You are on page 1of 40

24

KUMRU DERGS
Tarih Kltr Sanat ve Edebiyat Dergisi

NEFES

( ayda bir kar cretsizdir)


(ISSN:13098608)

Abdulhadi BAY

Yl: 6 Say: 24
Sahibi ve Yaz leri Mdr:
Abdulhadi BAY
Genel Yayn Ynetmeni: Glhun ERTLAV

KUMRU DERGS EDEBYAT OKULUDUR

Editr: Barbaros Hayrettin ERTLAV


Hukuk Danman: Av. Abdulhadi BAY

Kumru Dergisi iir arlkl bir edebiyat dergisidir. iire gnl verenler dergi karrsa elbette ki iir arlkl olacaktr diyenler olabilir.

Yaz Kurulu:
Abdulhadi BAY

Gerekte yle. Dergideki air listesine baklacak olursa her yreden

Glhun ERTLAV

air grmekle birlikte, Trke konuulan her lkeden de air var de-

Ekrem YALBUZ

mek doru olacaktr.

Mustafa CEYLAN
Suna BAY

Sanrm Trkiyede rnei olmayan veya ok az olan bir anlayla

Ynetim Merkezi:

dergicilik yapmaktayz. Nasl derseniz, her hafta dergi toplant salo-

Fatih Mahallesi 35 nolu sokak

nunda toplant yaplmakta, ou toplantda da in ehli olan air, yazar

Mumbuolu Apt. K.2 No:5


ehitkamil / GAZANTEP
LETM:
kumrudergisi@hotmail.com
http://kumrudergisi.com

Temsilcilikler:
Glnare ESGERZADE Azerbaycan
Tamilla ABBASHANLI Eskiehir
Mustafa CEYLAN - Antalya
Harika UFUK Adana
erife INAR zmir
Ltf KILI - Erzincan
Ay SEL ran (Tahran)
Turgay COKUN Hatay
Hasan AHMARANOLU Kilis
Kezban ARSLAN SABUNCU Sivas
Bask: Ant Matbaaclk San. Tic. Ltd. ti.

ve akademisyenler tarafndan sunum yaplmaktadr. Bu ynyle Kumru Dergisi bir Edebiyat Okulu olarak grev ifa etmektedir.
l dndan air arkadalarmz dergi toplantlarmza katlmakta,
yine baka illerden iire ve edebiyata gnl verenler Gaziantepe geldiklerinde bir vesile ile Kumru Dergisini bulmakta, toplantlarna itirak
etmektedirler.
air dile (lisana) dolaysyla kltre hizmet eden kiidir. Dili bozan
kii olmamaldr. iirde imge yapacam diye ne olduu belirsiz kelimeler icat edenleri tasvip etmiyoruz.
Dergimiz Trk Diline, Trk kltrne hizmet etmeyi gaye edinmitir. Bu ilkeye aykr yaz ve iirler dergimizde tasvip grmez. Dergimiz
Trk Dnyasnn btn airlerine aktr. Gnden gne artarak lke

0.342.230 51 75 GAZANTEP

dndaki Trk airlerin iirlerine rastlayacaksnz. Trk air ve yazarlaYaynlanan yaz ve iirlerin yasal sorumluluklar yazarlarna aittir.

r sadece Trkiyede yaayanlar deildir. Trkiyenin dnda daha ok


air ve yazarlarn olduunu hep aklmzn bir kesinde tutuyor dergi-

Yayn kurulu yazlar zerinde deiiklik


yapabilir.
Dergiye yayn iin gnderilen yaz ve iirler
iin telif hakk denmez.
Yaz ve iirler iade edilmez.
- - - - - 1000 Adet Baslmtr - - - - -

mizin sayfalarnda onlara yer ayoruz.


Gaziantepten btn lkeye ve Trk Dnyasna alan Edebiyat
kaps olmak emelimizdir. Bu emel zerine alt yldr yava yava
emekleyerek de olsa yrmeye devam ediyoruz.

Nice iirli yolculuklarda yol arkadal yapmak dileiyle

Sayfa 1

24
NDEKLER
1 Nefes .... Abdulhadi BAY

21 Aqil KENGERL..Qoru, Tanrm, Trk Qoru

2 indekiler ..... Kumru

22 Riyaz DEMRClm- rfanda Yunus Emre

3 Abdulhadi BAY. Dilinden Kopan Ate

24 Ahmet AYAZ ... Kiraz Aac

4 Mustafa CEYLAN .. ldrlen airler (15)


(Yusuf-i Sn)

24 Halise TEKBA ... Seni ok zledim

6 Ekrem YALBUZ . Bizim


6 brahim ZCAN.Ne Mutlu Trkm Diyene
7 Adile NEZER .. z Turana Gedk

24 Nezaket NEMAN . Grnrem


25 Harika UFUK .... Ak Yreime Smyor
25 Nermin EKER .... Krldn Sana Bunu Bilesin

7 Ahmet ELK .... anakkale

25 brahim ZDEMR
... Can Kymetini Bilmek Gerek

7 Baki YILDIRIM .... Vatan Uruna

26 lahe BAYANDUR . Amand

8 Turgay COKUN .... Trkmen Mehmetim

26 Ilgar TRKOLU .. tuzuma rik

8 Fatma UMAR .. Ben Aslnda Anadoluyum

26 Gulnare SADQ Ayrln Son Mktubu

9 Mehmet NACAR .. Hasret Ferman

27 brahim COAR Yola ktk Efendim

9 Ylgr ATI ... Gl Bulamadm

27 slam AZMOVOba tirmim, El tirmim

9 Bekir ALM ..... Yr Benim

27 Bsti BRDL .. Ata Ana Yoxluu

10 Glhun ERTLAV ... Elli Kuru

28 Gonca AYDEMR . Evdeki Kadn

12 Pervane ZENGEZURLU .. Nec Oynadn

31 Mihriban SARI . Anadoluda Bir Kk Kz

12 Feride LEMAN .
.. Olanlar, Tez Drin Aan Gllri

31 Sreyya KAYA . Bursa Yeilin Baka

12 Mehemmed NERMANOLU .. Vtnin


13 Mustafa AHN anakkalede

32 Safiye SAMYEL Sevdama yi Bak


32 Kemalettin KALKAN ... Sandn
33 emsettin AAR .... Yazanm Sensin

13 Aybeniz QAFARLI ... Dbd


13 Sleyman COKUNER ... ehidim
14 erife INAR .. Bilmiyorsun
14 Cemal NAL .. Mimoza
14 Rabia BARI .. Anne

33 Mansur EKMEK Akn zi


33 Oru akmak ATALOLU..Nazn Olmasa
34 eyma KO .. Akuamarin Rengi Bir Toka
36 Hseyn SZL lmr ki lmr

15 Zafer DREN.Drt Mevsim Bahardr Bana

36 Knl ORDUBAD ..
. Heyat Snq Kamana Benzer

15 Nee CMERT Biter mi Sandn

36 ahid MMMDKRMOV .. Alaqaranlq

15 Raif ARAS ... Gzmn nnde

37 Erturul YILMAZ ...................... Affediyorum

16 Zeki GL.. Deirmenin Cinleri

37 Ali ATAR ... Duy Beni

19 Hikmet ELTA .. ahittir Yerler Gkler

37 Hasan AHMARANOLU .. Sitem

19 Turgut UZDU . Vatan Benim

38 Do. Dr. Ziyeddin H. MEHERREMOV ......


... XIX. Yzylda ve XX. Yzyln 20`li
Yllarnda Azerbaycan Edebi evresinin revan
Hanl Arazilerindeki airleri ve "revani"ler
Mahlaslarnn Tayclar.

20 Okan ZKAN .. O Kadn Annem


20 Ramil MERZL . Ana

Sayfa 2

24

DLNDEN KOPAN ATE


Dilinden kopan ate, yreime dnce
Sevda dolu yreim, sevdadan ryan oldu
Nasl desem bilmem ki, her kelimen ikence
Ahm aha kart, bitmez hezeyan oldu
Dattn aklm toplayp bir araya
Getirmek mmkn deil dald, ziyan oldu
Hayalinle yatardm, sarldm makaraya
Gnler zehirli ylan, geceler yan oldu
Arzum kelepelidir, fikrim yllardr srgn
Hissim aklmla cenkte, ruhumda isyan oldu
Yalnzla altm, bir bamaym her gn
Ne soran oldu beni, ne de arayan oldu
Hayal kurmann ad avunmakm meerse
Vuslat kandrmacaym, gnlme ayan oldu
Vur-ka yazan bu yolun her taraf desise
Benim gibi kann aya kayan oldu
Sol yanm lav ukuru sebebini sormayn
Hicran darbeleriyle kalbimi oyan oldu
Ben yanmaya razym, kafanz yormayn
Bu kz yllar evvel sineme koyan oldu
Sanrdm dnya cennet sevin gllerim solmaz
Mutluluk libasn stmden soyan oldu
Hadi dedim kendime, fanide bek olmaz
Ne szm dinleyen ne de bir duyan oldu.
Abdulhadi BAY

Sayfa 3

LDRLEN ARLER (15)

Mustafa CEYLAN

24
Yusuf-i Sn
II. Bayezid dneminde yaam, yakkll
ile tannm, kskanlk sebebiyle, kendisine k
olan bir bayan tarafndan ldrlm airimizdir.
Kaytlara gre asl ad Hasan olmasna ramen,
Hazreti Yusufun yakkll gibi yakkl olmasndan, aire, Yusuf adn vermilerdir.

diyen yakkl airimiz Yusuf-i Snyi kendisinden sonra gelen ve Sn mahlasn kullanm
airlerden ayrmak iin, Sn-i Evvel ad verilmitir.

Bir Gazelinde der ki:

En ok ak ve k konusunda snr tanmayan ve szcklerin byk okyanuslarnda


alabildiine zgr ve alabildiine kula atarak
yzen iirin hem kendi kskantr, hem de btn
kskanlklar iinde vardr. Ayrlklar, hznler,
gurbetler, hasretler iirin ana gdas olunca, kskanlklar ve fkeler de o gdaya ilve tuz ve
eker olmaktadr.

Zhid rze in klma bizimle cedeli


Syleir ac ile kimin ki gelirse eceli
Hazret-i Nh hak var m denz ey klar
Flk-i lemde o mellh- melhin bedeli
Olmadm dnyede bir lahza keselden hl
Bir kara gnlyi ayr kapundan keseli
Dedim ey yr belik mi grnen yahud m
Dedi yok yere hayl eyleme mdur o beli
Yine glende enrn emen ehline grn
Hizmetinden ban kamaa demez eli
Grd dildre riyzetle olrd irmek
Mcib-i cennet eer olsa kiinin ameli
uar ire acep var m bu Sn gibi
Hb edalarla nazm ide darb- meseli.
Tezkireciler, edebiyat tarihileri, Yusuf-
Snnin lm tarihini tespitte ortak noktada buluamamlar ancak ou bir airin kendisine k
birisi tarafndan ldrlmesinin sebebinin kskanlk olabilecei iin gen yata ldrlm
olmas gerekir demektedirler. nk sevdalsnn
airimizi bir bakasnn (rakibinin) yannda grd, kskanl yznden airi ldrd ve
ardndan da kendisinin intihar ederek hayatna
son verdii rivayet edilmektedir.

iir byledir ite.

Sevene nce sevdiini ldrtp, sonra katledenle birlikte kendini de ldren iir bu ite.
iiri ve temeli olan ak hi mi hi hafife alamazsnz. Ak hafife alanlarn ruhu olmad gibi akl
da yoktur sanyorum. Hele ki yrei kayalar ve
talarla dolu olsa gerek. Ak, insan iin. Ak,
kudret emesinden bir tas iilende deli kular
gibi yr yolunda havalanmadr. Ak, Paay srndren, aay kle eden, paray pul edendir.
Ak snrszln teki addr. Ya benimsin, ya
topran diyen, benden bakasna yr etmem
seni anlay, her dnemde var olmutur. te bu
anlay, 1586 ylna gelindiinde Yusuf- Snyi
ldrm, ardndan intihar ederek kendisini de
yok etmitir.

Edirne Kaps yaknnda defnedilmitir.


Fikr-i ruhsrn ile yazd glistn yazan
Vasf- zlfnle tamm etdi ebistan yazan
Balad akn ile mek-i cnn eylemee
Gricek hatt- Hd-ddn dvn yazan.

Sayfa 4

LDRLEN ARLER (15)

Mustafa CEYLAN

24

Son sze iirden ve Glceden bir gl atalm.

YA TOPRAIN YA BENM
(Glce-aprazlama)
Yldzlar gecelere gnein armaan
Ne diye kskanrsn onlar dolunaym?
Can, canan, dostu; unutma sakn yine
Brak da kucama mutluluk dolduraym.
Bahtmn rzgrna takldn yaprak yaprak
Alayarak yollarda kaldm glm perian
Mptels olmusun sessiz saltanatmn
syn bayraklarn son defa kaldraym.
Zlfnn bir teline
Deimem kinat.
Peinde yllar yl
Dolar gnl at.
Sevmek kolay Mecnuna
Sevilmek ak sanat.
Hey ki hey, sultanm hey!
Senle var dou-bat.

Gel kskan, beni kskan


Rakibin syle kimmi?
Kaybetmek uurumu
Yreine mi sinmi?
Namlunun yaman ucu
Vurulan gvercinmi.
airin srt yerde
Sebebi sevda denmi.

Vur mhrn ruhuma, gir yrek yangnma


Akmz sen deil yedi dman kskansn
airlerin dn olursa byle olur
Susmasn davul zurna, dndr aldraym.

Brakn ellerimi sazm verin bana,


ekin lgn takvimi, insin bahar ufkuma.
Yana yana gezerim, lm nefesten yakn
Ruhuma gurbet eli bakrala dolduraym.

Glmn blblym, iy damlas sevdam var


Naslm, ne haldeyim okunur gzlerimden.
Sevgiliye kavumak asl ad lmn
Ben kendi namazm brakn kldraym.

Ya topran ya benim; yada-yabana vermem


Diyerek silhn dorultma zerime.
Girmem sensiz topraa, yalandr koca dnya
Gzlerime, lmsz bir dnya bulduraym.
Mustafa CEYLAN

Sayfa 5

24

NE MUTLU TRKM DYENE


Atam ne gzel sylemi
Ne mutlu Trk'm diyene.
Bizleri tarif eylemi
Ne mutlu Trk'm diyene.
Tam bin yldr kenetlendik
ktada ata bindik
Yedi dvel dman yendik
Ne mutlu Trk'm diyene.
Damarda asildir kanlar
Her Trk bunu iyi anlar
Gen nesil, krpe fidanlar
Ne mutlu Trk'm diyene.
Her bir Trkmen ferdimizle
Cennet vatan yurdumuzla
rnek anl ordumuzla
Ne mutlu Trk'm diyene.
Corafyamz geldi dile
Gururluyuz mazi ile
Mesajm var yeni nesle
Ne mutlu Trk'm diyene.

BZM
Bozulmaz bizdeki dzen ve dirlik
Bir hata yapsa da bazmz bizim.
Akamdan sabaha salanr birlik
ahittir kmz, yazmz bizim.

Trk'z, dillerde trkmz


Ouz Boyu'ndan rkmz
Trkmen olmaktr farkmz
Ne mutlu Trk'm diyene.
Pes etmeyiz bu davada
Yaarz mutlu yuvada
Adana, ukurova'da
Ne mutlu Trk'm diyene.

Hazar taar Altaylarda zlsek


Set oluruz saf halinde dizilsek.
Urallardan kartallarla szlsek
Everestte kalr gzmz bizim.

Yurdu dola batanbaa


Selam dosta arkadaa
Ordum yazm daa, taa
Ne mutlu Trk'm diyene.

Dman ok olur kkreyen devin


Sevin olum, kzm, kzanm sevin.
Doar myd bunca yiit; bire bin
Pes etseydi batan azmz bizim.

Van'da, Kars'ta, Mu, Bolu'da


ehidim Gelibolu'da
Trakya, Anadolu'da
Ne mutlu Trk'm diyene.

Dalardan yayladan ilham alrz,


Pnarlarla doar umman oluruz.
Kesilsek doransak Hakk biliriz
Elestte verilmi szmz bizim.

