Professional Documents
Culture Documents
GoSeva Part II Final
GoSeva Part II Final
17
j
T Bs R MsT\ XjT eTTqT #Ty& ! >|T + | sTw|T +
s R C d++~+q >e\qT, eT]jTT eTqTw\qT
V+d+#T#Tq XgeTT\ (jTT<e TT\qT) e <seTT> +#TeTT.
nd dTeT+ ndT R e +<s >=| eTqdTqT b|+ |#j
T TeTT.
uyseTT :` >e\qT s+#T#Tq >b\&T @ $<eTT> #&T
es Z e TT qT+& eT]j T T y | q nq> eT+es Z e TTq
eTs\T#TH&, n<$<e TT> y< T &T qT\+<] s>eTT\ u]qT+&
q j>jTTeT>T |<XeTT\ <s b&eqT. { y<T\
nqTeTjT, y] d#q\ XueTT\qT *Z+#T#THsT. n{ y<T\
d \ V qT b{ + # T <s eqe\T s> e TT\ u] qT+&
| +#T=qT#THsT. y< T \+<] d\ qT\ s>eTTqT *+Z #T
|<XeTTjTeqjTT, |<XkseTTqT >V+q eqe\T
d#q\qT b{+#eq sT<TeTT>!
s >|T+ R n{ > |\qT <seTT> qT+#TeTT.
>|T7 ~' R > s\>T n<T\T, @ $<eTT> Vd`|T R
VdeTT\qT qs#Tqy&T, nf, >|T R > s\T
> | R > V+dqT #jTTy&T, nq> >e< >$+#Ty&T
21
(X.u 1:2:5:2))
(TT><eTT 8`50`10)
2. Vd s<eTT :`
2. j>y+ >|so
(TT><eTT 1`101`4)
(TT><eTT 10`254`5)
(TT><eTT 1`19`1)
2. j y >|< q ujTdy<
(TT><eTT 10`35`14)
eTsT { dTsD
#T uj
T eTT +&TeTT. nq> sj
T eTT>
qT+&TeTT.
>|< :` d+sD #T, u$T s+#T
<:` vw >|<jT
(TT><eTT 10`95`11)
(TT><eTT 8`20`8)
(n<s. y. 8`7`12)
(n.y. 10`10`5)
(TT><eTT 6`35`4)
(TT><eTT 1`9`7)
(TT><eTT 10`62`2)
(TT><eTT 7`108`6)
(y.<. 24`30)
(n<s.y. 9`7`25)
(y.jT.24`73)
(TT.y.1`82`4)
(TT><eTT 9`96`19)
(n<s. y. 40`129`18)
(TT><eTT 1`136`1)
>o eT<eT~s
(TT><eTT 8`21`5)
(TT><eTT 5`37`4)
(TT><eTT 6`33`5)
(TT><eTT 8`84`7)
w H >cB'
(y.jT. 24:24)
(y.|. 1:25)
37
(TT><eTT 1`191`4)
(TT><eTT 4:21:8)
(TT><eTT 7`51`17)
(TT.y. 1`36`8)
(TT><eTT 5`1`12)
(TT><eTT 10`150`5)
(n<s y<eTT (4`29`5)
<:` @j y| >eq q+
(TT><eTT 1:33`1)
3. V]+ Vq n~_'
(TT><eTT 9`26`5, 32`2, 38`2, 39`6, 50`3, 65`8)
48
(9`30`5)
(9`34`3)
(9`51`1)
<<q' \XsdyT
(TT><eTT 9`63`8)
(TT><eTT 9`67`3)
(TT><eTT 9`68`9)
(TT><eTT 9`71`3)
(TT><eTT 9`75`4)
(TT><eTT 9`107`1)
(TT><eTT 9`80`4)
(TT><eTT 9`82`3)
(TT><eTT 1`121`8)
eTq+ V]+ R d+weTT =s |# s+>T>\
keTsdeTT <TH R jT&\T# , n~_' R s<s
|u$+#T#Tq~. eT]jTT, > sud+ R > seTT L&jTTq~.
y|+ R yjTTe q+<T |>sT# L& +&qT.
2. |u keT+ q dTyq+ n~_'
(TT><eTT 1`30`2)
V q ! R z +<T& ! e n~_' R s# keTe*
<+|&T# sdeTTqT y\Te&#jTT#Tq~. < e
yeTT.
3. TujT+ keT+ |]|P n~_'
(TT><eTT 1`135`2)
=s s<s keTeTT qs&T# sdeTTqT
#jTT#Tq~. eT]jTT XeTT #jTT jsT>qTq~.
56
(TT><eTT 1`137`1)
$T esTD R z ds, eT]jTT z esTD! >' eTs'
yT R > s e TT *jTT# q+<<jTeT>T keTsde TTq
yTeTT, n~_'dTdTeT R s# <+|# +~ be#Tq~. yT
ked' eTs' R keTeTT XjTeTT> q+<eTT #Tq~jT.
(TT><eTT 1`137`3/1)
V $T`esTD ! jTeTT #jTTys\T, y+ R =s
yd+ <qT+ q R seTT #T#Tq >e qT+& mT s
$Te&T#Tq< n< $<eTT> n~_' n+X+ <TV R s
={ keTeTT +~ |+|&T#Tq~ n~_' keT+ <TV R
s# <+| keTeTTqT |T#THsT.
ns e TT :` s e TT, eTqeTT keTs d e TTqT s # < + |
rjTT#THeTT. > s e TTqT n+<T $TeTT #jT T#THeTT. |&T
keTsdeTT q+<es eT>T#Tq~. <qTe jTT seTT
|T deqeTT> s# qs&T#Tq, keTe* qT+&
sdeTT y\Te&T#Tq~.
uyseTT :` keTsdeTT n+ dTqT *+#T sDyT
jTTq~. keTsdeTT >Ty&T L& dTqT |<qeTT>
sdeTT qT+& >V+ b+<T#TH&T. dsT&T, esTDT&T
sTesT <e\T <eeTTq =be&T#THsT. nq>
sTes n+ ] b+~jTTqysT. keTeTT s#
qs&T#Tq~. eTs\, sdeTT r j\# >&T#Tq~.
57
5. Tu+ VHH ew
> nb n<TH d+ n$_' n~_' qs'
(TT><eTT 2`36`1)
Tu+ VHq' R |sD #T#Tq keTeTT >'
n|' ew R > seTT #qT, {#q n#~+|&T#TH&T
qs' R jTs\T d+ n~_' R keTe* s# <+|#,
n$_' n<TH R >=i |\\ e js>T# m>TsT#Tq$, XeTT
#jTT#Tq$.
uyseTT :` s# q&T#, eT]jTT >=s |\\T> m>TsTqT
e, XeTT#jTT# be#Tq keTeTT sT, >seTT \d
$TeT>T#Tq$.
(TT><eTT 3`44`5)
nbeDY R dwe TT> (Vs+>eTT>) V]_' R nXeTT\
dVjTeTT# V]_' n~_' dT+ R yTsjTT#Tq s# <eeT>T
#Tq keTeTT Y R eT]jTT >' u R >e\ #+<T#Tq$.
uyseTT :` m|&T sdT\T >e\qT n|V]+ <jTT+s,
n|&T +<T&T q eCjTT<eTTH, ndTs d+VseTT #jTT#,
>e\T \_+#T#Tq$.
7. keT+ dTce eT<TeTq eT~_'
(TT><eTT 4`45`5)
nqjTeTT :` eT<TeTq+ keT+ n~_' dTce R |seTT
58
9. y~w #s ] se j
@c sXH> ;< >y c7~ qT
61
(n.y. 10`9`4)
(n.y. 10`9`7)
| >eqT s+TsT>!
(n.y. 5`15`4)
(n.y. 5`18`11)
(n.y. 5`19`4)
eX >e
n<s y<eTT (10/2012/34))
1. qeTd CjTeHjT Cj qeT'
uu' X|u sbj|T qeT'
nseTT :
z n|T : ne<eT>T z! dC >s|e!
CjTeHjT qeT' : >e * >seTT qT+&,
><&qT qT#Tq|&T >eeTTq
qeTkseTT. (|de deTjTeTT q+<T >eq,
>eeTTqT >+q y] d\ XueTT\T \TZq
XgeTT\T |Tw+#T#Tq$).
