I HC QUC GIA H NI

TRNG I HC KHOA HC T NHIN

NGUYN THANH BNH

PHN TCH S TRUYN NHIT CA THANH NHIN

LIU S DNG TRONG L PHN NG HT NHN VVER-1200

LUN VN TT NGHIP

I HC QUC GIA H NI

H Ni - 2016

TRNG I HC KHOA HC T NHIN

NGUYN THANH BNH

PHN TCH S TRUYN NHIT CA THANH NHIN LIU S

DNG TRONG L PHN NG HT NHN VVER-1200

Chuyn ngnh: Nng Lng Ht Nhn

LUN VN TT NGHIP

NGI HNG DN KHOA HC: ThS. INH VN TH

H Ni - 2016

NLi cm n
Lun vn ny l kt qu ca qu trnh hc tp ti Trng i hc Khoa hc T
nhin - i hc Quc gia H Ni v qu trnh thc tp ti i Hc in Lc. Vi
tnh cm chn thnh, em xin by t lng bit n n qu thy c gio tham gia
ging dy lp Cng Ngh Ht Nhn kha 2012-2016, chuyn ngnh Nng Lng Ht
Nhn, cc thy c tn tnh gip , to iu kin cho em trong qu trnh hc tp
v hon thnh lun vn ny.
c bit em xin by t lng bit n su sc n Th.S INH VN THN - Ging
vin ca b mn in Ht Nhn , i Hc in Lc,, ngi c nhiu nm kinh
nghim lm vic trong lnh vc cng ngh in ht nhn nh hng v truyn t
nhng kin thc chuyn mn, nhng kinh nghim v cng qu bu trong nghin cu
khoa hc gip em thc hin v hon thnh lun vn ny.
Mc d bn thn rt c gng nhng chc chn lun vn khng trnh khi
nhng thiu st, rt mong c nhn nhng kin ng gp b sung ca qu thy c.
H Ni, thng 4 nm 2016
Sinh vin Nguyn Thanh Bn
hDANH MC THUT NG..................................................................................4
DANH MC BNG BIU......................................................................................5
DANH MC HNH V...........................................................................................6
M U..................................................................................................................1
CHNG 1. L PHN NG HT NHN VVER-1200..................................... 5
1.1.

Qu trnh pht trin cng ngh l phn ng ht nhn VVER..........................5

1.2.

c im l phn ng ht nhn VVER-1200..................................................8

CHNG 2. C TRNG CA THANH NHIN LIU HT NHN...........12

2.1.

c im thit k ca thanh nhin liu ht nhn...........................................12

2.2.

c trng bc x i vi thanh nhin liu.................................................... 15

2.3.

c trng c nhit i vi thanh nhin liu.................................................. 17

2.3.1.

S phn b nhit trong thanh nhin liu............................................ 17

2.3.2.

S thay i cu trc vin gm nhin liu................................................ 20

2.3.3.

Qu trnh mi v ro ha vt liu........................................................... 24

2.4.

c trng thy nhit ng i vi thanh nhin liu...................................... 25

2.4.1.

Thng lng nhit ti hn v qu trnh di khi vng si nhn.............26

2.4.2.

S n mn do c xt ca v bc thanh nhin liu vi li nh v.........31

2.4.3.

Bin i hnh hc thanh nhin liu di tc dng thy lc.....................32

c trng qu trnh oxy ha v hydro ha i vi thanh nhin liu..............36

2.5.
2.5.1.

Qu trnh oxy ha................................................................................... 36

2.5.2.

Qu trnh hydro ha................................................................................43

T vit tt

Ting Anh

Ting Vit

BWR

Boiling Water Reactor

L phn ng ht nhn nc si

CHF

Critical Heat Flux

Thng lng nhit ti hn

DNB

Departure from Nuclear Boiling Di khi s si nhn

IAEA

International Atomic Energy

Agency

LOCA

Loss Of Coolant Accident

LWR
NO
PCI
PCMI

Tai nn/s c mt cht ti nhit

Light Water Reactor

L phn ng ht nhn nc nh

Normal Operation

Vn hnh bnh thng

Pellet Cladding Interaction

Pellet Cladding Mechanical
Interaction

PWR

Pressurized Water Reactor

RIA

Reactivity Initiated Accident

SCC

Stress Corrosion Cracking

US. NRC

C quan Nng lng nguyn t quc

t

Tng tc vin gm - v bc
Tng tc c hc vin gm-v bc
L phn ng ht nhn nc p lc
Tai nn/s c khi pht phn ng
Rn nt do n mn ng sut

United State Nuclear Regulatory y ban Php quy ht nhn Hoa K

Commission

VVER
(WWER)

Vodo-Vodyanoi Energetichesky L phn ng ht nhn nc p lc

Reactor/Water- Cooled Waterkiu Nga
Moderated Energy Reactor

Strain

Bin dng

Stress

ng sut

DANH MC BNG BIU

Bng 1. 1. Mt s thng s thit k l phn ng ht nhn VVER-1200....................9
Bng 1. 2. Cc thng s chnh ca vng hot VVER-1200.....................................10
Bng 3. 1. Cc khi chnh ca ANSYS 16.1

DANH MC HNH V
Hnh 1. 1. Cc th h pht trin l phn ng ht nhn VVER..................................7
Hnh 1. 2. M hnh t hp thit b vng s cp l phn ng VVER-AES2006......11
Hnh 1. 3.
B thanh nhin liu l phn ng ht nhn VVER-AES2006 1

Hnh 2. 1. Thanh nhin liu theo thit k ca Hoa K-Chu u (KSPN-Hn Quc)
................................................................................................................................ 13
Hnh 2. 2. B thanh nhin liu theo thit k ca Hoa K-Chu u (Westinghouse)
................................................................................................................................ 13
Hnh 2. 3. Thanh nhin liu tiu chun s dng trong l phn ng VVER-1200
14

M U

1.

L do chn ti
Ngy nay, khi chnh sch nng lng mi quc gia ang tr thnh vn

cp thit hn bao gi ht, bi s nh hng lin quan ti nhiu kha cnh mang tnh
cht ton cu nh chng bin i kh hu, xung t v trang, an ninh hay chnh tr...
Trong khi cc ngun nng lng mi cha th hin c tnh kh thi, hiu qu v

ang dn cn kit th nng lng ht nhn tr thnh s la chn hng u ca

nhiu quc gia trong c Vit Nam.
Bng cc n lc ca Chnh ph Vit Nam trong chng trnh pht trin nng
lng ht nhn cho cc ng dng v mc ch ha bnh, c bit sau k kt thc
hin D n in ht nhn Ninh Thun vi i tc Lin Bang Nga cng nh cc hp
tc song phng khc vi Chnh ph Nht Bn, Hn Quc; Vit Nam v ang
gp rt trin khai thc hin cc giai on cn thit m bo p ng cho s pht
trin ca chng trnh in ht nhn.
Mc d, nc ta c kinh nghim vn hnh v qun l l phn ng ht nhn
nghin cu Lt. Tuy nhin, vi c trng cng sut ln, h thng cu trc phc
tp, nh my in ht nhn (NMHN) i hi rt kht khe v vic m bo hot
ng an ton ca cc l phn ng ht nhn bn trong nh my. iu t ra rt
nhiu thch thc cho ton b qu trnh vn hnh cng nh qun l nh my. Do
cc phn tch nh gi c trng hot ng ca l phn ng l iu rt cn thit.
Trong phn tch an ton l phn ng ch yu tp trung vo 3 vn chnh bao gm
phn tch vt l ntron vng hot l phn ng, phn tch thy nhit ng l phn
ng v phn tch hiu nng nhin liu l phn ng.
T nhng nm 80 ca th k XX cho n nay, cc thit k thanh nhin liu s dng
trong l phn ng ht nhn khng ngng c ci tin nhm ti u ha cc c
trng vn hnh trong vng hot l phn ng. Trong sut qu trnh ci tin nhin
liu, cc thay i ch yu tp trung vo hnh dng ca thanh nhin liu cng nh
cc c im ca vin gm nhin liu v lp v bc nh tng lm giu nhin li
u(ln ti 5%), s dng cc vin gm nhin liu UO 2-Gd2O3, s dng v bc lm
bng hp kim Zr-1%Nb,... Cc thay i v vt liu, cu trc v kch thc ny
nhm p ng cc iu kin vn hnh khc nhau ca l phn ng nh mc cng
sut cao (1000 - 1600 MWe), tng gii hn cng sut 110% cng sut danh nh,