Canlarm yirmili yata


Yurt savundu kara kta
ehidim Sarkam'ta
Ne mutlu Trk'm diyene.

k Cinas, ihmal etme tedbiri


Say ile deiir Hakkn takdiri.
Orman olur tohumlarn her biri
Defineyi saklar zmz bizim.

Postac der; iin z


Sar sa, mavi gz
Ulu Ata'mzn sz
Ne mutlu Trk'm diyene.

Ekrem YALBUZ

brahim ZCAN (k Postac)

Sayfa 6

24

ANAKKALE
lmle dans ederken tek dertleri bu vatan
Bulduunda yediler kaynam buday a
Korku nedir bilmeden dimdik giderken atan
Gelecek yavrulara yapmalydk biz a.
Annelere doymadan azda st kokusu
Al bayra andran bir mbarek dokusu
Yedi dvel birleip ezdi gvur sokusu
ocuk bile deildi daha on iki ya.
Dne varr gibi kotu sona glerek
Kalan yaasn diye topra ar bilerek
Her biri bir dev oldu bedenini silerek
yle yiittiler ki aktmad gzya.
Z TURANA GEDK!
Grn glmim,
Ey mnim trk qardam.
Hr atdm addmda
Mn dogma yurddan.
Qlblrin hsrtini,
Sazla-szl balayaq.
Qucaq aaq, sevink,
Yad sinsin dalayaq.
Fzuli oxun atm,
Sevgiydi niangah.
Mvlana eq yaratm,
Triqt haqq drgah.
Qlbimiz haqq gzgs,
Ayrlmarq nndn.
Birlik, ruhun duas Sndn mn baxan mn.
Susmaz haqq deyn dil,
Niy susub saxlayaq?
Xritdn xtti sil,
Hsrt yolun balayaq.
Ouz, krkk, trkmnik,
Dilimiz, dinimiz bir.
Harda olsaq birgyik,
Qaymiz insanlqdr!
Dalalansn al bayraq,
Harda trk var, hay verk.
Birliyimiz bir mayak,
z TURAN-a gedk!

Atladlar mermiye canlarn yok sayp


Doksan yl ncesinden koca bir nesil kayp
Emanet korunmazsa olmaz m bize ayp?
Veda bile etmeden knaland o ba.
Her kesi bir cennet kutsald da ta
Ryalar ssledi yrin kirpii ka
Gmlsn bu denmesin bir daha mevta ta
lkeme yanl bakan inallah olur a.
Ahmet ELK

VATAN URUNA
Biz yle evladz ki can veririz vatana
Canmz kurban olur can cana katana
Mekn- cennet denir bu toprakta yatana
Vatan yalnz can deil canmzdan tatldr
Vatan iin can veren Mehmetler kanatldr
Ne bir kar topra ne de bir ta veririz
ehit Mehmetler gibi, biz de yanar eririz
Vatan topraklarn bleni deviririz
Vatan yalnz can deil canmzdan tatldr
Vatan iin can veren Mehmetler kanatldr
Nice ehitler vardr hepsi dimdik ayakta
Gazi Paam yayor gnlmzdeki tahtta
Hi bir dman giremez Mehmetler bekler hatta
Vatan yalnz can deil canmzdan tatldr
Vatan iin can veren Mehmetler kanatldr

Adile NEZER

Baki YILDIRIM

Sayfa 7

24

BEN ASLINDA ANADOLUYUM

TRKMEN MEHMETM
Omzundan minneti, savurup att.
Srtna vurdular, un ald satt.
Kendisi alt, bakas yuttu.
Dizleri titreten, an geldi att.
Beyninde yldrm, kalbinde imek,
Bak yamurlu, bir delifiek
Canna tak edip, ararken dek,
amurdan syrld, han buldu yatt.
Kendi z yurdunda, kalmken garip,
Destek deil kstek, olmutu marip.
Dedesi ehitti, soydan muharip,
Solsa bile u an, dn gld yetti.
Bomba sesleriyle, uyand Mehmet.
kt dar ki, kzl kyamet!
Trkmen Daa kotu, ceddine rahmet.
Alnndan azna, kan doldu yuttu.
Atas Alparslan, Mete, Teoman
Byle bir ehide, alar asuman.
Trkmen eli dmez, boldur kahraman.
Ruhlar yaar ama ten ld gitti.
Atatrkle Mehmet, imdi el ele.
Geit vermez bir Trk, hain emele.
Cokun seller gibi, yedi dvele
Kar koydu Mehmet, tin oldu yitti.

Bozkrlarda drtnala at koturdum doludizgin


Bozkurtlarla yn buldum yamurlu puslu bir gn
Her savatan mert ktm bana oldu kutlu gn
alar boyu ba emedim ne dn ne de bugn
Hunluyum Trk oluyum Trkm Gktrk oluyum
Bilmez misin ki ben aslnda Anadoluyum
Asyada Altaylarda rzgr okar yzm
hlsl iman ettim Hakka dndm zm
Kl aldm yay gerdim bulur hedef izimi
Sr vermem namertlere sakl tuttum szm
Trkolu Trkm Ouz Boylu Ouz oluyum
Bilmez misin ki ben aslnda Anadoluyum
Sarp dalar atm destan yazdm korkup giz oldun
Aman diliyordun sen ka kere dize geldin
Medeniyetler rdm benden nasibin aldn
Seni grgden yoksun imdi ada m oldun
Trkolu Trkm bilin Seluklunun oluyum
Bilmez misin ki ben aslnda Anadoluyum
Dnyaya adaletim damga vurdu alara
ktaya hilal diktim ordu kurdum dalara
alar atm tarihe hkm kldm dnyaya
Vay gafil kara yrek sendeki bu ryaya
Trkolu Trkm grn Osmanlnn oluyum
Bilmez misin ki ben aslnda Anadoluyum
Kllerinden yeni doan asil bir milletim
Sonsuza yaayacak yklamaz devletim
Binlerce ehit yatar toprakta emanetim
Vermeyiz vatanmz mavi gzl Kemalim
Trkolu Trkm duyun Atatrkn oluyum
Bilmez misin ki ben aslnda Anadoluyum

Turgay COKUN

Fatma UMAR

Sayfa 8

24

GL BULAMADIM
Beni gerek seven nadide kzd
Belki de hayaldi gkte yldzd
Kalbim neden bilmem yine yalnzd
Bana uzanacak el bulamadm
Krld almad sazmn teli
Ald mitleri bir bahar yeli
Kimbilir nerdesin ben grmeyeli
Sana ulamaya yol bulamadm
Bu ak kalbimden silemedim ben
Gerek kymetini bilemedim ben
Senden sonra inan glemedim ben
Senin gibi kokan gl bulamadm
Ylgr ATI
HASRET FERMANI
Dnyaya benim iin geldiini sansam da,
Gzlerime bakarak gitmek iin gelmisin.
Omzumda amel yazan melee inansam da,
Gnahlarn koynuna atmak iin gelmisin.
Sevginin ycesini sarho gnlmde tatmak,
Sonra kolumdan tutup kezzap glne atmak,
ektiim her ileyi mr boyu uzatmak,
Bakasnn koynunda yatmak iin gelmisin.
Cehennem ateisin, sevda yazar dumann,
Meleimsin dedike gitti dinin imann,
mr denen izgide uup giden zamann,
Bulutuna gnlmden ttmek iin gelmisin.
Sensiz btn baheler ylan yurdu l iken,
Yzdm her meyhane alkol dolu gl iken,
zgrlkte padiah gzlerine kul iken,
Cinayet pazarnda satmak iin gelmisin.

YR BENM
Sevda nedir bilmezdim o getirdi bama
Akn yreimde sakladm yar benim
Bulut oldun sevdiim akan u gzyama
Akn yreimde sakladm yar benim
Hasretin yreimde yollarn gzledim
Bir bilseydin sevdiim ne kadar ok zledim
Sana olan sevgimi el alemden gizledim
Akn yreimde sakladm yar benim
Bin bir hayale dalp maziyi yaadk biz
imdeki bu sevdan ne yaz biter nede gz
Senin yokluun var ya yaanmyor ki sensiz
Akn yreimde sakladm yar benim

Felaketim yazl bandaki tacnda,


Hasretimin ferman salarnn ucunda
Boynumu uzattm akn daraacnda,
pin kopan ucunu tutmak iin gelmisin.

Her gece ryamdasn hep adn yaarm


Grrsem seni zgn nehir olup taarm
Sana kavumak iin karl dalar aarm
Akn yreimde sakladm yar benim

Sabahsz gecelerde hayalinle kalrken,


nleyen namelerden selamn alrken,
u efsane gnlmde yllardr oalrken,
Gsmdeki kafeste tmek iin gelmisin.

Serapm der, sevdam yaadm ilmek ilmek


Sevgililer gnnde ne gzel seni grmek
Her kula nasip olmaz byle sevilip sevmek
Akn yreimde sakladm yar benim

Mehmet NACAR

Bekir ALM

Sayfa 9

24
ELL KURU

Glhun ERTLAV

lkokula gittiimiz yllard kardelerimle. Sabah ve leci olarak ayarlamt annem bizleri.
Birimiz okuldan karken dierimiz evden kar,
ortalarda bir yerlerde gmlek ve nlk deiimini
yapar, ylece yolumuza devam ederdik. Aabeyimle ayn nl kullanrdk yani.
-Ah bu yoksulluk ah!

Sabah saatlerini ok seviyorum. Gnn bana zel tek saatleri, leye kadar olan vaktim
var. Kahvemi alp gnlk haberleri renmek
iin bilgisayarmn bana kuruldum yine her
zamanki gibi.
Telefonumun zili aldnda glmseyerek
dokundum ama tuuna ve Merhaba aabey
diye baladm sze ama karmdaki hkrk
sesleri durumun normal olmadn gsteriyordu
bana.
- Az nce izlediim bir program beni gemie gtrd kzm. Kendi ocukluum geldi yine
gzlerimin nne.
-Anlat aabey, dinlerim.
-Yazacaksn yine deil mi?
Bu sefer sesine glmseme ve rahatlk gelmiti.
-zin verdiin mddete seni yazacam
aabey.
Daha nce yazdm Duman kyor mu?
adl ykm onun hayatndan bir kesitti. Kendisi
istemiti kaleme almam.
Anlatmaya balad
-Annem yirmi drt yanda dul kalmt. Biz
alt karde, bykl kkl hepimiz alp eve
katkda bulunuyorduk. Artk o zamanlar elimize
ne geerse

-Daha bitmedi ki nlmzn gs


blgesinden yakasna kadar kocaman bir yrtk
vard. Annemin eline yama yapacak bez paras
gemiyordu ki yamalasn. Okulda arkadalarm
bana glse de aresizdim. Bir gn komularmzdan biri, Bunlar yakacak yapn diyerek bir
uval dolusu erp getirdi. Annem, onlarn
arasnda bulduu bir bez parasyla nlmz yamad. lgin olansa; nln rengi siyah,
yamas griydi. Yrtk gezmekten iyidir demi,
ona bile sevinmitik.
Aabey anlattka ben hznleniyor, sanki o
anlar yayordum onunla. Devam etti anlatmaya
hafif yutkunarak.
-Yaz tatiline az bir zaman kalmt. Mahalle
bakkalndan borca alveri yapyorduk. Elimize
biraz para geince, annem ilk i olarak borlarmz derdi. Ne kadar zamandr borcumuzu
demediimizi bilmiyordum bile. Okulda eve
geldim. ok da ackmtm. Odann mutfak diye
ayrdmz ksmna baktm, epey arandm yiyecek bir eyler bulabilmek iin. Nafile abalarm boayd.

Sayfa 10

24
Sanki o anlar yaar gibi susmutu telefonda. Hi ses etmedim gemie hayalleri bozulmasn diye.
Fazla uzun srmedi. Anlatmaya devam etti.
-Evden kp bakkala yneldim. Her zaman
itirazsz bir eyler veren bakkalmz, o gn sert
sert bakarak, Borcunuz ok birikti. Bunlar
demeden bir ey alamazsn diyerek resmen
beni kovdu. Karnm aken stne stlk bir de
gururum krlmt. Alayarak, daha dorusu
gzyalarm iime aktarak eve dnyordum.
Mahallemize yaklatmda iki ailenin kavga
ettiini grp uzaktan izlemeye baladm. nce
kadnlar arasnda balayan kavga, byyp evin
erkeklerine de sirayet etmiti. Sanrm bir alacak
verecek davasyd bu. Amcalardan biri ok sinirlenmi, cebindeki para dolu keseyi gsterip,
Senden biraz zaman istemitim, deyecektim
btn paran! deyip dierine frlatt ve etrafa bir
anda bozuk paralar sald. Akam ezan yeni
okunmu, ortalk yava yava kararmaya balamt. Paras salan ailenin bireyleri adam
sakinletirip, paralar toplamaya baladlar.
imden dua ediyordum; Ne olur Allahm, kk
de olsa, karnmz doyuracak kadar birka kuruu grmesinler diye. Paralar toplayp evlerine
girdiler. Sokakta kimseler kalmamt. Dua ederek her taraf iyice aramaya baladm.

dnyordu iten. Dier kardelerim gelmemiti.


Anne, bugn usta bana erken verdi haftalm,
ben de bunlar aldm, hadi yemek yap da yiyelim dedim.
Eer dorusunu sylesem, annem asla kabul etmez, derhal paray geri vermem iin gnderirdi. Nihayetinde paray almamtm ve hepimiz atk. Annem getirdiim malzemelere sevinerek, yutkunarak bakt. Az sonra evimizden
yemek kokular gelmeye balamt. ok mutluydum ok. O akam btn aile scack bir yemekle karnmz doydu.

Ben telefon elimde alamaya balam; ama


aabeye hissettirmemek iin hkrklarm boazma gmyordum. O konumaya devam
ediyordu.
-Az sonra gzlerim ldad. Duam kabul olmutu. Tam tamna elli kuru Ben buradaym
diyordu. Hemen aldm. Avucumun iinde skca
tutuyordum, sanki decek ya da birisi grp
alacakm gibi. Hemen uzaklatm oradan. Borlu olduumuz bakkala deil, mahallenin dier
ucundaki bakkala doru kotum. Avucumdaki
elli kuru bana ayr bir g veriyordu. Hi unutmuyorum; o elli kurula o gn bir kilo patlcan,
bir kilo domates, bir kilo soan ve eve yetecek
kadar ekmek aldm. Eve geldiimde annem yeni

Sayfa 11

Susmutum.
Aabey de susmutu

AFFET OCUK
Bir yudum su
Bir lokma azk
Hele bir tas orba
Hi deil beklediin benden
Gldremedim yzn ocuk
Sar kalarn tfek gibi atlm
Yzn barut gibi kavruk
Sade senin deil
Dnyann anas satlm
Sokaklarn kirini gzlerinden atamadm ocuk
Bayram gn fark ettim
stne iy yam meneviti gzn
Salarn kahve gibi kokuyordu kavruk
Yznde hi yzlemediim bir hzn
Sarldm sana btn kalbimle ocuk
Annen gibi pemedim
Umut vard her iki baknda
Yreinde sanc
Ne bir deeri kald insaniyetin
Ne bir utanc
Sana masal anlatanlarn
Topu yalanc, inanma
nanma ocuk
Glhun ERTLAV

24

VTNN
Qurban olum torpana, dana,
Araz gzya olan Vtnin.
Sulayram gzlrimin yana,
Yaynda da q olan Vtnin.

Nec Oynadn

Araza qaradq, qurudu, getdi,


Krn qarb ridi getdi.
Sanki gnahkard, kiridi getdi,
srlri yola salan Vtnin.

Aman Gym deyib haray knin,


Syl, nalsin nec oynadn.
Yoxsa bir zamanlar yurd-yuvasndan,
Knlsz ayrlan k oynadn,
Aman Gym deyib, nec oynadn?

hriyar hsrtli, Tbriz nisgilli,


Qaqnl-kknl, didrgin elli.
Mhmmd, drdimiz hamya blli,
Olum qadasn alan Vtnin.

Sn ki ynrdin z mahalnla,
Alm ss salan cah-calalnla.
Blk qol gtrb lal xyalnla,
O dalar ke-ke oynaddn
Aman Gym deyib, nec oynadn?