CjT qeT' : qeTTqT b+~q |<|
eTs\ qeTkseTT\T.
uu X|u' : * >e qT+& <$+q
>Xe\, <e\ =s >qT +q y,
sbjT qeT' : j s|eTT\qT b+~jTTq
>d+ qeTkseTT.
ueeTT :
| y<eT+ ueeTT qqTd]+ >eqT m|&T
L& V+d+#s<T. e~+#T L& #s>qTq~. >eqT @
$<eTT> >+qq <T'KeTTqT *Z+#T neXeTT ,
nedseTT |e \~. = | seTT\+<T nq>
> | P C $< qeTT\+< T , j T j >~ j T \ j T +< T ,
|+|&q |+&T>\jT+<TqT, >e qT+& qeT>T
edTe\qT, s<T\qT, eTq |w, Tw |j+#T
jT+<Tq qeTd]+#T#, ueeTT d]+q#
*eTT\qT o|TeTT> b+<>\TZ<TsT. n+<T# y dy
ueeTT n]+#eqT.
66
2.
>eT+#e\dq | $wjTeTT
eX nq&T >e , > d+ e\eTT
e+deTTq, #seTTq, meTT\q, +&q >s|eTT
eyT >, $Xd nq+seTT, nq> >s| XseTTqT
$d]+q |eT n+<* bDX eTV <e>q, X
j T T e TT>q, < e \ +< ] j T +< T q d s e TT>
\jTeT>T#Tq~. jTeTT\+<T |+#&T# jTCqTcq
# s D j | e TT\+< T | e TTK k q eTTqT
$T+#T#Tq~. k<T qT\ eTT esZeTT *+#T#Tq~.
3. y<V+ d| |e' d| y< |se'
s jT kV+ y< keT+ #k+ $#DyT
nseTT :
nV+ d| |e' y< : HjT+<T >\ d|
| y V eTT\ +& q Jeq $< qeTTqT
*jTT#THqT.
d| |se' y< : d| d+< |yV
rseTT\q&T kDTe\ jT+<*, d]+|
&T#Tq Cq +~jT eTTqT L&
nqTu$+#T#THqT.
jTd s' nV+ y< : jT jT jT+<*
n> u > e T> T s k q eTT, j T k< eT> T
68
|<H+XeTTqT msT+>T#THqT.
nk+ $#D+ keT+# y< : esZeTT q+<T
| +# T # T q nH keTT d u e > T D
yweTT\qT \TdT=qT#THqT.
ueeTT :
HqT #]+#T#, nHw+#T#Tq q dT\qT
>eT+#T#n+<* wqT \TdT=qT#T+{. jTC#sD
jT+<T HqT b+<e\dq >eTeTTqT \TdT=+{. jT
s|eTTqTq keT <e dTqT >+#T#THqT.
eT+eTTqT, |Ps eT+eTTqT (3, 2) >]q, nH\
n_bjTeTTqT >eT+TeTT. d| |e' nqT XeTTqT,
|j >eTTqT d| q<T\T> yU+#T#THsT. d| |se'
nqT jT+<T d| eTT\T> n+^]+#T#THsT. jTd
s' nqT jT+<T jT eTTK u>eT>T keTsdeTT>
*jT#|#THsT. { jT beTTKqT nqTue |Ps
$CqeTT *jTT+&q eTVqTue { >eqT <qeTT>
b+<T j> *ZjTT+<TsT.
4. jT< <sj |~M jT< b >T| e'
eX+ dVd <s+ VD#e< eTd
nseTT :
jT< <' |~M e |' # >T|' :
<# dsZeTT, u$T, \u>eT+jT
d+s+#&T#Tq<!
dV d <s+ eX+ : n{ dV d neT <s\qT
#Tq{ eX >eq
VD#e< eTd : V CqeTT <s,
e T
$< qeTT\+< T
| X + d \ qT
69
*jT#jTT#THsT.
ueeTT :
@ ~e X# dsZ, ueTT\T, \eTT\T
s+#&T#, dTseTT>qTqy, me] nH ~e <s\#
seTeTT q+~+#T#Tq<, n{ eX >eq eT+
|PseTT> |X+ d\T, y eTV eTT H]+ n]+#T#THsT.
>e m\sq s+#T#Tq~. n+<T# |Ps
n_q+<q\qT dsH[ n+<#jTT#Tq~.
5. X+ +k' X+ <>s' X+ >bs n~|w nk'
jT <y dk+ bD eX+ $<Ts<
nseTT :
nk' n~ |w, (nk' |w n~) : n{ >eqT
s+#T >eq yqT y| |seTT> qTq,
X+<>s' X+ +k' : e+<~ eTqTw\T
>seTTqT d]+#T (|) e+<\
eT b\qT rdT= y+ y+H,
X+ >bs' : e+<\=\~ >b\\T >sD
#jTT y+y+ q&#T#T+&>
jT <y' k+ bD : @ <e\T >e# jT
|PseTT\+<T J$+#T#THs
@< eX+ $<T' : ys\+<s L $<qeTT
qqTd]+ >e jTT eV eTT *jTT#THsT.
nq> | + | & q eX > eTTqT
m]+jTTHsT.
ueeTT :
| s ~qeTT\+< T q, | + | & T >
eTVAeeTT \+<Tq >e\ yqTy+ >b\\HsT, >
70
+ nq+ s+ : y nq ds|eTT, s
ds|eTT nqT#, Je\+~+#T#THe.
ueeTT :
yT|T s|eTT> qTq >e ess|eTT> \eTT
q+~+#T#Tq~. \ eTT q+<T eweTT\T sT>T# <qeTT
|+&T nedseT>T dTeTT\T js>T#T+&TqT. >e
eT\eTq&T msTe\T y&&T# eTT\+<T <qeTT\T
jsT#jT&T# nqeTT sb+~+#&T#Tq~.
$<qeT+jTT > eTVyT n>T#Tq~.
9. jT<~sjT eHbw TTe]
+<' dVd+ bHeT+ bjT jT<X
nseTT :
V eX : eX >s|e !
TTe] : s s|eTT nqeTT VseTT>
#T >y!
jTY ~ ' VAjTeH : m|&T e ~T\
<s X b+<T#THy
|w' : n|&T dMT|eTTq #sT <s
+<' dVd+ bH : +<T&T nH b\
qT+&
keT+ bjTjTY : keTsdeTTqT
|T#TH&T.
$XcseTT : jTeTT\+<T >e d#> > seTq&T
keTsdeTTqT n+~+#T#Tq~. n~ >e e\qH sT>T#Tq~.
b\ jT+<T >\ keT d X, eT>T#Tq~. $<eTT>
keT X dVeT>T seTTqT >T <s >=| ueTTqT
b+<T#THsT.
74
77
HeTT #jTT#Tq~.
$XcseTT : eX >e jTeTT\+<T keTsdeTT\qT,
eT+~ <eeTT\qT <]+#T#Tq~. yjTTe k+>eTT
*jTTq~. keTsd |yVeTT\ +&q deTT<eTT q+<T
nHH nqTueeTT\qT q jT+<T +|=qT#, s+>eTT\
y =+{ VsZ |s# T # qeTT #jT T#Tq~. $<e TT>
>eq k<TeTT m& y|+#T#Tq~.
15. d+V dsD > deTT dsD # c
eX deTT< eTK << Cw _ur
nseTT :
eX dsD d+ > : >e dsT \d
\_+#T#Tq~.
dsD #c d+ : <w >\ y]\sL
\ueT>T#Tq~
u< eX Cw _u : DeTT\+~+#T
>e jT+<T nH dT\T \e
deTT<+ nKY : >e deTT<eTT q+<
<w k]+ (+|)jTTq~. <s rs |<XeTT
\+<T >e |w y| #+<T#Tq~.
$XcseTT : eX dsD d+ > : >e dsT L&,
nq> ds |X eTT * #]+#T#Tq~.
eX dsD #c d+ > : eX >e qT\T
\ys+<] |+#T#Tq~. nq> > seTT
jT |jT\ <s keTsdeTT> m\s
nqTu$+# >\TZ#THsT. keT r>\ jT+<T >\
79
XB]+#T#, bw+#T#T+&TqT.
19. }s _+<T sT<#s< VD' < <~
d + w eX VA CjT
nseTT :
VD' <Y n~ : eT+ }s u>eTT
qT+&
_+<T' }s' <#sY : _+<T s|eTT> ||
>eTqeTT k+#T#Tq~.
V eX > ! : n{ u>eTT qT+& X s|eTT>
e y] #+<T#Tq z > s|e !
' + w : n+<T+&jT e q
eT>T#THe.
' VA nCjT : n+<T+&, eT+eTT
qT+& jT e V dT> |]D #+<T#THe.
eT+ H< H<eTT\# >e V<eeTT\T>
jTeTT\+<T j <e eTsT\ n+~+#&T#Tq~. eT+yT
jTeTT =qk+#T eTTK k<q eTT. jT ssVD
>e\T, eweTT\T nedseT>T#Tq$. >e\T eT]jTT Veq
s\qT L& Me\qH js>T#Tq$.
