieãm khoâng chaáp tröôùc. Boá thí, an nhaãn, tinh taán, tónh löï, tònh giôùi v.v...
61- Theo y Kinh vaên : Xaù Lôïi Töû ! Bôûi duyeân côù maø baát ñaéc cho ñeán voâ taùnh töï taùnh khoâng.
naøy neân caùc Boà Taùt tu haønh saùu moùn Ba La Maät 65- Caùc Boà Taùt nhôø trí naøy, neân duø truï Chôn Nhö
Ña, taêng tröôûng thaïnh leân ñeán Boà Ñeà Ñaïo, khoâng maø baát ñaéc Chôn nhö, hay truï phaùp giôùi, phaùp
gì ngaên ñöôïc. taùnh, baát hö voïng taùnh, baát bieán dò taùnh, bình
62- Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt an truï Baùt Nhaõ, choùng ñaúng taùnh, ly sanh taùnh, phaùp ñònh, phaùp truï,
ñöôïc vieân maõn Nhaát Thieát Trí Trí ñeå thaønh töïu thaät teá, hö khoâng giôùi, baát tö nghì giôùi, maø baát
Thaéng Trí vaäy, môùi ñoùng kín taát caû cöûa hieåm aùc ñaéc phaùp giôùi cho ñeán baát tö nghì giôùi, cho ñeán
thuù, chaúng thoï baùo ngöôøi trôøi ngheøo cuøng heøn haï, taát caû haïnh Boà Taùt, duø tu chö Phaät voâ thöôïng
caùc caên ñaày ñuû, hình maïo ñoan nghieâm, ñöôïc theá chaùnh ñaúng Boà Ñeà, maø baát ñaéc chö Phaät voâ
gian, trôøi, ngöôøi, A Toá Laïc thaûy ñeàu toân troïng thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà.
cung kính cuùng döôøng. 66- Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà Taùt tu haønh 6 phaùp Ba La
63- Xaù Lôïi Töû thöa Phaät raèng : Baïch Theá Toân ! Maät, ñöôïc tònh naêm nhaõn : 1- Nhuïc nhaõn; 2- Thieân
Nhöõng gì laø Boà Taùt ñöôïc thaønh töïu Thaéng Trí ? nhaõn; 3- Hueä nhaõn; 4- Phaùp nhaõn; 5- Phaät nhaõn.
Phaät daïy : Boà Taùt ñöôïc Thaùnh Trí naøy neân khaép 67- Tònh Nhuïc nhaõn laø saùng suoát naêng thaáy traêm
thaáy theá giôùi caùc ñöùc Phaät möôøi phöông haèng haø do tuaàn, hoaëc laø hai ba traêm do tuaàn cho ñeán
sa thaûy, taát caû Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, ngaøn do tuaàn, nhaãn ñeán Chaâu Thieäm Boä, boán coõi
khaép nghe Phaät kia ñaõ thuyeát chaùnh phaùp, khaép Ñaïi chaâu, Tieåu thieân, Trung thieân, Ñaïi thieân
thaáy phaùp hoäi kia coù taát caû Thanh Vaên vaø Boà Taùt (Tam Thieân). Ñaáy laø Boà Taùt ñöôïc tònh Nhuïc nhaõn.
Taêng thaûy vaø cuõng thaáy töôùng thanh tònh coâng 68- Tònh Thieân nhaõn laø naêng thaáy taát caû trôøi Töù
ñöùc trang nghieâm cuûa coõi kia. Vì thaønh töïu Ñaïi vöông chuùng, choã thaáy cuûa Thieân nhaõn cuõng
Thaéng Trí neân chaúng khôûi töôûng theá giôùi, chaúng
64
khôûi töôûng Nhö Lai ... chaùnh phaùp, ... Boà Taùt, ...
63
nhö thaät bieát, naêng thaáy taát caû trôøi ba möôi ba, laïi do thöôïng phaàn tu taäp, heát duïc tham saân ñöôïc
trôøi Daï Ma v.v... cho ñeán trôøi Saéc Cöùu Caùnh ñaõ quaû Baát Hoaøn, laïi do taêng thöôïng tu taäp, heát naêm
ñöôïc Thieân nhaõn ñeàu chaúng theå thaáy ñöôïc cuõng guùt thuaän thöôïng phaàn ñöôïc quaû A La Haùn (naêm
chaúng bieát ñöôïc - Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt ñöôïc tònh guùt : tham saéc, tham voâ saéc, voâ minh, maïn vaø
thieân nhaõn naêng thaáy caùc loaøi höõu tình trong caùc traïo cöû), cho ñeán laàn löïa chöùng ñöôïc Ñoäc Giaùc Boà
theá giôùi möôøi phöông haèng haø sa thaûy, cheát ñaây Ñeà, Boà Taùt Boà Ñeà vaø Phaät Boà cuõng ñeàu nhö vaäy.
sanh kia, cuõng nhö thaät bieát, ñaáy laø Boà Taùt ñöôïc 71- Tònh Phaät nhaõn laø : Boà Taùt taâm boà ñeà khoâng
tònh Thieân nhaõn. giaùn ñoaïn, vaøo ñònh Kim Cöông duï, ñöôïc nhaát
69- Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt ñöôïc Tònh Hueä nhaõn laø : thieát töôùng trí, môùi troïn neân Phaät möôøi löïc, boán
Chaúng thaáy coù phaùp hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi, höõu voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi v.v... voâ löôïng voâ bieân
laäu hoaëc voâ laäu, theá gian hoaëc xuaát theá gian, baát khaû tö nghì coâng ñöùc thuø thaéng, baáy giôø môùi
chaúng thaáy coù hoaëc quaù khöù, hoaëc hieän taïi hoaëc troïn neân voâ chöôùng voâ ngaïi giaûi thoaùt Phaät nhaõn,
vò lai, hoaëc phi hoïc phi voâ hoïc cho ñeán hoaëc töï ñöôïc Phaät nhaõn thanh tònh nhö theá môùi vöôït
taùnh hoaëc sai khaùc ñeàu khoâng thaáy gì, nhaãn ñeán khoûi taát caû caûnh giôùi trí hueä cuûa Thanh Vaên, Ñoäc
ñoái taát caû phaùp phi thaáy phi chaúng thaáy, phi nghe Giaùc, khoâng choã naøo chaúng thaáy, nghe, giaùc, bieát,
phi chaúng nghe, phi giaùc phi chaúng giaùc, phi bieát vôùi taát caû phaùp thaáy taát caû töôùng.
phi chaúng bieát v.v... 72- Xaù Lôïi Töû ! Neáu Boà Taùt muoán ñöôïc naêm thöù
70- Phaät daïy Xaù Lôïi Töû : Tònh Phaùp nhaõn laø naêng maét treân thanh tònh nhö theá, phaûi sieâng naêng tu
nhö thaät bieát caùc thöù Boå Ñaëc Giaø La sai khaùc, taäp boá thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh tieán, tónh löï
nghóa laø nhö thaät bieát ñaây laø tuøy tín haønh, tuøy Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, vì sao theá ? Vì saùu moùn
phaùp haønh, ñaây laø voâ töôùng haønh v.v... Do naêm treân toång nhieáp taát caû thieän phaùp thanh tònh,
caên (nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân) khôûi voâ giaùn ñònh, nghóa laø thieän phaùp Thanh Vaên, Ñoäc Giaùc, Nhö
do voâ giaùn ñònh khôûi giaûi thoaùt tri kieán, do giaûi Lai.
thoaùt tri kieán döùt haún ba guùt (Kieán thuû, Giôùi caám 73- Xaù Lôïi Töû ! Vì thaäm thaâm Baùt Nhaõ laø meï ñeû,
thuû, Nghi) ñöôïc quaû Döï Löu, laïi do nôi ñöôïc tu meï nuoâi cuûa caùc thieän phaùp, vì naêng sanh naêng
taäp moûng daàn duïc tham saân, ñöôïc quaû Nhaát Lai,
66
65
döôõng saùu phaùp Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña vaø naêm thanh tònh hôn thieân nhó ngöôøi, naêng nhö thaät
thöù maét thaûy voâ löôïng voâ bieân baát khaû tö nghì nghe caùc thöù tieáng taêm cuûa loaïi tình vaø phi tình
coâng ñöùc thuø thaéng vaäy. trong coõi möôøi phöông ñeàu nhö haèng haø sa,
74- Theo y Kinh vaên : Phaàn naøy laø ñeán Phaåm nghóa laø khaép nghe tieáng taát caû ñòa nguïc, tieáng
Chuyeån Sanh thöù 11; Laïi nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Coù Boà baøng sanh, tieáng quyû giôùi v.v... cho ñeán tieáng Nhö
Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, naêng daãn phaùt saùu thaàn Lai - Boà Taùt tuy ñuû taùc duïng thieân nhó nhö theá,
thoâng Ba La Maät Ña. nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao cöû, chaúng tröôùc
taùnh v.v... Vì ñaõ ñaït ñöôïc phaùp töï taùnh khoâng vaäy
75- Moät laø : Thaàn Caûnh Trí chöùng thoâng Ba La
Maät Ña; 2- Thieân Nhó Trí chöùng thoâng; 3- Tha Taâm v.v... duy ngoaïi tröø vì ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí.
Trí chöùng thoâng; 4- Tuùc Truï Tuøy Nieäm Trí chöùng 78- Noùi ñuû laø : “Tha Taâm Trí Chöùng Thoâng” laø
thoâng; 5- Thieân Nhaõn Trí chöùng thoâng; 6- Laäu Taän naêng nhö thaät bieát phaùp taâm, taâm sôû cuûa caùc loaøi
Trí chöùng thoâng Ba La Maät Ña. höõu tình khaùc trong coõi möôøi phöông ñeàu nhö
76- Noùi ñuû laø : “Thaàn Caûnh Trí chöùng thoâng”, laø haèng haø sa, nghóa laø khaép bieát loaïi höõu tình khaùc
hoaëc coù tham taâm nhö thaät bieát coù tham taâm,
khôûi voâ löôïng caùc vieäc ñaïi thaàn bieán, laø chaán
hoaëc lìa tham taâm nhö thaät bieát lìa tham taâm,
ñoäng möôøi phöông coõi ñeàu nhö haèng haø sa ñaïi
ñòa thaûy vaät, bieán moät laøm nhieàu, bieán nhieàu cho ñeán saân taâm si taâm cuõng ñeàu nhö vaäy, nhaãn