Mehemmed NERMANOLU

Hsrt zb, alaraq yanmsan,


Sn odsuz, alovsuz alovlanmsan.
Blk drd lindn havalanmsan,
Yurda trf qaa-qaa oynadn
Aman Gym deyib, nec oynadn?
Qlbinin banda saalmaz yara,
Qol gtrb szm Zngibasara.
syan eylyrk bu intizara,
Gz yan i-i oynadn,
Aman Gym deyib, nec oynadn?
Sanma olar drdimizin davas,
Zngzur havas, Lan havas.
Yadnam dd zvq-sfas,
Hsrtini quca-quca oynadn,
Aman Gym deyib, nec oynadn?

Olanlar, Tez Drin Aan Gllri


Vdsi atanda aar qnlr,
qzl lklr sehirli olar.
Bir sevgi nal danar gllr,
sevnlr qlql, mehirli olar.

Ya zhr qatd ana snin,


Mn ba aammram iin snin.
Havam qhtdir bana snin,
Bir mclisd ne-ne oynadn,
Aman Gym deyib, nec oynadn?

Lal kz gndrr od yanandan,


raq tk nur saar elin qzlar.
Durna qatarnn pozular sfi,
"vazal" bryr l,dzlri.

tirmiik lsgrin vtnin,


Hsrtin kirik ln-mnin.
Qlbin kz basb sn Prvannin,
Yaralarn aa-aa oynadn,
Aman Gym deyib, nec oynadn?

Doma unvanlara uzanar yollar,


mrn iyidir gnclik illri.
Olanlar, qoymayn vaxtsz solalar,
tez drin, tez drin aan gllri!

Pervane ZENGEZURLU

Frid LMAN

Sayfa 12

24

Dbd
El prianam, el zgnm,
Yadma daglarn ba dbd.
Gedib Qarabagm,gedib el bil,
Tale zymn qa dbd.
Gr nec ayryq o dogma yerdn,
Gecni yatmiram qmdn,kdrdn,
Sinmi gyndn ac qhrdn,
Qara gzlrimin ya dbd.
lnib zm qm gil-gil,
Szlb didmdn nm gil-gil,
Dbd sama dn gil-gil,
Bama gylrin da dbd.
ksilmz daglarn duman,qar,
Almaz baharn gl-glzar,
Ay mnim el-obam, sizlerden ayr,
Daha yaylaqlarn q dbd.
El prianam, el zgnm,
Yadma daglarn ba dbd.
Gedib Qarabagm, gedib el bil,
Tale zymn qa dbd.

ANAKKALEDE
Her bir yan ayrk gibi sardlar,
Askerleri z yurduna saldlar,
Savunman grp aakaldlar,
Vermedi geidi anakkalede

Aybeniz QAFARLI

Ko yiidi knalayp saldlar,


renciyi snf snf aldlar,
Siperlerde lmne durdular,
Vermedi geidi anakkalede

EHDM

Anzakn orada ne idi ii,


Dnemez miydi bunu bir kii,
Vatan uruna batrd ii,
Vermedi geidi anakkalede

Vatan - Millet diyerek cephelere koarsn


Gnlnce bir gn sefa srmedin ya ehidim
Alak yksek demeden tm dalar aarsn
Ela gzl yrini sarmadn ya ehidim

Dman sand ki istila etti,


Komutan askerle orada bitti,
Tek Mustafa Kemal onlara yetti,
Vermedi geidi anakkalede

Ezan bayrak kutsaldr bilirim sana ardr.


Cokuyla saldrrken dnya haine dardr.
ehitlik yce makam gerisi ah-u zardr
Kynden gzel gller dermedin ya ehidim

Denizde, karada dkld kanlar,


Derin zntye dald tm canlar,
Geree dnt; ryalar, zanlar,
Vermedi geidi anakkalede

Vatan bize kutsaldr milletimiz baa ta


Dalardasn her daim yar doygun yar a
Yiitlerim geliyor kahpe dman abuk ka
Bir an dahi bizleri yormadn ya ehidim

Deil yzyl, gese bile yzyllar,


Onlar unutmaz binlerce kullar,
Deeri deildir; parayla pullar,
Vermedi geidi anakkalede

Vatan borcu namustur yreinde szdr


Gsndeki beratn al bayran izidir
Seni yorgun dren sevdiinin nazdr
Gzelinle murada ermedin ya ehidim.

Askerimiz anl destanlar yazd,


Dmanna dahi gmtler kazd,
ahinim ne yazsam bilin ki azd,
Vermedi geidi anakkalede

En yce makamdasn vnmek artk hakkn


Allahmn izniyle gidecek iler akkn
erefli yerlerdesin mjdesi var ya HAKkn
lkemin tek tan vermedin ya ehidim

Mustafa AHN

Dr. Sleyman COKUNER

Sayfa 13

24
MMOZA
Demesin dalna bir hoyrat eli
Belki de bular kiri Mimoza
Sarieklerin baharn gl
Bu gnlm onlarn yeri mimoza
Dokunsam incinir iein daln
Yel vurduka nazl nazl sen saln
sterim aksn yolumla yolun
Sen oldun zmsz soru mimoza
Sapsar renginse sevda kurgusu
Beline uzansn san rgs
ki gzel sevdim Allah vergisi
Biri iek biri huri mimoza
Kem baklar asla seni szmesin
Ar gnlm baka iek gezmesin
Seni korkutmasn seni zmesin
Yal salarmn kr mimoza
O endamn bana cefa ektirir
Hasretliin gzyam dktrr
Gzelliin dnp dnp baktrr
Anasndan doma kr mimoza
Uzat artk ben tutaym elini
Dindir artk gzlerimin selini
Toplayaym polenini baln
zin ver olaym ar mimoza

BLMYORSUN

Cemal NAL

Hayat sorgulama sadece sev diyorsun


Abaya brndke ryandm, bilmiyorsun
Bitii kurgulama sadece sev diyorsun
Barma kz dtke ben yandm, bilmiyorsun

ANNE

Gzlerinde tutuan dilimi baladn ya


Sarmaya altka yaram daladn ya
Vuslata makber kazp tanda aladn ya
Hicran duvarlarna dayandm, bilmiyorsun

Ay senin hsnnden alm haleyi,


Gzyalarn nisan yamuru anne,
Gne hibe, etmi sana uleyi,
Kirpiklerin hasret mahmuru anne.

aldm zamanlar etmiyorum ki inkr


Yalansz yreimin haykr aikr
Gnllydm aslnda grnsem de bir ikr
Yokluuna ka sabah uyandm, bilmiyorsun

ile hazinenden srdke kn,


Srurla dolusun zlemle takn,
Gnl kabendeki tkenmez akn,
Sevgiyle karlm amuru anne.

Gn tartya koydum dn eksik yarn fazla


Gl kandrma artk gelmeyecek o yazla
Yldzlar ttn topraktaki ayazla
Hasretin sinesinde isyandm, bilmiyorsun

Zemheri rlm siyah sana,


ebnemler sarlm her bir ucuna,
Bir gn kavuursun cennet tacna,
ekilmez dnyann umuru anne.

Bozduum yeminimin bedeli ar oldu


sesim bardka kulam sar oldu
Herkes grp duyarken yaananlar sr oldu
Oysaki zaten ayan beyandm, bilmiyorsun

Yldzlara baktm sen en gzeldin,


Smbllere sordum gllerde rengin,
Acep u lemde var mola dengin,
znde sevginin hamuru anne.

Anlatamadm gitti kalbimdeki niyeti


Neden hep ben dedim bu vebali, diyeti
Dman dmana yapmaz ektiim eziyeti
En ok da u canma ziyandm, bilmiyorsun

lham kaynasn, duyduum sesin,


Melek mi, hurimi, syle sen nesin,
Miski amber kokan scak nefesin,
u naiz tenimin samuru anne

erife INAR

Rabia BARI

Sayfa 14

24

Biter mi Sandn?
Yreim sevdana dt bir kere
Koparp gsnden atar m sandn?
gnlk hevese kanp bo yere
Akn ellere satar m sandn?
Gne gibi dodun gnl hneme
Mehtaba zenir, batar m sandn?
Maheri bir yangn oldun sineme
Vuslata zehirler katar m sandn?
Belki de hafife aldn sevgimi
Bu sevda burada biter mi sandn?
Anlamadan sana olan ilgimi
Kaybolur mehulde yiter mi sandn?
Ka defa geldik ki senle gz gze?
O bak mauu iter mi sandn?
Hasreti bitirip gelsek diz dize
fkeden felee atar m sandn?
Samann altndan yrtp suyu
Ayarn elini tutar m sandn?
O hilkt kesilen dipsiz bir kuyu
Bu koca yrei yutar m sandn?
Cefaya katland bunca yl Nee
nne geleni utar m sandn?
Sen oldun dalna konduum mee
Yad elin dalnda ter mi sandn?

DRT MEVSM BAHARDIR BANA!


bir uyan var oraklaan topraklarmda
lk bir meltem okuyor sol yanm
susuz dudaklarmda slakln
dn gibi scack plerinin izi var
tenimde kokun taze bir bahar sevinci
yalnzlmda akan mevsimler yamurlu Nisan!

Nee CMERT

GZMN NNDE
Gzmn nnde gezer hayalin,
Sen beni dn gece aksz braktn.
Boynuna yk olsun gnl vebalim,
Sen beni dn gece aksz braktn.

sonbahar ayazlarna tutuklu kalsn hznler


varsn sararsn dirensiz yapraklar
gazel olsun unutulmaz masal aklar
titresin sevdann nankrl
iler dsn sabahn uyanan gneine
sen ben de yllandka aan menekemsin!

Gecelik zlemin yanp ttyor,


nadm fkeme krk tutuyor,
Gelmesen fark etmez acm artyor,
Sen beni dn gece aksz braktn.

kavurucu scaklar yok ediyor canl hayat


l kakn austos zalim, isyankar
buday yan tenler ksz
bir damla Aka muhta yrekler
kudurgan alevlerin kznde lr sevgi
bense, senin kollarnda yeeririm be glm...
frtna vursa barma, bamda vnlasa rzgar
don kaplasa drt bir yanm
el-ayak ekilse sensiz gecelerimde
yldzlar sitem etse, ay ksse de
kalbimin son atlarnda nefesim kesilse
yine seni yaar, drt mevsim BAHARm olursun!
Zafer DREN

Sayfa 15

Uzakta olmann byk acs,


Soluma batyor gnl sancs,
Olmuum zamann garip hancs,
Sen beni dn gece aksz braktn.
Gelmezsen ellerim yldz yolacak,
Ruhumu alevler teslim alacak,
Unutma hesab bedel olacak,
Sen beni dn gece aksz braktn.
(Sen beni mrmce aksz braktn.)
Raif ARAS

24
DERMENN CNLER
Aklna estii gibi hareket ettii, sra d iler yapp insanlar artt iin nahiyede greve
baladktan ay sonra bir lakab olmutu yeni
nahiye mdrnn: Deli Davut.
Nahiye Mdr Davut Beyin en byk tutkusu ata binmek bir de hafta sonlar geyik avna
kmakt. evrede eli silahl ekyalarn olduunu bile bile, mesaisi daha biter bitmez atna atlar
yanna kimseyi almadan nahiyesine bal kyleri
ziyarete giderdi. Odacs Veli Efendi mdrnn
bu huyunu bildii iin onun ok sevdii atn
sefere hep hazr tutard. Mdr Veli efendi!
diye seslendiinde hemen onun odasna koar
ve daha Mdr Bey azn bile amadan Yldz
hazr mdr bey derdi.

Zeki GL

biri sofra tahtasn koyar, bir bakas yeni kalayland belli olan byk bakr bir siniyi sofra tahtasnn zerine yerletirirdi. Evin genleri hazrlanan yemekleri siniye dizerken bu arada Nahiye
Mdrnn kye geldiini duyan kyller de
birer ikier onun misafir olduu eve damlamaya
balarlard. Mdr Beyin misafir olduu eve
gelen kyller odada duvar diplerine dizilmi
minderlerine sessizce iliiverirlerdi.

Yldz, Mdr Beyin ok sevdii atnn


adyd. Alnndaki nianesi yldz andrd iin
atn adn Yldz koymutu. Yldz, kiraz dorusu,
pek bir alml, dorusu olduka albenili bir att.
O civarlarda grlen ve vukuatlar dilden
dile dolaan, ekyann korkusundan kyllerin
gne battktan sonra kyden, nahiyedekilerinden nahiyeden dar ktklar pek grlmezdi.
Mdr Bey zaman zaman Jandarma Karakol Komutan hsan Beyi yanna alsa da bu ky
ziyaretlerini daha ok yalnz yapard. Yalnz
yapt bu ky ziyaretleri Mdr Beyin korkusuz
ve hibir eyi takmaz biri olduunu gsteren
saysz davranlarndan biriydi. Bu korkusuz
davranlaryla da insanlar zerinde korkuyla
kark bir sayg uyandryordu.
Nahiye Mdr Davut Bey, urad kylerde kimlere misafir olacan da gerekten iyi
bilirdi. Onun misafir olmak iin setii bu evler,
genellikle odalar ak, sofralar daima yerde
olan, kyn hali vakti iyi, gngrm, yol yordam
bilen insanlarnn evleri olurdu. Mdr Beyin her
gittii kyde aa yukar ayn seremoni uygulanrd. Mesela Yldz, hemen ahra ekilir, yemi
ve suyu itina ile verilir, Mdr Bey de misafir
odalarnn bakelerine ykseke bir sedire
buyur edilirdi.
Ksa bir hal hatr sormadan sonra evin beyi
genlere dnp: Mdr Bey yoldan geldi, hemen bir sofra kurunuz der, emri alan genler
hemen harekete geerdi. Biri sofra bezini serer,

tahla yenilen yemekten sonra da herkes


yerine ekilir ttn tabakalar karlr, sigaralar
sarlr, gelen aylarla da muhabbet koyulard.
Her kyde konuulan konular hemen hemen
ayn olurdu. Havalarn vaziyeti, mahsullerin bereketi, otlaklarn durumu, hayvan hastalklar ya
da nahiye ve kyleri kazaya balayan yol ve
kprlerin yapm.
Bu sefer Dere Kynde bunlarn hibiri
konuulmad. Nerden gelindi nasl oldu bilinmez
birden cin, peri, hayalet muhabbeti iinde buldu
herkes kendini. zellikle de cinlerle ilgili herkesin anlatacak bir hikyesi vard. Kyn imam;
Cinlere inanmamak kfrdr. dedi. Kuran da
cinlerden bahsedildiini, Peygamberimizin hem
insanlarn hem de cinlerin peygamberi olduunu
syledi. Cinlerin verebilecei zararlardan korunmak iin okunacak dualardan da bahsetti.
Dinleyenlerden biri; Hocam cinler insanlara
zarar verir mi ki? diye bir soru sorunca; Hocadan nce bir bakas hemen atlp Zarar verir
mi ki de ne demek? Elmal Kynde bir ahbabmn kz bir akam vakti darya leenle scak
su dkerken dkt su cinlerin zerine gelmi
kzcaz arplmt da ailesi onu cinlerin elinden
kurtarmak iin hoca hoca az dolamad. Bereket

Sayfa 16

24
versin ki en sonunda nefesi kuvvetli derin bir
hoca buldular da kurtuldu yavrucaz. Hele gece
vakti bismillah demeden saa sola bir ey serpip
dkmemek lazmm ha! dedi.
Bir bakas Dere kenarlar, byk aa altlar, plkler, harap yerler hele deirmenler
Bakn buralar tekin yerler deil gardalar haaa!
harfliler daha ok byle yerlerde olurmu
aman Allah korusun arkada hele ben byle
yerlerde tek bama kalmaktan, hele ki akam
vakti karanlk ktkten sonra yanlarndan bile
gemekten korkarm dedi. Konumalar bu minval zere devam etti.
Mdr Bey ev sahibinin, kyn imamnn
orada bulunmas sebebiyle iki ikramnda bulunamayacan gayet iyi bildii iin erken kalkmay dnd. Biraz sonra da vakit daha ge
olmadan nahiyeye dnmek zere ev sahibinden
ve oradaki kyllerden izin istedi.
Hava iyiden iyiye kararmt. Gkyz paral bulutluydu. Dolunay bazen bulutlarn arkasna saklanyor bazen de btn parlakl ile
ortaya kyordu. Yldz dinlenmi, belli ki karn
da iyice doyurulmutu. Mdr Bey rahvan giden
Yldz bazen trsa kaldryor sonra tekrar rahvan gitmesini salyordu. Ay buluttan ktnda
yolun sandaki aalarn koyu glgeleri yola
dyor, uzaktan bakldnda yolun ufkunda yer
yer alm ukurlar varm gibi bir grnt oluuyordu. Byle bir havada atyla yolculuk etmekte olan Nahiye Mdr Davut Beyin aklna ky
odasnda anlatlan cinli perili muhabbetler gelivermesin mi?