M U

tng chy nhin liu (60 - 70 MWd/kgU) v ko di chu k nhin liu (chu k
nhin liu t 12 n 18 thng).
Do , cc d on st vi thc t hn v hiu nng nhin liu tr nn rt
quan trng i vi vic thit k v nh gi an ton thanh nhin liu ht nhn
(TNLHN). iu ny cho php vn hnh nh my in ht nhn mt cch hiu qu
v an ton nht; cng nh ci thin bin d tr vn hnh an ton, tng hiu qu kinh
t v qun l nhin liu mt cch linh hot hn.
Cc kt qu nghin cu trong khun kh lun vn ny s trnh by nhng hiu
bit cn thit v c im cng ngh l phn ng, cc c trng thit k, cng nh
nh hng ca qu trnh vn hnh i vi cc b phn trong vng hot l phn ng,
c bit l thanh nhin liu nhm tng cng nng lc phn tch an ton, phc v
cho vic phn tch, nh gi an ton nh my in ht nhn m c th l v c
trng nhin liu s dng.
2.

Mc ch nghin cu

- Tm hiu c im cng ngh l phn ng ht nhn VVER1200; trong

bao gm thit k v cc tiu chun vn hnh ca thanh nhin liu s dng trong l
phn ng ht nhn VVER-1200 (V-491);
- Kho st cc c trng ca trng thi vn hnh bnh thng v cc nh

hng c - l - ha - nhit - bc x i vi thanh nhin liu trong l phn ng ht

nhn;
- Phn tch cc c trng ca thanh nhin liu trong trng thi vn hnh n

nh, phc v nh gi thit k thanh nhin liu s dng trong l phn ng ht nhn
VVER-1200.

3.

i tng nghin cu

Phn tch c ch v c im ca cc qu trnh sinh nhit v s truyn nhit

trong mt s iu kin vn hnh ca thanh nhin liu l phn ng ht nhn VVER1200.
4.

Gii hn phm vi nghin cu

Lun vn nghin cu tp trung trong phm vi i vi l phn ng nc p lc

(VVER), trong cc vn lin quan ch yu n cc c trng ca thanh nhin
liu trong trng thi hot ng ca l phn ng. Cc tnh ton c th c p dng
i vi thanh nhin liu ca l phn ng VVER-1200 bng chng trnh tnh ton
ANSYS 16.1.
5.

Nhim v nghin cu

Tm hiu cng ngh l phn ng v c im thit k thanh nhin liu s dng

trong l phn ng ht nhn VVER-1200; phn tch cc c trng c - l - ha
- nhit - bc x i vi thanh nhin liu v nh gi c trng thit k ca thanh

nhin liu VVER-1200 trong iu kin vn hnh n nh.

6.

Phng php nghin cu

Phng php hi cu ti liu: Nhm thu thp ti liu lm c s l lun cho

ni dung nghin cu. Ti liu thu thp gm c:

- Cc ti liu v s pht trin ca lnh vc in ht nhn trn th gii, cng

nh s ci tin ca cc th h l phn ng ht nhn;

- Cc quy nh v tiu chun ca C quan Nng lng nguyn t quc t

M U

(IAEA), y ban php quy Hoa K (US.NRC), C quan php quy Lin Bang Nga v
vic m bo vn hnh nh my in ht nhn;
- Cc ti liu v cng ngh l phn ng ht nhn VVER ca Lin Bang Nga

bao gm VVER-AES2006, trong c c trng thit k ca thanh nhin liu

TVS- 2006;
- Cc ti liu v c trng vn hnh trong iu kin bnh thng ca l phn

ng ht nhn;
- Cc cng trnh nghin cu v c trng ca thanh nhin liu trong l phn

ng ht nhn;
- Cc ti liu v c s tnh ton ca chng trnh tnh ton nhin liu ANSYS

16.1.
Phng php trc quan: S dng chng trnh tnh ton nhin liu ANSYS

16.1 tnh ton cc c trng ca thanh nhin liu ht nhn VVER- 1200 trong iu
kin vn hnh n nh. Phn tch, nh gi kt qu thu c v so snh vi cc tiu
chun vn hnh.
7. Cu trc lun vn

Lun vn gm cc phn sau:

- Phn m u: Gii thiu khi qut v ti, mc ch nghin cu, nhim

v nghin cu,.
- Phn kt qu nghin cu: Gm 4 chng

1
1

 Chng 1: C s l thuyt

Chng 2: i tng nghin cu

Chng 3: Chng trnh tnh ton nhin liu ANSYS 16.1

Chng 4: Kt qu v bin lun

- Phn kt lun v kin ngh.
- Ti liu tham kho.
- Ph lc.

M U

CHNG 2. L PHN NG HT NHN VVER-1200

2.1 Qu trnh pht trin cng ngh l phn ng ht nhn VVER

Sau 60 nm nghin cu, khai thc v s dng k t khi NMHN thng mi

u tin c a vo vn hnh trn th gii (Obninsk - Lin X c (1954)), cng
ngh l phn ng pht trin rt a dng v phong ph vi nhiu loi l nh l
phn ng nc p lc (PWR/VVER), l phn ng nc si (BWR), l phn ng
nc nng (PHWR),... Trong , loi l PWR c la chn khai thc s dng ph
bin hn c.
VVER hay WWER (Vodo-Vodyanoi Energetichesky Reactor, Water-Cooled
Water-Moderated Energy Reactor) l loi l phn ng nc p lc c cc nh
thit k Lin Bang Nga nghin cu v ch to t nhng nm 60 ca th k trc.
Trong cc phin bn ca th h l VVER c thit k c mc cng sut in t
300 MWe n 1700 MWe, s dng nc nh l cht lm chm v ng thi l cht
ti nhit, tng t nh loi l phn ng nc p lc PWR. Tuy nhin, VVER khng
phi l mt phin bn ca l PWR do mang nhng c trng ring khc bit trong

1
3

thit k v vt liu s dng [18].

Mt s c trng ring bit ca th h l VVER:
- S dng bnh sinh hi nm ngang, m bo an ton ti u i vi cc nguy

c thng gp nh s n mn c hc hay nt gy do n mn ng sut (SCC),... ca

cc ng trao i nhit, mt trong nhng nguyn nhn dn ti tai nn mt cht ti
nhit (LOCA);
- S dng cc b nhin liu ht nhn c cu trc dng lc lng;
- Khng c cc ng dn vo/ra y thng l;
- S dng bnh iu p loi ln, m bo kh nng an ton ca l phn ng do

tch tr lng nc lm mt ln.