$XcseTT : VeTT nH& n> u>eTT qT+& _+<T
s|eTT> | |eV+#T#Tq~. |yV s|eTT qT+& jT
>e> e qeT>T#THe. nT +qq, nT s
L& J$+#T#, eTs Veq s> nq> jT |* X
s|eTT> <$+#T#THe. nq> >e q+<T V X
n~eTT> qT+&Tq *jTT#Tq~. n~jT, X s|yT ~
83
jT+<TqT \<T.
20. dd >< nueqTw Vu \+ eX
bk> jT dHu sXjTde
nseTT :
V eX > : T~ jT+<T eXeT>T#Tq > s|e !
d' >< nueH : eTTKeTT q+<T+&
nH $<eTT\T> *jTT#Tq~
w<u' \+ : uT u>eTT\+<T, \eTT
\<T.
bkY jT' jT' C : <T>XjTeTTq
(b\qT |T |<XeTT) jTeTT sT>T#
edHu' sXjT' : Xs u>eTT q+<*
s<eTT\>T dqeTT\T <T><s\# sDeTT\T
*jTTq$.
~jT > eTVeTT. jT ><\ jT+<T, jTC#s D #
\eseTT> X \TZ#T+&TqT. { nH ueTT\qT jT
s\T b+<T#THsT.
21. su eT<q+ C+ Xu+# eX e
du s n <s<~ MsT<'
nseTT :
V eX : z > s|e !
e su+ Xu+# n<q+ C+ :
b< e TT\ qT+& , | s T < T \ qT+& es Z e TT
qeT>T#Tq~.
du' n s : |wHeTT> qTq
|>T e\qH Jy[ uD X \TZ#Tq~ eT]jTT
84
jTT
}<sY n~ MsT<' : >s kqeTT qT+& (b)
zw<T\T <$+#T#Tq$.
$XcseTT : >e zw<T\qT q VseTT> (>deTTqT)
qT#T+&T# WwBjT kseT+jTT yT >sXjTeTT q+<T
#], s e TT q+<T zw<T \ Xj
T +jT T d$T[eTT> eqe\
\_+ s>e+T\T> #jTT#Tq~. >e jTT +s+
|>T\ jT+<T sT>T#Tq jT \T H[ jT+<T |sesq eT>T#
y]H\ b&T#Tq~ > ejT.
22. jT<T<s+ esTD kqT b$X< eX
k V <V jTqV H eTye
nseTT :
V eX ! : z >y !
jTY n< esTDd <s+ nqT|$X<' : e
m|&T esTDT <seTT q+<T #sT#THy
n|&T, n#{ qT+&
V <V jTY : V qT }s eTT\
V+#T#TH&T.
dVV e H+ nyY : n~jT nq> V
jTT |\T| esZ<s eT>T#Tq~.
$XcseTT : esTDT <seTT \kq eT>T#Tq~. esTD
eTT #]q >e n# bwD, b\q b+<T#Tq~. n#{
qT+& V# V+#&T#Tq > X s|eTT q kqeTT
b+<T# }s eTT\ #sT#Tq~. #{ #]q >e jT
seTT\+<T |j+#&T#Tq >y jT>T#Tq~. nq>
85
d]+#T#Tq~.
eX ds n<sjTY : eX >e dsT q
jT+<T +|=q~.
eXj+ z<q' n$XY : >e jT+< |
eT+ $~ |PseTT> nq |yX e TT sT>T#Tq~
VD dV : > ds| XjT CqeTT>
|]D #+<T#Tq~. nq> CH L& >y
sDeT>T#Tq~. jTeTTq, nqeTTq,
CqeTTq L& >y <seT>T# dTseTT>
qTq~.
$XcseTT : eX >e qT+& jT>T#Tq s,
|T <T\# jTeTT sT>T#Tq~. > s| Xj
T dsT jT+<Tq
|XeTT> sT>&T#Tq~. n+> ds X >e q
ds|eTT> <]+#T#Tq~. < $<eTT> eTT+<T #|&q
@&e (7) eT+eTT q+<T >e jT+<T n |ue dT
\<jTT, 20e eT+eTT q+<T > dqeTT\ jT+<T sDeTT\T
\ejTT #|&q~. nf 9e eT+eTT q+<T ~T\
\d >e ed+#T#Tq<jTT dw]+#T ]q~. n+<T#
$wjTeTT\ <s, |dT eT+eTT q+<T > |w >]
*jT#jT&q~. jTeTT\+<T >\ eT+ bseTT\ <s
>e ><TeqeTTqT L& uT+#T#Tq~. nq> eT+
|PseTT> > X |{+|&T#Tq~.
26. eX yTy eT eVQsX+ eTTeTTbd
eX<+ ds eTuee<y eTqTc ndTs' |s TTwjT'
88
nseTT :
91
n<s (12`4`1)
1.
n.y (12`4`2)
nseTT :
jT' j#<jT' su' <yH+ >+q ~ :
j#\, TTw |T\, <e\ >eqT
es<T.
d+ |C $D : ysT >eqT |\
neTT#T+<TsT.
|X _'# |<X : |X e\ y+ >eqT |#
w|s<T.
$XcseTT : $<+dTq|{ j+#Tys\ ><q
$Tes<T. n+<T# >e\ w |s+|s\T \TZ#Tq$. nq>
uVDT\T >eqT j+q|{ jTT\T y] ><q
$Tes<T. y] ><q $Tes<T. =+<sT jTT\T nT
#jTT <s >e\T eT]=+<] $sTT+|& b\eTTqT
<qe+eTT #jT T w |&T# > d+ n_e~ #+<T
neXeTT q~. n+<T# n&T <]<T&T> j s>T #TH&T.
3. Ljdd osH XDy eTs
Dj <VH >V' Dj BjT dyT
(n.y. 12`4`3)
nseTT :
Lj nd d+osH : =eTT\T |Xe#
L&, yd>> qTq, |X deqTq y]#
|\T #+|&T#THsT < !
XD + ns : +{ y, $+>Tq
y L& |\T $d]yjTT#THsT < !
D j > V ' < V H : n{ $ \ y T q
eTqd T qTq >e\ <s > V eTT\T
96
<V+|&T#Tq$ eT]jTT
Dj d+ BjT : +{ #|qT
b>=T=, e\eTT qT <w k]+#T#Tq
>e <s jTe <q qwe TT b+<T#TH&T.
$XcseTT : 1. < e\q ujTeTT q<, n#H ujTeTT
b|+#T#Tq~ < !
2. >e n~ seTT #T#Tq~. n{
deTjTTq+<T >eeTT\T >e y+qT+&TqT. n{ e, <&\qT
<qeTT> n]+#T XjTdseTT. n{ >e D+qqT,
<Ts\yTj
T Tqq, u<| & T #Tqq, <qeTT> #T# <
V d+u$+#T#Tq~. n&T ] HXeTTqT b+~, qqT qT
qw|s#T=qT#TH&T.
4. jT<k >| d eT<v nJV&Y
' es $TjTH jT $qHeTHY
nseTT :
jTY nk' d' >| : >e\ y+ >
s\T>, >b\\T e+&q#
<v ' eT nJV&Y : n{ sD =s
jT$T+|&q u\Ts jT+<T, =+<sT <Twes
>e\qT #T, s\ =T, s
yTT<q <Tw eTT\ y u<|T#THsT.
' es' $TjTH : n+<T# y u\ >e\T
(>eeTT\T) *\q eTsD+#T#Tq$.
nHeTHY jT' $q : n{ <Twesq
#dqysT jT s>eTqTu$+TsT.
97
7.
=s j+#T#THsT.
n<<H eqTw' : nT #Ty&T eTqTw&T
<T.
c+ dsc+ V&+ @ : n{y&T n+<]
>VeTTq >T]jT>T#TH&T
$XcseTT : uVDT&T <e ds|eT>T#TH&T. uVD
s|eTT q+<T <e\T |P+|&T#THsT. nq> uVDT\T
> s|eTTqT >s$+#T#THsT. B qqTd]+ # <e
>eqT |P+Ts #|q>TqT. <euVDT\T eT+ yT
>|PqT >$+#T#THsT. n+<T# n{ uVDT >eqT
deT]+#T#, <e\T y] eT+fqT qyTq eTT\
#sT#THsT.
9. jT<H X+ j #jTT VD >|+ eX+
nsH+ <y nTeH<+ V+ $<Tc eX
nseTT :
jTY nH X+ uVD' >|+ eX+ j#w'
() jTY >|+ X+ nH eX+ j#jTT' :
>e\ jTe ysT b+eTTq rdT=bsTT
y n]+#TH n|&T
n< @H+ <y' nTeH : { $wjTeTT\+<T
<e\T T #|#THsT
$<Tw' eXV : $<+dT&T> >e eq~.
uyseTT : >e q j T e \ d y [ , s
b+eTT\+<T eT d+|seTT =s +&T#Tq< n{
jTejT>T uVDT&T <e\# $<+dT&T> |]>D+|
101
y{\TqT.