Kyden kal daha yarm saat bile olmamt ki dere ile yolun birletii yere ulat. Artk
yolun sanda hafif bir rlt ile akan bol sulu bir
dere vard. Sol tarafta ise eski ykk bir deirmenin ayakta kalan birka duvar grlyordu. Deirmenin harabesi, bulank havann lts ve
yan bandaki dereden gelen suyun rlts
biraz nce ky odasnda anlatlanlar aklna
getiriverdi. Glmsedi Fakat Nahiye Mdr
Davut Bey, nam- dier Deli Davut gayet iyi biliyordu ki bu glmseme zoraki bir glmsemeydi. Zira u an onun iine, ky odasndaki cinli
perili muhabbet mevzusundan ciddi bir huzursuzluk oktan gelip yerlemiti.
Deirmene yaklatka huzursuzluunun
arttn bariz bir ekilde hissetti. Bu gereksiz
histen kurtulmak iin Ne var? Her zaman grdm yanndan getiim harap deirmen ite!
diyerek bu fikri dorulatmak istercesine o tarafa
doru bakt. O anda gzleri yuvalarndan frlayacak, kalbi duracak gibi oldu. Deirmenin etrafnda beyaz bir eyler uuuyordu. Artk deirmenin hizasndayd. Btn cesaretini toplayarak
o tarafa (her ne kadar bakmak istemese de) gz
ucuyla da olsa bakm bulundu. Keke bakmaz
olayd. Gz ucuyla ve kaamak bir bak att o
yer de yle bir ey grd ki az nceki korkusu
daha da bir katmerlendi. Evet, grdkleri doruydu. Havada uuan cinler veya hayaletler
vard. Yldz drtnala koturmak iin davrand.
Atn yelesine yapp boynuna doru aband. Bu
srada Yldz, drtnala kalkm ve toynaklarndan sanki yldrm fkrtyordu. Her ikisi de bir
an nce oradan uzaklamak istiyorlard.

Anlatlarn hibiri doru deil dedi. Tamam, cinler var amenna, inandk ama kim grm bugne kadar cinleri ki? Anlatlar hep
hikye, ondan bundan duyulanlarn tekrarndan
baka bir ey deil! lk azdan duyulan hibir
ey yok! Sama sapan cahil muhabbetleri ite
diye sylendi. Bu sama sapan muhabbetlerin
tesirini bir an nce zihninden defetmek istiyordu.
Bu dncelerden sonra anszn rperdiini hissetti. Fakat bir anda gelen bu rpertiyi yine
bir anda iinden savmasn da bildi Mdr Bey.
Galiba srtndaki iftenin bedenine temas onu
rahatlatyor ve ona tarifsiz bir gven, emniyet
duygusu veriyordu.

Sayfa 17

24
Nahiye Mdr Davut Bey at Yldz sratlendirdike, hangi dudaktan kt bilinmez o
rpertici ses, gizemli bir slk uultusuna dnyor ve neredeyse kulak zarn delercesine tiz
bir iddetle korku ve acsn katmerlendiriyordu.
Artk hi phesi kalmamt; harabedeki
btn cinler peine taklm hatta baz cinler
oktan ona yetimi kulann dibinde slk almaya bile balamlard. Korkusundan ne yapacana karar veremiyor yine iindeki korkusunun
bir marifeti ile koturmakta olduu atn daha da
hzl koturmak iin abalayp duruyordu. Fakat
kulann dibine oktan ulam olan o mphem
slk sesi de kendileri ile beraber kouyor gibiydi.
At hzlandka ses kulaa yaklayor at biraz yavalaynca sanki ses de yavalyor gibiydi.
Kim bilir belki de cinler onunla oktan oyun oynamaya balamt. Acaba gerekten yle miydi? Mdr Bey iinde dolaan bu korkutucu ihtimali neden bilinmez bir ara snamak istedi. Yldz biraz yavalatt evet imdi ses nispeten
azalmt, sonra ani bir ekilde hzlandrd Yldz. Ne tuhaf! Yldzla beraber o da hzlanvermiti. Mdr Beyin huzursuz olmas iin
dorusu her ey tamd.
Fakat btn bu taml az sonra bitecek
olan dz ve toprak yol bozacakt. Zira Yldz
pek ala drtnala koturabildii o yol bitmi nlerine tal ve yoku bir yol kmt. aresiz buradan devam edeceklerdi. Tabi Yldz byle bir
yolda drtnala koturamazd Mdr Bey. Esasen Yldz da yorulmu, hayvancaz kan ter
iinde kalmt. Grltl bir ekilde ve hzl hzl
burnundan soluyor, azndan etrafa salyalar ve
kpkler salyordu. Yldzn yoku yukar temposu iyice dm fakat bu srada Mdr Beyin
kulan mesken tutan slk sesinin iddeti de
azalmt. Acaba o da m yorulmutu. Cinler
yorulur muydu ki?

Yldz sahibinin komutuyla beraber btn enerjisiyle toynaklarn adeta fiekledi. Yldrm gibi
atld, bu at komuyor adeta uuyordu. Eeee
Mdr Bey atn uurur da, musallat olan ses
durur mu? Ver ha o da pelerinden seirtmi
olmal
O uursuz sesi ok gemedi ki yine kulann dibinde duymaya balad Mdr Bey Allah
Allah! Tvbe tvbe yarabbi Bu ne biim bir
bela, ne huzursuz bir iti. Sese odaklanmaya
balad Mdr Bey. Bir sre btn dikkatini vererek sesi dinledi. Birden: Hay Allah! diyerek
Yldzn gemine asld, onu yavalatt. Yldz
artk drtnala gitmiyor, rahvan bir gidile yoluna
devam ediyordu
Mdr Bey slk sesinin srrn zmt.
Ses eildii zaman srtndaki iftenin namlusundan geliyordu. Yldz drtnala kotuka namluya
dolan hava kendisinin kulann dibinde slk
sesi karyordu. Sesin srrn zmt ama
harap deirmenin etrafnda grd o uan
cisimlerin izah yoktu. Keke hayal ya da rya
grm olsayd. Bunu mutlaka renmeliyim
dedi kendi kendine. Nahiye ye geldiinde sabah
zor etti. Sabahn ilk klar ile Yldza binip Dere
Kyne doru yola kt. Deirmene yaklatnda karlat manzara her eyi aklyordu.
Harap deirmenin yanna ingeneler konmutu.
Aalar arasndaki gerili iplerde dn ykadklar
amarlar aslyd. Nahiye Mdr Davut Bey in
dn akam grd o uan eyler meerse
rzgrda sallanan amarlardan baka bir ey
deilmi.

Ne olduu belirsiz o slk sesi zaman zaman kesiliyor sonra tekrar balyordu. Bir ara
iyice yavalad. Artk ses tamamen kesilmiti.
Btn cesaretini toplayarak dnp arkasna
bakt Mdr Bey. Hayret! Hi kimsecikler yoktu.
O an souk souk terledi. Sonra neden bilinmez
yldz tekrar drtnala kaldrd. Fakat yol talk ve
rampayd hayvan da yorgundu. Buna ramen

Sayfa 18

24

AHTTR YERLER GKLER


Ba koyduk biz bu yola, balandk bu sevdaya,
Bu sevdada yer yoktur; ne kine, ne kavgaya,
Bu sevda hayat verir, hem topraa hem suya,
Tohum dsn topraa, koku sasn iekler,
Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.
Bin yetmi bir ylyd, mbarek cuma gn,
Zafer bizi beklerdi, krmtk her dm,
Bu kutlu bir geliti, alperenler dn,
Yazdmz tarihler gcmze g ekler,
Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.
St'te bir adrda, bir devletin temeli
Ve cihana yaylr, Trk'n gc kuvveti
Yunus'a gnl bizde, bizde Yavuz heybeti,
Namerde kl alar, bklmez bu bilekler,
Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.
Bir ordu ki; denizden, dalardan uar geer,
Bir ordu ki; geerken, hogr saar geer,
Bir yiit ki; yirmilik, a kapayp, a aar,

VATAN BENM
Vatan benim, bayrak benim, can benim
Kuran benim, sancak benim, kan benim
man benim, toprak benim, an benim
Bursa benim, rgp benim, Van benim.

Tarihlere yn veren, bir milletiz biz Trkler


Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.
Bu topraa kan verdik, ona paha biilmez,
Eller Hk'ka alr, gayrsna almaz,
Biz de serden geilir, anakkale geilmez,

hanetten ktlkten hep katm


Her denizde tek korkulan kulatm
Malazgirtten Viyanaya yol atm
Kervan benim, saray benim, han benim

Yeter ki imn ile dolu olsun yrekler,


Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.

Sahil benim, ky benim koy benim


Mzrak benim, kalkan benim, yay benim
Dada benim, efe benim, toy benim
Alt benim, st benim, yan benim.

Bu imnla aleme adaleti biz rdk,


Bu ak ile cihana, nizam verdik, yn verdik
Gaza meydanlarnda; bir ldk, bin dirildik
Vurulup ta deni kucaklarda melekler,
Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.
Cihan yansa Trk ylmaz, boyun emez namerde,
Hilller bayrak bayrak, alr direklerde,
Dilimizde tekbirler, Hkk ak yreklerde,
Yryelim yiitler, gelecek bizi bekler,
Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.
Hikmet der milletim kalkp dorula gayri,
Kendimize gelelim, brakalm bu seyri...
Bayraklaan sevdamz mjdeliyor zaferi,
Mevlyadr dular, kabul olur dilekler,
Sevdamza ahittir, ahittir yerler gkler.

Trklk gurur, slam onur kaynam


Alnamaz bir zerrecik topram
Kyametle iner ancak bayram
Gece benim, gndz benim, an benim.
Devralmm atalardan vatan
Can vererek topraklarda yatan
Asmak gerek kutsallar satan
Urgan benim, kement benim, tan benim.
Vatan benim, bayrak benim, can benim
Kuran benim, sancak benim, kan benim
man benim, toprak benim, an benim
Bursa benim, rgp benim, Van benim.

Hikmet ELTA

Turgut UZDU

Sayfa 19

24
O KADIN ANNEM
Bir kadn tanyorum.
Sanki her sigaray yaknda geecek gibi bir umutla yakyor.
Sanki dumanlar onu hatralarna bouyor.
Sigarasn sndrmeden bir ark daha ayor.
ark da dertli tellenen sigaras gibi.
O itike farkl eyler anlatyor bana dumanlar.
Sonra gznden hzn yalar szlyor.
Elindeki krmz ceketi kokluyor o koku sanki ona huzur, gven veriyor.
Dayanamyor kadn tutamyor gz yalarn hkra hkra alyor.
aresiz kalm gibi, drt duvar yklm gibi, hi olmu gibi.
Dertli bir ekilde sndryor kl gibi yrei de parampara sigarasn.
Elik ediyor alan arkya.
Gz hep kapda birini bekler gibi.
Saate bakyor, birazdan gelir diyor, kap bir trl almyor.
Bir sigara daha yakyor kadn, ii kzgn alevlerle kor olmu.
Bakyor gkyzne bir eyler mrldanyor gzleri.
aresizce, umutsuzca saate son kez bakyor.
Yarm kalan mutluluuna alyor kadn.
O kadn benim annem
Okan ZKAN

ANA
Mni bu dnyaya gtirn anam,
Syl n itirdin, nlri tapdn?
Bir imdik sevinc hsrt mrm,
Drddn mi yourdun, qmdn mi yapdn?

Krp qlbimizi sevindirrdi,


Qardan khln at, mftildn man.
Ay ana, snin o all balan,
Bu axmaq dnyada itirib ban.

Uaqlq grmdim uaq amda,


Sava od alovun sad hr yana.
Bam mrmidn yana qarb,
Snin qucanda gizldim, ana...

N qdr qorxardn biz uaq ikn


Syrlan dizimiz batanda qana.
ndi bymm, hr yxlanda
ryim qanayr, ryim, ana!

Mn zm aryam, z kim boyda.


Hr yanm kdrdi, drddi, qubard.
Arn dnyaya gtirmk n,
Baqa bir arya n grk vard?

Yen d yxlsam, qanasa dizim,


Bir mlhm qoyarsan, tapb yerini.
Gl sar qlbimi, sarya bilsn,
Unudum dnyann drdi-srini...

Zamansz glmidik dnyaya sanki,


Dnya bizdn, biz dnyadan xbrsiz.
Mnim yadlarm top qovalarkn,
Topun llsiyl oynayrdq biz..

Biz sava grmk, sava oluyuq,


Bs edr bu qdr imtahan, vallah.
Drdimd gizlndim, grmdin mni,
Bax indi burdayam, burdayam, Allah!
Ramil MERZL

Sayfa 20

24

QORU, TANRIM, TRK QORU


Dini ayr qardadlar,
Qaqauzlar,hm uvalar.
Kklrindn qopmamlar,
Qoru,Tanrm,trk qoru,

Drd iind qovruluruq,


Qoru, Tanrm, trk qoru
Xmir kimi yoruluruq,
Qoru, Tanrm, trk qoru.

Haray kdim,syldi can,


Tbriz,Maku,Srab,Zncan.
Qalxb Gney Azrbaycan
Qoru,Tanrm,trk qoru.

Snsn dnyan yaradan,


zn se, a qaradan,
Gtr namrdi aradan,
Qoru, Tanrm, trk qoru.

Balkar,Noqay,or,Krmaq,
Tuva,Yakut,Qaraqalpaq,
Yalvarram axam,sabah,
Qoru,Tanrm,trk qoru.

Yurdu viran, talan bizik,


Yaman gn qalan bizik,
Tanr ruhlu olan bizik,
Qoru,Tanrm, trku qoru.

Hardasan,Atilla,oyan,
in uyura uddurur qan,
Glsin Mete,Bilg xaqan,
Qoru,Tanrm,trk qoru.

Qrld qoca, cavan da,


Trk qalmad rvanda.
Qarabada, Naxvanda,
Qoru, Tanrm, trk qoru.

mdmz tk sndir,
Snsiz hyat fsandir,
Zman pis zmandir,
Qoru, Tanrm, trk qoru.

Yersiz alnan pikdn,


Qfil vurulan tpikdn,
O arxal ac kpkdn,
Qoru, Tanrm, trk qoru

Glsin Bozqurdun haray,


Uulsun drdin saray,
Sn baldr ryi,
Qoru,Tanrm,trk qoru

Qazax,qrz,trkmn,zbk,
Bir dynr,vurur rk
stanbuldan Altayadk,
Qoru,Tanrm,trk qoru.

Qarsn al fitn - felin,


Nhs azn, bd mlin,
Budur, dilyi Aqilin, Qoru,
Tanrm, trk qoru.

Tatar,Baqrd sirdamz,
Krkk,rbil qardamz,
ox kck savamz,
Qoru,Tanrm,trk qoru.