thaønh moät, hieän ra aån naùu mau choùng voâ ngaïi - ñeán aùi taâm, thuû taâm, taùn taâm, tuï taâm, tieåu taâm,
Boà Taùt tuy ñuû duïng Thaàn Caûnh Trí nhö theá, ñaïi taâm, cöû taâm, haï taâm, tòch tónh taâm, traïo taâm,
ñònh taâm, giaûi thoaùt taâm, höõu laäu taâm, voâ laäu
nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao cöû, chaúng chaáp taâm, thöôïng taâm, hoïc taâm, khoâng hoïc taâm v.v...
tröôùc, Boà Taùt ñaït ñöôïc taát caû phaùp töï taùnh khoâng Boà Taùt naøy tuy ñuû duïng Tha taâm trí nhö theá,
vaäy, töï taùnh lìa vaäy vaø töï taùnh baûn lai baát khaû nhöng vôùi trong aáy chaúng töï cao cöû, chaúng tröôùc
ñaéc vaäy, Boà Taùt chaúng taùc leân nghó ñaây : Ta naêng taùnh, vieäc cuûa tha taâm trí, vì ñaït ñöôïc taát caû
daãn phaùt Thaàn Caûnh Trí Chöùng Thoâng vì töï vui phaùp töï taùnh khoâng vaäy, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc
khoaùi, vì vui khoaùi keû khaùc, duy ngoaïi tröø ñeå Nhöùt Thieát Trí Trí.
ñöôïc Nhöùt Thieát Trí Trí. 68
77- Noùi ñuû laø : “Thieân Nhó Trí Chöùng Thoâng” laø
67
79- Noùi ñuû laø : “Tuùc Truï Tuøy Nieäm Trí Chöùng töï taùnh khoâng vaäy, töï taùnh lìa vaäy, töï taùnh baûn
Thoâng” laø naêng nhö thaät bieát caùc vieäc ñôøi tröôùc lai baát khaû ñaéc vaäy, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc Nhöùt
cuûa taát caû höõu tình trong coõi möôøi phöông ñeàu Thieát Trí Trí.
nhö haèng haø sa, nghóa laø tuøy nhôù caùc vieäc ñôøi 81- Noùi ñuû laø : “Laäu Taän Trí Chöùng Thoâng”, laø
tröôùc, hoaëc mình hoaëc ngöôøi, moät taâm möôøi taâm, naêng nhö thaät bieát taát caû höõu tình trong coõi möôøi
traêm taâm ngaøn taâm, nhieàu traêm ngaøn taâm, moät phöông ñeàu nhö haèng haø sa, hoaëc mình hoaëc
naêm nhieàu naêm, moät kieáp nhieàu kieáp v.v..., tuøy ngöôøi, laäu heát chaúng heát, Thoâng naøy nöông döïa
choã kia cheát ñeán sanh ñaây, tuøy choã ñaây cheát ñeán ñònh Kim Cöông duï môùi döùt caùc chöôùng taäp vaø
sanh nôi kia, traïng maïo nhö vaäy, noùi naêng nhö ñöôïc vieân maõn, khi ñöôïc Baát thoái chuyeån cuûa Boà
vaäy, hoaëc heïp hoaëc roäng, hoaëc mình hoaëc ngöôøi Taùt, vôùi taát caû laäu cuõng goïi laø heát, chaúng khôûi
caùc vieäc ñôøi tröôùc ñeàu naêng tuøy nhôù, Boà Taùt tuy hieän taïi tieàn vaäy, Boà Taùt tuy ñöôïc Laäu Taän Thoâng
ñuû trí duïng tuùc truï nhö theá, nhöng vôùi trong aáy ñaây, chaúng ñoïa böïc Thanh Vaên vaø Ñoäc Giaùc, chæ
chaúng töï cao cöû, chaúng tröôùc taùnh, vieäc tuùc truï ñeán thaüng Voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà, vì
tuøy nieäm, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc Nhöùt Thieát Trí chaúng coøn mong caàu caùc nghóa lôïi khaùc vaäy, Boà
Trí. Taùt tuy ñuû trí duïng laäu taän nhö theá, nhöng vôùi
80- Noùi ñuû laø : “Thieân Nhaõn Trí Chöùng Thoâng” laø trong aáy chaúng töï cao cöû, chaúng tröôùc taùnh, vieäc
raát thaéng thanh tònh hôn thieân nhaõn cuûa ngöôøi, laäu taän trí, vì ñaït ñöôïc taát caû phaùp töï taùnh khoâng
naêng nhö thaät thaáy caùc thöù saéc töôïng cuûa caùc loaïi vaäy, töï taùnh lìa vaäy, töï taùnh baûn lai baát khaû ñaéc
tình vaø phi tình trong coõi möôøi phöông ñeàu nhö vaäy, duy ngoaïi tröø vì ñöôïc Nhaát Thieát Trí Trí.
haèng haø sa, nghóa laø khaép thaáy caùc loaïi höõu tình, 82- Theo y Kinh vaên : Nhö theá Xaù Lôïi Töû ! Caùc Boà
luùc sanh luùc cheát, dieäu saéc, thoâ saéc, hoaëc hôn Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, coù theå vieân maõn thanh tònh
hoaëc keùm, thieän thuù aùc thuù v.v... caùc thöù nghieäp saùu thaàn thoâng, do nhôø saùu thaàn thoâng Ba La Maät
loaïi chòu quaû baùo sai khaùc ñeàu nhö thaät bieát, Boà Ña naøy, neân lieàn ñöôïc vieân maõn Nhaát Thieát Trí
Taùt tuy ñuû taùc duïng thieân nhaõn nhö theá, nhöng Trí, nghóa laø nhaát thieát trí, nhaát thieát töôùng trí.
vôùi trong aáy chaúng töï cao cöû, chaúng tröôùc taùnh
70
vieäc Thieân nhaõn trí, vì ñaït ñöôïc taát caû phaùp
69
83- Theo y Kinh Vaên : Veà Boá thí ñaõ an truï Baùt ñeàu laø baûn taùnh khoâng, trong baûn taùnh khoâng, vì
Nhaõ, ñeå nghieâm tònh nhöùt thieát trí, nhöùt thieát khoâng coù keû huûy maï taùn thaùn vaäy v.v..., vì ñaõ ñaït
töôùng trí ñaïo, do vì roát raùo khoâng, neân chaúng ñöôïc coâng ñöùc thöôïng dieäu baát khaû tö nghì laïi
khôûi taâm ôn thí hay xan tham vaäy. Veà an truï Tònh ñem 4 nhieáp phaùp : Boá Thí, AÙi Ngöõ, Lôïi Haønh vaø
Giôùi cuõng vaäy, neân chaúng khôûi taâm trì giôùi phaïm Ñoàng Söï maø thaønh thuïc caùc höõu tình v.v... do ñaáy
giôùi; Veà an truï Tinh Tieán, neân chaúng khôûi taâm maø mau chöùng sôû caàu laø voâ thöôïng chaùnh ñaúng
sieâng maïnh löôøi bieáng vaäy; Veà an truï Tónh Löï, Boà Ñeà.
neân chaúng khôûi taâm tòch tónh taùn loaïn vaäy; Veà Trí 86- Laïi nöõa, Xaù Lôïi Töû ! Boà Taùt khi tu haønh Baùt
Hueä : Khi Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ, trôû laïi truï Baùt Nhaõ ñoái vôùi taát caû höõu tình, hoaëc hôn, hoaëc keùm,
Nhaõ, nghieâm tònh nhöùt thieát trí, nhöùt thieát töôùng hoaëc toát hoaëc xaáu khôûi taâm bình ñaúng, laïi khôûi
trí ñaïo, do vì roát raùo khoâng, neân chaúng khôûi taâm taâm lôïi ích an vui, neân ñoái vôùi taát caû phaùp taùnh
trí hueä ngu si vaäy. ñeàu ñöôïc bình ñaúng, neân Boà Taùt môùi khaép naêng
84- Nhö vaäy Xaù Lôïi Töû, Boà Taùt khi tu haønh Baùt an laäp taát caû höõu tình nôi trong taát caû phaùp bình
Nhaõ, an truï saùu moùn Ba La Maät Ña, ñeå nghieâm ñaúng maø taùc ñaïi lôïi ích. Nhôø nhaân duyeân ñaây vôùi
tònh nhöùt thieát trí, nhöùt thieát töôùng trí ñaïo, do vì trong hieän phaùp ñöôïc möôøi phöông theá giôùi, taát
roát raùo khoâng, khoâng coù khöù lai, khoâng boá thí, caû Nhö Lai ÖÙng Chaùnh Ñaúng Giaùc, coäng ñoàng hoä
khoâng xan tham, chæ giaû thi thieát vaäy v.v... Cho nieäm, vaø taát caû Hieàn Thaùnh Chuùng, keû tu phaïm
neân Boà Taùt naøy chaúng chaáp tröôùc ñeán vaøo, chaúng haïnh cuøng kính meán, taát caû theá gian, trôøi, ngöôøi,
tröôùc chaúng ñeán vaøo v.v... cho ñeán chaúng tröôùc A Tu La thaûy ñeàu cuùng döôøng, toân troïng taùn
Baùt Nhaõ, chaúng tröôùc ngu si v.v... thaùn.
85- Xaù Lôïi Töû ! Vì sao theá ? Vì Boà Taùt naøy ñang 87- Chính luùc Ñöùc Phaät ñang thuyeát thuø thaéng
luùc baáy giôø, vôùi tröôùc chaúng tröôùc cuõng khoâng coâng ñöùc cuûa thaäm thaâm Baùt Nhaõ naøy, voâ löôïng
chaáp tröôùc, vì ñaõ döùt haún taát caû tröôùc vaø chaúng chuùng Tyø kheo trong hoäi töø toøa ñöùng daäy, ñeàu
tröôùc vaäy, ñaõ ñaït ñöôïc phaùp roát raùo chaúng sanh, caàm caùc ñoà taân tònh thöôøng phuïc phuïng hieán leân
trong phaùp khoâng sanh, vì khoâng coù phaùp huûy maï Theá Toân, roài phaùt taâm A Naäu Ña La tam mieäu
taùn thaùn vaäy v.v..., vì ñaõ ñaït ñöôïc taát caû phaùp tam Boà Ñeà.
71 72
88- Baáy giôø Ñöùc Theá Toân lieàn phaùt mæm cöôøi, töø taát caû Ba La Maät, nhaãn ñeán Boà Taùt Ma Ha Taùt coù
nôi dieän moân phoùng ra caùc thöù saéc quang - A Nan bao Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña laø baát khaû khuaát phuïc
Ñaø töø toøa ñöùng daäy laïy Phaät roài cung kính chaép Ba La Maät Ña.
tay thöa : Do nhaân duyeân gì maø Phaät hieän mæm 91- Baáy giôø, Theá Toân baûo caùc Thanh Vaên vaø caùc
cöôøi naøy, cuùi xin Theá Toân thöông xoùt noùi cho. Boà Taùt Ma Ha Taùt raèng : Vì nhôø Boà Taùt naøy neân
89- Khi aáy Phaät lieàn baûo A Nan Ñaø raèng : Taïi toøa theá gian ñöôïc coù ngöôøi trôøi xuaát hieän, neân môùi coù
