Vi t Nam: Nghin c u Ngnh

Th y s n
Ronald D. Zweig

Ch nhi m
V Pht tri n Nng thn v Ti nguyn Thin nhin Khu v c ng Thi Bnh D ng
Ngn hng Th gi i

H Xun Thng

Vi n Kinh t v Quy ho ch Th y s n
B Th y s n
H N i, Vi t Nam

L Thanh L u

Vi n Nghin c u Th y s n 1
T nh H B c
Vi t Nam

Jonathan R. Cook

Sloane Cook & King Pty. Ltd.

North Sydney, Australia

Michael Phillips

M ng l i cc Trung tm Th y s n khu v c Chu Thi Bnh D

Tr ng i h c Kasetsart
Bangkok, Thailand

ng

17 thng 2 n m 2005
Bo co
c xy d ng trong khun kh Ch ng trnh Qu y thc Tan c u c a Nh t B n dnh
cho Pht tri n Th y s n B n v ng c a Vi t Nam v Ngn hng Th gi i

(2)
L I NI

Nghin c u ny
c th c hi n theo yu c u c a B Th y S n Vi t Nam i v i Ngn
hng Th gi i. Nghin c u
c ng ti tr trong khun kh Ch ng trnh Qu y thc Tan
c u c a Nh t B n cho pht tri n Th y s n b n v ng
c xy d ng cng v i Ngn hng Th gi i
v i m c ch c a Qu ny l t ng c ng cc nghin c u cng v i chnh ph
xc nh nh ng
can thi p c th trong ngnh th y s n nh m nng cao qu n l v t i u ha nh ng l i ch thu
c
thng qua vi c s d ng b n v ng cc ngu n l i th y h i s n cho s n xu t v pht tri n nui tr ng
th y s n. Ngu n kinh ph ny cn b xung cho h tr ngn sch c a Ngn hng Th gi i. V pha
B Th y s n, B tr ng T Quang Ng!c, Th tr ng Nguy"n Vi t Th#ng, cc ng V$ V n Tri u
v Ph m Tr!ng Yn (V H p tc Qu c t ) h tr v h ng d%n st sao trong su t qu trnh
x ng v th c hi n nghin c u. ng Hong Vi t Khang, V ph V Kinh t & i ng!ai , B K
ho ch v & u t c$ng cung c p nh ng nh h ng quan tr!ng trong l'nh v c u tin u t
qu c gia cho nghin c u. Ngai ra, nghin c u cn nh n
c s ng gp t( cc t)nh m nhm
nghin c u t i mi n B#c, mi n Trung v mi n Nam Vi t Nam, t( cc b , ngnh lin quan v
cc nh ti tr t i H N i. R t nhi u i di n c a cc c quan ny tham gia cc h i th o t ch c
t i H N i trong thng 8 v thng 10 n m 2004 gp cho nh ng k t lu n c a nghin c u.
(Danh sch cc i bi u xin tham kh o trong Ph l c M v Ph l c L c a bo co ny). Nhm
nghin c u bao g m cc thnh vin nh sau: ng Ronald Zweig (Tr ng nhm, Ngn hng Th
gi i), ng H Xun Thng, ng L Thanh L u, ng Jon Cook, ng Michael Phillips, ng Nguy"n
V n Nguyn, v ng Nguy"n Quang Huy (T v n). Nghin c u v bo co ny cn nhn
c
nh ng gp quan tr!ng t( ng Macpherson (Ngn hng Th gi i); ng William Lane (Ngn hng
Th gi i); ng Gert van Santen (t v n); v ng John Virdin (Ngn hng Th gi i) l nh ng thnh
vin c a ban nh gi k thu t cho nghin c u ny. Ngai ra, v pha Ngn hng Th gi i, nghin
c u cn nh n u c s h tr c a ng Klaus Rohland (Gim c Qu c gia) v ng Martin Rama
(Kinh t tr ng) c a V n phng Ngn hng Th gi i t i Vi t Nam, v t( ng Mark Wilson (Gim
c V ), b Hoonae Kim (Ph Gim c V ), ng Stephen Mink, ng Laurent Msellati, ng
Robin Mearns, ng Nguy"n Th D$ng, ng Cao Th ng Bnh, Nguy"n Th L Thu, Minhnguyet Le
Khorami v &o Th Thy Dung t( V Pht tri n Nng thn v Ngu n ti nguyn Thin nhin
Khu v c Chu Thi Bnh D ng.

(3)
M cL c
TM T T
i
I. HI N TR NG V XU TH NGH C
1
A. Ngu n l i
1
B.
Khai thc Th y s n
2
C.
Nui tr ng Thu* s n
Error! Bookmark not defined.
D. Kha c nh kinh t - x h i
6
E.
Mi tr ng v ngu n l i t nhin
10
F.
S pht tri n/ Qu n l b n v ng cc c h i v h n ch
11
II. CC CHNH SCH V KHUNG PHP CH
16
A. Lu t ngh c, chnh sch v ngh nh
16
B.
Qu c t
17
C.
Qu n l c ng ng
18
D. Quy ho ch vng ven bi n v qu n l
18
E.
Nh ng nh h ng c th cho chnh sch m i
19
III. CC C QUAN TRUNG
NG V A PH
NG
20
A. Thnh ph n t nhn v cng ty th y s n qu c doanh
21
B.
Cc c quan c p trung ng c p t)nh
22
C.
Nghin c u v gio d c
23
D. Cc t ch c on th
27
E.
Cc ch ng trnh ti tr , cc d n v h p tc
27
IV. DOANH NGHI P NH N
C, CNG TY T NHN V CC C
NG
28
A. Cc ho t ng th ng m i v d ch v cng
28
B.
Ho t ng lin doanh c a nh n c v t nhn
29
C.
T ch c phi chnh ph
29
V. D CH V H TR - NH NG THCH TH C V C H I
30
A. A. D ch v cho nh b#t h i s n
30
B.
Ph ng ti n c u c ng
30
C.
Nui tr ng thu* s n
31
D. Khuy n ng v Thng tin
33
E.
V n tn d ng trong ngnh Th y s n
34
VI. TH TR
NG V CH BI N
35
A. Cc knh th tr ng
35
B.
B. Ch bi n
37
C.
Nh ng thch th c c a th tr ng xu t kh+u
37
D. Nhu c u v gi trong t ng lai
39
E.
Nh ng yu c u trong pht tri n th tr ng
39
VII. CC U TIN PHT TRI N V NH NG B
C TI P THEO
40
A. &i ngho v Mi tr ng
40
B.
Cc h p ph n ch ng trnh
c xu t
41
C.
Th c hi n, &i u ph i v B c ti p theo
46

(4)

Danh muc cc b ng
B
B
B
B

ng 1. , c tnh tr l ng v kh n ng khai thc b n v ng t i a (MSY)

ng 2: Ng c s d ng
ng 3: Cc ngu n thu nh p c a h i ng dn, n m 2001
ng 4. Cc doanh nghi p th y s n qu c doanh v ngoi qu c doanh

1
2
7
21

Danh m c cc hnh
Hnh 1: & i tu khai thc 1991-2003
Hnh 2: T* l cc i tu theo cng su t my, n m 1992 v 2001
Hnh 3: S n l ng c a cc ngh khai thc 1990-2002
Hnh 4: S n l ng khai thc c bi n theo cc vng 1993-2003 (x1000 t n)
Hnh 5. S n l ng khai thc th y s n n i a
Hnh 6: Di n tch nui tr ng th y s n theo cc vng
Hnh 7: Lao ng ngh c
Hnh 8: S n lu ng v gi tr xu t kh+u thu* s n
Hnh 9: Gi thu* s n xu t kh+u

2
2
3
3
4
5
10
36
37

Danh m c cc ph l c
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph
Ph

l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l
l

cA: Danh sch cc x c bi t ngho v kh kh n theo ngh nh 106 c a chnh ph

cB: Cc s li u th ng k thu s n
cC: Danh m c nh ng cc nhn, c! quan "#c ph$ng v%n
cD: Lu&t Thu s n v khung php l
cE: Cc khu b o t'n bi(n - hi n tr)ng
cF: Ngnh Thu s n v cc s* n qu n l ven b+
cG: Nh ng ng" tr"+ng
cH: Cc chnh sch i v,i nui tr'ng thu s n
cI: Xu h",ng pht tri(n c a nui tr'ng thu s n, phn tch v nh ng v%n - v- mi tr"+ng
cJ: Nh ng thch th c i v,i ch. bi.n v th tr"+ng
cK: Nh ng "u tin pht tri(n v - xu%t cho cc cng bi c ti.p theo
cL: Nh ng - xu%t t/ h0i th o c a bo co k.t qu nghin c u, B0 Thu s n 31/8/2004
c M: Khuy.n ngh t/ h0i th o v- cc "u tin 1u t" trong vng 10 n m t,i cho B0 Thu S n,
ngy 28 thng 10, n m 2004

Danh m c cc t( vi t t#t

CITES
DANIDA
DARD
DOFI
DONRE
DOST
FA
FAO
FICEN
FIIP
FSPS
hp

Commission on International Trade of Exotic Species

T ch c pht tri n Qu c t c a &an M ch DANIDA)
S Nng nghi p v Pht tri n Nng thn
S Thu* s n
S Ti nguyn, Mi tr ng
S Khoa h!c & Cng Ngh
H i Nng dn
T ch c Nng l ng- Lin Hi p Qu c
Trung tm Thng tin Thu* s n
Ch ng trnh nng cao c s h t ng ngh c (c a Ngn hng Pht tri n Chu
Ch ng trnh h tr Thu* s n (DANIDA/B TS)
cng su t tu (= 0.75 kW)

(5)
ICZM
IFEP
JICA
MARD
MOET
MOFI
MONRE
MOST
MPA
MPI
NACA
NAFIQAVED
NGO
OIE
PC
PL
PPC
PDFRP
PUA
SEAFDEC
SFE
VASEP
VBARD
VINAFIS
VNICZM
VSP
WU

Qu n l t ng h p ven b
Vi n Kinh k v Quy Ho ch Thu* s n
T ch c H p tc Qu c t Nh t B n (JICA)
B Nng nghi p v Pht tri n Nng thn
B GIo d c & &o t o
B Thu* s n
B Ti nguyn & Mi tr ng
B Khoa h!c, Cng ngh
Khu b o t n bi n
B K hoach & & u t
Trung tm M ng l i Nui tr ng Thu* s n Chu -Thi Bnh D ng
C c An ton ch t l ng v Th y Thu* s n
T ch c phi chnh ph
Office International des Epizooties
H i ng Nhn dn
Con gi ng giai o n h u u trng (v d tm gi ng)
U* ban Nhn dn T)nh
Chi c c B o v ngu n l i thu* s n T)nh
Hi p h i nh ng ng i s d ng c ng (Port User Associations)
U* Ban Pht tri n Thu* s n v Kinh t &ng Nam (Southeast Asia Fisheries
Development and Economic Commission)
Cng ty thu* s n qu c doanh
Hi p h i ch bi n v xu t kh+u thu* s n Vi t Nam
Ngn hng Nng nghi p v Pht tri n Nng thn Vi t Nam
Hi p h i Thu* s n Vi t Nam
D n Qu n l t ng h p & i B Vi t Nam H Lan
Ngn hng chnh sch x h i
H i lin hi p Ph N$ Vi t Nam

(i)

TM T T
1. M c tiu c a nghin c u
1.
Hai m c tiu chnh c a nghin c u ny l: (i) xem xt hi n tr ng v cc nhu c u trong l'nh v c
khai thc v nui tr ng thu* s n v qu n l ngu n l i Vi t Nam; v (ii) xc nh nh ng l'nh v c then
ch t nh t c nh ng tc ng nh m xo i, gi m ngho, t ng s n l ng v c i thi n qu n l mi tr ng
trn c s pht tri n b n v ng.
2. B i c nh v hi n tr)ng
2.
Khai thc v nui tr ng thu* s n ng gp ng k cho n n kinh t Vi t Nam. Gi tr hng ho
ch a qua ch bi n n m 2001 c t 25 ngn t* ng, t ng
ng 1.7 t* USD, t c l kho ng 4% GDP.
S li u hi n c cho th y, S li u hi n c cho th y t i 60% ngu n ny l t( nui tr ng thu* s n trong khi t(
nh b#t ch) kho ng d i 40%. Trong n m 2003, gi tr xu t kh+u t( c, tm v cc lo i h i s n khc l
kho ng 2.2 t* USD, trong tm chi m t i 52%. Trong th p k* qua c hai l'nh v c ny u pht tri n r t
nhanh. S n l ng khai thc t ng t( 800,000 t n n m 1990 ln 1,5 tri u t n n m 2003. S n l ng nui
tr ng c$ng t ng ln kho ng m t tri u t n, trong khi s n l ng nh b#t n i a c$ng t trn 200.000 t n.
3.
Khai thc ven b+
c c chnh quy n l%n ng i dn cho r ng nh b#t qu m c, gy nhi u
kh kh n cho i s ng c a cc c ng ng c dn ven bi n. C n ph i c nh ng can thi p tr c
t ng
c ng qu n l
t hi un qu t t h n v m-t s n l ng, b o t n a d ng sinh h!c v t o sinh k m i cho
nh ng ng i khng th
m b o cu c s ng t( ngh nh b#t.
4.
Khai thc xa b+
c chnh ph thc +y m nh m. t( n m 1997 n nay. Trong khi cc ng
tr ng pha B#c (v nh B#c b ) v pha Ty (v nh Thi Lan) xem ra b khai thc qu m c, cc ng
tr ng pha ng v nam ang
c t ng c ng khai thc v xem ra cn c th cho php t ng thm c ng
l c nh b#t. Tuy nhin, hi n c qu t s li u khoa h!c v tr l ng v kh n ng khai thc b n v ng.
Trong khi ch c thm nh ng k t qu nghin c u, c n ph i c#t gi m c ng l c khai thc vng g n b v
gi nguyn c ng l c nh b#t xa b .
5.
S n l"#ng khai thc n0i a, theo cc s li u th ng k chnh th ng, th hng n m t kho ng
200.000 t n g n nh c th ch#c ch#n l th p h n s n l ng th c t . Ngh khai thc thu* s n i a,
-c bi t l nh ng khu v c l$ l t v ru ng tr$ng thu c vng ng b ng sng H ng v sng C u Long, cung
c p ngu n thu* s n quan tr!ng cho c dn nng thn. M-c d r t thi u nh ng s li u th ng k nh ng m t
s nghin c u g n y cho th y, khai thc thu* s n n i a ng vai tr quan tr!ng i v i dn ngho
nhi u vng nng thn Vi t Nam, khng ch) i v i nh ng ng i nh b#t chuyn nghi p m c
iv i
nh ng h dn coi k t h p nh c nh m t sinh k k ph bn c nh nh ng ngh khc. Theo k t qu
nghin c u c a Vi n Sinh h!c Nhi t i Thnh Ph H Ch Minh trn khu v c 45.000 ha t i t)nh C n Th
v Kin Giang cho th y, s n l ng c hng n m (2001) khu v c ny t t i 430 kg/ha. Xem xt con s
di n tch vng l$ ng b ng sng C u Long r ng t i 1 tri u ha vo ma m a, ta s. th y s n l ng nh
b#t c vng ng b ng ng p l$ ny v t xa c tnh hi n t i v s n l ng nh b#t n i a c a Vi t
Nam.
6.
Nui tr'ng thu s n m y n m g n y pht tri
1999. Nui tr ng thu* s n ng gp trn 40% t ng s n
c n m 2003 l 15,4 ngn t* ng. Trong , nui n
n c l , ch y u l tm, chi m kho ng 220.000 t n v h
m t l ng nh/ t( c bi n v nhuy"n th .

n r t m nh, v i t c
hng n m trn 12% k t(
l ng thu* s n, v i t ng gi tr nguyn li u thu
c ng!t chi m kho ng 65-70% v s n l ng; nui
n 40% t ng gi tr . Ph n cn l i l t( nui cua v

(ii)
3. Nh ng v%n - chnh
7.
Qu n l ven bi(n. Trong vi n m qua c kh nhi u sng ki n v qu n l vng b
c tri n
khai nh : (i) b o v r(ng ng p m-n
ng b ng sng C u Long, (ii) Thi t l p cc khu b o t n bi n t i C
Lao Chm (Qu ng Nam), Hn Mun (Khnh Ho) v Cn & o; v (iii) quy ho ch v qu n l t ng h p
vng b (ICZM) t i Qu ng Ninh, Nam & nh, Th(a Thin - Hu , & N0ng v B R a V$ng Tu. Tuy
nhin, h u h t cc a ph ng v%n ch a th c hi n
c vi c phn vng v c
c nh ng gi i php
gi i quy t nh ng mu thu%n trong khai thc v s d ng ngu n l i. N u thi u m t khun kh quy ho ch
t ng th , vi c b o v vng b , b o t n v phn khu s d ng cho cc m c ch khc nhau (nh nui tr ng
thu* s n, khai thc thu* s n, du l ch, v n t i, b o v a d ng sinh h!c, cng nghi p, pht tri n th v
n ng l ng) s. b t n h i ng k . C ngu n l i thu* s n t nhin c$ng nh nui tr ng thu* s n u c th
ng tr c r i ro. Vi c quy ho ch v qu n l t ng h p i b c th mang l i nh ng l i ch v kinh t v
vi c b o v ngu n l i. H n n a, Lu t thu* s n c$ng phn trch nhi m giao m-t n c nui tr ng thu*
s n bi n cho cc t)nh. & th c hi n
c cng vi c ny, c n ph i c quy ho ch t ng th ven bi n.
8.
Khai thc thu s n. Ngu n l i t nhin, nh t l ngu n l i thu* s n g n b , b khai thc qu
m c m t cch tr m tr!ng. S n l ng nh ng loi c gi tr kinh t cao ang gi m i nhanh chng. S n
l ng c a nh ng loi c gi tr th p t ng ln v nh ng c$ng ng th i ang d n c n ki t. Nhi u ng
dn b/ ngh khai thc g n b ho-c chuy n sang s d ng lo i l i c kch th c m#t l i nh/ b#t c
nh/ h n, ch y u l
s n xu t n c m#m. Khai thc xa b c v1 kh d' h n, m-c d nhn chung ang
suy gi m trn ph m vi c n c. Cc kh o st g n y cho th y, m t s vng v%n ghi nh n thu nh p cao.
Tuy nhin, nhi u tu khc ho t ng r t km hi u qu v ch) dm nh b#t vo nh ng ngy cao i m c a
th i v . Cc tu ng theo ch ng nh c xa b c a chnh ph th ho t ng r t km hi u qu , ch)
kho ng 10% trong s cc tu ny c th tr
c v n vy ng h n. Vi c bn ho-c chuy n i ch s h u
cc tu km hi u qu ny c$ng ang
c ti n hnh. &nh c xa b c tri n v!ng pht tri n thnh ngh c
b n v ng nh ng c$ng ang ph i i m-t v i vi c u t qu m c v khai thc qu m c. Vi c nng cao
kh n ng qu n l l nhu c u b c bch. S n l ng khai thc n i a cn b h n ch h n nh ng c$ng c th
t hi u qu h n n u t ng c ng qu n l b ng cch thi t l p cc khu b o v h sinh c nh, ki m sot nh
b#t b ng ng l i c ph h p hay c m nh b#t vo th i k2 sinh s n nh ng vng nh t nh gi ng nh
i v i khai thc xa b .
9.
Nui tr'ng thu s n. Nh ng kh kh n trong nui tr ng thu* s n hi n nay l ch a
n ng l c
trong vi c khuy n khch v nh h ng cho s pht tri n b n v ng trong cc vng nui ng!t, l v m-n.
V n c n quan tm nh t hi n nay l vi c cung c p
gi ng, th c n c ch t l ng t t v ki m sot d ch
b nh, qu n l mi tr ng, bao g m c nh ng ki n th c v s c t i mi tr ng i v i c vng n i a v
ven bi n, khuy n ng v thng tin th tr ng. Quan tr!ng h n, c n s d ng nui tr ng thu* s n lm
ph ng ti n xo i ngho. V n
ch t l ng s n ph+m ang
c m t s th tr ng xu t kh+u -t ra
c$ng nh cc v ki n bn ph gi ph n no cho th y xu t kh+u thu* s n d" b t n th ng do cc y u t
ngo i c nh lin quan n l'nh v c th ng m i qu c t .
10.
H th ng th tr"+ng c v thu* s n ni chung th hi n tnh c nh tranh v hi u qu
i v i cc
s n ph+m c gi tr cao. Th tr ng
c m t s ng cc n u v a th c hi n qua vi c phn ph i n cc
c s bn l1, cc ch bn bun hay nh ng nh my ch bi n. Ki n th c v th tr ng cn r t h n ch v
c n thi t ph i nhanh chng trang b cho ng i s n xu t nh ng ki n th c ny gip h! a ra quy t nh
u t v tiu th s n ph+m. Nh ng e do chnh i v i th tr ng thu* s n bao g m c vi c nh thu
ch ng ph gi c tra ba sa v tm
cM
a ra
ch ng l i m t s nh s n xu t v ch bi n n c
ngoi. Cc doanh nghi p ch bi n r t c g#ng c
c ch ng ch) cho cc s n ph+m xu t vo th cc
tr ng M , chu u v Nh t B n v c l. n u
c php s. nhanh chng m r ng th tr ng c a h!. Vi c
truy c p ngu n g c s n ph+m ( i v i tm ch3ng h n) l m t v n
c p bch c n
c quan tm n u
mu n ti p t pht tri n th tr ng EU. N ng l c c a cc ch c u m i cn r t h n ch . Hi n m i ch) c
hai ch
thnh ph H Ch Minh, Long Bin v Php Vn H N i. Nn c m t nghin c u t ng th v
v n
th tr ng thu* s n, bao g m c vi c nh gi xem li u c c n c ng c h th ng cc ch bun bn

(iii)
hay khng nh m t ng c
xa xi.

ng s c c nh tranh v nng cao nhu c u tiu th c, nh t l

i v i nh ng vng

4. Ngnh thu s n v v%n - xo i ngho

11.
Hng tri u ng i Vi t Nam c cu c s ng ph thu c m t ph n ho-c hon ton vo ngu n l i thu*
s n. Trong chi n l c xo i gi m ngho c a qu c gia, vai tr c a ngnh thu* s n ch a
c nhn nh n
m t cch ng m c. V v y, cc c quan ban ngnh thu* s n c n ph i tch c c ln ti ng v v n ng nhi u
h n n a. M-c d ngh khai thc ven b ang ph i i m-t v i nhi u thch th c, nh ng khu v c ven bi n
ni chung ch a n m c kh kh n nh m t s c ng ng thu c vng n i a v h i o. Ch ng trnh 135
c a chnh ph (h tr cc cc x -c bi t ngho) xc nh n 2369 x ngho thu c vng su vng xa v
h i o. Trong s ny, 2240 x nh n h tr t( chnh quy n trung ng v 129 x nh n
c h tr
t( cc chnh quy n c p t)nh. Ch ng trnh 106 xc nh n thm 157 x -c bi t ngho (xem danh sch
trong ph l c A). M-c d g-p r t nhi u v n
i v i nh b#t ven b nh ng m c ngho kh
cc vng
ven bi n v%n khng n n i nghim tr!ng nh vng h i o v mi n ni. Tuy nhin, c r t nhi u c ng
ng ngho ven bi n, -c bi t l vng B#c mi n Trung v vng bi ngang c a nhi u t)nh nhi u t)nh
khc. C$ng nh v y, ngay trong nh ng vng
c coi l kh gi v%n c nhm ng i r t ngho. Ch3ng h n
khu v c ng b ng sng H ng v sng C u Long, v c m t
dn s r t cao nn t ng s ng i ngho
nh ng vng ny c th chi m nhi u nh t trong c n c. Nh v y, khai thc n i a v nui tr ng thu* s n
th hi n r rng ti m n ng cho vi c xo i gi m ngho nh ng vng n i a v vng ni. Quan tr!ng
h n, hi n t i ngnh thu* s n ch a
c nhn nh n ng #n trong chi n l c xo i gi m ngho c a qu c
gia v i h/i cc c quan ch c n ng c a ngnh thu* s n ln ti ng m nh m. h n n a.
5. Chnh sch v php ch.
12.
Chnh sch c a Chnh ph v lu t thu* s n m i ban hnh thng 11 n m 2003 l nh ng khung php
l r t t t cho qu n l ngh c g n v xa b , pht tri n nui tr ng thu* s n b n v ng v mi tr ng v xo
i gi m ngho trong ngnh th y s n. Quy ho ch t ng th 2001-2010 c a B Thu* s n (
c B
Tr ng ph duy t v ch Chnh ph xem xt) c m i quan h m t thi t v i lu t Thu* s n. Yu c u c p
thi t hi n nay l ph i nng cao n ng l c tri n khai v ban hnh cc quy nh cho vi c th c thi m t cch
hi u qu cc chnh sch v lu t ny.
13.
Vi c gia nh p t ch c th ng m i WTO (d ki n n m 2005) c a Vi t Nam s. c nh ng nh
h ng quan tr!ng n l'nh v c nui tr ng v khai thc thu* s n c$ng nh
n i s ng c a nh ng ng i
lin quan. Nh ng cam k t v tiu chu+n v sinh an ton th c ph+m c$ng l m t trong nh ng thch th c.
Cc doanh nghi p ch bi n v xu t kh+u thu* s n t
c nh ng ti n b r t ng khch trong vi c p
ng cc tiu chu+n v sinh
c ch p nh n theo tiu chu+n v sinh qu c t . Tuy nhin, vi c p d ng
cc tiu chu+n qu c t ny i v i nh ng ng i s n xu t quy m nh/, cc ng dn v nh ng ng i c lin
quan l i u r t kh th c hi n. C n ti n hnh nh ng phn tch k l 4ng v quy ch thnh vin WTO trong
l'nh v c thu* s n lm n n t ng cho vi c xy d ng chnh sch v tm cc gi i php th c t
gi m thi u
nh ng r i ro i v i b ph n s n xu t quy m nh/.
6. Nng cao qu n l ngh- c v qu n l ven bi(n
14.

Trong ch ng cu i c a bo co, b n l'nh v c then ch t c n s h tr song ph ng v a ph ng

c xc nh
c l: (i) Qu n l t ng h p vng ven b ; (ii) Qu n l ngh c n i a, xa b v ven b ;
(iii) a d ng ho vi c pht tri n nui tr ng thu* s n n c ng!t, m-n v l ; v (iv) th tr ng.Theo d ki n,
cc v n
c a ch ng trnh s.
c th o lu n v xy d ng b i B Thu* s n trn c s tham kh o cc
thnh ph n ch ch t nh cc t)nh, cc nh khai thc, nui tr ng (thng qua h i Ngh c, h i Ch bi n xu t
kh+u). Ch
chnh d ki n s. can thi p (tr gip) vo ngnh thu* s n l xo i gi m ngho v qu n l
mi tr ng. Hai v n ny c quan h m t thi t v i nhau v mi tr ng b n v ng l y u t ch y u quy t
nh thnh cng trong qu n l ngu n l i t nhin. Ch ng trnh c a chnh ph v h tr cc x ngho ven

(iv)
bi n v vng n i a c n ph i l tm i m c a m!i s tr gip. Do nh ng t)nh
c l a ch!n
th c
hi n ch ng trnh trn c n ph i l t)nh c nhi u x ngho. H n n a, Lu t Thu* s n m i ban hnh c$ng
ng gp cho s pht tri n v qu n l ngh c b n v ng, v i h/i c n c s h tr cho cc ch ng trnh,
-c bi t l s phn trch nhi m qu n l t( chnh quy n trung ng cho chnh quy n cc a ph ng.
Qu n l t2ng h#p ven b+
15.
Nhi u kha c nh trong vi c pht tri n nui tr ng v khai thc ven b c n ph i
c ln k ho ch
chi ti t v a vo tri n khai
b o v quy n l i c a nh ng nhm ng i lin quan trong qu trnh pht
tri n vng b . &i u ny cho th y c n xy d ng k ho ch qu n l t ng h p vng bi n vng b (ICZM). T t
c cc d n trong l'nh v c thu* s n lin quan n pht tri n vng ven b c n
c th c hi n trong m
hnh Qu n l t ng h p c ho-c hnh thnh m hnh m i. M t ch ng trnh qu n l t ng h p s. bao g m
cc kha c nh sau: (i) nng cao nh n th c v xy d ng n ng l c; (ii) pht tri n chi n l c qu n l t ng h p
vng bi n ven b trong ph m vi t)nh/vng ; (iii) quy ho ch v l p k ho ch pht tri n t ng h p; v (iv) h
tr sinh k . B c u, ch ng trnh nn th nghi m quy m m t vi t)nh, sau d n d n m r ng ph m
vi n t t cc t)nh quan tm.
Qu n l ngh- c
16.
Ngh- c ven b+. 5 Vi t Nam, trch nhi m qu n l ngh ngh c thu c v chnh quy n. Tuy nhin,
cc c quan nh S Thu* s n th ng thi u nhn l c ho-c ngn sch
tri n khai cc cng tc qu n l,
ki m tra, gim st ho-c theo di vi c th c thi lu t l cc vng bi n ven b (ho-c xa b ). D i s c p gia
t ng dn s , cng v i s pht tri n c a cc lo i nh c hi u qu h n (v /ho-c cc ph ng ti n nh b#t
hu* di t), ngu n l i vng ven b ngy cng b c n ki t. Trong b i c nh ny, l a ch!n d ng nhu duy nh t
nng cao qu n l ngu n l i l ph ng php ng qu n l, nh m chia s1 trch nhi m qu n l ngu n
l i cho c ng ng c dn v chnh quy n a ph ng. Lu t Thu* s n v(a
c ban hnh t o c s cho
vi c ny. M t s t)nh xc ti n cng vi c ny, ho-c thng qua ch ng trnh qu c gia v cc vng b o
t n bi n, ho-c quy m nh/ h n t i cc vng n c n i a. Cc ch ng trnh ng qu n l y
c th
c p d ng t i m t s t)nh
c l a ch!n, b ng cch: i) xc nh nh ng i t ng h ng l i; ii) nghin
c u nh ng ngu n l i hi n t i v trong truy n th ng; iii) xc nh ranh gi i; iv) pht tri n k ho ch qu n l
ngh c d a vo c ng ng; v) phn nh ranh gi i c a vng ng qu n l v khu b o t n bi n; vi) h tr
c ng ng cc kha c nh khc nhau nh gip pht tri n sinh k .
17.
Ngh- c xa b+. Vi t Nam nh n th c
c s c n thi t ph i qu n l ngh khai thc c xa b .
& n nay khai thc c xa b
c xem l ch a t m c t i m c t i h n, v do ch a c s qu n l ch-t
ch.. C v1 nh khai thc xa b ang ngy cng b khai thc qu m c trn ton vng -c quy n kinh t . S
bng pht m nh m. s l ng tu khai thc xa b t( d i 1000 tu c cng su t >90 m l c trong n m
1997 ln g n 7000 chi c trong n m 2004 c n
c xem xt m t cch k cng. V i cng ngh khai thc
ngy cng tr nn hi u qu , vi c t ng c ng l c khai thc s. d%n n s suy s p h n n a c a ngh c
trong vng 10 n m, ngay c khi s l ng c a i tu khai thc
c gi nguyn. Do c n thi t ph i p
d ng cc gi i php qu n l h u hi u nh ng vng n ng su t nh b#t cn ng k tr c khi b can ki t
cn h n l ti t o l i ngu n l i sau khi b c n ki t. & i v i nh ng vng n c nh V nh B#c B th c n
c m t ch ng trnh qu n l v ki m sot kin quy t
ti t o l i ngu n l i. Hi p nh ngh c V nh B#c
B v(a k v i Trung Qu c l b c i quan tr!ng theo h ng ny. Xc nh m t ch ng trnh qu n l
ngh c xa b m t cch chi ti t s. c n t i nh ng nghin c u v phn tch quan tr!ng v -c bi t l c n
tham kh o ki n v i nh ng ng i khai thc c. Nh ng b c c n thi t cho qu n l hi u qu ngh c xa b
bi n Vi t Nam c th bao g m: (i) xc nh ranh gi khai thc sau khi tham kh o ki n c a nh ng
ng i khai thc v cc c quan nghin c u; (ii) xy d ng chi n l c, ma v c m khai thc; (iii) th c thi
vi c ghi nh t k nh c; (iv) ti n hnh vi c c p php khai thc, t nh t l cho t i khi c hi u bi t k cng
v ngh c v tnh tr ng ngu n l i, (v) xc nh cc ng c c n ph i h n ch , bao g m c nh ng i t ng
ring r. ph i c+m (vii) xem xt kh n ng c i ti n thi t k ng c ; (viii) h tr s pht tri n c a h i ngh c
Vi t Nam (VINAFIS); (ix) h tr nh ng nghin c u v ng tr ng v nghin c u c i ti n ng c ; (x) cng

(v)
v i Trung Qu c tri n khai k ho ch qu n l ngh c V nh B#c B ; (xi) xy d ng k ho ch cho ton b
ngh c Vi t Nam, v i s nh n m nh vo v n
ng qu n l; v (xii) nh gi cc ph ng php giao
quy n khai thc c, bao g m c vi c c p gi y php (
c quy n chuy n nh ng) v c p h n ng ch nh
b#t (c$ng
c chuy n nh ng).
18.
Khai thc n0i a b e do b i nhi"m do ho ch t dng trong nng nghi p v do cc cng trnh
thu* l i xy d ng
ki m sot l$ lm m t n i , cc bi sinh s n v bi ng nui c a c di c ho-c
cc ng v t thu* s n khc. Th c t ny tc ng r t l n t i ng i ngho s ng ph thu c vo ngu n l i c
t nhin. Nh ng hnh ng c n thi t
m b o tnh b n v ng cho ngh khai thc thu* s n n i a bao
g m: (i) nh gi k h n n a t m quan tr!ng c a ngh c n i a i v n n n kinh t qu c dn, i v i
ng i dn a ph ng, ng dn ngho n i a
so snh, cn b ng gi a ci
c v ci m t, ch3ng h n
nh cc cng trnh tr thu* cho nng nghi p; (ii) xc nh cc bi n php qu n l ph h p nh ma c m
khai thc trong cc vng nh t nh, s d ng cc d ng c nh b#t h p l trong nh ng vng
c l a ch!n;
v (iii) hnh thnh cc khu sinh c nh nh m b o v cc bi 1, bi sinh tr ng ch y u c a thu* s n, n
nh c$ng nh c i thi n n ng su t v b o t n a d ng sinh h!c.
Nui tr'ng thu s n
19.
C n ph i pht tri n nui tr ng thu* s n
p ng nhu c u v cc s n ph+m thu* s n trong t ng
lai. &y c$ng l ti m n ng to l n cho cng cu c xo i gi m ngho vng ven bi n v n i a v l m t
trong s t cch l a ch!n sinh k
nhi u x ngho ven bi n. Nh ng hnh ng chnh bao g m: (i) h tr
nui tr ng thu* s n v coi y nh l s l a ch!n cho sinh k trong ch ng trnh a d ng ho nng nghi p
cc vng n i a, xy d ng trn c s nh ng kinh nghi m t t hi n c, bao g m d n ang tri n khai
ho-c l p k ho ch c a Ngn hng Th gi i v cc d n xo i gi m ngho khc nng thn; (ii) h
tr tri n khai vi c a d ng ho cc hnh th c nui bao g m c hnh th c nui k t h p nh l m t l a ch!n
sinh k cho xo i gi m ngho, -c bi t cho c ng ng ng dn ngho khai thc ven b ; (iii) c i thi n
tnh tr ng mi tr ng v a cc h ng d%n v qu n l mi tr ng ao nui thng qua vi c t ng c ng quy
ho ch v k thu t nui, u t( cho c s h t ng, nng cao ch t l ng d ch v , khi ph c mi tr ng v
qu ng b cho nh ng ho t ng ; (iv) l y a d ng ho nui thu* s n n c l lm l a ch!n an ton cho
i v i ngh nui tm ven bi n; (v) nng cao n ng l c v d ch v 1 h tr ng i dn qu n l nng cao
trnh
qu n l nui tr ng thu* s n; (vi) t ng c ng ph i h p v pht tri n h th ng quan tr#c, c nh b o
mi tr ng v d ch b nh thu* s n trong cc vng ven bi n v n i a,
i ph v i nh ng r i ro v mi
tr ng v d ch b nh; (vii) xc nh yu c u u t cho cho s n xu t gi ng thu* s n ch t l ng cao; (viii)
t ng c ng trao i v khuy n ng trong ph m vi ngnh
chia s1 nh ng kinh nghi m th c t v i u
ph i; v (ix) m b o s tham gia ng o h n c a nh ng nhm ng i lin quan trong vi c quy t nh
chnh sch v quy ho ch, -c bi t quan tm t i s tham gia c a ng dn v ng i nui thu* s n ngho.
Th tr"+ng
20.
T t c cc ho t ng ngui tr ng v khai thc thu* s n c n
c nh h ng theo nhu c u c a th
tr ng. V n
ti p th Vi t nam kh v hi u qu v chi ph th p, nh t l i v i cc s n ph+m xu t
kh+u, m-c d
c coi nh6 h n i v i s n ph+m tiu th n i a. Hng lo t ho t ng nn lm c i ti n
v n ti p th Vi t Nam. M t s trong s
c th o lu n trong ph n nui tr g thu* s n nh
mb o
v n
truy xu t ngu n g c s n ph+m n t(ng tr i nui tm, hay v n
theo c p nh t v ph bi n gi c
h tr cho vi c ra quy t nh. C$ng c n thi t ph i xem xt li u s h tr xy d ng h th ng ch
u
m i c gip t ng c ng c nh tranh v c i thi n gi c cho ng i s n xu t v ng i tiu dng, c$ng nh
nng cao ch t l ng v sinh, khuy n kch gia t ng s n l ng v l i nhu n i v i c ng ng ng i ngho.
7. Th*c thi, i-u ph i v cc b",c ti.p theo
21.
Ch ng trnh
c v ch ra trn xc nh nhi u v n
v qu n l, mi tr ng, i ngho m
ngnh thu* s n ang ph i i m-t. Nh ng v n ny c n
c cc bn tham gia xem xt, ki m tra v tn

(vi)
thnh. Sau ph i l p m t ch ng trnh hnh ng hi u qu . Gi s r ng ch ng trnh s. bao g m m t
s v n
c th o lu n trn, hi n nhin l n s. lin quan n nhi u c quan v cc bn lin quan
khc. Vi c i u ph i trong thi t k v trong th c hi n ch ng trnh s. ph i th c hi n c p cao h n, v d
nh gi a nhi u b khc nhau, cc t ch c, c nhn khc, bao g m c nh ng t ch c t nhn c lin quan
tr c ti p n cc ngnh v c p t)nh, thng qua cc u* ban nhn dn.
22.
Do tnh ph c t p c a ch ng trnh ny, t t h n h t nn nn th c hi n n theo cc pha khc nhau.
B c u m t s khi ni m (v d v
ng qu n l v thi t l p cc vng c m khai thc theo ma c$ng nh
cc vng b o t n m i ) nn
c th c hi n quy m th nghi m t i m t s x trong m i t)nh tr!ng i m.
&i u ny s. cho php nh ng nghin c u v pht tri n c n thi t
c hon thnh tr c khi a ra th c hi n
ph m vi l n h n. ,u tin trong qu n l t ng h p i b (IZCM), nui tr ng thu* s n v ng qu n l
ngh c ven b cho cc x ngho. Tuy nhin
m b o thnh cng cao th s cam k t c a a ph ng v
quy n s h u m nh m. l v cng quan tr!ng.
23.
&on cng tc ngh hnh thnh m t ban ch) o ngnh thu* s n, t ng t nh nhm i u hnh
Qu c t v mi tr ng (ISGE) do B Ti nguyn v Mi tr ng ch tr v nhm ny sau khi
c hnh
thnh ho t ng r t t t. B n thn nhm ISGE c$ng c m t nhm ICZM. Trong khi trn nhi u
ph ng di n, ch ng trnh thu* s n ngh c m i quan h ch-t ch. v i v n mi tr ng. Vi c thi t k t
n i ch ng trnh ny v i ch ng trnh h tr thu* s n c a DANIDA pha 2, hi n t i ang
c hnh thnh,
l r t c n thi t.

I.

HI N TR NG V XU TH NGH C

A. Ngu'n l#i
24.
Vi t nam c di n tch t li n l 329.200
km2 v di n tch vng bi n -c quy n kinh t
kho ng 1 tri u km2. Bi n Vi t Nam
c chia
thnh 4 vng (xem b ng 1). Tr l ng hi n t i
c tnh cho ton vng bi n l 4,2 tri u t n v
kh n ng khai thc b n v ng t i a l 1,67 tri u
t n. Tr l ng ngu n l i g n y
c c
tnh l i. M-c d s li u ch a
c B Th y s n
cng b , nh ng tr l ng c tnh d ng nh
gi m xu ng kho ng 3 tri u t n v kh n ng khai
thc b n v ng t i a kho ng 1,4 tri u t n. S
li u chnh th c c tnh ngu n l i h i s n
c
trnh by ph l c B.

B ng 1.

,c tnh tr l"#ng v kh n ng khai thc

b-n v ng t i a (MSY)

V nh B#c B
Trung b
&ng Nam b
Ty Nam b
G n i
T ng s
C n i nh/
C y <50m
C y >50m
C n i bi n kh i
T ng s

Tr l ng
(x1000 t n)
681.2
606.4
2075.9
506.7
10.0
300.0
4180.2
1730.0
597.6
1542.6
300.0
4180.2

TAC
(x1000 t n)
272.5
242.6
830.5
202.3
2.5
120.0
1670.4
694.1
239.2
617.1
120.0
1670.4

25.
Bi n Vi t Nam
c chia thnh 4 vng
ch y u: V nh B#c b , Trung b , &ng Nam b
v Ty Nam b . Cc ho t ng khai thc h i s n
MSY: Kh n ng khai thc b n v ng t i a
c phn chia thnh ngh c ven b v ngh c
TAC: Kh n ng khai thc cho php
xa b , d a vo
su ng tr ng m i vng
Ngu n: Fistenet (MoFi) d a vo s li u c tnh
bi n. Ranh gi i phn chia
c xc nh l
c a RIMF 1997
ng 3ng su 50 m vng bi n Trung b v
30 m cc vng bi n cn l i. Ma v khai thc ch y u c 2 v : v c nam (thng 5-10 pha B#c,
thng 7-11 pha Nam) v v c B#c (thng 11-4 pha B#c, thng 2-5 pha Nam) t ng ng v i
hai ma gi: ma gi Ty Nam v ma gi &ng B#c (FICEN). Vng mi n Trung, -c bi t l vng
pha B#c Trung b t( Thanh Ha n Qu ng Ngi, l n i th ng x y ra bo hnh thnh t( pha Ty
Thi Bnh D ng vo ma gi Ty Nam. Cc vng khc c$ng i khi c bo nh ng th ng l t h n.
C n bo s 5 (vo n m 1997) l c n bo ng ghi nh nh t, lm 3.000 ng dn vng bi n xa b
C Mau b ch t v m t tch.
26.
Vi t Nam c h th ng sng ngi dy -c, bao g m 2.360 con sng c chi u di trn 10 km.
Trong , c 8 h th ng sng c l u v c r ng l n v i di n tch trn 10.000 km2. H th ng sng ngi
ny bao g m c cc sng b#t ngu n t( cc n c ln c n lm cho Vi t Nam b l thu c b i cc quy t
nh v ngu n n c c a cc qu c gia khc. T ng di n tch l u v c cc h sng ngi trong n c v
ngoi n c ln n 1,2 tri u km2, c tnh g p 3 l n di n tch lnh th Vi t Nam. T ng l u l ng
n c hng n m l 835 t* m3, nh ng s thi u h t ngu n n c th ng r t nghim tr!ng trong th i gian
6-7 thng vo ma kh, khi m l u l ng n oc ch) kho ng 15-30% t ng l u l ng trong n m
(MONRE 2003).
27.
T ng di n tch m-t n c ti m n ng cho nui tr ng th y s n, khai thc th y s n n c ng!t v
ngh c h ch a c tnh kho ng 1,7 tri u ha (FICEN).Trong , kho ng 120.000 ha l c h ao nh/,
sng o; 340.000 ha l di n tch c a cc h ch a l n; 580.000 ha di n tch cc ru ng la c th s
d ng cho m c ch nui tr ng th y s n; 660.000 ha vng tri u. Cc s li u ny khng bao g m di n
tch m-t n c c a cc sng v kho ng 300.000-400.000 ha di n tch c a cc eo bi n, m ph d!c theo
b bi n.
28.
R(ng ng p m-n ng vai tr chnh trong s b n v ng c a ngh c Vi t Nam, l mi tr ng
s ng cho cc loi c v gip xc vng ven b . B v y, v n
quan tm l r(ng ng p m-n Vi t
Nma ang b thu h6p r t ng k . Theo s li u c a B Nng nghi p v Pht tri n Nng thn (MARD
204), t( n m 1943 n nay, di n tch r(ng ng p m-n c a c n c gi m t( 409.000 ha xu ng cn
155.000 ha. Tuy nhin hi n nay vi c ch-t ph r(ng ng p m-n hi n nay
c ki m sot ch-t ch.
h n. Trong 2 n m tr l i y, vi c ki m sot ny k t h p v i ch ng trnh tr ng l i r(ng ng p m-n

-2t t c cc vng lm h n ch s suy thoi r(ng ng p m-n. Vi c ban hnh Ngh nh v B o t n v

Pht tri n vng t ng p n c c a Th t ng v Chi n l c hnh ng cho vi c B o t n, Khai thc
b n v ng vng t ng p n c c a B Ti nguyn v Mi tr ng (MONRE) thc +y v h ng
d%n cho cc nh qu n l, ho ch nh chnh sch v cc nh khoa h!c trong vi c b o t n v s d ng b n
v ng r(ng ng p m-n. D n c a Ngn hng Th gi i v Vng t ng p n c ven bi n ang ti n hnh
b o v v pht tri n r(ng ng p m-n 4 t)nh thu c ng b ng sng M-Kng l C Mau, B c Liu,
Sc Tr ng v Tr Vinh.

B. Khai thc Th y s n
1. Cc 0i tu khai thc
Hnh 1: 0i tu khai thc 1991-2003
90
80
Number of vessels '000

29.
S l ng tu trang b my v
ang gia t ng kh nhanh t( 44.000 vo
n m 1991 t ng ln 77.000 vo n m 2002
(trung bnh gia t ng 4,6%/n m). Cng
su t my trung bnh/tu t ng 12%/n m
v t n cng su t trung bnh/tu l 48
CV (n m 2002). Cng su t my trung
bnh c a cc i tu pha Nam t n
trn 90 CV/tu v cc vng cn l i l
30 CV/tu. 5 cc i tu xa b , cng
su t my trung bnh
t
n trn 90
CV/tu. &ng ch l cc i tu qu c
doanh gi m xu ng cn 44 tu (n m
2002).

70

State Ent

60

Northern

50

N Central

40

S Central

30

Mekong

20
10
0
91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02

Ent = enterprises
Ngu n: MOFI

30.
Kch c4 c a cc i tu c l#p
Hnh 2: T l cc 0i tu theo cng su%t my, n m 1992 v
my t ng kh nhanh, xem hnh 2.
2001
N m 1991, t* l % cc tu c cng su t
trn 45 CV ch) l 10%, n m 2001 t* l
60%
ny l 27% v n m 2004 l trn 30%.
50%
S gia t ng ch y u l cc i tu c
cng su t trn 75 CV v 46-75 CV. & i
40%
1992
tu c cng su t nh/ h n 20 CV gi m
2001
30%
i nhi u t( 60% (n m 1991) xu ng cn
20%
40% (n m 2001). Cc tu khai thc xa
b v i cng su t my trn 90 CV hi n
10%
nay kho ng 6.000 tu. S gia t ng cc
0%
i tu khai thc xa b n m trong chnh
<20hp 20-45hp 46-75hp >75hp
sch pht tri n c a Chnh ph trong vi
Engine size
n m tr l i y, b#t u t( n m 1997,
b ng s tr c p c a chnh ph . Ch ng Ngu n: Fisheries Master Plan
trnh ny h tr kinh ph ng m i 1.300 chi c tu xa
B ng 2: Ng" c s3 d ng
b . Tuy nhin, C nhi u v n
th c ti"n n y sinh nh
Ng c
2000
2004
th o lu n trang 16.
c tnh
L

i r tri

24.5

25

31.
Thng tin v cc i tu s d ng cc lo i ng c
L i gi
22.5
18
khc nhau cn r t h n ch . Cc s li u kh o st n m 200 Cu tay/cu vng
19.7
25
c a cc i tu v c tnh cho n m 2004
c trnh by L i vy
7.7
10
7.8
7
b ng 2. Trong cc ng c chnh, l i gi (c gi n Mnh
7.5
7
v gi i) chi m u th
pha Nam v i kho ng 40% Fixed net
Khc
10.3
9
t ng s tu thuy n. L i r tri pha B#c chi m ch
100.0
100
y u, trong khi mi n trung ch y u l ngh c
nh,
t p trung ch y u vng c a sng - v d nh Tr Vinh Ngu n: Fisheries Master Plan & team
estimates

-3v Th(a Thin - Hu . &ng ch l ph Tam Giang (Th(a Thin - Hu ), S Th y s n v chnh

quy n a ph ng c n l c l n trong vi c gi m s l ng cc ngh l i y v l ng b%y, cc ngh
c coi l ph h y mi tr ng.
2. S n l"#ng khai thc c bi(n
Cc xu th. chung s n l"#ng

Ngh- c ven b+

Hnh 3: S n l"#ng c a cc ngh- khai thc 1990-2002

1600

Landings '000t

32.
Ngh khai thc c bi n Vi t
Nam pht tri n kh nhanh trong nh ng
n m g n y, xem hnh 1 v chi ti t
b ng 1-1, ph l c 1. T ng s n l ng
khai thc t ng t( 500.000 t n (n m
1980) ln 800.000 t n (n m 1990) v 1,5
tri u t n (n m 2002). Trong s n
l ng c khai thc t ng trung bnh
5%/n m, gip xc t ng 10%/n m v
nhuy"n th t ng 16%/n m.

1400

Crustacea

1200

Molluscs
Fish

1000
800
600
400
200

33.
Ph ng php truy n th ng
0
thu gom v nh b#t c tr c ti p cc
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02
bi bi n, ho-c cc bi trong r(ng ng p
Ngu n: FAO FishStat (MOFI data)
m-n, vng c a sng, m ph v vng
chu th cc sng
c th c hi n nh vo th y tri u. Cc ng c s d ng
c th c hi n t( n gi n
n ph c t p
nh b#t t t c cc loi c, nhuy"n th , gip xc. Cc ngh khai thc ny cung c p
ngu n dinh d 4ng ch y u cho c ng ng ng dn ven bi n. S gia t ng dn s t o nn p l c khai
thc r t l n ln cc ngu n l i ny. M-c d ch a c cc s li u chnh xc nh ng cc con s
c tnh c
th
c rt ra t( vi c phn tch hnh vi. Theo cc c tnh ny, c kho ng 8 tri u ng i m sinh k
c a h! ph thu c vo ngh c nh l ngu n thu nh p chnh c a h gia nh v kho ng 12 tri u ng i
c m t ph n thu nh p t( ngh c.
34.
Ngh c ven b (cch b 4-5 h i l) bao g m i tu th cng v i kho ng 28.000 chi c v
kho ng 45.000 chi c tu nh/ l#p my cng su t nh/, kho ng d i 20 CV. H u h t cc tu ho t ng
tr c ti p cc bi ngang, vng c a sng v ln c t i cc c ng. Cc ngh khai thc ch y u l l i r,
cu vng, mnh, te (b t h p php) v l ng b%y. Th ng k cho cc i tu ny th ng khng chnh xc
v chng ln c b t c ch no d!c theo b bi n. H u h t s n l ng khai thc
c s d ng tiu th
n i a ho-c bn t i cc ch c nh/ th tr n ho-c lng x, cn i v i cc loi c gi tr kinh t cao
nh cua th ng
c bn cho cc ch n u ho-c cc nh my ch bi n.

1600

0.8

1400

0.7

CPUE

1200

0.6

1000

0.5

800

0.4

600

0.3
North
N Central
S Central
South
CPUE

400

36.
N ng su t, s n l ng khai thc
c a cc i tu hi n Vi t Nam nay ch a
c cc s li u nh gi chnh xc. Ch) s

200

0.2
0.1

0.0
93

94

Ngu n: MOFI

95

96

97

98

99

00

01

02

03

CPUE t/HP hour

35.
S n ph+m ngh khai thc c bi n
theo cc vng
c t ng h p hnh 4.
Trong t ng s n l ng khai thc n m 2003,
pha nam chi m 55%, Nam trung b
chi m 28% v B#c trung b chi m 11%.
Nhn chung s n l ng khai thc t ng bnh
qun kho ng 6%, tuy nhin, t ng tr ng
pha B#c v B#c trung b l nhanh nh t.