Aqil KENGERL (Azerbaycan)

Sayfa 21

24
LM- RFANDA YUNUS EMRE
Riyaz DEMRC (Kerkk-IRAK)
Sz Ola Kese Sava
Keleci bilen kiinin yzn a ede bir sz
Sz piirip diyenin iini sa ede bir sz
Sz ola kese sava sz ola bitire ba
Sz ola al a bal ile ya ede bir sz
Kelecilerin piirgil yaramazn eirgil
Szn us ile drgil dimegil a ede bir sz
Gel ah ey ehriyri szmz dinle bri
Hezr gevher dinr kara tapra ede bir sz
Kii bile sz demini demeye szn kemini
Bu cihn cehennemini sekiz uma ede bir sz
Yr yr yolun ile gfil olma bilin ile
Key sakn ki dilin ile cnna da ede bir sz
Trk dnyasnda gne gibi parlayan ve
btn dnya kltrlerine evirilen her dillerin
destanlk roln alan azami Yunus Emre adl
Trk airinin eserleri felsefe ve dnya apnda
fikir haline gelmitir. iirlerinin en byk
zelliklerinden
biri
sadeliktir.
Btn
sadeliklerine ramen paha biilmez bilim
seviyesine gelmitir.
Yunus Emrenin bu deerli eserleri o kadar
renkli ve adalk niteliklerine sahip ki, alar
boyu hala etkisi btn kuaklarda kalm
durumda. Yeni nesiller bile Yunus Emrenin ne
kadar tandklarndan malumdur. Onun pahas
biilmez eserleri gelecek nesillere bile btn
emanetle tanacaktr. Onun eserleri byk bir
ksm ataszleri gibi miraslara sahip olmu.
Edebiyat ve kltr alannda inanlmaz byk bir
yk olmu vaziyette. Bu ykl miras
ktphanelerin raflarn ounu igal etmi
durumda. Yazarlarmz ve aratrmaclarmz
bile onun baz iir cmleleri hakknda nice ve
nice kitaplar bastrmlar. Onun bu azami
eserleri akademik bilimlere kadar ykselmi
durumda.
Yunus Emrenin iir destanlar yceliin
arasnda zenginlikleriyle tannmakta olmu ve
felsefe bilimine kadar derinlikte ilemi. Bu ka
cmleler onun deniz gibi eserlerinden bir
damlack olarak rneini getirmiimdir.

Ynus imdi sz yatndan syle sz gayetinden


Key sakn o eh katndan seni ra ede bir sz
Ulu airimizin iir eserleri btn ynleri nderlii
ile igal etmek sretiyle ilm irfan, sevgi, muhabbet,
ahlaki deerler, gnlden kan szler, din, bilim,
bilhassa btn alanlarda adaln korumakla
halkn nderliini gze alm. Trkiye haritasnda
herkes onu kendi memleketinde doduu ve vefat
ettiini sanr. Herkes kendi mallar olarak
sahiblenmekteler. Onun adna nice medreseler,
camiler, tekkeler ve okullar alm hala onun ilm
irfann deerlendirip aratrmasn yapmaktalar.
Mtevazilii ile tanlan Yunus Emre, Yce
Rabbinin ilham ve yetenei nda beslendiini
herkese aktaran iirlerinde bile iaret eylemitir.
rnein:
yi szn asln bilen der derdi bu sz nerden gelir
Szn asln anlamayan sanr bu sz benden gelir
Yunus Emre okuduumuz bilumum eserlerinde
birlik ve beraberlikten sz edince topluluklara
seslenip fikir araylar erevesinde birlemelerin
mutlak sretiyle eriilmeleri ve birikim olmalarn
ima etmi durumdadr. Nitekim bu dncelerinde
muslman mmeti tavhid ile yeganelii sadece
Yce Allahn Kuran- Kerim yolu ile benimsemi
olan kural ve kaidelerin nda hemfikir ve birlik

Sayfa 22

24
olmalar kavram ve anlayn uygulamak
yannda insani deerlere sahip kmalarn
tavsiye etmektedir. Yce Rabbimizin kural ve
kaideleri gereince felsefesini genel hattn
zerinde izen EMRE, ayn zamanda baty da
uzak klmamakla bir ada iliki kurmak
eyvesini ortaya atmakla yeni araylarn bile
izmektedir.
Birlik ve beraberlik dncesi erevesinde
her eyden nce Yunus Emre insanlk
deerlerini ve btn insanlarn Baba ve
Anneden bir olduklarn hatrlatarak Adem ve
Havva olaynn altn izerek bir geni kapnn
almasna vesile olmu durumda. ite bizim
anlayacamz ve batllar bile bu fikir ve
dnceye istinaden ileyerek ortak noktalarn
bulduklarn akca hazmettiklerini bir ok
platformlarnda itiraf etmilerdir.
Ancak insanolu topluluklara ayrm tarihin
ilk gnlerinden itibaren balamasyla her kes
bu fikir ve dnce yorumu ile kendi Tanrsn
ve Tanr kural ile kaidelerini uygulamas iin

aba harcayarak doa ve evrende Tanrnn kim ve


ne olduunu dnmeye baladlar. Kimi ay kimi
gne kimi de hayvanlar olduunu dnmeye
balayp ibadet ettiler. Kimi de tai ve ahaplardan
dizayn ve izilmi olan heykelleri ibadet etmi
alarda bulundular.
Araplarn cahiliyet dneminde hurmadan
yaptklar heykel ve talara ibadet etmekle Tanry
tandklarn sanmlardr. Budistler hala inanlarna
gre talardan yaplan asya ktas ve bloundaki
heykeller onlarn semblik Tanrlar oladuu
dnerek yorum yapmaktalar. Hindistandaki
hindozlar inek ve baz hayvan eitlerine ibadet
etmekte devamllar.
Yunus Emre ilmi tasavvufunda herkesi arp
grlmeyen, dokunulmayan hissedilmeyen ama her
nesnede ve her yerde ve her zaman bize en yakn
olan bir yaratcdan sz etmektedir. O da Esmai
Hsnasiyle Yce sfatlarn tantan Yce Rabbimizin
mterek ilah ve Tanrs olduunu kantlamak
sretiyle yola balam ve insanolunu bu uurda
ikna etmek yolunda felsefi dncelerini yaymtr.

Sayfa 23

24

KRAZ AACI
Ah! Ah!
Kiraz aac;
Hayat ne kadar ac.
Meyveler verip,
Glckler atarken,
Haziran scanda;
imdi kaderin kucanda;
Kuruyup ryorsun.
Ve yryorsun Hakka doru.
Yava yava.
Ayazl gecelerde;
Ayaz gibi.
Ahmet AYAZ

SEN OK ZLEDM

Gorunurem...

Seni ok zledim, uzak olsan da


Ka gnlk mrmz, kald desen de
Hayalin bendedir, hi gelmesen de
Sylemitim sana, ben gidiyorum

Ozumu taniya bilmirem gulum,


Deyesen quruca ad gorunurem.
Hamiya dogmayam, niye sevgilim,
Bir senin gozune yad gorunurem?

Umudum tkendi gemiyor yllar


Senin hasretinden, yreim alar
Yokluun kalbime karalar balar
Sylemitim sana, ben gidiyorum

Omrunu min gozel an eyledim men,


Geceni parlayan dan eyledim men.
Aci soz deyende can eyledim men,
Bes niye zeherli dad gorunurem?

Sevdann bak, hzndr yz


imdeki sz, alatr sz
Pimanlk duyarken, gemiyor izi
Sylemitim sana, ben gidiyorum

Acini kederim, qemim bilmisem,


Aglasam gozumu gizli silmisem,
O qeder yalandan deyib-gulmusem,
Shadlarin icinde shad gorunurem...

Gzmde ttyor sensizlik yllar


Hasretin iimde tkenmez alar
Dkld yapraklar, soldu umutlar
Sylemitim sana, ben gidiyorum

Ozumu taniya bilmirem, gulum,


Deyesen quruca ad gorunurem.
Hamiya dogmayam, niye sevgilim,
Bir senin gozune yad gorunurem?
Nezaket NEMAN

Halise TEKBA

Sayfa 24

24

AKI YREME SIMIYOR

CAN KIYMETN BLMEK GEREK

Sevdiim bambaka, o benim devim,


Ak yreime artk smyor!
Hayranym; sevmek, saymak grevim,
Ak yreime artk smyor!

Ne sylesem yrr zaman


Geer gnler vermez aman
Gelecek gn daha yaman
An kymetin bilmek gerek

zlem oul verdi, byr ay gibi,


Yreimin yalnz odur sahibi,
Baklar serttir, yumuak kalbi,
Ak yreime artk smyor!

Yolcu yolun buldu ise


Kamil menzil ald ise
Ecel selam sald ise
Can kymetin bilmek gerek

Harika zlemin destann yaz,


Mevsimleri unut, deme k ve yaz,
Hasreti tr, adeta ayaz,
Ak yreime artk smyor!

Bahar yaza varr bir gn


mrm gze erer bir gn
Szm yze durur bir gn
n kymetin bilmek gerek

Harika UFUK
KIRILDIM SANA BUNU BLESN

Misafir bak kondu gt


Genlik emanetti utu
Erenler hak bade iti
Dn kymetin bilmek gerek

yutkunurum szler gelmez dilime


krlmm sana bunu bilesin
demeyecek artk elin elime
krlmm sana bunu bilesin

Ahid belli haber salan


Gelen gider olur yalan
Gl bahesi kalmaz talan
an kymetin bilmek gerek

gnahm neyidi seni sevmek mi


sevdann uruna sinem dvmek mi
suum sana kavumaya evmek mi
krlmm sana bunu bilesin

brahim'im Hak'ka varsa


Can canana halin sorsa
El balayp divan dursa
Yn kymetin bilmek gerek

ben nerminim kimse ile yarmam


bundan byle ilerine karmam
bilesin ki bu dnyada barmam
krlmm sana bunu bilesin...

brahim ZDEMR

Nermin EKER

Sayfa 25

24

TUZUMA RK
Khn oyunlarn kemyir daha,
rtl bazarn pozub dostluu.
Gzm iindn su imyir daha,
Min yer aldadb,yozub dostluu.
zndn grnr qara niyytin,
Gzn oynadb,qa aldadrsan.
Kimis salmaqdr tora niyytin,
Bilirm,yen d ba aldadrsan.
Xlvtd yeyirsn,dalda yeyirsn,
Kklib hvaln,dolub xurcunun.
Cibim ortaq olub yolda yeyirsn,
stn illr keib ne borcunun.
Tanmaq olmur ki,yolda adam,
Olsun ryim,duzuma rik.
Axr ki,tandm pulda adam,
xbd halalcatuzuma rik.
Ilgar TRKOLU

AMANDI

AYRILIIN SON MKTUBU

Keyf-halm xbr alma, sn ki, loman deyilsn!


Drd damdan qan qoparma, drd drman deyilsn!
Yolunu azm karvanam, sn ki, sarvan deyilsn!
El-bel salam verib, az bzm, amand!

Ara vermir yalar,


Gydn bama dr,
Kemiimin izlri.
Havadand ndndi?
Drd yaman ar glir,
saxlamayr ryim.
ox tinmi tkc sevmk,
Yalqzlarn gzlrin sal kr
- ayrln son mktubu...
Otamn hr knc,
Dalabd gzmd
Bezibdi bu nvan
bu rk...
Bu hrin yollar.
Gzlrimd daralr Bir sevginin son nvan.
Geclr dnnim sarlb
Sabahm qaraldr...
Eh! ox miskin dncdir,
Tk qadnn yalqzla mhkumluu!

Dillndirm blbl tki szldayan nalmi,


Rixnd edib, haya salb, gldrm gl, almi!
Grrsn ki, qan brm lal tki didmi,
z-z, dz-dz, drm mni, amand!
Qara dalarn stnd arzu-dilk parlamaz?
Yal gzlrin iind drin drya alamaz?
Yanan barmn banda sevda quu alamaz?
Gr-gr, bil-bil zm mni amand!
ndi mni bynmyn, yolunu azan, cayan,
Qzbimdn imtahana hazr glmim, dayan...
Mni dara kn snsn, alm xbr yayan,
Dn-dn, gl-gl szm mni, amand!
Sanma bel ox asand, gnlr glib keck...
lbt snin da qlbini tikn bir gn skck!
Onda snin taxtn-tacn, xan sarayn kck...
Did-did, ip-sapa dzm mni, amand!
Did-did, ip-sapa dzm mni, amand.
lahe BAYANDUR

Gulnare SADQ

Sayfa 26

24

YOLA IKTIK EFENDM


Dilinden dklen her kelamn
Snnet bildik yola ktk efendim
Gnlden gnle Hakk selamn
Minnet bildik, yola ktk efendim
nsanlk stne ald gller
Cehalet stne sald kller
Allah ad ile geildi ller
Kymet bildik, yola ktk efendim
Karanl yrtan yldzla Ay
Burakla ktn Ar- ly
Ak ile gzlerden akan damlay
Ziynet bildik, yola ktk efendim
ki Mustafaya hayran olmay
zinde yryp doru kalmay
Halk iin, halk ile Hakk bulmay
Hizmet bildik yola ktk efendim.
Oku diye emredilen o an
Halk iin toplanan toyu, divan
Coariye mutulanan mekn
Cennet bildik, yola ktk efendim.

ATA ANA YOXLUU


Drd yxr adamlar,
drdi, yxmr adamlar.
Evimiz nfs almr,
girib, xmr adamlar.

brahim COAR

Bu drdin zn bax,
n qzarr,n prtr.
Oturub evimizd,
zm qap rtr.
Ata, ana yoxluu,
sinmd da kimidi.
Eh, bizim d bamz,
lap Qaraba kimidi.

OBA TRMM, EL TRMM...


Samla yamn frqini sorman,
Ay olub iind il itirmim.
Vtnd vtnsiz qribm, allah,
Oba itirmim, el itirmim.

Gy mn, sar ik
hsrtini kmim.
Bu dftrin stn,
sz bostan kmim.

Drdimi artrb, yz elmyin,


Arxamca qmb, gz elmyin,
Hyatd! Bdrsm, sz elmyin,
iynim syknn l itirmim.

ryim hey saxlyr,


o zamank yam.
Tkc qaylar mnim,
bydbd bam.

Sevincdn, frhdn yad gzirm mn,


Buz yarb, iind od gzirm mn,
slama "Status", "Ad" gzirm mn,
Muncuqla aldatman, ll itirmim,
Oba itirmim, el itirmim.

N stm qqran,
n dyb, danlyan var.
N ac yatdn m deyn,
n mni anlyan var.
Bsti BRDL

slam AZMOV

Sayfa 27

24
EVDEK KADIN

Gonca AYDEMR

ocuklarna bir yandan sonra hep ayn


arky sylediinin farkna vard; ocuklar
byr, arklardaki masallardaki aslancklar,
tavancklar asla bymezler, sanrm baka
ocuklar iin dedi usulca.
Tren znk diye durdu. Sarsld, syrld dlerinden. Daha var Ankaraya Ankara adn kara, yar olmadn bu Hnkra diye hkra hkra
alamt, liseden arkada Hnkr, polis snavn, guatrndan dolay kaybedince.
Nasl kzmt arkadana. Ankara atamzdan yadigr. Cumhuriyetimizin kalesi, devletimizin kalbi. Deme yle, atamz krlr sonra.
Kzcaz sonradan belediyeye memur olarak girmiti de, yine de gz polislikte kalmt.
Tren ac ac ddk alarak hareket etti. Ddk sesi her zamanki gibi deildi. Bir baka
acyd sanki. Ya da ona yle gelmiti
Feyza, her gen kz gibi, pembe hayaller kurarak yapt izdivatan, iki dnya tatls ocuk
dnyaya getirmi, ardndan mthi bir hayal
krkl yaayarak, baba evine dnme yolundayd. Ho, baba evine ok da muhta deildi.
stese, be gn bir arkadanda kalr, tahsilini
alm olduu Anaokulu retmenliini yapabilir,
hem ocuklarna bakar, parasn da kazanrd.
Ama o ortamdan yle bir kmalyd. Biraz
uzaklamalyd. ocuklar olmadan kendi kendisiyle kavgasn etmeliydi. Annesine -ona hibir
zaman vey annem diyemedi- salya smk
olan biteni anlatsnd, iinin zehri bir aksnd,
ancak o zaman ne yapacana karar verebilirdi.
Bakarsn Ergin ardndan gelir, btn samimiyetiyle Ben ettim sen etme glm. Ben eeim, kabul ediyorum. Eekten de te, ne dersen
oyum. Ltfen, bir daha olmayacak derken gzlerinde, evlenme teklif ederken ki samimiyet,
sevgi, anlay, beklentisi Ola ki ola Olmaz
ya Affeder miydi, bilmiyordu.
zmir Ankara aras ok gidip gelmiti trenle.
ocuklarla rahat oluyordu. Olu trenin yol alrken raylarda kard sesi taklit ederken, daga
daga daga daga, uf uf uf uf, kz durmadan
sorular sorard;

Birden evliliini dnmekten uzaklatn


grd. Yklmamt. Daha imdiden sradan
eyler dnmeye balamt.
Kavgasz grltsz kmt yola. ocuklarn ok gvendii bir arkadana brakmt.
Sen meraklanma biz annemle birlikte iyi bakarz ocuklarna demiti arkada. Ayn arkadana bir de ufak bir paket brakm, yarn on
iki bir aras, yemek saatinde, Erginin i arkadalaryla, yemek yedii lokantaya urayp, Ely
da arp -Elann doum gn nk- bu paketi
eline verirsen, ok mutlu olurum, diye sk sk
tembih etmiti.
Yarn bu saatlerde tufan kopacak. Ben aylardr iimde uyutuyorum tufanm Grn bakn
naslm, Feyza kimmi, Aptal kimmi
Derken Ankara Baba tedirgin karlar.
-

Kzm, neden yalnz geldin? Hani ocuklar.