naøy ñöùng daäy, voâ löôïng Tyø kheo töø ñaây veà sau ñöôïc quaû Döï Löu, Nhaát Lai, Baát Hoaøn, A La Haùn,
saùu möôi moát kieáp, trong thôøi kieáp Tinh Duï seõ Ñoäc Giaùc, Boà Taùt, Nhö Lai Theá Toân, Tam Baûo,
ñöôïc laøm Phaät, ñeàu ñoàng moät hieäu laø Ñaïi Traøng neân môùi coù ñöôïc caùc thöù tö sanh laïc cuï xuaát
Töôùng Nhö Lai ñuû 10 hieäu. Caùc Tyø kheo naøy töø hieän, nghóa laø aên uoáng, aùo maëc, ñoà naèm phoøng
ñaây moät roài, seõ sanh veà coõi nöôùc Phaät Baát Ñoäng ôû nhaø, san hoâ, vaøng baïc thaûy xuaát hieän nôi ñôøi, toùm
phöông Ñoâng, ôû choã Phaät kia sieâng tu phaïm laïi maø noùi : Taát caû theá gian vui ngöôøi trôøi vaø vui
haïnh. nieát baøn, khoâng moät thöù naøo chaúng ñeàu do Boà
90- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Khen Thaéng Ñöùc” thöù Taùt Ma Ha Taùt nhö theá maø coù ñöôïc.
möôøi hai. Baáy giôø Cuï thoï Xaù Lôïi Töû, Cuï thoï Ñaïi 92- Vì sao theá ? Vì Boà Taùt naøy töï chính tu haønh
Muïc Kieàn Lieân, Cuï thoï Ñaïi AÅm Quang, Cuï thoï Boá Thí, tònh giôùi, an nhaãn, tinh tieán, tónh löï, Baùt
Thieän Hieän thaûy laø böïc ñöôïc nhieàu ngöôøi troâng Nhaõ (trí tueä) cuõng daïy keû khaùc tu haønh, neân taát
bieát, vaø taát caû töù chuùng ñeàu töø toøa ñöùng daäy cung caû höõu tình ñöôïc thuø thaéng lôïi ích an vui, naøo laø
kính chaép tay thöa Phaät raèng : Baïch Theá Toân ! Boà phaùp : voâ taùnh khoâng, töï taùnh khoâng, noäi khoâng,
Taùt coù bao Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Naøo laø Ñaïi Ba ngoaïi khoâng, an truï chôn nhö, phaùp giôùi, tu haønh
La Maät, Quaûng Ba La Maät, Thaéng, Vi dieäu, Cao, nguõ nhaõn, luïc thoâng, möôøi löïc, boán voâ sôû uùy, boán
Toân, Toái, Cöïc, Thöôïng, Voâ thöôïng, Ñaúng, Voâ ñaúng, voâ ngaïi giaûi, töø, bi, hyû, xaû, möôøi taùm phaùp Phaät
Voâ ñoái, Hö khoâng, Töï töôùng khoâng, Coäng töôùng baát coäng, nhöùt thieát trí, ñaïo töôùng trí, nhaát thieát
khoâng, Nhaát thieát phaùp khoâng, Baát khaû ñaéc v.v... töôùng trí v.v... Do coâng ñöùc tu haønh nhöõng phaùp
cho ñeán khai phaù taát caû coâng ñöùc, thaønh töïu taát moân treân thuø thaéng nhö vaäy, neân phaåm naøy ñöôïc
caû coâng ñöùc, naêng phaù goïi laø Phaåm Khen Thaéng Ñöùc.
73 74
93- Phaàn naày laø ñeán phaåm Hieän Töôùng Löôõi, thöù caùc phaùp ngoä voâ sanh nhaãn, roõ thaáu taát caû chaúng
13. Baáy giôø, Theá Toân hieän töôùng löôõi roäng daøi sanh chaúng dieät, khoâng taùc khoâng vi, lieàn cöôøi
khaép truøm coõi Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, laïi töø chuùm chím, Dieän moân laïi moät laàn nöõa phoùng caùc
töôùng löôõi phoùng ra voâ löôïng voâ soá caùc thöù saéc thöù saéc quang. Toân Giaû A Nan lieàn töø toøa ñöùng
quang, khaép soi caùc Phaät theá giôùi möôøi phöông daäy chaép tay cung kính thöa raèng : Baïch Theá Toân
haèng haø sa thaûy. ! Nhaân gì duyeân chi, hieän mæm cöôøi naøy ?
94- Möôøi phöông : Ñoâng, Taây, Nam, Baéc, Ñoâng 97- Phaät baûo A Nan, töø toøa naøy daäy, traêm ngaøn
Nam, Taây Nam, Ñoâng Baéc, Taây Baéc, Thöôïng vaø traêm öùc muoân öùc chuùng hoäi ñaõ ñoái caùc phaùp ngoä
Haï phöông. voâ sanh nhaãn. ÔÛ ñôøi ñöông lai, traûi qua saùu möôi
95- Khoâng chæ rieâng phöông Taây môùi coù theá giôùi taùm traêm öùc ñaïi kieáp tu haïnh Boà Taùt, roài trong
Kham Nhaãn, maø moãi moät phöông ñeàu coù theá giôùi kieáp Hoa Tích seõ ñöôïc laøm Phaät ñeàu ñoàng moät
Kham Nhaãn, Phaät hieäu laø Thích Ca Maâu Ni Nhö hieäu laø Giaùc Phaàn Hoa Nhö Lai, ÖÙng Chaùnh Ñaúng
Lai ñuû möôøi hieäu, nay vì chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt Giaùc, Minh Haønh vieân maõn, möôøi hieäu ñaày ñuû -
thuyeát Ñaïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, neân hieän Xin baøn theâm : Phaåm Kinh naøy laø “Hieän Töôùng
töôùng löôõi roäng daøi truøm khaép coõi Tam thieân Ñaïi Löôõi” laø chæ cho söï tu taäp haønh giaû qua lôøi aên
thieân theá giôùi (ñieàu naøy cuõng deã hieåu, vì moãi moät tieáng noùi vôùi nhau, neáu khoâng nhôø Phaät Kham
phöông ñeàu coù theá giôùi Kham Nhaãn, Phaät hieäu Nhaãn (10 phöông ñeàu thò hieän) laø söï chòu khoù
Thích Ca Maâu Ni Nhö Lai neân ñeàu thaáy ñöôïc chòu ñöïng thì raát laø khoù tu taäp voâ cuøng, neáu
töôùng löôõi naøy) noùi toùm laïi trong taát caû söï chòu thaønh töïu ñöôïc Kham Nhaãn laø ñaõ ngoä phaùp Voâ
sanh nhaãn roài, roài traûi qua thôøi gian ñaõ coù thaønh
khoù, chòu ñöïng chæ coù söï chòu ñöïng (Kham Nhaãn) tích troàng Hoa Giaùc Ngoä neân ñeán kieáp “Hoa Tích”
lôøi aên tieáng noùi (Hieän Töôùng Löôõi) laø treân taát seõ ñöôïc laøm Phaät hieäu laø “Giaùc Phaàn Hoa” nghóa
caû...; Laïi töø töôùng löôõi phoùng ra voâ löôïng voâ soá laø töøng phaàn cuûa söï giaùc ngoä hay Hoa Giaùc Ngoä
caùc thöù saéc quang, khaép soi theá giôùi caùc Phaät, ñaõ töï giaùc, giaùc tha giaùc haïnh vieân maõn, ñaày ñuû
nay thaáy quang ñaây, töùc laø do töôùng löôõi Phaät kia 10 hieäu.
hieän ra vaäy. 98- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy Baûo Daïy Trao”
96- Baáy giôø, Theá Toân bieát taâm nguyeän kia ñaõ ñoái 76
75
thöù 14. Phaät baûo Toân giaû Thieän Hieän, oâng neân trao phaùp laønh Baùt Nhaõ - Vì boä Kinh Ñaïi Baùt Nhaõ
duøng bieän taøi vì chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt tuyeân laø trí hueä thaäm thaâm, ngöôøi noùi Kinh phaûi laø
noùi phaùp töông öng Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, daïy ngöôøi trí hueä ñöôïc keát tinh sieâu vieät, nhaát laø
baûo daïy trao caùc Boà Taùt khieán tu hoïc cho cöùu Phaåm “Daïy baûo daïy trao” quaù ö laø quan yeáu cuûa
caùnh nôi Baùt Nhaõ. boä Kinh; chính teân Thieän Hieän (kheùo leùo maø hieän
99- Luùc ñoù, chuùng Boà Taùt Ma Ha Taùt, Ñaïi Thanh baøy ra) môùi ñaïi dieän cho caùc haøng Boà Taùt Ma Ha
Vaên, Thieân, Long, Döôïc Xoa, ngöôøi vaø phi ngöôøi Taùt, môùi thöøa thaàn löïc Phaät maø noùi phaùp töông
thaûy ñeàu khôûi nghó raèng : Nay Toân giaû Thieän öng Baùt Nhaõ, ñeå daïy baûo daïy trao ñeán caùc haøng
Hieän, vì laø duøng söùc Töï Hueä bieän taøi, phaûi vì Boà Taùt ñöôïc.
chuùng hoäi tuyeân noùi phaùp töông öng Baùt Nhaõ thì 101- Vì sao theá ? Ngaøi Xaù Lôïi Töû ! Caùc ñöùc Phaät
khoâng xong - Söùc Töï Hueä Bieän Taøi nghóa laø : vì kia tuyeân noùi phaùp yeáu, kia nhôø Phaät daïy,
phaàn Hueä töï coù rieâng cuûa Thieän Hieän, neân ñaïi roøng sieâng tu hoïc, beøn naêng chöùng ñöôïc thöïc
chuùng cho raèng Hueä töï coù naøy khoâng theå truyeàn taùnh caùc phaùp, do ñaáy môùi vì keû khaùc coù tuyeân
saâu vaøo Baùt Nhaõ, maø phaûi nhôø söùc oai thaàn cuûa noùi phaùp gì ñeàu cuøng phaùp taùnh ñöôïc chaúng traùi
Phaät giuùp vaøo, ñöôïc vaäy môùi coù ñöôïc Trí hueä sieâu nhau, cho neân lôøi Phaät noùi ra nhö ñeøn truyeàn soi.
vieät, maø Trí Hueä naøy cuõng goïi laø Baùt Nhaõ Ba La 102- Xaù Lôïi Töû ! Toâi nay phaûi nhôø oai thaàn Phaät
Maät - Töø yù naøy Phaät giaùo thöôøng duøng caâu “Duy gia bò, vì chuùng caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt, tuyeân noùi
tueä thò nghieäp” nghóa laø : Chæ coù trí tueä laø söï phaùp töông öng Baùt Nhaõ, daïy baûo daïy trao caùc
nghieäp cao caû. Boà Taùt khieán cho cöùu caùnh tu hoïc nôi Baùt Nhaõ,
100- Baáy giôø Toân giaû Thieän Hieän bieát ñöôïc choã chôù chaúng phaûi duøng söùc töï hueä bieän taøi nôi
