Professional Documents
Culture Documents
Nguyen Dai Minh PDF
Nguyen Dai Minh PDF
ng bc cao khng gian theo c 3 phng: ngang nh, dc nh v xon theo phng chiu
cao nh.
Mc d l phng php tham chiu, nhng phng php ph phn ng nhiu dng dao
ng khng c hng dn chi tit trong TCXDVN 375:2006 v EN 1998-1:2004. Trong
ti liu [5], tuy trnh by quy trnh tnh ton theo phng php ny nhng cha nu r c
s xc nh cc khi lng hu hiu (hoc trng lng hu hiu) trong cng thc tnh cc lc
ct y ca cc dng dao ng ring bc cao ca kt cu cng nh c s thit lp phng
trnh phn phi lc ng t ln cc cao trnh tng cc dng dao ng ring ny. C th
TCXDVN 375:2006 coi ngi s dng rt quen thuc vi phng php ph phn ng
nhiu dng dao ng. V vy, bi bo ny trnh by c s v cch tnh ton theo phng php
ph phn ng nhiu dng dao ng p dng trong TCXDVN 375:2006, vi hy vng bi bo
s gip cho ngi c nm c bn cht ca phng php ny trong thit k khng chn.
Do s thun tin v tnh d kim sot ca phng php phn tch tnh lc ngang tng
ng, trong thc hnh thit k, khng ch nc ta m cn chu u [8], phng php ny
vn thng c p dng trong tnh ton ng t i vi nh cao tng nm ngoi phm vi p
dng ca phng php. V vy, bi bo s trnh by cc tnh ton so snh gia phng php
phn tch tnh lc ngang tng ng v phng php ph phn ng nhiu dng dao ng i
vi kt cu cao tng chu ng t. Trn c s , xut cc ci tin vn dng cho phng
php phn tch tnh lc ngang tng ng c th p dng c trong thit k khng chn
i vi nh cao hn 20 tng. Nh vy, vic p dng phng php tnh lc ngang tng ng
c ci tin s thun tin, d kim sot u ra, tit kim thi gian v cng sc ca ngi thit k
so vi tnh ton theo phng php ph phn ng nhiu dng dao ng.
2. H mt bc t do v phng php ph phn ng
Thc ra, phng php ph phn ng nhiu dng dao ng c trnh by rt chi tit v
c ging dy trong cc trng i hc M v phng Ty [9, 10]. Vit Nam, phng
php ny cng c gii thiu trong cc ti liu [11, 12]. Tuy nhin, vic gn kt gia c
s l thuyt ca phng php ny vi tiu chun khng chn hin hnh (TCXDVN 375:2006)
cha cp c th. Phng php ph phn ng nhiu dng dao ng p dng khi tnh ton
ng lc i vi h nhiu bc t do, khng ch i vi tc ng ng t m cn i vi tc
ng gi. V vy, trc khi trnh by phng php ny i vi h nhiu bc t do, cn thit
phi xem xt phng php ph phn ng trong tnh ton ng t i vi h 1 bc t do.
Trong :
m khi lng tp trung, t bin thi gian;
u, u v u dch chuyn, vn tc v gia tc tng ng theo phng ngang u ti im tp
trung khi lng m;
u0 - gia tc t nn (gin gia tc nn ag(t));
c h s cn nht, k cng kt cu;
k
Tn s ring (tn s vng)
(ch thch: quan h gia vi chu k dao ng ring
m
1
T
T v tn s dao ng ring f ca h l:
v T );
f
2
c
- h s cn nht khng th nguyn, xc nh nh sau:
.
2 m
Nghim ca phng trnh (1c) l tch phn Duhamel, c biu din di dng:
t
1
u (t )
u0 ( ) e ( t ) sin d (t ) d (2)
d 0
Trong d 1 2 l tn s ring c xt n nh hng ca cn dao ng.
Do gi tr thng nh (vo khong 5% khi tnh ton ng t) nn d .
Lc ng t tc dng ln khi lng m s l:
Fb m u(t )
(3)
d 2u
, u(t) xc nh theo cng thc (2).
dt 2
Khi tnh ton thit k, cn thit phi quan tm n lc ng t ln nht tc dng ln
khi lng m do hm gia tc nn u0 (t ) gy ra. Vi hm u0 (t ) cho trc, gi tr gia tc ln
nht (nh gia tc hay ph) umax tng ng vi tn s ring (hoc chu k dao ng ring
T ) c xc nh cn c vo gi tr max ca tch phn Duhamel. Tp hp cc gi tr
umax tng ng vi cc chu k dao ng ring T chnh l ng cong ph phn ng gia tc
Sa() (hay Sa(T)) i vi gia tc nn u0 cho trc. Minh ha v ph phn ng gia tc Sa
cho hnh 2 [7, 9, 13, 14].