Yoldan aramt oysa. Annesine yalnz geldiini sylemiti.


-

Bir arkadamzn nikh var, ona geldim.


Biraz nefes alaym baba. ocuklar Zehrada, tanyorsunuz.

Baba anlamazdan geldi. Anne, babaya hissettirmiyor gibi yapt. Oysa srekli iaretle anlayorlard.
Anne kaygl dinledi dinledi

- Dalar aalar neden bizim gittiimiz tarafa


deil de ters yne kayorlar?

- Peki kzm, El o paketi anca ne olacak?


Kocan ne duruma decek, sen ne duruma
Hi dndn m? Olacaklara hazr msn?

Feyza glmekten anlatamazd. Ho anlatsa


da anlayacak yata deildi ya. Bazen denerdi
sonra, biraz daha byrsen anlayacaksn diyerek konuyu kapatr, dikkatlerini ocuk arklarna ekerdi. Bir kck aslanck varm

- Kocam ne duruma debileceini dnmyor da, ben mi dneceim. Bu zm deil


anneciim. Ben aldatldn anlam ve yzlerine vurmu olacam. Rahatlayacam.
Herkes yolunu izecek. O kadar.

Sayfa 28

24
-

O kadar m, ne kadar olduunu yarn anlayacaz. Doru yaptm diyorsan, hayat senin kzm. Hadi yat biraz, ok yorgunsun
belli. Yarn kocandan gelecek habere gre
enine boyuna konuuruz.

Zehra, henz kahvalt yaparken saate bakmaya balad. Feyzann tembih ettii ekilde
emaneti teslim etmeliydi. ocuklarn stn,
yumurtasn hazrlad.
Ben gelene kadar ocuklar yedir, iir, kolla
dedi. Annesine brakt sofray, aceleyle kt.
Memurlarn yemek yedii lokantaya vardnda, herkes masalara yerlemeye urayor,
birbirlerine kibarca ikramda bulunuyorlard.
Ergini gzleriyle arad. Soracak oldu. O an Erginle gz gze geldi.
Ergin lokantann br ucunda, birini gzler
gibi kapya bakyordu zaten. Ve Zehray grnce yar akn el etti Zehraya. Zehra kalabal
yara yara Ergine ulat. Selamlat.
-

Allahm sana geliyorum, bu sessizlik tekin


deildi. Feyza bunlar kuruyordu demek ki dedi
iinden.
Senin amarn, sana hediye ediyor, demek oluyor. Feyzann sana en son ne zaman
geldiini hatrlyor musun? dedi dilerini skarak, Ergin.
- ay kadar nce Ya gnmde Kz
Kza yapmtk.
- yi dn, yatak odana girdi mi?
- Hayr, terasa kt, sigara imeye.

- Bilmediim bir eyi biliyorsun galiba.

Yok bir ey canm. Feyza Ankaraya giderken bu paketi brakt.

Feyzann arkada. Aile dostumuz Zehra.


Zehra, bu da El hanm.

Feyzann arkada olmasndan rahatsz olmutu belli. Buyurun hanmlar oturalm, dedi
Ergin, oturdular. Zehra, ald sorumluluu yerine getirmenin erinciyle, paketi Zehraya uzatt.
El Hanm, bugn sizin doum gnnzm. Feyza Ankaraya giderken size bu paketi brakt, buyurun.

Ben doum gnm nerdeyse ay nce


kutladm. Feyza da vard diye kekeledi.
-

Ergin sapsar oldu. Kulaklar uulduyor, eli


aya titriyordu.

Var. Ne olmu Elaya? Bak bize doru gelen hanm, El. Niye soruyorsun? O gelmeden syle.

Merhaba Zehra Hanm dedi El, dudaklarna yapay bir glmseme ilitirerek.

A aa Benim sutyenimin ayns. Yeni deil,


kullanlm bu. Bu nasl bir hediye?

- amar ipinden alm olmal da, niye?

Bu arada El yanlarna dikildi. Ergine gzleriyle kim bu kadn diye soruyordu.


-

El diye bir arkadanz varm, senin i


yerinden.

Ergin telaland. Skntl durum iine domu gibiydi.


-

Paketten siyah zemine, krmz dudak ve


kalp resimleriyle ssl, olduka seksi, bir i giyim sutyen kt.

Bilmem artk El Hanm. Ben emanetiyim.

Ela paketi yrtarcasna aarken Ergin bir tuhaflk olduunu sezmi, kalbi kt kt atmaya
balamt.

- Ho, artk nemi yok nerden aldnn.

- Sadede gel Ergin. Ne oluyor?


Zehrann orada olduunu unutmular, sessizce ve adamakll ekiiyorlard.
- Bak El, epey oldu. Gnn hatrlamyorum
ama senin doum gnnden sonrayd sanrm. Feyza, du aldktan sonra, kopama
yardm eder misin, diye seslendi. Yanna
vardmda bu sutyeni giymi kopasyla urayordu. Yok, uramyordu, urar gibi
yapyor, benim dikkatimi sutyene ekmeye
alyordu.
- Eee, sonra.
- Dikkatimi ektiine emin olduktan sonra, karp att sutyeni odann bir kesine. Sapsar olduumu hissettim. Dilim damam bir anda kurudu. Yardmna gerek kalmad, baka
giyeceim, dedi. Yani ite Sana da bir
ey soramadm, nasl sorsaydm?
- Bir yandan masadaki tuzlukla urayor,
olanlar iyi hatrlamaya urayordu.
- Buraya kadar senin einin, benim sutyenimi
evimden arpm olmasndan baka bir
anormallik yok. Demek ki beenmi, alm.
Ama giymeyi becerememi. Buraya kadar
ak da, benden ald eyi bana niye gnderiyor, onu anlamadm ben?

Sayfa 29

24
- alm demesek, alm, alm. El beni hi
tanmyorsun. Ben evime, bilgim dnda, bir
ay ka bile alnsa farkna varr, sorarm.
ok da memnun deilim bu huyumdan, ama
yleyim ite.
Ergin usulca arkasna yasland. Zehrann
orda olduu ayrdna vard. Zehra her eyi duymutu. Zaten, naslsa Feyza onunla paylaacakt, dertleecekti. El, hal olanlara bir anlam
verememiti. akn akn dinliyordu Ergini.
Hikyenin sonunu kestiremiyordu bir trl.
-

Ergin, seni dinliyorum. Devam et ama usul


konu.

Konumalar atal kak sesleriyle, karnn


doyurmakta olan insanlarn en kahkahalaryla
karyor, lokantann dna tayordu. Zaten
kimsenin onlara bakt da yoktu.
-

Yaklak sekiz yllk evliyiz, orabna, kck tokasna bile, gle gle kullan glm,
yeni almsn, derim. Yahu, yeni bir eyi
de grme, tanma, o gn diimi kracam
yani diye glerdi, Feyza. Ama u sutyene
gle gle kullan, diyemedim, diyemezdim.

Ay, deseydin ne olurdu yani? Kadn huylandrdn.

El, bak, biz onu yeterince aptal yerine


koyduk. O hi kimseyi aptal yerine koymaz,
biliyor musun? Bilmiyorsun. Eer onu tanm olsaydn

ki, ben yle demi oldum Feyzaya ve yanl


yaptm.
ki kadn, sala bir lokanta kesinde, karmak duygular iinde, sessizce bir adamn itiraflarn dinliyorlard. Herkes yemi imi ekilmi, Ergin ciddi bir grme yapyor, diye ona
seslenmemilerdi.
Yemekleri olduu gibi duruyordu masada.
atalla oynarken;
Ayn ey kadnlar iin de geerli elbette.
zlmeyen sorunlar varsa da medeniyet denen
bir ey de var. Herkes yoluna hanetin kadn
erkei yok. Yani kendini aldatmann Ah Feyza, biz bundan daha fazlasn hak ettik. derken
yan gzle Elya bakt. Att klk yerini bulmutu. Konumaktan yorulmu gibi iini ekti, Ergin.
-

imdi ne yapmalym Zehra? Ben Feyzay


Ankaraya arkadann nikh iin gitti biliyordum.

Bana da yle demiti.

Erginin itiraflarndan g alan Zehra, sanki


El orada yokmu gibi atld;
-

Olan olmu artk, imdi yuvan kurtarmaya


bak Ergin. Bak iki ocuun var. Yarn onlara ne diyeceksin?

Biraz duraklad, Elnn dt durumu hi


umursamaz grnmeye aba sarf ederek;

Demek ki bizden kukuland. Ama emin


olmak istedi. Ve byle bir yol seti.

Elcm, sen iinin bana canm. Erginciim, sen de doooru Ankaraya. Ben imdi
mdrnn yanna kp, uygun bir dille,
hal-i arz ederim. Anlayacandan eminim.
Feyzay da ararm Hadi

Allahm, kadn FBI ajan gibi. Tuzaa bak.


Kimin aklna gelir.

Ergin koarcasna kapya ynelirken Seni


seviyorum Zehra diye seslendi.

Akll desek El. Sessiz sedasz yapt yapacan. Diyeceksin ki, karn bu kadar
takdir ediyorsun da, niye ihanet ettin, Benim
yanmda ne iin vard, diyorsun? Orada da
sen haklsn. Ama u an neyi anladm, biliyor musunuz hanmlar; ihanet, kesinlikle
iliki sorunu deildir, kiilik sorunudur.

Alk, bunu bana deil, karna syleyeceksin


diye yksek sesle yantlad Zehra.

Ela Anlamyorum, peki byle bir eyi niye


yapt, Gln diye ineledi Ergini.

Kadnlarn ikisi birden sanki anlam gibi;


Nasl yani? diye sordular samimi bir merakla.
Hani kalplam fikirler vardr; insan evinde mutluysa darda ne ii olur, eer varsa,
aradn bulamad iindir, diye Aslnda, bu
grn ardna saklanyoruz. Ama tersinden
baktmzda dzn gryoruz. Sen mutluluu
yuvanda arar, hayatna girdiin insanla yaratrsan doru yaparsn. Yok, sen burada dur, benim
ocuklarm, byt, ben biraz elenip geleyim.
Sakn bir yere gitme ha dersen, yanl yaparsn

El, pikin, bozuk;


-

Her zaman evdeki kadn kazanr deil mi?

yle grnyor dedi, Zehra, imal ve


memnun.
-

Evet, yeniden kaybetmek iin kazanrlar.


Kumarbazlar gibi.

Evet, senin gibi arszlar, vicdanszlar olduu srece, evet.

Son iki kelimeyle birlikte, Zehrann tokad


Elnn yznde patlamt bile.
Gururunu kurtarmaya alt ok belli oluyordu Elann.

Sayfa 30

Oysa O da ei iin evdeki kadnd.

24

BURSA YELN BAKA


Sende akn zirvesi Gkkubbeyle birleti,
Gl kokulu barnda Trk yiitler yerleti,
Uluda da bir nar mazisiyle syleti
Bursa yeilin baka, neden ksyor ka ?
Erguvan solan iek yeilin cn sende,
Yldrm, Muradiye Hanlarn Hn sende,
Feyz-i bereket sen de, Emirler n sende,
Bursa yeilin baka, neden ksyor ka ?
Fatihalar okudum Han Hdvendigra,
Heybetiyle bakarak ann Uludalara
Ecdadn ruhu vard, senden nice diyara,
Bursa yeilin baka, neden ksyor ka ?

ANADOLU DA BR KK KIZ
Gnlmn arivinden baktm Anadoluya,
Siyah beyaz bir film, yllar eskitmi buya.
zledim her kareyi, yaadm doya doya,
Gemiten bir krnt, aryorum ok zor ya.

Muradiye yeili zmrt bir yzk ta,


Hanlar hn aktm gznden kanl ya,
Candan cn sararken, eylememi tela,
Bursa yeilin baka, neden ksyor ka ?

Bahelerde buluur sofraya doluurduk,


Tahta salncaklara, on kii kouurduk.
Bizim oyun parkmz, emede buluurduk,
amurdan mlek yapar, ite ocukluk buya.

Semlarda ykselir, ulu ezanlar sesi,


Binlerce Evliyann bu toprakta nefesi,
Ak Hdvendigrn uhrevidir kubbesi,
Bursa yeilin baka, neden ksyor ka ?

Daha dokuz yanda, dnyam tersine dnd,


Annemi kaybetmiim, ocukluk ruhum ld.
midimin filizi yeermeden dkld,
Hayata dm vurup, attn dipsiz kuyuya.

Her kubbede bir yldz kayar Kutsi meknda


Yldrmlar, Orhanlar, Osmanla bir ilhamda,
Karacakz, yrekten brnmm bu aka,
Bursa yeilin baka, neden ksyor ka?

mrme son hzyla zalimce dnen arkm,


Oyuncam alnd yam, on drde varm.
Parmamda bir halka, meer benim nianm,
Dnyas zifir gibi srmler koydan koya.

Sreyya KAYA

antas kitaplar kszce bir kenarda,


Gzyalar kurumu, oynad pnarda.
Oyun arkadalarm, bilmiyorum ne yanda?
Gemii bir kilime dokudum oya oya.
Kafasna koymutur eitimini alacak,
Dnyasn karartan, cezasn bulacak.
Yrek smaz kafese, bir hedefte kalacak,
Gn gelip devran dnm, ktlk kalm yaya.
Ne zorluklar yaayp, en sonunda baarm,
Ktle set ekip, gzellikle yeermi.
Asi bal duruu engelleri aarm,
Yldz dm gzne, yz benzemi aya.
Dilenen her bir zr artk ie yaramaz,
Tuz buzdur gnl iem, bir daha toplanamaz.
Yllar gemi kk kz, daha kyne varmaz,
Zaferi lk lk ssle yeile boya.
Mihriban SARI

Sayfa 31

24

SANDIN
Her yazn bir sonu hazan vardr,
Bir mr sadece bahar m sandn?
Sevdamn erefi, namusu ardr,
Vefasz akna yanar m sandn?
Gonca gl dikensiz ve susuz olmaz,
Damlayla nehirler, denizler dolmaz,
Verdiin aclar yanna kalmaz,
Seni drt mevsim anar m sandn?
Beyhude bekleyi, anlamsz szler,
Biare mitler ve yorgun gzler,
Sersefil hayaller, kaybolan izler,
Ary dikene konar m sandn?

SEVDAMA Y BAK
Gn gelir de sana veda edersem
Sevdama iyi bak hor'lanmasn yar
Bir afak vaktinde eker gidersem
Sevdama iyi bak kor'lanmasn yar

Sen hayalim iken, hsranla bittin,


Akmz da iken bak neler ettin!
Frtna misali toz olup gittin,
k mauka kanar m sandn?