taâm nghó cuûa chuùng hoäi, lieàn baûo ngaøi Xaù Lôïi Töû mình - Vì phaùp töông öng thaäm thaâm Baùt Nhaõ Ba
raèng : Ñeä töû caùc ñöùc Phaät thuyeát ra phaùp giaùo, La Maät Ña, chaúng phaûi caûnh giôùi cuûa Thanh Vaên,
phaûi bieát ñeàu nhôø söùc oai thaàn cuûa Phaät - Ñoaïn Ñoäc Giaùc.
naøy môùi thaáy roõ ñöôïc söï tu taäp cuûa Toân giaû Thieän 103- Thieän Hieän thöa Phaät : Baïch Theá Toân ! Nhö
Hieän, ngaøi ñaõ thaáy tröôùc ñöôïc taâm nieäm cuûa ñaïi Phaät ñaõ saéc Ngöôi duøng bieän taøi, phaûi vì chuùng
chuùng nghó gì ? muoán gì ? tröôùc khi ngaøi
78
77
caùc Boà Taùt Ma Ha Taùt tuyeân noùi phaùp töông öng 106- Ví nhö Ngaõ chæ laø giaû danh, giaû danh nhö theá
Baùt Nhaõ, daïy baûo daïy trao caùc Boà Taùt, khieán cho chaúng sanh chaúng dieät, duy coù töôûng thaûy töôûng
cöùu caùnh tu hoïc nôi Baùt Nhaõ. thi thieát lôøi noùi, goïi ñoù laø ngaõ, caùc giaû danh naøy
104- Thieän Hieän baïch Theá Toân : Trong ñaây phaùp chaúng ôû trong, chaúng ôû ngoaøi, chaúng ôû giöõa hai vì
naøo goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt ? Laïi coù phaùp naøo baát khaû ñaéc vaäy.
goïi laø Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña ? Con chaúng thaáy coù 107- Thieän Hieän ! Nhö vaäy, hoaëc Boà Taùt Ma Ha
phaùp khaù goïi Boà Taùt Ma Ha Taùt, cuõng chaúng thaáy Taùt, hoaëc Baùt Nhaõ Ba La Maät, hoaëc hai teân naøy
coù phaùp khaù goïi Baùt Nhaõ Ba La Maät Ña, hai teân ñeàu laø giaû phaùp, phaùp giaû nhö theá chaúng sanh
nhö theá cuõng chaúng thaáy coù, theá laøm sao baûo con chaúng dieät, duy coù töôûng thaûy töôûng thi thieát lôøi
vì chuùng caùc Boà Taùt tuyeân noùi phaùp töông öng noùi, goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt, goïi laø Baùt Nhaõ Ba
Baùt Nhaõ ñeå daïy baûo daïy trao. La Maät Ña vaø hai teân naøy, ba moùn nhö theá chæ coù
105- Phaät daïy baûo : Thieän Hieän ! Boà Taùt Ma Ha giaû danh, caùc giaû danh naøy chaúng ôû trong, chaúng
Taùt chæ coù teân goïi laø Boà Taùt Ma Ha Taùt, Baùt Nhaõ ôû ngoaøi chaúng ôû giöõa hai vì baát khaû ñaéc vaäy.
Ba La Maät Ña cuõng chæ coù teân goïi laø Baùt Nhaõ Ba 108- Phaät baûo raèng : Thieän Hieän, noùi toùm laïi caùc
La Maät Ña, hai teân nhö vaäy cuõng chæ coù teân, hai Boà Taùt Ma Ha Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ Ba La
teân naøy chaúng sanh dieät, duy coù töôûng thaûy töôûng Maät Ña, ñoái taát caû phaùp, danh giaû phaùp giaû vaø
thi thieát lôøi noùi, giaû danh nhö theá chaúng ôû trong, daïy trao cuõng giaû neân chính tu hoïc.
chaúng ôû ngoaøi hay ôû giöõa hai, vì baát khaû ñaéc vaäy, 109- Laïi nöõa, Thieän Hieän ! Caùc Boà Taùt tu haønh
ví nhö Ngaõ chæ laø giaû danh, ñaõ laø giaû danh thì Baùt Nhaõ, chaúng neân quaùn : Saéc xöù hoaëc thöôøng
chaúng sanh chaúng dieät (ñoäc giaû chuù yù), duy coù hoaëc voâ thöôøng, hoaëc vui hoaëc khoå, hoaëc ngaõ
töôûng thaûy töôûng thi thieát lôøi noùi, goïi ñoù laø ngaõ - hoaëc voâ ngaõ, hoaëc khoâng hoaëc baát khoâng, hoaëc
nhö vaäy höõu tình, maïng giaû, sanh giaû, döôõng giaû, höõu töôùng, hoaëc voâ töôùng, hoaëc höõu nguyeän hoaëc
só phu, boå ñaëc giaø la, yù sanh nho ñoàng, taùc giaû, voâ nguyeän, hoaëc tòch tónh, hoaëc chaúng tòch tónh,
khieán taùc giaû, khôûi giaû, tri giaû, kieán giaû cuõng chæ hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi, hoaëc xa lìa hoaëc chaúng xa
laø giaû danh maø giaû danh thì chaúng sanh chaúng lìa, hoaëc höõu laäu hoaëc voâ laäu,hoaëc sanh hoaëc
dieät. dieät, hoaëc thieän hoaëc phi thieän, hoaëc toäi
79 80
hoaëc khoâng toäi, hoaëc phieàn naõo, hoaëc khoâng bieát trong aáy khoâng coù nhieãm tònh.
phieàn naõo, hoaëc taïp nhieãm hoaëc thanh tònh, hoaëc 114- Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, neân nhö thaät
thuoäc sanh töû hoaëc thuoäc Nieát baøn, hoaëc ôû trong giaùc danh giaû thi thieát, phaùp giaû thi thieát, ñoái vôùi
hoaëc ôû ngoaøi, hoaëc khaû ñaéc hoaëc baát khaû ñaéc danh phaùp giaû nhö thaät giaùc roài, chaúng tröôùc saéc
v.v..., vaø neân quaùn caùc phaùp ñeàu nhö treân vaäy. thoï töôûng v.v... Cho ñeán chaúng tröôùc phöông tieän
110- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” kheùo leùo, vì taát caû phaùp ñeàu voâ sôû höõu, neân naêng
thöù 15. Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng chaáp tröôùc, sôû chaáp tröôùc, choã chaáp tröôùc, thôøi
neân quaùn nhaân duyeân hoaëc thöôøng hoaëc voâ chaáp tröôùc, baát khaû ñaéc.
thöôøng; cho ñeán ñaúng voâ giaùn duyeân, sôû duyeân 115- Thieän Hieän ! Ñöôïc nhö treân ñaây, nghóa laø ñoái
duyeân, taêng thöôïng duyeân v.v... taát caû phaùp vì khoâng bò chaáp tröôùc, neân môùi naêng
111- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” taêng theâm : Luïc ba la maät, baùt thaùnh ñaïo v.v...,
thöù 16. Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng cuõng ñöôïc Boà Taùt toái thaéng thaàn thoâng, töø moät
neân quaùn Phaät möôøi löïc hoaëc thöôøng hoaëc voâ nöôùc Phaät ñeán moät nöôùc Phaät, vì muoán thaønh
thöôøng; cho ñeán boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, thuïc höõu tình, caên laønh ñaõ sanh tröôûng, tuøy choã
möôøi taùm phaùp Phaät baát coäng hoaëc ôû trong, hoaëc öa nghe chaùnh phaùp caùc Ñöùc Phaät ñeàu ñöôïc nghe
ôû ngoaøi, hoaëc ôû giöõa hai, hoaëc ñaéc, hoaëc baát khaû laõnh, cho ñeán ngoài toøa Dieäu Boà Ñeà, chöùng ñöôïc
ñaéc. voâ thöôïng chaùnh ñaúng, môùi khaép ñoái taát caû Ñaø La
112- Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, ñoái vôùi taát caû Ni moân, taát caû Tam Ma Ñòa moân ñeàu ñöôïc töï taïi.
phaùp an truï voâ phaân bieät môùi naêng tu caùc phaùp, Nhö vaäy, Thieän Hieän ! Boà Taùt tu haønh Baùt Nhaõ,
cho ñeán naêng tu nhaát thieát trí, naêng tu ñaïo töôùng neân nhö thaät giaùc Danh giaû, Phaùp giaû.
trí, naêng tu nhaát thieát töôùng trí. 116- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Noùi Boà Taùt aáy, nôi
113- Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ, chaúng thaáy Boà yù hieåu sao ? Töùc saéc laø Boà Taùt chaêng ? Töùc thoï,
Taùt, chaúng thaáy danh Boà Taùt, chaúng thaáy Baùt töôûng, haønh, thöùc laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän
Nhaõ, chaúng thaáy danh Baùt Nhaõ, duy chaân chính baïch Phaät chaúng phaûi vaäy - Trong saéc coù Boà Taùt
sieâng caàu Nhaát Thieát Trí Trí, vì khi tu haønh nhö chaêng, hay trong thoï, töôûng, haønh, thöùc coù Boà
vaäy ñoái taát caû phaùp kheùo ñaït thaät töôùng, vì roõ 82
81
Taùt chaêng ? Thieän Hieän baïch Phaät chaúng phaûi thieät, thaân, yù xöù cuõng vaäy - hay khaùc nhaõn xöù ...
vaäy - Taát caû caùc phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy, cho ñeán chaúng phaûi Boà Taùt, hay trong nhaõn xöù ... chaúng
töùc duyeân laø choã sanh phaùp, hay khaùc duyeân laø phaûi coù Boà Taùt, hay trong Boà Taùt chaúng phaûi coù
choã sanh phaùp, baïch Phaät chaúng phaûi vaäy. nhaõn xöù ... yù xöù, hay lìa nhaõn xöù ... chaúng phaûi coù
117- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, Boà Taùt ö.
thöù 17. 121- Baïch Theá Toân ! hoaëc Boà Ñeà, hoaëc Taùt Ñoûa,
Laïi nöõa, Thieän Hieän ! Noùi laø Boà Taùt, nôi yù hieåu hoaëc nhaõn xöù, nhó, tyû, thieät, thaân, yù xöù haõy roát
sao ? Töùc Voâ minh cho ñeán Laõo töû laø Boà Taùt raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy,