$XcseTT : $C q $V qT , n$<+d T ><qeTT
q]+q# < n $<e TT\T> n_e~ s~+|&T#Tq~.
m|&qq VC jT>Ty& ><qeTTqT d]+#T
nsT&jTTH&T. n~jT eTs\ eTs\ #|&T#Tq~. |Ps
eT+eTT\+<T m&& ><qeTTqT >] #|&q<, n#
n+jT VC jT>T $<+dT =s n]+#TqT >]
#]+#&q~. C eeTTqH uVDT&T <T. nC jT>T
uVDT&T ns y& *jTT eT+~. eX >eqT
$<+dTq sTTe, eTs= sTTq y <e\ dVeTT>
u$T <TsZeTeTT n>T#Tq~.
11. <y eXeTj #qdq> nCjT
yT+ $<Hs<' dV<y sT<
(n.y. 12`4`24)
nseTT :
jTdH n> nCjT : < jT+<T >e b<q
eV+#TH
<y' eX+ nj#H : <e\T < #+ >eqT
j+#THsT
Hs<' $<Y : Hs<T&T *jTCjTT#TH&T
+ @+ <y' dV < : >e <e\
y+ qeTTqT b+<T#Tq~.
uyseTT : m|&T >e +#T#Tq<, n|&T <e\T
>eqT j+#THsT. >eqT <e\ =s |j +#T
<s m\sL q dT\T \TZ#Tq$.
$XcseTT : >e q+<T m\<e\T ed+#T#THsT. n+<T#
103
#THsT.
n' n<<Y w eX : >e e#
<e\| <s|&T wk<eTT
uyseTT : @ uVDT\T >eqT j+Ts, ysT e\eTT
n yTT<q <e\ =s j+#THs *jTq>TqT. y]
=s eeTT q~. n+<T# >eqT n]+##
<e\qT nee+#Tf jT>T#Tq~.
14. je<k >| s|XDj <#' djTyT
#s<d e<Zw HdX >V edY
(n.y. 12`4`27)
nseTT :
jeY nk' >|' : m+ esL >e
jTT jTe
djT+ TT#' q |XDTjY : qT
y<eT+eTT\qT $qT +&TH
eY nd>w #s Y : n+ es >e\ jT+<T
>e (eX) #]+#T#TqqT
X nd >V qedY : $q sTy >e
+{ jT+<T +&+&TqT
uyseTT : m+ es >b\&>T jTe jT eT+
|T wqT $qT +&TH n+esL >e #+ +&TqT.
eT+ |Tw $q sTy >VeTT q+<T >e
ed+#q~.
$XcseTT : eT+eTT sTTT dweTT #jTT#Tq~. y< y
jT>T uVDT&T, >e\qT *jTTq >VdT sTT+ y<e T+
105
b|+#T#Tq~.
17. |MjTeH #s < >|jT eX
y< + e eTqeH eT' bXw <yT
(n.y. 12`4`37)
nseTT :
|MjTeH eX >|j
T < #s : d+qeTT
qT #jTT >e q jTe =s ~>T\T
#+<T# $#]+#T#T+&TqT. n~ T #| #Tq~.
e y< eTqeq' eT' bXw <+ :
HqT >seTT qT+& VsZeTT n>T# eTT
bXeTT\# +~+#T#THqT.
uyseTT : >eqT nee+#T ys\ | >e |+#T#
X | + # T # T q~. n+ > eT T bX e TT \+< T y]
+~+#T#Tq~.
$XcseTT : eX >e d+q Vqe <T. n~ >se>
n>T#Tq~. n{ >eqT d+q $Vq n +~+q#
|+#T# X|+ #T#Tq~. n+<T# ysT eTsD+ #T#THsT. eX
jTq> d+d uw jT+<T eH (_&\T \T>~) n
n+<TsT. eT+eTT q+<T |MjTeH eX n #| #
>s<sD #jTT keTseTT \~> |s=q&q~. n+<T# n~
>s e nsTTq# < nT d+u~+#T eTT <T. >s e
nsTTq s, |d *q|&T >e, q >eeTT (>
<&) *| <q $T#T seTT.
18. j y< eTq eHe #|# eXyT
n|d+ | HX j #jT Vd'
108
(n.y. 12`4`38)
nseTT :
jT' eX+ yV+ eTqeq' : mesT > >s
b+ XseTT q+<T =T#THs \TdT=,
nd |H bH ~ Vd' j#jT :
< |T\qT, bT\qT Vd BqeTT>
b]+#T#TH&T.
uyseTT : n{ eX >e d+q $Vq jT *d=
y] >VeTT q+<T {yjTT#THsT.
$XcseTT : >eqT eH > nqTe+#T#, <
eTsDeTTq >T]#jTT, > e+deTTqT e+&, uT+#T
eTT <T. nT #dq y] d+qeTT\ >=| <]<eTT
y{\TqT. n+<T# eT+s$ TTq~. >e |q u< |T,
|&T #jTT, eX+ ne |# nqT nseTT \T|
~ |jT# eX >e jTT seTTqT eT >VeTT\+<T
|j+#HsT. nq> eT dT\D d+|q >e T
\_+#Tq|&T, > <qeTT\qT uVDT\ n+~+#T
d+*+|eTT. < y] >VeTT\+< +~+#T > seTT.
>seTTqT y] y] >VeTT\+<T |, b DqT
y|+|#jTTqT.
19. j eX <\jTHy jTC <T<
k+ $*|;e eTT<sT Hs<'
(n.y. 12`4`41)
nseTT :
j' eX' <y' : @ <e >e\qT,
jTCY < <\jTH : jTeTT qT+&
109
jT&*q d+*eTT\>T#Tq$
k+ ;e+ $*|+ Hs<' <sT : <
ujTeTT *+#T# ;syT jTTq, T~X*jT
jTTq{ >e Hs<T nqTueeTT e#TqT.
uyseTT : j T e TT qT+& j T & * , n < e
deTVeTT\T q jT+<T \T|=q, n eT+eTT\qT q
jT+< \T|=q~jT eX >e. < jT+<T n~ |T eTT
y\Te&T#Tq~. n{ >e j> yw b+<T#Tq~.
$XcseTT : $*| nq&T#Tq >e q+<T |TeTT
j s>T #Tq~. Hs<e TeTT qqTd]+ >e dse TyTq ~.
{ >eqT VC jT>T uVDeTT neXeTT>
q]+#eqT. n{ >eqT <qeTT> n]+## >|
ujTeTT\T *Z+#Tq$> jTTq$.
<e\T jTeTT qT+& e eXqT *+HsT. n|&T
Hs<T &T $*| ;eTqT d]+H&T. n|&T <e\T MTe+d
#d eX neXjT>T#Tq~ nH&T. n|&T Hs<T&T sTT~
eXH+ eXe nH&T. Hs<! e $<+dT&e.
n+<Te\q n&T>T#THeTT eqe eTTq m eX\T eq$?
uVDT&T < uT+|>\&T? Vdr! d+|<qT sT
uVDT&T $*| deX, eX M{ u+#s<T. $*|,
d eX, eX sTT$ eT&Tq eX u<eTT\T. M
uVDT\ n]+q# |C| u *+Z #T ysT HsT.
eX ><qeTT
m{ >eqT <qMTjTs<T
@ >e n~ seTT e+&TH, @ >e e<eTTq+<T
>\<, sTTs nejTy<T\ weTT qqTu$+#T#T+&TH, n{
>eqT <q$T#T eTT <T. $wjTeTT q+<T Xg
d++~ eT+eTTqT |]o*+TeTT :
=eTT\T , e<eTT nqTu$+#T#Tq ><qeTT#
< n u>eTT\qT qwbe#TH&T. +{, n${qeTT
qTq >eqT <q$T#T# < n<' |qeTT b+<T#TH&T.
n> +jTTq >eqT <qeTT#jTT# >VeTT q+{
u<\T \TZ#T+&TqT. @ H <w *q ><qeTT e\q V
d+u$+#TqT (n.y.12`4`3 eT+eTTqT #&TeTT).
s|wY bs+ueTT q+<T L& $<eTT>qTq~.
|< >D, <T> <V ]+~j'
nq+< HeT kH d># <<Y
(s.| 1`1`3)
@ >e { >q<, VseTTqT rdT=qT<, @
>e jTT +~jTeTT\T d]> | #jTT <, n{ >e
s e TT q~e TT> #T < n{ > <qeTT #dq y&T dTKVq
*Zq eTT\+<T |y+#TqT.