Hnh 4: S n l"#ng khai thc c bi(n theo cc vng 19932003 (x1000 t%n)

Landings 'ooot

Xu th. theo cc vng

-4nh gi ph bi n nh t s d ng l s n l ng khai thc/m l c i v i cc i tu l#p my l khng

chnh xc trong khi cng su t my tu trang b ngy cng t ng nhanh. Tuy nhin, s n l ng khai thc
trn n v c ng l c suy gi m t( 0,7 t n/CV/n m (1993) xu ng cn 0,4 t n/CV/n m (2003) ch) ra
r ng n ng su t khai thc ang gi m st nhanh chng.
S n l"#ng c t)p
37.
Nhi u i tu khai thc Vi t Nam c t* l c t p cao trong t ng s n l ng. Ngh l i gi
(gi n v gi i), s n l ng c t p khai thc
c th ng chi m kho ng 50-70% t ng s n l ng,
l ng c t p ny
c s d ng (i) lm th c n cho c ho-c gia sc; (ii) ch bi n ch p v b t c; (iii)
ch bi n n c m#m. Edwards (2004) c tnh s n l ng c t p chi m kho ng 33% t ng s n l ng
khai thc c bi n. 5 &ng Nam b , c t p chi m t i 2/3 t ng s n l ng. Ngh c pha Nam c t p
chi m t* l cao nh t (trung bnh kho ng 60% t ng s n l ng), trong trung b l 5% v V nh B#c
b l 14%. Ch t l ng sau khi b o qu n b ng mu i ho-c p th ng r t th p. Tuy nhin, do nhu
c u c t p ang c chi u h ng gia t ng v gi c t p c$ng t ng theo, th ng kho ng 2.500 ng/kg
ho-c cao h n, nh v y s n l ng c tr thnh m t ngu n l i ng k
i v i ng dn. S n l ng c
t p d ng nh c xu th gia t ng, m-c d thi t k c a l i
c thay i gi m t* l c nh/.
C r)n san h
38.
Khai thc c r n c$ng l m t b ph n ng k , nh ng cc s li u v s n l ng, c v c c nh
v c s ng xu t kh+u sang Trung Qu c khng nhi u. Theo IMA (2001), cc loi chnh bao g m c
song, c h ng, tm hm khai thc t nhin v nui l ng. Vng s n l ng ch y u bao g m cc vng
pha B#c v mi n Trung (Khnh Ha v Ph Yn). 5 pha B#c, khu v c thu mua chnh t p trung
Qu ng Ninh v H i Phng. Qu ng Ninh c 4 khu v c chnh di"n ra cc ho t ng thu mua l & o
C T, Th ng Mai, H Mai v Thnh ph H Long. 5 H i phng, khu v c thu mua chnh l Ct b
v B ch Long V , n i m d ki n thnh l p cc khu b o t n bi n. H u h t cc loi c r n san h u
c xu t kh+u t i s ng, th ng l theo con
ng khng chnh th ng cho cc tu thu mua c a
Trung Qu c t i & o C T, c ng Ct B ho-c m t s
a i m khc.
C%p php cho cc 0i tu nh c n",c ngoi
39.
Trn nguyn t#c, Vi t nam cho php cc cc lin doanh trong cc ho t ng khai thc h i s n
trong vng -c quy n kinh t . Tuy nhin, hi n nay ch a c th/a thu n chnh th ng no v cc ho t
ng khai thc, m-c d c m t vi cng ty c a Trung Qu c v Hn Qu c cam k t s. thu mua s n
ph+m c khai thc v cc s n ph+m khc.
a

40.
Tr c y, ngh khai thc th y s n n c
ng!t r t quan tr!ng trong n n kinh t c a nhi u
vng. Trong nh ng n m 1970, c kho ng trn
70 h p tc x nh c v i t gn s n l ng hng
n m t vi nghn t n. Tuy nhin, vi c khai thc
h i s n d%n n ngu n l i b suy gi m v cu i
cng cc h p tc x ny ph i chuy n i sang
cc ho t ng s n xu t khc.

Hnh 5. S n l"#ng khai thc th y s n n0i

300

production '000t

3. Ngh- c n0i

Red river delta

250

Northeast

200

Northwest

150

N central
S central

100

C plateau

50

Southeast

Mekong delta
41.
Ngh c n i a (bao g m sng, h , p
0
v cc ru ng la) v%n quan tr!ng i v i cc c
96
00
01
02
03
dn nhi u khu v c. Ngu n d li u ch y u v
ngh c n i a l th ng k c a GSO ch) ra Ngu n: GSO
r ng s n l ng n m 2001 t cao nh t (244.000 t n) v suy gi m xu ng cn 209.000 t n (n m 2003)
v nguyn nhn c th do tnh tr ng h n hn. S n l ng ngh c n i a bao g m c khai thc th y s n
d a trn nui th , thng qua vi c th gi ng cc h ch a, p ho-c cc m-t n c khc, ch y u l c

-5-

42.
N ng su t sinh h!c c a cc sng
ngi
Vi t Nam nhn chung t ng i
cao. V d , sng M-Kng cung c p
l ng c hng n m trn 30.000 t n khai
thc b i 48.000 ng dn thu c 250 x
(MOFI Master Plan)1. Tuy v y, vng
chu th sng H ng pha B#c, n i
c
coi l tr ph hi n nay l i h u nh khng
c c do vi c pht tri n cc h th ng ng n
l$ v ph h y cc vng ng p n c n i sinh
s n v sinh tr ng c a c.

'000ha

chp v c r phi. Tuy nhin, i u tra v tnh hnh tiu th s n ph+m c a FAO (Lem 2002) ch) ra
r ng l ng c tiu th trung bnh l 14 kg/ng i t ng
ng v i t ng s n l ng l 1,1 tri u t n. S
khc bi t
y c th l do i u tra c a Hnh 6: Di n tch nui tr'ng th y s n theo cc vng
FAO bao g m c s n l ng nui tr ng
th y s n v nh v y cc s li u nh gi
c a GSO th p h n, y c$ng l m t i u
1000
Red river delta
th ng g-p trong h u h t cc th ng k
800
Northeast
ngh c n i a
vng sng M-Kng
Northwest
(FAO/MRC 2003).
600

N central
S central

400

C plateau

200

Southeast
Mekong delta

0
91

96

00

01

02

03

Ngu n: GSO

C. Nui tr'ng thu s n

43.
S n l ng nui tr ng th y s n theo th ng k c a FAO (B Th y s n cung c p) t( n m 1990
t ng kho ng 12%/n m c nui tr ng th y s n n c ng!t v n c m-n v i t c
t ng tr ng cao
nh t (13% v 17% t ng ng). T ng s n l ng nui tr ng th y s n n m 2003 c tnh t kho ng
966,100 t n2, ng gp trn 40% s n l ng vo ngh c, v i t ng gi tr h th ng ao m c tnh
kho ng 15,4 t* ng. Trong , m ng nui tr ng th y s n n c ng!t v%n l ch y u, chi m 65-70%
t ng s n l ng. Nui tr ng th y s n n c l , ch y u l nui tm, c s n l ng kho ng 220.000 t n,
chi m trn 40% t ng gi tr s n l ng, cn l i l t( nui cua, tm hm, c, v nhuy"n th
cc vng
n c m-n. T ng di n tch m-t n c cho nui tr ng th y s n theo GSO l 865.500 ha (hnh 5). T c
t ng tr ng trung bnh t( n m 1991 tnh chung cho t t c
t 9%. M-c d nui tr ng th y s n ang
pht tri n t t c cc vng nh ng vng chu th sng M-Kng v%n l ch y u.
1. Xu th. theo vng
44.
Khu v*c duyn h i B4c b0, bao g m 5 t)nh duyn h i l Qu ng Ninh, H i Phng, Thi Bnh,
Nam & nh v Ninh Bnh, nui tr ng th y s n r t pht tri n c nui n c ng!t, n c l v nui bi n
v i ti m n ng pht tri n kh l n. Nui l ng b trn bi n pht tri n kh nhanh v nh Bi T Long
v v nh H Long, hai vng di s n thin nhin. 5 khu v c ny c$ng pht tri n nui cc loi nhuy"n th ,
cua, rong bi n v tm (Penaeus monodon v g n y l gi ng nh p ngo i P vannamei). Khu v c ny
c 52 tr i s n xu t gi ng th y s n n c ng!t quy m nh/, kho ng 30 tr i s n xu t gi ng tm v m t
vi tr i s n xu t gi ng c bi n.
45.
Khu v*c cc t5nh pha B4c v chu th2 sng H'ng c 14 t)nh mi n ni v 6 t)nh thu c ng
b ng sng H ng, bao g m c m t s vng mi n ni, vng su v ngho nh t c a c n c. Trong
nh ng n m g n y, nui tr ng th y s n cc t)nh ng b ng sng H ng
c m r ng, t( 13.300
t n (n m 1990) ln n 76.000 t n (n m 2003). Cc m hnh nui k t h p truy n th ng v h th ng
1

Theo ti li u c a Vi n Sinh H!c Nhi t i, s n l ng c hng n m ln n 430 kg/ha i v i nh ng vng ng p l$

b ng sng C u Long. Tuy nhin, cc c tnh khc trn quy m qu c gia v quy m vng cho th y s n l ng th
kho ng 50 n 80 kg/ha ma l$.
Th ng k thu* s n t( GSO, 2004. C s khng nh t qun gi a s li u th ng k c a GSO v B Thu* s n

ng
ng

-6nui t ng h p (V n - Ao - Chu ng - VAC) t ng i ph bi n. Nui c l ng c$ng pht tri n

r ng ri nhi u t)nh mi n ni, ch y u nui c tr#m c/, nh ng s bng pht d ch b nh nh h ng
nghim tr!ng n lo i hnh nui ny. Cc t)nh vng ng b ng sng H ng c h th ng cc tr i s n
xu t gi ng kh m nh v i kha/gn trn 100 tr i gi ng v i cc quy m khc nhau.
46.
Khu v*c duyn h i Trung b0 c 6 t)nh v i 600 km b bi n, t( Thanh Ha n Th(a Thin Hu . &-c i m c a khu v c ny l c cc bi ct di, v i d i ng b ng h6p h!c ven bi n (ch y u l
cc cnh ng la) v i ni pha Ty. Nui tr ng th y s n pht tri n, t n 46.000 t n (n m
2003) g p 2 l n so v i n m 1999. Khu v c ny c 25 tr i s n xu t gi ng quy m nh/, ch) cung c p
c kho ng 50% nhu c u con gi ng, h n ch vi c nui tr ng th y s n n c ng!t vng mi n ni,
vng su vng xa. S n l ng tm s (P. monodon) c a khu v c t ng, t n 9.300 t n (n m 2003).
Cc tr i s n xu t gi ng trong khu v c ch) m b o
c cho 25-30% nhu c u con gi ng, ph n cn l i
ph i nh p t( cc t)nh khc.
47.
Khu v*c duyn h i Nam Trung b0 c$ng c kho ng 600 km b bi n v c u th ng k v
kh h u c$ng nh v tr a l cho nui tr ng th y s n n c m-n v nui bi n. Ngh nui tm l ch
y u, v i s n l ng t 15.500 t n (2003), chi m 78% t ng s n l ng nui tr ng th y s n. Nui tr ng
th y s n n c ng!t ng vai tr th y u. Nui nhuy"n th c$ng
c p d ng v i ng!c trai, v6m, bo
ng , s, c, tuy nhin s n l ng cn h n ch . Nui c song l ng trn bi n, v g n y l c gi, khu
v c ny c$ng pht tri n v m t s nh u t n c ngoi c$ng u t vo nui bi n v s n xu t
gi ng t)nh Khnh Ha. Khu v c ny l n i c ngh nui tm hm l ng l n nh t Vi t Nam, v i
kho ng 17.000 l ng, cho s n l ng kho ng 1.500 t n tm hm (n m 2003). &y c$ng l n i s n xu t
gi ng tm l n nh t Vi t Nam v i kho ng 2.700 tr i s n xu t gi ng, cung c p kho ng 35% t ng s n
l ng tm gi ng.
48.
Khu v*c ng Nam b0: Nui tr ng th y s n khu v c ny kh a d ng v r ng l n. S n
l ng nui t ng r t nhanh, t( 6.400 t n (n m 1990) ln n 48.000 t n (n m 2003). Cc ngh nui
nhuy"n th , tm, tm hm v c bi n l r t quan tr!ng trong cc ho t ng nui tr ng th y s n
y.
Trong , ngh nui tm ng gp l n nh t vo s n l ng, v i 14.000 t n (n m 2003). M hnh nui
l ng c$ng ang pht tri n. Khu v c hi n c 1.600 tr i s n xu t tm gi ng, cung c p kho ng 8 t* u
trng tm cho a ph ng v cho cc t)nh pha B#c v vng chu th sng M-Kng.
49.
Khu v*c chu th2 sng M-Kng: Cc t)nh thu c ng b ng sng M-Kng, t( Long An
n Kin Giang, l n i ng gp nhi u nh t c v s n l ng v gi tr nui tr ng th y s n c a Vi t
Nam. Ho t ng nui tr ng th y s n khu v c ny r t a d ng. N bao g m vi c cho sinh s n nhn
t o, ng nui v bn s n ph+m gi ng tm n c ng!t, nhuy"n th , c gi ng, ng nui gi ng t nhin
trong h kn ho-c bn kn, nh ao, ru ng la, bi ng p n c, l ng b c vng n c ng!t v n c
l . Theo s li u th ng k c a GSO, t ng s n l ng nui tr ng th y s n khu v c ny l 324.400 t n
(n m 2003) v i t ng di n tch nui 616.600 ha. Cc thng tin chi ti t v nui tr ng th y s n khu v c
chu th sng M-Kng v cc khu v c khc c a Vi t Nam
c trnh by ph l c I.

D. Kha c)nh kinh t. - x h0i

1. H0 v nhm h0 gia nh
50.
H gia nh v%n l n v ch y u c khai thc v nui tr ng th y s n. N m2001, ngnh
th y s n c s h gia nh m ngh c l ho t ng chnh chi m 4,3% t ng s h gia nh v s
d ng kho ng 5,1% l c l ng lao ng c a c n c (GSO 2001). T* l ny l cao nh t khu v c duyn
h i Nam Trung b (9,9-11,3%) v khu v c chu th sng M-Kng (9,1-9,8%). H u h t cc ng dn
v ng i nui th y s n c quy m s n xu t nh/ - 77% t ng s h nui th y s n c di n tch ao nh/
h n 0,1 ha, 7% s h khc c di n tch nui t( 0,1-0,2 ha.

-7B ng 3: Cc ngu'n thu nh&p c a h0i ng" dn, n m 2001

Th y s n
NTTS Khai thc D ch v
Khu v c duyn h i
Nam trung b
Khu v c ng b ng
sng M-Kng
C n c

T ng
s

Nng nghi p

Lm
nghi p

Cng
nghi p

Khc

35.7%

45.5%

0.3% 81.5%

3.3%

0.3%

3.5% 11.3%

53.7%
40.5%

21.2%
34.9%

0.9% 75.7%
0.6% 76.0%

7.1%
6.4%

0.7%
0.5%

5.8% 10.6%
5.3% 11.8%

Ngu n: GSO Rural, Agriculture and Fisheries Census 2001 (2003), tables 6.6 & 6.12
51.
Khi m cc h ng dn thi u s g#n k t tr c ti p v i th tr ng, cc ch n u t nhn v
th ng nghi p nh/ ng vai tr quan tr!ng trong vi c phn ph i s n ph+m th, bao g m vi c cung c p
cho cc nh my ch bi n v xu t kh+u. Cc ch n u v th ng nghi p nh/ th ng cung c p v n, v
cc nhu y u ph+m cho cc h ng dn, do h tr m t cch c hi u qu cho s n xu t.
52.
Khai thc v nui tr ng th y s n ng gp kho ng 75% thu nh p c a h ng dn. Thu nh p
ny khu v c duyn h i Nam Trung b ph thu c vo khai thc h i s n. H ng dn th ng t c c
h i ti p c n v i cc ngu n v n vay chnh th ng v cc d ch v h tr khc, nh ngu n gi ng c ch t
l ng cao, ho t ng khuy n ng , ki m sot d ch b nh v cc thng tin v th tr ng. Khi c h i thu
nh p c a h! b h n ch , vi c di chuy n l c l ng lao ng sang cc vng khc l ph bi n , bao g m
vi c lm thu cho cc i tu khai thc n c ngoi nh Hn Qu c, Nh t B n, &i Loan. & c m t s
hi p h i h ng dn
c hnh thnh, v d nh h i tn d ng v h p tc x g#n k t kho ng 21.000
ng dn trong 4.300 h p tc x (n m 2000) v hi n ang gia t ng ng k .
2. Ngh- khai thc c bi(n
53.
Bo co hon ch)nh c a d n Nng cao H t ng c s ngh c c a ADB (FIIP) nh n th y
m i lin h kh tch c c gi a l i ch kinh t - x h i v s pht tri n h th ng c ng c (ADB 2004).
Ng dn trn cc tu nh c, ch y u l cc tu xa b , cng su t t( 50-400 CV Sng Gianh (Qu ng
Bnh), Phan Thi t (Bnh Thu n), v T#c C+u (Kin Giang) c thu nh p hng thng kho ng 2 tri u
ng, cao h n g p 3 l n m c i ngho (MOLISA). Ph n l n cc tu xa b ny khai thc kh hi u qu
v t* l hon v n trung bnh kh cao (trung bnh kho ng 50%). 5 c 3 c ng c ny, -c bi t l Phan
Thi t v T#c C+u c s h tr kh t t, v i h th ng cc nh my ch bi n (hi n t i v trong k
ho ch s. xy d ng) v cc d ch v h tr khc. Trong i tu c cng su t trn 90 CV, v i kho ng
7.000 chi c, kho ng 60% c l i nhu n cao, ch y u t p trung pha Nam Vi t Nam, 20% c l i nhu n
th p v s cn l i l ha v n ho-c l . Trn th c t , khng th c tu no lm n thua l trong th i gian
di
c v c ch tu v ng dn u c n ph i c ti n
sinh s ng. Cho nn, cc tu lm n thua l
th ng ph i bn i ho-c lo i b/.
54.
Cc k t qu c a d n Nng cao H t ng c s ngh c c a ADB (FIIP) ph n nh g n ng
nh k t qu i u tra c a Vi n Kinh t v Quy ho ch Th y s n (IFEP), B Th y s n. &i u tra trn 353
tu (thng 10/2001) 3 t)nh pha B#c l H i Phng, Thi Bnh, Nam & nh xc nh
c m c thu
nh p c a 4 i tu c kch c4 t( d i 20 CV n trn 90 CV . Nhn chung, H u h t cc ch tu u
ang giu ln, trong thu nh p c a 77% h ng dn c tu l#p my l trn 250.000 ng/thng/ng i
(n m 2000). Cc ch h thu c i tu d i 20CV giu ln t nh t, trong c 7% s h c thu nh p
d i 100.000 ng/thng/ng i. &i u tra h ng dn c a Vi n Kinh t v Quy ho ch Th y s n (IFEP)
c$ng ch) ra r ng kho ng 72% s h
c coi l kh h n so v i 5 n m tr c y, 13% l khng thay
i v 15%
c xem l sa st h n. M-c d m c i ngho c a cc h ch tu t ng i th p, nh ng
i v i ng dn t* l ny cao h n, -c bi t cc tu khai thc ven b ho-c cc tu khai thc theo ma
v , s ngho i nghim tr!ng h n m t vi th i i m trong n m. Nhn chung, t* l ph n tr m c a
cc h ch tu
c xc nh l ngho theo tiu chu+n c a MOLISA kho ng 2% trong khi t* l ny
trung bnh c n c l 17%.

-83. Khai thc th y s n n0i

55.
Ngu n l i th y s n vng n c n i a (v vng ven bi n) l r t quan tr!ng i v i ng i
ngho Vi t Nam (DFID, 2001; Nhi & Guttman, 1999a, 1999b). Cc s li u l ch s t ng h p b i
DFID (2001) ch) ra r ng h u h t nh ng ng i s ng ph thu c vo ngu n l i th y s n l nh ng
ng i chuy n i sang t( cc ho t ng nng nghi p, v -c bi t l cc vng ven b . Ngu n l i
th y s n bao g m ngu n l i th y s n t nhin (c n i a v bi n), cung c p ngu n thu nh p v ngu n
dinh d 4ng qu gi cho ng i ngho, t o nn m t b ph n quan tr!ng trong chi n l c sinh k nhi u
thnh ph n v ph c t p trong s a d ng c a s s#p x p c c u nng nghi p Vi t Nam. Ngh c th
cng quy m nh/ ng vai tr quan tr!ng i v i nhm ng i ngho; m-c d quy m th m ch l n
h n nh ng r t t ng i ngho ph thu c vo khai thc th y s n n i a nh l m t ph n chnh trong
sinh k (DFID, 2001). Vai tr c a khai thc th y s n n i a r t i n hnh Ty Ninh v Long An
Nam b Vi t Nam (Nho and Guttman, 1999a and 1999b) quan nghin c u v vai tr c a ngu n l i
th y s n n hi n tr ng n n kinh t . Nghin c u ch) ra r ng h u h t cc h ng dn u tham gia
vo cc m hnh khai thc th y s n, nh ng khai thc th y s n -c bi t quan tr!ng i v i cc h
ngho. Trong nhm ngho nh t (v i thu nh p r t th p), c kho ng 88% h gia nh khai thc th y s n.
4. Nui tr'ng th y s n
56.
Cc nhm ng i tham gia vo nui tr ng th y s n l kh phong ph, bao g m nh ng ng i
ngho c thu nh p th p v c nh ng ng i kh gi c nhi u v n h n
u t . & i v i nh ng ng i
kh gi , nui tr ng th y s n c th mang l i cho h! l i nhu n hon v n u t , v d nh cc trang
tr i nui c ba sa ho-c trang tr i nui tm. M t s l ng ng k cc h c quy m nh/ vng nng
thn tham gia vo nui tr ng th y s n. &i u tra c a MARD (n m 2002) trn 1.261 ng dn cho
th y 21% ng dn & ng b ng sng M-Kng tham gia vo nui tr ng th y s n, trong
ng
b ng sng H ng l 13% (MARD/UNDP, 2003). 5 cc vng khc, nui tr ng th y s n t ph bi n h n.
57.
Nui tr ng th y s n c th cung c p cc ho t ng sinh k kh a d ng. Ng i dn c th
tham gia vo cc ho t ng cung c p d ch v
u vo, nh gi ng c, th c n, ha ch t, khuy n ng ,
d ch v lao ng, ... v thu ho ch, nh mua bn s n ph+m, ch bi n. V d nh , vng ng b ng
sng M-Kng, cc nh my ch bi n phi-l c ba sa cung c p vi c lm cho nhi u ph n , th ng
l cc khu v c dn ngho (Tung &Phillips 2004). M-cd v y, cc ngu n l c u t cho s n xu t
nui tr ng th y s n l c n thi t, nh ng ng i ngho, v ng i khng c t ai c th tham gia v
h ng l i t( vi c lun canh nui tr ng th y s n. Gia nh ch Hong Th Mai dn t c Hmng Lai
Chu l m t i n hnh m
nui tr ng th y s n xa i i ngho (Ch Mai nh n
c gi i
th ng c a Lin H p Qu c v & u tranh ch ng i ngho , n m 1997). Cc nghin c u c a d n
& t ng p n c ven bi n c a Ngn hng Th gi i cho th y nh ng ng i ngho Sc Tr ng, B c
Liu, C Mau c thu nh p t t h n trong v i cc m hnh nui tr ng th y s n quy m nh/ n c l ,
-c bi t l nui cua trong r(ng ng p m-n (Can Tho University, 2004).
58.
5 Vi t Nam, t c quan ni m b#t bu c trong vi c tham gia c a ph n vo nui tr ng th y s n;
c nam gi i, ph n v tr1 em u tham gia vo nhi u ho t ng khc nhau. &-c bi t, ph n th ng
tham gia vo vi c cho n hng ngy, bn phn, thu ho ch, bun bn v ch ba. H n n a, kinh
nghi m c a d n Khuy n ng trong pht tri n nui tr ng th y s n (READ) c a y ban sng MKng (MRC) vng ng b ng sng M-Kng ch) ra r ng vai tr c a ph n
cc h ngho l l n
h n, trong khi nam gi i ph i lm vi c xa gia nh theo ma v ho-c hng ngy (Phillips 2002). 5
m t s vng, kho ng cch t( nh n n i nui tr ng th y s n c$ngtr thnh v n
h n ch , khi m
cc vi c v-t trong gia nh c th mu thu%n v i nhu c u cho c n v ch m sc, qu n l.
59.
M-c d nui tr ng th y s n gp ph n vo vi c xa i ngho, tr ng i ch y u i v i ng i
ngho tham gia vo nui trng th y s n l s thi u cc d ch v h tr (AusAID, 2004, Oxfam, 1999).
Nghin c u Tr Vinh c a (Oxfam 1999) cho th y cc h giu c h n th ng g#n v i nui tm v h!
khng ch) c c h i s d ng t ph h p, m cn b i v h! c cc m i lin h gip h! ginh
c
c h i v ti chnh (World Bank/DFID 1999). Trong m t th i gian di h n, i u ny d%n n s m t
cng b ng cng t ng ln. Khi m s a d ng ha t o ra s giu c nhi u h n cho nng dn th kho ng

-9cch gi a nh ng ng i c th a d ng ha s n xu t c a h! v nh ng ng i khng th a d ng ha
ch#c ch#n s. l n h n. M t s ch) tiu trong cc h th ng nui thm canh cao nh nui tm ven bi n
s khng bnh 3ng t ng ln, s giu ln t( nui tm t p trung m t s ng i c nh tranh trong
cng m t ngu n l i h n ch d%n n m t s ng i ngho b chi m ch (Adger 1998, Oxfam 1999).
Trong nui l ng trn bi n, s c nh tranh c$ng x y ra gi a nh ng ng dn khai thc th cng v ng i
nui tr ng th y s n s d ng cng m t di n tch m-t n c (Aasen 2000). Tuy nhin, nh ng v n nh
v y khng lm gi m i ti m n ng ng k c a nui tr ng th y s n trong vi c xa i ngho Vi t
Nam, m cn lm n i b t s c n thi t c a n trong m c tiu ti p c n.
60.
Cho n nay, vi c ti p c n trong pht tri n nui tr ng th y s n nh n m nh s gia t ng n ng
su t nui tr ng th y s n, nh ng ho t ng s n xu t v cc ti p c n cng ngh th ng khng t p
trung vo nh ng ng i ngho. Trong m t s tr ng h p, cc ti p c n ny c th th m ch b t l i i
v i ng i ngho (Haylor 2001). Cc d n Vi t Nam trong m t vi n m qua ch ng minh r ng
vi c t p trung vo s tham gia c a nhm ng i ngho vo nui tr ng th y s n c th t o nn
nh ng ng gp ng k trong vi c c i thi n kinh k
vng nng thn. Cc cng ngh t t nh t cho
nui tr ng th y s n quy m nh/ c a cc h ngho vng nng thn l c n t v n u t , r i ro th p v
hon v n nhanh. Cc cng ngh ny c n ph i n gi n, d" m ph/ng, m r ng v ng gp vo vi c
p ng nhu c u th y s n
a ph ng. Cc cng ngh nui trng th y s n ny bao g m nui trong
ao, ng nui c trong giai l i v nui c ho-c cua trong ru ng la (DFID 2001).
5. Ch"!ng trnh xa i gi m ngho
61.
Chi n l c t ng th Pht tri n kinh t v Xa i ngho c a Vi t Nam
c ban hnh vo
thng 5/2002. Chi n l c ny a ra ch ng trnh khung cho vi c xa i ngho Vi t Nam n
n m 2010 v ti p sau3. Ngh c v nui trng th y s n
c xem l c vai tr ch
o trong ch ng
trnh xa i ngho qu c gia. Chi n l c c$ng ch) ra r ng ti m n ng cho nui tr ng th y s n v khai
thc h i s n xa b ang t ng ln ng k , v xc nh r ng vi c nui thm canh v khai thc h i s n
ng vai tr quan tr!ng trong vi c thc +y t ng tr ng kinh t v xa i ngho. CPRGS bao g m
cc v n lin quan n cc ho t ng h tr sau:

Quy ho ch v xy d ng cc con p, c ng v knh d%n n c; cung c p cc s n ph+m x h i

nh d ch v khuy n ng , ki m d ch, ki m sot ch t l ng con gi ng v th c n
gip cho
ng dn gia t ng s n l ng m t cch hi u qu v t n s b n v ng;
& u t h tr c s h t ng ngh c, i n,
ng, ... cc vng nui tr ng th y s n m i thnh
l p ho-c chuy n i t( c y la ho-c lm mu i.
Xy d ng 6 trung tm s n xu t gi ng qu c gia, cc trung tm quan tr#c c nh bo mi tr ng
trong vng nui B#c b , Trung b v ng b ng sng M-Kng;
& m b o n n m 2005, di n tch nui tr ng th y s n t kho ng 1,2 tri u ha, v i t ng s n
l ng x p x) 2,6 tri u t n, trong s n l ng tm kho ng 300.000 t n;
& m b o t ng tr ng b n v ng s n l ng nui tr ng th y s n; v
Nng cao kh n ng ti p c n c a cc h ng dn ngho v i cc u vo, thng itn, d ch v
khuy n ng , v n v th tr ng.

62.

Chnh ph ban hnh Quy t nh 106/Q&-TTg thng 6/2004, ph duy t danh sch cc v n
kh nh t hi n nay c a cc x ven bi n v o. Theo quy t nh ny, 157 x thu c 21 t)nh trong
danh sch s.
c h tr t( qu -c bi t, thi t l p theo quy t nh 106/Q&-TTg thng 7/1998. Hng
3

Ph n IV: Cc chnh sch v Bi n php chnh cho Pht tri n cc Ngnh v Ngnh cng nghi p
m b o Xa i
Gi m ngho, T ng tr ng B n v ng, Pht tri n Nng nghi p v Nng thn: cc m c tiu bao g m: m b o an ninh
l ng th c, s n xu t nng nghi p a d ng; t m quan tr!ng c a nghin c u th tr ng v m b o cung c p k p th i
thng tin; t ng u t cho Nng nghi p; g#n li n s n xu t cc cy tr ng gi tr cao v i pht tri n cc trang thi t b l u
gi v ch bi n; +y m nh nghin c u v s d ng hi u qu cc ngu n ti nguyn thin nhin; m r ng cc ho t ng
nng, lm, ng nghi p v cc ho t ng khuy n nng, lm, ng sao cho ph h p v i i u ki n s n xu t cc vng
mi n khc nhau v p ng
c nhu c u c a ng i ngho; pht tri n nui tr ng th y s n a d ng; xy d ng m t chi n
l c phng ch ng thin tai nh m gi m thi u nh ng thi t h i v n nh i s ng v s n xu t trong nh ng khu vj c ch u
nh h ng c a thin tai

- 10 n m h tr cho m i x 500 tri u ng nng c p c s h t ng theo d ton c a H i ng Nhn dn

x v ph duy t c a chnh quy n t)nh. & i v i ch ng trnh cc x ven bi n, ngu n v n h tr c th
c s d ng
c i thi n c s h t ng nh
ng x, h th ng th y l i trong vng nui tr ng th y
s n. Ch ng trnh135 hi n ang
c m r ng n 2.369 x, ch y u vng mi n ni.
63.
M-c d khai thc h i s n v nui tr ng th y s n l r t quan tr!ng i v i sinh k c a ng i
ngho Vi t Nam, vi c tham gia c a B Th y s n trong vi c hnh thnh cc chnh sch cho th c hi n
cc ch ng trnh h ng t i ng i ngho trong ngnh th y s n cn kh h n ch . G n y, ch) c chnh
sch Nui tr ng th y s n b n v ng ph c v Xa i gi m ngho
c B Th y s n so n th o v
ph duy t theo v n b n 321/CP-NN n m 2001 v Quy t nh 657/2001/Q&-BTS. Chnh sch ny cung
c p n n t ng cho th c hi n vi c can thi p su h n ph c v ch ng trnh gi m i ngho trong khai
thc v nui tr ng th y s n.
6. Lao 0ng ngh- c
700
600
Fishing labor '
000

64.
Ngh c l b ph n thu ht lao ng
ch y u, tr c ti p thng qua cc cng vi c trn
tu khai thc, cc trang tr i nui, ho-c gin
ti p thng qua cc ho t ng vng th ng
ngu n v h ngu n cc sng, v d nh ch
bi n th y s n. Cc lao ng tr c ti p trong
ngh c
c tnh kho ng 555.000 lao ng,
hi n t i s l ng ny ang t ng ln kho ng
26.000 lao ng/n m (B ng A-3 v Ph l c
A). T ng s lao ng ngh c bao g m c
trong nui tr ng th y s n v cc d ch v khc
c tnh trn 2 tri u lao ng.

Hnh 7: Lao 0ng ngh- c

500

SOEs
North
N Central
S Central
South

400
300
200
100
0
93

94

97

98

99

00

01

02

03

Chi ch: 1995/96 khng c s li u

Ngu n: FICEN, MOFI

65.
Ph n t khi tham gia vo cc ho t
ng khai thc th y s n. Dang & Ruckes
(2003) ch) ra r ng ph n tham gia vo cc ho t ng khai thc th y s n ch) chi m 1,4%, v h u
h t l cc ho t ng trn b . Tuy nhin, ph n th ng l ch s h u cc tu ho-c i tu khai thc,
v d nh
Kin Giang, m t s
i tu khai thc l n m ch s h u v qu n l l ph n . Lao ng
n th ng
c s d ng trong vi c chu+n b cc nguyn v t li u cho cc chuy n bi n, s a ch a ng
c , phn lo i s n ph+m v bn l1 cc s n ph+m cc ch c. 5 vng ng b ng sng M-Kng,
kho ng 90% cc i l / th ng nhn l ph n .
66.
Cc nh my ch bi n thu ht bnh qun kho ng 300 ng i lao ng, trong 80-85% l lao
ng n . K t qu ph/ng v n cc nh my ch bi n trong nghin c u ch) ra r ng ph n chi m u
th
cc v tr qu n l. T ng s lao ng trong l'nh v c ch bi n, xu t kh+u th y s n t nh t chi m
kho ng 65.000 ng i (VASEP). Ngh ch bi n th y s n r t quan tr!ng i v i c ng ng (v d : i
v i c ng ng ng i Kh -me Sc Tr ng, n i m i ngho
c coi l ph bi n). &i u tra n m
1997 trn 196 doanh nghi p ch bi n c (Nguyen The Cong 1997) cho th y trong khi l i nhu n t(
cc ho t ng kinh t gia t ng ng k , cng vi c ch bi n c l i m t s kh n ng r i ro lu di
cho cc cng nhn, y c$ng l m t -c i m c a n n cngnghi p trn th gi i. V n ny khng ch)
tr nn -c bi t nghim tr!ng m t s nh my c$, m cn x y ra i v i cc nh my hi n i, nh
cc nh my ch bi n tm
c thnh l p vng ng b ng sng M-Kng trong th p k* qua, m-c
d u vi c c i thi n tnh hnh v%n lun
c th c hi n lin t c. Nhi u cng nhn v%n t n t i trong
kho ng 10-15 n m.

E. Mi tr"+ng v ngu'n l#i t* nhin

67.
Ngh c, bao g m ngh khai thc c bi n v nui tr ng th y s n nh h ng c a cc thay i
do con ng i v i u ki n t nhin gy ra v s tc ng c th l tch c c ho-c tiu c c n mi
tr ng.

- 11 1. Khai thc th y s n
68.
V tr a l v a hnh khi n cho Vi t Nam tr nn d" b nguy hi m t( cc hi m h!a c a
thin nhin. Hng n m, cc th m h!a thin nhin nh bo nhi t i, dng, l t l i ho-c kh h n nh
h ng nghim tr!ng n con ng i, sinh k , t nng nghi p, v t nui v h t ng c s (Quan tr#c
mi tr ng Vi t Nam, 2003). Nh ng ng i lin quan n ngh c c$ng b e d!a b i cc s ki n trn,
bao g m c nh ng ng i ngho nh t, nh ng ng i d" b nguy h i nh t. Ngh c ven bi n v n i a
c$ng b nguy h i b i cc thay i do con ng i, v d nh ph ho i cc mi tr ng s ng quan tr!ng v
bi 1 vng t ng p n c ho-c thay i dng ch y do pht tri n ti nguyn n c. Ho t ng khai
thc h i s n c$ng nh h ng ng k
n ngu n l i ngh c vng ven b , nhi u b ng ch ng cho th y
cc ho t ng khai thc h i s n hi n nay, -c bi t l cc ho t ng khai thc c tnh h y di t gy
nn cc tc ng b t l i ng k
n a d ng sinh h!c th y v c.
2. Nui tr'ng th y s n
69.
S pht tri n nui trng th y s n lin quan ng k v i mi tr ng. Nui tr ng th y s n c th
gy nn cc tc ng mi tr ng, c tch c c v tiu c c v r t nh y c m trong vi c thay i cc i u
ki n mi tr ng. Cc nguy c mi tr ng t( t nhin v con ng i, bao g m bo, l t, thu c tr( su s
d ng trong nng nghi p v s suy gi m ch t l ng ngu n n c (Phuong 2002). Bo nhi t i v l t
l i c th ph h y nghim tr!ng c s h t ng nh ao m, l ng b, vd nh l t l i vng ng b ng
sng M-Kng n m 2000 (van Anroy, 2000). M t v d v tc ng mi tr ng tch c c c a nui
tr ng th y s n, bao g m nng nghi p truy n th ng, nui tr ng th y s n v h th ng nui t ng h p, ti
s d ng ch t th i v d tr ngu n n c cho cc m c ch khc nhau v h th ng ao nui t ng h p i
v i k ho ch s d ng n c trong h th ng th y l i. G n y, nui c n c th i v nng nghi p
huy n Thanh Tr ngo i thnh H N i cung c p m hnh s n xu t hi u qu trn ph ng di n mi
tr ng v x l ch t th i n i a.
70.

Cc m i quan tm v mi tr

ng lin quan

n pht tri n nui tr ng th y s n bao g m:

S nhi"m mi tr ng c c b n y sinh t( vi c nui t p trung cc h th ng nui n c ng!t

v n c m-n khng c s cn nh#c v s c t i mi tr ng;
S th n tr!ng c n thi t i v i vi c a cc loi m i nh p ngo i vo nui th y s n, do cc r i
ro v d ch b nh, tc ng mi tr ng v a d ng sinh h!c th y v c;
S m t i ng k r(ng ng p m-n v vng t ng p n c t( vi c chuy n i cc di n tch ven
bi n v c a sng sang nui tm;
S bng pht d ch b nh th y s n, nhi"m n c v nhi"m m-n do nui tm trn lan v khng
c k ho ch trn ct v cc di n tch t nng nghi p; v
s t ng t bi n g n y trong vi c s d ng c t p trong nui tr ng th y s n n c m-n v
n cl .

Cc t ng tc mi tr ng nh v y c n
c cn nh#c khi xc ti n nui tr ng th y s n Vi t Nam, v
c n ph i
c d-t ra trong vi c quy ho ch mi tr ng t t h n, th c ti"n qu n l v s c t i mi tr ng.
Cc chi ti t
c trnh by ph l c I.

F. S* pht tri(n/ Qu n l b-n v ng cc c! h0i v h)n ch.

71.
b n

D a trn cc cng vi c th a
c rt ra nh sau:

a c a nhm nghin c u v cc s li u hi n c, cc k t lu n c

Ngh- c bi(n

H u h t cc vng ven b b khai thc qu m c, gy ra nh ng kh kh n cho cc c ng

ng dn c ven bi n s ng d a vo ngh c. K ho ch t ng th ngnh th y s n d ki n
n n m 2010 c#t gi m xu ng kho ng 30.000 tu c cng su t nh/ h n 45 CV, so v i
64.000 tu hi n nay.

- 12

Cc h ng dn nh/ r t kh kh n trong tm ra cc sinh k khc. Tuy nhin, v n ny

ch a nh n
c s quan tm c a c nh qu n l a ph ng.
Vng n c xa b
pha B#c (V nh B#c b ) b khai thc qu m c.
T ng c ng nui tr ng th y s n v vi c c m nh b#t theo cc ma vng n c c a
Trung Qu c c th +y m nh vi c khai thc h i s n (bao g m c+ khai thc c t p) bi n
Vi t Nam.
Vng bi n xa b Trung b v Nam b ch a b khai thc qu m c - Ngu n l i m t s loi
cn d i m c khai thc cho php, v d nh c y v c n i l n vng n c su (>100
m). Cc t)nh Nam b hi n v%n ang h tr cho vi c gia t ng c ng l c khai thc vng
n c xa b , ngo i tr( Kin Giang, n i m vng bi n xa b ( -c bi t l V nh Thi Lan)
c coi l khai thc qu m c. B R a V$ng Tu c$ng r t quan tm n ngu n l i
h i s n xa b .
R t nhi u tu thuy n c4 l n ang khai thc vng ven b v cc vng khc, s l ng cc
tu c4 l n ny v c n b n c n
c gi m b t, quy ho ch t ng th ch) ra r ng i tu c
cng su t trn 75 CV khng nn v t qu 6.000 chi c, so v i s l ng hi n t i l 10.500
chi c.
Nhi u tu trong t ng s 1.300 tu h tr b i v n vay tn d ng th t b i, -c bi t c ct
ny
c mua b i cc doanh nghi p nh n c. B ph n tu xa b t nhn nhn chung l
c mang l i l i nhu n, trong i u tra c a FIIP PCR v B Th y s n.
Vi c i u tra, quan tr#c v qu n l ngu n l i ch a
c th c hi n m t cch c hi u qu .
T t c cc S Th y s n u a ra s c n thi t c i ti n cng ngh cho khai thc h i s n xa
b .
K n ng c a th y th trong khai thc h i s n th ng m c kh th p, -c bi t cc tu xa
b . R t t cc thuy n tr ng v th y th
c tham gia cc kha t p hu n chnh th ng v
khai thc h i s n.
Ti m n ng i v i s gia t ng c ng l c cc i tu l r t l n v cc tu b#t u
c
trang b cc thi t b d c, v tr nn hi u qu h n v i nh ng ng c l n h n. Tuy nhin,
s gia t ng s. gi m i b i gi i h n cc ngu n v n tn d ng.
Hu h t cc tu gi pha Nam s d ng m#t l i nh/, kho ng 2a = 2-3 cm ko c ng
t.
Khng c tu no s d ng ch l n, d%n n vi c ph h y n n y t ng ln.
Khai thc b ng ch t n hi n v%n ang kh ph bi n m t s vng, nh ng cc vng khc
(n i m ngu n l i c n ki t nghim tr!ng), vi c khai hc b ng ch t n ch m d t.
Khai thc b ng xung i n c$ng ang gia t ng, h y di t ngu n l i v r t kh ng n ch-n.
Ngh te xi p l ngh c tnh h y di t cao v v%n ang
c s d ng m t s t)nh m-c d
c m.
Khung php ch v b o v ngu n l i h i s n l t ng i ton di n. Tuy nhin, khung
php ch ch a hon ton hi u qu b i v thi u n ng l c thi hnh.
Qu n l sau thu ho ch ch a
c pht tri n. T t c cc tu hi n nay u s d ng
b o qu n, nh ng i v i cc chuy n di ngy (v d , trn 1 thng) ch t l ng c a cc s n
ph+m nh b#t
c u chuy n s. tr nn x u i. &i u ny c th kh#c ph c b ng cch
s d ng cc tu thu mua v cung c p trn bi n ho-c xy d ng cc c ng bi n xa b nh
Cn & o.
Kh n ng b o qu n h n ch c a m t s tu c ngh'a r ng khng
cho cc chuy n
di ngy v -c bi t l cho vi c b o qu n cc loi c gi tr kinh t th p. Mu i th ng
c s d ng b o qu n cc loi c c gi tr kinh t th p.

C ng c v n!i tr 6n

S l ng c ng v t ng ton b chi u di c u c ng t ng ln nhanh chng. Tuy nhin, quy

ho ch c ng cn ch a h p l, c FIIP v thng qua cc ch ng trnh pht tri n c ng c a
a ph ng.
H u h t cc c ng u thi t k kh s si. V n
chnh Tran De bao g m s thi u kh
n ng thot l$ hng n m, d%n n cc c u tu b ng p n c, lm h/ng tu thuy n v c u
trc c ng. Trong khi cc c ng ch y u thi t k cho cc tu xa b , t t c cc c ng FIIP

- 13 -

c trang b cc thi t b dnh cho cc tu nh/ s d ng. Tuy nhin, thi t k ch ng t/

b t ti n trong i u ki n c a c ng, v ch) m t s t cc tu nh/ s d ng chng.
S xi l vng b nh h ng nghim tr!ng n cc c ng ng ng dn ven bi n m t
s t)nh duyn h i, bao g m B c Liu, Qu ng Nam, Qu ng Ngi v Th(a Thin - Hu .
M t s c a sng b l#ng bn nghin tr!ng - nh h ng n vi c ra vo c a tu thuy n v i
m c ch an ton, hi u qu v lm gi m ti m n ng c a chng trong vi c cung c p cc n i
tr bo.
R t nhi u cc c ng c
c a ph ng pht tri n. Qu n l v v sinh s ch s. cn r t
h n ch .
Duy tu c ng l m t v n khi m vi c thu ph c a h u h t cc c ng khng
chi ph ho t
ng v ng i s d ng ch a tham gia vo vi c qu n l c ng.
Nhu c u c n thi t trang b cc thi t b c i thi n vi c qu n l ch t th i (lm s ch d u, rc v
ch bi n ch t th i) m t s c ng.

Thng tin v quy ho)ch

Th ng k cc t)nh u r t y u - Cc t)nh ch a th truy c p ccngu n s li u v tu

thuy n, ng c v s n l ng khai thc. S thi u h t cc s li u s0n c v s n l ng khai
thc c a cc loi, nhm loi lm gi m gi tr c a cc s li u u vo cho qu n l ngh
c.
Thng tin t( cc ngu n khc nhau (nh B Th y s n, GSO v ALMRV) th ng khng
th ng nh t. K ho ch k t h p th ng k c a B Th y s n v GSO l ang c b c ti n kh
tch c c.
Thng tin v ngh c quy m nh/ ven b , ngh khai thc c n i a v t m quan tr!ng c a
n i v i sinh k c a dn ngho cn ang r t y u.
Cc ki n th c trang b cho S Th y s n cc t)nh v ngu n l i h i s n, hi n tr ng ngu n
l i, ng tr ng khai thc, k thu t v c bi h!c th c t cn r t thi u.
5 m t s t)nh, n ng l c xy d ng quy ho ch cho khai thc v nui tr ng th y s n cn h n
ch .
Quy ho ch nui tr ng th y s n c xu h ng t p trung vo vi c quy ho ch s d ng t, t
c s h tr c a cc c quan nghin c u d%n n kh n ng th c thi km v n y sinh cc
v n v mi tr ng.

Qu n l t2ng h#p ,i b+ v 'ng qu n l

H u h t cc t)nh n i c m hnh qu n l t ng h p i b v ng qu n l u khuy n

khch mu n
c tham gia, tuy nhin ki n t)nh Sc Tr ng cn ch a r rng.

M hnh ng qu n l ngh c xa b c$ng

c th o lu n, v d v vi c tn tr!ng gi i
h n cho php, ng c , v gi i h n a l, ma v khai thc. Ni chung, m t s t ng dn
c h/i ch p nh n ng h , nh ng m t i u nh n th y r ng vi c th c hi n Vi t Nam l
kh kh n, gi ng nh
h u h t cc qu c gia, do m c
nh n th c v s c n thi t ph i b o
t n cn th p.

Cc khu b o t n bi n

c nhn nh n l r t c ngh'a.

Nui tr'ng th y s n n",c ng7t

Nui tr ng th y s n n c ng!t l h th ng nui kh a d ng, n pht tri n r ng ri ng

u trn c n c.
H th ng nui t ng h p a loi trong ao, ru ng la
c p d ng r ng ri, ch y u l
cc loi thu c h! c chp.
Nui trng th y s n n c ng!t gp ph n vo s a d ng ha n n nng nghi p.

- 14

M hnh nui bn thm canh v nui thm canh n loi c ba sa v c r phi

c
hnh thnh
ng b ng sng H ng v sng M-Kng v i xu th thm canh ha v n
loi.
S n xu t nhan t o gi ng c c$ng
c th c hi n. Ch t l ng gi ng c, qu n l a d ng
ngu n gen v a d ng ha loi c n
c h tr .
C gi ng vh th ng ng nui c n
c m r ng h tr cho cc vng su, vng xa.
Th c n cho cc loi thu c h! c chptrong m hnh nui a loi v trong h th ng nui
t ng h p khng ph i l b#t bu c. V i xu th thm canh ha trong nui tr ng th y s n
n c ng!t, c n pht tri n cc ngu n th c n r1, t( th c v t.

Nui tr'ng th y s n n",c l#

Ngh nui tm l ch y u trong nui tr ng th y s n n c l .

S n l ng tm ang gia t ng m t cch n nh, ch y u qua vi c m r ng cc di n tch nui.
V n
chnh l s b n v ng. S c i thi n hi u qu , ki m sot d ch b nh, quy ho ch v qu n
l mi tr ng, qu n l ch t l ng m b o an ton th c ph+m l v n thi t y u.
Cc v n
v mi tr ng n y sinh t( h n ch trong quy ho ch v ho t ng qu n l c a cc
m nui tm. S c i thi n trong qu n l mi tr ng l r t c p bch.
Ch t l ng tm gi ng v s ly nhi"m v i cc m m b nh vi-rt l nh ng v n
then ch t.
B i v y, s c i thi n trong vi c ki m sot ch t l ng gi ng l r t c n thi t.
Nh ng ng i ngho th ng d" b nguy hi m b i gi ng ch t l ng km v r i ro d ch b nh.
Trong nhi u trang tr i nui tm c s h t ng qu n l ch t l ng n c cn y u, do thi t k
km, u t h n ch v t c s c ng tc c a cc c quan ch c n ng trong qu n l h th ng
th y l i d%n n r i ro cho nng dn.
Tham kh o ki n t v n c a cc t)nh khi th c hi n c n c s h tr trong vi c i u ch)h quy
ho ch mi tr ng v qu n l cc vng nui tm.
Cc nh my ch bi n v xu t kh+u tm quan tm nhi u h n n kh n ng truy xu t v ngu n
g c c a s ch b nh. S ph i h p m b o v sinh an ton th c ph+m gi a ng i nng dn v
cc nh my ch bi n l r t c n thi t.
&a d ng ha v loi trong vng nui n c l l u tin c p bch. Cc m hnh nui r i ro th p
h n
c l a ch!n cho cc h ngho, bao g m nui nhuy"n th (ngao, s huy t, v6m xanh),
cua v c.

Nui bi(n

Cc u t lin quan n nui bi n ang ngy cng t ng, t( chnh ph , t nhn v c cc nh

u t n c ngoi.
Nui c bi n ang r t pht tri n Qu ng Ninh v Nha Trang (Khnh Ha). Cc v n
mi
tr ng nay sinh nh s c t i c a th y v c b qu t i. &-c bi t, vi c cho n cc th c n t i
s ng, c t p ph h y mi tr ng do vi c r i vi th c n v i m t t* l ng k .
Nui nhuy"n th cc bi bi n vng duyn h i pha B#c pht tri n a n c h i pht
tri n v i r i ro th p.
Nui c bi n ph thu c r t l n vo khai thc t nhin, b i do vi c thu gi ng t( t nhin v s
d ng c t p lm th c n. Th c ti"n ny l khng b n v ng v c n
c thay th b ng s
u
t pht tri n cc tr i s n xu t gi ng v l a ch!n ngu n th c n t t h n.
M c tiu c a B Th y s n l t n 200.000 t n c bi n n n m 2010 v nh v y nhu c u
c n t nh t l 2 tri u t n c t p, i u m kh c th
t
c n u khng c s
u t vo cc
ngu n th c n c hi u qu h n v t p qun nui.
Kinh nghi m g n y v i cc lo i l ng gi th p v l ng ki u Na-Uy trong nui c bi n cho
th y tri n v!ng c a vi c s d ng cc lo i l ng khc nhau cho nui th ng ph+m nhi u loi c
bi n.
Cc ki n th c chuyn ngnh v cng trnh v th c ti"n i v i h th ng nui bi n ch a
c
tch l$y th/a ng
m b o cho s an ton v b n c a l ng.

- 15 Mi tr"+ng v ngu'n l#i

Cc tc ng c a t nhin v con ng i n s thay i mi tr ng nh h ng n nui

tr ng th y s n. Thu c tr( su v ch t l ng ngu n n c nhi"m ch t th i n i a, nng
nghi p v cng nghi p l m i quan tm -c bi t i v i t ng lai pht tri n c a nui tr ng v
khai thc th y s n.
Cc v n
mi tr ng hi n t i c n
c gi i quy t trong l'nh v c nui tr ng th y s n ven
bi n, -c bi t l vi c ch-t ph r(ng ng p m-n v suy thoi ch t l ng n c do nui tm.
T ng c ng qu n l mi tr ng trong vi c quy ho ch v qu n l cc ho t ng nui tr ng
th y s n n c l v nui bi n l t i c n thi t.
EIA th ng khng
c th c hi n nh m t ph n c a qu trnh quy ho ch, m-c d c c n c
d a trn khung php l c a EIA.
Cc loi h i s n c gi tr kinh t cao nh c song, tm hm v tm gp ph n vo vi c t n
d ng ngu n l i h i s n, bao g m c c t p c gi tr th p, b t c v d u c.
Ki m sot d ch b nh trong nui tr ng th y s n c n ph i
c u tin t t c cc t)nh.
Quy ho ch nui tr ng th y s n cc t)nh l r t kh th c hi6n. Cc t)nh yu c u h tr trong
vi c c i thi n quy ho ch nui tr ng th y s n v qu n l t ng h p vng b .