Dokun yreine ocuk yannla


Gnde krk kez konu sen de onunla
O gnln eyler bil ki bununla
Sevdama iyi bak dar'lanmasn yar
Nak nak ilemiken adn
Alamadm senden akn tadn
Unutsan da sen bu zalim kadn
Sevdama iyi bak har'lanmasn yar
Gidiim ardr dokunur ona
Elbet senin gibi alr buna
Yolculuk nereye sorma sen bana
Sevdama iyi bak sr'lanmasn yar

Kemalettin KALKAN

Git Yre Syle


Kuzeyden esen rzgr yre de hali byle
Kalbinde kerem olsun yakmasn beni yle
Ona gnlm deli Mecnuna dndm syle
Bu ayrlk son bulsun gnlme Leyla olsun
Yandm akn narnda yangnma su eyle

Sakla mahreminde grmesin eller


Kem gzle bakmasn vefasz kullar
Uzanmasn ona gnahkar diller
Sevdama iyi bak kir'lenmesin yar

Bu sevdaya deli sol yanm bir telata


Gnlm hsran sard gzmden akan yata
Dizlerimde derman yok kalmad akl bata
Bu ayrlk son bulsun gnlme ceyla olsun
Yandm akn arnda yangnma su eyle

Samyeli'nin ak gelmiken gze


Yrekte atei dnmken kze
Gerek var m syle baka bir sze
Sevdama iyi bak zor'lanmasn yar
Sevdama iyi bak kir'lenmesin yar

Nice dilberler ister gnlne han olmam


Nasl isterler benden onsuz bir can olmam
De yre beklemesin bir gnle yan olmam
Bu ayrlk son bulsun gnlme seyla olsun
Yandm akn barnda yangnma su eyle
mer Sabri KURUN

Safiye SAMYEL

Sayfa 32

24

AKIN Z
Gzlerime den akn izini
Sre sre gnl bamda grdm
Kalbimi szlatan akn kzn
Cehennemin orta yerine srdm.
Gzmn nne aldm resmini
Kr ieklerinden sordum ismini
Papatya falnda grdm cismini
Alnyazsn kadere yordum.
Gecelerim kurun gibi ardr
Ahm duymayan gnl sardr
Vicdann kbusu beni bartr
Feryadmla g ikiye drdm.

YAZANIM SEN'SN
Varlyla gn ederek geceyi
afa erkenden sezenim sensin
Bir tespih misali harfi heceyi
Sevda ipliine dizenim sensin

Mansur EKMEK

Kurtarp vuslat ryadan dten


Bir huzur dourdun firakl dten
Akn tarifini sil yeni batan
Gnl sayfasna yazanm sensin

NAZIN OLMASA

Yaattn sevda duru mu duru


Snyor sinemde hasretin koru
Kalmad aklmda zmsz soru
Gizemli ahvali zenim sensin

Resmine baktka iim yanyor


Ah bir de bu nazn olmasa canm
Yaralarm gz gz oldu kanyor
Ah bir de bu nazn olmasa canm

Hazan yapran gle evirdin


Nveyi filizden dala evirdin
Ylann zehrini bala evirdin
Kem giden talihi bozanm sensin

Gen yamdan beri ekerim ile


Bu derdi ekerim ben bile bile
Ne gnler yaarz gr senin ile
Ah bir de bu nazn olmasa canm

Yad elde yreim olurken sayr


Geliin can verdi gam bitti gayr
Tepeden trnaa hep ayr ayr
Klcal damarmda gezenim sensin

Attn ierime bir garip sz


Seni sevmek su mu zalimin kz
ekemem bu kadar cilveyi naz
Ah bir de bu nazn olmasa canm

Bakndan te gz tanr mym?


Kabuk tanr mym z tanr mym?
Sznn stne sz tanr mym?
Derviler ceminde ozanm sensin

atalolum byle perian oldum


Bir halden bilmezle belam buldum
Aknla kavruldum sarardm soldum
Ah bir de bu nazn olmasa canm
Oru akmak ATALOLU

emsettin AAR (Derviolu)

Sayfa 33

24
AKUAMARN RENG BR TOKA
Mevsim yaz ortas. Uyanr uyanmaz, pencereye uzanan ellerimle hayat aralyorum. Ferahlatc bir esinti arpyor yzme. Gkyz
cierlerime doluyor. Gnei dudaklarndan pmek istiyorum o sabah. Kar apartmann balkonunda kahvalt yapan yal ifte iliiyor gzm.
Balkonlarndaki krlangc rahatsz etmemek iin
gnlerce balkona kmamlard, ta ki yavrular
yumurtadan kp da uana kadar. imdiyse
memnun grnyorlard hallerinden. tikleri
limon kabuklu, zencefilli ayn kokusunu duyabiliyordum.

eyma KO

Koyu galibarda rengi rujumu da srdkten


sonra, makyajm tamamd. Artk hazrdm. antam da alarak yola ktm. Duraa gelen ilk
otobse binerek, arka taraflardan bir yere oturdum. Otobs, ok katl yaplarn, arlarn, maazalarn nlerinden geiyor, yolcular alyor,
yolcular indiriyordu. nsanlarn kouturmasna
ortak oluyordum.
Birden ayama hafife bir eyin dtn
hissettim. Eilip baktmda, ayakucumda bir
toka grdm. Karmda oturanlardan birine ait
olmalyd. Sahi ne zaman dolmutu nmdeki
bo koltuklar? Kafam kaldrp, karmda oturan
yolculara baktm. Kucaklarndaki ocukla beraber, bir bakta kar-koca olduklar kolaylkla
anlalabilecek bir ift oturuyordu.
Kadnn mavi, berrak gzleri vard. Uzun
kumral salar, giydii kum kahverengisi, t pt
gmleinin yakalarna dklmt. O salara ait
olmalyd bu toka. Benim biraz nceki halim
gibiydi kadn, pencerenin nnde dalgnd.

Masann zerindeki, bu akam yedide balayacak dl trenini duyuran gazetenin hafife


kprdaan sayfalar, iimdeki heyecan dalgalandryordu. Gn boyunca ieklerimi suladm,
kularmn kafesteki suyunu deitirdim, akam
iin giyeceim elbiseyi hazrladm. Bir ara televizyonu atmda le aras haberleriyle karlatm, bir baka kanalda da kresel snmann
tartld skc bir program... Kapadm televizyonu ve atm radyomun sesini... Bremen Mzkaclarnn o neeli, keyif veren, zgr ruhlu
mzikleri alyordu. Neeliydim, keyfim yerindeydi dorusu; nk zgrdm. En azndan
yle hissediyordum.

Tokanz yere dm. dedim; fakat ne


dediimi duymadn ifade eden gzlerle hala
dary izliyordu.
Kadnn yanndaki adama kayd gzlerim.
Gzleri koyu pastel yeiliydi ve kucandaki
olunun sapsar salarn okuyordu. Onunda
duymam olduuna hkm verdikten sonra,
tekrar kadna dnerek, sylediklerimi bir kez
daha yineledim.
-

Saat akam gstermeye hazrlanyordu.


Karolina mavisi dantelli elbisemi giyip, aynann
karsna dikilerek, kendimi izledim. Gl bir
kadn grdm orada. Gzel buldum kendimi.
Gzel ve gl... Anlalmadm dndm
ve iddet boyutuna varan tartmalarla sren
evliliimi, verdiim uzun mcadeleden sonra
bitirmitim. Bir bamaydm kendi ayaklarmn
zerinde, ho bir kadndm stelik ve aynada
grdm tam olarak buydu.

Sayfa 34

Yere den toka size ait olmal. ey... Toka!


Tokanz dm.

24
Yznn ifadesi, sylediklerimi duymuyor,
dncesini yaratacak kadar hareketsizdi. ardm. Garip ve ifadesiz bir hali vard yznn.
Durum byle olunca, yerdeki tokay elime alarak
kadna doru uzattm. Kendisine uzanan tokay
hafif bir irkintiyle gren kadn, elini aniden salarna gtrd ve tokann yokluunu fark edince,
glmseyerek elimden ald tokay. Dosta bir
parlt vard bana bakan gzlerinde. Gzlerinin
iine yansyan glmsemesini daha da derinletirdiinde, ondan gelen bir teekkr dokundu
kalbime. Muhtemel ki, gzleriyle dokunuu, szleriyle dokunuundan daha tesirliydi; nk tatl
bir tesiri vard baklarnn.
Bu neeli na tabi olmak iin ben de glmsedim. Sadece glmsedim. Konumama
mani olan bir eyler var gibiydi iimde.
Bir mddet sonra kadn, eine dnp, otobs camnn ardndan hzla geen grntleri
gstererek, bir eyler anlatmaya balad. Heyecanla ve cokuyla anlatyordu. Anlatyordu; ama
kelimeler olmadan, sesli cmleler kurulmadan...
Elleriyle yaratt bir dille, gzleriyle, glyle...
Ruhunun diliyle anlatyordu sanki. Yreinin
hisleri, ehresinin hatlarnda renklere brnyordu.
imdi daha bir koyulamt mavi gzleri
Evrenin sonsuz mavisinden, duygularn sonsuzluuna uzanan gzleri... Ruhunun gc gzlerindeydi. Sevinci, acs, hzn, ak, umudu... O,
gzleriyle yaayan, orada var olan bir kadnd.
Duymuyordu; ama gryordu. Duygular gryordu.
Kadn ve adam gz gze geliyor bir ara.
Mavinin yansmas yeile... O an, her ikisinin de
yz, en mesut insanlarn yz. Adam, einin
anlattklarn kendisinin de onayladn belirten
bir yz taknmt. Sonra, karsnn anlattklarna
ek olarak, o da bir eyler anlatmaya balamt.
Onun da duygular iaretlerde canlanyordu
imdi. Szcklere gereksinim duymayan bir dil
yaratmlard. Szckler olmadan da anlamann mmkn olduunu, orada gstermilerdi
bana. Boandm adamla gerek anlamda hibir zaman konumadmz dndm, konuamadmz, hem de szcklerimize ramen

Gzlerimle takip ediyordum onlar. Adam,


karsnn ban gsne doru ekti. Kadnn
kumral salar, adamn gsne serildi. Onlar,
sevme kabiliyetine sahiplerdi. Ah, ne mesutlard!
Grdklerimi grm bir airin, iirine dizdii msralarda geziniyor gibiydi gzlerim. Lirik
bir iir... Ya da bir resim tablosu. Ei benzeri
olmayan bir na ait renkler tayan bir tabloyu
izliyor gibiydim. Belki de kudret sahibi bir ynetmenin filminde yer alan, arpc bir sahnenin
iindeydim u an... Etkilenmitim.
Adamn kucanda oturan, yeim gzleri
olan, be-alt yalarnda sarn bir olan ocuu
salarmda dikkatle gz gezdirdi nce. Sonra...
Senin tokan yok mu? diye sordu bana.
Konuuyordu, kelimelerle konuuyordu. ime
hznle kark bir sevin doldu. Manasz aknlmdan, cevap verememi ylece kalakalmtm. Annesine beni gstererek bir eyler
anlatmaya balad iaretlerle. Hakkmdaki anlatlanlara merak duymaktan tr, iinde bulunduum mizansenin heyecanndaydm.
Birka durak sonra ayaklandlar. Kadn, yere dmesinin ardndan yeniden kumral salarna takt tokay kararak, elime tututurdu.
Anladm o an, o yeim gzl sarn ocuun
annesine ne sylediini.
Onlar otobsten iner inmez bir sessizlik
kt iime.
Sonra
Sonras alk kyamet!
Adm anons ediliyordu sahneden. Yarmann kazanan fotoraf bana aitti, salarmdaki
Akuamarin Rengi Tokann ansna ait

Sayfa 35

24

lmr ki, lmr!


Tanrdan, Tanrya ikaytim var,
Gzyam sel olub, silmir ki, silmir!
Drdlrim dnyaya oxdan olub ar,
Grb drdlrimi bilmir ki, bilmir!
Axtardm sevinci, tapdm kdri,
Xo anlar, xo hisslr oldu tri,
Glib mni tapd drdin betri
Bu dvran zm glmr ki, glmr!

ALAQARANLIQ
Gr n yaradbd haqq
Gec, gndzdn qabaq
Nazla, hm d utancaq
Glr alaqaranlq.

Haqszlqdan eylyirm ikayt,


nki, gn-gndn ucalr namrd,
Yqin zrail veribdi rvt
Binamus, biqeyrt lmr ki, lmr!

N gndz bnzyr,
N gecy can deyr ,
Ortaql paltar geyr
Glr alaqaranlq.

Mn Szl istdim hyat xo ola,


stmdim rklrd da ola,
Gzlmzdim dnya da a-ba ola
Tanr kmyim glmir ki, glmir!

Gldimi? Yava-yava
ehdn gzlrind ya,
Keirib ne tla
Gedr alaqaranlq.

Hseyn SZL

Heyat snq kamana benzer...

kr, byk Xilqt


Bzk sz, shbt,
Gah shr, gah zlmt
Dnr alaqaranlq.

Aramzda olan qoa krpler


Uub ayaqlarm altna...
Btn arzularm inan mehv olub
Qarb torpan sonsuz qatna.

Qovar duman,ni
Hamya iman,dini,
Taleyini,bxtini
Verr alaqaranlq.

mitsiz bir knl neyime gerek


Dalarn el atmaz qayas idin
Yxb divarlar dat stme
Sen knl eqinin qalas idin.

Qarlayb shri
Milyon illrdn bri
Nax,xeyri,sri
Blr alaqranlq.

Aldatma zn, yalansan yalan


Sen meel eqin kz deyilsen
Yansa da bu Knl felek odunda
Sen merur taleyin z deyilsen...

Azan - n irin avaz


oxu alar dstamaz
Biziml birc namaz
Qlar alaqaranlq.

Knl ORDUBAD

ahid MMMDKRMOV

Sayfa 36

24

AFFEDYORUM
Hesab mizana braktm glm,
Seni bu dnyada affediyorum,
Szlanp dursa da yaral gnlm,
Seni bu dnyada affediyorum,
Ac szlerinle verem etsen de,
Cennet kokusunu haram etsen de,
Vurduka en dibe, bayram etsen de,
Seni bu dnyada affediyorum,
Kul Haktan'a krk yl ektirsen ile,
Mecnun deyip dile, drsen bile,
Ne yapsan ne etsen artk nafile,
Seni bu dnyada affediyorum...
Kul Haktan (Erturul YILMAZ)
STEM

DUY BEN

Gnleri geceleri bana zehir edersin


Beni ylece durup bandan atamazsn
Bu yaral akna deimeyen kadersin
Beni ylece durup bandan atamazsn

Gzeller iinde en gzel gzel


Derin deryalara daldrma beni
Ak bam kurudu her taraf gazel
Eer yeerirsem soldurma beni

Ben canmla savap buna are ararken


Seninle olmak iin tatl hayal kurarken
Bu ac hangi gne diyerekten sorarken
Beni ylece durup bandan atamazsn

Bu ak bir aata kazl kalsn


stersen zeri izili kalsn
Gnl defterinde yazl kalsn
Tanrya yalvarp sildirme beni

Kaybolmu gnlerimi artk anmayacam


Bakasnn akna sevgiyle bakmayacam
Gerek sevgi ne imi akm yakmayacam
Beni byle tutup bandan atamazsn

Seni Leyla beni Mecnun sayver


Akn gmleini bir an giyiver
Yalandan da olsa sevdim deyi ver
Sakn hayr deyip ldrme beni

Sen ak tanmazsn bo yere yorma beni


Bu adam nerden kt diyerek sorma beni
Zehirli hanerinle kalbimden vurma beni
Beni ylece durup bandan atamazsn

KAHYAOLU der ki son szm keke


Veda etmeyelim gel biz bu aka
Gznden dtmse szm yok baka
Elimden tutup da kaldrma beni

Bana yeter ki gl biraz tatl ey syle


Gnlmde gizlediim srlarm ta eyle
Sen bu ak kabul et ne bekliyorsun byle
Beni ylece durup bandan atamazsn

Ali ATAR

k Kutlu (Hasan AHMARANOLU)