$wjTeTT\T |q #|&q y<eT+eTT q+<T L&
\e. ><qeTT $<+dT&>T uVDT #jTT XjTdseTT.
><qeTT #jT+&qq, n{ n<jTTq n+ Vs
|]dT\qT m<Ts=qe\d e#TqT.
ne>Vq nedseTT.
2. >_' oD eTs+ (TT><eTT)
nseTT >V+#T e# bsbTqT eT+eTT
|]o*+#<eTT.
>_' : >e\# eTs+ ` keTsd+qT, lD ` +#TeTT
>e\# keTsdeTTqT +| #jTe\jTTH? () >seTT
bT keTsdeTTqT >eH? @~ nseTT> #|eqT? ~
d+XjT eTT. n+<T y<C qeTT nedse TT. |&T y<se TTqT
|]o*+#<eTT.
>_' :` >e jTT n+X nq> >seTT
eTs+ :` keTsdeTT nq> n+<* kseTTqT
lD :` d$+|eTT
y<uw jT+<* | ~jT. uwjTT CqeTT
eT]jTT ne>Vq |< *dq# me] mTe+{ d+XjTeTT
\T+&e.
n+w : y~ <seTTqT nqTd]+ eqe d+|Ps J$eTT
jTeTT> #|&T#Tq~. q J$ #se+
<X q XseTTqT n VQ> #jT&+
|PsVQ Jeq jTeTT |]de|yTqT
u$+#eqT. eT XseTTqT \T nq> <
&<#jTT =s nqT ueq d]+#s<T.
bDeTT e+d | P ] y T q q < V eTTqT
|*+#T#Tq n |&yjTT n+eT
weTT> #|&T#Tq~. n+ B e+d
jTeTT nqT m+eeTT deT+deTT <T.
119
nqTd]+].
>e qT+& eq H XseTTqT |jTT+#TeTT
nqTq~ y<\| uyseTT. ysD X ueeTTqT
d]+q >_' nqT |<eTT VQe#q XeTT. nq> eT&T
>e\T n+ $T+q$ nH nseTT #TqT.
jTs|jTq ueeTT qqTd]+ eTw eT
<V eTTqT #TT eT&T >e\ e+d#s eTT nedse ? eTw
XseTTq eT&+\T qTq~ >e Xs| #seTT. qT n<
yTq jT&\ >e #seTT #\TqT <? eT]jTT eT&T
>e\ nedsy T $T? +#e\dq $wjT eTT ~jT. >_'
nqT |<e TTq nse TT b\T, |sT>T, HsTT, yq, #s eTT nqTq$
n |PseTT MT *jT#d$T eT]jTT eqe J$eTT
d+|Ps jTeT #|jTTHeTT.
jTeTT #jTTq|&T n+<T yd d$T<\qT H
jT+<T &|qys n+<T yjTT#THsT. |dT \| jTeTT
e\eTT { s +&T _+<Te\T yd jTseTT sV+#T#THsT.
J$eTqT n+ jTeTT q+<T XseTqT d$T<q T
n yjTT >e HsTT nedseT>T#Tq~ <! y~ \eTT
q+<T |dT |]dT\T e. ] d+ueTT <T. qT sT\T
>e\ qT+& d]+q H d<|] eT<VeTTqT &|q
ys njT+<T yjTT#THsT. eT<VeTT \Tq|&T eq
$w|P ] yjTTe\qT s*+# X > |T eTTq \<T. qT
n+w sV+#eqq > deTVeTT qT+& >V+q
|TeTT jTT nedseT >V+#eqT > #seTT nH
nseTT <T. eT]jTT y~ \eTTq eT<VeTTqT eTT
yd d]deqeT>T H d]+#T y]jTT #seTT>
\&T#Tq~. yjTTX~ #jTT =s |< ne\+_+#
121
(TT><eTT 9`45`4)
eTqeTT q+<T ] ` k+ D+ n+X+. #
nqT keTe* nqT nseTT |s KseTT \+<T \_+#T#Tq
|r>\ y&&T#Tq~.
18. ec bsTT se dT| <TdTdTw
|Td +<+ D' |jT+ s+ V$]Xk~+< s'
(TT><eTT 10`86`13), (n<sy<eTT 20`126`16)
eTqeTT q+<T D' |jT+. # |<eTTq
TTwu nqT zw~ jT>T#Tq~. | eTT #dq |<| B zw~>
y&T#THsT. ~ L& keTjT jT>TqT. eTqeTT q+<T
|<eTT WwBjT y#yT jTTq~. zw< XeTTq nH
|sjT |<e TT\T \e. +<T nH HeTeTT\T TTwu Xe TTqT
d+#T#Tq$. TT><eTT q+<* 1`164`46 q+<T {$ n{#
{ XeTTq zwBy# nseTTqT >V+#e\jTTH |X
y#e TT> >T]+#eH nqT deTd qeT>T #Tq~. n|&T
$yeTT d+<seTT> eeV]+#q>TqT.
19. + H nd us> eX_ sT_'
nc |B_s<T'
(TT><eTT 2`7`5)
eX, nc|B s+&T XeTT\Tq > y#eTT. >
Xe TT > s e TT =s y&&q~. |<e TT eqd jT>T#
keT y# d+eTT> qTq~. $ r>\ sdeTT> ueeTT#T
y#eTT jTTq$. eT&Tq \T|`~`|jT\
<VsDeT>T#Tq~.
nc|B nqT nseTT #+<eT* > qTq~.
dT>+<eTTqT y<& eC jTq~ jT~. B ss
134
R ewueTT
R n
V.
R ds<sT&>T <eeTT
1. He<H |s nq<dT d <y |~M _u]
#+ |$+ DT d<yH jTB+ ds q V]eV
(TT><eTT 10`31`8)
q @eY R +esL <T, nqY |s' nd R ys=
Xwy T q <e eTT \<T, d' <y|~M _u] R n{ \e+T&>T
<e eTT dsZ eTTqT, eT]jTT u eTTqT L& <] +#T#TH&T,
n{ d <yH R nH \T>#j
T T#Tq <e eTT, #+ |$+
DT R #seTTqT |$r]+#T#TH&T. qT XueTT
#jTT#TH&T, ds q R dsT deqeT>T, jTY V]'
eV R >TieTT\T (XseTT\T) nq&T XseTT\qT
>T#THsT. # nqT|<e TTq u , dsZ eTT\
<seTT\qT n+~+#T <eyT jTTH&T. sue eTqeTT q+<T
eX nq&T |<eTTq >e nqT nseTT q+<T, weTT\T
y+#\ T nq&T nse TT q+<T |j +|&TqT |]o*+TeTT.
2. +<D j< ds<+ dT d#" n< eXH+ ue< dVj
qe' |yT d y<' k<qH TTuu MsD #
(TT><eTT 3`60`4)
+<T L&, s<eTT q+<T, dT j< R keT
j>eTTq y#TH&T, eT]jTT n qT+&, eXy] j
dV ue< R >e\ Xu L&jTTHsT, (), y] cqT
kseTT> <qb| #jTT#THsT. z!, y<' k <qH TTue'
R dT<qT& |T&>T TTu<e&T k+|&T#TH&T. e
dTeTT\qT, MseTT \+<T Xw&e> qT+&TeTT. nq>
deqT&>T, eT]jTT&T me+&Tq H&T.
141
142
(|.d+. 234)
XvZu+s TTwe] V #c
XD u<+ su+ >y+jT' |s|T'
2. Xj+ djT Hq+ <Tqq>jT'
q $X+ <yj uVD TTwu eEV
(n<s 9`4`18).
>|T\T> qTq ewueTT\T <wsVyTq$, b|
sVyTq$. nV+kjTTyTq$. y #e\ #\qeTT\ <s X
ud#eTT\qT #|sT\ *jTCjTT#Tq$. $|+|
CjT T#Tq$. HeTT\ <s sT eqT b>=T#T q$ eT XvZeTT\
(=eTT\) <s sdT\qT bs<\T#Tq$. e+<\=\~
jTeTT\qT sV+#T &&T#Tq$. n{ ewu C
T\q, esDjTT<eTT\qT |j+#T# V+d+#s<T.
nC\\ jT+<T \s<T. m\sTq < qyTq bD>
\+#T# uVDT\ <qeTT> n]+#T dseT>TqT.
1. ewu C HeT<jTyT n| (e~+|L&~).
2. uVDT\ n]+#T e+< jTeTT\T sV+q
|*eTT #TqT. (eT+`18). ewuC s+#TjTT, n_e~
#jTTjTT, eTVyT |DeTTqT d~+|CjTTqT.
3. y nC\\ >T]#jT+&T# y Xw
151
*jT&T#Tq~. (eT+`18).