S* ngho i v pht tri(n x h0i

Sinh k c a nhi u ng i dn vng n i a v vng ven bi n ph thu c nhi u vo ngu n l i

th y s n.
Thu nh p c a h ng dn cc t)nh pha b#c Trung b l t ng i th p. Ch ng trnh c a
MOLISA xc nh 157 x ven bi n n i c 30% s h c thu nh p bnh qun u ng i
d i 100.000 ng/thng (d i 0,07 USD/ng i/ngy).
Cc nh qu n l a ph ng
ngh h tr nui tr ng th y s n ph v xa i gi m ngho
cc vng ven bi n. H! c$ng nh n ra s c n thi t ph i nng cao vi c th c hi n c a ch ng
trnh xa i gi m ngho.
Hi n c cc cng ngh cho nui tr ng th y s n quy m nh/, vi c lm t t nh t i v i cc
h ngho nng thn. &i u tr ng i chnh i v i cc h ngho trong vi c tham gia vo nui
tr ng th y s n l kh n ng c a cc nh cung c p i v i s h tr m t cch hi u qu .
Cc cng ngh cho nui tr ng th y s n quy m nh/, vi c lm t t nh t i v i cc h nng dn
ngho mi n ni
c xem l c ti m n ng ng k
i v i vi c m r ng nui tr ng th y s n
ph c v xa i gi m ngho.
Nui tr ng th y s n mang l i c h i cho vi c a d ng ha cc ngu n thu nh p c a nng
nghi p.

o t)o Khai thc / Nui tr'ng Th y s n

Tr ng & i h!c Th y s n c nhi u ti n b trong th p k* qua. Tuy nhin, c n ph i nng cao

h n n a. Cc tr ng & i h!c khc c$ng o t o nui tr ng th y s n pha B#c, Trung v
Nam b .
&o t o / t p hu n cho cc ho t ng khai thc h i s n v qu n l cn h n ch . Tuy nhin,
Tr ng & i h!c Th y s n Nha Trang cho bi t nh ng kh kh n trong vi c gi i quy t v n
hi6n nay.
K n ng nui cng nghi p
c c i thi n, tuy nhin v%n cn m c kh th p i v i ng
dn v chnh quy n hnh chnh c p th p.
Nng cao k n ng thng qua cc m c
t p hu n h ng nghi p c n
c quan tm v h tr
h n n a.
Pht tri n b n v ng trong l'nh v c nui tr ng th y s n v t p trung vo cc h ngho c n thi t
nng cao h n n a cc d ch v h tr .

- 16 -

II.

CC CHNH SCH V KHUNG PHP CH

A. Lu&t ngh- c, chnh sch v ngh

nh

72.
5 Vi t nam, cc chnh sch c a chnh ph
c th hi n b ng cc i u lu t, ngh nh, s#c
l nh, thng t v quy nh, nh ng quy nh th ng
c th hi n c p t)nh. Cc t)nh l c p th p nh t
m nh ng quy nh
c so n th o, th ng nh t v i php ch c a c p qu c gia. T( n m 1996, chnh
ph nh n m nh pht tri n kinh t th tr ng d i chnh sch i m i.
Lu&t Thu s n
73.
Lu t Thu* s n m i
c B Thu* s n
c phc th o d i s gip 4 c a t ch c
NORAD v FAO
c Qu c h i thng qua thng 11 n m 2003 v
c th c thi t( ngy 1 thng 7
n m 2004. Lu t Thu* s n
c so n th o kh t t, l cng c m nh m. cho vi c qu n l ngu n l i,
nh t l c p t)nh. Cc i u kho n c a Lu t
c tm t#t trong ph l c 3. Lu t ngh c cung c p n n
t ng cho vi c c i ti n qu n l ngh khai thc c bi n v ngnh nui tr ng thu* s n, bao g m c s
u
t trong t ng lai c a ng i dn. Lu t
c k t n i ch-t ch. v i quy ho ch t ng th thu* s n v c th
l ph ng ti n t t cho vi c nh r cc chnh sch v quy ho ch pht tri n theo c ch th tr ng. 5
m t s th i i m trong t ng lai, v i mong mu n lu t ngh c
c c p nh t ho-c nh ng s#c l nh a
ra ph h p
v ch r quy n c a nh n c, ng dn nh c, ng i dn nui trng thu* s n ho-c
nh ng ng i lin quan khc. V nguyn t#c, s can thi p c a chnh ph
i v i ngnh c th t p trung
t t nh t vo vi c t p trung thi t l p c c u t ch c cho vi c pht tri n, cc quy nh (v d gi i h n
c ng l c trong), quan tr#c, gim st v c 4ng ch , khuy n co v thng tin tuyn truy n. Cc quy t
nh tham gia u t c n
c gi i h n nh m m b o tnh b n v ng c a mi tr ng sinh thi, cc
kha c nh x h i nh khuy n khch lao ng ho-c s a d ng ho v s g#n k t ch t ch. v i lu t v
chnh sch c b n c a chnh ph .
K. ho)ch t2ng th(
74.
Cc chnh sch pht tri n c a chnh ph
c tm t#t trong k ho c t ng th c a ngnh
thu* s n (B Thu* s n 2004b). B Thu* s n gi trch nhi m l p k ho ch c a ngnh thng qua k
ho ch c th m hi n t i
c cc c quan hnh chnh c p t)nh v c p d i t)nh trong ph m vi chnh
sch phn c p q n l c a chnh ph . K ho ch c b n
c tri n khai t( c p x v i k ho ch
c
th ng nh t v i c p huy n, t)n v cu i cng l c p trung ng. Nh ng k ho c ny bao g m kinh ph
hng n m, trung h n (5 n m) n di h n (10 n m) cho m c ch pht tri n. K ho ch t ng th m i
c hn t t n m 2003 v
c B Thu* s n ch p thu n n m 2004. Hi n t i k ho ch ny ang
c
chnh ph xem xt v khi
c ch p nh n s. cung c p nh ng h ng d%n c l i cho lu t ngh c v s
pht tri n ngh c c$ng nh nui tr ng thu* s n.
H)n ch. c%p ch ng ch5 khai thc v kinh ph h8 tr# cho vi c ng tu thuy-n
75.
Lu t php qu c gia a ra n m 1997 v vi c h n ch ng tu cng su t nh/ h n 20 s c
ng a. Sau n m 1998, vi c ng m i tu ny b c m . Vi c lm ny nh m bu c ng dn khai thc
ven b ng ph ng ti n khai thc l n h n
c th khai thc xa b . Tuy nhin trong th c t nh ng
ph ng ti n v i cng su t l n h n v%n th ng xuyn ti p t c khai thc g n b ho-c khng th
ng
k m i nh ng tu nh/. Chnh sch ny c th yu c u xem xt v xc nh l i, c th bao g m chnh
sch b#t bu c nh ng gi y php.
76.
T ng t nh v y, s tu c cng su t l n h n 90 s c ng a t ng ln, nh nh ng quy nh
quy t nh 393/TTg n m 1997 c a Th t ng chnh ph nh m gip 4 vi c ng tu thuy n cho ng
v i s tr gi li su t. Ch ng trnh ny c m t s tc ng tch c c. V d nh s tin phong cho
ngh c xa b
m t s n i nh Phan Thi t. Tuy nhin nh ng tu
c tr gi ny l i c t* l th t b i

- 17 cao, v ch) kho ng 10% trong t ng s 1300 tu

c vay v n t( ch
m-c d li su t gi m t( 7% n 5.4% vo n m 2003.4

ng trnh ny tr

ng th i h n

77.
Nui tr ng thu* s n nh n
c s tr gip ng k t( chnh sch c a Chnh ph trong vng
10 n m qua, b i ngnh thu* s n
c ngy cng
c cng nh n c vai tr quan tr!ng cho vi c
ng gp n s pht tri n kinh t c a t n c v xo i gi m ngho. Mi tr ng chnh sch i v i
nui tr ng thu* s n l r t ph c t p, n b tc ng b i chnh sch
c p d ng ngay trong B Thu*
s n v cc B khc. K t qu bo co cho bi t c t i vi tr m quy nh , ngh quy t v thng tri tc
ng n ngnh Thu* s n. Nh ng quy nh v chnh sch lin quan n ngh c c a Vi t nam
c
li t k trong ph l c C.

B. Qu c t.
78.
Cc n c thnh vin c a t ch c L ng th c v Nng nghi p th gi i (FAO) bao g m c Vi t
nam ch p nh n B lu t nh c c trch nhi m (CCRF) n m 1995. B lu t ny xc nh nguyn t#c
c a vi c pht tri n ngh c b n v ng; r t nhi u n c bao g m c Vi t nam ch p nh n B lu t ny.
Kinh nghi m c a FAO cho th y khng th qu n l hi u qu ngh c khi khng c s lo i tr( nh ng
nguyn nhn c b n ng sau nh l m c u t qu m c vo cc i tu v c s h t ng c a th i
gian tr c . V i v n
ny, vi c cng khai hay che d u nh ng tr gip
c coi l nguyn t#c
chnh.
79.
Ch ng 9 c a B lu t nh c c trch nhi m5 lin quan n nui tr ng thu* s n, cung c p c
c u h u ch phn tch hi n tr ng cc chnh sch v nui tr ng thu* s n v s pht tri n t( tri n v!ng
v s nh n ra th c ti"n chu+n m c qu c t . H i th o do B Thu* s n t ch c v i s k t h p c a FAO
v M ng l i cc Trung tm nui tr ng thu* s n khu v c Chu Thi Bnh D ng (NC) trong n m
2003 t ng k t l i tnh hnh p d ng B lu t nh c c trch nhi m i v i ngnh nui tr ng thu*
s n ven bi n Vi t nam. Trong khi vi c xc ti n ang
c cn nh#c, cng v i lu t ngh c m i
c
hnh thnh cung c p n n t ng php lu t r rng cho pht tri n nui tr ng thu* s n trong t ng lai,
h i th o c$ng ch) ra m t s vng c kh n ng xy d ng v nng c p c th
c tri n khai nh sau:

T ng c ng cc quy trnh k ho ch nui tr ng thu* s n v ng d ng m c t)nh, huy n v c p

x, v i s quan tm ng m c v qu n l mi tru ng v v n
i s ng
T ng c ng nh gi cc quy trnh tc ng c a mi tr ng.
K t h p nui tr ng thu* s n v i qu n l ven bi n.
Qu n l t t h n v n
a d ng v gen di truy n trong nui tr ng thu* s n, v i chnh sch m i
v s n xu t con gi ng (Quy t nh 112) nh m t c s lu t php t t cho vi c xc nh cc
ch ng trnh ng d ng.
Nh ng quy nh v quy trnh nh gi s r i ro t( vi c nh p nh ng loi m i, ch a ng r i ro
v sinh thi ho-c cc ng v t thu* sinh c nguy c gy b nh, gim st hi u qu d ch b nh v
cc ch ng trnh cch ly d ch b nh.
T ng c ng cc t ch c cho ng i dn a ph ng v qu n l nui tr ng thu* s n d a vo
c ng ng, v s tham gia c a ng i dn a ph ng c$ng nh cc ng dn trong vi c l p k
ho ch v qu n l nui tr ng thu* s n ven bi n.

Nhi u l do khc nhau

c -t ra trong t ng lai t( cc t)nh b i ch ng trnh xa b km thnh cng bao g m: (i)
thi u cng ngh khai thc xa b ; (ii) ng i ch) huy c$ng nh thu* th thi u kinh nghi m; (iii) tu thuy n
c xc nh
tr c v khng c cc thng s k thu t ph h p, gi ng #t h n 20-50% v i nh ng tu cng lo i do t nhn ng;
(iv) thi u s tr gip ti p theo v kinh ph c$ng nh cc c quan nghin c u; (v) c suy ngh' r ng ti n vay khng c n
thi t ph i hon l i, v c n tr vi c h i l i v n c a m t s ch ph ng ti n lm n pht t. Cc tu qu c -c bi t khng
thnh cng v v d nh
Sc Tr ng, ton b 12 qu c doanh nh c b t ch thu v giao cho cc ng dn khc.
K t qu t ng k t
y ch y u l y t( ngu n c a cc tc gi Van Anrooy, R. Trn V n Nh ng; Phillips, M. (Bin t p)
Bo co c a h i th o qu c gia v B lu t ngh c c trch nhi m v ng d ng th c t cho s pht tri n nui tr ng thu*
s n ven bi n Vi t nam,
c t ch c t i Hu , Vi t nam ngy 3-4 thng 10 n m 2003. FAO/FishCode Review. No. 8.
Rome, FAO. 2003

- 18

T o d ng nhi u h p tc gi a cc h khc nhau, bao g m cc t ch c nng dn a ph ng v

cc nh u t , ng i cung c p d ch v , nhn vin khuy n ng , nh s n xu t gi ng v cc c
quan nghin c u.
Nh ng quy nh v quy trnh cho vi c m b o ch t l ng c a cc y u t
u vo cho nui
tr ng thu* s n bao g m con gi ng, th c n, ho ch t v qu n l ch t th i.
T ng c ng nh n th c gi a chnh quy n trung ng v ng i dn v quy nh an ton v sinh
qu c t v s hi u bi t v hng ro th ng m i v v n s d ng ho ch t v trch nhi m.

C. Qu n l c0ng 'ng
80.
Thng 5 n m 1995, B Thu* s n t ch c 1 h i th o v qu n l c ng ng v ngu n l i
s ng ven bi n Hi p h i cc n c &ng nam Chu : L thuy t, Th c hnh v ng d ng Vi t nam.
5 ph n k t lu n c a h i th o Th tr ng B Thu* s n kh3ng nh nh ng nguyn t#c v qu n l c ng
ng v tuyn b B Thu* s n s. lm vi c theo h ng; L a ch!n, chnh th c cng nh n v ti tr cho
vi c th nghi m thi t l p cc ho t ng qu n l c ng ng ngh c ven bi n bao g m cc khu b o
t n bi n v nui tr ng thu* s n (ADB 1996).
81.
T( , qu n l c ng ng
c ch#c ch#n
c xc ti n. &-c bi t quy n qu n l n c n i
a
c chuy n cho c p x. 5 cc vng ven bi n, nguyn t#c qu n l c ng ng bi n
c
khuy n ngh cho t nh t 4 t)nh (Qu ng ninh, Khnh ho, Binh Thu n). Nguyn t#c qu n l c ng
ng ang
c p d ng d i s ti tr v ti chnh c a Ngn Hng Th gi i/GEF/DANIDA nh d
n b o t n Hn Mun. 5 vng nui tr ng thu* s n n c l nh n th c v nguyn t#c qu n l c ng ng
c m r ng h n, tuy nhin vi c cung c p b n h ng d%n cho cc s Thu* s n v ng i nng dn v
vi c p d ng v d ch t l ng mi tr ng n c v qu n l n c th i.
82.
Lu t ngh c m i ra i h tr nh t nhi u cho qu n l c ng ng. Qu n l c ng ng cn
nh n
c s gip 4 d i n t ng chnh sch dn ch c a chnh ph , giao quy n l c cho c p x trong
vi c l p quy ho ch, pht tri n v qu n l ngu n l i c a h!.6

D. Quy ho)ch vng ven bi(n v qu n l

83.
Theo truy n th ng, quy ho ch vng ven b
Vi t nam l -c bi t l n. Cc c quan khc
khau c m i quan tm khc nhau n vng nh quy ho ch c th
xu t k ho ch cho H i ng nhn
dn v Phng K ho ch - u t
sau vi c ph chu+n cc k ho ch lin quan n v n kinh ph,
trong r t nhi u tr ng h p b/ qua ranh gi i c a cc v n , tc ng x u c a mi tr ng ho-c m i
quan tm c a cc thnh vin khc. H i ng nhn dn v Phng k ho ch u t c th t p m t s
cch i u khi n thng qua qu trnh quy ho ch, nh ng nhn chung quy ho ch c p t)nh v cc c p a
ph ng v%n ch a th c s hi u qu . Nh ng v n
khc n y sinh do s t qu n c a cc t)nh d%n n
k t qu l s pht tri n (v d cc c ng c) c a cc t)nh thi u s tnh ton n nh ng pht tri n khc
trong vng.
84.
Cng v i s c g#ng
chi n th#ng nh ng v n
ny v nhi u v n
khc, l thuy t v k t
h p quy ho ch vng ven bi n v qu n l pht tri n m nh m t s n c vng ch u Thi Bnh
D ng. B n thn Vi t nam tham gia vo ch ng trnh Qu n l k t h p vng ven bi n, kh i u t i
& n0ng (d i s tr gip c a t ch c Hng H i Qu c t ), v Nam & nh, Th(a Thin Hu , B Ria
V$ng Tu d i s gip 4 c a chnh ph H Lan, thng qua d n Vi t nam-H lan v qu n l k t h p
vng ven b m hi n t i ang b#t u b c vo giai o n th hai. Ngn hng pht tri n Chu c
mong mu n thi t k m t d n bao g m t nh t 5 t)nh t( Qu ng bnh n Qu ng Nam trong t ng lai
6

N m 1998, quy ch dn ch c s l khung php l t o i u ki n cho ng i dn tham gia vo qu trnh ra quy t nh t i

c p x ph ng v quy n
c gim st chi tiu ngn sch c a chnh quy n a ph ng. M-c d m c
tham gia c a
ng i dn vo qu trnh a ra quy t sch cn nhi u h n ch (nh t l do trnh
nh n th c v quy n l i ny th p), quy
ch c$ng khi n cho v n
a ra nh ng quy t sch, l p k ho ch
c r rng h n, ng th i c$ng lm r trch nhi m
gi i trnh c a cc cn b chnh quy n c s .

- 19 g n. NOAA hi n ang h tr ch ng trnh qu n l k t h p ven b t)nh Qu ng ninh. Trong 10 n m t i,

v i mong mu n 29 t)nh ven bi n c a Vi t nam s. c kh n ng qu n l k t h p vng ven b tr gip
b i Trung tm qu c gia v qu n l k t h p vng ven b v phng qu n l ven b c a the B Ti
nguyn v mi tr ng. Qu n l k t h p ven b s. khng th thi u
c cho vi c quy ho ch, pht tri n
v qu n l ven bi n v ngh c g n b c$ng nh cc ho t ng nui tr ng thu* s n.

E. Nh ng

nh h",ng c th( cho chnh sch m,i

1. K. ho)ch t2ng th( v lu&t ngh- c

85.
K ho ch t ng th v lu t ngh c l nh ng b sung m i m1 cho vi c quy ho ch, pht tri n v
qu n l ngnh thu* s n. Nh ng k ho ch a ra m t b c ti n b n v ng cho t ng lai, -c bi t qua
vi c khuy n khch s
u t ch-t ch. h n c a cc h dn trong quy t nh c th lm nh h ng n
h!. Tuy nhin, c b ng ch ng cho r ng, vi c ti n t i pht tri n c n ti p t c p d ng nhi u nguyn t#c
t( nh ng quy ho ch trung tm (c b n). K ho ch t ng th
c
c p n trong m c 11 v 62 cua
lu t ngh c v l ch
chnh cho k ho ch t ng th . Tuy nhin, k ho ch t ng th cn c m t s
m m d1o trong v n
s.
c xem xt l i sau nh k2 3 n m v t p trung tr c ti p n cc t)nh
trong qu trnh a ra quy t nh.
86.
B Thu* s n c n ti p t c th c hi n v ph i h p gim st ton b ngh c v m b o khai thc
h p l b n v ng. &i u ny c ngh'a t( vi c gim st ny c th mang l i l i ch t( t v n cu ngnh
cng nghi p, c quan nghin c u
ti n t i pht tri n cng c qu n l ngh c nh gi y php khai
thc, s n l ng nh b#t, ng c khai thc b#t bu c. K ho ch qu n l ngh c c n pht tri n theo
h ng d a trn n n t ng qu n l c ng ng, v d chia s1 trch nhi m gi a chnh ph v ng i s
d ng ngu n l i. M-t khc cn c n c ti li u h ng d%n cho vi c ch bi n s n ph+m nh b#t (v d
tham kh o
c th nh n
c s ch p nh n theo tiu chu+n qu c t ), v gim st ch-t ch. cc nh
my ch bi n gip 4 duy tr gi y php xu t kh+u v tiu chu+n v sinh cho c s n ph+m xu t kh+u
c$ng nh tiu th n i a. Tuy nhin, ngoi nh ng v n
ny v m t s kha c nh khc, s mong
mu n pht tri n ngh c l cnh t cho ngnh t nhn. D i th i kinh t th tr ng, chnh ph khng
c n thi t ph i quy nh chi ti t
ng h ng pht tri n c th
c b o tr .
2. Hi p h0i ngh- c VINAFIS
87.
VINAFIS l m t t ch c l n i di n ng dn v ng i nui tr ng thu* s n. Trong khi c
quan ny c ti m n ng tr thnh 1 t ch c hng m nh, hi n t i t ch c ny v%n ang tm ch
ng cho
mnh v ang cn tr thnh m t i tc hi u qu cho chnh ph v v n
pht tri n chnh sch v
quy ho ch v xem xt t ch c nn tr thnh 1 ngnh t nhn hon ton. Ch) b ng cch ny th cc
ngnh khai thc v nui tr ng m i pht tri n v t o d ng
c ti ng ni c a mnh. Trong khi
VINAFIS ang
c nh gi cao r ng c quan ny l s k t h p ngh c v hi p h i nui trng thu*
s n, ng i ta lun cn nh#c y l 2 ngnh khc nhau v c r t t ph n chung t( s n ph+m m h! s n
xu t ra. Chnh v th , VINAFIS nn pht tri n m nh ngh c bi n v nui tr ng thu* s n, t( t m
quan tr!ng c a m i ngnh c th
c i di n. Tham gia hi u qu c a hi p h i nui r ng thu* s n a
ph ng thu c VINAFIS s. l cha kho xy d ng ln m t t ch c dn ch , v +y m nh s
i di n
v s tc ng c a VINAFIS.
3. Quy-n s9 h u Qu c gia
88.
Theo k ho ch t ng th , B Thu* s n gi m vai tr qu n l c a mnh t( s tham gia c a
qu c gia n m t trong nh ng cch gim st chung. Tuy nhin, trong th c t ngoi 51 cng ty thu c 3
t ng cng ty c kh nhi u cc cng ty cc a ph ng. Tuy thi u cc s li u v tnh hnh ho t ng
c a cc cng ty ny, nh ng th c t nhi u cng ty ang c nh ng v n
r t l n, v d nh cc ho t
ng khc v i quy nh ban u, nh xu t kh+u lao ng. Ngh c v cc ho t ng lin quan n
ngh c nh ch bi n, ti p th l khng ph h p v i qu n l nh n c. Cc ho t ng ny ch ng
minh l khng hi u qu
t t c cc n c, v Vi t Nam khng l ngo i l . Do , mong mu n r ng t t
c cc doanh nghi p nh n c, c trung ng v a ph ng b t nhn ha trong vi n m tr l i

- 20 y, nh n c khng tham gia vo vi c s h u v qu n l khai thc, ch bi n th y s n. B ph n t

nhn hi n nay
c thi t l p v c kh n ng p ng nhu c u pht tri n c a ngnh.
4.

'ng qu n l

89.
Tr c m#t, vi c p d ng ng qu n l i h/i phn tch v xc nh l i vai tr c a nh n c
v cc t ch c. T o ra cc i u ki n c n thi t cho vi c thi t l p cc t ch c, nng cao n ng l c v m
b o c h i ti p c n thng tin, -c bi t l cc thng tin lin quan n ngu n l i l r t quan tr!ng. V lu
di, c n thi t ph i pht tri n cc khung php ch cho qu n l c ng ng ngu n l i th y s n. M-c d
Lu t th y s n v lu t t ai cho php s d ng m-t n c cho nui tr ng th y s n v c p "ch ng nh n
quy n s d ng t" cho h gia nh v cc cng ty, nhung n v%n c n
c th c hi n tri t . Quy n
c a c ng ng trong v i ngu n l i th y s n s d ng trong sinh k c a h! c n
c xc nh r. Cc
quy t nh th c thi trong kha c nh ny c n ph i xy d ng cc quy nh cho vi c th c thi Lu t Th y
s n. Qu trnh tham gia c a c ng ng l r t quan tr!ng m b o cc v n
lin quan gi a cc c ng
ng
c cn nh#c trong vi c xy d ng v tnh kh thi c a cc quy nh cho Lu t Th y s n.
5. Cc quy

nh c a SPS

90.
Tr c m#t, vi c ng b ha cc quy nh SPS c a Vi t Nam v i cc tiu chu+n qu c t l r t
quan tr!ng trong vi c gia nh p WTO c a Vi t Nam, g#n li n v i l'nh v c khai thc v nui tr ng th y
s n. Trong , c n ph i ah gi m c
h tr c a nh n c cho ngnh. C n thi t ph i ti p t c nng
cao kh n ng th c hi n cc yu c u lin quan n kh n ng c nh tranh c a Vi t Nam trn th tr ng
qu c t v trong n c. T m quan tr!ng c a nui tr ng th y s n quy m nh/ c a i v i s n xu t Vi t
Nam, cc h tr k thu t l c n thi t gip cc h nui tr ng th y s n tun th cc quy nh nghim
ng-t c a SPS.
6. Chi.n l"#c gi m i ngho
91.
S k t h p vi c gi m i ngho thnh sang l'nh v c chi n l c v k ho ch 5 n m pht tri n
kinh t x h i c r t nhi u i m n i b t. D a vo k t qu quy ho ch, t ng lai s.
c pht tri n
nh m cung c p nh ng tr!ng tm c s0n v cc u vo v cc u ra c a cc ch ng trnh u tin v
phn ph i ti nguyn nh
c chnh ph xc ti n. Vi c p d ng hi u qu nh ng v n
theo cch
B Thu* s n s. a ra c th c m t khung lm vi c r rng nh m h ng d%n c ngu nl c n i a v
cc ngu n l c bn ngoi c a ngnh. &-c bi t, tr c s tham gia th c s c a B THu* s n v vi c khi
ph c l i ch ng trnh gi m ngho c th c i thi n m c tiu v nh n
c tr gip h p tc t( a
ph ng vng n i a v a ph ng ven bi n.
92.
Pht tri n chnh sch c n s gip 4 v ph i h p ch-t ch. gi a B Th* s n v cc B ngnh
khc c a chnh ph . N u vi c c th
t
c vo cu i thng 4 n m 2005, v n
lm Chnh ph /
B Thu* s n quan tm, n
c
xu t bao g m cc ho t ng v chnh sch nu trn
chnh ph
th o lu n v lm cc nh ti tr quan tm d i s chu+n b cho ch ng trnh h tr gi m ngho Ph n
IV
c b#t u vo thng 12 n m 2004.

III.

CC C

QUAN TRUNG

NG V

A PH

NG

93.
H n m t th p nin qua, ngnh Thu* s n Vi t Nam c nh ng thay i ng k trong b my
v chnh sch nh n c, t( n n kinh t t p trung bao c p sang kinh t th tr ng. Nh ng c i cch ny
v%n ch a hon thi n v v%n cn nhi u cu h/i
c -t ra v tnh b n v ng v h p l.

- 21 A. Thnh ph1n t" nhn v cng ty th y s n qu c doanh

94.
Cc thnh ph n ngoi qu c doanh bao g m t nhn, h p tc x v cc cng ty c ph n, l
nh ng ng l c chnh t o cng n vi c lm, u t v t ng tr ng c a ngnh. M-c d nh ng thnh
ph n ny t/ ra l n m nh c v
u t v l i nhu n thu
c nh ng s l ng cc cng ty ngoi qu c
doanh khng thay i t( n m 2001(b ng 4). Thnh ph n t nhn c$ng ng vai tr ngy cng l n
trong vi c cung c p v t t nguyn v t li u, nh t l ng l i c , cung c p th c n v con gi ng, s a
ch a tu thuy n v khuy n ng .
95.
Ng c l i, vai tr c a cc cng ty th y s n qu c doanh l i ngy m t y u v suy gi m c trong
nh b#t v nui tr ng v s n l ng chuy n v pha t nhn. Tuy nhin cc cng ty qu c doanh v%n
ti p t c chi m u th trong cc l'nh v c ch bi n, xu t nh p kh+u v d ch v ngh c khc nh s a
ch a v ng m i tu thuy n.
Ngoi nhi m v kinh doanh, B ng 4. Cc doanh nghi p th y s n qu c doanh v ngoi qu c doanh
m t s doanh nghi p th y s n
& nv
2000 2001
2002
qu c doanh, -c bi t l nh ng S l ng doanh nghi p
S l ng 2453 2563
2407
doanh nghi p tham gia vo - Doanh nghi p qu c doanh
49
49
41
nh c xa b v d ch v ngh
- Doanh nghi p ngoi qu c doanh
2392 2496
2345
c cn
c giao nhi m v
S l ng ng i lao ng
Ng i
37253 40376
40746
chung nh b o v bi n v - Doanh nghi p qu c doanh
4310 5926
4357
cung c p d ch v t i vng h i - Doanh nghi p ngoi qu c doanh
31915 33008
34519
o xa xi.
Ti s n c
nh v u t di h n T* ng 1595 1765
2051
- Doanh nghi p qu c doanh

216

266

227

96.
S
l ng
doanh - Doanh nghi p ngoi qu c doanh
1340 1403
1722
nghi p qu c doanh gi m m t Doanh thu
T* ng 2237 2292
2230
cch ng k . Trong s 41 - Doanh nghi p qu c doanh
469
448
345
doanh nghi p cn t n t i trong - Doanh nghi p ngoi qu c doanh
1745 1788
1830
n m 2002 c 3 t ng cng ty L i nhu n tr c thu
T* ng
146
131
188
l n do B Th y S n qu n l - Doanh nghi p qu c doanh
6
-4
28
t p trung; cc cng ty cn l i - Doanh nghi p ngoi qu c doanh
167
170
174
nh/ h n do cc U* ban Nhn Ngu n: GSO (2004) K t qu kh o st cc doanh nghi p trong 2001-03
dn t)nh qu n l. M-c d c xu h ng t ng s nhn cng, l ng v n v nh n
c tr c p c a chnh
ph thng qua u i vay v n (thng qua c Ch ng trnh &nh c xa b v v n u i t( Qu h tr
pht tri n c a chnh ph - DAF), cc cng ty th y s n qu c doanh bao g m c nh ng cng ty l n trong
qu kh (v d SEAPRODEX v H Long Fisco) u lm n km hi u qu . Trong khi cc cng ty
qu c doanh th y s n nh n ph n l n u i t( chnh ph v lm gi m l ng v n u t cho thnh ph n
t nhn, th s b n v ng ngu n v n v n ng l c c nh tranh c a cc cng ty ny so v i s pht tri n
nhanh chng c a thnh ph n t nhn l ng ph i xem xt. S h p l ha - qu trnh chuy n i m t
cng ty qu c doanh b ng cch phn chia cc ch c n ng, bn c ph n cho ng i lao ng trong cng ty
v bn ngoi, a cng ty ho t ng theo lu t doanh nghi p thay cho lu t doanh nghi p nh n cang
c Chnh ph ti n hnh nh m t cng c
gi i quy t v n
. Tuy nhin, qu trnh ny
di"n ra cn ch m v ph n l n nh ng cng ty
c c ph n c quy m nh/. B Th y s n c k
ho ch s#p x p l i ba t ng cng ty trong nh n c v%n gi vai tr chnh.
97.
Cc c c u t ch c tr gip cho l'nh v c thu* s n cho c ng ng dn c ch a pht tri n. Sau
khi xo b/ c ch h p tc x c$ vo u nh ng n m 90, cc h p tc x c i ti n do ng i s n xu t qu n
l ho t ng r t t t. S l ng c a cc h p tc x lo i ny t ng ln ng k . & n n m 2001 c
525 c s v i kho ng 20.000 x vin, bao g m 463 h p tc x khai thc thu* s n v i 16.000 x vin
v 33 h p tc x nui tr ng thu* s n v i 3200 x vin. Tuy nhin, s ng gp c a thnh ph n h p
tc x cho ngnh thu* s n v%n cn h n ch v cn nhi u v n c n quan tm gi i quy t nh m thu ht
nh ng ng i s n xu t nh/. Thi u s h p tc hi u qu gi a nh ng ng i s n xu t nh/ l h n ch l n
ng n c n s pht tri n c a thnh ph n ny. Do , n u nh Hi p h i ngh c Vi t Nam (VINAFIS)
pht tri n h n n a s. t ng c ng s ph i h p v chia s1 ki n th c gi a cc thnh vin.

- 22 -

B. Cc c! quan c%p trung "!ng c%p t5nh

1. Vai tr c a chnh ph v chi tiu ngn sch
98.
Chnh ph l ph n khng th thi u v tc ng l n nh t n s pht tri n c a ngnh trong
nhi u n m qua. Chnh ph ki m sot (i) s pht tri n c a cc c quan c lin quan n ngnh th y s n
thng qua cc c ch chnh sch, (ii) cung c p r t cc d ch v cng ch (v d nh quy ho ch t ng th ,
xy d ng c s h t ng v tr gip ng i ngho) v (iii) tr c ti p can thi p (b ng c qu n l hnh
chnh v thng qua cc cng ty qu c doanh). Cc c quan chuyn ngnh c a Chnh ph bao g m B
Th y s n - l u m i qu n l c p qu c gia (cng v i cc n v ph c v cng c ng tr c thu c v
cc cng ty qu c doanh th y s n), cc S th y s n cc t)nh (t i 25 t)nh ven bi n trong s 64 t)nh
thnh c a Vi t Nam, v cc chi nhnh c a cng ty qu c doanh th y s n) v cc tr m th y s n t i m t
s huy n. Khng c c quan i di n cho chnh ph
c p x. T i ph n l n cc t)nh v huy n khng c
bi n th trch nhi m qu n l th y s n l i thu c v S NN&PTNT. C u trc ny c$ng bao g m s tham
gia c a cc c quan khc thu c V n phng Chnh ph , B K ho ch v & u t , B Ti chnh, B
NN&PTNT, B Ti nguyn v Mi tr ng, cc ngn hng th ng m i c a nh n c (v d Ngn hng
Nng nghi p v Pht tri n Nng thn Vi t Nam, Ngn hng u t v Pht tri n Vi t Nam, Ngn hng
Chnh sch X h i Vi t Nam) v cc U* ban Nhn dn cng c p cng c p, lm cho vi c h p tc v
qu n l g-p nhi u kh kh n v ph c t p.
99.
Thay i ng k nh t l xu h ng phn quy n m nh m. t( chnh quy n trung ng cho cc
a ph ng trong cc l'nh v c th c hi n chnh sch, ln k ho ch, d th o ton v chi tiu ngn sch.
S tham gia trong ki m sot vi c chi tiu c p trung ng gi m t( 47% n m 1997 xu ng cn 22%
n m 2002, ng c l i c p a ph ng t ng t( 59% ln n 78%. Cng v i vi c ra i Lu t Ngn sch
n m 2004, chnh quy n a ph ng ch u hon ton trch nhi m trong chi tiu ngn sch nh n c
c p t ng ng, ngo i tr( ngn sch dnh cho nghin c u v gio d c. Ngh nh phn quy n qu n l
c a chnh ph m r ng quy n t quy t c a a ph ng ra c vi c phn chia ngu n v n v chi tiu.
&y l i l kh kh n i v i B Th y s n trong vi c m b o vi c th c thi cc chnh sch c a ngnh
c p a ph ng; -c bi t l khi s quan tm c a a ph ng khng trng v i s quan tm c a chnh
quy n trung ng (v d b o v ngu n l i h i s n, v sinh v ki m sot ch t l ng s n ph+m ho-c
trong m t vi tr ng h p l chi n l c xa i gi m ngho).
100.
S thi u th n c a c s h t ng c$ng c ngh'a l ngu n ngn sch nh n c ti p t c ng vai
tr quan tr!ng trong vi c pht tri n c s h t ng. Do , ngn sch dnh cho ngnh th y s n cn ti p
t c th p h n so v i ng gp c a ngnh ny cho GDP, xu t kh+u v s l n m nh c a ngnh trong
nh ng n m 1997-2002. &i u ny m t ph n l v vai tr c a cc thnh ph n ngoi qu c doanh
c
t ng ln. Vi c i u ch)nh l i m c
u t ngn sch cho l'nh v c th y s n trong t ng lai c th
theo cc h ng nh s#p x p l i h th ng th y l i dnh cho tr ng la hi n t i thnh m t h th ng dnh
cho c tr ng tr!t v nui tr ng th y s n; pht tri n c s h t ng cho th tr ng; nng cao, duy tr v
b o v ngu n l i th y s n. Tuy nhin, b t k2 m t s
u t v i m c ch gi m ngho c n ph i
c
thi t k m t cch c+n th n v m b o hi u qu c a Ch ng trnh xa i gi m ngho c a chnh ph
v Ch ng trnh gip 4 nh ng x -c bi t kh kh n.
2. B0 Th y S n
101.
B Th y s n l c quan nh n c chnh ch u trch nhi m b o v v pht tri n ngu n l i th y
s n. B Th y S n c trch nhi m xc nh (i) t ng s n l ng khai thc cho php, (ii) cc bi n php
b o v mi tr ng bi n v ngu n l i sinh v t, (iii) phn vng, gim st v nghin c u. B Th y S n
c$ng l c quan pht hnh v thu h i gi y php nh b#t. B bao g m 11 v c trch nhi m gip b
tr ng th c thi ch c n ng qu n l nh n c, v h th ng cc vi n nghin c u, cc tr ng i h!c v
cc cng ty qu c doanh trong l'nh v c khai thc v nui tr ng. T ng s nhn vin c a b hi n t i l
222 ng i (tr( li xe, b o v v cc chi nhnh) v i ngn sch ho t ng hng n m kho ng 9 t* ng.
Cho d quy m t ng ng k so v i n m 2002-2003 B Th y S n v%n l m t trong nh ng b nh/.

- 23 3. C c qu n l ch%t l"#ng v th y th y s n (NAFIQAVED)

102.
NAFIQUAVED c m t v n phng chnh v 6 chi nhnh t i cc khu v c tr!ng tm c a ngnh
th y s n. &y l c quan th+m quy n nh n c ch u trch nhi m m b o v sinh, an ton s n ph+m v
qu n l ch t l ng. T( thng 8/2003 nhi m v c a c quan ny
c m r ng thm ra c v n thu c
th y v ki m sot b nh d ch b nh thu* s n.
4. Cc S9 Th y s n
103.
Ph n l n cc t)nh ven bi n thnh l p s Th y s n nh m gip 4 chnh quy n a ph ng
qu n l cc l'nh v c khai thc v nui tr ng th y s n. Tuy nhin, m t s t)nh n i a khng c S
Th y s n nn ch c n ng qu n l thu c v S Nng nghi p v Pht tri n Nng thn. S th y s n l c u
n i gip U* ban nhn dn t)nh qu n l ngnh th y s n c a a ph ng. & ng th i, S l i bo co v
nh n h ng d%n k thu t t( B Thu* s n. S Th y s n th ng c kho ng 15 n 20 cn b bin ch
ty thu c vo vai tr v m c
nh b#t v nui tr ng th y s n t i a ph ng. S Th y s n th ng
bao g m m t s phng ban nh sau: phng hnh chnh, phng k thu t, k ho ch - ti chnh. S Th y
s n c$ng ng th i qu n l cc trung tm khuy n ng v Chi c c b o v ngu n l i th y s n. M t s
S Th y s n cn m cc tr ng d y ngh
o t o ngh th y s n. Trung tm khuy n ng c trch
nhi m th c hi n cc ch ng trnh khuy n ng cho c khai thc v nui tr ng th y s n. Chi c c b o v
ngu n l i th y s n c trch nhi m qu n l ng k tu thuy n v ki m sot ho t ng khai thc trong
vng bi n v cc khu v c khc theo quy nh c a php lu t; c p php nh b#t; v cho php nh b#t
t i m t s khu v c c th . T i nhi u a ph ng cn thnh l p ban qu n l d n c trch nhi m qu n
l cc d n pht tri n khai thc v nui tr ng th y s n.
104.
V n
l n nh t m cc S Th y s n g-p ph i l l c l ng cn b thi u v s l ng, y u v
chuyn mn v khng th ng xuyn c m-t
c t i cc huy n. &i u ny k t h p v i s thi u ph ng
i l i v trang thi t b khi n h! kh c th hon thnh t t nhi m v
c giao. &nh b#t v nui tr ng
th y s n c nh ng b c pht tri n ng k , tr thnh l'nh v c chnh trong kinh t x h i v pht
tri n nng thn t i cc t)nh ven bi n. Vi c thi u cn b chuyn trch c p huy n v x khi n cho vi c
thu th p s li u v cc ho t ng gim st g-p nhi u h n ch , k t qu thu
c ch a cao v lm gi m
kh n ng nh gi ti m n ng v hi n tr ng c a a ph ng.
105.
Khuy n ng thu* s n (c khai thc v nui tr ng) hi n ang kh a d ng. Nhi u c quan tham
gia bao g m cc trung tm khuy n ng , ba tr ng th y s n, cc vi n nghin c u qu c gia v khu v c
(xem trong ph n sau), cc t ch c x h i (h i nng dn, h i ngh c m i
c thnh l p, h i ph n )
v cc c s nui v ch bi n tm. S Th y s n c trch nhi m khuy n khch v t o ra cc ho t ng
khuy n ng hi u qu . Trong khi cc c quan nh n c v cc cng ty cung c p th c n v ch bi n
tm h tr ng k v k thu t, i u c n thi t l cc h tr ny ph i
c th c hi n trong th i gian di,
nh t l i v i l'nh v c nui tr ng thu* s n.
5. Cc c! quan
106.

a ph"!ng

Cc c quan chnh bao g m:

& ng C ng s n v h i ng nhn dn t i cc c p t ng ng;
U* ban nhn dn t)nh, huy n v x;
Cc chi nhnh c a VINAFIS t i a ph ng, H i Ph n , H i nng dn v &on Thanh nin.

C. Nghin c u v gio d c
1. Cc c! quan nghin c u
107.
Cc ch
bao g m:

ng trnh nghin c u th y s n

c m t s c quan c a B Th y s n ti n hnh,

- 24 1.
2.
3.
4.
5.
6.

Vi n Kinh t v Quy ho ch Th y s n (H N i)
Vi n Nghin c u H i s n (H i Phng)
Vi n Nghin c u nui tr ng th y s n 1 (B#c Ninh)
Vi n Nghin c u nui tr ng th y s n 2 (Thnh ph H Ch Minh)
Trung tm nghin c u nui tr ng th y s n 3 (Nha Trang, Khnh Ha)
Trung tm Thng tin Thu* s n (FICEN)

Nh ng c quan ny gip cho B Th y s n thc +y pht tri n ngnh thu* s n nh trong nh ng l'nh
v c: xy d ng chnh sch, quy ho ch, pht tri n k thu t nui tr ng v nh ng l'nh v c khc. Cc c
quan nghin c u thu c cc b khc bao g m: (i) Vi n H i d ng h!c (Nha Trang v Phn vi n H i
Phng, thu c B Khoa h!c v Cng ngh (MOST)); (ii) Tr ng & i h!c Th y s n (B Gio d c v
&o t o-MOET); v (iii) m t s c quan gio d c khc (xem pha d i) v ang ti n hnh o t o
v nghin c u v nui tr ng th y s n.
2. Cc nghin c u v quan tr4c ang tri(n khai
108.
Cc nghin c u v nui tr ng th y s n ang
c cc tr ng i h!c v vi n nghin c u ti n
hnh. Trong B Th y s n, cc nghin c u
c i u ph i b i V Khoa h!c v Cng ngh . Ngn sch
nghin c u
c c p t( B Th y s n, B Khoa h!c v Cng ngh , B Gio d c v &o t o. M t s
tr ng i h!c v trung tm nghin c u cn
c chnh quy n a ph ng h tr nghin c u cc v n
c a a ph ng. V d tr ng & i h!c C n Th
c h tr kinh ph t( S Khoa h!c v Cng
ngh t)nh Long An v An Giang trong nghin c u c tra, basa.
109.
Ngu n knh nghin c u t( cc t ch c qu c t c$ng h tr cho cc nghin c u v khai thc v
nui tr ng th y s n, t o ra m i quan h t t, ng th i mang theo khoa h!c k thu t n v i cc c
quan tham gia. Cc cng ty t nhn l n (v d cc cng ty ha ch t v s n xu t th c n gia sc) b#t
u u t cho nghin c u nh ng ch y u trong vi c th nghi m v pht tri n s n ph+m. T ng s ti n
ti tr cho cc nghin c u t ng m t cch r r t trong ba n m qua do gi tr xu t kh+u th y s n ngy
cng gia t ng.
110.
Hi n c kh nhi u d n nghin c u nuin tr ng thu* s n ang
c tri n khai. Ph n l n
nghin c u v nui tr ng thu* s n tr c y th ng ch tr!ng vo cc v n
v k thu t v r t t cc
nghin c u theo cc nhu c u c a ng i nng dn. Nh ng hi n nay, cc nghin c u nui tr ng th y s n
thi t th c theo nh ng nhu c u c a ng i dn ang
c ti n hnh th i m, v d nh cc d n RIA1, MRC READ v AIMS t i vng ng b ng sng C u Long (Phillips 2002). Nh ng tc ng c a
nghin c u pht tri n nui tr ng th y s n c th t ng ln m t cch b n v ng n u ch tr!ng n nh ng
v n sau:

nng cao ch t l ng c a cc nghin c u b ng cch t ng c ng c nh tranh trong vi c l a ch!n

ti, ch3ng h n m r ng h n n a vi c u th u nghin c u.
nng cao gim st v nh gi k t qu c a cc nghin c u;
xy d ng cc ch ng trnh h p tc nghin c u di h i, li ko s tham gia c a cc c quan c lin
quan trong nghin c u;
t o thm c h i ti p c n ngu n kinh ph nghin c u c a B Thu* s n co cc tr ng i h!c.
xy d ng cc d n nghin c u g#n li n v i nhu c u th c t c a ng i nng dn b ng cch bn
b c v h p tc ch-t ch. h n v i ng i nng dn trong xc nh cc yu c u c a nghin c u, bao
g m vi c t ng c ng h p tc gi a cc nh khoa h!c v c trong cc d n pht tri n ang th c
hi n.
quan tm h n n a n vi c ph bi n nh ng k t qu nghin c u thu
c n ng i dn;
t o ng l c lm vi c cho cc nh nghin c u b ng cch ng d ng cc k t qu nghin c u c a h!;
T ng c ng nh h ng cc nghin c u nui tr ng th y s n vo l'nh v c xa i gi m ngho; v
m b o s cn b ng gi a l'nh v c nghin c u v k thu t, mi tr ng, x h i v gi a nui tr ng
v i nh b#t c trong vng n i a v ven bi n.

- 25 111.
Cc nghin c u v khai thc th y s n ch y u
c th c hi n b i Vi n nghin c u H i s n v
Tr ng i h!c Th y s n. Nh ng k t qu thu
c cn nhi u h n ch , ch a t ng x ng v i quy m v
gi tr kinh t m nh b#t th y s n em l i. Trong t ng lai, c n thi t ph i t ng c ng ho t ng
nghin c u c$ng nh kinh ph nghin c u n u mu n n#m
c c s khoa h!c ngh c v cc bi n
php qu n l thch h p.
3. Quan tr4c b nh d ch v mi tr"+ng
112.
T( vi c coi tr!ng ngu n l i thu* s n, chnh ph ch tr!ng u t cho cc ch ng trnh quan
tr#c c nh bo mi tr ng. B Ti nguyn v mi tr ng hi n nay hon thnh b tiu chu+n qu c
gia v ch t l ng n c v khng kh v ang t ng c ng m ng l i quan tr#c mi tr ng. M i tm
n v gim st mi tr ng
c thnh l p cng v i g n 150 tr m quan tr#c, t p trung ch y u vo
mi tr ng khng kh v mi tr ng n c. & gi m thi u cc tc ng tiu c c n kinh t v th ng
m i do bng pht d ch b nh, Vi t Nam c n thi t l p m t h th ng gim st, c nh b o d ch b nh i v i
cc i t ng nui tr ng th y s n theo tiu chu+n qu c t
c OIE (Office International des
Epizooties).
113.
Hi n nay, B Th y s n thng qua m t d n di h i nh m thi t l p m ng l i quan tr#c
mi tr ng v d ch b nh trn ba khu v c chnh c a Vi t Nam. Cc vi n nghin c u th y s n mi n
b#c, trung v nam
c giao nhi m v thi t k v xy d ng m ng l i ny, nh ng n nay v%n
ch a hon thnh. Chnh ph rt v n v DANIDA c$ng ang ti tr cho vi c xy d ng m ng l i
thng qua Ch ng trnh h tr pht tri n ngh c (SFPS).
114.
Ch ng trnh quan tr#c mi tr ng v ang
c nhi u c quan ti n hnh. Tuy v y v%n cn
ch ng cho v thi u s h p tc ch-t ch. gi a cc c quan ny. H th ng ny c n
c o t o, t ch c
v qu n l t t h n. Cc quy nh v th t c ti n hnh v trch nhi m c a cc bn trogn vi c v n hnh
h th ng ny c$ng r t c n thi t, -c bi t c p t)nh. H th ng quan tr#c, c nh bo d ch b nh c$ng c n
c s tr gip k thu t nh m nng cao n ng l c v hon thi n c c u t ch c.
4. S* k.t n i v,i cc t2 ch c khc trong khu v*c v trn qu c t.
115.
Vi t Nam l thnh vin c a nhi u t ch c lin chnh ph lin quan n pht tri n nui tr ng v
nh b#t th y s n trong khu v c, bao g m SEAFDEC, NACA v U* ban sng M kng (MRC). S
h p tc ny t o c h i t t chia s1 kinh nghi m gi a cc n c trong khu v c c$ng nh s tr gip v
k thu t v ti chnh cho Vi t Nam. S h p tc ng th i cn t o c h i cho Vi t Nam th o lu n v i
cc n c khc trong khu v c tm ra nh ng gi i php thch h p cho nh ng v n
chung m cc bn
cng g-p ph i. V d , s h p tc hi n nay v i NACA, FAO v OIE ang t p trung vo gi i quy t cc
v n v d ch b nh th y s n, m t v n r t ph bi n cc qu c gia Chu .
116.
Vi t Nam c$ng h p tc v i nhi u t ch c qu c t lin quan n pht tri n nui tr ng v khai
thc th y s n v h p tc kinh t nh FAO, U* ban kinh t Chu - Thi Bnh D ng (APEC) v c
quan thi t l p tiu chu+n bun bn qu c t v d nh OIE (thi t l p tiu chu+n v s c kh/e ng v t,
trong c ng v t th y sinh), CITES v Codex Alimentarius (B lu t v An ton Th c ph+m). B
Th y s n c$ng c cht t kinh nghi m trong vi c thi t l p tiu chu+n qu c t , v trong m t s
tr ng h p (v d nh tr ng h p thi t l p tiu chu+n OIE) khng c n s tr gip c a t ch c khc (
y l B NN&PTNT). Vi c ti n hnh c p nh t v chu+n ha cc tiu chu+n th ng m i qu c t l r t
c n thi t trong t ng lai v cho th y Vi t Nam c$ng r t quan tm n cc t ch c thi t l p nn cc tiu
chu+n.
5. Cc c! quan gio d c
117.
B Gio d c v o t o cung c p kinh ph cho gio d c v o t o ngnh th y s n v chuyn
ngnh nui tr ng th y s n.

- 26 118.
Tr ng & i h!c Th y s n Nha Trang l n v gio d c quan tr!ng v i t ng s sinh vin
kho ng 10000 v 400 cn b gio vin. Kho ng 1700 sinh vin i h!c v 150 sinh vin sau i h!c
t t nghi p hng n m, trong c 10 ti n s'. Ngoi ra tr ng cn c cc l p cao 3ng v d y ngh m i
n m thu ht kho ng 200 v 300 sinh vin. Tr ng o t o nhi u chuyn ngnh nh : cng ngh khai
thc, an ton hng h i, h i d ng h!c, my th y, cng ngh th c ph+m (bao g m ch bi n h i s n),
kinh t th y s n, nui tr ng th y s n, qu n l mi tr ng v ngu n l i th y s n. M-c d s l ng sinh
vin hng n m l ng khch l nh ng nh tr ng v%n g-p kh kh n trong v n
thu ht sinh vin v
h!c t p chuyn ngnh nh b#t c bi n. Ngnh nui tr ng th y s n th ph bi n h n. Tr ng c$ng c
ti m n ng nghin c u khoa h!c r t m nh, -c bi t l trong nui tr ng th y s n nh ng l i y u trong
cng ngh khai thc; nh gi v qu n l ngu n l i.
119.
Tr ng & i h!c C n Th
c thnh l p vo n m 1966, v i cc ch ng trnh c p b ng c
nhn, th c s v ti n s v tr!ng tm l vo vng ng b ng sng C u Lng. Khoa Nui tr ng v Khai
thc Th y s n c a & i h!c C n Th o t o kho ng 50 c nhn v 10-15 th c s m i n m. Khoa ny
c 24 gio vin, 59 cn b nghin c u v 10 k thu t vin. Tr ng n m v tr r t thu n l i cho
nghin c u khoa h!c t i vng d ng b ng sng C u Long v thu
c nh ng k t qu r t ng k .
Cc cn b c a tr ng tham gia trong nhi u d n c p nh n c v qu c t nh : (i) D n nng cao
n ng l c cho h th ng nui tr ng th y s n n c ng!t do chnh ph H Lan ti tr (cn g!i l ch ng
trnh &ng-Ty Nam b ), (ii) Ch ng trnh p d ng cng ngh nui tr ng m i do JIRCAS (Nh t B n)
ti tr , (iii) d n nui b n v ng b ng cch k t h p nui tm bi n v i tr ng la, thu n ha nui tm
bi n b ng n c ng!t do t ch c ACIAR (c) ti tr , v (iv) d n pht tri n nui tr ng k t h p tmla, s n xu t gi ng tm n c ng!t (Macrobranchium) v gi ng c da tr n (Pangasitus sp.) trong cc
m nui cua bi n v trong cc ao mu i nui Artemia.
120.
Ngoi ra cn c 4 tr
tr ng:

ng

i h!c khc c o t o b ng c nhn nui tr ng th y s n, l cc

& i h!c Vinh

& i h!c Nng nghi p H N i k t h p v i Vi n nghin c u th y s n 1;
& i h!c Hu
Tr ng & i h!c Nng Lm thu c & i h!c qu c gia thnh ph H Ch Minh.