chaêng ? Baïch Theá Toân chaúng phaûi vaäy - Vaäy khaùc huoáng laø coù Boà Taùt, ñaây ñaõ chaúng phaûi coù, laøm
voâ minh cho ñeán laõo töû (Thaäp nhò nhaân duyeân) laø sao noùi ñöôïc : Töùc nhaõn xöù laø Boà Taùt, nhó, tyû,
Boà Taùt chaêng ? Baïch Theá Toân chaúng phaûi vaäy - thieät, thaân, yù xöù laø Boà Taùt; khaùc nhaõn xöù, tyû,
Cho ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thieät, thaân, yù xöù laø Boà Taùt; trong nhaõn xöù ... coù Boà
Taùt; trong Boà Taùt coù nhaõn xöù ...; lìa nhaõn xöù ... coù
118- Baáy giôø, Phaät baûo Cuï thoï Thieän Hieän : OÂng
Boà Taùt; cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
quaùn nghóa naøo maø noùi : Töùc saéc cho ñeán thoï
töôûng haønh thöùc ... chaúng phaûi Boà Taùt - hay khaùc 122- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”
saéc thoï töôûng haønh thöùc chaúng phaûi Boà Taùt - hay thöù 18. Cuõng nhö phaåm treân - Töùc khoå, taäp, dieät,
trong saéc ... chaúng phaûi coù Boà Taùt, trong Boà Taùt ñaïo ñeá (Töù thaùnh ñeá) hoaëc Boà Ñeà, hoaäc Taùt Ñoûa
chaúng phaûi coù Saéc ..., lìa saéc ... chaúng phaûi coù Boà v.v... haõy roát raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi
Taùt ö ? coù vaäy, huoáng laø coù Boà Taùt, ñaây chaúng phaûi coù
119- Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! hoaëc Boà laøm sao noùi ñöôïc : Töùc töù thaùnh ñeá laø Boà Taùt,
Ñeà, hoaëc Taùt Ñoûa, hoaëc Saéc ... haõy roát raùo baát khaû trong Boà Taùt coù töù thaùnh ñeá hay laø töù thaùnh ñeá
ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù vaäy, huoáng laø coù Boà coù Boà Taùt, cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy
Taùt, ñaây ñaõ chaúng phaûi coù laøm sao noùi ñöôïc - Cho (ñoäc giaû chuù yù).
ñeán taát caû phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 123- Phaät baûo Thieän Hieän raèng : Hay thay ! Hay
120- Laïi nöõa, Thieän Hieän ! OÂng quaùn nghóa naøo thay ! Nhö lôøi oâng noùi : Saéc thaûy phaùp vì baát khaû
maø noùi : Töùc nhaõn xöù chaúng phaûi Boà Taùt, nhó, tyû, 84
83
ñaéc, neân Boà Taùt cuõng baát khaû ñaéc, Boà Taùt vì baát Vieãn haønh ñòa, töùc Baát ñoäng ñòa, töùc Thieän hueä
khaû ñaéc, neân sôû haønh Baùt Nhaõ cuõng baát khaû ñaéc - ñòa, töùc Phaùp vaân ñòa (Thaäp ñòa) chôn nhö chaúng
Caùc Boà Taùt khi tu haønh Baùt Nhaõ caàn neân nhö theá phaûi Boà Taùt, cho ñeán khaùc Thaäp ñòa, hay trong
maø hoïc. Boà Taùt chaúng coù Thaäp ñòa, hay lìa Thaäp ñòa chôn
124- Laïi vaày nöõa, Thieän Hieän ! Noùi laø Boà Taùt, nôi nhö chaúng phaûi coù Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa :
yù hieåu sao ? Töùc saéc chôn nhö laø Boà Taùt chaêng ? Baïch Theá Toân ! Hoaëc Thaäp ñòa hay muoân phaùp
hay töùc thoï, töôûng, haønh, thöùc laø Boà Taùt chaêng ? haõy roát raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù
Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - Chôn nhö Thaäp ñòa hay muoân phaùp ñaõ
vaäy; Vaäy khaùc saéc ... trong saéc ..., hay lìa saéc chôn chaúng phaûi coù laøm sao noùi ñöôïc - cho ñeán muoân
nhö laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
Theá Toân chaúng phaûi vaäy; cho ñeán taát caû muoân 127- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thöù 21.
125- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn giôùi taêng ngöõ laø
thöù 19. Boà Taùt chaêng ? hay laø töùc nhó, tyû, thieät, thaân, yù
Phaät hoûi Thieän Hieän : Noùi laø töùc Phaät möôøi löïc giôùi taêng ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa:
chôn nhö laø Boà Taùt. Hay töùc boán voâ sôû uùy, boán voâ Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán nhaõn
ngaïi giaûi, 18 phaùp Phaät baát coïng chôn nhö, hay giôùi laïc taêng ngöõ; nhaõn giôùi ngaõ taêng ngöõ; nhaõn
khaùc boán voâ sôû uùy v.v... laø Boà Taùt; hay trong boán giôùi tònh taêng ngöõ; nhaõn giôùi khoâng taêng ngöõ;
voâ sôû uùy v.v... hay lìa boán voâ sôû uùy v.v... laø Boà nhaõn giôùi höõu töôùng taêng ngöõ; nhaõn giôùi tòch tónh
Taùt? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân chaúng phaûi taêng ngöõ; nhaõn giôùi vieãn ly taêng ngöõ; nhaõn giôùi
vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng nhö vaäy. höõu vi taêng ngöõ; nhaõn giôùi höõu laäu taêng ngöõ;
126- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao” nhaõn giôùi sanh taêng ngöõ; nhaõn giôùi thieän taêng
thöù 20. ngöõ; nhaõn giôùi höõu toäi taêng ngöõ; nhaõn giôùi höõu
phieàn naõo; nhaõn giôùi theá gian taêng ngöõ; nhaõn giôùi
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc Cöïc hyû ñòa chôn nhö,
taïp nhieãm taêng ngöõ; nhaõn giôùi thuoäc sanh töû
töùc Ly caáu ñòa, töùc Phaùt quang ñòa, töùc Dieäm hueä
taêng ngöõ; nhaõn giôùi ôû trong taêng ngöõ;
ñòa, töùc Cöïc nan thaéng ñòa, töùc Hieän tieàn ñòa, töùc
85 86
nhaõn giôùi khaû ñaéc taêng ngöõ v.v... ñeàu chaúng phaûi 130- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. thöù 24.
128- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc taùm giaûi thoaùt taêng
thöù 22. ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? (Taùm giaûi thoaùt laø : 1- Noäi
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc Ñòa giôùi thöôøng taêng höõu saéc töôùng ngoaïi quaùn saéc giaûi thoaùt; 2- Noäi
ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? hay Thuûy, Hoûa, Phong, voâ saéc töôùng ngoaïi quaùn saéc giaûi thoaùt; 3- Tònh
Khoâng, Thöùc, Giôùi thöôøng taêng ngöõ laø Boà Taùt boäi xaû thaân taùc chöùng giaûi thoaùt; 4- Hö khoâng xöù
chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng giaûi thoaùt; 5- Thöùc voâ bieân xöù giaûi thoaùt; 6- Voâ sôû
phaûi vaäy - hay laø nhö phaàn chuù thích treân (127) laø höõu xöù giaûi thoaùt; 7- Phi höõu töôûng phi voâ töôûng
Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! giaûi thoaùt; 8- Dieät thoï töôûng giaûi thoaùt).
Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu 131- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
nhö vaäy. thöù 25.
129- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc Phaät möôøi löïc taêng
thöù 23. ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? hay laø töùc boán voâ sôû uùy,
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc noäi khoâng taêng ngöõ laø boán voâ ngaïi giaûi, möôøi taùm phaùp Phaät baát coäng
Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân taêng ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? Thieän Hieän thöa :
chaúng phaûi vaäy - hay laø : töùc ngoaïi khoâng; noäi Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân
ngoaïi khoâng; khoâng khoâng; ñaïi khoâng; thaéng phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy (Phaät 10 löïc laø : 1- Nhôn
nghóa khoâng; höõu vi khoâng; voâ vi khoâng; taát caûnh löïc; 2- Duyeân löïc; 3- Duïc löïc; 4- Phöông tieän löïc;
khoâng; voâ teá khoâng; taùn khoâng; voâ bieán dò khoâng; 5- Sôû duyeân löïc; 6- Caên löïc; 7- Quan saùt löïc; 8- Xa
boån taùnh khoâng; töï töôùng khoâng; coäng töôùng Ma tha löïc; 9- Tyø Baùt Xaù Na löïc; 10- Tö duy löïc).
khoâng; nhaát thieát phaùp khoâng; baát khaû ñaéc (Boán voâ sôû uùy laø : 1- Nhöùt thieát trí voâ uùy : bieát
khoâng; voâ taùnh khoâng; töï taùnh khoâng; voâ taùnh töï phaùp theá vaø xuaát theá; 2- Laäu taän voâ uùy : hoaëc
taùnh khoâng taêng ngöõ (20 khoâng) laø Boà Taùt chaêng? nghieäp sinh töû ñeàu heát; 3- Thuyeát chöôùng ñaïo voâ
Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy uùy : thuyeát phaùp ma ngoaïi laø chöôùng thaùnh ñaïo;
- cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy.
87 88
4- Thuyeát taän khoå voâ uùy : noùi nhöõng ñaïo phaùp coù 135- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
theå dieät heát caùc khoå. thöù 29.
132- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn xuùc taêng ngöõ laø
thöù 26. Boà Taùt chaêng ? hay laø nhó, tyû, thieät, thaân, yù xuùc
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc quaû Döï Löu taêng ngöõ taêng ngöõ laø Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá
laø Boà Taùt chaêng ? hay töùc quaû Nhöùt Lai, Baát Toân ! chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng
Hoaøn, A La Haùn taêng ngöõ laø Boà Taùt ? Thieän Hieän ñeàu nhö vaäy (Luïc xuùc : nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaân
thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán vaø yù xuùc).
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy. 136- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
133- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thöù 30.
thöù 27. Phaät baûo vaø trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà Thaát
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn xöù taêng ngöõ laø ñaïi : 1- Ñòa; 2- Thuûy; 3- Hoûa; 4- Phong; 5- Thöùc; 6-
Boà Taùt chaêng ? hay laø Nhó, tyû, thieät, thaân, yù xöù laø Khoâng; 7- Giôùi.
Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân ! Chaúng 137- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy thöù 31.
(Luïc traàn : nhaõn tieáp xuùc vôùi caûnh, nhó, tyû, thieät, Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà Thaäp
thaân vaø yù). nhò nhaân duyeân : 1- Voâ minh; 2- Haønh; 3- Thöùc; 4-
134- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, Danh saéc; 5- Luïc nhaäp; 6- Xuùc; 7- Thoï; 8- AÙi; 9-
thöù 28. Thuû; 10- Höõu; 11- Sanh; 12- Laõo töû öu bi khoå naõo.
Phaät hoûi Thieän Hieän : Töùc nhaõn giôùi hoaëc höõu vi 138- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
hoaëc voâ vi taêng ngöõ laø Boà Taùt chaêng ? hay laø töùc thöù 32.
nhó, tyû, thieät, thaân, yù giôùi hoaëc höõu vi hoaëc voâ vi Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà
taêng ngöõ laø Boà Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá töùc noäi khoâng, hoaëc höõu nguyeän hoaëc voâ nguyeän
Toân ! Chaúng phaûi vaäy - cho ñeán muoân phaùp cuõng taêng ngöõ, töùc ngoaïi khoâng cho ñeán voâ taùnh töï
ñeàu nhö vaäy. taùnh khoâng v.v...
89 90
139- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, 10- Tueä khoâng giaûm; 11- Giaûi thoaùt khoâng giaûm;
thöù 33. 12- Giaûi thoaùt tri kieán khoâng giaûm; 13- Taát caû
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà thaân nghieäp theo trí tueä maø haønh ñoäng; 14- Taát
37 phaåm trôï ñaïo goàm coù : 4 nieäm xöù; 4 chaùnh caàn; caû khaåu nghieäp theo trí tueä maø haønh ñoäng; 15-
4 nhö yù tuùc; 5 caên; 5 löïc; 7 giaùc chi; taùm chaùnh Taát caû yù nghieäp theo trí tueä maø haønh ñoäng; 16-
ñaïo. Trí tueä bieát ñôøi vò lai khoâng ngaïi; 17- Trí tueä bieát
140- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, ñôøi quaù khöù khoâng ngaïi; 18- Trí tueä bieát ñôøi hieän
thöù 34. taïi khoâng ngaïi - 18 moùn naøy goïi laø baát coäng phaùp
vì chæ rieâng coù Phaät môùi chöùng ñöôïc maø thoâi -
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà taùm
Boán voâ ngaïi giaûi laø : 1- Nghóa voâ ngaïi : bieát roõ caùc
moân giaûi thoaùt, hay taùm thaéng xöù, chín thöù ñeä
phaùp, nghóa lyù thoâng ñaït khoâng tueä; 2- Phaùp voâ
ñònh vaø möôøi bieán xöù.
ngaïi : Boà Taùt bieát roõ caùc phaùp danh töï phaân bieät
141- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, khoâng tueä; 3- Töø voâ ngaïi : Boà Taùt ñoái vôùi caùc
thöù 35. phaùp danh töï nghóa lyù tuøy thuaän taát caû chuùng
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà Ñaø La sanh, duøng phöông tieän ngoân ngöõ khoân kheùo
Ni moân, hay Tam Ma Ñòa moân. dieãn noùi, khieán cho ai naáy ñeàu hieåu roõ; 4- Nhaïo
142- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, thuyeát voâ ngaïi : Boà Taùt hay tuøy thuaän caên taùnh
thöù 36. cuûa taát caû chuùng sanh öa nghe phaùp chi thì seõ vì
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà Phaät hoï noùi phaùp aáy moät caùch vieân dung voâ ngaïi.
möôøi löïc, hay boán voâ sôû uùy, boán voâ ngaïi giaûi, 143- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
möôøi taùm phaùp Phaät baát coäng taêng ngöõ; 18 Phaät thöù 37.
baát coäng laø : 1- Thaân khoâng loãi; 2- Mieäng khoâng Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän Toân giaû veà
loãi; 3- Nieäm khoâng loãi; 4- Khoâng coù taâm töôûng ba möôi hai ñaïi só töôùng, 80 tuøy haûo - ñaây laø
khaùc; 5- Khoâng coù taâm baát ñònh; 6- Khoâng coù taâm töôùng toát cuûa Phaät.
khoâng bieát maø ñaõ xaû; 7- Söï muoán khoâng giaûm; 8- 144- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”,
Tinh taán khoâng giaûm; 9- Nieäm khoâng giaûm; thöù 38.
91 92
Phaät daïy baûo daïy trao cho Thieän Hieän veà boán ñöôøng baùt chaùnh qua Nieát Baøn vaø kheùo trôû laïi
quaû Thanh Vaên : 1- Döï Löu; 2- Nhaát Lai; 3- Baát ñöôøng sanh töû ñeå ñoä chuùng sanh; 6- Theá gian giaûi
Hoaøn; 4- A La Haùn. : trí hieåu bieát thoâng suoát caû moïi söï vaät trong theá
145- Phaàn naøy laø ñeán Phaåm “Daïy baûo daïy trao”, gian vaø xuaát theá gian; 7- Voâ thöôïng só : khoâng coøn
thöù 39. ai treân nöõa; 8- Ñieàu ngöï tröôïng phu : coù ñuû
nhöõng taøi naêng khoân kheùo ñieàu khieån vaø ngöï
Phaät hoûi Thieän Hieän : OÂng quaùn nghóa naøo maø noùi
phuïc moïi loaøi chuùng sanh vaøo con ñöôøng thieän; 9-
töùc chö Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà hoaëc
Thieân nhôn sö : laø ñaáng ñaïo sö cuûa trôøi vaø ngöôøi;
höõu vi hoaëc voâ vi taêng ngöõ chaúng phaûi Boà Taùt Ma
10- Phaät : laø baäc hoaøn toaøn giaùc ngoä.
Ha Taùt ? Thieän Hieän thöa : Baïch Theá Toân! Chö
Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà höõu vi voâ vi,
haõy roát raùo baát khaû ñaéc, vì taùnh chaúng phaûi coù * Phaàn cuoái taäp 1 naøy, ngöôøi vieát xin lieät keâ toaøn
vaäy, huoáng laø coù chö Phaät voâ thöôïng chaùnh ñaúng taäp I goàm coù : 2 phaåm (theo trong Kinh goïi laø
boà ñeà höõu vi voâ vi taêng ngöõ, taêng ngöõ ñaây ñaõ quyeån) Duyeân Khôûi; 2 phaåm Hoïc Quaùn; 4 phaåm
chaúng phaûi coù, laøm sao noùi ñöôïc : Töùc chö Phaät Töông Öng; 3 phaåm Chuyeån Sanh; 1 phaåm Khen
voâ thöôïng chaùnh ñaúng Boà Ñeà hoaëc höõu vi hoaëc voâ Thaéng Ñöùc; 1 phaåm Hieän Töôùng Löôõi; 26 phaåm
vi taêng ngöõ laø Boà Taùt Ma Ha Taùt vaäy - cho ñeán Daïy Baûo Daïy Trao. Toång coäng taäp I naøy goàm 39
muoân phaùp cuõng ñeàu nhö vaäy; Voâ thöôïng chaùnh phaåm töùc laø 39 quyeån theo Kinh goác.
ñaúng chaùnh giaùc ñoàng nghóa vôùi 10 hieäu : 1- Nhö
Lai : laø chæ cho baäc thöïc haønh theo ñaïo nhö thaät
maø chöùng thaønh Phaät quaû; 2- ÖÙng Cuùng : laø xöùng
ñaùng höôûng söï cuùng döôøng cuûa ngöôøi trôøi cuøng
hieàn thaùnh; 3- Chaùnh ñaúng giaùc : laø hieåu bieát taát
caû phaùp moät caùch chôn chaùnh vaø bình ñaúng; 4-
Minh haïnh vieân maõn : minh laø trí tueä, haïnh laø