4. ewueTT q #e\# #&T XeTT\T #jT+&T# n{
y |X+d+#e\d jTTq~. C H<w# sTe +&
b&T#Tq~. (ne] V #c) $ b\eTT\qT, eTT\qT
ddXeT\eTT #jTT#Tq$.
{ C esqeTTqT bs\s *jTT#
es Z e TTqT nqTd ] +| e q T. y eqe eqs T \
|j+#TqT HseqT. y mesTq T se =s
(bL{ =s) e~+#T#THs ysT J$ |s+eT
ujT|&T# T dq<T jTT+&eqT. y J$+
jTTq|&T e~+# b&T eXyTq dseT>T#Tq~.
2. ewueTT q+<T +<~ <e\ keTseTT :
+ _u] ......... +<d s| eTwuekq' .. e
T <' (9`4`7)
1. TTwu' +<d s|+ ekd' ` ewueTT +<
s|eTTqT <]+jTTq~.
2. +<kC esTDd .... ej eTwD' (9`4`8)
ewueTT q+<T +<T |seTeTT, esTDT X,
n<e\ keTseTT, eTsTT\ dVqX, Vd jTT
CqeTT +&jTTq~.
3. <M]X' |jTkH Hw, $Tq+ + dsdq
eVQ'... TTwueEV (9`4`9).
$Tq+ , + dsd q+ VQ' R ewue TTqT +<T&jTT,
deTT<eTjTT, yT|T eTjTT $$< ueeTT\T y\& # j
T T#THsT.
4. Vd' d$ ................ ukyT. (9`4`21)
152
(TT. 6`18`11).
$X d C c+ eTs T ' R e\d q eqs T \+{
deTLsT=qT# seTTqT sV+#Ty&T, yjTT MsT&T>
(jT+) esH R X \_+|Cd T =qT#TH&, n{, V q! Tu +
X+ eTVcH |#Y R =s e+< eTVweTT\qT |eTT
#jT T#THqT. nf |Pc $w' R |sTw&>T $we q, eV D+
eT~s+ n+X R edTsT e~+, q+<eTTqT *Z+#T
ds|eTT>qTq keTT, rD ds+d <eH R eT&T
dsdT\+<T, eT&T $<eTT\T> |eV+| CjTT#Tq~.
ueeTT : weTT\ q~>$T+#T#, e\dq Cq keT
deTTb]+#T=qT#, kbe#Tq Xd jT\T nq&T
eTsTBsT\T q keTseTTqT b+<T#THsT. +<T =s
e+< eTVweTT\T VQ jT>T#T+&>, eTs\, eTs\ q+<
|eseTT\T> qTq eT&T |yVeTT\+<T nq> >=| b\T
+&T#Tq$. # eTVweTqT |<eTTq eTVw qeTT>
|d~ >+q~.
eTVweTTqT uT+#T :
$X $wsus <TsTeT dw'
X+ eTVcH sb y<q+ esV $Tq @eTTwyT
(TT><eTT 7`88`10)
sTeT' R z H! $X\ y|eTTqT *jTT+&T
eT]jTT w' R # |s |+|&q y&>T #Tq $we , $X
Y R n edTe\+<Tq nq>, X+ eTVcH R e+<
eTVweTT\, sb+ z<q+ R b\ |eTT #jT&T#Tq
nqeTTqT eT]jTT, @eTTw+ esV+ R ujTeTTqT *Z+#T
164
(n<sy<eTT 19`315)
u>T> *jTeqT. :`
|w+ |XSH+ |]> uV+ #Tw<+ ~|<+ jTX <q+
|jT' |XSH+ sd+ zwBH+ Vd' d$ yT jT#Y
HqT |X e\ qT+& |w >V +#T#THqT. ~b<, #T c<
+Te\ qT+& X b+<T#THqT. <qeTTqT L& b+<T#THqT.
|X e\ qT+& s e TTqT WwBj
T sde TT\qT Vd <s, dsT
<s n+<T=qT#THqT.
eT+eTT y< d+ eTT> dw| s # T #Tq~. |X Xe TTqT
|]#jTeTT >$+#Tq|&T |XXseTT q+<T @ |<seTT\qT
>V+#e\d jTTq~? Ww~ XeTT qT+& @@ |<seTT\qT
*jTe\d jTTq<qT u>T> $#]+#eqT. |X XseTT q+<T
seTT, e+deTT, meTT\T, seTT yTT<\>T nH |<s <seTT\T
\e. +<T @ nseTTqT nqsTT+#e\d jTTq~? @ |<seTTqT
d]+#T j>eT>T > qT+&T? nqT nqTeqeTTq
eT+eTT\+< dw \_+#T#Tq~. y< d+ |<eTT\qT
jqT\T <q jT jT+<T <sDqT *ZjTTq# y]y]
ueT\jT =\be#Tq$. y<uw jT+<T \T| ~ |jT
|<# |Xe qT+& qeT>T |<seTTqT \TdT=qT |X
XeTT, |X HeTeTT y&&T#Tq< ysT<T. n~ |+*vZ
XyTqq, d*vZ XyTqq n~jT nseTT *jT&T#Tq~. >e
nqT|<eTT d, |+ XeTT\T> B jT+<T *|jTTqq, seTTqT
ueeTT> *jT|s#TqT. nq> = kqeTT\+<T $<eTT>H
|j+#T#THsT. |+*vZeT+<T n nqT X |j>eTT \<T.
# yTb\T nqT nseTT >V+#eqT. ~jT y< uwjT+<*
|+XeTT. e\eTT |Xe jTT XseTTqT > n+<* |*
|<seTTq |Xe d+eT>T#Tq~. >e, ewueTT yTT<\>T
182
3. V |w]V sd V dVdke ue
|XSq$TbwjT
(n<s y<eTT 3`28`4)
eTT><y XHjTH
>s>' |sT<jTq
(n<sy<eTT 7`5`5)
(eTVuseTT ` X+ ` n ` 263.)
(#sd+V n`19)
(TT><eTT 10`85`1)
(TT><eTT 10`85`2)
3. s |sD+ #s nuxqyT
<s$T' X d<<j s|yT
(TT.y 10`85`7)
4. ke dH | <jT' s+ #q z|X'
dsj nHes7 sdY |s>e'
(TT><eTT 10`85`8)
5. ky e< jTTsue<HkeTTues
ds jT+ X+d eTqk d$<<Y
(TT><eTT 10`85`9)
(TT><eTT 10`85`10)
(TT><eTT 10`85`11)
8. X # jT yH n V'
nHeTqdjT+ ds77sVY |jTr|yT
(TT><eTT 10`85`13)
(TT><eTT 10`85`1)
(TT><eTT 10`85`15)
y<y T j
T Tq \+]eTT\T bs \ eTqdT\+<T dwe T>T#Tq~.
n+<T# M u>T>q, n~e TT>q $#sD#d ss TT+#qedse TT
q~. z #<TesT&! { $yVeTT eTjT+<TqT, eTq+<]q
$yVeTT =s @sT>$+jTTq >$+q $kqeTT
dw]+#T#Tq~. uV>T q+<T L& dHq esqeTT, eT<
eT< e Xs+sZeTT q+<T sT>T#Tq $yVeTTq L&
d#q\T> eTq, dT$#s yTT<\>T XeTT\ <s *jTT#Tq~.
dsT jT+<* |u #+<T jT+<T#] n# s$T+#T#Tq~. {
s|\+seTT qT+& < esq deTT q+<T
e&q~. > XeTT ds sD y#eTT> |d~#+~jTTq~.
$wjTeTTq+<T m{ nqTeqeTTq <T. VqH nqT
j |<e TT q+<T VH nqT<Te \<T. VH V+k>' nqTqT
ysD #sT&>T bD eTT nse+eTT> |b~+H&T.
V+d > nqT<s bseTT >\<T. XeTT\+<T VH
<Teq nseTT T \<T, 1. To Kill, 2. To Multiply (>TD+#T) 3.
To go
(y) eT] jTT XeTT q+<T bs\T
nseTTqT >V+#>\sT.
n| >
1. |X+k >w|T+ + jT#s esTyT
yT sdd ye<
(TT><eTT 1`37`5)
jTY R *wyTq, >w R >e\ qT+&, + esT' R
&T#Tq eTsTY d+|TeTT\+<T *jT&T#Tq$, sdd yT
R > sdeTTqT d+|> d$+#T#, ee< R e~ b+<T#TH&T,
n|T + Xs' R s b (q+#) \eTTqT, |Xd + R dT +#TeTT.
uyseTT :` > sd s|eTT >e\ jT+<T \eTT, nf
keTseTTq y\&#jT&T#Tq$. {&T jT+<T MsT\
d jTT+&TqT>, > \eTT, > sdeTT d$+#T nqT
$<qeTT q+<T b+<>\TZ#THsT. > sddeqeTT #jTT#
X d+|PseTT> nqTu$+#eqq > d+sD #jTT
b<q $wjTyTjTTq~. n+<T# >e ne< (e~+#L&)
n>T#Tq~.