121.
T ng s sinh vin th y s n ra tr ng hng n m vo kho ng 500 ng i. C 3 c s o t o c p
nh n c v m t c s o t o c p t)nh v i cc kha h!c chnh quy v khng chnh quy cho cc cn
b k thu t. Thm vo l r t nhi u tr ng cao 3ng v trung h!c chuyn nghi p t i cc a ph ng
o t o chnh quy v khng chnh quy cc ngnh cng ngh nui tr ng th y s n c nng nghi p. M t
s tr ng c p t)nh o t o nui tr ng th y s n, s a ch a my th y, nh b#t, li tu M t s tr ng
d y ngh cn o t o v(a h!c v(a lm. R t nhi u ng i t t nghi p trong s ny hi n ang lm vi c
cho cc doanh nghi p t nhn.
122.
Cc tr ng i h!c v cao 3ng hi n ang ph i i m-t v i s thi u h t th c hnh. Cho d
k t h p v i cc trang tr i s n xu t nh ng cc trang thi t b v i u ki n phng th nghi m khng p
ng
c yu c u -t ra. Cc tr ng & i h!c v Cao 3ng cn thi u kinh ph
nghin c u. K t qu
l sinh vin sau khi ra tr ng khng th ti p c n v i k thu t v nghin c u m i. Tr ng & i h!c C n
Th cn k t h p v i tr ng & i h!c Ghent th c hi n d n th i m v o t o t( xa. Vi c d y ngh
hi n ang cn r t nhi u h n ch , i u ny d%n n vi c thi u cng nhn a ph ng lnh ngh v
ch t l ng c a cc d ch v nui tr ng th y s n cn km. C hai trung tm o t o t i thnh ph H i
Phng, m t do B Th y s n qu n l v m t do S Th y s n H i Phng qu n l. Tuy nhin, t i mi n
Nam, n i t p trung c a n n cng nghi p nui tr ng v ch bi n th y s n l i khng m t c s o t o
no c tu nghin c u v o t o ring, i u ny h n ch r t nhi u kh n ng c a nh ng sinh vin,
nh ng ng i m i vo ngh ho-c nh ng ng i mu n lm thu cho tu n c ngoi.

- 27 -

D. Cc t2 ch c on th(
123.
Cc t ch c on th l m t ph n chnh th c v khng th tch r i c a h th ng nh n c c a
Vi t Nam, t o ra m t nhnh ring bi t i v i c u trc B /S . Cc t ch c ny l thnh vin c a M-t
tr n T qu c v c vai tr r t l n trong Qu c h i, c ti kho n, nhn vin v ch ng trnh ring. Qu c
h i quy nh quy n ho t ng h p php v c c u t ch c c a cc t ch c . Cc t ch c on th
c y ban i u hnh trung ng v &on ch t ch nh m qu n l cc ho t ng c a t ch c .
124.
Hi p h i ngh c Vi t Nam(Vinafis) l t ch c on th
u m i trong pht tri n ven b v
ngh c. H i Nng dn, Lin hi p Ph n v &on Thanh nin
c thnh l p vo u nh ng n m 30
c c u trc v s l ng thnh vin r t l n c$ng l nh ng thnh ph n quan tr!ng khc. Hi p h i ngh
c Vi t Nam
c thnh l p vo thng 5/2000 thng qua vi c h p nh t H i nui tr ng Th y s n v
H i Ng dn. Vinafish l t ch c on th
i di n cho nh ng ng i ng dn, nui tr ng th y s n, ch
bi n th y s n v cc d ch v ngh c khc. M c ch chnh c a hi p h i l t o ra mi tr ng lm vi c
thu n l i cho cc thnh vin nh m t ng c ng gi tr s n ph+m. N c$ng tm ki m bi n php nh m
gi m thi u nh ng tc ng c a thin tai v d ch b nh, b o v v pht tri n ngu n l i c v b o v mi
tr ng. Hi p h i i di n cho cc thnh vin v b o v quy n l i c a h!. Cc ho t ng chnh c a hi p
h i bao g m:

M r ng v o t o cc thnh vin.
T o i u ki n cho cc thnh vin h p tc v lin k t trong cc ho t ng c a h!;
C ng tc v i cc c quan khuy n ng c a nh n c.
& xu t cc c i ti n k thu t v chuy n giao cc k thu t m i cho cc thnh vin;
Cung c p thng tin v gi c cho cc thnh vin.
Gip 4 cc thnh vin t ch c cc ho t ng kinh doanh c a h!.
C ng tc v i cc t ch c on th khc v c quan pht tri n th y s n c a nh n c;
Thi t l p v pht tri n quan h qu c t v i cc t ch c c a ng dn v ngh c trong khu v c
v qu c t .

125.
C$ng gi ng nh cc t ch c on th khc Vinafis c ban lnh o trung ng v cc h i c p
a ph ng. c p huy n v x, n i no c nhi u h n 5 thnh vin th c th thnh l p chi nhnh. H i
ho t ng ph n l n cc t)nh ven bi n nh ng c p x v cc t)nh n m su trong t li n th s pht
tri n cn nhi u h n ch . S l ng thnh vin c a hi p h i t ng ln nhanh chng, hi n nay vo kho ng
20 nghn ng i.
126.
Hi p h i ch bi n v xu t kh+u thu* s n Vi t nam (VASEP)
c thnh l p n m 1998, v i s
tham gia c a ph n l n cc cng ty ch bi n h i s n l n v s l ng thnh vin hng n m cng t ng
ln. VASEP ng vai tr quan tr!ng trong vi c t v n cho B Th y S n v cc chnh sch v cc
quy t nh th ng m i v ng vai tr tch c c trong 2 v ki n ch ng bn ph gi.

E. Cc ch"!ng trnh ti tr#, cc d* n v h#p tc

127.
Tr c h t, h n m t th p k* qua ngnh th y s n nh n
c r t t s h tr song ph ng
ho-c a ph ng khi so v i cc l'nh v c ngu n l i t nhin khc. Trong t ng lai vi c gip 4 c p
cao h n l r t c n thi t do nhu c u c p thi t nng cao kh n ng qu n l, trnh
nh m xa i gi m
ngho v b o v mi tr ng vng b . Ngu n v n ODA dnh cho l'nh v c ny cn h n ch nh ng
ng vai tr quan tr!ng, cung c p kho ng 36% ngu n v n t( ngn sch (b ng A8 trong ph l c B). S
t p trung cao vo v n
u t v cc h tr k thu t trong u t chi m n 2/3 ngu n v n ODA
trong 12 d n n m 2003. &i u gp ph n lm m t cn b ng gi a u t , duy tr v qu ho t
ng trong l'nh v c ny. 50 d n tr gip k thu t nh/ c l p ch) chi m 1/3 t ng s v n ODA. Danh
m c cc d n ODA trong l'nh v c khai thc, nui tr ng v qu n l t ng h p vng b
c trnh by
trong ph l c F.

- 28 128.
C r t nhi u t ch c ang h tr cho ngnh th y s n Vi t Nam. Cc t ch c quan tr!ng bao
g m: DANIDA,NORED (lin quan n vi c xy d ng khung chnh sch th y s n v nng cao n ng
l c), AusAID thng qua ACIAR v EU. Tr c y ADB c$ng t(ng tham gia r t tch c c.
129.
Ch ng trnh tr gip chnh hi n nay l ch ng trnh H tr Pht tri n Th y s n do DANIDA
ti tr . Ch ng trnh ny g m n m h p ph n 7: khai thc, ch bi n h i s n, s#p x p l i c c u cc cng
ty qu c doanh v l'nh v c nui tr ng th y s n. ADB c$ng ti n hnh nghin c u pht tri n nui
tr ng th y s n ven bi n vo n m 1996, k t h p v i nghin c u ti n kh thi c a m t d n u t .
Trong khi vi c nghin c u r t h u ch trong vi c nng cao n ng l c quy ho ch nui tr ng th y s n
c a B Th y s n th d n l i khng
c th c hi n, ch y u l ADB u t vo d n Nng c p c
s h t ng cho ngh c. DANIDA c$ng h tr cho nghin c u b c u quy ho ch t ng th ngh c
trong giai o n t( 1005 n 1997, t o n n mng cho cc ho t ng quy ho ch lu di sau ny. Ch ng
trnh thi t l p m ng l i cc khu b o t n (g m 15 khu ch y u trn cc o d!c b bi n Vi t Nam t(
V nh B#c B cho n bin gi i Campuchia)
c ADB ti tr vo cu i nh ng n m 90.
130.
UNDP h tr nhi u d n xa i gi m ngho thng qua nui tr ng th y s n, bao g m d
n nui tr ng th y s n mi n ni (VIE/98/009) v m t d n t o sinh k cho c ng ng dn c ven
bi n thng qua nui tr ng th y s n v qu n l t t h n mi tr ng ven bi n. Nh ng kinh nghi m thu
c t( d n c a UNDP tr thnh cng c h u ch trong vi c thuy t ph c Chnh ph v cc nh
ti tr v ti m n ng c a th y s n i v i cng cu c xa i gi m ngho t i Vi t Nam.
131.
Cc d n ang v pht tri n nng thn ang tri n khai c$ng tham gia tr gip pht tri n nui
tr ng th y s n, nh d n B o v v pht tri n vng t ng p n c ven bi n c a Ngn hng th gi i
(World Bank), d n Cung c p n c s ch v d n xa i gi m ngho mi n ni pha B#c Vi t Nam.
& u t vo pht tri n sinh k c a ng i dn trong cc d n trn bao g m c pht tri n nui tr ng th y
s n n c l v n c ng!t.
132.
Hi n t i khng c nhm t v n ring bi t cho ngnh th y s n. Trong t ng lai, vi c thnh l p
m t nhm nh v y c n
c xem xt. Nhm t v n s. bao g m nh ng nh ti tr chnh, B Th y s n
v cc B ngnh lin quan (B Ti chnh, B K ho ch v u t , B ti nguyn v mi tr ng, B
Khoa h!c v Cng ngh ) v cc bn lin quan khc (v d VINAFIS, VASEP, cc t ch c phi chnh
ph ). M t m hnh thch h p cho nhm ny c th l nhm t v n qu c t v mi tr ng (ISGE), do
Th tr ng B Ti nguyn v mi tr ng ng u. Trn th c t , r t nhi u ho t ng trong ngnh
th y s n nh h ng x u n mi tr ng nn c th thi t l p m t ti u ban th y s n n m trong Nhm
t v n Mi tr ng ni trn. M hnh ny c$ng gi ng nh ti u ban Qu n l T ng h p vng b (ICZM)
c thi t l p vo n m 2003. B Nng nghi p v pht tri n Nng thn c$ng thnh l p Nhm t v n
Nhm T v n qu c t (ISGMard), nhm ny ang pht hnh cc b n tin ti ng Vi t v ti ng Anh r t c
hi u qu , cung c p nh ng thng tin v d n v qu trnh pht tri n v thc +y s ph i h p gi a cc
d n v cc nh ti tr .

IV.

DOANH NGHI P NH N

C, CNG TY T
NG

NHN V CC C

A. Cc ho)t 0ng th"!ng m)i v d ch v cng

133.
Hi n nay, B thu* s n ang i u hnh 3 t ng cng ty l n (T ng Cng ty Thu* s n Bi n
&ng, T ng Cng ty Thu* s n Vi t nam, v T ng Cng ty Thu* s n H Long). Ba cng ty ny c 51
cng ty con, trong 10 cng ty c v n c ng. C n c trn nguyn t#c phn quy n qu n l kinh t
trong qu n l nh n c, B Thu* s n ch) qu n l v t ch c chung, ph duy t cc quy ho ch pht
tri n, ra quy t nh b nhi m ho-c mi"n nhi m nhn s
nh ng v tr ch ch t, bao g m v tr thnh
vin ban lnh o, cc t ng gim c, v chnh thanh tra, ra cc quy t nh thnh l p, gi i th , cho thu
l i ho-c ph s n m t cng ty. Nhn chung, cc cng ty nh n c ho t ng hi u qu khng cao. Theo
nh gi trch trong Quy Ho ch T ng th Ngnh Thu* s n, 20% doanh nghi p kinh doanh thua l ,
40% doanh nghi p kinh doanh khng c li, v 40% ch) c li nh/. Trong s 51 doanh nghi p thnh
vin, c 6 doanh nghi p s h u cc i tu nh c th 3 doanh nghi p ho t ng ch, v 3 doanh

- 29 nghi p cn l i ng(ng ho t ng. C 3 doanh nghi p nui tr ng thu* s n thu c doanh nghi p nh
n c, th m t doanh nghi p ang bn b v c ph s n. Trong l'nh v c th ng m i n i a v ch bi n,
c m t s r t t doanh nghi p tr c thu c t ng cng ty thu* s n tham gia, trong 3 doanh nghi p c
tr s t i H N i (Cng ty Thu* s n I, Cng ty Thu* s n Mi n Trung, v Cng ty N c m#m Ph
Qu c m m t c tr s t i mi n Trung (Cng ty Thu* s n II) v m t c tr s t i mi n Nam (Cng ty
Thu* s n III thnh ph H Ch Minh).
134.
H u h t cc t)nh duyn h i u c 1 ho-c nhi u doanh nghi p nh n c trong l'nh v c thu*
s n. Nh ng doanh nghi p ny c$ng th ng lm n thua l . Theo ADB (1995), h u h t cc SFE ho t
ng trong nh ng l'nh v c sau:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Khai thc h i s n;
Nui tr ng thu* s n v cc d ch v nui tr ng thu* s n;
Ch bi n thu* s n;
&ng tu, c kh my tu, v c kh ng l nh;
L i chi, ng c , ng gi, v cung ng v t t ;
Xu t nh p kh+u thu* s n;

8.

Xy d ng cng trnh thu* s n

7.

Ti p th thu* s n v kinh doanh thu* s n cho tiu th n i

a; v

B. Ho)t 0ng lin doanh c a nh n",c v t" nhn

135.
5 Khnh Ho v Bnh Thu n, m t s khu cng nghi p
c xy d ng v i s
ut c a
Chnh ph v c s h t ng. Ngh nh 106 t(ng b c
c
c th c thi thng qua vi c u t c
s h t ng c a Chnh ph , v i cc d n c p thot n c trong cc vng nui tm h u h t cc t)nh
duyn h i. Ng i ch n nui ch) ph i u t cho nh ng khu v c ch n nui trong c s h t ng .
Th c t , cc d n trn khng thnh cng do thi u quy ho ch v mi tr ng, ngu n ti chnh h n
h6p v thi u s qu n l hi u qu
a ph ng. Th c t cho th y h u h t cc S thu* s n a ph ng
u c k ho ch khoanh vng thm cc khu v c nui tr ng thu* s n, d a trn s k t h p v n c a nh
n c v t nhn. V d , S Thu* s n Khnh Ho ang th c hi n m t d n l n
xy d ng l i cc
tr i s n xu t gi ng tm v nh ng khu v c s n xu t gi ng, v i s
u t c a Chnh Ph v c c h
t ng v c a t nhn trong vi c s n xu t gi ng v cc d ch v c n thi t khc.
136.
Tr c thu c FIIP, ban qu n l c ng c
c d ki n thc +y s thnh l p cc hi p h i
nh ng ng i s d ng c ng c (PUAs). Cc hi p h i ny s. ln k t cc c ng chnh v cung c p u
vo cho qu n l, khai thc v pht tri n c ng c. Trong th c t vi c ny ch a th c hi n
c, m-c d
c Thng t ch) o c a Chnh ph
u n m 2004. M-c d cc PUAs ch a
c thnh l p, cc nh
qu n l c ng c h i r ng ri v i cc bn lin quan nh ng dn, cc nh my , cc nh my ch
bi n v cc i l.
137.
Vi n Nghin c u cung c p cc d ch v t v n. V d , RIA I hi n c 127 cn b bin ch ,
nh ng c t i 430 lao ng h p ng b ng ngu n thu t( cc ho t ng th ng m i nh t v n, h p
ng nghin c u v pht tri n cc ho t ng khuy n ng .

C. T2 ch c phi chnh ph
138.

M t lo t cc t ch c phi chnh ph
Vi t Nam.

t ng c

ng h t

ng trong kh i nui tr ng thu* s n

Action Aid h ng hi tham gia hai v ki n ch ng bn ph gi, l y ki n ng i nng dn v

nh ng tc ng v ch tr ng ph n i quy t nh c a Chnh Ph M .
IUCN tch c c pht tri n d n khu b o t n bi n (MPA) Nha Trang (Hn Mun) v g p
nui tr ng thu* s n nh m t ho t ng chuy n ngh c a ngu i khai thc thu* s n.
Worldwide Fund for Nature n l c nh gi, pht tri n v gim st khu b o t n bi n Cn & o.

- 30

M t s t ch c phi chnh ph nh Oxfam ho t ng trong l'nh v c xo i gi m ngho b#t u

th c hi n cc ch ong trnh Vi t Nam nh m thc +y nui tr ng thu* s n tr thnh cc ph ng
ti n nng cao thu nh p cho ng i dn cc nng thn.
M t s t ch c phi chnh ph v mi tr ng c$ng b#t u ho t ng trong cc l'nh v c s n xu t
nui tr ng thu* s n
a ra cc v n
lin quan n pht tri n mi tr ng, nh Oxfam v
Environmental Justice Foundation. Nh ng u t v v n ng ang d n d n a ra t ng quan cc
v n v mi tr ng v x h i trong l'nh v c nui tm Vi t Nam c trong n c v qu c t .

139.
Cc t ch c phi chnh ph v on th ng vai tr quan tr!ng trong cc d ch v h tr
a
ph ng v c ngh'a quy t nh trong pht tri n nui tr ng thu* s n. V d , kinh nghi m t( vng
ng b ng sng M-Kng cho th y nh ng r i ro t t y u trong nui tr ng thu* s n khi m n
c thc
+y nh ng thi u s h tr hi u qu c a cng tc khuy n ng v p d ng nh ng cng ngh #t ti n
nh ng khng ph h p, thi u s hi u bi t cc kh kh n v kinh t -x h i c a ng i dn nng thn
(Phillips 2002). B i v, s thi u nhn l c v ngu n l c l m t h n ch c a h th ng khuy n ng ,
Chnh ph c n ph i h p tc v i c kh i t nhn v cc t ch c phi chnh ph . Cc ph ng ti n truy n
thng i chng c th s d ng cng v i cc ph ng th c ti p c n khc nh m qu ng b thng tin.
C$ng c th thng qua cc t ch c c a ph n , nh Lin hi p H i Ph N . C n ph i c cc ti p c n
t ng h p trong khuy n ng v cung c p d ch v
a ph ng. Qu trnh phn quy n hi n nay Vi t
nam k t h p v i tri n v!ng pht tri n cc h i nui tr ng thu* s n a ph ng m ra nh ng h ng i
m i t t ep cho v n
t ch c v qu n l c a ngnh. V i s pht tri n chuyn gia cc t ch c phi
chnh ph , h3n s. th c s gp ph n vo s pht tri n cc chnh sch v chi n l c c a ngnh.

V.

D CH V H

TR

- NH NG THCH TH C V C

H I

140.
Kh i doanh nghi p t nhn hi n ang m nhi m h u h t cc d ch v h u c n thu* s n v nui
tr ng thu* s n. &ng tu, cung ng , nhin li u v v t t thi t b cc c ng c h u h t l do cc
doanh nghi p t nhn. T ng t nh v y, trong nui tr ng thu* s n, cc cng ty t nhn v th ng
nhn m nhi m cung ng gi ng, th c n v cc d ch v bun bn.

A. D ch v cho nh b4t h i s n
141.
& n gi a th p k* 90, cc d ch v h u c n cho khai thc h i s n Vi t Nam v%n cn r t y u.
H u h t cc ngh c quy m l n u do cc cng ty qu c doanh trung ng v a ph ng th c hi n,
m cc cng ty ny t nhi u
cung c p nh , nhin li u v cc s a ch a my mc, tu b. Kh i
doanh nghi p t nhn nhanh chng m r ng, v cc d ch v cung ng pht tri n r t nhanh.
Nhi u nh my c th cung c p
cho nhu c u t i cc c ng l n. 5 cc cc c ng nh/, cc i m ln
c d!c b bi n v trong t li n th v%n cn kh ki m.
142.
5 Vi t Nam hi n ang c 2 cng ty nh n c v 5 cng ty c a Thi Lan, &i Loan v Hn
Qu c s n xu t ng l i c v i cng su t kho ng 12.000 T n/n m. Vi c s a ch a tu v my tu cn
ch a hon ton b#t k p s pht tri n nhu c u c a ngh cc xa b . Cc ph ng ti n u hi n i c$ng
v%n cn thi u.
143.
Theo Quy ho ch T ng th ngnh Thu* s n, hi n c 700 x ng ng tu v i t ng cng su t
vo kho ng 4.000 tu/n m. H u h t tu thuy n
c ng b ng g trong cc x ng ng tu truy n
th ng cc lng ngh ho-c th tr n ven bi n. Hi n ch) c hai x ng ng tu s#t H Long v Nh
B. H u h t c tu c ven b
c ng b i cc x ng ng tu ho-c cc cng ty a ph ng.

B. Ph"!ng ti n c1u c ng
144.
Trong th p k* qua, c s h t ng trong cc c ng c c a Vi t Nam
c m r ng r t nhanh
chng. ADB ti tr cho FIIP l n v pht tri n 10 c ng c Ct B, thnh ph H i Phng,
thu c mi n B#c Vi t Nam, v C Mau thu c mi n Nam Vi t Nam. D n
c hon thnh u
n m 2004 v hon t t b n bo co trong cung c p nh ng thng tin v d n v cc k t qu t
c. Cc c ng c ny
c ch xy d ng
h tr v thc +y pht tri n ngnh cng nghi p

- 31 nh b#t xa b v m c tiu ny
c thnh t u m mn. Tuy nhin s pht tri n mau l6 c a ngh
c b#t k p v i d n v b n c ng c
c xy d ng thnh cng l c ng c Sng Gianh (Qu ng
Bnh), Thu n Ph c (& N0ng), Phan Thi t (Bnh Thu n) v T#c C+u (Kin Giang) gi tr nn qu
t i khi ph i c g#ng ph c v cho cc i tu c. Nh ng c ng c khc khng t
c thnh t u nh
d ki n, th nh ng t nh t l tr c m#t, m t s c ng nh cc c ng nh ng o Ct B v Cn & o
(B R a-V$ng Tu) c$ng c th ph c v cho cc m c ch khc ch3ng h n nh lm cc u m i trung
chuy n.
145.
Cc t)nh c$ng cho xy d ng cc c ng c trn a bn, nh ng m t s c ng c l. khng
c quy ho ch chi n l c
ph c v t i a cho ngnh cng nghi p thu* s n. T ng chi u di c u
c ng t ng t( 4.000m n m 1997 ln 10.000 m n m 2004. C h n 80 i m ln c cho cc tu c gi i.
Tuy nhin, r t t c u c ng hon ton ph h p v i nhu c u s d ng c a ngh c xa b quy m l n. C
quan Pht tri n H p tc Qu c t Nh t B n (JICA) c p v n xy d ng c ng V$ng Tu hi n s#p hon
thnh, ti p theo sau c ng T#c C+u. C ng m i ny s. i h/i quy m l n t nh t g p i c th dung
n p
c i tu xa b R ch Gi hi n ang
c yu c u di chuy n ra ngoi th x. Trn h t l nhu
c u ph i c m t nghin c u quy ho ch c ng qu c gia, -c bi t ch tr!ng xc nh nh ng nhu c u ph c
v
i v i cc i tu nh c hi n i c a ngh c xa b . 5 m t vi c ng c c$ng c th tch h p
ngh c v d ch v du l ch, nh
Ct B, & N0ng v m t s trung tm khc.
146.
M t s c ng, nh nh ng c ng tr c thu c FIIP c cc ph ng ti n c b n nh cc ph ng
ti n cung ng , n c ng!t v nhin li u. H u h t cc c ng ph c v cc i tu xa b quy m l n,
cn cc tu nh/ h n ti p t c s d ng cc i m ln c truy n th ng m
th ng khng c cc d ch
v h tr . Vi c cung ng hi n nay ni chung
p ng nhu c u c a ngnh cng nghi p thu*
s n, th nh ng t t c cc nh my s n xu t lo i cy l lo i p c km hi u qu h n lo i
m m hi n ang
c s d ng trong ngh c cc n c tin ti n. Trong m t vi c ng c c xy
d ng cc nh my ch bi n. 5 h u h t cc c ng, lo i hnh bun bn v(a v nh/
c thi t l p trong
ph m vi khu v c c ng, t o ra m t m ng l i d ch v h u c n cho ngnh cng nghi p nh b#t h i s n.
Khng m t c ng no trong s cc c ng thu c FIIP c ph ng ti n h thu* ho-c cc ph ng ti n s a
ch a ng k , khi n cho cc tu c ph i di chuy n n nh ng v tr c ph ng ti n g n ho-c xa h n.
B i ho t ng s a ch a tu c th em l i ngu n thu nh p ng k cho cc c ng v t o ra m t d ch v
qu gi cho ngh c, cng tc pht tri n c ng trong t ng lai nn cn nh#c thi t k ph ng ti n h
thu* v s a ch a tu trong quy m c ng.

C. Nui tr'ng thu s n

147.
Vi c cung ng nguyn v t li u nui tr ng thu* s n v cc d ch v nh khuy n ng v vay tn
d ng ng m t vai tr h t s c quan tr!ng i v i s b n v ng c a nui tr ng thu* s n. & i v i nh ng
nng dn ngho, vi c ti p c n v i nh ng d ch v khuy n ng v vay tn d ng ng vai tr then ch t
trong vi c b o m ch#c ch#n cho s tham gia v l i nhu n c a h! t( pht tri n ngh nui (DFID
2001).
1. Cung ng gi ng v&t nui v th c n
148.
Nhu c u ngy cng cao v th c n cho nui tr ng thu* s n d%n n gia t ng s l ng cc
nh cung c p th c n, bn cc s n ph+m n i a v nh p ngo i. Cc lo i th c n cho cc lo i c n c
ng!t, tm, c tr, c r phi hi n s0n c trong n c, trong khi th c n cho c bi n
c nh p kh+u,
ch y u dng cho cc m c ch th nghi m. Ngh nui Vi t Nam ch y u th c hi n theo ph ng
th c qu ng canh ho-c bn thm canh nn l ng th c n nhn t o tiu th d ang gia t ng nh ng v%n
cn h n ch . Th c n t ch c$ng
c s d ng, ng i nui l ng c da tr n cho n b ng lo i th c n
t ch t( nh ng nguyn li u s0n c
a ph ng.
149.
Hi n nay c tnh mi n Trung v mi n Nam Vi t Nam c 24 nh my s n xu t th c n quy
m nh/ hng n m cung c p 50.000 T n th c n cho tm. S l ng cng ty s n xu t th c n c v n
u t n c ngoi c$ng t ng ng k trong vng 5 n m qua, trong c CP Group (Thi Lan), UniPresident c a &i Loan, Proconco, Cargill, Cataco and Tomboy c a Php. Theo Trung tm H tr

- 32 Th ng m i v & u t Thnh ph H Ch Minh7, 13 cng ty l n nh t d ki n s n xu t h n 400.000

t n th c n trong n m 2004, so v i nh p kh+u 140.000-150.000 t n th c n t( Thi lan, Hong Kong v
&i Loan. Cc cng ty s n xu t th c n cho tm v c da tr n c$ng tch c c tham gia cc ho t ng
khuy n ng , m cc l p o t o v cung c p ti li u khuy n ng . D ki n cc cng ty s n xu t th c n
trong kh i t nhn s. ti p t c pht tri n
p ng nhu c u ang ngy cng t ng.
2. C v tm gi ng
150.
Cc tr i sinh s n nhn t o, ng nui c gi ng n c ng!t, m ng l i kinh doanh c gi ng hi n
ang
c thi t l p r t t t trong cc khu v c nui tr ng Vi t Nam. Trong su t nh ng n m 50 v u
nh ng n m 60 ng i dn thu c b t t( sng ngi (ch y u l sng H ng) vo ma m a (thng 6-7) ch
y u t p trung trung tm vng ng b ng sng H ng (H N i v H ng Yn). , c tnh hng n m
thu th p
c kho ng 300-700 tri u u trng c chp. Vi c l y gi ng t( ngu n gi ng t nhin ti p t c
t n t i mi n gi a n m nh ng n m 80 th m ch k c khi gi ng ng nui nhn t o tr nn s0n c
h n.
150.
Vo u nh ng n m 60 ng i ta b#t u s n xu t c gi ng, sau khi vi c nhn gi ng thnh
cng lo i c chp (Chinese carps), v ngay sau cc c s
ng gi ng ki u Trung Hoa
c xy
d ng h u h t cc t)nh huy n c ti m n ng pht tri n nui tr ng thu* s n. 5 mi n Nam Vi t Nam, h
th ng tr i ng gi ng ny
c xy d ng vo cu i nh ng n m 70. Tr c khi c i cch nng nghi p
(1986), c gi ng ch y u
c s n xu t cc h p tc x nng nghi p, nh ng k t( s l ng cc c
s
ng gi ng t nhn t ng nhanh ng k . Hi n Vi t Nam c trn 350 c s s n xu t gi ng c
n c ng!t, c c a nh n c l%n t nhn, hng n m s n xu t h n 10 t) c b t v c h ng c chp
(common carps), c m tr#ng (silver carp), tr#m c/ (grass carp), M vinh (silver barb), c tri 7n &
(rohu, mrigal), c tr (catfish), c r phi (tilapia) v cc loi khc. H u h t cc c s
ng gi ng n m
cc t)nh vng tr$ng -c bi t l vng ng b ng sng H ng v sng M Kng. 5 nh ng vng t cao
v vng duyn h i c r t t cc tr i gi ng n c ng!t. C khu nui c con v phn ph i s n ph+m gi ng
v h th ng kinh doanh gi ng ho t ng r t thnh cng v c th pht tri n r ng h n, -c bi t l
vng mi n ni h1o lnh.
151.
Hi n c kho ng 5000 c s
ng gi ng tm, h u h t l cc doanh nghi p quy m nh/ n m
mi n Trung Vi t Nam (chi m t) l 65-70%) v vng ng b ng sng M Kng. H u h t cc t)nh duyn
h i ch) c s l ng nh/ cc tr i ng gi ng a ph ng, th nh ng vi c cung ng
a ph ng cc
t)nh mi n B#c v mi n Nam khng
p ng nhu c u, cn mi n Trung l i c m t c s cung c p
l n. S n l ng u trng tm hng n m (ch y u l P. monodon) vo kho ng h n 25 t) u trng (PLs).
C m t m ng l i kinh doanh l n v n chuy n tm gi ng t( cc tr i s n xu t gi ng Trung b
n cc
vng duyn h i trn kh#p t n c. Nh m ki m sot ch t l ng gi ng, h th ng ki m tra, c p gi y
ch ng nh n ch t l ng
c hnh thnh, hi n do NAFIQAVED. H th ng ny c n
c nng c p r t
nhi u c th tr thnh nh ng cng c h u hi u trong ki m sot ch t l ng gi ng v d ch b nh trong
ngh kinh doanh tm.
152.
M t kh i l ng l n c bi n con ang
c nui trong cc l ng ghp l l ng c nh b#t t
nhin, tr( gi ng c gi Cobia m i
c pht tri n nui g n y hon ton l y gi ng t( cc tr i s n
xu t gi ng. , c tnh cc c s nui c con cung c p m t l ng c gi ng vo kho ng x p x) 4% t ng
s n l ng cung ng c gi ng, l ng gi ng nh p nh+u (ch y u t( &i Loan v Trung Qu c) chi m 5%
v l ng gi ng t nhin chi m trn 90%. p l c i v i ngh c ven b g i m m t tri n v!ng cho
sinh s n nhn t o ho-c nh p kh+u gi ng nui trong s pht tri n c a ngh nui bi n t ng lai. & th y
nh ng tr i s n xu t gi ng c bi n v nh H Long thu c mi n B#c Vi t nam, v cc khu v c mi n
Trung v mi n Nam. S pht tri n ng k ny s. l c n thi t n u B Thu* s n mu n ph n u t ch)
tiu l 200.000 t n s n l ng c bi n s n xu t t( ngh nui vo n m 2010.

http://itpc.hochiminhcity.gov.vn/English/business_news/business_day/Folder.2004-07-27.1307/News_Item.2004-07-27.1616

- 33 3. Ki(m sot d ch b nh v&t nui thu s n

153.
Ngh nui tr ng thu* s n Vi Nam hi n ang ph i
ng u v i nh ng r i ro ng lo ng i
do s bng pht b nh d ch trong cc vng nui, khng nh ng gy ra thi t h i to l n v kinh t
iv i
cc m nui tm, m cn i v i ngh nui c bi n v ngh nui c da tr n, c chp. Cc d ch v
ki m sot d ch b nh t ng ln khng ng(ng nh ng v%n cn h n ch v khng
ki m sot r i ro.

154. Cc h th ng gim st d ch b nh v t nui thu* s n c$ng ang b#t u

c pht tri n. Nh ng
h th ng ny s.
c yu c u i ph v i cc v n
d ch b nh v t nui thu* s n trong t ng lai v
cho m c ch th ng m i. & pht tri n m t ch ng trnh gim st d ch b nh v qu n l mi tr ng
ton di n cho cc t)nh ng b ng, i h/i ph i xy d ng m t i ng$ cn b n ng l c, h th ng qu n
l ti n b v u t trang thi t b . Vi t Nam i h/i ph i c m t h th ng ki m sot d ch b nh v t nui
thu* s n h u hi u trn c s cc tiu chu+n qu c t nh m ph c v m c ch th ng m i. Trong chi n
l c ki m sot d ch b nh qu c gia, c n ph i xem xt nh ng y u t sau (FAO/NACA 2000):

Ki m sot m m b nh v t nui thu* s n;

N ng l c ch+n on b nh;
Cc th t c ch ng nh n v m b o s c kho1 v t nui;
Khoanh vng d ch b nh;
L p k ho ch i ph v i trong tr ng h p bng pht d ch kh+n c p;
phn tch r i ro; v
Pht tri n n ng l c chuyn mn, xy d ng th ch v pht tri n chnh sch.

155.
& c s ph duy t c a B Thu* s n, NAFIQAVED ang pht tri n h i ng t v n qu c gia
v ki m sot d ch b nh v t nui thu* s n, v i m t m c tiu l cung c p t v n v i u ph i tri n khai
cc bi n php ki m sot d ch b nh v t nui thu* s n.

D. Khuy.n ng" v Thng tin

1. Khuy.n ng"

i v,i khai thc v nui tr'ng thu s n

156.
B Thu* s n hi n thnh l p Trung Tm Khuy n ng Qu c gia, sau i tn thnh Trung
Tm Khuy n ng Trung ng, trung tm ny m nhi m vi c l p k ho ch khuy n ng , i u ph i cc
ho t ng khuy n ng trn ton qu c v tri n khai m t s ho t ng khuy n ng . Cng tc khuy n
ng h u h t t p trung vo ngh nui thu* s n, v m t t vo ngh kahi thc h i s n.
157.
Cc S Thu* s n a ph ng i u hnh cc trung tm khuy n ng . Cc trung tm ny m
nhi m vi c l p k ho ch khuy n ng v t ch c tri n khai ho t ng khuy n ng trong t)nh. Trung tm
khuy n ng i u ph i cc ho t ng gi a cc huy n c phng khuy n ng . Ngoi ra trung tm khuy n
ng trong nhi u tr ng h p c$ng m nhi m vi c th c thi khuy n ng thng qua cc c quan a
ph ng ho-c b ph n khuy n nng huy n. Cc m i quan h ph c t p i h/i c hai bn l trung tm
khuy n ng v c quan a ph ng c trch nhi m ph i linh ho t m m d1o. & i v i cc t)nh trong t
li n, cc ho t ng khuy n ng trong ngh nui thu* s n do Trung Tm Khuy n Ng (DARD) t ch c
th c hi n ho-c i u ph i. Cng tc tri n khai ho t ng khuy n ng trong nh ng t)nh ny i h/i s
lin h h t s c ch-t ch. gi a cc cn b c p t)nh, c p huy n v nng dn ch ch t/ i m trnh di"n.
158.
Vi n nghin c u c$ng tham gia vo cc ho t ng khuy n ng . H! ch tr!ng vo cng tc
xy d ng n ng l c th ch
cc t)nh, pht tri n cc ti li u khuy n ng v t v n cho cc d n pht
tri n.
159.
M-c d c s
u t ng k t( cc c quan b , chnh quy n t)nh thnh v cc c quan nghin
c u, nh ng cng tc khuy n ng v%n cn l m t i m y u trong chu i thng tin n ng i nng dn.
Th c t thi u th n nhn l c khuy n ng
cc c p c th ph c v ng o ng i nng dn v%n l
m t h n ch to l n. Trong m t s tr ng h p ngo i l , khuy n ng
c th c hi n ch) trn nguyn t#c
h n l th c hi n d a vo nhu c u c a ng i nng dn. M hnh khuy n ng theo nhu c u
c th

- 34 nghi m t ng i thnh cng trong th i gian g n dy nh d n c a RIA I v MRC READ. Pht tri n
cc d ch v h u c n, cc h th ng v m ng l i thng tin lin l c c n thi t
h tr pht tri n ngh
nui thu* s n quy m nh/ nh ng vng nui ch
o l m t th thch to l n.
160.
S pht tri n c a cc d ch v h u c n a ph ng l tm i m
pht tri n ngh nui thu*
s n. Nui thu* s n th t b i, ho-c c nguy c th t b i cao, trong khi ngh ny
c thc +y pht
tri n m khng
c h tr b ng cng tc khuy n ng hi u qu , ho-c ch tr!ng qu m c vo cng
ngh , thi u hi u bi t v nh ng h n ch v kinh t -x h i c a nh ng h dn vng h1o lnh nh
c
th o lu n trong M c 138. B i v s thi u i ng$ nhn l c
c o t o v cc ngu n l c l m t h n
ch
i v i h th ng khuy n ng , nn chnh ph mong mu n lin k t kh i t nhn v i cc t ch c phi
chnh ph . Cc ph ng ti n tuyn truy n i chng c th s d ng cng v i cc cch ti p c n m i
tuy n truy n thng tin. 5 Vi t Nam, cc h i ph n , nh Lin hi p Ph n , c$ng can thi p c hi u
qu . Nh ng ph ng th c ti p c n t ng h p i v i cng tc khuy n ng v cung ng d ch v l c n
thi t c p
a ph ng. Qu trnh phn quy n ang
c thc +y, k t h p v i ti m n ng pht tri n
cc h i nng dn a ph ng m ra nhi u h a h6n.
161.
C nhi u c h i
xy d ng
c s cng tc hi u qu h n gi a cc c quan pht tri n khc
nhau ho t ng trong nui thu* s n v pht tri n nng thn. S c ng tc v chia s1 kinh nghi m gi a
cc bn lin quan thng qua cng tc khuy n ng v tuyn truy n hi u qu s. r t quan tr!ng n u
ngu n l c v ngu n v n s0n c
c s d ng m t cch h u hi u nh t.
2. Thng tin
162.
Thng tin v ngnh thu* s n ch y u
c cung c p t( B Thu* s n. B Thu* s n c Trung
tm Thng tin (FICEN) m nhi m cng tc thu th p v trao i thng tin lin quan n l'nh v c thu*
s n. FICEN v Trung tm Khuy n ng Qu c gia cung c p cc b n tin th ng k2. FICEN thi t l p
quan h v i cc th vi n c a cc c quan nghin c u v o t o Vi t Nam. Trung tm c$ng c quan
h chnh th c v i cc t ch c qu c t v khu v c nh FAO, Infofish, the World Fish Center, AIT v
NACA/STREAM nh m m c ch xy d ng th ch , c i thi n lu ng thng tin v trao i thng tin.
Tuy nhin trung tm ny hi n ang ph i
ng u v i m t lo t v n . Trong m t trong nh ng
v n
nghim tr!ng nh t lin quan n s y u km v n ng l c th ch v c s h t ng ngho nn
d%n n vi c h n ch v quy m v cc l'nh v c ho t ng c a trung tm. Ngoi ra, c h n m t c
quan nghin c u Vi t Nam thu th p s li u s n l ng m khng s d ng cng m t ph ng php thu
m%u tiu chu+n nn cc s li u bo co th ng khng ng nh t v i nhau. R rng, s ch ng cho c a
cc h th ng thu th p d li u c n
c xem xt, cn nh#c l i v tiu chu+n ho
m b o tnh ng
nh t v chnh xc nh m lo i tr( s lng ph v ti chnh.

E. V n tn d ng trong ngnh Th y s n
163.
Cc h dn nng thn, bao g m nh ng h lm ngh nh b#t c v nng nghi p,
c
vay v n tn d ng ho-c vay t( cc ngu n ti chnh khc theo cc knh chnh th c v khng chnh th c.
Nh ng knh cho vay v n chnh th c hi n nay ch y u g m Ngn hng Nng nghi p v Pht tri n
Nng thn Vi t Nam (VBARD), Ngn hng Cng th ng (CIB), Ngn hng Chnh sch X h i (BSPtr c y l Ngn hng cho Ng i Ngho
c thnh l p n m 1996). Ngn hng ny ch y u cung
c p cc kho n vay v n tr c p cho cc h v c nhn ngho ( n m c 5.000.000 ). VBARD and CIB
cho cc i t ng vay l cc doanh nghi p, cc nhm c ng ng v i khi l cc h dn v i cc
kho n v n l n h n. Cc knh cho vay khng chnh th c l cc thnh vin trong gia nh v b n b,
ch y u cung c p d ch v vay v n v c m . Ni chung ngu n v n tn d ng chnh th c ph c v pht
tri n nng thn, v ngh c ni ring, cn h n ch v ch a
p ng nhu c u.
164.
VBARD
c thnh l p theo ngh nh n m 1998. &y l Ngn hng c a Nh n c c v n
php nh 2.200 t* ng (t ng
ng 150 tri u USD) v
c gim st b i Ngn hng Nh n c
Vi t nam. T ng tr gi ti s n c
nh c a Ngn hng n cu i n m 1998 l 36.000 t* ng, t ng
ng 2,7 t* USD. VBARD i u hnh kh i Ngn hng Pht tri n Nng thn Vi t nam v cung c p
kho ng 75% ngu n vay tn d ng cho cc vng nng thn trn ton qu c. Theo bo co, n m 1998

- 35 ngn hng cho vay kho ng 1/3 trong t ng s 12 tri u h nng thn. VBARD thay i c ch
ho t ng v s m ch tr!ng cho vay cc i t ng trong kh i lin hi p b#t nh p v i s thay i c a
n n kinh t
tr thnh c s ti chnh mang tnh c nh tranh p ng nhu c u c a cc h ch n nui,
thu* s n v kh i doanh nghi p t nhn ang n i ln. VBARD c i ti n ph ng th c ti p c n nh ng
h nng thn v h ngho c kh n ng vay tn d ng v tr thnh xc tc cho s pht tri1n kinh t .
V l m t trong b n ngn hng nh n c, n m 1990 VBARD
c tin c y giao nhi m v u* thc
tn d ng nng thn v ngn hng pht tri n m ng l i c a mnh tr thnh m ng l i chi nhnh l n
nh t t n c bao ph ton b cc thnh ph v cc vng nng thn. Ngn hng hi n c 22.000 nhn
vin lm vi c t i t ng s 1.291 chi nhnh c hai mi n, trong 61 t)nh thnh, t i 527 huy n (bao ph
ton b ), v i 626 ngn hng x v 75 ngn hng l u ng (ADB 2003). VBARD cc t)nh bo co
nh ng kh kh n trong vi c cn i cc kho n vay v n c a cc tu nh c v nui tr ng thu* s n,
ring cc kho n vay
nui tr ng thu* s n l do a i m nui khng ph h p v qu n l y u km
m tm.
165.
&
u t hi u qu vo thu* s n v nui tr ng thu* s n, VBARD k k t B n Ghi nh v i
B Thu* s n trong n m 2000 s. cung c p v n vay tn d ng cho ngh c v nui tr ng thu* s n. MOFI
ng h tr VBARD trong cng tc: (i) L p k ho ch vay v n cho cc kh i ngh ; (ii) cung c p h
tr khuy n ng k thu t cho ng i vay, (iii) nh gi mi tr ng u t ; v (iv) cung c p danh sch
ng i vay v n tin c y. VBARD ng ti n hnh cc th+m nh cc yu c u tn d ng.
166.
& i v i m t s h nh c ngho h n th vi c ti p c n vay v n l m t kh kh n do khng c
ti s n th ch p. H n n a nh ng h ny v i vng vay v n l do r i ro v th ng d a vo s gip 4
l%n nhau v i nhu c u ti chnh r t l n nh vay
mua tu ho-c mua my m th ng l l!ai tu nh/,
di 5 m, cng su t 12 CV v gi khng qu 10 tri u ng. VBARD hi n r t th n tr!ng trong vi c
quy t nh cho vay v n i v i ngh c xa b , m t ngh
c coi l c nhi u r i ro. Do s khai thc
qu m c c a vng g n b v m t s khu v c khai thc c a ngh c xa b , tm i m c a s pht tri n
t ng th l c g#ng lm gi m p l c khai thc
cho php ngu n l i ti t o v s. ch)
c php khai
thc trong nh ng gi i h n th ng ph+m b n v ng, v i u c ngh'a l s. c r t nhi u ng dn ph i
i ngh . C m t l a ch!n l gip h! chuy n sang lm nh ng ngh thu c l'nh v c s n xu t nui tr ng
thu* s n, cc ho t ng hay d ch v h u c n. Vi c c p v n vay tn d ng cho nh ng h gia nh nh
th i h/i cng tc xy d ng th ch v o t o ph i
c lm tr c khi c p gi y ch ng nh n
kh
n ng vay v n.
167.
M t tr ng i quan tr!ng cho vi c tham gia c a ng i ngho vo ngh nui thu* s n l thi u
ti n v ti s n vay tn d ng. VBARD s. cung c p v n vay cho ngh nui c n c ng!t v n c n ,
mi"n l nh ng ng i nng dn c s / ch ng nh n s h nh t lm v t th ch p. Vay v n tn
d ng c n ph i
c phn tch nh m t ph n c a ti n trnh h tr cc h nng dn gia nh p ngh nui
tr ng thu* s n. Nh ng kh kh n -c bi t m nh ng h nng dn ngho, nh ng h g-p kh kh n trong
vi c th ch p ti s n, ang ph i
ng u c n
c cc c quan h tr nh n th c v c p.

VI.

TH TR

NG V CH BI N

168.
D i th i kinh t th tr ng, gi s n ph+m ph thu c vo th tr ng-s tc ng qua l i gi
cung v c u. Do s hi u bi t th tr ng c tnh ch t quy t nh c trong cng tc l p k ho ch
t di h n l%n s n xu t ng#n h n v cc quy t nh ti p th . Cc h th ng thng tin th tr ng v%n ch
c pht tri n y , v trong t ng lai i h/i c n
c ch tr!ng n u mu n t ng hi u qu c
ngnh. Ch ng ny th o lu n m t s kha c nh v cng tc th tr ng c a Vi t nam. Chi ti t
trnh by trong Ph l c K.

a
u
a
a
c

A. Cc knh th tr"+ng
169.
Cng tc ti p th c, tm v cc s n ph+m nh b#t v nui tr ng Vi t Nam r t ph c t p. C
v kh i loi c, cc hnh th c s n ph+m, cc knh ti p th v cc khu v c th tr ng. S n ph+m c th
c ng i nng dn em bn t i s ng ch ho-c bn cho cc u n u-nh ng ng i thu mua s n

- 36 ph+m t( nng dn r i em bn la cho cc nh my ch bi n (ho-c trong tr

c song gi ng, h! bn cho cc nh nh n xu t khc).

ng h p tm h

ng ho-c

170.
C bi n thu ng
c bn cho cc cc i l t i c u c ng ho-c tu. Ng dn th ng gi m i
quan h lu di v i nh ng ng i bn ch ho-c nh ng ng i bn bun l nh ng ng i cho h! mua
ch u nhin li u, , v cung ng ph+m khc, v c th trang tr i ti chnh cho nh ng th i i m kh
kh n khi h t v s n xu t th m ch h tr v n mua tu. Nh ng tu c xa b c th bn c ngay trn bi n
cho nh ng ng i thu mua hay bn cho cc tu v n chuy n ho-c tu thu mua do i l c a h! qu n l.
Khi cc nh my ch bi n h i s n xu t hi n, cc tu c th h p ng cung c p s n ph+m cho h! lm
nguyn li u. Cc nh my ch bi n c th tm ki m cc s n ph+m t n ngoi bi n kh i. 5 Mi n B#c,
m t s l ng ng k c v cc h i s n khc
c cc i l Trung Qu c thu mua b ng i tu thu
mua v bn l i. S n ph+m nui tr ng thu* s n c$ng i theo con
ng t ng t , m-c d c m t s nh
s n xu t h p ng tr c ti p cung c p nguyn li u cho cc nh my ch bi n. G n nh ton b
(96%) s n l ng nui tr ng thu* s n u c d tr s n xu t xu t kh+u. C nui th ng
c bn t i
s ng cho cc th tr ng a ph ng ho-c thnh ph .
171.
C r t t s li u v gi v n v gi bn l1. H u h t cc s li u chi ti t l c a vng sng M
Kng, cc s li u ny cho bi t gi tm c4 l n t ng ln trong vng 12 n m qua (t( kho ng 120.000130.000 ng/kg i v i lo i tm trn 50 gram/con (t c d i 20 con/kg)). Gi c a lo i tm c4 nh/ h n
(41-50 con/kg) gi m xu ng t( 85.000 ng/kg vo thng 8/2003 cn 70.000 ng/kg vo cng k2
n m 2004. & i v i cc lo i c chp bn trn th tr ng H N i n m 2001, gi bn l1 l 22.400 ng
cao h n gi bn t i m 59% (Dang & Ruckes 2003). & i v i nh ng loi c chp ch
o, gi bn l1
cao h n gi bn t i m 62%. Tm l i, s d gi a phn ph i v th tr ng th p,
th y m t chu i th
tr ng hi u qu .
172.

S nl

ng v gi tr xu t kh+u trong th i k2 t( 1995-2001

c bi u di"n trong Hnh 8. T ng

Hnh 8: S n lu#ng v gi tr xu%t kh6u thu s n

S nl

ng (1000T)

Gi tr (Tri u USD)

400
350
Value $ milt)

Volume ('
000t)

300
250
200
150
100
50
0
95

96

97

98

99

00

01

2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0

Other products
Dried s quid
Fis h
Frozen squid
Frozen shrimp

95

96

97

98

99

00

01

Ngu n: FICEN

gi tr xu t kh+u t 1,8 t* USD n m 2001 v n m 2003 t 2,2 t* USD. S n lu ng l ng tm ng

gp 1,4 t* USD (52%). N m 2004, gi tr xu t kh+u c l. th p h n, nh ng ch#c s. cao h n n m 2003.

- 37 -

Hnh 9:

Gi thu s n xu%t kh6u

12
10
Average value $/kg

173.
Theo VASEF, gi xu t kh+u trung
bnh trong th i k2 t( n m 1999
c t ng
h p nh trong Hnh 1. Gi c a m t s lo i
s n ph+m t m c cao nh t vo n m
2000/2001, -c bi t l tm ng l nh v
m c kh. Sau gi c chi u h ng gi m
d n. Gi tm gi m c$ng
c ph n nh t i
cc m tm.

Frozen shrimp
Dried squid
Other products

Frozen squid
Frozen fish

Tuna

174.
& c m t s nghin c u v l ng
Frozen octopus
2
tiu th thu* s n Vi t Nam. Nh ng s
li u cn i th c ph+m c a FAO cho th y
0
l ng tiu th trung bnh Vi t Nam
1999
2000
2001
2002
2003
t ng t( 13,2 kg/ng i n m 1990 n 18,7 Ngu n: VASEP
kg/ng i n m 2000 (Lem 2002). Nghin
c u ny cho r ng l ng thu* s n tiu th cao g n g p ba l n l ng tiu th t( cc ngu n m ng v t
khc. Theo bo co t( cu c i u tra dinh d 4ng th c ph+m th ng nin n m 2000, ch) s tiu th hng
n m tnh trn ton qu c l 24kg/ng i, dao ng t( 12kg/ng i mi n B#c n 33kg/ng i vng
ng b ng sng M Kng.

B. Ch. bi.n
175.
Kh i ch bi n pht tri n nhanh chng trong vng vi n m tr l i y, -c bi t l s pht
tri n c a cc ph ng t n s n xu t quy m l n hi n i , -c bi t Khnh Ho v nh t l cc t)nh
ng b ng sng M Kng. C kho ng 400 nh my ch bi n ng k kinh doanh t i Vi t Nam i h/i
m t kh i l ng nguyn li u u vo kho ng 800 tri u t n. Theo Dang & Ruckes 2003, 74% cc nh
my ch bi n c ch ng nh n HACCP, 54% c ch ng nh n Good Management Practice, 24% c ch ng
nh n c a EU trong 16%
c c p ch ng nh n ISO. Trong s cc nh my ch bi n ng k ho t
ng Vi t Nam, 80% mi n Nam, 12% mi n Trung v 8% mi n B#c. Vo n m 2003, 100 nh
my ch bi n v 8 khu v c ch bi n nhuy"n th
c c p gi y ch ng nh n vo th tr ng EU.
Ph n l n l cc nh my ch bi n tm. Tm ng k nh xu t kh+u t 56.000 t n n m 2000, sau
t ng d n. Cc s n ph+m khc trong c gh6, c, cua bn, h u, i p ng gp t ng c ng 77.200 t n
s n l ng xu t kh+u n m 2000 chi m 26% t ng s n l !ng xu t kh+u.
176.
C t ng s 43 cng ty v hng ngn c s ch bi n n c m#m nh/ l1 ph c v th tr ng n i
a v i t ng l ng nguyn li u u vo l 330.000 t n/n m (Theo Quy ho ch T ng th Ngnh Thu*
s n). Ch ng lo i s n ph+m bao g m n c m#m, s n ph+m kh, th c n c, s n ph+m ng l nh. S n
ph+m kh l lo i s n ph+m ph bi n c a cc c s ch bi n nh/ b i cch ch bi n n gi n m khng
i h/i ph ng ti n v cng ngh ph c t p. D ng s n ph+m chnh l m c kh, c kh, tm kh, rong
bi n kh (Gracilaria) v cc s n ph+m kh t+m p.