coâng haïnh nghóa laø trí tueä vieân maõn; 5- Thieän Theä
: kheùo qua, kheùo ñi treân con
93 94

BA LA MAÄT ÑA
QUA THI CA
TAÄP I
Muïc Luïc
Tyø Kheo : THÍCH GIAÙC HAÏNH
- DUYEÂN KHÔÛI : 2 phaåm töø 1 ñeán 2
- HOÏC QUAÙN : 2 phaåm töø 3 ñeán 4 Ñaõ xuaát baûn :
- TÖÔNG ÖNG : 4 phaåm töø 5 ñeán 8 Kinh Hoa Nghieâm, qua thi ca.
- CHUYEÅN SANH : 3 phaåm töø 9 ñeán 11 Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, qua thi ca.
- KHEN THAÉNG ÑÖÙC : 1 phaåm, thöù 12 Nhöõng Haïnh Nguyeän Phaät vaø Boà Taùt,
- HIEÄN TÖÔÙNG LÖÔÕI : 1 phaåm, thöù 13 qua thi ca.
- DAÏY BAÛO DAÏY TRAO: 26 phaåm töø 14 ñeán 39 Seõ xuaát baûn :
Chö Kinh, qua thi ca.

Batnha (I Iv)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Batnha (I Iv)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NAM MOÂ BAÙT NHAÕ HOÄI THÖÔÏNG PHAÄT BOÀ TAÙT MA HA TAÙT Laàn löõa chaùnh phaùp phai