Th h l VVER u tin c xy dng t nhng nm 1960 Lin X c.
Sau , cc l phn ng VVER-440 v VVER-1000 c thit k v tip tc xy
dng Lin X c v mt s nc ng u khc, trong phin bn VVER440/V230 vi mc cng sut in 440 MWe l thit k ph bin nht. VVER440/V230 s dng 6 vng lm mt s cp vi 6 bnh sinh hi nm ngang, vi h
thng an ton c d gp i. Mt phin bn ci tin khc ca VVER-440 l
VVER-440/V213, y l phin bn u tin t tiu chun an ton ht nhn ca cc
nh thit k Lin Bang Nga. VVER-440/V213 c trang b h thng cp cu vng
hot khn cp (ECCS) v h thng cp nc ph tr (AFS) cng nh nng cp cc
h thng khoanh vng tai nn.
Sau nm 1975, cc nh thit k Lin Bang Nga cho ra i phin bn
VVER-1000 vi cc ci tin ng k hn so vi cc phin bn VVER trc .
VVER-1000 p ng cng sut in 1000 MWe vi 4 vng lm mt s cp c cu
trc c bao bc bi lp v nh l vi h thng phun hi nc gip ti nhit d
cho v nh l. Cc thit k l phn ng VVER-1000 c xy dng kt hp gia

M U

cc h thng kim sot an ton ch ng, cc h thng an ton th ng v cc h

thng an ton ta nh l theo lin kt quy chun vi cc l phn ng ht nhn thuc
th h III ca cc nc phng Ty.
Phin bn VVER-1000/V-320 c coi l phin bn thit k tiu chun ca
cng ngh l VVER-1000. Da trn kinh nghim thit k, kinh nghim vn hnh
cc t l VVER-1000/V-320 ny, cng vi s tip thu cng ngh t l PWR ca
Ty u v p ng cc yu cu mi ca cc vn bn php quy Lin Bang Nga cng
nh cc quy chun quc t, cc nh thit k ca Lin Bang Nga cho ra i cc
thit k mi vi nhiu ci thin v tin cy, kh nng p ng an ton v tnh kinh
t nh VVER-1000/V-428 (AES-91) hay VVER-1000/V-392 (AES-92).
Phin bn VVER-1200 (VVER-AES2006) hin ti ang l ci tin mi nht
ca th h VVER. Thit k VVER-AES2006 p ng mc cng sut in 1.200
MWe vi vic ti u ha p dng cng ngh an ton ch ng v th ng. im
khc bit quan trng ca thit k VVER-AES2006 l kh nng thc hin c lp
cc chc nng an ton v kh nng hot ng hi ha gia hai h thng an ton ch
ng v th ng.
Hai phin bn khc nhau ca thit k VVER-AES2006 l VVER-1200/V-491
(Vin thit k St. Peterburg) [1] v VVER-1200/V-392M (Vin thit k Moscow).
Hin ti, thit k VVER-AES2006 ang c u t xy dng v chun b a vo
vn hnh ti ba nh my Novovoronezh II, Leningrad II v Baltic (Kaliningrad)
(Lin Bang Nga). Ngoi ra, cn rt nhiu nh my ti Lin Bang Nga cng nh cc
nc khc nh Cng ha Sc, Th Nh K hay Cng ha Belarus,... cng la
chn hoc ang trong qu trnh xem xt la chn xy dng theo thit k ny.
Hin nay, cc th h l phn ng VVER ang c vn hnh, lp rp xy

1
5

dng v xem xt la chn rng ri ti nhiu quc gia trn th gii vi s m bo

v mt cng ngh nh Ukraine, Iran, Trung Quc, n , Th Nh K, Belarus,
Bangladesh, Bulgaria v Vit Nam. Hnh 1.1 m t cc th h pht trin l phn
ng ht nhn VVER.

Hnh 1. 1. Cc th h pht trin l phn ng ht nhn VVER [22]

2.1.1 c im l phn ng ht nhn VVER-AES2006
L phn ng ht nhn VVER-AES2006 l phin bn thit k thuc th h III+
c hon thin da trn c s tch ly kinh nghim thit k, kinh nghim vn hnh
cc l phn ng VVER-1000/V-320 Nga, cng nh kinh nghim xy dng, vn
hnh NMHN VVER n , Trung Quc v nhiu quc gia khc (Hnh 1.2).
Cc yu cu t ra i vi thit k l m bo ba iu kin c bn l p dng cc
gii php v cch tip cn mi; m bo an ton v hiu qu kinh t.
Hai phin bn thit k ca l phn ng VVER-AES2006 l V491 v V392M
hon ton tng t nhau v cng mang cc c trng ca loi l VVER vi thit k

M U

bnh sinh hi nm ngang, b thanh nhin liu hnh lc lng (Hnh 1.3), li np
ti vng hot dng knh tam gic. Tuy nhin im khc bit duy nht gia hai phin
bn thit k ny l da trn cc cch tip cn khc nhau v h thng an ton l
phn ng. Nu nh trong phin bn VVER-AES2006/V392M ti u hn v h
thng an ton th ng nhm gim s ph thuc vo li do con ngi th phin bn
VVER-AES2006/V491 li ti u hn v h thng an ton ch ng khi c ti 4
knh an ton ch ng so vi 2 knh ca phin bn VVER-AES2006/V392M.

Cc thnh phn chnh ca l phn ng VVER-AES2006 [18] bao gm:

- L phn ng;

- H thng tun hon vng s cp;

- H thng cn bng p sut vng s cp v bnh iu p;

- H thng cp/x vng s cp, bao gm b phn iu tit axit boric;

- H thng ng cp nc v ng dn hi vng s cp;

- H thng kim sot v bo v;

- H thng an ton.

Bng 1.1 trnh by mt s c im thit k ca l phn ng ht nhn VVERAES2006.

1
7

Bng 1. 1. Mt s thng s thit k l phn ng ht nhn VVER-AES2006 [22]

r
STT
1

3.200

1.198,8

60

0,92

16,2

298,6

329,7

85.6002.900

10

1.602+112

11

7,0

12
2255
Vng hot ca l phn ng ht nhn VVER-AES2006 gm 163 b thanh

nhin liu v c ti 121 thanh hp th ca h thng bo v v kim sot

(CPSAR) (Bng 1.2). Cc b thanh nhin liu c a vo trong cu trc
vng hot theo cc yu cu p ng [14] [21]:
- Cng sut nhit danh nh ca vng hot 3.200 MWt;
- Chu k thay o nhin liu vn hnh 12 thng.

Chu trnh nhin liu thit k ca l phn ng VVER-AES2006 da trn

cc yu cu thit k:

M U

- Cng sut in danh nh 1.200 MW (cng sut nhit 3.200 MWt);

- Tng chu trnh nhin liu 4 nm vi chu k thay o 12 thng;
- Tng lm giu nhin liu cc i ln ti 5% U235 (4,950,05%);
- Thi gian p ng v hiu dng ca cc h thng bo v khn cp

kh dng a vng hot vo trng thi di ti hn v duy tr trng thi ny

trong sut qu trnh lm ngui ti 100 oC m khng cn bm dung dch cha
boron;
- p ng chu trnh nhin liu hiu qu vn hnh v tnh kinh t so vi cc l

phn ng thng mi ca nc ngoi.

Bng 1. 2. Cc thng s chnh ca vng hot VVER-1200 [1] [17]
c im

Gi tr

1
9

Hnh 1. 2. M hnh t hp thit b vng s cp l phn ng VVER-1200 [22]

M U

Hnh 1. 3. B thanh nhin liu l phn ng ht nhn VVER-1200 [12]

2.2 C TRNG CA THANH NHIN LIU HT NHN

2.2.1 c im thit k ca thanh nhin liu ht nhn [9] [15] [16]

Da trn thit k nguyn mu ban u ca thanh nhin liu ht nhn s dng
trong l phn ng nc p lc ca nh my in ht nhn u tin, khi cc nc
Hoa K, Php, B, c, Nga,... v sau l cc nc Nht Bn, Hn Quc pht
trin cc thit k ca mnh vi nhng c im ring p ng theo cc yu cu c
th trong vn hnh. V c bn th hnh dng, thnh phn cu trc ca thanh nhin
liu s dng trong l phn ng nc p lc ca cc thit k l nh nhau. Trong ,
thanh nhin liu c dng hnh tr, cc vin gm nhin liu UO2/UO2-Gd2O3 c
lm giu ng v (235U) mc thp v np vo trong ng v bc bng hp kim
zirconi, sau khi kh heli c np vo th hai u ng c hn kn. Bn trong thanh
c b phn l xo bng thp khng g gip n nh ct nhin liu trong qu trnh vn
chuyn hoc np ti vo vng hot. Tuy nhin, theo hnh dng b thanh nhin liu
c lp rp v cu trc np ti li nhin liu trong vng hot, c th tm chia