Trong u(t )
Sa
S
; u max S d a ; u max 2 S d S a
2
Nh vy lc ng t tc dng ln kt cu s l:
u max S d
(4)
Fb m u max
W 1
u0 ( ) e ( t ) sin (t ) d
g 0
W
max
S a ( )
g
(5)
Trong : g gia tc trng trng, W trng lng kt cu, Sa() - ph gia tc.
Ph gia tc xc nh theo (5) l ph n hi. Trong cc tiu chun khng chn, ph gia tc
s dng trong thit k thng l cc ng cong trn c chun ha, thun tin cho
ngi s dng, m bo an ton cng trnh, c xt n s lm vic ngoi min n hi (tnh
do ca kt cu), cc c tnh a chn ca quc gia hay khu vc (nh gia tc nn, chu k
tri ca gin gia tc, thi gian ko di ca ng t, ngun pht sinh ng t...) v loi
t nn theo iu kin ng t. Ngi thit k, cn c vo chu k dao ng ring c bn ca
cng trnh, c th xc nh c gi tr ca ph gia tc tng ng. T , xc nh c lc
ng t tc dng ln cng trnh. Ph ng t n hi (cha chia cho h s ng x q theo
Eurocode 8 hay cha chia cho h s vt cng R theo UBC:1997) c th hin trong
cc hnh 3 v hnh 4.
3. H nhiu bc t do v phng php ph phn ng nhiu dng dao ng
Xt dao ng ca h n bc t do cho hnh 5. Theo nguyn l dAlembert, h phng trnh
dao ng ca h nhiu bc t do di tc dng ca gia tc nn u0 (t ) theo phng x (hay u)
c biu din nh sau [9]:
Hnh 5. H n bc t do
M u u0 cu k u 0
M u c u k u M u0
hay
Trong
uT u1
... u0 ;
u 0
u2
... u n ,
(6a)
(6b)
u T u1
u 2
... u n ,
uT u1
u2
... un ,
u0 u0
u0 u0 (t ) - l gia tc t nn ( trnh by mc 2 i vi h 1 bc t do),
T
d ui
,
dt
d 2ui
,
dt2
[M] ma trn khi lng, [c] ma trn cn vn tc, [k] ma trn cng, xc nh nh
sau:
m1 0 0 0
c11 c12 ... c1n
k11 k12 ... k1n
0 m 0 0
c
k
c22 ... c 2 n
k 22 ... k 2 n
2
21
21
; c
; k
M
0
... ... ... ...
... ... ... ...
0 ... 0
0 0 mn
0
cn1 cn 2 ... c nn
k n1 k n 2 ... k nn
mi tp trung khi lng ti tng th i, i = 1, 2, ..., n.
Gii h phng trnh vi phn (6b) kh do cc phng trnh ph thuc ln nhau khng phi
l cc phng trnh vi phn c lp nh bi ton dao ng ca h 1 bc t do.
Tuy nhin, bin h phng trnh vi phn (6b) thnh h n phng trnh vi phn c lp,
dng php bin i modal (php bin i dng dao ng), vc-t bin {u} s thay th bng
vc-t cc bin mi {Y}, c th l:
u Y
(7)
trong :
11 12 ... 1n
Y1
Y
22 ... 2n
21
Y n
n1 n 2 ... nn
ui (t )
(8)
0
m2
0
0
0
0
0
0
... 0
0 mn
(10)
m u0
(11)
Yi 2 i i Yi i2 Yi i
mi
Trong : i = 1, 2, ..., n;
Ti i1 i 2 ... in - vc-t dng dao ng ca dng th i;
T
mT m1
m2
cii
- h s cn dao ng tng ng vi dng dao ng th i;
2 mi i
i tn s ring th i ca h.
Phng trnh (11), tng ng vi dng dao ng th i, c th vit di dng sau:
n
ij m j
j 1
u (12)
Yi 2 i i Yi i2 Yi n
0
2
m j ij
j 1
Yi
il
max
ml
l 1
n
S a (i )
(13)
2
il
m
l
l 1
Cng thc (7) v quan h gia {u} v {Y}, vit di dng ma trn y s nh sau:
u1 11 12
u
2 21 22
... ... ...
un n1 n 2
... 1n Y1 11
12
1i
n1
... 2 n Y2 21 22
2i
n2
= Y1 Y2 ... Yi ... Yn
... ... ... ...