C. Nh ng thch th c c a th tr"+ng xu%t kh6u

177.
V s ng gp quan tr!ng ngy m t t ng c a s n ph+m nui tr ng thu* s n i v i gi tr
xu t kh+u v kinh doanh s n ph+m thu* s n, Vi t Nam ang g-p r t nhi u v n v cc ph ng th c
kinh doanh trn tr ng qu c t . Vi t Nam t ng c ng u t nh m nng cao ch t l ng c a cc nh
my ch bi n h i s n trong n c, v b#t u p d ng r ng ri cc tiu chu+n v sinh an ton th c
ph+m HACCP, EU v Nh t B n. H n n a, cc s ki n x y ra g n y cng v i nh ng khuynh h ng
m i cho th y Vi t Nam cn ph i ti p t c
ng u v i nh ng th thch to l n c th c nh tranh
trn tr ng qu c t v s n ph+m nui tr ng cn h n c v n
ki m sot ch t l ng cc nh my ch
bi n v v n cng ngh ch bi n. Nui tr ng thu* s n c th l ngu n cung chnh cho cc s n ph+m
thu* s n xu t kh+u cao c p, v v y s
u t ng k trong vi c lm r cc tr ng i lin quan n ho t
ng kinh doanh l c n thi t
Vi t Nam c th ti p t c c nh tranh qu c t . Tr c y, do r t
thnh cng trong vi c thm nh p cc th tru ng qu c t nn g n y c nhi u pht t, nh ng vi c
khi n cho s n ph+m thu* s n c a Vi t Nam c m nh p kh+u ho-c b h n ch m t s th tr ng.

- 38 178.
S n ph+m c tr ph i ch u nh h ng c a lu t ch ng bn ph gi c a M n m 2002. Cc
doanh nghi p xu t kh+u Vi t Nam r t thnh cng trong vi c tm ki m th tr ng m i tiu th s n
ph+m c tr ch bi n, m hi n nay m-t hng ny
c xu t kh+u cho h n 40 th tr ng. L ng xu t
kh+u vo Chu u t ng 250% n m 2003 v vo khu v c Thi Bnh D ng t ng 350%. S l ng
cc nh my ch bi n c tr xu t kh+u t ng t( 16 nh my t i th i i m tr c khi p d ng thu nh p
kh+u n h n 30 nh my. Gi bn c tr t i m vng ng b ng sng M Kng t m c k* l c
15.000 ng/kg.
179.
Cc bi u thu nh p kh+u ch ng bn ph gi tm do M
xu t (
cd
nh p -t cho
Trung Qu c v n m n c khc ngoi Vi t Nam), c th khi n cc doanh nghi p xu t kh+u c a Vi t
Nam ph i ch u ph t ln t i 12-93% gi tr h p ng FOB. V vi c ny s. c th gy nh h ng l n
trong m t th i gian ng#n, nh ng nh ng nh xu t kh+u Vi t Nam nhn nh n tm nh m t m-t hng v
mong i nh ng v n
v gi c nh th s. nhanh chng tr nn ngang b ng hon ton trn cc th
tr ng. Ngoi bi n php ch ng ph gi, kh i nui tm Vi t Nam s. ph i ch u nh h ng b i m t vi
khuynh h ng mang t m v' m v quan h th tr ng, bao g m:

Nh ng tiu chu+n nghim ng-t v ch t l !ng v an ton th c ph+m ang gia t ng;
Ch ng nh n v kh n ng truy xu t ngu n g c;
Nh n th c c a n c nh p kh+u v cc b n x h i v mi tr ng trong l'nh v c nui tm;
S
ng nh t t( trn xu ng trong ngnh cng nghi p tm nh m ki m sot chi ph v r i ro; v
Khuynh h ng h th p h n gi bn t i m

180.
Thng tin chi ti t v cc c ki n ch ng bn ph gi tm v c tr v cc tr ng i khc v th
tr ng
c trnh by trong Ph L c K.
181.
V n an ton th*c ph6m tiu bi u cho m t thch th c l n lao m ngnh thu* s n Vi t Nam
ph i
ng u c quan h t i v n
thm nh p th tr ng, -c bi t l th tr ng EU, ti p theo l th
tr ng M v Nh t B n. Trn th gi i ang c xu h ng gia t ng trong vi c kh n ng truy xu t ngu n
g c v p d ng HACCP n t n m nui
gi m thi u s ly nhi"m trong cc s n ph+m ch bi n,
-c bi t l d l ng khng sinh. &i u ny a n nh ng th thch ng k cho c kh i ch bi n tm
Vi t Nam, m c l. h u h t l i v i hng nghn c s ch bi n quy m nh/ ch) lin k t v i th
tr ng b i nh ng chu i th tr ng r i r c. Khi vi c th c thi cc bi n php v sinh v v sinh th c v t
hi u qu (SPS) trong kh i ch bi n tm s. khi n cho c n c gi v ng c nh tranh trn cc th tr ng
qu c t , th i v i nh ng ng i nng dn ngho h n y c th coi l nh ng ng m v cng ngh'a
. Vi c p d ng HACCP v qu n l an ton th c ph+m ngay t i m nui i h/i ph i c ki n th c, k
n ng, u t c s h t ng v cng tc khuy n ng . Cn i v i nh ng ng i nng dn ngho nh t-do
thi u nhn l c, ki n th c x h i, ti s n c gi tr - i u ny s. c th kh m th c hi n
c. Yu c u
m b o ch t l ng nguyn li u u vo v cc th t c kh n ng truy xu t ngu n g c v xc minh
c$ng c th khi n m!i th tr nn kh kh n nh ng h u h t cc nh cung c p nguyn li u u vo (th c
n v gi ng) c t ch c u ch p nh n m o hi m v d nh cc doanh nghi p kinh doanh tm gi ng.
182.
Ch ng nh&n s n ph+m tm nui ang d n tr thnh tnh hnh qu c t chung, m t ph n l
ph n h i nh ng cho nh ng m i quan tm v v n
an ton th c ph+m, nh ng bao qut h n l ph n
h i cho nh ng quan tm c a ng i tiu dng v c a cc t ch c phi chnh ph v s b n v ng c a
ngh nui tm. S ch ng nh n tiu bi u cho m t th thch l n v s. i h/i s t ng c ng u t vo
h i ch n nui, h tr th c hi n nh ng tiu chu+n ch ng nh n v h th ng ch ng nh n
c t ch c
ch-t ch.. Ch#c ch#n l r ng nh ng ng i nng dn ngho h n s. th y kh c th tham gia vo nh ng
h th ng nh th , tr( phi c s h tr t p trung ng k cho kh i s n xu t quy m nh/.
183.
Nh&n th c v- mi tr"+ng v x h0i 9 cc n",c nh&p kh6u: M-c d an ton th c ph+m c
th tr thnh v n
c ngh'a nh t nh h ng n xu t kh+u tm trong th i i m hi n nay, c b ng
ch ng cho th y s nng cao nh n th c v cc v n
x h i v mi tr ng cc n c nh p kh+u v
trong khu v c. V d , ti p theo m t chi n d ch l n c a cc t ch c phi chnh ph t i Anh, cc siu th
Anh bi t tm n nh ng ngu n th c ph+m tm
c s n xu t v ch bi n c trch nhi m x h i .
5 M , cc t ch c phi chnh ph ang lin t c t p trung vo khch hng b ng nh ng chi n d ch mang

- 39 ngh'a tuyn truy n v mi tr ng v x h i trong v n

th c ph+m h i s n. Nh ng ho t ng ny
ang d n d n a ngnh cng nghi p theo h ng p d ng cc h th ng ch ng nh n v an ton cng
cng nghi p m theo s. c p n nhi u v n x h i v mi tr ng.
184.
M!i khuynh h ng u nh m ch) ra nh ng kh kh n v nh ng i m nh y c m ang ngy m t
gia t ng c a nh ng ng i nui tm quy m nh/ mi n duyn h i v ch) ra nhu c u a d ng ho s n
ph+m nh m chuy n h ng nh ng s n ph+m ang c nguy c sang nh ng d ng s n ph+m khc, c$ng
nh a d ng ho th tr ng. Cu i cng, s t ng c u i v i s n ph m thu* s n Trung Qu c v ti m
n ng c nh tranh v i Trung Qu c c kh n ng t o nh h ng l n n nhu c u v tnh hnh th tr ng
h i s n nh b#t v nui tr ng c a Vi t Nam.

D. Nhu c1u v gi trong t"!ng lai

185.
Nhu c u a ph ng i v i c v cc th c ph+m h i s n khc d ki n s. t ng nhanh theo th i
gian do s t ng tr ng dn s , t ng thu nh p th c v nh ng y u t s c kho1. Trong khi s n l ng h i
s n nh b#t d ki n c th s. gi m, n u c t ng th c$ng t ng r t t, th s n l ng nui tr ng l i c
ti m n ng pht tri n nhanh r ng
p ng th tr ng, d ki n th c gi trung bnh s. lun gi
m c
b n v ng h p l. Tuy nhin, khi c u khng i th nh ng nh h ng t m th i c th r t l ng k .
186.
Gi xu t kh+u b chi ph i b i m t lo t cc y u t , trong c nhi u y u t n m ngoi t m
ki m sot c a Vi t Nam. Tm ch bi n l m-t hng xu t kh+u chnh c a Vi t Nam, v nh ng vi"n
c nh v gi c c tnh ch t quy t nh cho t ng lai s ng cn c a ngh nui tr ng nu c l
h uh t
cc khu v c d!c theo b bi n. Gi tm ang c chi u h ng gi m v xu t hi n nh ng y u t mang
l i s l c quan v gi trong t ng lai. Tuy nhin, Vi t Nam ch) l m t n c c chi ph s n xu t th p
nn s. c kh n ng v t qua nh ng c s c th tr ng t t h n m t s n c c nh tranh khc (nh Thi
Lan v Trung Qu c). Nhu c u i v i s n ph+m tm trong t ng lai c th t ng v i u ny s.
c
khuy n khch b ng vi c c i ti n th ng hi u v +y m nh hng Vi t Nam. Vi c s n xu t tm nui c
kch th c l n s. tr nn kh kh n h n, s. khi n cho trong m t kho ng th i gian khng di (mediumterm), gi tm c4 l n (<40 con/kg) s. t ng ho-c t nh t gi nguyn m c hi n t i, cn gi c a lo i
tm c4 nh/ h n s. ti p t c gi m.
187.
Cng v i s
u t khng ng(ng vo h th ng ki m tra ch t l ng v an ton th c ph+m, nh
trnh by d i, xu h ng gi c d ki n s. lin t c nh h ng n s c nh tranh c a nh ng ng i
nui tr ng quy m nh/. C m t gi i php l s. m ra m t n n kinh t quy m v hi u qu cho kh i
nui tm quy m nh/ b ng s h p tc s n xu t, c th thng qua m t t ch c chnh quy h n ho-c qua
cc h i nng dn t h tr . N u khng c s t p trung k l 4ng c a Chnh Ph v nghnh cng nghi p
i v i kh i s n xu t tm quy m nh/, r t c th s. n y sinh nh ng v n
nghim tr!ng trong cc
c ng ng nui tr ng mi n duyn h i.

E. Nh ng yu c1u trong pht tri(n th tr"+ng

188.

Nh ng yu c u

pht tri n th tr

ng bao g m:

Ng i ng dn/nng dn c u c th tr ng nh y bn, cng v i s cung c p y

thng
tin gi c c p nh t t(ng ngy
h tr h! ra nh ng quy t nh v th tr ng v u t ng#n
h n v di h n;
Pht tri n khng ng(ng m ng l i qu c gia v ng ch#c nh m +y m nh cng tc b o qu n v
sinh hi u qu v cng tc th tr ng i v i s n ph+m thu* s n.
T ng c ng u t vo th tr ng bn bun, c th g m c vi c thnh l p cc ch c u gi
t i cc thnh ph l n, v
&o t o cho cc i l, c s mua bun, mua l1 v cc c s ch bi n.
Nng cao nh ng hi u bi t th tr ng cho ng dn/nng dn, c p nh t thng tin gi c t(ng
ngy nh m h tr h! ra cc quy t nh th tr ng v u t ng#n h n v di h n
Ti p t c pht tri n m ng l i qu c gia b n v ng nh m thc cng tc b o qu n s n ph+m v
sinh v hi u qu h n v ti p th s n ph+m

- 40

T ng c ng u t vo th tr ng bn bun, c th bao g p c vi c xy d ng ch bn
nh ng thnh ph l n, v
&o t o cho cc i l, c s bn bun, bn l1, v cc c s ch bi n

u gi

189.
Trong t ng lai c n cn nh#c vi c thu th p v ph bi n s li u gi theo t(ng ngy ho-c theo
tu n. C n khuy n khch th c hi n m t nghin c u v h th ng thu th p, phn tch v cng b s li u.

VII. CC

U TIN PHT TRI N V NH NG B

C TI P THEO

190.
Ngnh nui tr ng v khai thc thu* s n Vi t Nam r ng v ph c t p. Ngnh ny c vai tr
quan tr!ng v m-t kinh t v x h i, h tr sinh k cho vi tri u c dn s ng vng ven bi n v n i
a. Trong nh ng n m qua, ngnh Thu* s n pht tri n m nh m. v ng gp to l n cho pht tri n
kinh t v x h i c a t n c. Tuy nhin, m t i u hi n nhin ang t n t i l m t s l'nh v c c a
ngnh ang g-p kh kh n, v d nh khai thc ngu n l i qu m c, thi u quy ho ch y
( v d cho
nui tr ng thu* s n) v n ng l c/ kh n ng thi hnh lu t l cn h n ch . Nh ng thay i g n y trong
lu t mi tr ng nh dn ch ho c s v lu t ngh c m i t o ra m t chnh sch mi tr ng
d a trn c s ny nh ng c i ti n quan tr!ng trong qu n l khai thc v nui tr ng thu* s n c th p
d ng
c.
191.
Trn bnh di n qu c t v Vi t Nam, cch ti p c n t t nh t v i qu n l ngh c
c th(a
nh n l thng qua c ng ng ng dn v pht tri n ph ng php qu n l chia s1 trch nhi m thng qua
s c ng tc gi a ng i dn v chnh ph . Ph ng php ti p c n ny c th h tr r t hi u qu cho vi c
p d ng cc bi n php c n thi t
qu n l v pht tri n ngnh thu* s n b n v ng. Ngu n l c v nhn
s v ti chnh c a chnh quy n cc t)nh qu h n ch
c th qu n l m t cch c hi u qu ngh c
ven b
y ph c t p. Chnh quy n cc t)nh c$ng c th khng th c hi n
c cc bi n php qu n l
ngh khai thc c xa b n u khng c s h tr c a i a s c ng ng ng dn. & ng qu n l - s
pht tri n c a vi c c ng tc gi a cc ngh thu* s n v chnh ph cho qu n l ngu n l i t nhin c
xem l gi i php qu n l t i u v c th l cch duy nh t n ngu n l i c Vi t Nam
c duy tr,
qu n l v khai thc hi u qu v s pht tri n c a ngnh nui tr ng v khai thc
c n nh h n.
Nh ng nh ho ch nh chnh sch v quy ho ch Vi t Nam nh n ra i u ny v ng h tch c c cho
ph ng php qu n l d a vo c ng ng l c n thi t cho qu n l ngu n l i m t cch hi u qu .
192.
Ch ng ny t ng k t l i nh ng u tin pht tri n chnh v cc b c pht tri n ti p theo c a
ngnh thu* s n d a trn nguyn t#c qu n l chia s1 hay l qu n l c ng ng trong pht tri n, qu n l v
l p k ho ch khai thc v nui tr ng thu* s n. Ch ng ny t ng h p m t lo t cc hnh ng
ngh
c xc nh trong bo co i u tra ngnh (danh sch chi ti t
c cung c p ph l c L) c u trc
bao g m b n h p ph n chnh
1.
2.
3.
4.

Qu n l t ng h p vng i b
Qu n l ngh c
Pht tri n nui tr ng thu* s n a d ng
Th tr ng

m-t n

c l , bi n v n

c ng!t; v

193.
Khung v n
c trnh by
y l c s cho m t ch ng trnh ph h p c ti m n ng cho
s k t h p gi a chnh ph v cc nh ti tr
h tr cho ch ng trnh pht tri n b n v ng c a ngnh
thu* s n -c bi t v cc v n qu n l mi tr ng v xo i gi m ngho. C th nh n ra r ng khung
cc v n ch) l b c kh i u, c n c nh ng nghin c u ti p theo v s t v n c n thi t pht tri n
cc h p ph n ny vo trong m t ch ng trnh th ng nh t v c s c s ng.

A.

i ngho v Mi tr"+ng

194.
Tr!ng tm m ngnh thu* s n tham gia
c ngh l v n xo i gi m ngho v qu n l
mi tr ng. Hai v n ny c m i quan h m t thi t v i nhau v mi tr ng b n v ng l y u t quy t
nh s thnh cng trong qu n l ngu n l i t nhin. Do trong t t c h p ph n ch ng trnh, v n
mi tr ng u
c c p v t nhi u lin quan tr c ti p t i vi c xo i gi m ngho. Khai thc xa

- 41 b th c s c tc ng t i v n
i ngho v n t o ra nhi u cng n vi c lm cho ng dn v cc
ngnh khc c lin quan (v d ch bi n) nh ng tc ng t tr c ti p h n n gi m ngho so v i nui
tr ng thu* s n ven bi n v n i a, v qu n l ngh c ven b v n i a.
195.
Nhi u chnh sch qu c gia t ng th s0n sng h tr cho cch th c ti p c n g n h n v i
v n
i ngho trong s pht tri n c a ngnh khai thc v nui tr ng thu* s n. V n
quan tr!ng
hng u by gi l th c thi. Ch ng trnh c a chnh ph v h tr 157 x ngho vng ven bi n nn
c xem l tr!ng tm cho b t c s tham gia no vo vng ven bi n. Do , nh ng t)nh
cl a
ch!n s. c nhi u s x ngho trong danh sch 157 x l a ch!n, v/ ho-c c nhu c u c p thi t v
nng cao n ng l c qu n l mi tr ng. Pht tri n nui tr ng v khai thc n i a, -c bi t nh ng
vng mi n ni c$ng nn
c a vo ch ng trnh v i tm i m l xo i gi m ngho.

B. Cc h#p ph1n ch"!ng trnh "#c - xu%t

1. Qu n l t2ng h#p vng ,i b+
196.
Cc u tin pht tri n: Nhi u kha c nh c a pht tri n nghnh nui tr ng thu* s n ven b v
khai thc g n b c n
c quy ho ch v th c hi n b o v quy n l i c a t t c cc thnh ph n tham
gia trong s pht tri n ven bi n. &i u ny c ngh'a l c n c quy ho ch v qu n l t ng h p vng i
b ,
c bi t n nh ICZM. ICZM ang m r ng nhanh chng Vi t Nam v i s pht tri n v
khung th ch (trong B ti nguyn mi tr ng) v cc d n ang
c tri n khai ho-c l p k
ho ch trong 8 t)nh. Cc d n c a ngnh thu* s n c lin quan n pht tri n vng i b
u c mong
mu n
c th c hi n trong m t khung s0n c ho-c pht tri n m t khung IZCM m i.
197.
Cc b c ti p theo: & i v i cc t)nh hi n t i ch a c ch
c th s. bao g m:
i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.

vii.
viii.

ng trnh ICZM cc b

c ti n hnh

&nh gi l i cc quy trnh quy ho ch vng ven bi n

Xy d ng n ng l c v nng cao nh n th c cho ng i lm cng tc quy ho ch c p t)nh, c p
huy n v c p x;
Ti n hnh i u tra hi n tr ng ngu n l i v di n tch s d ng
Pht tri n m t chi n l c qu n l v quy ho ch vng i b c a t)nh (c th o lu n v i t t
c cc thnh ph n tham gia)
Pht tri n m t chi n l c vng v i c s th o lu n v i cc t)nh ln c n
Chu+n b cho nh ng k ho ch pht tri n i v i cc ngnh ch y u v c n thi t nh thu*
s n, nng nghi p, du l ch v gi i tr, pht tri n th , pht tri n cng nghi p, cng vin
(trn b v bi n) v nh ng vng b o t n, giao thng, qu n l ch t th i, kh ng ch
nhi"m, qu n l a d ng sinh h!c v cc kha c nh khc v b o v v c i thi n mi tr ng
v qu n l chung vng ven bi n.
H tr sinh k , t p trung vo nui tr ng thu* s n, khai thc c ven b v cc sinh k khc,
ch y u t p trung vo cc x ngho vng ven bi n, -c bi t l nh ng x n m trong danh
sch 157 x ngho; v
C ng c v m r ng m t s c ng c
c m t trong o n s 144 cho R ch Gi

198.
Quy trnh th c hi n trng c v1 d" hi u, d" th c hi n, nh ng c th nh n ra s c nh tranh v
quy n l i trong nh ng vng ven bi n c a nhi u t)nh v y l v n c th kh gi i quy t. Trong cc
vng quy ho ch
c giao quy n pht tri n cho nhi u ng i s d ng ti nguyn, nh ng kh kh n l
ph i lm hi lng t t c nh ng ng i tham gia. p l c c a v n
ny
c xem xt v v y nh ng
ng i h ng l i chnh nn l nh ng h dn ngho vng ven bi n gi s r ng hi n t i nh ng ng i
khc khng b tc ng l n ho-c b thi t h i cho b t k s m t mt no. &y l nh ng th thch l n.
Tuy nhin, m-c d c kh kh n, s pht tri n quy trnh qu n l t ng h p vng i b m t cch r rng,
c s t v n, l r t c n thi t. Quy ho ch t ng h p vng c$ng c th
c a vo
m b o cc nh
h ng c a bin gi i (v d s pht tri n c a m t t)nh lm ng n ch-n s pht tri n ho-c lm thi t h i
cc ho t ng pht tri n c a t)nh lng gi ng)
c lo i b/ t m c t i a. C nh ng l i th khc
quy ho ch vng nn pht tri n c p thi t h n. V d , khng ph i t t c cc t)nh u c n m t c s h

- 42 t ng gi ng nhau nh sn bay qu c t , c ng hng h i hay nh my

ng. M t khi m c tiu
c
xc nh, n c n c tnh kh thi
cho cc t)nh c th l p k ho ch pht tri n v nh ng d n u t
l n trong m t khung th ng nh t c a vng m khng nh h ng n s c nh tr nh quy n l i. &
t
c i u ny, m t u* ban ICZM c n
c thnh l p t i c p t)nh v do m t ph ch t ch t)nh ch tr
v i s tham gia c a t t c cc i di n c a cc s v nh ng nhm h ng quy n l i khc.
2. Qu n l ngh- c
a) Ngh- c ven b+
199.
Nh ng u tin pht tri n: Theo truy n th ng, Nh n c m nh n trch nhi m qu n l ngh
c. Tuy nhin, cc c quan nh s Thu* s n th ng thi u nhn l c ho-c ngn sch
tri n khai cc
cng tc qu n l, ki m tra, gim st ho-c theo di vi c th c thi lu t l
cc vng bi n ven b (ho-c xa
b ) c a Vi t Nam. Cng v i p l c gia t ng dn s v nhu c u s d ng m t cch hi u qu h n cc
ph ng ti n khai thc (c nh b#t mang tnh hu* di t), ngu n l i vng ven b ngy cng b c n ki t.
Trong b i c nh ny, ph ng php ng qu n l nh m chia s1 trch nhi m qu n l ngu n l i gi a
c ng ng a ph ng v cc c quan nh n c l s l a ch!n duy nh t
t ng c ng qu n l ngu n
l i thu* s n. Cch ti p c n nh th d" th c hi n h n nh ng qu c gia c truy n th ng qu n l ngu n
l i d a vo c ng ng nh m t s n c thu c khu v c Thi Bnh D ng. Trong b i c nh m ngu n
l i t nhin theo truy n th ng
c ti p c n t do, s. d%n n m t i u khng th trnh kh/i m t
ngh ch c nh c a ng dn , i u ny cng kh kh n h n nh ng khng c ngh'a l khng gi i quy t
c.
200.
Vi t Nam c$ng c m t s v d v qu n l ngu n l i d a vo c ng ng. M t s ngu n l i
n i a
c qu n l b i ng i dn a ph ng nh ngu n l i r(ng
c qu n l b i cc nhm c ng
ng ng i thi u s . Tuy nhin, th m ch khi ngu n l i g n b
c chia s1, quy n l i c th
c
phn chia n u c khung php l qu c gia t t. &i u 9 c a Lu t Thu* s n v(a
c ban hnh t o n n
t ng c b n cho cc t)nh trong vi c xy d ng v pht tri n h th ng ng qu n l v i c ng ng dn
c
a ph ng. M t s t)nh thng qua ch ng trnh qu c gia v cc vng b o t n bi n ( t i cc o C
Lao Chm, Hn Mun v Cn & o) ho-c quy m nh/ h n t i cc vng n c n i a c a cc t)nh nh
Qu ng Ninh, Khnh Ho, Bnh Thu n v Yn Bi m-c d nh ng ho t ng ny ang cn l b c kh i
u theo nh ng kinh nghi m v cc bi h!c l n
c c rt.
201.
c
quan

Cc b c ti p theo: M t ch ng trnh ng qu n l k t h p v i vi c t o thu nh p thay th

ngh tri n khai m t s t)nh
c l a ch!n. Nh ng y u t chnh c a ng qu n l s. lin
n cc b c sau y:
i.
ii.
iii.
iv.

v.
vi.
vii.

Xc nh cc c ng ng c quy n l i vng ven b

Nghin c u hi n tr ng ngu n l i hi n t i v trong qu kh thng qua nghin c u th c a
v i u tra ph/ng v n.
Phn chia ranh gi i d a vo dn s , ngu n l i v truy n th ng s d ng thng qua hng
lo t cc cu c th o lu n v i cc c ng ng v cc nhm;
Pht tri n m t k ho ch qu n l c ng ng, v cng bo n t i t)nh, sau m t kho ng
th i gian cho cng chng th o lu n v ng gp ki n. K ho ch qu n l c th bao g m
nh ng kha c nh nh s thi t l p khu b o t n bi n, h n ch khai thc c (vng v ng c ),
qu n l nui c bi n v nui nhuy"n th , v n u c th , pht tri n cc r n san h nhn t o,
cc thi t b t p trung c, l i ng n ch-n c
Phn chia ranh gi i c a khu v c ng qu n l v vng b o t n bi n b ng cc c!c ho-c
b ng phao nh d u;
H tr c ng ng v cc kha c nh k' thu t v lu t php, -c bi t l lm th no khu
b o t n bi n c th
a vo trong m ng l i qu c gia c
c s cng nh n chnh th c
v nh n
c cc h tr c n thi t
L m t ph n c a m t d n t ng lai, m t ch ng trnh nh v y c th
ck th pv i
qu n l khai thc g n b , nui tr ng thu* s n n c l n i c s pht tri n cc k sinh nhai
ph h p v t ng i gi ng nhau.

- 43 viii.
ix.

Nh ng n i c i u ki n h p l, h tr xy d ng n i trnh bo cho tu thuy n trong c a

sng ho-c cc o. Cc y u t mi tr ng c$ng c n ph i tnh n; v
Ti p t c h tr cho ch ng trnh qu c gia v MPA thng qua pht tri n c s khoa h!c
cho s hnh thnh v ho t ng c a MPA, v ti tr thm cc MPA trong s 12 i m
ch a hnh thnh.
b) Ngh- c xa b+

c s c n thi t ph i qu n l ngh khai thc

202.
Cc u tin pht tri n: Vi t Nam nh n th c
xa b . &i u 15 trong Lu t Thu* s n ni r ng Chnh ph s. c trch nhi m phn chia ranh gi i vng
bi n v l trnh khai thc, s. u* quy n cho nh ng b , ngnh lin quan v cc t)nh
mb os i u
ph i t ng h p v ch-t ch. gi a l c l ng ki m ng trn bi n v trn cc l trnh khai thc c . Tuy
nhin, cho n nay khai thc c xa b
c xem l ch a n m c t i h n v do v y ch a i h/i s
qu n l ch-t ch.. Trong khi , c d u hi u ch) ra r ng khai thc c xa b ngy cng tr nn qu
m c trn ton vng -c quy n kinh t c a t n c. S bng pht s l ng tu khai thc xa b t( d i
1000 chi c c cng su t h n 90 m l c trong n m 1997 ln g n 7000 chi c trong n m 2004 c n
c
xem xt m t cch k cng, i u ny c ngh'a: vi c qu n l ngh khai thc xa b m t cch c+n tr!ng l
m t nhu c u b c thi t. Hi n t i ch) c m t s thuy n s d ng thi t b d c nh ng m t khi ngu n c
tr nn khan hi m th s. c nhi u thuy n khai thc p d ng cc k' thu t d c hi n i c tnh ch t h y
di t cao. Vi c gia t ng n l c khai thc c hi u qu s. c th d%n n s s p
c a ngh khai thc
trong vng 10 n m nh kinh nghi m qu c t ch) ra. B i v y, c n thi t ph i p d ng nh ng bi n
php qu n l h u hi u tr c khi nh ng vng cn c kh n ng khai thc t ng i t t b c n ki t h n l
n l c ti t o l i ngu n l i sau khi s vi c x y ra. & xc nh m t ch ng trnh qu n l ngh c xa
b m t cch chi ti t c n c nh ng nghin c u v phn tch quan tr!ng v -c bi t l c n tham kh o
ki n ngnh khai thc thu* s n. Tuy nhin, k t qu th o lu n v i cc ch tu trong chuy n kh o st
th c a nh ga hi n tr ng ngnh c ho th y ng dn s0n sng ch p nh n cc bi n php qu n l
mi"n sao cc bi n php khng gy b t l i cho h! h n so v i cc ng dn khc.
203.
Cc b c ti p theo: Cc bi n php
Vi t Nam c th bao g m cc b c sau:
i.
ii.
iii.

iv.

v.

qu n l ngh c xa b m t cch hi u qu

vng bi n

Xc nh v phn nh ranh gi i c a ngh khai thc c xa b sau khi tham kh o v i cc

nh khai thc v cc nh nghin c u; l t ng nh t l c s phn chia ngh khai thc theo
loi v d nh khai thc c, tm, m c... v xc nh vng khai thc.
Thi t l p m t ch ng trnh qu n l v chu+n b cho vi c nh gi hng n m v ngu n l i
bi n v ngh khai thc t v n cho ng i khai thc v chnh ph nh m qu n l ngh c
b n v ng
Qua tham kh o ki n ng i khai thc, xy d ng m t h th ng s ghi chp b#t bu c cho
tu khai thc xa b v i s h tr t php c n thi t, c c hnh th c x ph t n u khng tun
th . & ph i h p c hi u qu , s ghi chp ny c n ph i
c thu l i v c s0n sng h
th ng phn tch.
Xem xt l i v th c thi ch ng trnh c p h n ng ch khai thc. C n gim st cc ch tu
h! khng lch lu t, v d , n u tu c cng su t 90 m l c
c xem l tu khai thc xa b
th c n ph i m b o r ng khng c s
x pht tri n tu c cng su t 89 m l c. Vi c
c p gi y php s. c n ph i c nh ng i u gi i h n v khu v c th t ch-t ch.;
Xc nh cc ph ng ti n khai thc c m s d ng, v n u cc ngh khai thc khc nhau th
a ra gi i h n v ng c c th cho t(ng ngh . V th l i r khai thc tm v c c th
phn bi t
c qua
di c a dy y, -c i m c a s i l i, ch) l i v chi u cao c a
l i. Y u t chnh c a l i khai thc c l kch th c m#t l i. R t t c c th l!t qua m#t
l i hi n nay vo kho ng 20-30 mm. Xc nh kch c4 m-t l i cho t(ng ngh khai thc
nhau l r t c n thi t, c tnh n t) l s n ph+m ph , c t p khai thc v t c ko l i. V
nguyn t#c , kch th c m#t l i ko di n m gi a 50 mm v 100mm c th ph h p
cho l i r khai thc c. Ch) c cch hon ton ng v i cc nh khai thc v ti p theo
l m t ch ng trnh nghin c u th nh ng thay i l n m i c th
c xy d ng m t
cch c hi u qu .

- 44 vi.
vii.
viii.
ix.
x.
xi.

xii.
xiii.
xiv.

&nh gi ti m n ng
c i ti n thi t k ng c , v d thi t b thot c trong l i r khai
thc tm v thi t b thot ra bi n trong l i khai thc c. Nh ng thi t b dng
th
nghi m l i khai thc
c p d ng vo khu v c;
& xy d ng vi c t v n hi u qu v i cng nghi p khai thc, c n h tr cho vi c pht tri n
h i ngh c Vi t Nam (VINAFIS) thnh m t t ch c dn ch , i di n cho ng dn, c
quy n l c v t ph thu c ho-c c l p hon ton v i chnh ph .
H tr nh ng nghin c u c n thi t v ng tr ng v cho vi c xc nh ng c t i u.
B c u cng v i Trung qu c xy d ng m t k ho ch qu n l ngh c V nh B#c B ;
Theo th i gian, qua vi c th o lu n v i cc nh khai thc m t cch ton di n, a ra cc k
ho ch qu n l cho t t c cc ngh khai thc, trong c vi c xem xt nh ng ma c m khai
thc, h n ch m t s lo i ng c khai thc theo ma nh ng vng n c nh t nh.
&nh gi cc ph ng php phn b cc quy n khai thc, g m c p gi y php c th chuy n
nh ng v c nhn h n ng ch c th chuy n nh ng (n u c n
h n ch nh b#t) v
(theo ch ng trnh di h n) c s qu n l tu khai thc t( xa. Trong k ho ch
xu t v
qu n l V nh B#c B c th pht tri n m t th nghi m v cc ho t ng qu n l khai thc
t( xa, c th y l nghin c u chung gi a Vi t Nam v Trung Qu c.
&nh gi hi n tr ng v n ng l c v kh n ng gim st. Pht tri n cc h th ng c i ti n.
Xem xt p d ng ch
th ng cho cc s thu* s n b#t
c ng dn (k c tu khai thc
n c ngoi) vi ph m lu t.
H tr , khuy n khch ng dn chuy n sang sinh k khc v h n ch cc h m i tham gia
khai thc thng qua h th ng c p gi y php; v
&nh gi l i nhu c u c a cc c ng c, bao g m c nhu c u ti m n ng v c ng c v m
r ng c ng nh
xu t c a R ch Gi.
c) Ngh- c n0i

204.
Cc u tin pht tri n: Thu* s n n i a l ngu n c v cc s n ph+m thu* s n khc quan tr!ng
cho nng dn vng n i a, k c nh ng ng i ngho nh t khng c t. M t s hnh th c pht tri n
thu* s n n i a nh nui c h ch a, nui c quy m nh/ trong cc vng
c t i tiu, c th c
ti m n ng pht tri n trong t ng lai. S n lu ng thu* s n n i a c th
c t ng ln nh vi c hnh
thnh cc khu b o t n
b o v n i s ng t nhin quan tr!ng c a cc loi thu* s n, cc ng c khai
thc ph h p, v ma c m khai thc trong th i k2 sinh s n chnh nh ng khu v c l a ch!n.
205.
Cc b c ti p theo: Cc b c th c hi n
m b o s b n v ng v sinh k cho ng
cu c s ng ph thu c vo ngu n l i thu* s n n i a s. bao g m:
i.
ii.
iii.

i dn c

Ti p t c nh gi t m quan tr!ng c a ngh c n i a i v i n n kinh t qu c dn, i v i

ng i dn a ph ng, ng dn ngho
t n s hi ho, -c bi t l vi c qu n l l$
cho nng nghi p.
Xc nh cc bi n php qu n thch h p nh ma c m khai thc trong cc vng xc
nh, s d ng cc ng c nh b#t h p l trong nh ng vng l a ch!n; v
Xy d ng cc khu b o t n nh m b o v cc sinh c nh l bi 1 v cc bi ng, n i sinh
tr ng ch y u c a cc gi ng loi thu* s n
n nh ho-c c i thi n n ng su t v b o t n
a d ng sinh h!c.

206.
B n nh gi v ngh c n i a c n
c chu+n b v n s. l i m kh i u cho cc can thi p
trong t ng lai. Vi c nh gi ny c n t p trung c th vo: t m quan tr!ng c a n i v i n n kinh t
qu c dn, ng i dn a ph ng v ng dn ngho, a d ng sinh h!c, v -c bi t c n t
c s hi
ho t t nh t gi a nh ng v n
ny v i vi c xy d ng c s h t ng
phng ch ng l t trong ngnh
nng nghi p v vi c th c hi n ngh nh m i v
t ng p n c khi
c p d ng vo cc vng t
ng p n c n i a.

- 45 3. Nui tr'ng thu s n

207.
Cc u tin pht tri n: Pht tri n nui tr ng thu* s n l c n thi t
p ng nhu c u d bo
v cc s n ph+m ng v t thu* s n trong t ng lai, tuy nhin c n c cc can thi p nh m t ng c ng
tnh b n v ng v mi tr ng v tr!ng tm gi m ngho.
208.
Cc b c ti p theo: Nh ng b c u tin
t ng kh n ng ng gp c a ngnh thu* s n v
cung c p th c ph+m, gi m i ngho v c i thi n tnh b n v ng mi tr ng bao g m:
i.

ii.
iii.

iv.
v.

vi.

vii.

viii.

ix.

H tr nui tr ng thu* s n ( v nh ng n i c ngh c n i a quy m nh/ ph h p) nh l

m t kh n ng v sinh k cho v n
gi m ngho nng thn v cho cc ch ng trnh a
d ng ho nng nghi p, k c cc d n ang tri n khai ho-c trong k ho ch c a ngn hng
Th gi i v xo i ngho nng thn (D n mi n ni pha b#c; D n h tr ngu n l i
n c v d n ang ngh v a d ng ho nng nghi p)
H tr cho cc sng ki n m i v a d ng ho v nui k t h p trong nui bi n nh l m t
s l a ch!n sinh k thay th , -c bi t cho ng dn ngho ven bi n, h ng t i ch ng trnh
157 x ngho ven bi n c a B Lao ng th ng binh v x h i.
Trong ngh nui tm, c n h tr cc c i ti n v nh ng bi u hi n x h i v mi tr ng,
thng qua vi c p d ng k' thu t qu n l t t, u t vo vi c phn vng v h t n c s do
dn a ph ng qu n l, c i ti n cc d ch v cung c p khuy n khch th tr ng tiu th
s n ph+m s d ng k' thu t nui t t, gi m r i ro v th tr ng cho cc h nui quy m nh/
v m b o an ton th c ph+m. C n xc nh nh ng vng nui tm khng ph h p v h
tr nui thu* s n l sinh k cho ng i dn ho-c h tr vi c c i t o mi tr ng ang ti n
hnh.
Pht tri n a d ng cc hnh th c nui n c l thnh cc gi i php l a ch!n cho ng i dn
ngho vng ven bi n, ho-c cho nh ng h nui tm nh/ ang i m-t v i nh ng r i ro
qu m c v th tr ng;
H tr vi c hnh thnh cc nhm ng dn c trch nhi m qu n l ho t ng nui tr ng
thu* s n v cc trung tm d ch v
a ph ng (v d nh v n
kh ng ch d ch b nh,
qu n l ngu n n c, theo di mi tr ng, v cch th c ti p c n v i th tr ng/cng ngh /
thng tin v k' thu t nui t t v c th l c ngu n tn d ng). T p trung s d ng nh ng
nhm ng dn v cc trung tm d ch v , t(ng b c m r ng m ng l i n cc d ch v
c p t)nh v c p qu c gia (nghin c u, khuy n ng ) v h i ngh c (VINAFIS)
C ng c cc h th ng i u tra c nh bo v mi tr ng v d ch b nh vng ven bi n v
n i a
qu n l v c nh bo v xu h ng ch t l ng mi tr ng v nguy c bng pht
d ch b nh cc khu v c nui tr ng thu* s n. C n c s i u ph i hi u qu gi a h i nng
dn a ph ng, c quan hnh chnh t)nh, b Thu* s n v b Ti nguyn v Mi tr ng;
& u t v h tr k' thu t cho vi c s n xu t gi ng c ch t l ng nh nu trong ch ng
trnh 112 c a chnh ph , t p trung vo vi c duy tr qu gen ng v t thu* s n, t nh t cho
th i gian ng#n h n v vai tr c a t nhn trong s n xu t gi ng i tr. C$ng c n khai thc
vai tr c a cc doanh nghi p t nhn v khuy n khch h! u t vo v n
b o t n tnh
a d ng ngu n gen c a ng v t thu* s n (v d duy tr ngu n gen ph c v nui tr ng
thu* s n trong t ng lai)
H tr cc v n
nu trn cng v i vi c m r ng ch ng trnh xy d ng n ng l c v i
h ng o t o ngh
nng cao n ng l c c a nng dn, nhm nng dn, qu n l hnh
chnh a ph ng v nh ng ng i cung c p d ch v
cung c p hi u qu d ch v cho nui
thu* s n, ti p c n t t h n v i quy ho ch v qu n l nui tr ng thu* s n a ph ng; v
H tr
c i thi n i tho i trong cng m t ngnh v nh ng thnh ph n tham gia khc
chia s1 nh ng kinh nghi m v k' thu t t t t t c cc c p v khuy n khch nhi u h n n a
s tham gia c a ng i ngho trong vi c quy ho ch v a ra quy t nh.

209.
Nh ng v n
trnh by trn th hi n m t quy t tm l n. Cch ti p c n b ng d n th
nghi m, g m c k t h p u t v h tr k' thu t, s. l l t ng
p d ng cho xy d ng v chia s1
kinh nghi m, t(ng b c m r ng ch ng trnh trong khi ch
i k t qu c a th nghi m v i u ki n
v mi tr ng, x h i v th tr ng.

- 46 210.
Ch ng trnh i h/i c s
u t ph i h p v ti chnh, v d xy d ng c s h t ng, v n
hnh, v h tr k' thu t
xy d ng n ng l c. Trong nh ng ch ng trnh u t c a chnh ph , nh
ch ng trnh 225 tr c y, th ng t quan tm n v n xy d ng k' n ng ngh nghi p v n ng l c
c s cho cng tc qu n l, i u ny d%n n cc thnh cng v cc v n
mi tr ng i cng v i
nhau. Thch th c ti p theo s. l thi t k m t ch ng trnh k t h p hi ho gi a xy d ng n ng l c
c s v pht tri n chnh sch, cng v i u t v ti chnh
m b o m t k t qu n nh. Ti p theo,
c n chu+n b nh ng chi n l c c th cho cc h p ph n ti m n ng c a ch ng trnh nh m xc nh
cc v n c n u t v h tr k' thu t th c hi n ch ng trnh ny.
211.
Nh ng r i ro c a cc h nui thu* s n quy m nh/ lin quan n s bi n ng v th tr ng,
gi c v tiu chu+n th ng m i qu c t s. ngy cng tr nn r nt sau khi Vi t Nam gia nh p t ch c
th ng m i qu c t . C$ng c n qu n l v n r i ro c a ngnh, c th thng qua vi c t p trung vo th
tr ng trong n c, xy d ng n ng l c cho cc nhm nng dn, h p tc gi a nh ng h nui quy m
nh/ v i cc nh u t nui th ng m i, h p ng nui, cung c p cc thng tin th tr ng, t o ra m i
lin k t gi a nng dn v th tr ng, v nh ng kh n ng khc. Do m t ch ng trnh nghin c u c
bi t v T ch c th ng m i qu c t v nui thu* s n c a Vi t Nam
c
ngh ti n hnh
h tr
pht tri n cc chnh sch cho nh ng l'nh v c ch ch t.
4. Th tr"+ng
212.
Cc u tin pht tri n: Cc knh th tr ng c a c v cc s n ph+m thu* s n nhn chung
pht tri n t t cho xu t kh+u v tiu th n i a cc s n ph+m hi n c c a nh ng vng s n xu t chnh
Vi t Nam. Cng lc ny c m t s tr ng i v m r ng h n v pht tri n ngh khai thc v nui tr ng
thu* s n n i a v m t s vng c kh kh n do h n ch v c s h t ng. Thm vo , vi c hnh
thnh cc ch bn bun th ng xuyn trong nh ng vng th tr ng tr!ng i m l c n thi t v d nh
H N i ch a c lo i ch ny. Ch bn bun c$ng c vai tr tch c c trong vi c c i thi n gi c cho c
ng i s n xu t v ng i tiu th thng qua vi c hnh thnh nn c s c nh tranh gi a cc th ng gia.
213.
Cc b c ti p theo: Nn ti n hnh nghin c u th tr ng m t cch ton di n
nh gi tnh
hi u qu c a h th ng th tr ng, pht thi n nh ng l h ng trong , v ti p c n nh ng th tr ng hi n
ch a p ng
c nhu c u s n ph+m thng qua nui tr ng thu* s n -c bi t l Vi t Nam. Nng c p
h th ng theo di v bo co gi c l c n thi t thc +y vi c a ra cc quy t nh c hi u qu cho
u t , s n xu t, ti p th s n ph+m ng th i trao i thng tin r ng ri v bi n ng gi c hng ngy
cho ng i s n xu t, -c bi t trong giai o n thu ho ch s n ph+m. C n ph i xy d ng m t h th ng
truy n tin thng qua i pht thanh, v tuy n, v bo ch. C$ng c n ph i i u tra xem li u nh ng h
tr thm cho pht tri n th tr ng bn bun
c i thi n tnh c nh tranh v gi c cho ng i s n xu t
v ng i tiu th c lm nng cao h n n a s n l ng v l i nhu n cho c ng ng dn ngho hay
khng.

C. Th*c hi n, i-u ph i v B",c ti.p theo

214.
Cc h p ph n c a ch ng trnh v ch ra trn xc nh nhi u v n v qu n l, mi tr ng
v i ngho ang thch th c ngnh thu* s n. M t khi nh ng v n
ny
c cc thnh ph n tham
gia ch p thu n v i nh ng i u ch)nh c n thi t, chng c n
c a vo trong m t ch ng trnh
th c hi n. Gi s r ng ch ng trnh c m t s h p ph n th o lu n trn, hi n nhin l n s. lin
quan n m t lo t cc t ch c, c quan v nh ng ng i tham gia khc. C n c s i u ph i trong thi t
k v th c hi n ch ng trnh c p cao h n nh gi a b Thu* s n, b Nng nghi p v Pht tri n nng
thn, b Ti nguyn v Mi tr ng v c p t)nh thng qua h i ng nhn dn t)nh.
215.
Do tnh ph c t p c a ch ng trnh, n s.
c th c hi n theo cch th c phn k. Ban u m t
s khi ni m ( v d
ng qu n l, cc khu b o t n bi n r t nh/) nn
c a vo nh m t th nghi m
quy m nh/ t i m t s x trong nh ng t)nh l a ch!n. &i u ny s. cho php nh ng nghin c u v
pht tri n c n thi t
hon thi n tr c khi c d
nh p d ng ph m vi r ng h n (v d nh ng k
ho ch qu n l ngh c xa b ). ,u tin trong qu n l t ng h p i b , nui tr ng thu* s n v ng qu n

- 47 l ven b s.
c th c hi n cho nh ng x ngho. Tuy nhin, l a ch!n vng th nghi m c nhu c u
th c hi n d n cao v tri n v!ng cao nh t ho-c t nh t l r t cao thnh cng l r t quan tr!ng.
216.
Bo co ny ngh hnh thnh m t ban ch) o nghnh thu* s n, t ng t nh nhm i u
hnh Qu c t v mi tr ng do B Ti nguyn v Mi tr ng ch tr. Th c t nhm i u hnh ngh c
c th ho t ng nh m t nhnh c a nhm i u hnh Qu c t v mi tr ng (ISGE), v nhm ny
c thnh l p v ho t ng c hi u qu . Nhm ISGE c m t nhm ICZM trong khi trn nhi u
ph ng di n c a ch ng trnh thu* s n ngh c m i quan h ch-t ch. v i v n mi tr ng. Vi c
thi t y u l k t n i ch ng trnh ny v i ch ng trnh h tr thu* s n c a DANIDA pha 2, hi n t i
ang
c xy d ng.

- 48 -

TI LIU THAM KH:O

Aasen, B

2000

Household Adaptation in Coastal Economies. (Paper presented at the

Scoping Meeting for the Sustainable Aquaculture Development for
Poverty Alleviation in , Hanoi 23-25 May 2000)
ADB
1996
Vietnam Coastal Aquaculture Sector Review Final Report (TA 2382VIE). Asian Development Bank, Manila, Philippines
ADB
2003
Institutional assessment; Assessment and Strengthening of Coastal
Management Institutions (TA 3830)
ADB
2004
Fisheries Infrastructure Improvement Project, Project Completion Report
Adger WN
1999
Exploring Income Inequality in Rural, Coastal Vietnam Journal of
Development Studies vol.35, n.5 pp.96-119
ALMRV
2002
Analyses of survey data from 2000 - 2001 and recommendations for
survey program, Hai Phong
Anbinh Phan
2003
The New Catfish War: United States v. , Woodrow Wilson School of
Public Policy and International Affairs [includes numerous references and
recommendations on policy]
AusAID
2004
The Regional Poverty Assessment - Mekong River Region. Published by
UNDP and AUSAID.
Can Tho University (2004) Survey of the farming systems in the buffer zone of Tra vinh, Soc trang, Bac lieu and
Ca mau provinces. Report prepared by College of Aquaculture and
Fisheries, College of Agriculture. CWPDP Project World Bank. October
2003 April 2004.
Dang NV & E Ruckes
2003
Fisheries marketing in : Current situation and perspectives for
development, DANIDA SPS MTF/VIE/025/MSC
DFID (2001)
Poverty and Aquatic Resources in : an assessment of the role and
potential of aquatic resource management in poor peoples livelihoods.
Aquatic Resources Management Programme. DfID SEAsia, Bangkok,
Thailand (www.streaminitiative.org/virtuallibrary)
Duong Long Tri
2003
Fisheries Report, 15th Standing Committee on Tuna and Billfish,
Honolulu, Hawaii,
Edwards P et al
2004
A survey of marine trash fish and fish meal as aquaculture feed
ingredients in . ACIAR report.
EJF
2003
Risky Business: ese Shrimp Aquaculture Impacts and Improvements.
Environmental Justice Foundation, London, UK.
FAO
1995
FAO Code of Conduct for Responsible Fisheries
Government
2004
Decree 122/2004/ND-CP Regulating the mandate and authorities of legal
sections within Ministries, ministerial-level agencies, institutions under
Government, specialized agencies under Peoples Committees of
provinces and cities under the Central control and State-run enterprises
GSO
2001
Rural, Agriculture and Fishery Census
GSO
2001
2001 Rural, Agriculture and Fisheries Census
Haylor, G.
2001.
Report of the email conference on poverty and aquatic resources. Aquatic
Resources Management Programme. DfID Southeast Asia, Bangkok
(www.streaminitiative.org/virtuallibrary)
Hong, PN & HT San
1993
Mangroves of . IUCN, 1993. 172 pp
IMA
2001
Proceedings of the live ref fish trade workshop, International MarineLife
Alliance, Hanoi
Le Than Luu
2000
Aquaculture for Rural Development in FAO: Hanoi
Lem A
2002?
Economic Modeling and Fish Consumption, FAO Fisheries Circular
Chapter 5
MARD
2004
International Steering Group Monthly Briefing Issue No. 13 - August
2004
MARD/UNDP
2003
National survey on farmer needs. Report of project VIE/98/004/B/01/99.
Ministry of Agriculture and Rural Development and United Nations
Development Program, Hanoi.
McCullough B & Phung Giang Hai2004 The live reef fish trade in : a preliminary report from the field, SPC
Live Reef Fish Information Bulletin #8
Minh, LT, DT Huong & NA Tuan 1996 Women in Cantho City are profitably involved in fish nursing activities
Aquaculture Asia Oct-Dec 1996

- 49 MOFI
MOFI
MOFI
MONRE
Nguyen The Cong

Fishery Sector and WTO Accession, World Bank

Fistenet ttp://www.fistenet.gov.vn [includes sustainable yield estimate]
Fisheries Sector Master Plan
Vietnam Environment Monitor Water
Improving OSH service for female workers, Formulation and
implementation of OSH action program for female workers in the fish
processing industry in Vietnam, National Institute of Labor Protection
Nguyen TT & M Phillips 2004
Policy Research Implications of Liberalisation of Fish Trade for
Developing Countries. A Case Study of . Draft document. Project PR
26109. June 2004. Strategy for International Fisheries Research (SIFAR,
Rome, Italy.
Nho, Pham Van & H Guttman 1999a Aquatic Resources Use Assessment in Tay Ninh
Nho, Pham Van & H Guttman 1999b Aquatic Resources Use Assessment in Long An Province, (results from
1997 survey) AIT AquaOutreach Working Paper No. SV-52
Oxfam GB
1999
Tra Vinh: A Participatory Poverty Assessment (in partnership with Tra
Vinh Province, World Bank and DFID Hanoi)
Phillips MJ
1998
Freshwater cage culture development in the reservoirs of the Central
Highlands of Vietnam. Report to the Mekong River Commission. Phnom
Penh. 124 pp.
Phillips MJ
2002
Fresh water aquaculture in the Lower Mekong Basin. MRC Technical
Paper No. 7, Mekong River Commission, Phnom Penh. 62 pp. ISSN:
1683-1489
Phuong, Dan Minh
2002
The impacts of pesticide use in rice production on aquaculture in the
Mekong delta: a dynamic model. EEPSEA Research Report. Available on
line at http://www.eepsea.org
Province, (results from 1997 survey) AIT Aqua Outreach Working Paper
No. SV-51
Rab M, MM Dey, A Mahfuzuddin
2002 Socioeconomics of Freshwater Fish Farming in Asia, Policy
Research and Impact Assessment Program WorldFish Center, Penang,
Malaysia
SAPA
2000
Proceedings of the Scoping Meeting for Development of the Sustainable
Aquaculture for Poverty Alleviation (SAPA), 23rd-25th May 2000.
Ministry of Fisheries, Hanoi, .
Smith P (Ed)
1999
Coastal Shrimp Aquaculture in Thailand:, Key Issues for Research
(ACIAR)
Tran Duc Luong
2001
An Alternative Design of Trawls for Offshore Fishing In , Nha Trang
University of Fisheries
Tran V N, Dinh V T, Bui TTH, Trinh QT, Le VK, Tuong PL 2004
The shrimp industry in : status,
opportunities and challenges. Unpublished report from the Department for
Fisheries Extension and Socio-economic Studies (DFESS), Research
Institute for Aquaculture No.1, Dinh Bang, Tu Son, Bac Ninh,
UNDP
2001
highland aquaculture.
UNEP/GEF
2002
Report on Economic Valuation of Mangrove Sites
van Anroy, R.
2000
Unpublished FAO report on impacts of 1999 flooding on fisheries and
aquaculture in the Mekong delta. FAO, Hanoi.
World Bank & DFID
1999
: Voices of the Poor (in partnership with Action Aid, Oxfam GB, Save the
Children UK, and -Sweden MRDP, Hanoi)
2004a
2004b
2003
1998

PH8 L8C A
Trang 1

PH L C A. DANH SCH CC X VEN BI N ;C BI T KH KH<N

NH 106
THEO NGH

PH8 L8C A
Trang 2

PH8 L8C A
Trang 3

PH8 L8C A
Trang 4

PH8 L8C B
Trang 1

PH L C B: TH=NG K NGH C
B ng A-1 S n l"#ng khai thc h i s n (000 t%n)

Mi n B#c
B#c Trung b
Nam Trung b

1993 1994 1995 1996

34.5 37.0 42.2 44.9
78.2 86.6 86.8 71.3
250.6 261.4 288.8 289.3

1997
45.9
95.4
336.8

1998
57.3
104.0
335.8

1999
63.3
115.6
350.6

2000
71.5
124.0
361.1

2001
79.6
124.3
391.3

2002
90.3
141.2
401.5

2003
95.1
156.4
411.0

426.4 497.1 533.2 551.6

596.6

650.5

680.3

720.9

799.0

770.7

805.7

Mi n Nam
T ng s n l ng
cc t)nh
Khc

789.8 882.1 950.9 957.0 1074.8 1147.6 1209.8 1277.5 1394.2 1403.7 1468.2
8.3
7.9
3.8
4.0
3.9
3.8
3.0
3.1
1.5
2.5
2.0

T ng s

798.1 890.0 954.6 961.0 1078.6 1151.4 1212.8 1280.6 1395.8 1406.2 1470.2

Ngu n: B Thu s n FICEN

B ng A-2 S l"#ng cc tu l4p my c a c n",c, 1991 to 2002

Tu l4p my
S l"#ng tu
Mi n B#c
B#c Trung b
Nam Trung b
M-Kng
T ng s
H p tc x qu c
doanh
T ng s
T2ng cng su%t
('000 CV)
Mi n B#c
B#c Trung b
Nam Trung b
M-Kng
T ng s
H p tc x qu c
doanh
T ng s
Cng su%t CV/tu
Mi n B#c
B#c Trung b
Nam Trung b
M-Kng
T ng s
H p tc x qu c
doanh
T ng s

1991

1992

1993

1994

1995

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2149
9358
18935
13746
44188

7229
11658
20864
13807
53558

7403
13567
23588
15985
60543

7155
14926
25289
16421
63791

7158
16129
26150
18791
68228

6326
16057
26039
19986
68408

7026
17630
26384
20725
71765

8974
16756
26243
21557
73530

9118
16959
25845
21958
73880

9127
16791
26208
22331
74457

10671
17390
26671
21997
76729

159
148
108
68
68
44
36
32
38
38
44
44347 53706 60651 63859 68296 68452 71801 73562 73918 74495 76773
41
128
300
279
749

80
152
351
364
947

87
179
414
487
1166

87
210
494
706
1498

91
239
561
786
1678

130
280
666
1031
2107

151
325
710
1226
2413

196
366
782
1469
2813

217
398
829
1797
3241

221
411
869
1977
3479

261
443
928
2052
3683

50
799

38
985

31
1197

29
1527

29
1707

19
2126

15
2428

16
2829

19
3260

19
3497

19
3701

19
14
16
20
17

11
13
17
26
18

12
13
18
30
19

12
14
20
43
23

13
15
21
42
25

21
17
26
52
31

22
18
27
59
34

22
22
30
68
38

24
23
32
82
44

24
24
33
89
47

24
25
35
93
48

314
18

258
18

285
20

424
24

424
25

422
31

412
34

498
38

498
44

498
47

422
48

Ngu n: B Thu s n - Phng Thng tin Th y s n

B ng A-3 Lao 0ng ngh- c (000)

Nam b
Nam Trung b
B#c Trung b
B#c b

93
78.1
144.2
103.8
35.9

94
92.2
157.3
99.5
38.0

97
143.5
187.7
108.5
42.6

98
154.8
195.6
111.9
46.0

99
155.7
242.9
110.6
37.9

00
156.3
246.1
115.9
37.4

01
160.7
249.8
121.7
37.5

02
167.8
215.9
112.1
58.1

PH8 L8C B
Trang 2
SOEs
Total

2.2
362.0

Ngu n: FICEN

2.2
387.0

B ng A-4

1.7
482.3

1.8
508.4

1.9
547.1

1.9
555.8

1.9
569.7

1.9
553.9

,c tnh tr l"#ng v kh n ng khai thc

& su

t n
390,000
39,200
252,000
681,200

Tr l

ng
%
57
6
37

Kh n ng khai thc
cho php
t n
%
156,000
57
15,700
6
100,800
37
272,500

V nh B#c b

C n i nh/
C y
C y
T ng s

Trung b

C n i nh/
C y
C y
T ng s

< 50m
> 50m

500,000
18,500
87,900
606,400

82
3
14

200,000
7,400
35,200
242,600

82
3
15

&ng Nam b!