2
1

thit k ca thanh nhin liu ht nhn thnh 2 xu hng l: Thanh nhin liu theo
thit k ca Hoa K-Chu u (PWR) bao gm cc nc Hoa K, Php, B, c,
Nht Bn, Hn Quc v thanh nhin liu theo thit k ca Lin Bang Nga (VVER).
i vi h thng nhin liu theo thit k ca Hoa K-Chu u th im chung
ca khi cc nc ny l cc thanh nhin liu c lp rp thnh b thanh c
dng hp vung kch thc 14x14, 15x15, 16x16 hoc 17x17 thanh v cu trc np
ti li nhin liu trong vng hot theo dng knh vung. S khc bit ch yu
trong cc thit k l cc thay i v kch thc ca tng b phn cu to v vt
liu s dng lm v bc nhin liu nh hp kim M5 (Php), Zirlo (Hn Quc),
Zircaloy-4 (Php, Nht Bn),. Tuy nhin, y u l cc loi vt liu hp kim ca
zirconi vi hm lng cc nguyn t thnh phn khc nhau nhm tng cng mt
s c tnh ring bit p ng cc yu cu vn hnh.
Hnh 2.1, Hnh 2.2 m t thit k thanh v b thanh nhin liu ht nhn theo thit k
ca Hoa K-Chu u [9] [15]

.
Hnh 2. 1. Thanh nhin liu theo thit k ca Hoa K-Chu u (KSPN-Hn Quc)

Hnh 2. 2. B thanh nhin liu theo thit k ca Hoa K-Chu u (Westinghouse)

Tng t nh thanh nhin liu ht nhn PWR theo cc thit k ca Hoa KChu u th hnh dng, thnh phn ca thanh nhin liu trong cc loi l phn ng
VVER (VVER/440, VVER-1000, VVER-1200) ca Lin Bang Nga l nh nhau.
Trong , cc khc bit ch yu l s thay i v kch thc trong cu trc b thanh
dng lc lng v cu trc np ti li nhin liu trong vng hot theo dng knh

2
3

tam gic. Ty thuc vo yu cu c th ca thit k l phn ng (mc cng sut, chu k

nhin liu,...) m cc thng s c th ca thanh nhin liu trong cc l phn ng VVER
c th khc nhau.
Trong cc thit k ci tin nhin liu, tng cng kh nng an ton vn hnh, cc
nh thit k a vo s dng cc thanh nhin liu c thnh phn nhin liu l hn hp
UO2-Gd2O3. Do lm giu nhin liu tng n ~5% dn n phn ng trong vng
hot cao lm cho vic iu khin l phn ng trong cc chu k u thng rt kh khn
v phc tp. G
adolini (Gd155, Gd157) l cht hp th ntron mnh, c kh nng chy v phn hy
ngay trong vng hot, v vy cc thanh nhin liu UO 2-Gd2O3 c vai tr gi phn ng
d tr ban u n nh trong qu trnh khi ng ca l phn ng, ng thi ci thin
phn b mt cng sut ca vng hot.
Ngoi tr b phn m l xo c lm bng thp 08X18H10T, cc u np v ng
v bc nhin liu u c lm bng hp kim zirconi E110 (Zr-1%Nb). Hp kim zirconi
E110 l loi vt liu c cc c tnh c hc bn vng, tit din hp th ntron nhit rt
thp v kh nng t b n mn trong cc iu kin chiu x ca mi trng l phn ng.
Hnh 2.3 m t c im ca thanh nhin liu ht nhn tiu chun s dng trong l
phn ng VVER-1000 [15].

2
4

C th thy rng, l phn ng ht nhn l mt ngun rt mnh cc loi bc x

nng lng cao. Khi tng tc vi nhin liu v v bc thanh nhin liu, bc x lm
thay i cc tnh cht vt l, ha hc v c hc ca nhin vt liu, nh hng rt ln n
bn vng v nng ngun nhit ca nhin liu. nh hng bc x ti zirconi v hp
kim ca n xy ra trn bnh din v m l s thay i cc c trng c hc ca vt liu
ny di nh hng ca ntron nhanh v bi s gin ha vt liu, c lin quan vi s
hp th hydro v kt ta zirconi hydrua.
Cc bc x c ph nng lng rt rng, trong bao gm:
- Hu ht ntron pht ra t qu trnh phn hch c nng lng t 0,5 - 2 MeV.

Cc ntron nhit c nng lng khong 0,03 eV. Thng lng ntron t ti 10 15
n/cm2.s;
- Nng lng ca bc x Y khong i MeV. Cng bc x c th t ti 10 13

photon/cm2.s.
Tng tc ca bc x vi vt cht rt phc tp. Mi loi bc x (ntron nhanh v
ntron nhit, bc x a, , Y, cc mnh phn hch) c c im ring v mi loi vt liu
s bin i khc nhau di tc dng ca bc x.
C ch dn ti s thay i cc tnh cht vt liu di tc dng bc x trong l
phn ng l:
a. Cc mnh phn hch tng tc vi vt liu nhin liu. Do kch thc v khi

lng ln, nn qung chy ca cc ion t mnh v phn hch trong nhin liu ngn
(khong 6 - io ^m trong UO2), nh hng ca cc ion t cc mnh phn hch hoc sn
phm phn hch din ra ch yu trong khi nhin liu rn, th hin :

2
5

- Va chm vi cc nguyn t nt mng lm ion ha v x dch mng li tinh th

UO2;
- ng nng ln ca cc mnh phn hch nhanh chng chuyn thnh dng nhit
(trong khong io-9 s).

Do dn nhit thp ca UO2 dn ti s phn b nhit khng ng u, gy ra

hin tng ti cu trc, thay i mt nhin liu (do thay i kch thc hoc lm mt
cc l xp), thay i hnh dng v kch thc ht, xut hin cc vt nt, thot kh phn
hch, gia tng tng tc ha hc v c hc gia nhin liu - v bc. Nhng din bin
ny c bit quan trng i vi nhin liu chy cao.
b. Ntron va chm vi cc nguyn t mng li tinh th. Tng tc ny xy ra ti

khong cch ln hn t v tr ntron sinh ra, nh hng quan trng ti cht lng vt
liu v thanh nhin liu, vt liu cu trc vng hot v ti c vt liu thng l phn ng.
c. Qu trnh ion ha xy ra do tc dng ca cc mnh phn hch, bc x a, p, y.

Nhng tc ng ny gy ra hin tng ro mi vt liu rn v hin tng phn hy

phng x nc vi vai tr l cht lm chm v lm mt l phn ng, dn ti nhng nh
hng gin tip thng qua qu trnh n mn, hp th hydro v kt ta lp tp cht n
mn (Chalk River Unidentified Deposits - CRUD) i vi kim loi v bc.
V phn ng phn hch l ngun gc ca mi din bin trong l phn ng ht
nhn, nn tc ng ca bc x ti vt liu l nh hng bao trm, l nguyn nhn trc
tip hoc gin tip ca cc mi quan h khc (nhit , p sut, ha hc, c hc) lm nh
hng ti chc nng nhin liu ht nhn.
Nhn chung, di tc dng ca bc x nng lng cao, trong v bc hp kim c
to thnh hai dng h hi bc x chnh l h hi do thiu ht (cc vng trng, cc l
trng, lch mng thiu ht, cm lch mng dng l trng) hoc h hi do d tha nguyn
t mng li tinh th (cc nguyn t vt liu xen mng, cm lch mng kiu chn) (Hnh

2
6

2.4):
- Cc l trng, nguyn t xen mng, nguyn t tp cht to ra trong qu trnh

chuyn ha ht nhn;
- Cc h nhit l khu vc c cha cc nguyn t c trng thi nng lng

cao;
- Cc h chuyn dch nguyn t: Khu vc cha cc nguyn t dch chuyn, l

trng - nguyn t xen mng (cp Frenkel), to thnh bi cc nguyn t dch chuyn s
cp hoc th cp;
- Khu vc thiu ht (nguyn t): Vng tp trung cc l trng;
- Vng trng: Vng rng ln khng c mt nguyn t mng li;
- Vng trng c n nh ha: Cc vng trng c n nh bng kh lp y

nh He to thnh t cc phn ng (n,a), (n,y) ca B, Ni, Fe ...