2. VCDr edT|r edH+ e $T# eTqku>Y
<TV eTu+ |j n|T jT+ k es + eTV ku> sTT
(TT><eTT : 1`164`27)
nseTT :`
edH+ edT|r R nwedTe\ jTT XseTT\qT
<] +#T y bw+#T, V+Dr R s+ yjT T#Tq|,
eTqk e+ # R y |\\qT |$T+#T# w|&T#Tq~.
n_>Y R e#T#Tq, jT+ n| R e~+#L&~>
\TdT=qT#Tq Jy, nu+ |jT' <TV+ R >=| >=| nH
ku>eTT\qT \T>#jTT#Tq~, jT+ n| eTV ku>jT
es+ R { >e\qT e~+##, n< j>eT>T seT>T#
208
uT+|eTT.
4. ndXc dTu>d d+<> <ed e eTsw
X+ |T+ q|eT<j' ks <ed eT+VHe<H
(TT><eTT 4`1`6)
V yH R nqjTTeT>T z ke! jT R @~ ~j
n|' R >e\T, nuqw R dT+| &T#Tq< n~jT e.
njV+ R +>s| u wDeTT\T <] +jTTq # dTd+ks
jTTeTT> qTHe, j+ sVd R jTk<qeTT q+<T
LsT+& jTTHe eT]jTT n#, <TeH R dTqTHe.
|' nuqw R z keT! >e\T qT |Xd+#T#Tq$.
14. | || }<|j' +<Tss_' d# dTyT<'
(TT><eTT : 9`93`3/1)
y ' q ney R yj T Te + ~ | e V +# T
(M#T)#Tq~. q ds' | R dsT&T |qT+& +~
216
2. Vy yT s sH #H C
(D 9`33, X 3`6`3)
>eq+<* dT
1. j<d B| j VsD ws| >w j |sTww
236
>seTT# s>ysD
jT<H n~' sX qu jT< jT sT~jT+
(TT: 1`66`2)
>e ` jTseTT
1. >yT (>#) ` >y ! ># >' ` #\qeTTqT @$
*jTTqy >eTqeTT jTT+&Tq~ nq> > o\> jTTq~jT
> nq&T#Tq~.
2. > (>v) >+#T jT+<T > >' ` @~ #*+#T#
k>T#Tq< n~ > n |\Te&T#Tq~. s+&T <Te\#,
j |<eTT\+<T nseTT d~+#T#Tq~.
nq> > Xe TT q+<T >, >eTeTT, >TDeTT n>T#Tq~.
@~ > jTTy n~jT >e. d\ >T, $XeTT q+<* |
nDTeq >eTq o\ *ZjTT+&T# d+|Ps ||+#eTT >e>
qTq~. nq> >e jTT $X s|eTT Xe TT q+~$T&jT Tq~.
qeT>T y|eTT n+jT |q #|q y< eT+eTT\
jT+<Tq, j deTT\ jT+<Tq |<]+|&T#Tq~.
$wjTyT jTseTTq+<Tq <e|s#T#Tq~.
>yT ` > G z R > (~ >jTTeTT> qTq~).
> ` > G z R > (~ >jTTeTT> qTq~).
$XeTT > jT>T#Tq~. ~ > (#\qeTT) L&jT Tq~.
d+|Ps $XeTTq+<T, { $XeT+jTT { edTe eT]jTT{
<T. >jTTeT>Tq~jTT <T. >eTjTeT>T d+|Ps $XeTT
q#, nse+eT>T HeTeTT n~ > n |\Te&TqT.
245
uyd ` >e
|T +Te 1`1 bs+ue TT qT+& |B y#e TT\T> sTe~
(21) HeTeTT\T \e. yjT+<T >', eTV, n~ nqT |<e TT\T
>y#eTT\T> qTq$. > |<eTTq u$T nqT dT|d< nseTT
\<T. n uw\ jT+<Tq eTV, > |<eTT\T \e ({H)
BOS, (bNq sH) Cho, (qMq s) Kuh kooh, (English) Cow,
(yX) Gohw, (>~) Gavi, (<T s) Gau. $<eTT>
>|<eTT H&T L& nH uw\+<T qT#Tq~. $wjTeTT
q+<T $Xw s|eTT\qT >eT+#>\sT.
edjq+ b
3. jT< <X d+esH <s|Ps eku+ jT, n<
nceTjTq+ b
4. jT< <X_' ncyTs, n< dVd jq+ b
5. jT< <X_' dVd' jT, n<njTT jq+ b
6. jT< <X_' njTT' jT, n< |jTT jq+ b
7. jT< <X_' |jTT' jT, n< jTT jq+ b
8. jT< <X_' jTT' jT, n< nsT< jTH b
9. jT< <X_' nsT<' jT, n< qsT< jTq+ b
10. jT< <X_' qsT<' jT, n< Ks jq+ b
11. jT< <X_' Ks' jT, n< < jq+ b
12. jT< <X_' <' jT, n< n jq+ b
13. jT< <X_' n' jT, n< >' ue
14. jT< >' ue, n< nse
15. n' ue d+esd >V|+ b
16. jT< d+esd >V|se n< yX <ed e+ b
1. @ nVA : 1 >VyTB `1
2. <X d+es nVA : 1 <X |PsjJ
10
3. <X d+es <s|Ps : 1 nceT jJ
100
4. <X nceT : 1 dVd jJ
1000
5. <X dVd jq : 1 njTT jJ
10000
6. <X njTT jq : 1 |jTT jJ
100000
7. <X |jTT jq : 1 jTT jJ
1000000
252
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
H ewuD< jTV<Zs| |
(neTsXeTT ` 26).
`+0+`
>e+ : >y+ ds >sdd >eq d++~+q n
|<seTT\T
>e+ q|+d+ Cj+ y><y-|< djyT
>deTV *vZ+T ><T>< # >V (yT~
XeTT)
>${, >eTjT+ ` >{ >' |w+ <>eTjTd
>eTjTeTT R |& w' R s `$| Xw >eTjTd <T>+,
s+, |jT' R <TVd jTD+ jT+ sjT |jT <T>+
s+, |P]+#, s+, bjT+ <T>j'
|jT' s+# s+# (VeT#+< XeTT)
|jTd+ R eTT, <<<T\T, <eeTT s|eTT\T,
esT\T, +, yq, |T, <<<T\T.
<|+ R |THseT>T |sT>T
w nHq R <| nHq, M# |H=+<T#THsT.
264
| :`
eTqeTT $wjTeTTqT >]q |P] $eseTT\T msT+>
HeTT. eTq >VeTT\jT+<T m{ e+kVseTTqT, @ deTjTeTT
q+<T > sT ##T , uT +#T <T . e+ XVs
271
]y<+XeTT.
=+<] n_bjTeTT qqTd]+, s seT#] qT HeTT
q+<T < dseTT\ jT+<T edw q >e+deTT qT>qT
|&q< yjT&jTTq< VsZeT>T#Tq~. n+<T#
n~dseTT\ jT+<T >e+deTT |T eXeT u$+#T
#THsT. s seT#]eTTqT >T]+, n+<* n+XeTT\qT >T]+
eTqeTT L & * d =qe q T. H e TT n < T
\eTTq+<*< jTTq~. deTjTeTT q+<T HeTT ydqysT
eT<T|seTT q+<T >e+deTT nedseT n_bjT|&jTT+{]
u\T. , HeTT ydq < +f |Ps\eTTq+<* y~
deTjTeTT q+<* $wjTeTT\qT ysT \TdT=q>\sT. H
\eT>T <T \eTTq, y~ \eTTq eT< n me
n+seTT \<T <! n &$\ \eTTqT n<eT #|eTT
<! eT]jTT H $wjTeTT\T y<eTT q+<T q$ nqT
|jT+#T, $<+dT\T #jTT |jTeTT L& eT]jTT
nqsVTe>T#Tq~. n{ujT+s nqTeqeTTqT dw+#Tys\#
>, y<e TTqT u> e +T& s+ #e\djT Tq~. eTq n_bjTeTT,
qqTd]+, n{ qeTeTTq+<T \ $|s jT <wyT q|&T #Tq~
eT]jTT eTV $<+dT\ |sT>+qysT deTT <wjTT
y<q\qT |#seTT #jT T# { qeTeTTs &T#Tq$ jT $#sD
<s *jTe\d jTTq~. HeTTq+<* $wj+eTTq
y~ |<jT+<T d~+#T#Tq<qT |eDeTT\T q$.