C n i nh/
C y
C y
T ng s

< 50m
> 50m

524,000
349,200
1,202,700
2,075,900

25
17
58

209,600
139,800
481,100
830,500

25
17
58

Ty Nam b

C n i nh/
C y < 50m

316,000
190,700
506,700

62
38

126,000
76,300
202,300

62
38

G n i
Ton b vng bi n

C n i nh/
C n i bi n kh i a/

10,000
300,000

100

2,500
120,000

100

T ng s

C n i nh/
C y
C y
C n i bi n kh i a/

1,730,000
597,600
1,542,600
300,000
4,180,200

41
14
37
7
100

694,100
239,200
617,100
120,000
1,672,900

41
14
37
7
100

T ng s

T ng s

a/ S li u d a trn t ng s n l
Ngu n:

< 50m
> 50m

< 50m
> 50m

ng nh b#t c a cc n

c trong khu v c ny

MOFi - FISTENET http://www.fistenet.gov.vn/index_En.asp

B ng A-5 Chi ph theo cc lo)i c a ngnh th y s n 9 trung "!ng v

T ng chi ph Chi ph v n T ng chi
c n c
**
ph
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Chia s>

1997
1998
1999
2000
2001
2002

103
60
42
484
453
30
275
230
46
157
106
51
376
300
76
478
384
94
Chia s>
Chia s> Chia s>
trong t2ng s v n 1u t" t2ng chi
%
% ph %
0.1
0.7
0.3
0.2
0.3
0.4

0.3
1.9
0.7
0.3
0.7
0.7

0.1
0.1
0.1
0.1
0.1
0.1

a ph"!ng 1997-2002

(T* ng)
T ng ti n Chi ph ho t Tnh tr ng chi Tnh tr ng chi
l ng v
ng v duy
ph:
ph:
th ng
tr
Trung ng
& a ph ng
8
33
42
60
6
19
426
58
8
31
181
94
12
34
50
107
15
52
102
274
16
60
104
373
Chia s> Chia s> chi Chia s> t2ng Chia s> t2ng chi
t2ng ti-n
ph ho)t chi ph cng ph cng c0ng
l"!ng % 0ng v duy
c0ng c a c a ngnh %
tr %
ngnh %
0.0
0.2
41.4
58.6
0.0
0.1
88.1
11.9
0.0
0.2
65.8
34.2
0.0
0.1
32.0
68.0
0.0
0.2
27.1
72.9
0.0
0.3
21.9
78.1

PH8 L8C B
Trang 3
*

khng bao g m chi ph h tr x h i, tr gi, kh/an chuy n ph thm cho cc c p th p h n, ti n tr li su t v cc chi

ph vng lai khc.
** Bao g m chi ph cho cc s a ch a chnh
Ngu n: B Ti chnh, 2004

B ng A-6 V n ODA trong ngnh th y s n, 1997-2002 (tri u $)

T ng chi
ph ODA
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Total

& u t cc d n Cc d n
nhm A
khc

12.05
4.89
6.46
7.72
7.78
4.16
43.05

7.69
2.48
3.80
4.80
6.32
3.30
28.38

% v n ODAtrong
t ng s chi ph c a
ngnh

T* l c a IPA & IPT

trong t ng s v n
ODA

182%
16%
37%
77%
32%
14%
36%

64%
51%
59%
62%
81%
79%
66%

4.36
2.41
2.66
2.92
1.45
0.86
14.66

ODA = H tr Pht tri n Chnh th c, IPA = , IPT = TDZ*

Ngu n: UNDP Vietnam Development Cooperation, 2003.

Hnh A-1 T2ng s n l"#ng khai thc h i s n c a Thi Lan, Malaysia v Vi t Nam
3500
Marine landings '000t

3000

Thailand

2500

Malaysia
Viet Nam

2000
1500
1000
500

Ngu n: FAO FishStat

2000

1995

1990

1985

1980

1975

1970

1965

1960

1955

1950

PH8 L8C C
Trang 1

PH8 L8C C: DANH SCH NH9NG C NHN, C: QUAN &,;C PH<NG V7N

1.
2.
3.
4.
5.
6.

H7 tn
TS Nguy"n Vi t Th#ng
Mr Ph m Tr!ng Yn
Mr D$ng Ti n
Mr S n
TS Nam
Mr Oai

7.
8.
9.
10.

Ms Lan
Mr Lm
Mr Chiu
Mr Chung

11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.

Mr &o Q Thu
Mr Nguy"n V n T
Mr Ngn
Mr Hong Vi t Khang
Ms L Minh Ton
Mr Nguy"n & c H ng
Mr Phong

Ch c v
Th tr ng
Ph V tr ng
Chuyn vin
Chuyn vin
Ph tr ng
phng
Chuyn vin
Ph gim c
V tr ng
Chuyn gia cao
c p
V ph

Ph v tr ng
Chuyn gia
Chuyn gia

B0 ph&n
V
V
V
V
V

h p tc Qu c t
ngh c
ti chnh, K ton
Khoa h!c Cng ngh
B o v Ngu n l i Th y s n

C! quan
B Thu* s
B Thu* s
B Thu* s
B Thu* s
B Thu* s
B Thu* s

n
n
n
n
n
n

NAFIQAVET
National Agriculture Extension Centre
International Cooperation Department
International Cooperation Department

B
B
B
B

V
V
V
V
V
V

B KH&T
B KH&T
B KH&T
B KH&T
B TNMT
B TNMT
Ngn hng PT chu

Nng - Lm
Nng - Lm
Nng - Lm
kinh t & i ngo i
Mi tr ng
Mi tr ng

D n & t ng p n c ven bi n c a
Ngn hng th gi i
STOFA -D n t ng c ng N ngl c
Mr Lars Joker
C v n tr ng
Thu* s n
C v n tr ng k D n &nh gi ngu n l i sinh v t bi n
Mr Karl Johan Staehr
thu t
Vi t Nam - ALMRV
TS Nguy"n Long
Ph Vi n tr ng
Mr Nguy"n Vi t Ngh'a Ph tr ng
Phng NC ngu n l i
phng
Ph tr ng
Mr Nguy"n Kh#c Bt
Phng NC ngu n l i
phng
Mr Phan Huu Dung
Gim c
Cng Ty Thu* s n Saigon-Vietlong
Mr Truong Trong Nghia Hi u ph
& i H!c Nng Lm
Phng Khai thc v Qu n l ngu n l i,
Le Xuan Sinh
Khoa Thu* s n
TS Thi Thanh D ng Gim c
Trung tm thng tin Thu* s n FICEN
Mr D ng Long Tr
Ph gim c
Trung tm thng tin Thu* s n FICEN
Ms Ph m Tuy t Nhung Ph gim c
Trung tm thng tin Thu* s n FICEN
TS V$ V n X ng
Hi u ph
Tr l hi u
TS Hong Tng
tr ng
TS Nguy"n Tc An
Vi n tr ng
TS V S Tu n
Ph Vi n tr ng
Mr Trung
Ph vi n tr ng

Thu* s n
NN&PTNT
NN&PTNT
NN&PTNT

18. Mr David Brown

19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.

FSPS
FSPS
Vi n NCHS
Vi n NCHS
Vi n NCHS

&H C n Th
&H C n Th
B Thu* s n
B Thu* s n
B Thu* s n
&H Thu* s n
&H Thu* s n
Vi n H i d ng
Vi n H i d ng
Vi n NCNTTS 2

PH8 L8C C
Trang 2
35. Mr Nguy"n H ng &i n Vi n tr ng
36. Mr Bernard O Callahan C v n tr ng
37. Mr H V n Trung Thu

&i u ph i vin

38. Mr Tr

Gim

ng K)nh

Vi n NCNTTS 3
D n B o t n bi n
Hn Mun
D n B o t n bi n
Hn Mun
D n B o t n bi n
Hn Mun
TP H i Phng
TP H i Phng
TP H i Phng

49. Mr Nam
50. Mr Dang Van Thong
51. Hanh

Ban qu n l Khu b o t n bi n v nh
Nha Trang
S Thu* s n
Cng ty Thu mua B#c H i
H p tc x nh c L p L", Thu*
Nguyn
UBND t)nh
Cng ty Nui tr ng Thu* s n
S Thu* s n
U* ban nhn dn huy n Vn & n
UBND t)nh Thanh Ho
S Thu* s n
S Nng Nghi p v Pht tri n Nng
thn
S KHCN
S Thu* s n
UBND t)nh

52.

UBND t)nh

T)nh Thanh Ho

S KH&T
S L&&TBXH
S L&&TBXH

T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho

X Ninh H i, Huy n
Phng x h i v lao ng

T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh
T)nh H T'nh

39. & u V n C ng
40. Nguy"n Thanh Ng!c
41. Mr &inh Kh#c Nhn

Ph gim
Gim c
Ch t ch

42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.

Ph ch t ch

53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.

Mr Nguy"n Duy H ng
Mr Vi t
Mr Cao Tuy
Mr Nguy"n Phi Hng
Mr Mai Van Ninh
Mr Bao
Ms Sang

Ph gi m c
Ch t ch
Ph ch t ch
Gim c
Ph gim c

Gim c
Ph gim c
Tr ng phng
Nng nghi p
Ph chnh v n
Le Kha Cat
phng
Mr Trinh Ngoc Dong
Tr ng phng
Mr Mai Xuan Xinh
Gim c
Tr ng phng
Mdm Nguyen Thi Ly
chnh sch
Mr Nguyen Xuyen Thuy Ph ch t ch
Mr Le The Ky
Ph phng
Mr Dau Van Lan
Ch t ch H&ND
Le Van Chat
Ph ch t ch
Bui Tung Phong
Gim c
Le Duc Nhan
Nguyen Xuan Tinh
Gim c
Vo Ta Dinh
Ph gim c
Dung Viet Hung
Ph gim c
Phan Cao Thanh
Ph gim c
Nguyen Van Thanh
Ph chnh
Dao Quang ??,
Ph gim c
Nguyen Ba Song
Ph ch t ch
Do Khoa Van
Ph ch t ch
Nguyen Duc Quang
Ph ch t ch
& i tr ng i
Tran Nghia
Thu* l i
Mr Phann Dinh Cong
Ch t ch

UBND t)nh
S Thu* s n
S Thu* s n
S KHCN
S/ TNMT
S KH&T
S Ti chnh
V n phng UBND
S L&& TBXH
Huy n K2 Anh
Huy n Th ch H
Huy n C+m Xuyn
S NN&PTNT

T)nh Qu ng Ninh
T)nh Qu ng Ninh
T)nh Qu ng Ninh
T)nh Qu ng Ninh
T)nh
T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho
T)nh Thanh Ho

UBND Thach Bang, Huy n Thach Ha T)nh H T'nh

PH8 L8C C
Trang 3
73. Le Duc Nien
74. Ho Thi Hang

Ph gim
Ph gim

c
c

C ng c Xun ph
Cng ty C ph n Xu t nh p kh+u h i
s n Ngh An
75. Mr Tach Sao
Ng i dn
X Vinh Rach Dong
76. Le Minh Chien
Ph gim c
S Thu* s n
77. Huynh Quoc Khoi
Gim c
Trung tm Khuy n ng
78. Mr Truc
Chi c c B o v Ngu n l i TS
79. Mr Binh
Ng i nui tm X Ho Bnh
80. Mr Bui Cong Chu
Ch t ch
UBND
81. Mr Pham Van Duc
Gim c
S Thu* s n
82. Mr Ha
Ph gim c
S Thu* s n
83. Mr Hoang Quoc Viet
Ph gim c
S Thu* s n
84. Mr Le Van Quang
T ng gim c Hi p h i H i s n Minh Ph
Cng Ty Ch bi n, Xu t nh p Kh+u
85. Mr Pham Thanh Ky
Ph gim c
Thu* s n C Mau (CAMIMEX)
86. Mr Bui Chien
Gim c
C ng c C Mau
87. Mr Nguyen Van Nhieu, Nng dn
X Luong The Tran, Huy n Ci N c
Mr Nguyen Thanh Ut
Mr Bui Van Tam
Mr Vo Van Kiep
Mr Nguyen Van Be
Ph gim c
S Thu* s n
88. Mrs Nguyen Ngoc
Phuong
89. Mr Ho Van Chien
Ph gim c
Trung tm Khuy n ng
90. MrNgo Anh Kinh
Ph gim c
Cng Ty Xu t Nh p kh+u Thu* s n
91. Mr Ngo Thanh Tam
Ph gim c
Trung tm o t o, S L&&TBXH
92. Mr Le Van Thieu
Ph gim c
S Thu* s n
Tr ng phng
93. Mr Nguyen Lam Son
Phng hnh chnh, S Thu* S n
hnh chnh
94. MrsVo Thi Van
Gim c
S Ti Nguyn Mi tr ng
tr ng phng K S Thu* S n
95. Mrs Le Thi Nhut
thu t
96. Mr Phung Van Thanh
Ph gim c
S KHCN
Ph Phng K
97. Mr Tran Vinh
S Thu* s n
ho ch, u t ,
98. Mr Buu
Nng dn
X Phong To Chau, Ha Tien
99. Mr Ong Van Khan
Nng dn
Ha Tien
Cng Ty qu n l c ng c Kin Giang,
100.Ho Xuan Quang
Gim c
C ng c Tc C u
Ph phng K
101.Nguy"n Th Hoa
S Thu* s n
thu t Nui
102.Mr Quch Thanh S n Tr ng phng
S Thu* s n
K ho ch
Tr ng phng
103.Ms Tr n M Trang
Th ng m i
104.Ms Ng Th Thu Thanh K ton
105.Ms H ng
Tr l gim c
S Thu* s n
106.Mr L V n Tu n
Ph gim c

T)nh H T'nh

T)nh B c Liu
T)nh B c Liu
T)nh B c Liu
T)nh B c Liu
T)nh B c Liu
T)nh C Mau
T)nh C Mau
T)nh C Mau
T)nh C Mau
T)nh C Mau
T)nh C Mau
T)nh C Mau
T)nh C Mau

T)nh Kin Giang

T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Kin Giang
T)nh Khnh Ho
T)nh Khnh Ho
Nha Trang Fisco
Nha Trang Fisco
Nha Trang Fisco
T)nh Bnh Thu n

PH8 L8C C
Trang 4
S Thu* s n
Tr ng phng
Kinh t , K thu t
108.Mr Nguy"n Hong Thi Chi c c tr ng S Thu* s n
Vinh
chi c c B o v
NLTS
S Thu* s n
109.Mr Tr n H u & c
Chuyn vin
110.Mr & V n Nam
Gim c
C ng c Phan Thi t
111.Mr T( Nghi L"
Gim c
Cng Ty Xu t nh p kh+u Bnh Thu n
Ban qu n l d n c s h t ng ngh
112.Ms H Th Xun
Ph ban
c t)nh Bnh Thu n
113.Mr H Lm
Ph gim c
S TNMT
114.Mr Nguy"n V n Cht
Chuyn vin
S KHCN
115.Mr Nguy"n Thnh H ng Tr ng phng k S NN&PTNT
ho ch
Tr ng phng
S KH&T
116.Mr L D ng X ng
Hun
kinh t
117.Mr Tr ng Minh Chnh Ph ch t ch
UBND t)nh
118.Mr Ph m Minh Ti n
Gim c
S Thu* s n
119.Mr Tr n Anh Xun
Ph Gim c
S L&&TBXH
120.Mr Pham Van Dang
Ph Gim c
S TNMT
121.Mr Hu2nh V n & c
Ph Gim c
S KHCN
122.Mr Mai Ph c H ng
Ph Gim c
S KH&T
123.Mr Nguy"n & i L ng Ph Gim c
C ng c Tr n &
124.Mr Tiu C+m Chu
T n gim c
Cng Ty ch bi n Thu* s n t Xi
Gim c t i
125.Mr Craig Perry
Phillips Seafood (Vietnam) Co Ltd
Vi t Nam
107.Mr Nguy"n V n Chi n

T)nh Bnh Thu n

T)nh Bnh Thu n
T)nh Bnh Thu
T)nh Bnh Thu
T)nh Bnh Thu
T)nh Bnh Thu

n
n
n
n

T)nh Bnh Thu n

T)nh Bnh Thu n
T)nh Bnh Thu n
T)nh Bnh Thu n
T)nh Sc Tr ng
T)nh Sc Tr ng
T)nh Sc Tr ng
T)nh Sc Tr ng
T)nh Sc Tr ng
T)nh Sc Tr ng
T)nh Sc Tr ng
Sc Tr ng prov
Nha Trang

PH8 L8C D
Trang 1

PH L C D: LU?T TH@Y S:N V KHUNG PHP L

D.

Lu&t Thu s n

Lu t Thu* s n c hi u l c t( thng 6/2004 v i 62 i u

1:
2:
3:

c tm t#t nh sau:

&i u kho n p d ng
Gi i thch thu t ng
Quy n s h u ngu n l i thu* s n
Ngu n l i thu* s n
c s h u b i b i m!i ng i, d i s qu n l th ng nh t c a nh n c. .
4: Cc quy nh v ho t ng thu* s n
S d ng hi u qu k t h p v i b o v , ti t o v pht tri n ngu n l i thu* s n v a d ng sinh h!c;
b o v mi tr ng, Pht tri n ph h p v i quy ho ch t ng th qu c gia v c a cc t)nh. Ng n
ng(a, phgn trnh v gi m thi u tc ng x u n mi tr ng c a thin tai v d chb nh; b o m
an ton cho con ng i, tu thuy n khai thc v cc thi t b .
5: Pht tri n khai thc thu* s n b n v ng
C n c vo quy ho ch t ng th
6: Cc ho t ng khai thc b c m
C n c vo quy ho ch t ng th
7: B o v sinh c nh
8: b o t n, b o v , ti t o v pht tri n ngu n l i thu* s n
bao g m ph ng th c khai thc, ng c b c m ho-c h n ch ; loi, kch th c v ma v c m v
nh ng quy nh c n thi t t( cc
9: Quy ho ch v qu n l cc khu b o t n bi n v n i a
10: Ngu n ti chnh cho khi ph c ngu n l i
11: Nh ng quy nh v ho t ng khai thc h i s n, bao g m nh ng l'nh v c nh khai thc b n v ng,
ma v , lo i ng c , loi v kch c4
12: &nh c xa b
13: &nh c ven b
14: &i u tra, nghin c u ngu n l i h i s n
15: Qu n l ng tr ng
16: Gi y php nh b#t
17: &i u ki n c p php nh b#t
18: Thu h i gi y php nh b#t
19: Bo co khai thc v nh t k nh b#t
20: Quy n c a cc t ch c, c nhn tham gia ho t ng khai thc
21: Ngh'a v c a cc t ch c, c nhn tham gia ho t ng khai thc
22: Phng ng(a, ki m sot v gi m thi u tc ng c a thin tai trong ho t ng khai thc
23: Quy ho ch t ng th pht tri n nui tr ng thu* s n
24: &i u ki n nui tr ng thu* s n
25: Quy n c a cc t ch c, c nhn tham gia ho t ng nui tr ng thu* s n
26: Ngh'a v c a cc t ch c, c nhn tham gia ho t ng nui tr ng thu* s n
27: Cho thu, giao quy n s h u v thu h i t cho nui tr ng thu* s n
28: Cho thu, giao quy n s h u m-t bi n cho nui tr ng thu* s n
Subject to masterplan
29: Thu h i quy n s h u m-t bi n nui tr ng thu* s n
30: Quy n c a cc t ch c, c nhn
c giao quy n s h u m-t n c cho nui tr n thu* s n
31: Ngh'a v c a cc t ch c, c nhn
c giao quy n s h u m-t n c cho nui tr ng thu* s n
32: Nui tr ng thu* s n t p trung
33: C gi ng
Ch t l ng, mua bn, loi m i, ki m sot
34: Xut nh p kh+u c gi ng
35: Th c n, thu c v ho ch t s d ng trong nui tr ng thu* s n
36: Phng ng(a v ki m sot d ch b nh thu* s n
37: Pht tri n tu thuy n

PH8 L8C D
Trang 2
38:
39:
40:
41:
42:
43:
44:
45:
46:
47:
48:
49:
50:
51:
52:
53:
54:
55:
56:
57:
58:
59:
60:
61:
62:

Tham chi u quy ho ch t ng th , khuy n khch tu xa b ; nh p kh+u tu

&ng m i v s a ch a tu c
Ki m sot tu thuy n
& ng k tu thuyn v thu* th
C ng c, i m neo u tu thuy n, i m trnh tr bo cho tu thuy n nh c
Tham chi u quy ho ch t ng th
Ch c u m i
Tham chi u quy ho ch t ng th , h tr
u t , h th ng qu n l v tiu chu+n k thu t
Ch bi n c v s n h i s n
Xy d ng nh my theo quy ho ch t ng th , cc tiu chu+n, nhn vin, ch t l ng s n ph+m
B o qu n nguyn li u v s n ph+m h i s n
Ch t l ng, v sinh v an ton th c ph+m c
Xu t nh p kh+u c v h i s n
Quy nh v h p tc qu c t v ho t ng ngh c
Pht tri n quan h qu c t v ho t ng ngh c
Khai thc c trn bi n theo lu t php Vi t Nam
Tu c n c ngoi nh b#t trn vng bi n Vi t Nam
Nh ng n i dung qu n l c a nh n c i v i ho t ng ngh c
Trch nhi m qu n l c a nh n c i v i ho t ng ngh c
L c l ng ki m ng
Trch nhi m c a l c l ng ki m ng
Th+m quy n c a l c l ng ki m ng
Trch nhi m c a t ch c, c nhn trong ho t ng ki m ng
Th ng [lin quan n s ng gp trong vi c th c thi lu t ny]
Hnh ph t
T gic, t co
&i u kho n chuy n ti p (Transitional provisions)
Hi u l c thi hnh [lu t c hi u l c t( ngy 1/6/2004]
H ng d%n tm t#t

E.

Khung php l
(a)

nh b4t h i s n

N m 1997, sau ngh nh s 274 TTg vo thng 4 n m 1997, thnh l p u* ban xy d ng

chnh sch khai thc xa b . Ngh nh ny
c b sung b i ngh nh s 393 v ti chnh v
ng tu khai thc xa b . Ngh nh
c coi l kh+n c p nn v vi c tri n khai b/ qua
cng o n nghin c u kh thi. Bn c nh , c$ng cn c nh ng b t c p trong vi c quy nh
i t ng h ng l i c a ch ng trnh, c$ng nh s thi t r rng v linh ho t. Cc doanh
nghi p nh n c khng yu c u ph i th ch p. Cc h ng dn th ph i th ch p 15%, nh ng
l i
c php s d ng chnh con tu lm ti s n th ch p. Ngay chnh con tu m i ng l i c
th
c dng lm th ch p cho con tu ti p theo ho-c cho con tu khc. K t( n m 2001,
khng cn d n xa b no
c c p v n.
Ngh nh 48CP, thng 8 n m 1996 v 91CP, thng 8 n m 1997 c m cc hnh th c khai thc
tri php v thc +y b o v ngu n l i. T t c tu thuy n u ph i ng k. S#c l nh
1/1998/CT-TTg c m nghim ng-t vi c s d ng mn, ch t c v xung i n
nh c.
Thng t 600/TTL gi a B Thu* s n v B Giao thng V n T i quy nh v vi c m b o an
ton cho tu nh c (o phao c u sinh, pho sng)
Quy t nh 358TTg, thng 5 n m 1997 quy nh chnh sch u i thu
i v i tu nh c xa
b v quy nh ch
mi"n thu 5 n m cho t t c cc tu nh c xa b (v d 3% thu ti
nguyn).
Quy n qu n l m-t n c n i a
c giao cho c ng ng ho-c c nhn theo quy nh s 100
n m 1999.

PH8 L8C D
Trang 3

Hng lo t quy t nh trong kho ng t( n m 1997

thu* s n t t c cc t)nh ven bi n.

n 2001 v vi c quy t

nh thnh l p cc s

(b) Nui tr'ng thu s n

Quy t nh s 224/TTg Pht tri n nui tr ng thu* s n 1999-2010 ,

c Th t ng ph
chu+n thng 12 n m 1999, h tr nng cao s n l ng nui tr ng thu* s n v -t n n mng cho
nh ng u t ti p theo c a chnh ph cho s pht tri n c a ngnh.
Ngh quy t 09/2000/NQ-CP c a chnh ph thng n m 2000 v chnh sch cho chuy n i kinh
t v tiu th s n ph+m nng nghi p. Cng v i quy t nh 224 thc +y m nh m. s pht
tri n c a nui tr ng thu* s n.
Quy t nh 103/2000/QD-TTg, thng 8 n m 2000 khuy n khch pht tri n gi ng c.
Quy t nh 173/2001/QD-TTg, thng 11 n m 2001 t p trung vo pht tri n kinh t x h i
vng ng b ng sng C u Long v thng qua vi c cho php chuy n i t nng nghi p
thc +y nhanh chng t c m r ng nui tm ra di n tch t nng nghi p.
Quy t nh 112 Ch ng trnh gi ng , thng 6 n m 2004 b sung cho quy t nh 224 v i vi c
t p trung vo gi ng c, tm v nhuy"n th ph c v pht tri n nui tr ng thuy s n.
Lu t B o v Mi tr ng t o c s cho vi c nh gi tc ng mi tr ng, km theo h ng
d%n cho vi c a nh gi tc ng mi tr ng vo quy ho ch nui tr ng thu* s n v cc d
n nui tr ng thu* s n
S#c l nh b o t n v pht tri n cc vng t ng p n c
c ban hnh thng 9 n m 2003.
Cc chnh sch v c p t, bao g m lu t t ai s a i n m 2004 tc ng n vi c giao
quy n s h u m-t t cho nui tr ng thu* s n.
(c) Ch. bi.n v xu%t kh6u

Quy t nh 13, thng 1 n m 1997 quy nh yu c u ng k lo i s n ph+m v ch t l ng ph i

c ki m sot (lin quan n h u h t cc s n ph+m tr( s n ph+m kh, b t c v c t i bn
ch )
Quy t nh 18, thng 4 n m 1998 c m s d ng t p ch t lm t ng kh i l ng bn (v d
iv i
tm)
Quy t nh 178, thng 9 n m 1998 h tr vi c cung c p ti chnh cho ng i ch
Quy t nh 251, thng 12 n m 1998 thng qua ch ng trnh pht tri n ch bi n v xu t kh+u
thu* s n n n m 2005
Quy t nh 425, thng 5 n m 2001 quy nh tiu chu+n ch t l ng v t t thu* s n
Quy t nh 251/1998/Q&-TTg, thng 12 n m 1998, v vi c thng qua ch ng trnh pht tri n
xu t kh+u thu* s n n n m 2005

PH8 L8C E
Trang 1

PH L C E: CC KHU B:O TAN BI N TNH TR NG HI N NAY

M i l m Khu B o t n bi n
c
xu t v i m c tiu b o v a d ng sinh h!c c, san h v cc
nhm sinh v t khc trong m t h th ng Khu b o t n bi n Qu c gia d i s qu n l c a B Thu* s n.
Ba trong s 15 khu
c ti tr v ang trong th i gian th c hi n l Hn Mun (t)nh Khnh Ho) b#t
u vo n m 2000 d i s ti tr c a WB/Danida/IUCN, C Lao Chm (t( n m 2003 nh n
cm t
ph n ngn sch t( d n DANIDA) v Cn & o (
c s gip 4 c a UNDP/GEF/WWF trong n m
nay)
M

i l m khu b o t n bi n bao g m:

V tr
V nh B c B
1. & o Tr n

0 su
l,n nh%t
(m)

Ki(ulo)i/
x.p h)ng

T5nh/ thnh
ph

Ch thch

10

Qu ng Ninh

& o gip ranh, thi u thng tin v

s li u
L m t huy n o, khng phn
vng chi ti t
M t o
c thi t l p d a trn
NP
c Chnh ph ph duy t
n m 1986 v i 540ha m-t n c
bi n (Bi n &ng)
Huy n o gip ranh, v i ph
r n san h l n nh t v nh ng r n
r ng
Ph m vi san h r ng nh ng m c
e do cao, pht hi n
c 11
loi c m i cho Vi t Nam
y
R n san h nguyn v6n v i a
d ng cao, n m trong ranh gi i
G m o S n Ch, b#c H i Vn
v m L ng C, a d ng v n i
sinh c

2. & o C T

20

Ch a xc
nh
MPA

3. & o Ct B

35

MP

H i Phng

4. & o B ch
Long V'

30

H i Phng

5. & o Me

20

Khu d tr
thin nhin
bi n
MPA

6. & o C n C/

20

MPA

Qu ng Tr

MPA v
B ov H i
s n

Th(a Thin Hu

MPA

Qu ng Nam

7. & o H i Vn 30
S n Tr
Vng bi n Trung b
8. C Lao Chm 30

Qu ng Ninh

Thanh Ho

9. & o L S n

Ch a r

MP

Qu ng Ngi

10. Hn Mun
Bch Lam

30

MP

Khnh Ho

11. Hn Cau
V'nh H o

27

Bnh Thu n

12. & oPh Qu

42

Khu v c
b o v loi
v sinh
c
Ch a xc
nh

Khu v c ng Nam b
13. Cn & o
50

MP

Bnh Thu n

B R a

R n san h nguyn v6n v i c u

trc -c th, c san h a d ng
v cc ngu n gen c gi tr
R n san h hnh thnh trn ni
l a, cc loi qu hi m v c
nhi u gi tr
Qu n x san h a d ng nh t, c
san h a d ng nh t, nhi u loi
qu hi m c gi tr
R n san h nguyn v6n, a d ng
sinh h!c cao, nhi u loi qu
hi m c gi tr , v n ng c a
c v ra bi n
Ngu n l i h i s n a d ng v s n
l ng cao nh t Vi t Nam, c s
cho khu v c du l ch sinh thi v
thu* s n
&a d ng sinh h!c cao, c r n san

PH8 L8C E
Trang 2

Khu v c Ty Nam b
14. Ph Qu c
10

Vng bi n ngoi kh i: Tr
15.
3000

MP

V$ng Tu

h -c tr ng, 60 loi qu hi m
trong sch / Vi t Nam, m t NP
t( n m 1993 v i 9000ha m-t
n c bi n. &
c qu c t cng
nh n l khu b o t n m c khu
v c

Kin Giang

G m o nhm An Th i, a
d ng sinh h!c cao, c ra v
dugong, o gip ranh a qu c
gia

ng Sa v Hong Sa
Khu d tr
Khnh Ho
nhin nhin
bi n
MP = Cng vin bi n, MPA, Khu B o t n Bi n

Trung tm a d ng sinh h!c

m c qu c t , c u th cao nh t
trong vi c xu t

Hn Mun l khu B o t n Bi n u tin

c hnh thnh thng qua m t d n 4 n m v i ngu n kinh
ph 2 tri u USD
c ng ti tr t( Qu Mi Tr ng Ton c u (GEF) v T ch c Pht tri n qu c t
c a &an M ch (Danida), IUCN v Chnh ph Vi t Nam. M c ch c a d n l b o v th nghi m
m t khu v c nh m gn gi cc h sinh thi san h, c/ bi n v r(ng ng p m-n t t nh t Vi t Nam. Cng
th i gian cho php c ng ng dn c
a ph ng c i thi n ngh nghi p c a h!, cng h p tc v i
nh ng ng i h ng l i khc b o v hi u qu , qu n l b n v ng a d ng sinh h!c bi n Hn Mun nh
m t m hnh Qu n l Cc Khu B o t n Bi n Vi t Nam.
Ti li u d n GEF (http:// www.gefweb. org/COUNCIL/GEF_C14/vietnam/viethon.pdf) cho r ng:

&nh b#t h i s n l ho t ng quan tr!ng c a khu v c v i kho ng 15.000 ng dn cc khu v c ln

c n thnh ph Nha Trang. H u h t h! l ng i lm thu trn nh ng tu l n (10-20m) nh l i ko y
vng ngoi kh i ho-c nh c v m c vo ban m. L i gi c$ng kh ph bi n vng ven b . M t
tr m n m m i ng dn Nha Trang s ng t( ngu n thu t( ngh
ng (
c c p php) ngay trong khu
v c b o t n bi n. Ngh ny ch y u b#t c di c
i d ng nh c ng( i d ng v c thu.
S l ng dn c
cc o trong khu b o t n vo kho ng 5.300 ng i v i 95% thu nh p chnh t( nh
c. Nh ng o ny l n i nh c c a cc gia inh ng dn ngho nh t, nh ng ng i ch) c nh ng chi c
c nh ng vng bi n nng v an ton. S l ng ng dn ngho nh t kho ng
tu nh/ ch) nh b#t
300 gia nh, h u h t t n t i trong tnh tr ng s n l ng nh b#t cung c p cho a ph ng v n i bun
bn c c nh qu c t v cc bi hu s v ng v t hai m nh gi m m nh. H! ph i ch u trch nhi m v
m t ph n l n cc ho t ng nh b#t khng b n v ng g n Hn Mun (vd. Dng cyanua v ch t gy n ,
l y san h v ng v t c v/) v l m i quan tm u tin c a d n ny. Khng ai t( nh ng c ng ng
dn c trn o h ng l i t( ho t ng du l ch m ch) c ng i dn trong l c a l c nh h ng l n
v ch) m t vi ng i c thu nh p t( vi c nui tr ng ng th c v t bi n th s nh b#t c v tm hm
nh/ v nui

Cho n nay, Hn Mun t/ ra l m t d n th i m c a D n m ng l i cc Khu b o t n Bi n

c ti tr b i Danida (2003-2006). Trao i v i ban qu n l d n Khu B o t n Bi n Hn Mun cho
th y d n c kh n ng cung c p nh ng l i ch b n v ng cho c ng ng, nh ng
thi t l p Khu B o
t n Bi n th th t kh kh n v ph c t p, -c bi t m t khu v c m g n v i thnh ph (Nha Trang v i
m t l ng dn d vo kho ng 300.000 ng i) ang khai thc tri t t( nhi u n m nay.
G n y, Cn & o v(a nh n
c ti tr c a UNDP/WB/GEF. & l m t ti m n ng ng k cho vi c
b o v a d ng sinh h!c v du l ch. Nguy c chnh
y l vi c xy d ng c ng nh c, m chnh
quy n a ph ng tin t ng c kh n ng pht tri n thnh m t c ng qu c t chnh v n i trnh tr bo.
M t PCR g n y c a D n nng c p C s H t ng Thu* s n khuyn khng nn pht tri n c ng
thm n a ho-c C s h t ng thu* s n n u khng th c hi n y
cc nh gi tc ng mi tr ng.
Cn & o v(a c V n Qu c gia v(a l Khu B o t n Bi n. &y l khu v c sinh s n chnh c a vch v
c$ng l n i c ngh'a quan tr!ng i v i qu n th dugong. V n Qu c gia th c hi n thnh cng
d n b o v Ra Bi n c a WWF t( n m 1994.

PH8 L8C E
Trang 3

Khu B o t n Bi n C Lao Chm

c b sung vo danh sch t( thng 10 n m 2003 v i m c ch
chnh l b o t n a d ng sinh h!c, pht tri n du l ch b n v ng v k sinh nhai c a 3.000 c dn trn
nh ng o ny
Hy v!ng Danida s. ti p t c ng h cho m ng l i Khu B o t n bi n trong Ch ng trnh Mi tr ng
m i xu t cho n m 2005-2010. Trong ch ng trnh ny, Danida s. ti p t c gip 4 Vi t Nam v
khung th ch chnh sch cho cc khu b o t n bi n, v pht tri n kh n ng qu n l cc khu b o t n
bi n, nh ng Chnh ph v cc nh ti tr s. mong
c s ng h cho cc khu b o t n bi n cn l i.

PH8 L8C F
Trang 1

PH L C F: NGNH THUB S:N V CC DC N ICZM

1. D* n thu s n
T( thng 11 n m 1998, NORAD ti tr cho m t d n trong vng 3 n m v nng cao n ng l c
nghin c u cng ngh cao cho Vi n NC NTTS 1 ($500.000 m i n m). D n t p trung vo v n
khoa h!c cng ngh v i xo i gi m ngho, v i cc kha c nh pht tri n khc nhau nh ch!n gi ng,
qu n l s c kho
ng v t thu* s n, s n xu t gi ng m t s h i s n.
D n 5 n m do DANIDA ti tr nh m h tr ngnh Thuy s n (do B Th y s n tri n khai) l d n ti
tr chnh ngnh Thu* s n ang
c ti tr . Ch ng trnh s. k t thc vo n m 2004 v hy v!ng
c
ko di sang pha 2 v i 5 n m n a. Hai h p ph n l nui n c ng!t (SUFA) v nui bi n (SUMA), t p
trung vo k ho ch, pht tri n cng ngh , khuy n ng , c ng ng, ki m sot d ch b nh, t p hu n v
gip 4 v hnh chnh cc t)nh
c l a ch!n. Thm vo , cn c h p ph n bi n l D n &nh
gi ngu n l i Sinh v t Bi n Vi t Nam . Pha II c a d n ny t p trung vo: (i) cung c p c s thng
tin tin c y cho vi c gim st v nh gi ngu n ngh c qu c gia; (ii) nng cao n ng l c t v n c a B
Thu* s n v Vi n NC h i s n; v (iii) nghin c u sinh h!c, kinh t x h i
nh gi v gam st
ngnh thu* s n v i nh h ng nghin c u ph c v qu n l thu* s n. H p ph n th 4, Xu t kh+u Thu*
s n v Ch ng trnh nng cao ch t l ng SEAQIP, v i m c tiu (i) pht tri n hi p h i ch bi n xu t
kh+u thu* s n - VASEP, (ii) c i thi n quy trnh qu n l mi tr ng lm vi c v an ton ngh nghi p;
(iii) c i thi n cc quy trnh v nng cao n ng l c cho NAFIQAVET; (iv) t p hu n cho cc nh ch
bi n v (v) gim st tiu chu+n ch t l ng t t c cc cng o n trong cc khu v c
c l a ch!n
D n & t ng p n c ven bi n do Ngn hnh th gi i v DANIDA h tr v n tr ng r(ng ng p m-n
ven b
3 t)nh B c Li u, B n Tre, Tr Vinh. M t h p ph n c a d n t p trung vo nui tr ng thu*
s n v thu nh p b n v ng cho ng i ngho.
U* Ban Sng Mekong n m 2001v(a hon thnh m t d n khuy n ng
vng nng thn
ng b ng
sng C u Long, t p trung vo nui thu* s n. &y l d n ti u khu v c, g m 3 n c l Vi t Nam,
Campuchia v Thi Lan. Vi n NCNTTS 2 th c hi n d n ny
ng b ng sng C u Long v i m c
ch khuy n ng cho nui thu* s n Ti n Giang. Cc nghin c u v nui trng thu* s n nh ng loi
b n a sng C u Long v qu n l h ch a cao nguyn c$ng ang
c h tr .
ACIAR c$ng ang ti tr cho m t s d n vi t Nam nh d n nghin c u pht tri n ngh c h
ch a thng qua a cng ngh
ng c gi ng trong l ng hai t)nh Thi Nguyn v Yn Bi. D n
ang i vo giai o n cu i v i m t s m hnh th nghi m t i trang tr i ang
c tri n khai. ACIAR
c$ng ang ti tr cho d n nghin c khc nh m t ng s n l ng thu* s n trong h th ng nui tr ng
t ng h p thng qua vi c t i u ho vi c s d ng phn chu ng trong ao nui v n c nui tm
ng
b ng sng C u Long do tr ng & i H!c C n Th ch tr.
SIDA v DANIDA, thng quan AIT, ti tr cho Vi n NCNTTS1 tri n khai nghin c u v pht tri n
m hnh nui tr ng thu* s n quy m nh/ v o t o. Ngu n ti n ny cung c p cho m t s c quan
nh Vi n NCNTTS 1; & i h!c Thu* s n Nha Trang, & i h!c Nng Lm nghi p thnh ph H Ch
Minh; Tr ng trung h!c Th y s n 4 B#c Ninh
tri n khai nghin c u v gio d c cc khu v c
l a ch!n, v i nh h ng trung xo i gi m ngho.
UNDP t(ng ti tr m t vi d n xo i gi m ngho b ng nui tr ng thu* s n g m d n nui thu*
s n mi n ni (VIE/98/009) v m t d n lin quan n nng cao m c s ng c a c ng ng dn c ven
bi n thng qua nui thu* s n v qu n l t t mi tr ng ven bi n. Kinh nghi m t( cc d n c a UNDP
tr thnh cng c
thuy t ph c chnh ph v cc nh ti tr v kh n ng c a nui thu* s n trong xo
i gi m ngho Vi t Nam. S h p tc ch-t ch. gi a UNDP v B Thu* s n r t quan tr!ng v c n
c khuy n khch.

PH8 L8C F
Trang 2

Qu n l mi tr"+ng nui tr'ng thu s n ven bi(n (UNDP/DANIDA 2003)

VIE/97/030
D n
c thi t k
h tr cho nng cao quy ho ch, qu n l c p a ph ng i v i nui thu* s n
ven bi n 3 t)nh ven bi n B#c mi n Trung Vi t Nam. & h tr cho d n ny, m t STS
ct
ch c
cung c p thm u vo quy ho ch nui thu* s n. M c ch g m: (i) T ng k t cc quy ho ch
nui thu* s n hi n c c$ng v i cc h ng d%n qu n l mi tr ng trong khu v c th c hi n d n v
nh gi cc h u qu v mi tr ng; (ii) nh gi m c
c n thi t
a cc cn nh#c v mi tr ng
c$ng nh nh ng h ng d%n c n thi t vo trong cc quy ho ch pht tri n nui thu* s n ven bi n hi n
th i
trnh cc h u qu c th v mi tr ng ang th c hi n trong quy ho ch ny: (iii) Xy d ng
m t
c ng
h tr cho d n th c hi n quy ho ch nui thu* s n m t s qu n huy n hay x th
i m
trnh di"n ph ng php trong nui thu* s n c p x ho ch qu n huy n; (iv) pht tri n cc
h ng d%n th c cho quy ho ch nui thu* s n v i khun kh bn chnh th c m c th
c thng qua
v th c hi n c p a ph ng
h tr c ng ng dn c d a trn c s h th ng qu n l mi
tr ng; v (v) Gp v quy ho ch nui thu* s n ven bi n v cc chnh sch c l i cho ng i ngho
cho T Th o lu n c a UNDP/FAO trong nui thu* s n v i ngho
C. Nh ng d* n v- qu n l t2ng h#p ven b+
1. VNICZM (Chnh ph H Lan 2000-2003)
D n Qu n l T ng h p vng vng b c a Vi t Nam H Lan (VNICZM)
Nh ti tr#: & i s qun Hong gia H Lan
C! quan th*c hi n: MONRE/VEPA (tr c l MOSTE/NEA)
Bn h"9ng l#i: Nam & nh, Th(a Thin-Hu , B R a V$ng Tu
H#p tc: NEDECO (Cc K s t v n H Lan) thng quan c quan VNICZM H N i v v n
phng D n Nam & nh, Th(a Thin - Hu , B R a V$ng Tu
Ch -: Qu n l vng ven bi n
V tr: Nam & nh, Th(a Thin - Hu , B R a V$ng Tu
M c ch:
1. Nng cao nh n th c qu n l t ng h p vng b cho nh ng nh qu n l, ng i h ng l i v
ng i s d ng trong pht tri n b n v ng cc khu v c ven bi n Vi t Nam
2. Nng cao n ng l c c a MONRE, VEPA (C c B o v Mi tr ng Vi t Nam), (tr c l
MOSTE - C c Mi Tr ng) v cc s (DONREs)
3. &nh gi nh ng nhu c u v ch c n ng c a m t Trung tm Qu n l vng ven bi n
4. Pht tri n cc chi n l c ICZM v cc k ho ch hnh ng c p t)nh
5. & t
c nh ng ph ng php Qu n l T ng h p Vng ven bi n Vi t Nam v H Lan
6. C i thi n i u ki n s ng c a C ng ng dn c ven bi n
Ki(u : Ti tr TA
Tm t4t: D n Qu n l T ng h p vng b Vi t Nam - H Lan l m t d n 3 n m (thng 9 n m
2000 thng 8 n m 2003) v i m c tiu thi t l p m t Ch ng trnh ICZM Vi t Nam ) lu di v t p
trung vo m c ch c v n cho Chnh ph Vi t Nam trong k ho ch pht tri n vng ven bi n Vi t
Nam, c ng ng v ngu n l i c a vng trong m t b c i b n v ng. &i u ph i d n l MONRE C c B o v Mi tr ng Vi t Nam. NEDECO gip 4 k thu t b i m t c v n ng i H Lan.
NEDECO v MONRE ang th c hi n d n v i cc thnh vin t( nhi u b v c quan thu c chnh
ph c$ng nh cc U* Ban nhn dn t)nh v cc c v n ng i Vi t Nam
Ch ng trnh ICZM Vi t Nam c m t K ho ch Hnh ng v Chi n l c cho ICZM nh m t cng
c chnh em l i s chuy n i t( d n thnh Ch ng trnh lu di. SAPICZM s. t ch c di"n n
lin k t cc b cc nh qu n l
a ph ng qua cc h i th o, trao i, phin h!p khoa h!c v t v n.