10

B + 1n ^ 7Li + 4He

(2.1)

58

(2.2)

Ni(n,y)59Ni; 59Ni(n,a)56Ni

2
7

Hnh 2. 4. Cc khuyt tt trong mng li lm thay i tnh cht vt liu [13]

2.3 c trng c nhit i vi thanh nhin liu
2.3.1. S phn b nhit trong thanh nhin liu [7]

Trong qu trnh vn hnh mt lng ln nng lng pht ra trong nhin liu v
truyn cho cht ti nhit. Gi thit nng lng pht ra trong mt n v th tch nhin
liu l hng s v thanh nhin liu di ti mc dn nhit theo chiu di c b qua,
phn b nhit c th tnh c t cng sut (p, W/m3 ) theo phng trnh sau:
T(r) = T(rf) + p.(rf 2 - r2 ).(4.kf)-

(2.3)

Trong , T(r) l nhit (oC) ti bn knh r (m) bn trong thanh nhin liu, T(r f)
l nhit ti b mt vin, rf l bn knh ngoi vin gm (m) v kf l dn nhit bn
trong vin nhin liu (W.m-1 K-1 ).
Chnh lch nhit qua khe h gia vin nhin liu v v thanh:
ATgap = p.rf.(r - rf).(2.kg)-1 - p.rf.(2.ag)-1

2
8

(2.4)

Trong ATgap l chnh lch nhit qua khe h nhin liu - v bc, r l bn knh
trong ca v thanh (m), kg l dn nhit khe h (W.m -1 K-1 ) v ag l h s truyn nhit
qua khe (W.m-2 K-1 ).
Trng hp v thanh mng:
ATcan = p.rf2 (rc-r1 ).(2.r1.kc)-1

(2.5)

Trong ATcan l chnh lch nhit qua chiu dy v bc ( oC), rc l bn knh

ngoi ca v thanh (m), v kc l dn nhit trong vt liu v bc (W.m-1 K-1 ).
Gia b mt thanh v cht ti nhit:
ATo = p.rf2 (2.rch)-1

(2.6)

Trong , ATo l chnh lch nhit gia b mt ngoi ca v bc v cht ti

nhit (oC) v h l h s truyn nhit ca mng b mt gia v v cht ti nhit (Wm - 2 K1

). H s mng ph thuc vo tc dng chy qua b mt, gradien nhit v ph

thuc vo qu trnh di khi s si nhn (DNB) trong l phn ng.

i vi thanh nhin liu VVER 1000: Khi phn ng phn hch urani xy ra th
nhit nng ta ra trong ton b th tch ca vin gm nhin liu v truyn n b mt ca
thanh nhin liu, ti tm ca vin gm s c nhit cc i. Khi vn hnh vi cng
sut danh nh (100% Pnormal) th nhit trung bnh trong tm vin gm nhin liu vo
khong 1.500 oC - 1.600 oC, cn trn b mt ca vin gm khong gn 470 oC. C th
thy c s chnh lch nhit rt ln - khong 1.200 oC trong khong cch bn knh
vin gm nhin liu (3,8 mm). Do , cn tnh ton ti th tch vng trng trong thanh
nhin liu p ng li kh nng tng kch thc ca vin gm nhin liu do gin n
nhit.
Khi vn hnh vi cng sut danh nh th mc chnh lch nhit gia vin gm
v thnh v bc (khe cha kh) trung bnh khong 100 oC, cn trong khong gia mt
trong v mt ngoi ca lp v bc (chiu dy v bc) l 23 oC. Khi , nhit mt

2
9

ngoi ca thanh nhin liu khong 350 oC.

Hnh 2. 5. Phn b nhit gia nhin liu v cht lm mt ph thuc cng sut nhit
tuyn tnh [19]
Nhit cc i trong tm v trn b mt ca vin gm UO 2 tng ng l 1.940 oC
v 900 oC.
Nhit tr gia thanh nhin liu v cht lm mt bao gm: Nhit tr ca bn thn
nhin liu, nhit tr ca khong trng gia nhin liu v lp v, nhit tr ca lp v v
nhit tr ca cht lm ngui. Trong thanh nhin liu l phn ng ht nhn
LWR, nhit tr ca nhin liu UO2 l ln nht, sau l nhit tr ca khong trng gia
nhin liu v lp v.
iu kin thng th khe h gia nhin liu v lp v c tit din vnh khuyn
v c lp y bi kh (heli). Khi thanh nhin liu chy, trong khe h c b sung

3
0

thm mt s sn phm phn hch kh (xenon, krypton). Nhin liu phng n lm cho khe
h bin i, cng vi s gin n v nhit ca nhin liu v v bc s dn ti tip xc
gia nhin liu v lp v. S tip xc ny lm gim nhit tr ca khe h trong qu trnh
chy nhin liu.
2.3.2.

S thay i cu trc vin gm nhin liu [8] [19]

Phn ng phn chia ht nhn trong nhin liu to ra nhit; cc mnh phn hch;
ntron, tia gamma v cc loi bc x khc. Ba yu t ny lm thay i thanh nhin liu
so vi thi im ban u.
Tc sinh nhit ln trong khi dn nhit ca vin gm UO 2 v (U,Pu)O2 thp,
lm gradien nhit theo hng tm vin gm c tr s rt ln, thng t 2.000 - 4.000
o

C/cm. T tm vin gm n b mt vin hnh thnh cc khu vc nhit khc nhau

(Hnh 2.6): Vng >1.600 oC; vng t 1.300 oC n 1.600 oC; vng t 1.100 oC n
khong 1.300 oC v vng <1.100 oC. Hu qu l ng sut nhit cc b to ra nt n,
phng n v p lc ln tc dng trn cc l thiu kt lm chng chuyn dch ngc vi
gradien nhit , to thnh l trng trung tm v lm thay i cu trc vt liu.
Cc l xp nh (ng knh <1 ^m) b mt i trong khong mt vi gi chiu x
u tin. S bin mt ca cc l c kch thc nh hn 1 ^m l do tng tc trn ng
i ca cc mnh v qu trnh phn hch hoc do s di chuyn ca cc nguyn t tng
tc lp vo cc l nh ny.
Trong khong 20 - 2.000 MWd/tU, mt nhin liu bin i theo quy lut
sau:
Ap = mlog( chy) + b

(2.7)

Trong : 0 = mlog(20) + b v Apmax = mlog(2000) + b.