...
...
...
2n
2i
nn
... nn Yn n1
u n
2
21 Y1 22 Y2
2i Yi
n 2 Yn
i
u
...
...
... i1
... ...
...
...
un
n1 Y1 2n Y2
2i Yi
nn Yn
Trong :
ui T ui1
ui 2 ... uin
(14)
(15)
(16)
ij ji ) (17)
Thay (13) vo (17), dn n:
n
uij
max
ij Yi
ij il ml
max
l 1
n
S a (i )
(18)
2
il
m
l
l 1
Fij m j uij
ij il ml
max
l 1
n
S a (i ) m j
(19)
2
il
m
l
l 1
ij il ml
Trong :
l 1
n
ij
(21)
ml il2
l 1
il ml
m
= S ( ) m j ij M
Fij S a (i ) n j ij l n1
a
i
i
n
il ml ml il2
il ml
l 1
l 1
l 1
m j ij
Hay: Fij S a (i ) M i
il ml
l 1
il ml
Trong : M i l n1
ml il2
(22)
Fbi
m j ij
(23)
il ml
l 1
(24)
l 1
Sa (Ti )
Wi
(25)
g
Trong cc cng thc (24) v (25), Mi v Wi c gi l khi lng v trng lng hu
hiu ca h tng ng vi dng dao ng th i, Fbi l lc ct y ng vi dng dao ng th
Fbi Sa (i ) M i =
i 1
Emax =
(26)
i max
i 1
Emax =
(27)
i 1
Phng php ny do E. Rosenblueth [15] kin ngh trong lun n tin s (Ph.D. thesis)
ca mnh nm 1951. Phng php SRSS c s dng trong TCXDVN 375:2006, Eurocode
8, UBC:1997 v SNiP II-7-81* khi phn ng ca hai dng dao ng i v j l c lp vi
nhau.
Phn ng ca hai dng dao ng i v j c xem l c lp vi nhau (ngc li l ph
thuc ln nhau) nu cc chu k Ti v Tj tha mn cc iu kin sau [5, 7]:
Ti /Tj < 0.9 hoc Ti /Tj > 1 / 0.9
(28)
Trong trng hp phn ng ca hai dng dao ng i v j l ph thuc ln nhau (cc chu
k Ti v Tj l rt gn nhau), th gi tr ln nht ca h qu ca tc ng ng t EE s ly
bng:
k
EE =
r E E
ij
(29)
i 1 j 1
Fb
i 1
S a (T1 )
S (T ) n
S (T )
Wi a 1 Wi a 1 W (32)
g
g
g
i 1
Tiu chun M UBC:1997 s dng cng thc (32) cho phng php tnh lc ngang tng
ng. Trong tiu chun chu u v TCXDVN 375:2006, gi tr W cng th (32) c
nhn thm h s hiu chnh ( = 0.85 nu T1 2TC vi nh cao hn 2 tng hoc =1.0 vi
- Phng php phn tch: SRSS phng php ph phn ng nhiu dng dao ng t hp
ly cn bc hai cc tng bnh phng ca cc h qu tc ng, SEM phng php tnh lc
ngang tng ng (SEM Static equivalent method), SEM_MODIFIED - phng php
tnh lc ngang tng ng c ci tin;
- S dng dao ng xt trong tnh ton: 6 dng dao ng, tng trng lng hu hiu xp x
95% tng lng ca kt cu;
- Kt qu ra l: lc ct y v lc ct ti cc tng, m men y v m men ti cc tng.