PH8 L8C F
Trang 3

V n phng chnh c a d n
c -t t i H N i v 3 t)nh u m i c a d n l Nam & nh (& ng b ng
sng H ng, Vng ven bi n phi B#c), Th(a Thin - Hu (Ven bi n mi n Trung) v B R a V$ng
Tu (Vng Ven bi n pha Nam). D n xy d ng d a trn m i lin h
c thi t l p trong th i gian
nh gi tnh t n th ng v cc nghin c u tri n khai. Nh ng nh gi v nghin c u t(ng
c
th c hi n nh l kim ch) nam cho d n ny t( nh ng n m 1994-1996.
Trung tm ti li u
c hnh thnh, cc thng tin
(www.nea.gov.vn/project/vniczm.htm)

c n i k t v i trang web d n VNICZM

T p hu n l nguyn t#c v l cng c trong ICZM

v H Lan

Vi t Nam (H N i v cc t)nh ch ch t),

Manila

N m b4t 1u: 1/9/2000. N m k.t thc: 31/8/2003

Pha 2 c a d n
7/5/3002

c ph huy t v

c Ph on ngo i gia H Lan thng bo vo ngy

VNICZM
c h tr t( 2 d n CCP2002 v CCP2003, ti tr t( B Giao thng, V n t i Cng
C ng v Qu n l N c H Lan ph i h p v i & i s qun Hong gia H Lan. H! gip 4 VNICZM t(
nh ng gp v k thu t khoa h!c trong cc v n : ch ng trnh quan tr#c, nng cao nh n th c c a
tr1 em trong tr ng h!c, nh vi"n thm. M c ch c b n l t
c s h p tc trong ph m vi c a
ICZM, khng c n thi t h n ch t)nh Th(a Thin - Hu . MOU
c k vo cu i n m 2003. Lin k t
v i ADB PPTA thng qua b ph n VEPA
2. Th*c hi n v Pht tri(n Ch"!ng trnh ICM 9 NDng (PEMSEA/IMO 2000-2004)
&i m Trnh di"n Qu c gia cho Qu n l Mi tr ng th ng nh t
& N0ng
Nh ti tr#: PEMSEA
C! quan th*c hi n: PEMSEA
Bn h"9ng l#i: DOSTE & N0nng, PPC & N=ng
Ch -: ICM
V tr: & N0ng
M c tiu:
H i th o Qu n l T ng h p Vng ven bi n. Thi t k c a d n
PEMSEA a trn hai khung qu n l c tn: ICM v nh gi r i ro/ qu n l r i ro. Cc i m trnh
di"n trong vng s.
c l a th c thi hai khung qu n l ny.
Ki(u: Ti tr
N m b4t 1u: 2000 N m k.t thc: 2004
D n i m trnh di"n ICM (Qu n l Ven bi n th ng nh t) Qu c gia & n0ng
c hnh thnh trong
Ch ng trnh Khu v c GEF/UNDP/IMO d a trn s c ng tc Qu n l Mi tr ng c a cc vng bi n
&ng Nam
5 c p trung ng, MOSTE l i u ph i d n thng qua NEA,
thnh ph qu n l. DOSTE & N0ng l c quan th c hi n.

c p

a ph

ng U* ban Nhn dn

Khu v c chnh c a d n. Trn t li n g m 5 qu n huy n c a & N0ng g m H>i Chu, Thanh Kh,
Lin Chi u, S n tr v Ng$ Hnh S n v ph n bi n l V nh & N0ng v vng n c bi n n su
kho ng 20m c a S n Tr v Ng$ Hnh S n

PH8 L8C F
Trang 4

Nh ng m c ch chnh c a d n l pht tri n kh n ng ti p c n v s d ng ph ng php ICM qu n l

ngu n l i v mi tr ng b n v ng cho thnh ph & N0ng. Trnh di"n cc k t qu c a d n cc khu
v c ven bi n v Khu v c Bi n &ng .
3. Nng cao n ng l*c qu n l t2ng h#p ven b+ (NOAA 2003-)
Nng cao n ng l c qu n l t ng h p vng b V nh B#t b trng t)nh Qu ng Ninh.
C! quan th*c hi n: T ch c Kh Quy n v H i d

ng M (NOAA)

M t tm t4t cc ho)t 0ng: T( th c t nhu c u c i cch chnh tr v kinh t

pht tri n kinh t ,
Chnh ph Vi t Nam ang n l c pht tri n m t khu v c qu n l t ng h p ven b . Trong khi tm cch
nng cao n ng l c x h i nh m xy d ng v tri n khai hi u qu cc ho t ng pht tri n b n v ng
vng b , pht tri n chnh sch v thc +y pht tri n kinh t , c n ph i duy tr n ng su t sinh h!c khu
v c bi n v ven bi n trong khi m ra cc c h i cho xo i gi m ngho. .
D n ny h ng t i nng cao n ng l c k thu t qu n l ngu n l i bi n qu n o V nh B#c b cho
cc c quan ( a ph ng v trong khu v c), cc c ng ng dn c
t o n n t ng h tr cho m c tiu
c a cc chnh sch pht tri n c a t n c. D n t o c h i cho Vi t Nam ti p c n nh ng kinh
nghi m, ki n th c, k n ng v k thu t qu n l cc Khu b o t n Bi n (MPA) c a M . D n c$ng xy
d ng m t m hnh trnh di"n v qu n l ven Vi t Nam trn c s m c tiu qu c gia, k ho ch trong
khu v c v s c n thi t qu n l c p a ph ng. Khi hon thnh k ho ch 2 c a d n, Vi t Nam s. c
nh ng t v n v th ch ho, quy ho ch a ngnh c$ng nh cc c ch qu n l v i cc k t qu
c ch ng minh, k t h p ch-t ch. v i cc cng c nh GIS, h th ng phn vng ranh gi i bi n, h
th ng gim st x h i v mi tr ng v cc h th ng nh gi, gio d c c ng ng v cc chi n d ch
xa h n. &y u l nh ng nhn t quan tr!ng trong cc ch ng trnh qu n l t ng h p vng ven bi n
hi u qu .
Ngu n l i thu* s n l n b+y cng v i s ng gp v ti chnh v nhn l c c a T ch c Kh quy n,
H i d gn h!c Hoa K2, Qu Mi tr ng ton c u, Lin hi p B o t n Th gi i IUCN, Quan tr#c R n
v nh ng nhi m v khc gi i thi u nh ng khi ni m cho qu n l t ng h p vng ven bi n, pht tri n
cc mn h!c v ti li u gi ng d y ngn ng Ti ng Vi t cho Chnh ph v cc quan ch c chnh ph , v
chuy n giao k thu t h tr qu n l
c i thi n qu n l ven bi n v bi n khu v c quan tr!ng c a
Chu . Ti p theo ch ng trnh ny, Vi t Nam s. c n ng l c m nh h n v xc nh v n , gi i
quy t thu th p thng tin
gim st v nh gi thay i mi tr ng v th c hi n hi u qu cc ph n
ng qu n l ng lc vo m!i lc.
4. Ch"!ng trnh pht tri(n nng thn 9 t5nh Qu ng Tr v Th/a Thin Hu. (FINIDA v
NORAD 1999-2005)
FINIDA Th(a Thin Hu v Qu ng Tr
C quan ti tr : Chnh ph Ph n Lan
(d) Th/a Thin Hu.
D n b#t u tri n khai vo thng 11 n m 1999 b ng m t d n th i m t i m t huy n (Phong &i n)
v Giai o n I c a D n k t thc vo thng 11 n m 2003. D n
c chnh ph Ph n Lan ti tr 4
tri u USD c ng v i 14% v n i ng c a Chnh ph Vi t Nam, ph n l n l dnh cho qu n l v xy
d ng c s h t ng. Cc c ng ng a ph ng c$ng
c yu c u ng gp t i thi u 10% t ng s
v n cho cc d n c s h t ng a ph ng.
M c tiu c a d n l Gi m ngho, Trao quy n v xy d ng mi tr ng i u ki n thu n l i cho pht
tri n kinh t . D n t p trung t i huy n Phong Din cch thnh ph Hu 35 km v pha B#c.
Cc h#p ph1n c a d* n
1. Nng cao th ch
a. Xy d ng n ng l c i ng$
b. Trao i kinh nghi m
c. S tham gia c a c ng ng

PH8 L8C F
Trang 5

2. T ng c ng thu nh p cc vng nng thn

a. Tr ng tr!t
b. Ch n nui
c. Nui tr ng th y s n
d. Cc ho t ng phi nng nghi p
3. C s h t ng
4. B o v mi tr ng
Ch ng trnh pht tri n nng thn t)nh Qu ng Tr v Th(a Thin Hu
D n tn d ng v ti t ki m (l m t d n ti chnh nh/)
c th c hi n th i m t i m t x (trn ton
Vi t Nam)- x Vinh T, huy n V'nh Linh, t)nh Qu ng Tr , ho t ng thng qua H i Ph n huy n.
Hi n c 145 i t ng vay v n thu c 28 nhm. Trong vng 3 thng t i, s.
c m r ng cho
kho ng 300 ph n trong 3 x m c tiu thu c t)nh Qu ng Tr . S v n vay
c gi i h n trong kho ng
3 tri u ng cho m t h gia nh. Th i h n cho vay l m t n m, trong ng i vay ch) ph i ch u ph
qu n l, khng ph i ch u li.
5c p
qu c t , Plan c m t nhm cng tc k thu t i v i qu tn d ng nh/ v nhm ny
ct
ch c h!p th ng nin. N m ngoi, cu c h!p
c t ch c t i Dacca, Bangladesh.
T i t)nh Th(a Thin Hu , t ch c qu c t Plan h tr pht tri n c s h t ng v nng cao i s ng
nh ng khng c p v n tn d ng. Giai o n I
c th c hi n t i x H i L ng (m t x ven bi n mi n
Nam) t( n m 1997-2005 v trong Giai o n II t( n m 2000-2003 m r ng sang cc huy n Cam L
v &a Krng (mi n ni). D n t p trung vo cc v n : (i) xy d ng c s h t ng, -c bi t l h
th ng th y l i, tr ng h!c v
ng x cc khu v c nng thn v (ii) i u ti t thu nh p cho ng i
ngho cc vng nng thn (pht tri n kinh doanh, o t o v quay vng v n vay tn d ng do H i
Ph n qu n l). S d ng cc nh th u v ngu n lao ng t i a ph ng. PRA
c th c hi n b i
PMU nh m xc nh nhu c u v c s h t ng.
NORAD-Ch"!ng trnh pht tri(n nng thn t5nh Qu ng Tr bao ph 7 x mi n bi n thu c
huy n Tri u Phong. D n t ng t nh d n ni trn.
5. D* n pht tri(n c! s9 h) t1ng trn c! s9 c0ng 'ng (Ngn hng th. gi,i 2001-2007)
T2ng s v n: 123,41 tri u la M , Ngn hng th gi i cho vay 102,78 tri u
Th+i gian: 2001-2007
C! quan th*c hi n: B K ho ch v & u t , V K ho ch Khu v c v & a ph ng
M c tiu c a d* n: Nh m gi m ngho cc x ngho nh t t i 13 t)nh mi n Trung Vi t Nam b ng
cch: a) t ng c ng n ng l c c a cc x ny nh m ph c v cng tc l p k ho ch phn quy n v tham
gia, v qu n l cc ho t ng pht tri n, b) cung c p c s h t ng cng c ng ch y u quy m nh/ v
c) tr c ti p t o thu nh p cho ng i ngho b ng chnh vi c thu nhn cng xy d ng. V n lin quan
n vi c c p v n trong cc x th s. do cc x t quy t nh.
Cc x tham gia trong d* n (s l"#ng cc x ngho): Thanh Ha (57), Ngh An (10), H T'nh
(49), Th(a Thin Hu (32), Qu ng Nam (72), Qu ng Ngi (82), Bnh & nh (21), Ph Yn (15), Khnh
Ha (33), Bnh Ph c (24), Lm & ng (93), Ninh Thu n (16), Bnh Thu n (15). Kh i u l m c tiu
vo 540 x ngho. Con s ny c th t ng sau m t nh gi trung h n thng 12 n m 2003.
C! s9 h) t1ng thch h#p tuy.n x: c s h t ng giao thng (nng c p h th ng
ng b ,
ng s#t,
c u, ph hi n c); cc h th ng cung c p n c s ch, cc cng trnh th y l i nh/, cc cng trnh cng
c ng (tr ng h!c, tr m y t , khu u* ban x, ph ng ti n y t , ch ), cng tc phng ch ng l t bo, v
cung c p i n.
Cc cng tc thch h#p lin x: nng c p c s h t ng giao thng hi n c, nng c p h th ng th y
l i v phng ch ng l t bo hi n c, m r ng i n l i.

PH8 L8C F
Trang 6

6. Ch"!ng trnh cung c%p n",c s)ch cho khu v*c mi-n Trung (ADB 2003)
PPTA: VIE30292-02
a i(m: mi n Trung Vi t Nam
L'nh v c: Nng nghi p v Ti nguyn/ Th y l i v Pht tri n nng thn
C quan th c hi n: B Nng nghi p v Pht tri n Nng thn (MARD)
M t :
Mi n Trung Vi t Nam hi n ang ph i ch u ng s thi u n c s ch v xm m-n trong ma kh, l$ l t
trong ma m a v th ng xuyn ph i h ng ch u thin tai, t t c nh ng i u ny ng n tr s pht
tri n kinh t c a khu v c. R t nhi u c s h t ng cung c p n c hi n nay u ho t ng km v ang
c n ph i nng c p. Chnh ph u tin vi c nng c p cc c s h t ng cung c p n c s ch trong
khu v c nh m m r ng h th ng thu* l i, phng ch ng l$ l t v gi m thi u tc ng c a thin tai. D
n
xu t s. pht tri n m i v nng c p c s h t ng nh m cung c p n c y
h n cho nh ng
vng nng thn, nng cao kh n ng phng ch ng bo l t v t ng n ng su t nng nghi p.
M c tiu v ph)m vi
TA s. chu+n b m t d n ngnh v nng c p v xy d ng m i cc h th ng cung c p n c v a ra
cc bi n php qu n l c i ti n hi u qu
m b o cho cc h th ng ny s. lm t ng thu nh p v i
s ng c a ng i dn t i cc t)nh ngho nh t mi n Trung Vi t Nam. M c tiu c th c a TA l tr gip
B NN&PTNT (i) nng cao n ng l c h n n a nh m chu+n b m t chi n l c u t ton di n nh m
u t hi u qu trong l'nh v c c p n c Ph n A; v (ii) chu+n b m t d n u t pht tri n v qu n
l ngu n n c cho kho ng 6 t)nh
c l a ch!n t i mi n Trung Vi t Nam Ph n B. Qu trnh chu+n b
d n s. tnh n cc k t qu c a TA 3528, ti u d n 2- l d n phn tch v nh gi ti m n ng
u t vo l'nh v c c p n c t i khu v c mi n Trung tu2 theo m c
ngho kh, tc ng v mi
tr ng v kinh t . Ph n A s. ti p t c pht tri n cc cng tc ny nh m t o c s cho vi c l a ch!n cc
ti u d n, bao g m c vi c l a ch!n t nh t 5 ti u d n h t nhn, l cc d n s. nghin c u m c
kh thi c a Ph n B. Ph m vi c a d n s. gi i h n trong 2 l'nh v c chnh: h th ng t i tiu v c p
thot n c, v ki m sot v phng ch ng l$ l t, ch tr!ng ng gp lm gi m nh6 lu di tc ng c a
thin tai trong khu v c.
L#i ch v ng"+i h"9ng l#i
D n d ki n cung c p s
m b o cao h n khi x y ra thin tai cho c ng i dn thnh th v cc x
vng nng thn. D n c$ng s. t ng c ng s n ph+m nng nghi p trong cc khu v c nng thn Mi n
trung, t( lm t ng thu nh p c a ng i dn v lm t ng tr ng kinh t trong vng.
7. D* n nng cao +i s ng ng"+i dn khu v*c mi-n Trung (ADB 2003-07)
M c tiu v ph)m vi:
M c tiu c a d n l gip Chnh ph
m b o r ng cc x vng cao cc t)nh Kn Tum, Qu ng Bnh,
Qu ng Tr v Th(a Thin Hu c
c sinh k b n v ng cng v i s nng cao ch t l ng cu c s ng
lm gi m i ngho trong khu v c ho t ng c a d n. &?c i m mang tnh quy t nh trong d n
xu t l s ch tr!ng c a d n vo vi c pht tri n cc chi n l c qu n l ngu n ti nguyn g#n v i
cc m c tiu pht tri n x h i. Cc m c tiu ny s. t
c thng qua (i) cng tc c i ti n v duy tr
an ton th c ph+m h gia nh; (ii) t o ra thu nh p h gia nh ngy cng t ng t( vi c nng cao n ng
su t cy tr ng, pht tri n c s h t ng, t o ra cc ngu n thu nh p phi nng nghi p; (iii) t ng c ng
n ng l c c ng ng trong s d ng v qu n l cc ngu n l i qu hi m nh m pht tri n cn b ng v b n
v ng kinh t x h i thng qua quy ho ch v th c hi n k ho ch m r ng pht tri n x h i; (iv) t ng
c ng n ng l c cc d ch v h tr nh m h ng ng cc cng tc gi i quy t kh kh n cho nhn dn
c th mang n nh ng d ch v c i ti n n t n nh ng x vng cao v (v) cung c p cc h tr k thu t

PH8 L8C F
Trang 7

v ti chnh cho cc h!at ng hi u qu c a d n. G n 65.000 h gia nh g m kho ng 348.000 nhn

kh+u d ki n
c h ng l i t( d n thng qua s t ng thu nh p c a cc h gia nh do t ng s n
l ng nng nghi p, nng c p c s h t ng nng thn v p d ng cng ngh c i ti n trong cc ho t
ng nng nghi p v phi nng nghi p.
T2ng kinh ph d* ton: 76 tri u la
T ch c th c hi n: T i S K ho ch v u t c a m i t)nh (DPI), s. thnh l p m t n v qu n l d
n (PMU) ch u trch nhi m qu n l ton b d n. M i Ban qu n l s. c gim c d n v cc nhn
vin h tr . M t Nhm cc chuyn gia t v n qu c gia v qu c t s. cung c p t v n cho t(ng Ban
qu n l nh m m b o cho d n ti n hnh hi u qu . Nhi u c quan nh n c v c quan t ng t nh
n c t i a ph ng s. h tr k thu t cho d n. Phng Nng nghi p v Pht tri n Nng thn hu@ n
s. gip 4 th c hi n cc h p ph n an ton th c ph+m v t o thu nh p cho ng i dn b ng cc ho t
ng h tr nng dn qu n l nng cao n ng su t cy tr ng, v b ng vi c h tr thi t k my mc
nh m nng c p v xy d ng h th ng th y l i. H i Ph n Vi t Nam s. h tr vi c th c hi n h p ph n
an ton th c ph+m v h p ph n ti u d n cho vay v n nh/. Phng Giao thng huy n s. cung c p h
tr thi t k k thu t cho xy d ng v c i ti n h th ng
ng giao thng nng thn. Cc t ch c phi
chnh ph v cc t ch c gio d c a ph ng s. h tr th c hi n cc h p ph n pht tri n c ng ng
v t ng c ng n ng l c th ch c a d n.
Cc c! quan th*c hi n: H i ng nhn dn t)nh Kn Tum, Qu ng Bnh, Qu ng Tr , Th(a Thin Hu
v Ngn hng Nng nghi p v Pht tri n Nng thn Vi t Nam.
Thu mua hng ha: Cc cng trnh xy d ng dn d ng, v t li u v thi t b s.
c thu mua ph h p
v i H ng d%n c a ADB cho vi c thu mua. H p ng cho cc cng trnh xy d ng dn d ng l n
nh xy d ng
ng x v th y l i, s.
c trao cho nh ng nh th u c h s d th u t t nh t thng
qua cc th t c u th u c nh tranh
c ADB ch p nh n. & i v i cc cng trnh nh/ v i s ti n d i
10.000 la, vi c mua bn d a trn s so snh t( t nh t 3 bo gi t( cc nh cung c p a ph ng.
C ng ng c$ng
c php th c hi n cc cng trnh nh/ c gi tr t( 1500 USD tr xu ng. & i v i
nh ng h p ng cung c p v t t , thi t b , my mc c gi tr l n t( 100.000 n 500.000 USD s.
c
th c hi n theo cc th t c mua bn qu c t . Th t c mua bn tr c ti p s.
c th c hi n n u cc h ng
m c nh/ ho-c h ng m c tr!n gi tr gi nh/ h n 100.000USD.
8. H8 tr# m)ng l",i cc khu b o t'n bi(n (DANIDA 2003-06)
C! quan Ti tr#: Chnh ph &an M ch/DANIDA
C! quan th*c hi n: B Th y s n/ U* ban nhn dn t)nh Qu ng Nam
Ng"+i h"9ng l#i:
Nh th1u:
Ch -: Khu B o t n bi n
a i(m: Qu c gia/ Qu ng Nam
M c tiu:
1. Xy d ng khung chnh sch v php l cho h th ng khu b o t n bi n c a qu c gia
2. Thi t l p cc c ch i u ph i cho vi c pht tri n ph ng php ti p c n a l'nh v c trong cng tc
qu n l bi n
3. Xy d ng cc th t c qu n l t i khu b o t n bi n qu n o C Lao Chm t)nh Qu ng Nam, thng
qua vi c xy d ng n ng l c v pht tri n cch ti p c n a l'nh v c cc v n qu n l .

Lo)i: TA

Tm t#t: D n ba n m (2003-2006) thc +y "qu n l b n v ng ngu n l i bi n v ngu n l i t nhin

ven bi n trong m t h th ng b o t n bi n" thng qua "h tr cc khu b o t n bi n ch!n v xy
d ng chnh sch v th t c qu n l thch h p". D n l m t ph n c a Ch ng trnh Tr gip Mi

PH8 L8C F
Trang 8

tr ng c a chnh ph &anh M ch h p ph n Qu n l b n v ng vng duyn h i/cc khu b o t n bi n

Vi6t Nam, thu c h p ph n "xanh".
9. Ng n ch n suy thoi mi tr"+ng (UNEP 1996-2006)
Ng n ch-n cc xu h ng suy thoi mi tr ng t i vng Bi n &ng v V nh Thi Lan
D n c a UNEP/GEF
Campuchia, Trung Qu c, Indonesia, Malaysia, Phillipines, Thi Lan, Vi t Nam
C! quan Ti tr#: GEF
C! quan th*c hi n: V n phng K ho ch hnh ng cho Bi n vng &ng (EAS/RCU); B Mi
tr ng c a cc n c B Ti nguyn v Mi tr ng Vi t Nam.
Bn h"9ng l#i: Campuchia, Trung Qu c, Indonesia, Malaysia, Phillipines, Thi Lan, Vi t Nam
Nh th1u: UNEP
Tm t4t: Cc k t qu chnh s. bao g m m t Ch ng trnh Hnh ng Chi n l c
c ph chu+n bao
g m: m t ch ng trnh c m c tiu v t n km v ph ng th c hnh ng v m t khun kh
c
xu t nh m c i thi n s h p tc khu v c trong qu n l mi tr ng Bi n &ng; m t h th ng cc k
ho ch qu n l c p qu c gia v khu v c cho nh ng v n
v mi tr ng s ng -c tr ng; 9 khu trnh
di"n ho t ng qu n l c t m quan tr!ng c p khu v c v th gi i; m t k ho ch qu n l c p khu v c
nh m duy tr cc n c di c xuyn bin gi i trong V nh Thi Lan; cc ho t ng th i m lin quan
n cc ho t ng gio d c nh n th c khc c p n cc v v n nhi"m xuyn qu c gia v ch p
nh n cc m c tiu v tiu chu+n ch t l ng n c. Cc ho t ng bao g m vi c phn tch v nh gi
c p qu c gia; qu n l cc ho t ng trnh di"n, s ha h p v ph i h p c a cc hnh ng c p qu c
gia.
Th i gian b#t u: 2000
Th i gian hon thnh: 2006
UNEP/GEF South China Sea Project Coordinating Unit
United Nations Building, 9th floor, block A, Rajdamnern Ave, Bangkok 10200 Thailand
Tel. 66-2-2881116, Fax 66-2-2812428, Website http://www.unepscs.org

Cc ho)t 0ng:
S tranh ch p ch quy n khng th gi i quy t gi a cc n c l ngu n g c c a s nh y c m trong khu
v c. Vi n m g n y nhi u qu c gia ch ng t/ s s0n sng h p tc trong nh ng v n
lin quan
n qu n l mi tr ng, v ng i ta cng nh n ra r ng nh ng l i ch thu
c t( s h p tc trong cc
ho t ng qu n l mi tr ng khng ph thu c vo gi i php nh m gi i quy t cc v n
nh y c m
. Tuy nhin, nh n bi t cc v n
nh y c m c a khu v c,
c th ng nh t r ng s. khng c m t
ho t ng no c a d n ny
c ti n hnh t i cc khu v c tranh ch p Bi n &ng, ho-c v n ch
quy n s. khng
c c p m t cch tr c ti p ho-c gin ti p trong cc ho t ng c a d n.
D n
c chia thnh 4 h p ph n:
1. S bi n m t v suy thoi mi tr ng s ng
2. Khai thc qu m c ngu n l i th y s n t i V nh Thi Lan
3. nhi"m t( l c a
4. &i u ph i v qu n l d n
Cc h p ph n ny ph n nh m c
u tin trong khu v c (Ph l c D) trong mi tr ng s ng, cc
v n
a d ng sinh h!c lin quan v s khai thc qu m c ngu n l i h i s n
c x p m c cao h n
vn
nhi m hay cc v n
lin quan n n c ng!t. Trong s s#p x p t ng i v t m quan
tr!ng c a cc mi tr ng s ng trong khu v c, th r(ng ng p m-n v r n san h
c nh gi quan
tr!ng h n c/ bi n v vng c a sng/vng ng p n c. S khai thc qu m c ngu n l i h i s n
c
x p nagn t m quan tr!ng v i s suy thoi r n san h, trong khi cc v n lin quan n nhi"m th s
nhi"m t( t li n v c th l nhi"m n c th i
c xem l v n nhi"m quan tr!ng nh t i v i
khu v c. Trn h t, v n
nhi"m
c cn nh#c l khng quan tr!ng b ng v n
suy thoi v lm
bi n m t mi tr ng s ng, c$ng nh v n khai thc qu m c ngu n l i h i s n.

PH8 L8C F
Trang 9

10. nh gi ngu'n l#i sinh v&t bi(n Vi t Nam (DANIDA 1998-2003)

M hi u: 104.VIE.29
C! quan ti tr#: Danida
C! quan th*c hi n: Nhm C v n nghin c u v Vi n nghin c u H i s n H i Phng
!n v h"9ng l#i: B Th y s n (Vi n nghin c u H i s n H i Phng)/ Nhm C v n nghin c u
Nh th1u: N/A
Ch -: Ngh c
a i(m: N/A
M c tiu:
T ng c ng n ng l c c a cc c quan c lin quan t i Vi t Nam nh m xy d ng v th c hi n cc
chnh sch m theo s. m b o s d ng b n v ng ngu n l i sinh v t bi n ;
Thi t l p c s thng tin a l'nh v c tin c y nh m gim st v nh gi ngh c Vi t Nam, bao g m c
nh ng thng tin v ngu n l i;
T ng c ng n ng l c t v n qu n l ngh c c a B Th y s n. T ng c ng cc nghin c u a l'nh v c
trong qu n l ngh c nh m h tr vi c qu trnh quy t nh.
Lo i: TA
Th i gian b#t u: 1998
Th i gian k t thc: 2003
11. nh gi ngu'n l#i sinh v&t bi(n Vi t Nam-Giai o)n I (DANIDA 1996)
C! quan ti tr#: Danida
C! quan th*c hi n: B Thu* s n
!n v h"9ng l#i: B Th y s n
Nh th1u: N/A
Ch -: Ngh c
a i(m: N/A
M c tiu:
Cung c p v c tnh ngu n l i ngh c trong vng -c quy n kinh t Vi t Nam t o c s cho s pht
tri n sau ny c a ngnh thu* s n.
Lo)i: TA
Th+i gian b4t 1u: 1996
12. Quy ho)ch t2ng th( th y s n (Danida 1997)
C ! quan ti tr#: Danida
C! quan th*c hi n: B Th y s n
C! quan h"9ng l#i: B Th y s n
Nh th1u: N/A
Ch -: Th y s n
a i(m: Qu c gia
M c tiu:
T ng c ng n ng l c Qu n l Th y s n; Thi t l p H th ng Thng tin Qu n l Ngnh Th y s n; Gip
4 pht tri n nui tr ng th y s n n c ng!t v; Xy d ng ti m n ng nui tr ng c bi n.
Lo)i: TA
Th+i gian b4t 1u: NA
Th+i gian k.t thc: 1997
13. H8 tr# pht tri(n kinh t. x h0i t)i t5nh Qu ng Bnh (EU 1997-1998)
M hi u: 1997/49/IT
C! quan ti tr#: EU

PH8 L8C F
Trang 10

C! quan th*c hi n: APS

Ng"+i h"9ng l#i: T)nh Qu ng Bnh
Nh th1u: NA
Ch -: Vi n tr
a i(m: t)nh Qu ng Bnh
M c tiu:
Ph i h p cc bi n php can thi p
h y c a chng i v i n n kinh t .
Lo)i: TA
Th+i gian b4t 1u: 1997

i ph v i tnh tr ng mi tr

ng kh+n c p v cc tc

Th+i gian k.t thc: 1998

14. K. ho)ch pht tri(n c ng t)i Khu v*c tr7ng y.u 9 mi-n Trung (JICA 1997-1998)
Nh ti tr#: JICA
C! quan th*c hi n: B Giao thng v n t i
Ch -: C ng,
ng bi n v v n chuy n hng ha
M c tiu: Xy d ng m t k ho ch pht tri n c ng di h n n n m 2020
Lo)i: TA
Th+i gian b4t 1u: 1997
Th+i gian k.t thc: 1998

ng ph

PH8 L8C G
Trang 1

PH L C G: CC NG
Ng" tr"+ng

V tr

B ch Long V

19 30 -20 30N;
107-108 30E

TR

kho ng
cch

Cc loi chnh

50m

100km t(
H i Phng

long spine, c trp, c n c, c m i, c

l ng

Nam Long Chu

25-30 m

40km t(
H i Phng

c trch x

B#c Hn M

22-28m

40Km t(
Thanh Ha

c c m, Sardinella gibbosa

C a v nh B#c b

18 35-19 35N
106 30- 107 30E

Hn Gi

16 30-17 30N
107 - 108 E

&ng B#c & N0ng

16-16 50N
108-110E

&ng Nam Quy

Nh n
&ng Phan Thi t

0 sau

NG KHAI THC CH@ Y U

30-47m

ng Sardinella gibbosa

C n c, c trch Sardinella, c l m
c l ng, c bnh
trp, c m i

ng, c kh , c

100-300m

c m i, c tro, c l
trp vng

ng, bream, c

13 10- 13-30N,
109 10- 109 40E

50-200m

ng( m#t to, c m i, c l

10 30- 11 30 N
109 109 50

<50

c m i, c tro, c n c

50-200m

c m i v ch, c tro, c l

Nam Ph Qu
(C Lao Thu)

ng, c

ng

&ng Cn S n

8 30- 9 30N
106- 107E

25-40m

c n c, c h ng, c ch) vng, c

l ng, c m i

C a sng M-Kng

9 9 30 N

10-22m

c l ng, c trch, c kh , c , c
h ng

Sng M Kng

9-9 50 N

10-15m

c ch) vng, c h ng, c c ng, c

l ng

Ty Nam Ph Qu c

9 20-10N
103 40-104 20E

10-30m

c c ng, c ch) vng, c l

trp

ng, c

PH8 L8C H
Trang 1

PH L C H: CC CHNH SCH NUI TRANG THUB S:N

1.
Ph l c ny cung c p cc thng tin b sung v tnh hnh nui tr ng thu* s n v nh ng chnh
sch c lin quan n l'nh v c nui thu* s n.

1.

Chnh sch ngnh

2.
Nui tr ng thu* s n hi n
c h tr m nh m. b ng cc chnh sch c a chnh ph , v i h n
100 v n b n chnh sch
c ban hnh trong v n
pht tri n ngnh nui tr ng tr ng thu* s n.
&ng ch l nh ng chnh sch ngnh sau y:

Quy t nh s 773/QD-TTg n m 1994 c th coi l m t chnh sch quan tr!ng nh d u m t m c

l ch s trong nui tr ng thu* s n cc khu v c ven b v trong t li n. N nh n m nh v n
huy ng v n u t n i a v t( n c ngoi, v s c i thi n c a cc khu v c cc vng th p
ven b v trong t li n
c s d ng nui th y s n. Chnh sch bao g m nh ng nh h ng c
ngh'a x h i
t(ng b c lm b n v ng v c i thi n i u ki n s ng cu ng i dn trn vng
t m i v nh h ng mi tr ng trong b o v r(ng ven bi n . Chnh sch ny
c th c hi n
ch y u thng qua vi c pht tri n c s h t ng, t ch tr!ng vo v n qu n l mi tr ng.

N m 1998, & i h i IX nh t tr +y m nh h n n a pht tri n nui tr ng thu* s n (v ngh c)

Vi t Nam nh sau: ...s! d ng tri t
ngh thu s n v pht tri n ngh thu s n thnh ngnh
kinh t hng u trong khu v c...thc "y m nh m# nui tr ng thu s n n c ng t, n c l , v
nui bi n, $c bi t l ngh nui tm b%ng nh ng ph ng php c i ti n, hi u qu , v b n v ng mi
tr ng. ...v nng cao n ng l c trong cng tc sau thu ho ch p ng nh ng yu c u c a th
tr ng n i a v qu&c t , v m b o s ti t o v pht tri n c a cc ngu n l i thu s n.... N i
dung ny d%n n vi c t ng c ng h n n a chnh sch c a chnh trong ph nh m h tr s n
xu t nui thu* s n v i m t Quy t nh v Cc Nguyn t#c ch) o c a ch ng trnh pht tri n
nui tr ng thu* s n trong giai o n 1999-2012 (Quy t nh 224/QD-TTg, 1999) do Th t ng
chnh ph k . Quy t nh quan tr!ng ny tr thnh m t
ng l i r nt trong pht tri n nui
tr ng thu* s n n n m 2010 pht tri n nui tr ng thu* s n nh m m b o an ton th c ph+m,
t o ngu n nguyn li u xu t kh+u, t o cng n vi c lm, t ng thu nh p v nng cao i s ng cho
ng i dn cc vng nng thn, ng gp tch c c vo s pjht ttri n kinh t x h i c a t
n oc. Chnh ph u t
th c hi n Quy t inh ny v i s ch tr!ng m nh m. vo c s h
t n ngh nui tm cc khu v c duyn h i. Quy m c a ch ng trnh hi n ang
c m r ng
bao g p c nh ng yu c u v c s h t ng c a cc lo i ngh nui thu* s n khc.

T( n m 1999, Chnh ph ban hnh nhi u chnh sch pht tri n nng thn trong nh n th c
r ng nui tr ng thu* s n c ng quan tr!ng trong s pht tri n kinh t c a cc vng nng thn.
V d , Ngh quy t 09/2000/NQ-CP v kinh t nng thn -c bi t ch n l'nh v c thu* s n
v nui tr ng thu* s n, trong c vi t ngnh thu* s n l ngnh cung c p ngu n m cao v i
h/i t ng s n l ng cho th tr ng trong n i a v xu t kh+u, c th tr thnh l'nh v c xu t kh+u
c tnh c nh tranh nh t c a n n kinh t nng nghi p Vi t Nam. Nui tm
c xc nh nh
m t l'nh v c hng u trong s n xu t nng nghi p c a t n c. Ti p theo Ngh quy t ny , B
Thu* s n xy d ng cc m c tiu kinh t -x h i trong pht tri n ngnh v i Thng t
05/2000/TT-BTS, trong t ng s n l ng thu* s n t 2.450.000 t n n m 2005, v 3.400.000 t n
n m 2010, trong nui tr ng thu* s n t 1.150.000 t n n m 2005 v 2.000.000 t n n m 2010;
gi tr xu t kh+u t 2,5 t* USD n m 2005 v 3,5 t* USD n m 2010; v thu ht 4 tri u lao ng
n m 2005 v 4,4 tri u n m 2010.

Cc chnh sch khc nhau

c banh hnh v s n xu t gi ng, th c n, s d ng d c ph+m v
khng sinh trong nui tr ng. M t chnh sch quy t nh mang tnh
ng l i c a chnh ph v v n
s n xu t gi ng, b sung cho Quy t nh 224 ni trn, l Quy t nh 112/2004/QD-TTg g n
y c a Th t ng ph chu+n m t Ch ng trnh pht tri n gi ng v t nui thu* s n n n m

PH8 L8C H
Trang 2

2010 . Quy t nh ny a ra m t ch ng trnh ton di n v h tr s n xu t gi ng v i s h tr

v n c a chnh ph nh m h tr cho vi c tri n khai ch ong trnh.
3.
Nh ng chnh sch ny thnh cng trn nh ng ph ng di n thc +y s n l ng nui tr ng
thu* s n v gi tr xu t kh+u. Tuy nhin, vi c tri n khai chnh sch d%n n m t s v n . V d ,
ch ng trnh 173 c p m t l ng v n u t ng k cho h th ng c s h t ng nui tr ng thu*
s n, nh cc h th ng m ng c p thot n c. Cc nh ga v ch ng trnh 173 cho r ng c s h
t ng th ng
c thi t k ngho nn, u t ch a y
v pht tri n ch a ch tr!ng n cc v n
mi tr ng, m-c d trong Quy t nh c nh ng cn nh#c v mi tr ng. Ni chung v n u t cho
qu n l-c ch th ch v d ch v cn h n ch
lm b n v ng cc ho t ng sau khi pht tri n c
s h t ng ban u.

F.
a)

Ti nguyn v Mi tr"ng
nh gi tc 0ng c a mi tr"ng

3.
Lu t B o v Mi tr ng ban hnh b i Qu c h i N c C ng ho X h i Ch Ngh'a Vi t Nam
ngy 27/12/1993 a ra nh ng c s php l ph c v qu n l mi tr ng. Ngh nh s 175/CP
(18/10/1994) c a Chnh Ph , v nh ng thng t ti p theo ch) o vi c th c hi n Lu t B o v Mi
tr ng, k c cng tc nh gi tc ng c a mi tr ng. Nh ng h ng d%n chi ti t v vi c th c hi n
nh gi tc ng mi tr ng
c ghi trong cc thng t do B Khoa h!c,K thu t v Mi tr ng
(nay l MONRES) ban hnh, bao g m c vi c xc nh cc d n i h/i nh gi tc ng mi tr ng
v phn lo i cc d n.
D n C p I bao g m cc m nui thu* s n8 v i di n tch h n 200 ha, v cc d n u t s.
c th c hi n trong ph m vi ho-c st v i cc khu v c nh y c m v mi tr ng, cc khu v c b o v
ngu n l i t nhin, cc khu du l ch, cc khu v c c t m gi tr l ch s v v n ho c4 qu c gia v qu c
t , v cc i m v n ho. D n c p II bao g m cc d n nui tr ng thu* s n di n tch d i 200 ha m
th ng s. ch) ch u s cho php c a chnh quy n t)nh ch qu n - tr c l DOSTE (nay l DONRES)
v S Thu* s n T)nh. Cc d n c p II i h/i ng i
xu t d n th c hi n nh gi tc ng mi
tr ng tr c khi
trnh phi u & ng k & m b o cc tiu chu+n mi tr ng v i cc DOSTE lin
quan. &y l m t b n nh gi mi tru ng tm t#t xc nh nh ng kh n ng tc ng c a mi tr ng,
v cc chi n l c qu n l nh ng v tr ch) ra nh ng v n trn
4.

5.
C s php l cho nh gi tc ng mi tr ng trong nui tr ng thu* s n Vi t Nam l hon
ton v ng ch#c, tuy nhin, n ch a
c p d ng r ng ri, c l. v n
c xem l gnh n-ng hnh
chnh v i u ti t h n l m t cng c quan tr!ng qu n l t t h n v l c s b n v ng i v i nui
tr ng thu* s n.
b)

Cc khu v*c 1m l1y

6.
Ngh nh v b o t n v pht tri n khu v c m l y
c Th t ng Chnh Ph Phan V n
Kh i k ngy 23/9/2003. &y l m t v n b n php l l n nh t t( tr c n nay v qu n l cc khu
m l y Vi t Nam. Cc khu m l y, nh
c xc nh trong Ngh nh, k c nh ng khu v c trong
nh ng h sinh thi th ng nh t v c gi tr a d ng sinh h!c cao, c ngu n n c v ch c n ng quan
tr!ng. B Khoa h!c Cng ngh v Mi tr ng, tm i m qu c gia trong vi c th c thi Cng c
Ramsar, ng vai tr qu n l nh n c trong cng tc b o t n v khai thc b n v ng cc khu v c m
l y, bao g m vi c ho ch nh chnh sch v php l cho cng tc b o t n v khai thc b n v ng khu
v c m l y. Ngh nh quy nh r ng b o t n cc khu v c m l y l c n thi t cho cng tc qu n l
v h n ch khai thc. Vi c xy d ng cc vng m l nh ng khu v c nh h ng ho-c c kh n ng e
do t i s cc khu b o t n m l y (nh l nui tr ng thu* s n) s. ph i b ng n c m. Ngh nh c$ng
8

Ngh nh c a Chnh ph s 175/CP v vi c Cc khu v c nui tr ng thu* s n . Tuy nhin, nh ngh'a ny ch a r

rng trong tr ng h p t c ch (v d , Cc d n trong ch ong trnh 773 ). Kho n 9 c a Nghi nh 175/CP c$ng
v Chi n l c t ng th trong pht tri n khu v c . Ngh nh ny c$ng
c hi u l bao g m cc quy ho ch v
cc d n pht tri n nui tr ng thu* s n khu v c . .

PH8 L8C H
Trang 3

yu c u cc t ch c v cc c nhn nh ng ng i khai thc ngu n l i ph i nh n trch nhi m b o v s

th ng nh t c a h sinh thi v b o t n a d ng sinh h!c. Ti p theo Ngh & nh v B o t n v Pht tri n
cc khu v c m l y, B Ti nguyn v Mi tr ng ban hnh K ho ch Hnh ng Chi n l c
nh m B o t n v Khai thc B n v ng cc Khu m l y n m 2010 . K ho ch hnh ng chi n l c
ny l m t v n b n h ng d%n cng tc th c hi n Ngh nh. C s c a chnh sch b o v cc khu m
l y k c khu v c m l y ven bi n v trong t li n, v do hon ton v ng ch#c, tuy nhin cng
tc th c hi n s. l m t th thch v s. i h/i nng cao nh n th c c b n v xy d ng n ng l c trong
cng tc qu n l cc c p t)nh v a ph ng.
c)

Vng %t v vng n",c

7.
Nh ng chnh sch lin quan n hnh chnh t ai c m t t m quan tr!ng trong pht tri n
thu* s n Vi t Nam. Lu t t ai
c s a i n m 2004. Nhi u k ho ch c p t)nh c bi u hi n
t p trung n c vo cng tc phn b
t ai, v trong m t s tr ng h p cho th y nh ng kh
kh n trong trong cng tc th c thi v nh ng ph c t p c b n trong qu n l t ai. Vng t ven b
thu c v nhi u ch s h u khc nhau, v cc h p ng cho thu, t( thu bao ng#n h n trong th i gian
m t n m n phn b d t di h n thng qua h th ng S /. M t quy n S / s. giao t hi u qu cho
ng i ch s h u trong th i h n t( 20-50 n m. S / ch ng nh n s h u t di h n c th
cc p
b i chnh quy n c p t)nh cho nh ng khu v c t nh/ (<2 ha, nh ch) r trong lu t t ai), ho-c cc
chnh quy n c p t)nh cho nh ng khu t r ng h n.
8.
S pht tri n quan tr!ng trong v n
s d ng t trong nui tr ng thu* s n vng duyn h i
l Ngh nh 64/CP (do Th t ng ban hnh). Ngh d nh ny cung c p c s php l cho vi c phn b
t di h n, v cho php nng dn chuy n i nh ng vng t tr$ng ho-c n ng su t th p sang nui
thu* s n; Ngh nh l m t tc nhn kch thch i v i cng tc quy ho ch cc khu v c nui tr ng, v
l s chuy n i ti p theo c a nh ng khu v c l n hi n ang tr ng la d ng b ng sng M Kng sang
nui tm.
9.
Nh ng ng i nng dn, v thng th ng, cao h n n a l chnh quy n cc c p t)nh v huy n,
r t quan tm n vi c c#t t cho thu di h n thng qua h th ng S /. Tuy nhin, chnh quy n c p
x l i r t mi"n c 4ng, v vi c c p pht S / c kh n ng d%n n m t ngu n thu nh p. Cc v n v
t ai ph i
c hi u ng m c v ph i
c c p trong quy ho ch, thng qua s tham gia tch c c
c a cc chnh quy n a ph ng v nh ng ng i nng dn c p x, b i vi c quy ho ch s d ng t
thi u th c t s. l m t h n ch l n trong cng tc th c hi n cc k ho ch c a chnh ph v u t cho
nui thu* s n ven b .
10.
Cho n by gi , vi c phn b
t v c p pht S /, khng pht sinh t( vi c lm tho mn
cc tiu ch mi tr ng. Tiu ch ch y u c a vi c c p pht S / l li u trn b n
t ai c a
t)nh/huy n m nh t y c
c quy ho ch s d ng cho nui thu* s n hay khng9. S lin k t gi a
phn b
t v cc tiu ch mi tr ng (v d ch) c p t trong cc khu v c/vng ch) nh) c kh
n ng ki m sot s pht tri n c a cc khu v c nui tr ng thch h p v i mi tr ng, trong th c ti"n
thi u cc nh gi mi tr ng, v th c t quy ho ch nui tr ng thu* s n ngho nn khi n cho ph ng
php ti p c n ny tr nn kh kh n. S h p nh t g n y c a T ng c c & a chnh (Department of
Land Administration) vo B ti Nguyn v Mi tr ng (MONRES) m i
c thnh l p c th m ra
nh ng c h i t o ra nh ng lin k t nh v y.
11.
Phn b vng bi n cho nui tr ng thu* s n l m t v n
m i khi n B Thu* s n ph i m
nh n thm nhi u tr!ng trch. C ch m i ny
c i c ng trong Lu t Thu* s n m i. S phn b
cc khu v c nui bi n th ng ph m l trch nhi m c a chnh quy n t)nh, v vi c phn b cc khu v c
bi n cho ng i dn a ph ng l trch nhi m c a chnh quy n c p huy n v c p x. Th c hi n
c
y u t ny c a Lu t Thu* s n m i s. c tnh quy t nh trong cng tc xc nh cch th c ti n hnh
9

Theo nh ng nghin c u th c hi n trong n m 2003 trong cc d n c a UNDP trong cc khu v c duyn h i mi n B cTrung B , b n
s d ng t s0n c cc S & a chnh th ng khng trng kh p v i b n
quy ho ch cho nui
tr ng thu* s n c a T)nh/Huy n. Vi ny khi n cho cng tc phn b v quy ho ch t ai tr nn r i r#m h n, v i
nh ng kh kh n hi n nhin v m-t qu n l, m ph i
c c p trong th c t quy ho ch t t h n .

PH8 L8C H
Trang 4

c a qu trnh phn b vng n

trong cc vng duyn h i.

G.

c, -c bi t trong m i lin h t i mi tr

ng v s pht tri n cng b ng

Gi m ngho

12.
N m 1992, B Lao ng, Th ng binh v X h i (MOLISA) b#t u i u ph i Ch
trnh Xo i v Gi m ngho (HEPR) nh l m t ph n c a nh ng n l c l n t p trung huy
nh ng ngu n l i hi n c trong vi c gi m ngho. Nh ng x -c bi t ngho
c xc nh, v
cung c p nh ng h tr -c bi t t( chnh ph v cc ch ng trnh ti tr .

ng
ng
c

13.
G n y MOLISA ph chu+n m t ch ng trnh gi m ngho trong s 157 x ngho ven bi n
(106/2004/QD-TTg), trong m t t* l l n ph ng k sinh s ng ph thu c vo ngu n l i thu* s n
(
c xc nh l cc h c c h n 30% nhn kh+u c thu nh p hng thng l 100.000 ng (t ng
ng vi 2 USD/ngy) tiu bi u cho m t c h i l n i v i m t ch ng trnh m c tiu h tr xy
d ng n ng l c gi a cc c quan h tr v gi m ngho trong cc vng duyn h i. 5 nh ng x ngoi
ph m vi c a ch ng trnh, c$ng tm th y nh ng ng i ngho tham gia vo ngh nui tr ng thu* s n
v ngh nh b#t c.
14.
M-c d ngh c v nui tr ng thu* s n l quan tr!ng trong i s ng nh ng ng i ngho Vi t
Nam, s can thi p c a B Thu* s n trong vi c xy d ng chnh sch nh m th c hi n nh ng ch ng
trnh gi m ngho c nh h ng trong nghnh thu* s n cho n by g v%n cn r t h n ch . Ch) m i
y, l ch ng trnh Nui tr ng thu* s n B n v ng gi m ngho (SAPA) do B Thu* s n d th o
v
c ph chu+n b i ngh nh 321/CP-NN n m 2001 v Quy t nh 657/2001/Q&-BTS. Chnh
sch ny cung c p c s php l cho vi c ti n hnh nh ng can thi p nh trong cng tc gi m
ngho trong l'nh v c ngh c v nui tr ng thu* s n.
15.
M t phn tch v nh ng chi n l c gi m ngho (PRSWPs v NDPs) do FAO th c hi n cho
th y cng tc th ng nh t v n thu c v ngnh thu* s n trong cc chi n l c gi m ngho Vi t nam
t ng i ngho nn. M-c d ngnh thu* s n c a Vi t Nam l quan tr!ng trong th ng m i/tiu th v
xo ngho i/t o vi c lm, nh ng ngh'a ny khng ph n nh ng PRSPs/NDP trong th i k2 hi n
t i. Th c t , Vi t Nam, cng v i Thi lan, l u n phn tch t ng t cho 12 n c Chu trong
ph n s c m-t h n ch c a ngh c trong cc chi n l c gi m ngho10. &i u ny cho th y th c s c n
thi t ph i m t s l c ngh c v nui tr ng thu* s n trong chi n l c gi m ngho.
a)

T2 ch c v tham gia c0ng 'ng

16.
N m 1998, Ngh nh v Quy n Dn ch
c ban hnh, Ngh nh ny xy d ng khung php
l i v i s tham gia c a cng dn trong cc qu trnh ra quy t nh c p x v quy n gim st cc
ho t ng chi tiu c a chnh quy n a ph ng. M-c d n ng l c c a cc cng dn tham gia v%n cn
r t h n ch , -c bi t l do s thi u hi u bi t v quy n h n v s
c php lm c a h!, Ngh nh
c xem l m t b c ti n cao hnh th c u tr n v trch nhi m ph i gi i trnh c a cc cng ch c
a ph ng.
17.
Nh m t o i u ki n
nhn nhn c th tham gia, CPRGS ch) ra s c n thi t ph i cung c p
m t khung php l cho cc t ch c phi chnh ph v th c hi n nghim tc Ngh nh v Quy n Dn
ch 11. Nh ng s pht tri n g n y trong l'nh v c ny bao g m Ngh nh 88/2003/N -CP do MoHA
d th o cung c p nh ng h ng d%n v t ch c, ho t ng, v qu n l cc hi p h i. Ngh nh
c
xem l m t b c ti n quan tr!ng trong xy d ng c s php l
thc +y s pht tri n v ho t ng
c a cc NGO v cc t ch c ng dn. L'nh v c nui tr ng thu* s n
c nhn nh n l xy d ng
c

10
11

M-c d ngnh thu* s n

c xem l c t m quan tr!ng cao, c trong l'nh v c th ng m i v t o vi c lm trong 2 n c
ni n trong phn tch ny, ngh'a ny ch)
c chuy n thnh xu th ch
o c a ngnh trong n m tr ng h p.
C quan Lin Hi p Qu c t i Vi t Nam. Nhm cng tc khng chnh th c v S tham gia c a ng i dn.
http://www.un.org.vn/donor/civil.htm

PH8 L8C H
Trang 5

cc nhm ng dn thnh cng trong cng tc th tr ng v khuy n ng . Ngh

nui thu* s n (ho-c ngh c), nh ng ti m n ng v%n cn ng k .

H.

nh h n ch vi c xin

Cc v%n - v- xy d*ng v th*c hi n chnh sch nui tr'ng thu s n.

18.
Chnh sch c a Chnh ph cung c p c s ton di n nh m h tr pht tri n nui thu* s n
Vi t Nam, bao g m cc bi n php mi tr ng, gi m ngho v qu n l s pht tri n ngnh. Cng tc
th c hi n chnh sch v%n cn nhi u tr ng i v i nh ng quan tm -c bi t sau y:

12

Nh ng chnh sch nui tr ng thu* s n c bao hm nh ng m c tiu b o v mi tr ng, nh ng

trong th c t , cng tc th c hi n cc v n
mi tru ng c a nh ng chnh sch ny cn y u
km. Trong m t s tr ng h p, cn mu thu%n l%n nhau. V d , s c i thi n c a vng t
ven bi n trong Ch ng trnh 773 khng c nh gi hi u qu mi tr ng c tc ng n
vng r(ng ng p m-n v cc khu v c m l y ven bi n khc12. S chuy n i c a cc khu t
nng nghi p n ng su t th p sang nui thu* s n cho php s chuy n i v ng ch#c cc vng
t tr ng la sang nui thu* s n trong khu v c ng b ng sng M Kng, t o nn s v t v v
th thch gay go cho m t s c ng ng ch n nui.
C c s php l i v i nh gi tc ng mi tr ng trong nui thu* s n, nh ng nh gi
tc ng mi tr ng m i ch)
c s d ng r t h n ch cho nh ng d n nui tr ng thu* s n.
nh gi tc ng mi tr ng ni chung ch)
c th c hi n nh m t ph n c a qu trnh quy
ho ch m-c d c khung php l nh gi tc ng mi tr ng c s h tr . Do vy, c n
t ng c ng ng k cng tc qu n l mi tr ng trong quy ho ch nui thu* s n . DANIDA
hi n ang h tr B Thu* s n trong cng tc pht tri n h ng d%n s d ng nh gi tc ng
mi tr ng , theo s. cung c p nh ng xc minh v vi c s d ng nh gi tc ng mi
tr ng trong nui tr ng thu* s n.
Xung quanh v n
c s h t ng c b n, cc khu v c nui tm ven bi n th ng pht tri n
theo cch h!c c a nhau v co c m, d%n n nh ng v n
t nhi"m v i khi s p
khu
v c nui do b nh t t. Nh ng v n
nh th c th
c
c p thng qua vi c p d ng nh
gi tc ng mi tr ng trong quy ho ch nui tr ng thu* s n v thi t l p cc vng/khu v c
-c bi t dnh cho nui thu* s n trong ph m vi quy ho ch.
Vi c th c hi n cc ch ng trnh 773 v 224 b i cc c quan qu n l cc t)nh t p trung ch
y u vo pht tri n c s h t ng, hay Quy ho ch t ng th trong t p trung ch y u vo vi c
quy ho ch s d ng t v c s h t ng. Vi c pht tri n c s h t ng v quy ho ch s d ng
t
c tri n khai y u km. Thi u n ng l c, thi u c quan qu n l a ph ng hi u qu
th c hi n cc d nv thi u v n u t t o nn v n .
Chnh sch dnh ton b ch tr!ng cho vi c chuy n i t nng nghi p sang nui tr ng
thu* s n, ng gp vo s m mang ng k c a ngh nui tm trong cc khu v c duyn h i,
h n l nng cao hi u qu s d ng t, hay nng cao cng tc qu n l trong ngh nui. Trong
khi cc khu v c nui tm ang m r ng, s n l ng trn m t di n tch t duyn h i khng
t ng. V i p l c ngy cng t ng i v i s s0n c c a t ai dnh cho nui thu* s n, v
nh ng m c ch khc trong t ng lai, c n ph i chuy n h ng ch sang v n
nng cao
hi u qu th c t ngh nui.
M t phn nn th ng xuyn t( cc c quan qu n l t)nh l u t khng
th c hi n chnh
sch. C n ph i u t h n n a vo cng tc pht tri n c s h t ng ngh c quy m nh/, nh
h th ng c p thot n c cho cc khu v c nui thu* s n, nh ng ph i
c k ho ch theo nh ng
cch th c m i m nh h th ng c th tr nn b n v ng. Cc phn tch c th v cc th
t c ti chnh v c ch th ch trong pht tri n v v n hnh c s h t ng l r t h u ch, c l.
nn h!c t p kinh nghi m t( nng nghi p.
Cng tc th c hi n chnh sch xa i trong kh i ngu n l i thu* s n c n
c ch nhi u
h n n a. B Thu* s n c$ng c n ng vai tr tch c c h n trong cng tc b o m cc kh i

V i r t nhi u cc m nui tr ng thu* s n t( pht sinh c n ng su t tm th p (10-200kg/ha/year), trong m t s

tr ng h p cu h/i -t ra l li u c thu ho ch kinh t th c no thu
c t( cc ngu n l i trong cc khu m l y b
m t.