Ngoi ra qu trnh p nng (hot pressing) din ra trong khong 200 gi hot ng
u tin li nh hng r hn ti cc l xp ln (lm mt i cc l xp do qu trnh bay

3
1

hi nhin liu t b mt nng ca l xp v kt ta pha b mt ngui hn), dn ti to

thnh khong trng pha trung tm vin gm. Hai qu trnh trn lm thay i mt vt
liu nhin liu ti gi tr khong 98 - 99% mt l thuyt, trong l phn ng ntron
nhit c th lm gim chiu cao ct nhin liu ti 7,5 cm hoc ln hn (so vi chiu cao
tng khong 3,66 m).
S tng mt nhin liu lm gim kh nng truyn nhit v tng cng sut sinh
nhit tuyn tnh vin nhin liu, dn ti cng sut cc b t nh v tng nng lng
tch t trong cc thanh nhin liu.
Cng vi s tng mt vt liu nhin liu theo c ch trn, mt qu trnh phng
n v rn nt (do ng sut nhit, do sn phm phn hch v do tc ng bc x ti cu
trc vt liu) li y vin gm nhin liu theo chiu gin di ct v tng bn knh. C hai
qu trnh trn dn ti b cong v bin dng thanh nhin liu (Hnh 2.7, 2.8 v Hnh 2.9).
Vi cu trc ban u ca vin gm thiu kt (bao gm cc ht cha l xp c kch
thc tng ng) thay i rt nhanh theo thi gian v chy, cho ti chy khong
60 GWd/tU s to thnh 4 vng vi cu trc tng ng vi 4 vng nhit k trn nh
ch ra trong Hnh 2.6.
Gradien nhit ln v vi cu trc nhin liu b bin i rt nhanh ph thuc tng
vng nhit sau khi cng sut l phn ng t ti mc vn hnh. Sau khi t cng sut
thit k, mt ct nhin liu bao gm mt s vng khc nhau m gii hn ca chng ph
hp vi cc gi tr nhit tng ng: S ti cu trc bao gm 2 dng ln hn ca ht.
Trn 1.500 oC l dng ht to ng trc, cc ht ln ln y li cc l thiu kt v dn
chng ra bin ht. Trn 1.800 oC l qu trnh tng trng kch thc ht c nh hng,
ht c dng ct di v hp hng theo tm nng ca trc nhin liu. S ti cu trc c
cho l do 2 nguyn nhn: Do s di chuyn ca l xp theo hng gradien nhit v do
qu trnh khuch tn trng thi rn. S chuyn dch cc l xp v pha tm ca nhin liu
gy ra qu trnh bin i mt ht v to ra vng trng tm vin gm. S thay i

3
2

mt ht ny dn ti lm tng dn nhit ca nhin liu v lm cho nhit ti vng

tm vin gm gim.
S ti cu trc din ra trong vng 24 gi ti cng sut vn hnh. Sau l nhng
bin i chm hn, c quan h nhiu hn vi qu trnh chiu x. Khi cng sut l phn
ng bin i nhanh chng th nhit nhin liu cng b thay i nhanh chng, dn ti
ng sut nhit thay i lm cho nhin liu b nt, nhng vt nt ny c th thy r trn
mt ct cc vin gm. Trong qu trnh vn hnh ko di, cc vt nt pht trin do s
khuch tn din ra trong qu trnh phn hch. Sau , qu trnh bin i vi cu trc cn
din ra tip tc theo thi gian v chy.

L xp gia cc ht
Hnh 2. 6. S thay i vi cu trc nhin liu UO2 ph thuc nhit
v chy nhin liu [19]

3
3

Hnh 2. 7. S bin i hnh dng vin gm v v thanh nhin liu

trong l phn ng [25]

Hnh 2. 8. nh hng ca nhin liu ti v bc E110RXA ti cc giai on khc nhau

trong l phn ng VVER [25]

3
4

trc khi xy ra tng tc nhin liu - v bc, b. ti thi im tng tc, c. tng tc
din ra trn hu ht cc phn ca ct nhin liu, 1. Tc ng ca cht lm mt, 2. Tc
ng theo hng ng knh ca nhin liu, 3. Tc ng theo hng trc ca ct nhin
liu
)
(a.

2.3.3. Qu trnh mi v ro ha vt liu [8] [11]

Hnh
2. 9.
liu
thtrnh
b cong
l phn
ng do mi
Phn
lnThanh
cc svcbkthanh
thutnhin
gy ra
bicqu
mivnh
ca trong
vt liu.
H hng
[25]

c nh ngha l xu hng ca mt vt liu b gy hng do cc vt nt pht trin khi

lp li ng sut c cng thp hn nhiu so vi ng sut ph hng. S chu k cn
thit gy ra h hng mi ti mt ng sut thp ni chung l kh ln, nhng s gim
khi ng sut tng ln. Mi nhit pht sinh t ng sut nhit c to ra do nhng thay
i nhit theo chu k. H hng do mi xut pht t vt nt hoc lm nh trong kim
loi. Ban u cc vt nt lan truyn t t v sau tng nhanh khi ng sut cc b tng
ln do gim mt ct ngang chu lc.

3
5

 nhit cao v ng sut hoc ti trng khng i, nhiu vt liu tip tc bin
dng vi tc chm. Hin tng ny c gi l ro vt liu. Ti mt ng sut v nhit
khng i, tc ro gn nh khng i trong mt thi gian di.
Khi nhit v ng sut tng ln, cng vi thi gian s ro mi dn tr nn quan trng
hn v c kh nng gy ra h hng vt liu. m bo hot ng a

3
6

n
ton, tng bin dng do ro phi thp hn bin dng h hng. Zircaloy c mt
gii hn ro thp, v s ro Zircaloy c xem xt ch yu trong thit k cc thanh
nhin liu.
S mi v ro vt liu v bc thanh nhin liu tng theo thi gian hot ng, cng
l theo chiu tng chy. Bn cnh s ro mi do nguyn nhn nhit cao v bin
i, vt liu nhin liu v v bc cn b gin ha di tc dng bc x, oxy ha v hp
thu hydro, c bit trong cc iu kin chuyn tip v tai nn. S ro mi v gin ha
l nguyn nhn thng xuyn lm suy yu c tnh ca nhin liu. Trong iu kin mt
n nh v cng sut, nhit , entanpy v p lc kh phn hch tng cao, tng tc
nhin liu - v bc gia tng, nhin liu ng trc nguy c khng bo ton c dng
hnh hc, v bc b ph v dn ti pht tn cht phng x vo vng tun hon s cp.
2.4 c trng thy nhit ng i vi thanh nhin liu

Nhiu hin tng vt l trong l phn ng c lin quan n lnh vc thy nhit
ng. Qu trnh lu thng cht ti nhit trong vng hot phi m bo nhit lng
sinh ra trong vng hot c ti ra bn ngoi vi hiu sut cao nht. Trong l phn ng,
nc ti nhit t vng hot phi c chuyn ti thit b sinh hi hoc trc tip ti
tuabin, ng thi c chc nng lm mt vng hot khng xy ra qu nhit i vi
thanh nhin liu. Qu trnh lm mt ph thuc vo tc dng chy, hnh dng ca
thanh nhin liu, p sut, cc c trng ca cht lm mt (mt , nhit dung); nhng
yu t ny li bin i ty thuc vo thc t l phn ng vn hnh bnh thng hay
trong cc iu kin s c.
Nhng vn nhit thy lc c bn trong l phn ng thng c nhc ti
l:

3
1

- Ch dng chy i vi cht lng hai pha;

- Thng lng nhit ti hn (CHF);

- Lu lng ti hn hai pha (TPCF);

- Cc nguyn l nhit ng hc;
- Cc phng trnh m phng v thut ton gii chng.

Trong iu kin vn hnh bnh thng c ch ti nhit t vng hot ra bn ngoi

l phn ng l c ch i lu. Dng cht lm mt c a vo nh cc bm cp nc
chnh v c gi tc lu lng li vo n nh. S truyn nhit trong vng hot
lm cht lu ni ln trn to nn dng tun hon lu thng t nhin. Ngc li tn tht
p sut gy ra khi dng cht lu xuyn qua vng hot c xu hng l ngun lc cn
ln nht ca dng chy i vi chc nng ti nhit.
Kh nng ti nhit vng hot ca cht lu ph thuc vo nhiu yu t nh hnh
dng ca nhin liu, cc tnh cht ca cht lng (h s dn nhit, nhit dung ring, mt
, nht), cc tnh cht dng chy (vn tc ca cht lng, s phn b ca cht lng),
vt liu lm nhin liu (h s dn nhit, nhit dung ring, entanpy)....
2.4.1.

Thng lng nhit ti hn v qu trnh di khi vng si nhn [20]

Mi trng trong cc thit b l phn ng nc nh (LWR) lin quan n s bin

i pha ca nc. Hi c sinh ra trong qu trnh si to thnh dng hai pha nc hi. Dng hai pha bin i lin tc, tc thi v ngu nhin, c bit l trong cc thit b
l phn ng ti p sut v nhit cao, nn vic m phng tnh ton p ng dng l
rt phc tp.