h phaùp phai môø,

Nhaãn ñeán muoân phaùp ... roõ raønh vieân dung.

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 217

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 251

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ, 285

Phaät daïy baûo Thieän Hieän nghe roõ,

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

- KHEN BAÙT NHAÕ : 10 phaåm, töø 195 ñeán 204

- CHEÂ BAÙT NHAÕ : 1 phaåm, thöù 205

- KHOÙ TIN HIEÅU : 102 phaåm, töø 206 ñeán 307

Tam Thieân giôùi chaät ních ñuû ñaày,

108 Sanh ra caùc thoï maø gaàn hay xa.

Ñeàu ñoàng nhöùt töôùng trong töøng phaùp sanh. 116

Laïi vaày nöõa, Thieân Tieân löu yù 49, 120

Ngöôøi tröôùc hôn haún Phaät thöôøng baûo trao. 129

147 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.

Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 154

161 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.

Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 168

175 Voâ Nhò, Sôû Ñaéc chan hoøa tieän phöông.

Hai ngöôøi phöôùc ñöùc ñem löôøng, 182

189 PHAÀN CHUÙ THÍCH :

- RAÛI HOA : 1 phaåm, thöù 101

Roài phaân bieät phaùp nôi loøng, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

- TUØY THUAÄN : 1 phaåm, thöù 71

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ BA LA MAÄT ÑA

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

Lôøi giôùi thieäu Lôøi giôùi thieäu

Thay Lôøi Noùi Ñaàu

Taêng Ni Phaät töû hoïc tham vaán nhieàu.

9 Ñeå thaønh töïu : Thaéng Trí voâ bieân63,

10 Vì taát caû phaùp ñöa chuyeàn laïi qua.

Chæ giaû thi thieát, tröôùc hieàm laøm chi. 12

Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, 26

33 Hay : Trong, lìa, khaùc bao la nhieäm maàu.

Vì taùnh chaúng phaûi coù mong, PHAÀN CHUÙ THÍCH :

KINH ÑAÏI BAÙT NHAÕ

You might also like