Sayfa 37

24
XIX. Yzylda ve XX. Yzyln 20`li Yllarnda Azerbaycan Edebi evresinin
revan Hanl Arazilerindeki airleri ve "revani"ler Mahlaslarnn Tayclar
Do. Dr. Ziyeddin Hemilolu MEHERREMOV
zet : Makalede, revan edebi evresinde yer
alan, Azerbaycan edebiyatnn, kltrnn ve
gzel sanatlarnn gelimesinde hizmetleri olan
ahsiyetlerin zgemii ve faaliyetleriyle ilgili
aratrmalar ortaya konmaktadr.
Anahtar kelimeler: revan, Edebi evre,
Azerbaycan edebiyat, Kltr, Gzel Sanat.
Bat Azerbaycan`n, zellikle de revan
ehrinin ve onun arazisine dahil olan Hanlklarn
yaay meskenlerinin ta eskilerden hangi halka
mensup olduunu, kimin vatan olduunu
onaylamak iin belgelere bavurmak gerekir. Bu
arazide tarihsel sreleri gzden geirdiimizde
genel nfusu Azerbaycanllarn oluturduunu
gryoruz.
Gl
devletlerin
himayesiyle
Ermenilerin bu arazilere sahip kmak iin frsat
kullanarak yer adlarn hzla deitirmesi ise
vatann seven tm Azeri Trklerini dndrmtr. Azerbaycanl aydnlar yer adlarn
deitirmi, Ermenilerin iyi olmayan amalarn
bozmulardr. revan ve etrafnda doan bilim
insan, air veya nl ahsiyetlerden birou
kendilerine soyad (nisbe, mekansal mahlas) gibi
revani kelimesini kabul ederek kendilerini
vatanlaryla zletirmiler. revan Hanlnn nl
adamlar vatanlarnn ezeli Azerbaycan topraklar
olduunu "revani" mahlasn tercih ederek ve
soyadlarnn sonuna ekleyerek kantlamlar
(Mahmudov 1983:181). Bu topraklardaki yaay
blgelerinin kendilerinin ezeli yurtlar olmasn, hi
bir yabancnn gelecekte kendisine vatan diye
sahiplenmemesi iin bu tr mahlas seiminde
bulunmulardr.
Bu
nedenle
"revaniler"
kitabasndan (Mehreliyev 2000:5) hareketle
Azerbaycan tarihinin, kltrnn, edebiyatnn
gelimesinde nemli hizmetleri olan nl
kiilerin arivlerinin aratrlmas ve konu zerine
ayrntl bilgi verilmesi, Azerbaycan topraklarnn
Ermeniler tarafndan igale maruz kald bir
dnemde olduka gereklidir, hem de dnya
kamuoyunun bilgilendirilmesi asndan byk
nem arzetmektedir. Bu kiileri arayp bulmak,
onlar hakknda bilgi toplamak, Ermenilerin hibir
belge ve temele dayanmadan Azerbaycan`n
Bat blgesindeki yaay alanlarnn gerek
sahipleri olduklarn kantlamaya altklar bir

zamanda byle bir konunun aratrlmas olduka


gerekli bir sorun gibi dikkat ekmektedir. Ezeli
toprakla-rmzda birok nl kiilerin yetitiini ve
yurdumuza ekinmeden sahib kan Ermenilerin
mekirli siyasetinin nereden kaynaklandn
dnya kamuoyuna iletmek, tarihi olgularla tesbit
etmek temel hedeflerimizdendir.
revani Hac Molla Muhammed: (17631817) revan ayanlar ailesindendir. Byk dini
liderlerdendir. nce revan`da, sonra Necef`te
dini eitim alm, vatana dnerek Islam dininin
nl bilicisi gibi tannmtr. ok gemeden
revan`da
eyhlislam
grevine
kadar
ykselmitir.
Dani Mirze Rezahan revani: O, mahlas
Erfeddvle olan, Dani Hac.
Hseyin revani`nin oludur. 1853 ylnda
Tebriz`de domu, orada eitimini tamamlayp
devlet ilerinde almtr. Diplomat gibi ran
devletinin Tiflis`te, Petersburg`da, stanbul`da
konsulosu ve byk elisi olmutur.
"Mntehabat-i Dani" kitabnn yazardr. Bu
eserini o, 1888 ylnda yazmtr.
revani Aub: (1813-1881) O, 1813 ylnda
revan mahalnda domu, eitimini devam
ettirmek iin 1834 ylnda Necef`e gitmi ve
orada edebi eserler kaleme almtr. Feteli aha
methiyeler yazmtr. 1876 ylnda vatanna geri
dnm, 1881 ylnda 63 yanda vefat etmitir.
Bidil revani: Ad Paahan`dr. revan`n
gerek aristokrasilerinden biri olan bu kii gameri
tarihiyle XIX. yzyl airlerinden olmutur. Bidil
mahlasn kabul etmitir.
eme revani: Rzagulu revani Feteli ahn
olu Mahmud Mirze`nin emirlerinden olan
Muhammed Han Kacar revani`nin oluydu.
Yllarca Hehavend`de onun hizmetilerinin
banda olmutur, iyi huya sahip birisi olarak sayg
kazanmtr.
Delil revani: Delil revani Feteli ah Kacar
dneminin airidir. Feteli ahn adalarndandr. ah ven bir kasidesinde ve onun bir
yerinde revan hakimi Hseyin Hann temelini
koyduu revan Camisinin binasnm ina
edilmesi tarihine iaret etmitir.

Sayfa 38

24
akir revani: Kr gibi nl olan eyh Musa
revani, hicri tarihiyle XIV. yzyln sz
sahiplerinden olan akir mahlasl airdir. O, ho
avazl vaiz, tatl dilli belagat ustas ve bir kadar
irkin birisi olmutur. Her iki gz kr olan akir
revani gl hafzaya sahip olmutur.
ehab revani: Muhammed Han Kacar
revani`nin olu Hasan Han genliine iyi huyuyla
seilmi ve fenleri kamil renmitir.
Gabil revani: Muhammed Han Kacar`n
olu, eme ve ehab revanilerin kardei olan
Hseyineli Mahmud Mirze`nin adalarndan ve
yaknlarndandr.
Nazim revani: Abbaskulu Han Cavanir`in
olunun yaveri olan Ali Akber Hann olu Ali Han
revan`dan ran`a gmtt. Bir sre D Iler
Bakan, sonra ise Adliye Bakan olmutur.
Afte KelbehseyinBey: O,revann kibar
ailelerindendir.Afte revani`nin gerek ad
Kelbhseyin Bey`dir. O, revann eyhlislam
olmu,
Hac Molla Muhammed revani`nin
yeyeniydi. Afte Tahran`da Zilli Sultan Aliah`la
dostluk etmitir. Onun iir kuramyla ilgili
gzlemleri dikkat ekicidir.
iirlerini Afte
(Vurgun) mahlasyla yazmtr.
revani Fazl: (1782-1888) Kafkasya`nn ilk
eyhlislamlarndan biridir. O, 1782 ylnda
revan ehrinde domutur. Ilk eitimini Molla
okulunda alm, 20 yanda Kahire`nin El-Ezhar
niversitesi`nde yksek dini eitim almak iin
gnderilmitir. 1892 ylnda vefat etmi, Tebriz
eyhlislam Hac Mirze Mahmud onun
yetimesinde zel rol oynamtr. Eitimini
tamamladktan sonra yaklak 25 yl Kahire`nin din
adamlaryla omuz omuza alan bu nl
ilahiyat ran`a dnm, Tebriz ve sfahan
ehirlerinin camilerinde ahundluk yapmtr.
Ahund Fazl revani bir ok deerli edebi,
tarihi ve dini eserlerin de yazardr. Bu eserlerin
bazlar deiik dillere tercme olunarak
revan`da,
Tebriz`de,
Sankt-Petersburg`da,
Berlin`de, Paris`te baslmtr.
Aratrclarn fkrince onun "Tarih-i revan"
adl eseri de yazma eklinde mevcut olmutur.
Teessf ki, bu yazma bulunmam, Ermeni
ovenistleri tarafndan mahvedilmi, ya da baka
ad
altnda
Ermenistan`n
arivlerinde
korunmaktadr. Fazl revani gen yalarnda
"Gl ve Blbl" adl bir uzun hikaye de
yazmtr. 1812 ylnda Sankt-Petersburg`da

ayn adl iki kitap baslmtr. Ermeni dilinde


kitabn ad "Gl ve Blbl Hakknda Ahlaki
Roman", Rus dilinde baslan kitap ise "Gl ve
Blbl Hakknda Allegorik Hikaye" adlanr. Yazar
gya saray maviri, revanl Xocens Markar
Gegamyan`dr. 1826 ylnda "Gl ve Blbl"
Paris`te Azerbaycan dilinde yaynlanmtr. ok
gemeden Vayya de Floribal adl bir kii kitab
Fransz diline evirmi ve 1832-1833`l yllarda iki
defa yaynlatmtr. Bir kadar sonra ise Jozef Fon
Hammer eserin Alman diline evirisini yapmtr.
1892 ylnda "Gl ve Blbl" Alman dilinde
yaynlanarak,
revani
Xosens
Markar
Gegamyan`n "orijinal eseri" gibi Ermeni, Rus,
Fransz, Alman okurlarma sunulmutur. Fransz
aratrcs Vayya de Floribal 1892 ylnda
meseleye aklama getirerek der ki, "Gl ve
Blbl" Trk mellif Fazl revani`nin eseridir.
Xoses Markar sadece olarak onu Ermeni ve Rus
dillerine tercme ettikten sonra "kendi eseri" gibi
yaynlatm, dnya okurlarn aldatmtr. Kitabn
gerek mellifi belli olduktan sonra bile Ermeniler
yine 1950 ylnda Ermeni (revan Hanl 2009:1)
mellifinin eseri
gibi
Frezna`da (ABD)
yaynlatmlar". Gegamyan hrszlk yaparak
eseri
kendi
adna basmtr.
Sonradan
Ermenilerin kendileri tarafndan itiraf edilmi ki,
"Gl ve Blbl" hikayesi X.M.Gegamyan`n deil,
Fazl revani`nindir.(Memmedov 2008: 8)
revani Molla Muhammed: XIX. yzylda
yaam ilahiyatlardandr. O, 1824 ylnda
revan`da domu, ilk eitimini orada almtr.
Sonra eitimini devam ettirmek iin Tebriz`e
gitmi, orada kalmtr. ok ksa zamanda nl
bilim
adam
gibi
tannmtr.
Ahmed
Kzengnani gibi nl bilim adamnn hocas
olmu, ona bilimsel derece almaya onay vermitir.
revani Mirze Muhammed 1718 ylnda revan
ehrinde domutur. Onun doduu nesil
hekimler ailesi olarak tannmaktayd. Bu aileden
han hekimler arasnda Mirze Muhammed derin
bilgisi ve hazrlad doal ilalarla ok nlym.
O,
Irevan
mahalyla
birlikte
Gney
Azerbaycan`da da tedavi yntemlerine gre
tannmaktaym.
Mirze Elihan emsl - Hkema "Leli":
(1845-1905) - 1845 ylnda Tebriz`de domus
1905 ylnda Tiflis`te lmtr. Onun babave
annesi aslen revan`ldr. Babasnn ad Hac
Aa Mirze revani`dir. Mirze Elihan revani
("Leli") Tebrizde eitim alp orada medreselerde

Sayfa 39

24
Arap ve Fars dillerinde derin bilgilere sahip
olmutur. la maddeleri, parfm ve deiik bitki
yalar satlan attar dkkan am, satlan
ilalarn reetelerini yazmtr. Tp ilmini
mkemmel renmek iin Tahran`a gitmi,
eitimini tamamladktan
sonra Tebriz`e
dnmtr. Msr`a, stanbul ve Avrupa`nn baz
ehirlerine gitmi, tecrbesini artrmtr. ran
tabiplerinin nls olmutur. Leli revani
Nasreddin ahn olu, ran ah Mzeffereddin
ahn (1896-1906) zel doktoru olmu ve
emsl-hkema (Hekimler Gnei) lakabn
almtr.
Fezleli Tebrizi (revani): (1860-1909).
Babas Hac Mirze Ebdlkerim bn Abdl Gasir
bn Mirze Muhammed`dir. Onun asl revan`dan
olsa da, fakat Tebriz ehrinde yaamtr. Fezleli
Tebrizi 1860 ylnda domu ve 1909 ylnda
vefat etmitir. Onun aadaki eserleri vardr:
"Hedaikl-Arifin" ("Ariflerin Balar") . Bu eserde
Mrze Fezleli "Kaf", "Menla Yehzerl-Fekih ",
"Tehzib", "stibsar", "Vaf", "Bihar" ve "Vesayil"
adl eserlerde olan haberleri, olaylar, onlarn
erhlerini derlemitir.
Fahri Mirze Abbas: 1776 ylnda revan
ehrinde domutur. Babasndan eitim ve
yaam tecrbesini edindikden sonra, eitimini
davam etdirmek iin sfahan`a gitmi, eitimini
tamamladktan sonra mderris gibi tannmtr. O,
Aa Muhammed ah Kacar`n hocas olmtur.
Onun itimadn kazanm Hac Mirze Aas
A.M.Kacar`n 14 yllk ahl dnemnde onun
ba veziri olmu ve hicri-kameri 1265 ylnda
Irak`ta vefat etmitir. Diplomatik faaliyetle birlikte
Hac Mirze Aas Arap ve Fars dillerinde iir
yazmtr.
Hccet
Mirze
Muhammed
revani:
revan`dandr. XVIII-XIX. yzyllarda yaam
sz sahiplerindendir. O, Fetelihan Seba`nn
syledii kasideye cevap olarak, revan
serkerdesinin dilinden bir kaside sylemitir.
Kaside aadaki beyitle balar:

Ey Seba, senin mehellenden bu diyara seba geldi,


Onun etrinden bizim torpamz qeyret mki
enberi ile doldu... (Terbiyet 1987: 10)
revani Mhtac Hac Eblhseyin: XIX.
yzylda yaam airdir. Onun yaratcl dinin
izahna ve bu anlaml ayinlerin tasvirine
adanmtr. "Gesaid" ve "Nvhecat" adl eserleri
elimize ulamtr. Onlar Azerbaycan Bilimler
Akademisinin
Yazmalar
Enstitsnde
korunmaktadr.
revani Muhammedhseyin Gedim olu:
1789 ylnda revan ehrinde domu, 1851
ylnda vefat etmitur. O, marangoz babasndan
aa zerine ileme sanatn renmitir. Sanatn
gelitirerek aa zerine oyma alannda byk
sanat olmu ve yaratt aac figrleri XIX.
yzyln balarnda revan serdarlarnn sarayn
sslemitir.
revani Mirze Gedim Muhammedhseyin
olu: 1825 ylnda revan ehrinde marangoz
ailesinde domutur. Bu o dnemlerdi ki, revan
Hanl mrnn son yllarn yayordu. ki
seneden sonra revan ehrinin Azerbaycanllarn
elinden kma dneminin temeli koyulacakt.
M.G.revani ilk eitimini kendi ehrindeki "Usul-i
Cedid" okulunda alm ve sonra ise Tiflis`te
progimnazyumdan mezun olmutur. Eitimini
tamamlayarak revan`a dndnde onun 15
ya varm. Bir sre postada telgraf grevinde
altktan sonra oyma ustas olan babasndan
rendii sanatn devam ettirmitir. O,
Azerbaycan`da tezgah boyaclnm yaratcs gibi
bilinmektedir. Boyaclk ve portre alannda daha
ok tannmaktadr. zel ressamlk eitimi
almasa da, kendi yetenei sayesinde yksek
baarlara imza atmtr. Yaratclnn ilk
dneminde dekoratif sanatla uram, baz
portreler-"Svari", "Dansz", "Dervi " vs.
yaratmtr. Bu sanat eserleri imdi de R.
Mustafayev adna Gzel Sanatlar Mzesinde
korunmaktadr. (Zeynalov 1999:3)

KAYNAKA
1- revan Hanl (2009).AMEA, A.A.Bakhanov adna Tarih Enstits, Bak, Azerbaycan, say, 203.
2- Mahmudov, Malik. (1983) VII -XI. yy. Arap Dilli Azerbaycan Bilim Adamlar, Bak. Azerbaycan Y.
3- Memmedov, srafl (2008). revan Defteri. Bak, "Adilolu Y.
4- Zeynalov Asker. revan Aydnlar. Bak,1999, say., 22,23
5- M. Terbiyet . "Danimendan-i Azerbaycan", Bak, ADU`nun Neri 1987

Sayfa 40

You might also like