3
0

Hu qu nghim trng lin quan vi s si trong l phn ng l nhng suy gim

c trng c nhit v thy nhit gy ra hin tng nt gy, nng chy nhin liu, dn
ti pht thi phng x vo cht ti nhit v mi trng. Trong iu kin vn hnh
chuyn tip v s c, khi s si xy ra, do nh hng ca mi trng gm nc v hi
p sut nhit cao, cc qu trnh nh oxy ha, hydrua ha, n mn, tng tc nhin
liu - v bc,... din ra mnh hn so vi trng hp khng c hin tng si.
Nh vy mi trng nc lin quan n qu trnh si thng tim n nhiu nguy
c gy mt an ton, khi thng lng nhit trong l phn ng t gi tr ti hn th hiu
sut nhit l cao nht nhng qu trnh si li d chuyn bin theo hng bt li.
Khi cng sut vng hot tng, qu trnh to nhn si bt u xy ra trn b mt
thanh nhin liu. ng cong si b in hnh (Hnh 2.10) th hin trn biu quan
h thng lng nhit - nhit . Ti gi tr thp ca ATsat ng cong gn nh tuyn
tnh, do h s truyn nhit i lu (h) gn nh khng i. Khng c s to bt v qu
trnh truyn nhit xy ra do i lu t nhin cht lng. nhit 10 - 12 trn bo
ha, thng lng nhit tng nhanh vi s tng nhit thnh v bc. Qu trnh truyn
nhit tng do hin tng si nhn, v s to thnh v chuyn ng bt hi lm tng
chy ri gn b mt rn, dn ti trn ln nhiu hn cht lng trong khu vc mng ci
thin tc truyn nhit.
Khi nhit b mt rn vt qu nhit bo ha, qu trnh si cc b xy
ra ngay c khi nhit bn trong khi nc thp hn nhit bo ha. Nhit
nc ti lp bin trn b mt t nng c th tr thnh cao n mc qu trnh
si b vng qu ngui (subcooled) xy ra. Cc bong bng s ngng t trc khi
ri khi lp b mt v nhit khi nc cn thp hn nhit bo ha.

3
1

Chng 3: Chng trnh tnh ton nhin liu ANSYS 16.1

3.1 Li ni u

Gii bi ton c hc l mt vic v cng cn thit nhng rt kh khn.Nhiu bi

ton ln, gii vi m hnh s, cn s dng rt nhiu bin v cc iu kin bin
phc tp, vi khng gian nhiu chiu, vic gii bng tay l mt vic khng th thc
hin c.
Nhng nm gn y, nh s pht trin ca cc cng c ton cng vi s pht
trin ca my tnh in t, thit lp v dn dn hon thin cc phn mm cng
nghip, s dng gii cc bi ton c hc vt rn, c hc thu kh, cc bi ton

3
0

ng, bi ton tng minh v khng tng minh, cc bi ton tuyn tnh v phi
tuyn, cc bi ton v trng in t, bi ton tng tc a trng vt l. ANSYS l
mt phn mm mnh c pht trin v ng dng rng ri trn th gii, c th p
ng cc yu cu ni trn ca c hc.
Trong tnh ton thit k c kh, phn mm ANSYS c th lin kt vi cc phn
mm thit k m hnh hnh hc 2D v 3D phn tch trng ng sut, bin dng,
trng nhit , tc dng chy, c th xc nh c mn, mi v ph hu
ca chi tit. Nh vic xc nh , c th tm cc thng s ti u cho cng ngh ch
to. ANSYS cn cung cp phng php gii cc bi ton c vi nhiu dng m hnh
vt liu khc nhau: n hi tuyn tnh, n hi phi tuyn, n do, n nht, do,
do nht, chy do, vt liu siu n hi, siu do, cc chy lng v cht kh ...

3.2 gii thiu chung

3
1

ANSYS l mt trong nhiu chng trnh phn mm cng nghip, s dng phng php
Phn t hu hn - PTHH (FEM) phn tch cc bi ton vt l - c hc, chuyn cc
phng trnh vi phn, phng trnh o hm ring t dng gii tch v dng s, vi vic
s dng phng php ri rc ha v gn ng gii.
Nh ng dng phng php phn t hu hn, cc bi ton k thut v c, nhit,
thu kh, in t, sau khi m hnh ho v xy dng m hnh ton hc, cho php gii
chng vi cc iu kin bin c th vi s bc t do ln.
Trong bi ton kt cu (Structural), phn mm ANSYS dng gii cc bi ton
trng ng sut - bin dng, trng nhit cho cc kt cu. Gii cc bi ton dng tnh,
dao ng, cng hng, bi ton n nh, bi ton va p, bi ton tip xc. Cc bi ton
c gii cho cc dng phn t kt cu thanh, dm, 2D v 3D, gii cc bi ton vi cc
vt liu n hi, n hi phi tuyn, n do l tng, do nht, n nht.. Trc ht,
cn chn c kiu phn t, ph hp vi bi ton cn gii. ANSYS cung cp trn 200
kiu phn t khc nhau. Mi kiu phn t, tng ng vi mt dng bi ton. Khi chn
mt phn t, b lc s chn cc mun tnh ton ph hp, v a ra cc yu cu v vic
nhp cc tham s tng ng gii. ng thi vic chn phn t, ANSYS yu cu
chn dng bi ton ring cho tng phn t. Vic tnh ton cn ph thuc vo vt liu.
Mi bi ton cn a m hnh vt liu, cn xc lp r l vt liu n hi hay do, l vt
liu tuyn tnh hay phi tuyn, vi mi vt liu, cn nhp cc thng s vt l ca vt
liu. ANSYS l phn mm gii cc bi ton bng phng php s, chng gii trn m
hnh hnh hc thc. V vy, cn a vo m tnh hnh hc ng. ANSYS cho php xy
dng cc m hnh hnh hc 2D v 3D, vi cc kch thc thc, hnh dng c gin
n ho hoc m hnh nh vt tht. ANSYS c kh nng m phng theo m hnh hnh
hc vi cc im, ng, din tch, v m hnh phn t hu hn vi cc nt v phn t.
Hai dng m hnh c trao i v thng nht vi nhau tnh ton. ANSYS l phn
mm gii bi ton bng phng php phn t hu hn (PTHH), nn sau khi dng m
hnh hnh hc, ANSYS cho php chia li phn t do ngi s dng chn hoc t ng
chia li. S lng nt v phn t quyt nh n chnh xc ca bi ton, nn cn
chia li cng nh cng tt. Nhng vic chia nh phn t ph thuc nng lc tng phn
mm. Nu s dng phin bn cng nghip, s nt v phn t c th n con s hng

3
0

trm ngn, phin bn i hc, n chc ngn, phin bn sinh vin n hng ngn.
gii mt bi ton bng phn mm ANSYS, cn a vo cc iu kin ban u v
iu kin bin cho m hnh hnh hc. Cc rng buc v cc ngoi lc hoc ni lc (lc,
chuyn v, nhit , mt ) c a vo ti tng nt, tng phn t trong m hnh
hnh hc.
Sau khi xc lp cc iu kin bi ton, gii chng, ANSYS cho php chn cc
dng bi ton. Khi gii cc bi ton phi tuyn, vn t ra l s hi t ca bi ton.
ANSYS cho php xc lp cc bc lp gii bi ton lp vi chnh xc cao.
theo di bc tnh, ANSYS cho biu quan h cc bc lp v hi t. Cc kt qu
tnh ton c ghi lu vo cc File d liu. Vic xut cc d liu c tnh ton v lu
tr, ANSYS c h hu x l rt mnh, cho php xut d liu di dng th, nh ,
c th quan st trng ng sut v bin dng, ng thi cng cho php xut kt qu
di dng bng s. Vic ANSYS c h hu x l mnh, em li mt th mnh,
cc phn mm khc phi s dng ANSYS l mt phn mm lin kt x l phn tch
trng ng sut - bin dng v cc thng s vt l khc.
3.3 cc c im ca phn mm ANSYS

Yu cu i vi phn cng my tnh c nhn

Phn mm ANSYS, phin bn ANSYS 10~11 chy trn my PC trong mi trng
Windows XP hoc Windows NT .
Cu hnh my ti thiu cho phin bn ANSYS 10~11 l:
-

Pentium Pro, Pentium 3~4.