He+k eT<T|s ue : `
{ deTT\T yjT&q >+<e TT\jT+<* e#qeTT\T L&
\ #s |<T\H |{eTT #jTT#Tq$. deTjTeTT q+<T
@ >+<eTT\T yjT&H, @ H s#q\T ]>H <+fqT
273
* es |sDeTT : `
*es |s D eTT q+<T nXyT<e TT, >yT<e TT yTT<\>T
y w~+#T sT>T#Tq~. w<e TTq |PseTT nXyT<e TT,
>yT<e TTq \e. nXyT<e TT q+<T >Ts| e+deTTq, >yT<e TT
q+<T >e+deTTqT uT+#TjTTq sT>T#T+&&~. #
|X <sTT+#T#Tq~. *es |sDeTT me]# yjT&q~?
@ >+<e TT q+<T yjT&q~. @ |d< e T>T eqMjT >+<e TTq+<T
|eDeTT> e#qeTT\T *jTTq$? qeT>T, |eD
ueT>T d >+<eTT\+<T { e#qeTT\T q$. b\
* |sDeTT # m{ nqTueeTTq |\eTT> q|&T<T.
n+> s+&e $wjT ssD> * es |sDeTT @
deTjTeTTq nqT |+#T <T. deTjTeTT dweT>TH
n+<* n $wjT eTT\T dw H=+<>\ e. eTq n+~q $eseTT\
|seTT @&T m$T~ e+<\ d+eseTT\ |PseTT>
*jTT#Tq~ , d]jT>T ssD q~. n#, nq> nT
#| L& = $|s jT <weTT\ L&jT T+&T L& \<T.
B eseTT> eT]= $wjTeTT\T *jTT#Tq$,
*es |sDeTT q+<T nXyT<, >yT<eTT\T w~+|&T
~ y~ jT+<*~> q~. ~ q~ qT> *jTsq~
, *es |sDeTT q+<T de+d jTeTT\T sT>T
274
V<sD |wY
V<sDeTT q+<T dT|Cqq |sDeTT q+<T >\
= e#qeTT\qT +< <V]+#&q$. +<T T
#|&jTTq~. +<T ewu, >e+deTT\qT uT+#qT >]
275
jT # T yT X CjT y<eTqT M
dsejTT]jB s<q+ b#sTT
d]wqeTjyT (14)
jT # T yT |\' |+> CjT< y<eTqTM
276
+<* ns$TTq~.
1. d#yTq \ eseTT, |PsjTTe *q, y<eTT
u>T> *dq |T sT# _jT| nqeTTqT seTTq+<T
&+ H *| uT+|eTT.
2. &< s+>T >\ s+&T y<eTT\qT *dq, |PsjTTe
*q |T b+<T sT# |sT>TjT+<T *| e+&q _jT|
nqeTTqT H *| uT+|e\djTTq~.
3. q\ eseTT, msT| s+>T HeTT\T * eT&T
y<eTT\qT *djTTq |T b+<T {jT+<T _jTeTTqT
|eTT#d, nqeTTqT H *| uT+|eqT.
4. |+&T&>T eT]jTT |PsjTTsjTeTT qT+&T |T
b+<T qTe\ _jTeTT *|q, &+q |\>eTTqT H
*| uT+|eTT.
B sTy e#qeTT Tq~. BjT+<T e+deTTqT
>T]+ yjT&q~. H\TZy<eTT\T *djTTq, |+&T&T, e,
BsjTTe *jTTq |T b+<T e+deTTqT _jTeTT
*| H uT+|eTT. e+deTT ewueTTq~> +&eqT.
eTT < |*$TTq~.
277
|+# >eeTT\T
|+#>e bXdeTTqT >T]+q $~ $<qeTT\T b+#s, Xy>eT
d+V\ $e]+#&q~.
|+#>y >Vjq qH Xu
>eT+ >eTjT+ s+ <~ d]X |+#eTyT
3. |+#>e XuseTT :
>]<+ >e+ ` >d++<yTq$ >e+ nq&TqT.
<: b\T yTT$.
1. >${ |w+ >eTjT+ ` e |&
285
4. |+#>e X~ :
X u$w+ >eTjT+ >V+ kw+ j< <wyT
w& deT>ZVj >eTjTd sd+ |q'
d< d|+ |T+ X< eTVs <w+ <~
s+ >V eT|+# <XVqq' |syT
(b< d+V ` #sb<eTT)
u$T MT< |& y&>jTTq >eTjTeTTqT (e |&)
>V+#eqT. y& |& eTT\T #sTqT >q #\&q
|& w<eTT. y&>qTq >eTjTeTTqT >T& yd >{>
286
5. |+#>e |eDeTT :
|+#>e dyTqeTT eT&T $<eTT\T> b<
d+Vq+<T #|&jTTq~.
(1) bXq, (2) bD, (3) n_weTT.
2. bD |+#>e eqeTT :
287
6. |+#>y~ <e\T :
X |syTw Xq+ >eTd T |PsTw'
$XeTH uy<< e d]c uyY
|jTd ds eTqksc eTw esyT
(b< d+V ` #sb<eTT)
>eTjT sk~ <e ` |syTw, >eT~ <e `
|sTw&T, ><~ n~<e ` $X&T, |T~<e `
eT& T , s ~ <e ` dsT &T. |sy T c~ <e\ eTqe TT\T
| { m$T~ nseTT\T> e+{sTT. n$ $<qT\
qT+& \TdT<q$.
8. >Vsq |+#>eeqeTT :
>Vsd|H qq+ |dHe |\jTY
>Vs_weTTq |+#>eeTT\ | >eeTT
+#&T> +&e\jTTqT. Xe d+V\ sD>eTeTT
q+<T |sy T XsTq |+#>y _weTT $eseTT> \&q~.
9. >eseTT ` |+#>eeTT :
X
10. |+#>e+ ` \+ :
X >eT+ l|<+ $~ >eTjT+ s>HXqyT
289
TTw\T `
n~<e \T :
1. |TeTT
X|&T
sT<T&T
2. <~
&T
keTT&T
3. seTT
us<E&T
X&T
4. >eTjTeTT
>eTT&T
dsT&T
5. >eTeTT
n>dT&T
>+>
X X|+ |TyT+T + <~sT#
s+T us<d >y >eTjT+ <
n>dXe >eT+ TTwjT' |]]+
(sD>eTeTT)
X |T+ ysT< <e+ <~y keT<e
s+T X<e+ >eTjT+ #s <e
>+>j+#e >eT+ |+#>y~<e'
(sD>eTeTT)
s+ (>eT+)
>eTjT+ (|eT+)
<~ (sT)
|T+ (<D+)
><qeTT ` | seTT
e yjTT s+>D+ uT'es >d
u$T #T +& yjTT eT+&\eTT bqT bqT |\H
m+es y|+ eq< n+es q yjTT eT+&\eTTH
uT'eseTT n+<TsT.
>eTeTTq , |DeTTq b*yTs es
>eTeTTq , |DeTTq d+u+~+q uu>eTT
+&TqT. n<$<eTT> nqeTT\ b*yTs\T \e.
u$T \ b*yTs u$T #T eq, u$T #TTq
eq njTHdjTsY (Ionosphere) n H{ $Cq XgE\T
ss TT+]. b*yTs jT>T Ionosphere H y s D q~ n TTw\T
ss TT+]. mq> dsT qT+& e#T UV (Ultraviolet) rays n\
293
edTsT< ~T\T
dsT dT qyTq edTsT< ~T\qT <e\T >\sT.
JyeTd#sd<_seTssHdj'
(TTy 1`164`30)
X eTsqyT+, <yH<|X q+ #T s + nd jT es
eTHH+ $jq+
1. eTsq+ : (eTqTw\T qTq~) e&T yTT<\>T <q
deTT<jTeTT n+ nq+ `1.
2. <yqeTT : (<e\qTu$+#Tq~) neyd |P]eT ` 2.
|XqeTT ` seTT eyT ` 1.
3. qeTT\T : eTqdT, +~jTeTT\T, <T bDeTT\T ` 3.
yTTeTT 7.
@& T $< e TT\> T nqeTT\T X s e T+< T q ,
<eseTT\+<Tq +~jTeTT\T nqTu$+#T nqeTT\T
XseT+<Tq H n<jT+<TsT. <e\+~jTeTT\+<TsT.
|&T d< >T]+ \TdT=+<eTT.
nqeTT< dbq uVDeTT q+<Tq< l $<sDk$T
y<+ |+#< jT+<T *|]. dbqeTT\ d$Tw s|eT>T
|sTqT TTw\T de~djT+<T d< HeTeTT> *d=].
d< nq>
><qeTT
|eTs XgE\ |]X<q\ qqTd]+ 1.2 qT\ sTe>\
303
304