Phng php tnh lc ngang tng ng c ci tin y l phng php tnh lc
ngang tng ng trong TCXDVN 375:2006 vi phn b lc ng t ln cc cao trnh
tng xc nh vi gi thit dng dao ng c bn ly gn ng bng cc chuyn v ngang tng
theo hm bc 2 dc theo chiu cao nh gn ging nh khuyn ngh trong tiu chun M
ASCE 7-05 [17] v dng phn b ny thch hp vi ng x ca nh cao tng hn v thin v
an ton hn so vi dng phn b tuyn tch:
z2 W
Fk Fb n k k
(35)
2
z j Wj
j 1
20
20
19
19
18
SRSS
18
17
SRSS
16
SEM
15
14
14
M - bending moment
W - total weight of building
h - story height
12
13
story level
13
Story level
SEM_NEW
16
SEM_NEW
15
SEM
17
11
10
9
8
12
11
10
9
8
1
0
0
0
10
11
12
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
0.18
0.2
0.22
V/W*(ag/g)
M/(W*h)*(ag/g)
(a)
(b)
Hnh 7. Nh 20 tng: (a) m-men ti cc tng, (b) lc ct ti cc tng
Shear in 30 story building (q=3.9, ground type B)
SRSS
SEM
SEM_MODIFIED
M - moment
W - weight
h - story height
story level
Story level
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
SRSS
SEM
SEM_MODIFIED
5
4
3
2
1
0
0
10
M/(W*h)*(ag/g)
11
12
13
14
15
16
17
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
0.18
V/W*(ag/g)
(b)
(a)
Hnh 8. Nh 30 tng: (a) m-men ti cc tng, (b) lc ct ti cc tng
0.2
0.22
SRSS
SEM
SEM_MODIFIED
M - bending moment
W - building weight
h - story height
Story level
Story level
10
12
M/(W*h)*(ag /g)
14
16
18
20
22
40
39
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
SRSS
SEM
SEM_MODIFIED
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
0.18
0.2
0.22
V/W * (ag/g)
(a)
(b)
Hnh 9. Nh 40 tng: (a) m-men ti cc tng, (b) lc ct ti cc tng
Kt qu tnh ton cho thy, khong t 1/2 n 2/3 chiu cao nh xung mng, m-men v
lc ct ti cc tng tnh theo phng php tnh lc ngang tng ng ln hn so vi kt qu
tnh theo phng php ph phn ng nhiu dng dao ng, trong m-men ti di chn
cng trnh ln hn khong 40%. Ngc li, t 1/3 chiu cao nh ln ti nh, lc ct v mmen tnh theo phng php ph phn ng nhiu dng dao ng ln hn so vi phng php
tnh lc ngang tng ng. ng x ca nh 20, 30 v 40 tng i vi 2 phng php ny l
tng i nh nhau.
Tnh ton theo phng php tnh lc ngang tng ng ci tin cho kt qu an ton hn
so vi phng php tnh lc ngang tng ng v phng php ph phn ng nhiu dng
dao ng. Phn ng ca kt cu ti khu vc 1/3 chiu cao tnh t nh nh st vi phng
php ph phn ng nhiu dng dao ng hn so vi phng php tnh lc ngang tng
ng.
7. Kt lun v kin ngh
Bi bo trnh by c s l thuyt ca phng php ph phn ng nhiu dng dao ng
p dng trong tiu chun TCXDVN 375:2006 hay UBC:1997. C s a ra cc cng thc
xc nh tng khi lng hay tng trng lng hu hiu ca kt cu ng vi cc dng dao
ng ring v t hp cc dng dao ng khi thit k khng chn cng c trnh by c
th. Ngi c c th d dng nm c bn cht ca phng php ph phn ng nhiu dng
dao ng. Bi bo cng trnh by r, phng php tnh ton ng t trong tiu chun Nga
SNiP II-7-81* v mt phng php lun (l thuyt) cng tng t nh phng php ph
phn ng nhiu dng dao ng s dng trong cc tiu chun u, M.
Ngoi ra, bi bo cng gii thch c s ca phng php tnh lc ngang tng ng p
dng trong cc tiu chun u-M. Cc v d tnh ton ng t theo TCXDVN 375:2006
i vi cc nh cao tng c tnh u n theo chiu cao vi s tng 20, 30 v 40 tng
c thc hin theo phng php tnh lc ngang tng ng, phng php ph phn ng
nhiu dng dao ng v phng php tnh lc ngang tng ng c ci tin. Cc nhn xt
v so snh v lc ct, m-men ti cc cao trnh tng cho thy phng php tnh lc ngang
tng ng cho cc kt qu thin v an ton so vi phng php ph phn ng i vi c
m-men v lc ct tng (bao gm c lc ct y) khu vc khong 1/2 chiu cao nh tr
xung (mng). T khu vc 1/3 chiu cao nh tr ln (nh), chnh lch v m-men ti cc
tng t, nhng lc ct tnh theo phng php tnh lc ngang tng ng nh hn so vi
phng php ph phn ng. iu ny xy ra vi c nh 20 tng l nh m phng php tnh
lc ngang tng ng c php p dng trong TCXDVN 375:2006 v nh 30 v 40 tng