3
1

B nh (RAM): 512 MB tr ln.

cng: d ti thiu l 500MB.

Chut: 100% tng thch vi cc phin bn ca cc h iu hnh nu.

ha: Cc h iu hnh Windows XP, Windows 2000, v Windows NT u h

tr cho card ha, c kh nng h tr phn gii ca mn hnh l 1024x768

High Color (16-bit mu), v h tr cho mn hnh 17 inch (hoc hn) cng vi card
ha tng ng.
1.3

CC C IM KHC

Cc thuc tnh trnh din ca ANSYS - ANSYS Features Demonstrated.

Danh mc cc thuc tnh ng lu c trnh din trong phn m t bi ton v
li gii.
Chn ch phn tch - Analysis Options
Chn ch phn tch in hnh l phng php gii, cng phn t (stress
stiffening), chn phng php lp trong bi ton phi tuyn Newton-Raphson .
Kiu phn tch - Analysis Types
Cc kiu phn tch c dng trong ANSYS: phn tch Tnh (static), phn tch dao
ng ring (modal), dao ng iu ho (harmonic), phn tch bi ton qu
(transient), phn tch ph (spectrum), phn tch n nh (eigenvalue buckling), v
cu trc con (substructuring) vi bi ton tuyn tnh v phi tuyn.

3
0

Phm vi s dng cc sn phm ANSYS

Phn mm ANSYS c cc m un sn phm ring bit sau:
AN S YS/Multiphysic s,
ANSYS/Mechanical,
AN S YS/Professional,
AN S Y S/Structural,
ANSYS/LS-DYNA,
ANSYS/LinearPlus,
ANSYS/Thermal,
ANSYS/Emag,
ANSYS/FLOTRAN,
ANSYS/PrepPost.
ANSYS CFX,
ANSYS PTD,
ANSYS TASPCB,

3
1

ANSYS ICEM CFD,

ANSYS AI*Environment,
ANSYS DesignXplorer,
ANSYS DesignModeler,
ANSYS DesignXplorer VT,
ANSYS BladeModeler,
ANSYS TurboGrid,
ANSYS AUTODYN

S dng tr gip Help

Cc thng tin trong phn tr gip ca ANSYS c vit theo cc tiu , d tra cu v
s dng.
Ton t logic Boolean Ton t Boolean Operations (da trn c s i s Boolean)
cung cp cng c c th ghp cc d liu khi dng cc ton t logic nh: cng, tr,
chn.... Ton t Boolean c gi tr khi dng m hnh vt rn Th tch, Din tch, ng
( volume, area, and line).
Trc tip to phn t nh ngha phn t bng cch trc tip nh ngha nt.
Phm vi ng dng khoa hc Discipline
C 5 lnh vc khoa hc c th gii bng phn mm ANSYS:
Kt cu-C hc (Structural),

3
0

Nhit (Thermal),
in (Electric),
T (Magnetic),
Thu kh (Fluid).
Nhng ANSYS cn cho php gii cc bi ton tng tc a trng vt

l, do cc

trng Vt l thng tc dng cp i, nh nhit v

chuyn v trong phn tch ng sut -nhit.
Chn phn t - Element Options Nhiu kiu phn t c chn phn t c xc nh vt
th nh vy l cc phn t vi cc hnh vi v chc nng, phn t cho kt qu c
chn in ra.
Kiu phn t c dng - Element Types Used
Cn ch r phn t c dng trong bi ton. Khong 200 kiu phn t trong ANSYS.
Ta c th chn mt kiu phn t vi cc c tnh, trong , xc lp s bc t do DOF
(nh chuyn v, nhit ...) cho cc hnh c trng nh ng, hnh t gic, hnh khi
hp, cc hnh nm trong khng gian 2-D hoc 3D, tng ng vi h thng to .
Cc phn t bc cao - Higher Order Elements Phn t vi cc nt bc cao c hm dng
t gic v cc gi tr bc t
do.
l cc phn t gn ng, dng trong cc bi ton vi giao din theo bc. Thi gian
c ly thi gian ca h thng my tnh..
Tn bi ton - JobName Tn File c t ring cho tng bi, nhng c gi tr trong
cc phn tch ANSYS. Phn kiu Jobname.ext, trong ext l kiu File do ANSYS
nh tu tnh cht ca d liu c ghi. Tn File c t tu yu cu ngi dng. Nu
khng t tn ring, ANSYS mc nh tn l FILE.*.
Mc kh - Level of Difficulty C 3 mc : d, trung bnh v kh. Cc bi ton kh
c th chuyn thnh d, khi s dng bi ton tnh theo bc. Tnh cht in hnh
ca advanced ANSYS c dng nh cc bi ton phi tuyn, macro hoc advanced

3
1

postprocessing.
Tham chiu - Preferences Hp thoi "Preferences" cho php chn cc lnh vc k thut
theo yu cu vi vic lc chn thc n: Kt cu, nhit, in t, thu kh. Mc nh,
thc n chn a ra tt c cc lnh vc, cc lnh vc khng s dng c n m. Vic
chn c tin hnh bng nh du. Th d, chn mc kt cu, th cc mc khc c
n.
Tin x l - Preprocessing L pha phn tch nhp m hnh hnh hc, vt liu, kiu phn
t...
Hu x l - Postprocessing ANSYS phn tch theo pha, ta c th xem li cc kt
qu phn tch nh cc hnh nh mu v cc bng s liu.

Hu x l chung (POST1) c dng phn tch kt qu ti mt bc nh trn ton b

m hnh vt th.
Hu x l theo thi gian (POST26) c dng nghin cu cc kt qu ti cc im c
bit trong m hnh trn ton b thi gian cc bc.
Gii - Solution
L pha phn tch ca ANSYS, trong xc nh kiu phn tch v chn, t ti v chn
ti, khi ng gii phn t hu hn.Mc nh l phn tch tnh.
M hnh hnh hc
Trc ht nh ngha hnh dng hnh hc cho ANSYS, nh nh ngha mt hnh ch
nht, c th nh ngha theo din tch, theo 4 cnh, theo 4 im.
Hng s thc - Real Constants
Cung cp b sung cc tham s c trng mt ct hnh hc cho kiu phn t, nhng
thng tin khng th nhp c vo cc nt. Nh, phn t v shell l chiu dy v
mng, phn t dm l din tch mt ct, m men qun tnh mt ct. Cc tnh cht ny
c nhp tu theo kiu phn t yu cu.
Thuc tnh vt liu -Material Properties
Thuc tnh vt l ca vt liu nh mun n hi, mt , lun c lp vi tham s
hnh hc. Nn, chng khng gn vi kiu phn t. Thuc tnh vt liu quy nh gii
ma trn phn t, nn d dng chng c gn cho tng kiu phn t. Tu thuc ng
dng, thuc tnh vt liu c th l tuyn tnh, phi tuyn, hoc ng hng. Cng nh
kiu phn t v hng s c trng hnh dng, cn phi t thuc tnh vt liu nhiu ln,
tu theo vt liu.
Mt lm vic - Working Plane (WP)
L mt mt tng tng vi gc to , dng xc lp cc tham s hnh hc cc b.
Trong h to 2-D (H cc hay to cc), mt lm vic c bm theo tng
tham s to . Dng nh v mt i tng ca m hnh. Gc to ca mt lm
vic chun nm trng gc to ton cc, gc to ca cc mt lm vic t chn.

3
0

Gia gc to trn mt lm vic chun (ton th) c quan h vi gc to cc b

nm trn h mt lm vic cc b

3
1