PH8 L8C H
Trang 6

ngh c v nui tr ng thu* s n

c k t h p ch-t ch. v
c a chi n lu c gi m ngho trn ton qu c.

ut

ng m c, nh l m t ph n

19.
Lu t Ngh c m i ph chu+n bao g m r t nhi u i u kho n lin quan n nui tr ng thu* s n.
B Thu* s n ang b ic u pht tri n cc quy t#c -c tr ng theo s. cung c p cc cng c php l
nh m th c thi Lu t Ngh c. Php ch Thu* s n m i cung c p m t clean slate nh m c i t v pht
tri n php ch theo khng ch) ti p t c h tr pht tri n l'nh v c quan tr!ng ny m cn th ng nh t
t t h n cc v n
mi tr ng v x h i vo xu th ch
o c a s pht tri n nui tr ng thu* s n. N
s. bao g m s cn b ng m/ng manh gi a thu ht u t t( kh i t nhn vo ngnh nh h tr b o v
mi tr ng v pht tri n x h i.

I.

Tho thu&n qu c t.

20.
Ngoi Code of Conduct (CCRF) c a FAO,
c th o lu n chi ti t trong ph n bo co
chnh, c m t vi tho thu n qu c t khc lin quan n l'nh v c nui tr ng thu* s n Vi t Nam.
a)

Cng ",c CITES

21.
Viet Nam l m t thnh vin c a Cng c Th ng m i Qu c t
i v i nh ng loi c nguy c
ti t ch ng c a khu h
ng th c v t hoang d (CITES). Cc thnh vin c a CITES ngy m t quan
tm t i vi c bun bn nh ng loi thu* s n c nguy c b hu* di t c ngh'a trong th ng m i ngh
c, hi n nay bao g m c ng a, Napolean wrasse trong ph l c nguyn t#c th ng m i c a CITES. Khi
v n chuy n theo
ng qu c t cc loi ny ph i km theo gi y php nh p kh+u ch ng nh n r ng
nh ng loi ny
c thu ho ch h p php t( c s nui theo cch khng gy thi t h i n s s ng
st c a loi. Nh khng tr c ti p nh h ng n nui tr ng thu* s n t i th i i m ny nh ng c th c
nh ng h n ch sau ny n u s quan tm n cc loi nui tr ng thu* s n
c t ng thm trong t ng
lai trong cc quy nh c a CITE.
b)

Cng ",c a d)ng sinh h7c

22.
Viet Nam l m t thnh vin c a Cng c &a d ng Sinh h!c (CBD). Cu c h!p g n y c a
CBD -c bi6t ch n vi c nng cao tnh b n v ng mi tr ng trong nui tr ng thu* s n m-n l ,
v i s nh n m nh t m quan tr!ng c a vi c nh gi tc ng mi tr ng, l a ch!n i m trong khun
kh khu v c
c qu n l t ng h p, nghin c u tc ng c a nui thu* s n n a d ng sinh h!c v
nh ng v n khc. Nh trong th i i m hi n t i,s th c hi n nh ng bi n php ny khng lin k t v i
nhau, ho-c c quan h t i th ng m i, nh ng c th l s ch c a qu c t trong t ng lai s. h ng
v cc ph ng di n a d ng sinh h!c trong pht tri n nui tr ng thu* s n, i h/i Vi t Nam ti p t c
tm ki m v ch p nh n nh ng th c ti"n t t h n trong qu n l mi tr ng c a cc ti u khu trong cc
khu v c duyn h i.
c)

T2 ch c th"!ng m)i th. gi,i/V sinh v v sinh th*c v&t (Tho thu&n SPS )

23.
Vi t Nam ang trong ti n trnh gia nh p WTO, c ngh'a l c n c cu i cng c$ng ph i tun
th cc quy nh c a WTO. &i u c ngh'a quy t nh i v i nui tr ng thu* s n v ngh c Vi t
Nam, ch y u bao g m ng dn v nh ng ng dn v nng dn quy m nh/.
24.
M t thch th c l n c a Vi t Nam sau khi tr thnh thnh vin c a WTO l Tho thu n V
sinh v V sinh th c v t. Trch t( m t phn tch OXFAM13 Nng dn ngho s. c g#ng tm hi u
nh ng tiu chu+n ny v s. s0n sng tun th . N u nh ng tiu chu+n m i nghim ng-t
c p -t trn
gia nh p m khng c s ng h c a ph n ng s nng dn ngho nh t Vi t Nam th s. khng
cn kh n ng s n xu t
xu t kh+u. Cc l'nh v c rau qu t i, ngh c, v th c ph+m h i s n s. c
th b nh h ng . Trong m phn v i WTO, Vi t nam
c yu c u chuy n t( th i k2 h tr v k
13

Phn tch ch a cng b c a OXFAM v Ti n trnh Gia nh p WTO c a Vi t Nam. Thng 3/2004.

PH8 L8C H
Trang 7

thu t sang p d ng cc bi n php SPS; cch ti p c n nh th d ng nh

y cng b ng cn nh#c u
th c a nh ng ng i nui tr ng quy m nh/, nh ng kh kh n trong giao ti p v khuy n ng , c$ng nh
nh ng chui th tr ng r i r c. R t c c, s pht tri n cc tiu chu+n qu c gia thnh cc m c
qu c
t s. khi n cho Vi t Nam c kh n ng t n d ng t t h n cc th tr ng xu t kh+u th c ph+m h i s n;
tuy nhin, i h/i ph i c n ng l c c b n.
25. &m phn cho n th i i m ny bao g m m t yu c u l Vi t Nam ch p m t d th o c i t Lu t
Ban hnh cc V n ki n php l bao g m cc th t c xu t b n v tr ng c u dn . OXFAM nhn r ng
ti p t c i u tr n s. t t cho vi c nng cao kh n ng gi i trnh cc ti n trnh ra quy t nh v lm gi m
tham nh$ng m theo s. c l i cho nhn dn Vi t Nam trong c c ph n ngho v cc dn t c
thi u s .
26.
Cc thnh vin WTO c th p d ng gi y thng hnh i v i hng nh p kh+u trong nh ng
tr ng h p tranh ginh th tr ng v nh ng gi y thng hnh nh th
c p d ng i v i
Trung Qu c. Nh ng tiu chu+n
c p d ng th p h n r t nhi u so v i nh ng tho thu n c a WTO
v Gi y Thng hnh, v OXFAM nhn nh n r ng i u kho n ny c th d%n n s gia t ng cc bi n
php ch ng bn ph gi c nh h ng n Vi t Nam v i nhi u ngh'a cho ngu i dn trong khi th y
s n. Tc ng c a cc phn tch chi ti t c a WTO r t h u ch cung c p h ng d%n chnh sch c th
nh m gia nh p WTO i v i nui tr ng v thu* s n.
d)

Cng ",c Ramsar

27.
Vi t Nam l thnh vin c a Cng c Ramsar v Khu v c m l y, v B Mi tr ng v Ti
nguyn s. l tm i m th c hi n. Cc ngh'a v theo Cng c Ramsar
c cn nh#c trong s pht
tri n c a chi n khu v c m l y nh m th c thi Ngh & nh v Cc Khu & m l y.

PH8 L8C I
Trang 1

PH L C I: XU H
NG PHT TRI N NUI TRANG THUB S:N,
PHN TCH LENH VCC V CC VFN
MI TR
NG
2.

Xu th. pht tri(n nui tr'ng th y s n

T2ng quan
1.
S n l ng nui tr ng thu* s n v gi tr lin t c t ng trong vng 10 n m g n y. Theo th ng
k c a b Thu* s n, s n l ng nui tr ng th y s n n m 1999 l 306.750 t n, n m 2003 s n l ng nui
tr ng thu* s n t 1,1 tri u t n, trong bao g m 200.000 t n thu* s n khai thc n i ng.Theo s
li u th ng k, s n l ng nui tr ng thu* s n ng gp 44% t ng s n ph+m thu* s n c n c.
2.
M-c d
B ng I1: T2ng s n l"#ng nui tr'ng thu s n
khng
th ng
1991
1996
2000
2001
2002
2003
nh t v i s li u
Di n tch (ha)
309760 498687.7 640496.1 755177.6 797704.8
865414
th ng k c a b
S n l ng (t)
168104 423038.2
589600
709900 844800
966100
th y s n, T ng
N ng su t (t/ha)
0.54
0.85
0.92
0.94
1.06
1.12
c c th ng k
Ngu n: T ng c c th ng k, 2004
(GSO, 2004)
cung c p nh ng
thng tin v xu th pht tri n c a nui tr ng thu* s n. Theo T ng c c Th ng k s n l ng nui tr ng
thu* s n n m 2003 t 966.100 t n, t ng di n tch nui tr ng thu* s n t 865.414 ha v n ng su t
nui bnh qun t 1,2 t n/ha. (B ng I1).
3.
Di n
tch
B ng I2: Di n tch nui tr'ng thu s n 9 Vi t Nam
nui tr ng thu* s n
1991
1996
2000
2001
2002
2003
c a Vi t Nam lin t c
T
ng
di
n
tch
309,760
498687.7
640496.1
755177.6
797704.75
865414
t ng t( 309.760ha
&B Sng H ng 42,815
66075.2 68349.8
71333
75686.4 81149
n m 1991 ln 865.414
&ng
B#c
19,332
29934.3
29847.3
31088.5
35873.6 40968
ha n m 2003 (B ng
Ty
B#c
2,522
3129.3
3505.4
3820.9
4432.7
4687
I2). Trong di n
B#c
Trung
b
23,038
27877.7
30641.5
32716.4
36291.4
39806
tch ao nui tr ng
Nam Trung b
8,972
12967 17299.4 19061.6
20446.8 19366
thu* s n ch y u t p
Cao
nguyn
trung khu v c & ng
trung b
3,449
4265.5
5115.9
5643
5683.6
6175
b ng Sng C u Long.
&ng
Nam
53,321
34143.7
40582.6
44409.1
48972.55
52083
Phn chia di n tch
& ng b ng SCL 156,311
320295 445154.2 547105.1 570317.7 621180
theo
i t ng nui
Ngu n: T ng c c th ng k, 2004
tr ng thu* s n, theo
s li u th ng k n m
2003 nui tm (chi m 579.388ha, ch y u l nui tm n c l ), nui c (256.511ha) v 19.044 ha cho
cc d ng hnh nui khc.
4.
Gi tr s n l ng thu* s n (d a trn gi mua t i ao) c$ng t ng nhanh chng t 5.448 t* ng
n m 1999, (t ng
ng 347 tri u la M ). Trong gi tr s n l ng nui tr ng th y s n khu v c
& ng b ng Sng C u Long ng gp 3.680 t* ng, chi m 67% t ng gi tr s n ph+m nui tr ng th y
s n c n c. S n ph+m tm nui n c l ng gp l n nh t vo gi tr s n ph+m thu* s n nui c a
Vi t Nam, trong khi cc loi c chp v c n c ng!t c gi tr th p h n.
Xu h",ng pht tri(n theo khu v*c
5.

C s khc bi t r r t trong pht tri n nui tr ng thu* s n gi a cc khu v c

Vi t Nam.

PH8 L8C I
Trang 2

Khu v*c ven bi(n ng B4c

6.
Vng ven bi n &ng b#c bao g m 5 t)nh ven bi n l Qu ng Ninh, H i Phng, Thi Bnh, Nam
& nh, v Ninh Bnh, pht tri n m nh c nui tr ng thu* s n n c ng!t, n c l v n c m-n, c ti m
n ng pht tri n trong t ng lai. S n l ng nui tr ng thu* s n t ng t( 15.400 t n 8 n m 1990 ln
98.800 t n n m 2003. Nui tr ng thu* s n n c ng!t (ch y u l cc loi thu c h! c chp) ng gp
50-52% t ng s n l ng thu* s n nui, thu* s n n c l v n c m-n ng gp s n l ng cn l i.
Nui thu* s n l ng trn bi n quy m h gia nh kh ph bi n nh ng vng kn gi trn bi n thu c
a ph n 2 t)nh H i Phng (& o Ct B) v Qu ng Ninh (V nh h Long v Bi t Long). & i t ng
nui l c song, c gi v trai ng!c. Hi n nay c kho ng 6.200 l ng nui, hng n m s n xu t 1.700 t n
c bi n cc lo i. Khu v c ny c$ng nui cc i t ng khc nh nhuy"n th , rong bi n, tm n c l
(tm s Penaeus monodon v g n y l tm chn tr#ng P. vannamei). M t trong nh ng -c tr ng c a
khu v c ny l c cc ho t ng bun bn s n ph+m thu* s n v i Trung Qu c.
7.
Theo th ng k c 52 tr i s n xu t gi ng c n c ng!t quy m nh/, hng n m s n xu t 2.0-2.2
tri u c h ng, ch y u l cc loi c chp. C kho ng 30 tr i s n xu t gi ng tm, trong n m 2002 s n
xu t
c 290 tri u post, trong t nh t 1 tr i chuy n sang s n xu t gi ng tm th1 chn tr#ng.
Hi n nay l ng gi ng tm s n xu t t i khu v c m i p ng
c 20-30% nhu c u, ph n cn l i ph i
mua t( cc t)nh mi n trung ho-c nh p t( Trung Qu c, trong c gi ng tm th1 chn tr#ng. Gi ng c
bi n
c thu gom t( t nhin ho-c mua t( tr i s n xu t gi ng trn o Ct B ho-c
c nh p t(
Trung Qu c ho-c &i Loan. M-c d nui tr ng thu* s n khu v c hi n nay ch y u l quy m nh/
nh ng trong t ng lai nui tm v nui c bi n c nhi u ti m n ng pht tri n quy m cng nghi p.
Khu v*c B4c B0 v 'ng BGng Sng H'ng
8.
Khu v c n i a ny bao g m 14 t)nh mi n ni ng b#c v ty b#c, 6 t)nh ng b ng Sng
H ng, trong c c cc t)nh ngho nh t n c. Nui tr ng thu* s n khu v c ng b ng Sng H ng
pht tri n nhanh trong nh ng n m g n y t( 13.300 tns n m 1990 ln 76.400 t n n m 2003; di n
tch t ng t( 21.985 ha ln 36.100 ha trong cng th i gian ny. Do p l c c a s d ng t, s n l ng
nui tr ng thu* s n khu v c ng b ng Sng H ng t ng nhanh ch y u do k t qu c a nui thm canh,
t( n ng su t 0,6 t n/ha n m 1990 ln 2,1 t n/ha/n m n m 2003. M-c d ng gp s n l ng th p
nh ng nui tr ng thu* s n cc t)nh mi n ni v trung du pht tri n nhanh, t ng 4 l n trong nh ng
n m g n y t( 6.443 t n n m 1991 ln 29.130 t n n m 2003. Trong cng th i gian ny di n tch nui
tr ng thu* s n c$ng
c t ng ln g p i. Thnh cng trong pht tri n nui tr ng th y s n qua D n
pht tri n nui tr ng thu* s n do UNDP h tr cho cc t)nh mi n ni pha B#c gp ph n t ng nhu
c u pht tri n nui tr ng th y s n ph c v xo i gi m ngho nh ng vng kh kh n ny.
9.
Ph ng php nui tr ng thu* s n k t h p VAC (v n ao chu ng) ho-c VACR (V n
ao chu ng r(ng) kh ph bi n
ng b ng Sng H ng. Nui c la lun canh ho-c xen canh
c
p d ng ch y u vng ng b ng v trung du pha B#c. Theo s li u th ng k ch a y , nui c
ru ng pht tri n kh nhanh t( nh ng n m 1990, v i di n tch kho ng 10.000 ha c ru ng ch y u
c
nui vng ru ng tr$ng cc t)nh ng b ng Sng H ng v m t s t)nh trung du (Ph th!, B#c
Giang, Ho Bnh, S n La), gp ph n ng k vo thay i c c u nng nghi p khu v c. Nui c
l ng t(ng kh ph bi n cc t)nh mi n ni, ch y u nui c tr#m c/, tuy nhin s bng n c a d ch
b nh m / lm suy gi m nghim tr!ng ngh nui c l ng cc a ph ng ny.
10.
Cc loi thu c h! c chp (M, tri, tr#m, chp, r hu, mrigal...) l nh ng loi
c nui ph
bi n khu v c (chi m 85-90%), s a d ng i t ng nui c ngh'a quan tr!ng cho s pht tri n
nui tr ng th y s n trong t ng lai. Vng ng b ng Sng H ng c m ng l i cc tr i s n xu t gi ng
c m nh v i h n 100 tr i s n xu t v ng gi ng c c kch c4 l n nh/ khc nhau. Cc t)nh mi n ni
pha B#c c cc tr i gi ng a ph ng gp ph n cung c p gi ng c, kh#c ph c thi u c gi ng nh ng
vng su vng xa.

PH8 L8C I
Trang 3

Khu v*c ven bi(n B4c Trung b0

11.
Mi n Trung Vi t Nam bao g m 6 t)nh ch y trn chi u di 600km b bi n, t( Thanh Ho n
Th(a thin Hu . &y l vng
c -c tr ng b i b bi n di, v i cc bi ct ven bi n v vng ng
b ng r t h6p. N m pha Ty l mi n ni. &-c tr ng b i h th ng sng ngi ng#n, t c a sng, l ng
n c bi n ng l n theo ma. Nui tr ng th y s n ch) m i
c t p trung pht tri n trong 10 n m g n
y, tuy nhin n ng su t t ng ln t( 5.340 t n n m 1990 ln 23.900 t n n m 1999 v c b c nh y
v!t t 45.988 t n vo n m 2003. S t ng tr ng nhanh m nh ny l k t qu c a vi c m r ng pht
tri n nui tr ng thu* s n n c ng!t (cc loi c chp) v n c l . Nui tr ng thu* s n n c ng!t ch
y u l l nui k t h p trong cc ao nh/, ho-c ru ng la. Gi ng th y s n n c ng!t m-c d r t d" s n
xu t nh ng c$ng kh h ch vng ny do i u ki n th i ti t kh#c nghi t v h t ng ngho nn.
12.
Nui tr ng thu* s n n c l
c tri n khai
c m t th i gian, ch y u l nui qu ng
canh trong cc ao
c xy d ng vng c a sng, tuy nhin nui tr ng thu* s n n c l quy m b#t
u pht tri n t( nh ng n m 90. S n l ng tm nui n c l (P. monodon) t ng t( 170 t n n m
1990 ln 9.300 t n n m 2003. S n l ng tm nui n c l t ng ch y u do m r ng di n tch, m-c d
nui tm thm canh
c kh i ng m t s
a ph ng trong vng 3 n m g n y. Tm gi ng
s n xu t trong khu v c m i p ng
c 25-30%, ph n cn l i ph i mua t( Nam Trung B , & N ng,
Khnh Ho, gy kh kh n cho qu n l ch t l ng con gi ng v ki m sot d ch b nh. M t tr i s n xu t
tm th1 chn tr#ng P. vannamei ang
c xy d ng t i H T'nh trong n m 2004, cung c p gi ng cho
khu v c khoanh nui vi tr m ha. Rong cu (Gracilaria sp.) c$ng
c tr ng v i quy m nh/ cc
v$ng v nh ven bi n t s n l ng n m 2003 l 7.400 t n.
13.
Bi n thu c cc t)nh B#c Trung b kh su, tr ng tr i, ch) c m t vi o nh/ t o n i kn gi.
Tuy nhin ch t l ng n c kh t t, t ch u nh h ng b i n c ng!t
ra t( cc sng l n. Nui c
l ng trn bi n s d ng h th ng l ng trn n i c a Nauy c Vi n Nghin C u nui tr ng thu* s n
I th nghi m t i Ngh An t( n m 1999, v g n y l cc cng ty t nhn b#t u p d ng. Hi n
nay c kho ng 40 l ng ki u Nauy v m t s l ng do a ph ng t s n xu t
c s d ng
nui c
gi, c song v c s h ng. Hng tr m l ng g c$ng
c l#p -t t i V nh Nghi S n, Thanh Ho .
N m 2003, 70 t n c gi, c song
c s n xu t . N m nay s n l ng d ki n t( 100-110 t n c
gi, c song v c s h ng s.
c s n xu t. Vng bi tri u ven bi n v cc c a sng nh/
cs
d ng nui nghu. Theo th ng k c a B thu* s n, n m 2003 khu v c B#c Trung b s n xu t 5.000
t n nhuy"n th hai m nh v/, 950 t n cua b v 1.500 t n rong s n (Gracilaria sp.).
Khu v*c ven bi(n Nam Trung B0
14.
Khu v c ven bi n Nam Trung B n m Nam Mi n Trung, c chi u di b bi n kho ng 600
km. &y l vng bi n c i u ki n kh h u v a l -c bi t ph h p cho nui tr ng thu* s n n c l
v n c m-n, trong khi nui tr ng thu* s n n c ng!t c vai tr th y u. S n l ng thu* s n nui
tr ng t ng t( 1.054 t n n m 1990 ln 9.784 t n n m 1999 v 19.498 t n n m 2003. Tm n c l l s n
ph+m nui ch l c. S n l ng tm nui t ng t( 589 t n n m 1990 ln 4.135 t n n m 1999 v 15.524
t n n m 2003, ng gp 78% t ng s n l ng nui tr ng thu* s n c a khu v c. Nhuy"n th bi n c$ng
c nui tr ng nh ng s n l ng hi n nay cn kh h n ch . Trai ng!c, v6m xanh, bo ng , i p v c
h ng
c nui khu v c, ng d ng cc qu nghin c u c a Trung tm Nghin c u nui tr ng thu*
s n 3 v Tr ng & i h!c Thu* s n Nha Trang ng t i Nha Trang. Nui c song v c gi trong l ng
c$ng b#t u
c nui
y. Trung tm nghin c u nui v s n xu t gi ng h i s n do n c ngoi
u t c$ng m i
c thnh l p t i Khnh Ho, m ra ti m n ng l n cho pht tri n ngh nui h i s n
bi n trong t ng lai. Nam Trung B c$ng l khu v c s n xu t tm hm l n nh t c n c. Theo th ng
k c a B Thu* s n n m 2002, c kho ng 26.480 l ng nui tm hm, hng n m s n xu t kho ng
1.000 t n tm hm th ng ph+m. Khu v c ny c$ng l n i s n xu t gi ng tm (ch y u l tm s P.
monodon) l n nh t c n c. N m 2003, c 2.702 tr i s n xu t v ng tm gi ng ho t ng, s n xu t
kha/ng 35% t ng s n l ng gi ng tm c a c n c. Gi ng tm t( y
c chuy n n cc vng nui
tm ven bi n cc t)nh trong c n c.

PH8 L8C I
Trang 4

15.
Vng cao nguyn Ty Nguyn c s n l ng nui tr ng thu* s n th p, ch y u l nui thu* s n
quy m nh/ trong cc ao n c ng!t v nui c trong cc h ch a nh/ v trung bnh. Theo s li u c a
T ng c c th ng k di n tch nui tr ng thu* s n cao nguyn n m 2003 t 6.175 ha. Nui c tr#m c/
trong l ng c$ng kh ph bi n khu v c ny tuy nhin s n l ng c$ng suy gi m nghim tr!ng do d ch
b nh. C lc c$ng
c nui trong l ng t i t nh t 1 h ch a
y.
Khu v*c Ty Nam B0
16.
Nui tr ng thu* s n pht nhanh v tri n r t phong ph khu v c ny. S n l ng nui tr ng
thu* s n t ng nhanh t( 6.448 t n n m 1990 ln 48.013 t n n m 2003. Nui nhuy"n th , nui tm, nui
tm hm, nui c bi n l nh ng ho t ng thu* s n quan tr!ng trong khu v c ny. S n l ng tm nui
n c l t ng nhanh chng t( 465 t n n m 1990 ln 14.846 t n n m 2003, c nui c n c ng!t v
n c l ch) chi m tye l th p h n 10% t ng s n l ng. T i Ninh Thu n v Bnh Thu n c kho ng 450
l ng nui tm hm quy m nh/ s n xu t 40 t n tm hm th ng ph+m m i n m. Trong khi B R a
V$ng tu v Bnh thu n c kho ng 1.500 l ng nui c song v c gi, s n xu t trn 200 t n c bi n
trong n m 2003. Tuy nhin s n l ng b gi m st trong n m 2004 do th tr ng c gi h n ch . Theo
s li u n m 2002 c 1.606 tr i s n xu t gi ng tm hng n m s n xu t 7,8 t* post tm s (P. monodon)
p ng nhu c u gi ng tm nui t i a ph ng v cung c p cho cc t)nh pha B#c v cc t)nh khu v c
& ng b ng Sng C u Long. C m t s d n do n c ngoi u t t i khu v c ny, trong c u t
c a &i Loan nui c gi t( nh ng cu i nh ng n m 90.
'ng bGng Sng C3u Long
17.
Cc t)nh & ng b ng Sng C u Long t( Long an n C Mau ng gp l n nh t vo s n l ng
thu* s n nui c a c n c. Ho t ng nui tr ng thu* s n khu v c & ng b ng Sng C u Long r t a
d ng bao g m t( s n xu t gi ng, nui tm th ng ph+m, nhuy"n th ; s n xu t gi ng c, nui c
th ng ph+m trong cc h sinh thi kn ho-c n a kn nh : nui trong ao m, trong ru ng c y la, bi
tri u hay nui trong l ng b. Theo s li u c a T ng c c th ng k, s n l ng nui tr ng khu v c & ng
b ng Sng C u Long n m 2003 t 324.400 t n trn di n tch 616.600 ha.
18.
Khu v c n c l , i t ng nui ch l c l tm s P. monodon
c nui trong ao m. Hi n
nay c m t s m hnh nui thm canh tm th1 chn tr#ng (P. vannamei). Tm n c l
c nui
trong cc ao thm canh ho-c trong cc ao qu ng canh di n tch l n nh nui tm qu ng canh k t h p
v i r(ng ng p m-n ho-c nui tm lun canh v i tr ng la. Cua b , nhuy"n th v cc loi c n c l
c$ng
c nui, ch y u trong cc ao nui qu ng canh. Nui bi n cn kh h n ch
cc t)nh & ng
b ng Sng C u Long, ngo i tr( m t s l ng nui c bi n t i Kin Giang. Tm nui n c l ng gp
l n nh t cho kim ng ch xu t kh+u thu* s n c a Vi t Nam, tuy nhin n ng su t trn m t n v di n
tch cn th p.
19.
Khu v c n c ng!t, C tra P. hypophthalmus l i t ng
c nui ph bi n nh t, cc loi c
n c ng!t khc c$ng
c nui nh : c m vinh Barbodes goniogotus, c chp Cyprinus carpio c r
phi (ch y u l c r phi v n O. niloticus, c r phi en O. mossambicus), c tai t ng Osphronemus
gourami, C b ng t ng Oxyeleotrix marmoratus, c trn lai Clarias gariepinus, C. macrocephalus,
c m tr#ng Hypophthalmichthys molitrix, c chp n
v c qu Channa striatus. Tm cng xanh
(Macrobrachium rosenbergii) c$ng
c nui kh ph bi n. Nui t ng h p nhi u loi l ph bi n
nh t, m t
nui ph thu c vo s s0n c c a th c n cho c, ch t l ng n c ao nui v th tr ng.
Nui c n c ng!t & ng b ng Sng C u Long th ng
c k t h p trong h th ng VAC, tuy nhin
nui c k t h p VAC c xu h ng gi m d n do ng i nui chuy n sang nui thm canh cc loi c c
gi tr kinh t cao nh c tra v c r phi. Nui c ho-c tm k t h p v i tr ng la c$ng kh ph bi n.
K t h p s d ng cc ph ph+m nong nghi p v thu* s n v nhn cng lao ng gi r1 lm cho gi
thnh s n ph+m kh th p. M-c d cc s n thu* s n n c ng!t
c tiu th n i a nh ng c tra nui
b v nui ao
c ch bi n v l ngu n xu t kh+u quan tr!ng.
20.
Trong vng 5 n m g n y, nui tr ng Thu* s n pht tri n nhanh chng & ng b ng Sng
C u Long c v di n tch v s n l ng. Chnh ph xy d ng k ho ch pht tri n nui tr ng thu*

PH8 L8C I
Trang 5

s n t 1,8 tri u t n v chi m 60% t ng

s n l ng thu* s n c n c trong vng 3
n m t i, trong t p trung t ng di n
tch nui n c ng!t v n c l ln
815.000 ha vo n m 2010. T t c 3 t)nh
& ng b ng Sng C u Long m trong
qu trnh chu+n b bo co ny tham
quan u dnh u tin cho pht tri n
nui tr ng thu* s n, -c bi t l nui
tr ng thu* s n n c l v n c m-n
cc vng ven bi n.

B ng H3: Pht tri n c a tr i s n xu

nam
Khu
1985 1990 1995 2000
v c
6
B c
Trung
2,139
Nam
791
5 500 685 2,936
T ng
Ngu n Nh ng v ctv, 2004.

t gi ng tm
2001

Vi t

2002

2003

10
17
2,653 3,483
1,114 1,268
3,777 4,768

769
2,702
1,546
5,017

J. Xu h",ng pht tri(n c a cc lHnh v*c nui tr'ng thu s n

Nui tr'ng thu s n n",c ng7t
21.
Nui tr ng thu* s n n c ng!t pht tri n kh m nh v cn
c m r ng trong t ng lai
cc vng n i a. H th ng nui kh a d ng, phong ph , t* l r i ro th p v
c nng dn p d ng
kh hi u qu . Hnh th c nui t ng h p trong ao ho-c k t h p v i tr ng la
c p d ng r ng ri v i
cc loi c truy n th ng. Nui n bn thm canh v thm canh c tra v c r phi pht tri n kh
ph bi n khu v c & ng b ng Sng H ng v & ng b ng Sng C u Long, xu h ng trong t ng lai
l s. t ng nui thm canh v nui n. Nui c l ng pht tri n m t s t)nh pha B#c v trn m t
s h ch a v i nh ng thnh cng ban u, tuy nhin xu h ng pht tri n nhanh c a ngh c l ng b
ch y u t p trung vo i t ng c tra Mi n Nam.
22.
Nui tr ng thu* s n n c ng!t ch ng minh
c ti m n ng gip a d ng ho s n xu t nng
nghi p quy m nng h
khu v c & ng b ng Sng C u Long v & ng b ng Sng H ng, cung c p
th c ph+m, c i thi n cu c s ng v gp ph n gi m ngho, -c bi t nh ng vng xa thu c cc t)nh
mi n ni pha B#c. V%n cn c h i cho m r ng nui tr ng thu* s n n c ng!t gp ph n a d ng ho
cc ho t ng s n xu t nng nghi p, bao g m c khu v c mi n ni.
23.
Nui tr ng thu* s n n c ng!t l m t hnh th c canh tc t r i ro v t tc ng n mi
tr ng, nng cao thu nh p cho cc nng h . Thnh cng c a d n pht tri n nui tr ng thu* s n cc
t)nh mi n ni pha B#c do UNDP ti tr 2 ch ng minh nui tr ng thu* s n c i u ki n pht tri n
cc t)nh mi n ni, gp ph n c i thi n i s ng, nng cao thu nh p v xo i gi m ngho.
24.
H th ng s n xu t gi ng thu* s n n c ng!t kh hon thi n bao g m cc tr i s n xu t
gi ng qu c doanh v cc tr i s n xu t gi ng t nhn h u h t cc t)nh trn c n c. V d , C n Th
c m t tr i s n xu t v ng gi ng t nhn quy m nh/ s n xu t c b t v ng c gi ng, trong c
s tham gia c a ph n (Minh v ctv, 1996). Ch t l ng c gi ng m t s
a ph ng khng t t, do
v y vi c nng cao ch t l ng di truy n n c b m6 l r t c n thi t. Trong ch ng trnh pht tri n
gi ng thu* s n, B Thu* s n tr tr!ng nng cao ph+m gi ng thu* s n b ng cch a d ng ho cc
gi ng loi nui, t p trung vo cc loi b n a v nh p n i cc gi ng m i c gi tr kinh t v ch t
l ng cao.
25.
Th c n khng ph i l v n
kh kh n i v i nui cc loi c truy n th ng trong h th ng
nui k t h p, tuy nhin v i xu th t p trung vo nui n v nui thm canh th c n ngy cng tr nn
quan tr!ng. Theo Edwards (2004) th c n cho cc loi thu* s n n c ng!t c gi tr th p s. khng th
c nh tranh v i cc loi thu* s n n c l . V v y, th c n cho c n c ng!t ph i
c ch bi n t(
ngu n nguyn li u c ngu n g c th c v t. Ch t l ng n c v s s0n c c a th c n c th gy kh
kh n cho nui tr ng thu* s n n c ng!t trong t ng lai.

PH8 L8C I
Trang 6

Nui tr'ng thu s n n",c m n (C v nhuyIn th()

26.
Nui tr ng thu* s n n c m-n ang
c chnh ph ch tr!ng pht tri n, k ho ch n n m
2010 s. s n xu t 200.000 t n c bi n, nng cao s n l ng nhuy"n th v rong bi n. Hi n nay, nui
n c m-n ch y u l cc loi c bi n (c gi, c song, c s h ng v c v c) v gip xc (tm hm),
nhuy"n th (nghu, s huy t, trai ng!c, hu, v6m xanh) v m t s loi rong bi n. M-c d khng c s
li u th ng k chnh xc, nh ng s n l ng nhuy"n th nui l l n nh t. C s khc bi t l n v s n
ph+m nui bi n cc vng khc nhau, tuy nhin, t t c cc khu v c ven bi n u c ti m n ng pht
tri n nui tr ng thu* s n n c m-n.
27.
Cng ngh s n xu t gi ng cho ba loi c bi n v nhuy"n th
c nghin c u (trong n m
2004 s n xu t
c 100.000 c gi gi ng c4 15-25 cm, h n 120.000 c song gi ng v 50.000 c s
h ng t i tr i s n xu t gi ng C a H i). Tuy nhin, ngu n cung c p gi ng cn h n ch , t* l s ng c a c
t( giai o n h ng ln gi ng cn th p. & pht tri n ngh nui bi n trong t ng lai c n ph i u t
cho pht tri n tr i gi ng v h th ng ng nui nh m p ng
con gi ng. Tr i s n xu t gi ng h i
s n c pha B#c: V nh H Long ( o Ct B v g n thnh ph H Long), C a L (T)nh Ngh An);
Pha Nam: t i V$ng Tu g n thnh ph H Ch Minh. Nha Trang (Nam Trung B ) c m t s tr i
gi ng h i s n
c thnh l p t( ngu n v n n c ngoi. Hi n nay, c m t tr i gi ng do &i Loan u
t s n xu t c v c v c song t i huy n V n Ninh g n thnh ph Nha Trang. Tr ng & i h!c thu*
s n Nha trang c$ng ti n hnh s n xu t gi ng h i s n nhn t o ph c v m c ch nghin c u. S n l ng
gi ng h i s n c a cc tr i gi ng ang t ng ln nhanh chng. S n l ng c song gi ng
c s n xu t
B#c Trung B n m 2003 c tnh l 150.000 200.000 so v i 70.000 con c a n m 2002.
Nui tr'ng thu s n n",c l#
28.
Tm nui l s n ph+m ch l c c a nui tr ng thu* s n n c l , cc i t ng khc bao g m
cua b , nhuy"n th v c n c l c$ng
c nui trong cc ao nui qu ng canh truy n th ng t( B#c
n Nam. Chnh Ph -c bi t ch tr!ng n nui tm t o ngu n nguyn li u cho ch bi n xu t kh+u
n nh cho t n c.

700000
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0

19
91
19
96
20
00
20
01
20
02
20
03

30.
Nui tm qu ng canh Vi t Nam
chi m di n tch l n nh t, t p trung cc
h th ng nui tm la, tm r(ng & ng
b ng Sng C u Long. M t s loi tm
nui ch y u
Vi t nam l tm s
Penaeus
monodon,
tm
th1
P.
merguiensis, P. orientalis, v tm r o
Metapenaeus ensis, trong , tm s l
loi c s n l ng cao nh t. Tm th1 chn
tr#ng P. vannamei
c nui Vi t Nam
t( n m 2000 nh ng ch)
c nui thm
canh m t s vng v c s n l ng th p.

Shrimp culture area (ha)

and production (ton)

29.
Nui tm qu ng canh truy n th ng t n t i m t th i gian di, nh ng
c pht tri n m nh
nh t vo cu i nh ng n m 1990 v u nh ng n m 2000. C th d on tch nui tm s. t ng sau khi
Chnh Ph cho php chuy n i ru ng s n xu t km hi u qu , t hoang ho v ru ng mu i thnh ao
nui tm. T ng di n tch nui tm t ng m nh t( 250.000 ha n m 2000 ln 478.000 ha n m 2001; t p
trung ch y u vng ng b ng sng C u Long. M-c d t c
t ng tr ng c ph n ch m l i trong
nh ng n m 2002 - 2003, t ng di n tch nui tm ti p t c t ng vo cu i n m 2003, c t 550.000 ha.
Hi n nay, Vi t Nam l m t trong nh ng qu c gia ng hng u th gi i v t ng di n tch nui. Hnh
I1 m tr di"n bi n s n l ng n ng su t v di n tch nui tm trong nh ng n m 1990. N ng su t tm
nui cn t ng i th p so v i cc n c trong khu v c, do v y c nhi u kh n ng
nng cao hi u
qu s d ng t v c i ti n k thu t.
Hnh I1. Bi.n 0ng di n tch v s n l"#ng tm nui

Ngu n: GSO, 2004

0.5
0.4
0.3
0.2
0.1

Area
Aqua.
production
Productivity

0
Productivity (ton/ha)

PH8 L8C I
Trang 7

31.
H th ng s n xu t gi ng quy m nh/ v i h n 5000 tr i trong n m 2003 s n xu t 25 t* tm
post. Cc tr i gi ng t p trung ch y u khu v c Nam Trung B . Ch t l ng tm gi ng hi n nay l
m t trong nh ng kh kh n. Hi n nay Mi n B#c v & ng B ng Sng C u Long ang t p trung s n xu t
tm gi ng
p ng nhu c u t i a ph ng, nh m h n ch lan truy n d ch b nh v c i thi n ch t
l ng con gi ng. Nui tm hi n nay c$ng
c h tr b i cc nh cung c p th c n cng nghi p,
thu c v ho ch t. Nui tm nh m m c ch t o ngu n nguyn li u cho ch bi n xu t kh+u, t o cng
n vi c lm ch y u cho cc nng ng dn ven bi n, -c bi t l khu v c ng b ng Sng C u Long
nh ng c$ng l m t trong nh ng nguyn nhn lm gi m di n tch r(ng ng p m-n, suy gi m ch t l ng
n c, cc v n x h i v cc r i ro lin quan n b nh tm.
32.
Cc r i ro do b nh tm ngy cng i h/i ph i a d ng ho cc i t ng nui v c i ti n
cng trnh nui. H th ng nui tr ng thu* s n n c l truy n th ng khu v c & ng B ng Sng C u
Long th ng thu ho ch m t lc nhi u d ng s n ph+m: c n c l , nhuy"n th , cua v tm, vi c c i
ti n ph ng th c nui cc h th ng ny s. gp ph n h n ch b t r i ro cho cc nng dn ngho tham
gia nui tr ng thu* s n n c l . Nui cua b ch3ng h n, l m t ngh t r i ro v
c nng dn ngho
p d ng. Nh ng ng i dn t c Kmer B c Liu nui trong cc ao nh/ truy n th ng. Nui c n c l
c$ng
c p d ng m t s vng, cc loi nui ch y u l c v c, c i, c m ng v c r phi, ch
y u quy m qu ng canh d i hnh th c nui th nghi m.

K. Cc v%n - mi tr"+ng
33.
Pht tri n nui tr ng thu* s n Vi t Nam c nh ng tc ng l n t i mi tr ng. Nui
tr ng thu* s n c tc ng n mi tr ng xung quanh lm bi n i mi tr ng. Nui tr ng thu* s n
quy m nh/ c tc d ng c i thi n mi tr ng nh ng nh ng tc ng trong v ngoi trang tr i c n
c
cn nh#c k l 4ng khi pht tri n nui tr ng thu* s n Vi t Nam.
34.
Nui tr ng thu* s n ch u tc ng l n b i i u ki n mi tr ng t nhin v mi tr ng do con
ng i ng i t o ra. N n ng p l t x y ra n m 2000 gy thi t h i l n cho cc ao nui tr ng thu* s n
cc t)nh & ng B ng Sng C u Long (van Anroy, 2000), c th
c b #p ph n no khi s n l ng
khai thc t nhin t ng ln do ng p l t. Thu c tr( su s d ng trong nng nghi p tr thnh v n
ng quan tm gy nhi"m ngu n n c v c h i cho s c kho1 con ng i v nui tr ng thu* s n
(Ph ng, 2002). Nui c, tm k t h p v i tr ng la l m t bi n php qu n l su h i t ng h p (IPM)
gp ph n h n ch s d ng cc lo i thu c tr( su cho la, v v y c n
c khuy n khch p d ng. C
s h t ng, cng trnh nui tr ng thu* s n ch u tc ng l n c a bo gi v ng p l t, m t -c tr ng
th i ti t kh h u vng ven bi n Vi t Nam.
35.
Nui tr ng thu* s n qui m nh/ c th c nh ng tc ng tch c c n mi tr ng. Trong h
th ng ao nui k t h p VAC ch t th i
c ti s d ng, n c ch a c th dng cho gia sc gia c m,
t i cy v n c dng cho sinh ho t trong nh ng thng ma kh. K t h p gi a ao nui c v i h
th ng c p n c thu* l i s. gp ph n t o thu nh p t( ngu n n c. Nh m t ph n trong sinh k c a
nng dn, ao nui c l m t ph n ti s n c a cc nng h s n xu t nng nghi p quy m nh/. Trong
nhiu n m tr c y nui c s d ng n c th i Thanh Tr, ngo i thnh H N i cho th y y l
ph ng th c nui thu* s n c cho hi u qu kinh t cao, gp ph n c i thi n ch t l ng n c th i sinh
ho t.
36.
H u h t n c th i t( nui tr ng thu* s n c th s d ng cho nng nghi p m t cch hi u qu
m khng c b t k2 e ng i g v mi tr ng. Tuy nhin, ngy cng nhi u ho t ng nui thu* s n quy
m thm canh, -c bi t l nui m t
cao trong l ng b ch t th i
c x tr c ti p ra mi tr ng, l
nguy c gy nhi"m mi tr ng n c xung quanh. S suy gi m ch t l ng n c v l nguyn nhn
bng n d ch b nh, v d nh nui c tr#m c/ trong l ng trn h ch a &ak Lak (Phillips, 1998).
Nh ng v n
ny c th
c h n ch thng qua qu n l t t h n nh m h n ch th t thot th c n,
ch!n v tr -t l ng b nui h p l, -t s l ng l ng b ph h p v i kh n ng t lm s ch c a h .
37.
Nui tr ng thu* s n n c ng!t Vi t Nam ch y u d a vo cc loi nh p n i nh cc loi c
chp, c r phi. Cho n hi n nay ch a g-p nh ng kh kh n l n, nh ng loi c chp ng gp l n

PH8 L8C I
Trang 8

v s n l ng v thu nh p c a nng h . Tuy nhin c n ph i c+n tr!ng v i cc loi nh p n i do nguy c

ly truy n b nh d ch, v tc ng n s a d ng sinh h!c, vi c nh gi r i ro v v y c n
c p
d ng ng quy trnh. Tnh hnh d ch b nh thu* s n x y ra ngy cng nhi u Vi t Nam, trong t ng
lai khi nui thm canh pht tri n v n
d ch b nh s. tr nn nghim tr!ng h n. S lan truy n b nh
d ch thu* s n g#n li n v i th ng m i ton c u, v v y Vi t Nam c n p d ng cc bi n php h u hi u
h n trong vi c phng ng(a b nh d ch, b o v nui tr ng v th ng m i thu* s n.
38.
Chuy n i t ng p n c v ru ng tr$ng sang nui tr ng thu* s n c nguy c lm m t d n h
sinh thi t ng p n c, lm suy gi m ngu n l i c t nhin. &y l nh ng v n
ng quan tm khi
ph n l n di n tch t ng p n c ven bi n
c s d ng lm ao m nui tr ng thu* s n. Nh ng v n
ny s.
c h n ch khi pht tri n nui tr ng thu* s n theo quy ho ch, v cn nh#c gi a pht tri n
nui tr ng thu* s n v b o v thin nhin. Nui tr ng thu* s n c n g#n li n v i b o v ngu n l i v
t o cng n vi c lm v nng cao thu nh p cho ng i dn v n tr c y ph thu c vo ngu n l i t
nhin.
39.
Khu v c ven bi n, v n
mi tr ng khi chuy n i t ng p n c thnh ao m nui tr ng
thu* s n l r t ng quan tm. Pht tri n ao m nui tm lm m t d n di n tch r(ng ng p m-n
(H ng v San, 1993), thu h6p d n d n di n tch ven bi n c a sng l bi ng nui t nhin c a nhi u
loi thu* s n. T( 1975 n 1990 c kho ng 75.000 ha r(ng ng p m-n b ch-t h
khai thc nhin
li u, lm nng nghi p v pht tri n nui tr ng thu* s n. M-c d c nhi u di n tch r(ng
c tr ng
l i nh ng c tc ng l n n s a d ng sinh h!c c a t nhin, xi mn t ven bi n v ch t l ng
n c (Nh ng v ctv, 2004). Nh ng v n
ny c th
c gi i quy t thng qua quy ho ch v xy
d ng cc ao a nui tr ng thu* s n xa r(ng ng p m-n, nng cao nh n th c v t m quan tr!ng c a
r(ng ng p m-n v b o t n h sinh thi t ng p n c. Ngh nh m i v b o t n v khai thc b n v ng
t ng p n c cung c p c s php l cho b o v cc vng t ng p n c c n
c p d ng. M t s t
ch c phi chnh ph qu c t (v d EJF, 2003) quan ng i cc v n
mi tr ng v tc ng x h i
do pht tri n nui tm Vi t Nam c th gy nn.
40.
Xy d ng ao nui tm nh ng vng tr ng la, -c bi t l sau khi chuy n i l n di n tch
n m 2000 mang l i thu nh p cho nhi u nng h nui tm k t h p tr ng la, tuy nhin c$ng lm
nhi"m m-n cc khu v c canh tc nng nghi p. Nh ng v n
ny c th
c kh#c ph c thng qua
qu n l ch-t ch. ngu n n c v c i ti n k thu t nui tm trong vng c i u ki n a ch t h i v n
ph c t p & ng b ng Sng C u Long. G n y vi c pht tri n nui tm trn ct nhi u a ph ng
ven bi n m-c d t o cng n vi c lm v nng cao thu nh p cho ng i dn ven bi n nh ng c$ng
c nh bo nguy c nhi"m m-n ngu n n c ng m do n c m-n th m vo ct v do khai thc qu m c
ngu n n c ng!t h n ch
khu v c ven bi n. &nh gi tc ng c a ngh nui tm trn ct c a Vi n
Kinh t v Quy ho ch thu* s n cho th y c n ph i cn nh#c gi a hi u qu kinh t v s b n v ng
mi tr ng c a ho t ng canh tc ny.
41.
N c th i c a nui tm thm canh v nui c bi n c th d%n n xuy gi m ch t l ng mi
tr ng n c. Nh ng v n
ny c th
c kh#c ph c thng qua bi n php qu n l t t h n, x l
n c th i c a cc ao nui thm canh v b tr m t
l ng b v(a ph i ph h p v i s c t i c a mi
tr ng.
42.
G n y c nhi u tranh lu n xung quanh vi c s d ng c t p lm th c n cho nui c bi n,
tm hm, v nui c tra trong ao b. Nghin c u g n y c a Edwards (2004) cho th y nui tr ng thu*
s n n c ng!t s d ng c t p t( 64.800 t n n 180.000 t n (ch y u lm th c n cho c tra, basa), v
nui thu* s n ven bi n s d ng trong kho ng 72.000 t n n 144.000 t n, t ng l ng c t p s d ng
cho nui tr ng thu* s n hng n m t( 177.000 n 364.000 t n. C s c nh tranh trong s d ng c t p
cho ch n nui gia sc, ch bi n n c m#m, lm th c n cho tr c ti p cho c, s n xu t b t c v lm
th c ph+m cho ng i. C t p s d ng lm th c n cho ng i v ch n nui th ng bao g m c c con
c a nh ng loi c kinh t . Vi c s d ng c t p lm th c n ch n nui v thu* s n v v y c th b h n
ch ho-c c m trong t ng lai, do nh ng nghin c u v th c n thay th s. r t c n thi t.

PH8 L8C I
Trang 9

43.
B nh dich thu* s n c$ng l v n
c n quan tm, l nguyn nhn chnh gy thi t h i kinh t ,
-c bi t l trong nui tm. M t s d ch b nh chnh bao g m: B nh m tr#ng (WSSV) trn tm nui,
b nh m / c tr#m c/ v cc d ch b nh khc. M-c d c nhi u c i ti n nh ng b nh tm v%n l
v n nghim tr!ng i v i ngh nui tm Vi t Nam. Nhi u h gia nh mang n do tm nui b
b nh, m t s nng h nui tm th m ch ph i bn t c a mnh. Tm gi ng c ch t l ng cao, s ch
b nh cng v i c i ti n k thu t nui v p d ng cc bi n php ki m sot b nh d ch l c s chnh
gi m thi u r i ro do d ch b nh. & u t nng c p trang thi t b v o t o nhn l c t( a ph ng n
B Thu* s n l r t c n thi t nh m gi m b t r i ro cho nui tr ng thu* s n do b nh d ch gy ra. B
Thu* s n g n y c ch ng trnh t ng c ng qu n l mi tr ng v d ch b nh, tuy nhin ch ng
trnh ny c n s h tr m nh m. h n n a trong vi c thi t k , i u ph i v trang thi t b
c th ho t
ng c hi u qu .
44.
M t vi v n mi tr ng n y sinh do nui tr ng thu* s n pht tri n khng c quy ho ch chi
ti t, -c bi t cc khu v c ven bi n v v y c n thi t ph i thc +y cng tc quy ho ch cho pht tri n
nui tr ng thu* s n lin quan n qu n l t ng h p ven bi n. Vi c phn vng v qu n l nui tr ng
thu* s n ph i
c lm t t h n c n i a v ven bi n. Quy ho ch hi n nay ch nhi u n phn
vng xong l i ch a t p trung nhi u n tc ng mi tr ng hay qu n l. V v y c n ph i r sot l i
quy ho ch hi n nay, ti n hnh nghin c u nh gi tc ng mi tr ng v k ho ch b o v qu n l
mi tr ng th c t .

PH8 L8C J
Trang 1

PH L C J: TH TR
3.

NG V CH BI N

Th tr"+ng

1.
Th tr ng tm v cc s n ph+m thu* s n nui tr ng nh b#t Vi t Nam r t ph c t p. C
nhi u loi, nhi u ch ng lo i s n ph+m, nhi u knh phn ph i v nhi u th tr ng. S n ph+m thu* s n
c th
c nng dn bn tr c ti p d i d ng t i s ng, bn qua th ng li (n u v a)
sau
c
a n nh my ch bi n (n u l tm hay c gi ng th
c bn cho ng i nui). C r t t thng tin
lin quan n cc loi, s n l ng v gi c , v v y khng th phn tch m t cch y
v chnh xc
th tr ng v cc knh phn ph i. Ph l c ny s. trnh by k t qu t ng h p cc thng tin s0n c v
tiu th n i a v xu t kh+u cc s n ph+m thu* s n Vi t Nam. S n ph+m thu* s n kh a d ng (ch
y u l tm), s n ph+m nh b#t, nui tr ng u
c ch bi n trong cng nh my. Trong nhi u
tr ng h p s n ph+m nui v nh b#t ph i c nh tranh nhau trong cng th tr ng. V v y c n ph i c
nh ng phn tch nh gi v c h i th tr ng cho c s n ph+m nui tr ng v nh b#t.
2.
C kho ng 170 loi h i s n c gi tr kinh t
Vi t Nam. Trong c kho ng 30 loi c kinh
t , tm bi n c gi tr kinh t cao nh t, v cc s n ph+m khc nh m c v b ch tu c, c n c, c thu, c
trch, c thu ng( v c ng( i d ng. Trong c ng( i du ng l s n ph+m c t c
t ng s n
l ng nhanh chng t 50.000 t n/n m t( xu t pht i m r t th p. Trong t ng s n l ng nh b#t cc
loi c n i th ng chi m kho ng 60%, c y v c r n chi m 40% cn l i. & i v i nui s n ph+m
nui tr ng n c ng!t th s n l ng cc loi c chp chi m a ph n.
3.
S n ph+m khai thc bi n th ng
c bn cho cc i l thu gom c ng c ho-c b n c.
Ng dn th ng thi t l p quan h lu di v i cc i l, th ng li, nh ng ng i c th ng v n cho
h! mua nhin li u, n c v nhu y u ph+m cho cc chuy n nh b#t v nh ng th i gian khng ph i
th i v , th m ch cho vay ti n mua tu. Cc i l thu gom c th cho xe ng l nh n cc b n c
thu gom c t( cc tu khi tu khng vo
c c ng chnh. Tr c y thng th ng c ph i
c trao
tay 4 l n gi a ch tu, i l v nh my. Tuy nhin thng th ng c
c chuy n qua 2 ch tr c khi
c ch bi n. Cc i l ch y u l kinh doanh c th (78%), nh my t nhn (11%), ch) c 2% l
cc doanh nghi p qu c doanh. &i u ny ch ng minh, t nhn l nhm chi ph i cc ho t ng kinh
doanh s n ph+m thu* s n. Cc i l thu tm kho ng 90% t ng s n l ng c a cc c ng, b n c (&-ng
v Ruckers, 2003). Ch) c kho ng 31% cc i l s d ng kho l nh, v cc i l khng c n ng l c
cung c p nguyn li u khi khng nh b#t.
4.
V i cc tu xa b , c th ng
c bn ngay trn bi n cho th ng li v n chuy n hay cho cc
tu thu gom c a cc i l. V d tu c a V$ng Tu c th bm bi n nhi u thng, chuy n c sang tu
Cn & o, ti p nhin li u, n c , nhu y u ph+m t( cc tu thu gom ho-c t( c ng m i. Khi cc nh
my ch bi n
c xy d ng, cc tu c th k k t cung c p nguyn li u cho nh my. Cc nh my
ch bi n c th thu gom nguyn li u t( nhi u vng khc nhau. V d nh my ch bi n th t gh6 ng
h p Nha Trang mua gh6 nguyn li u t( Vinh n R ch Gi (Kin Giang). Mi n B#c, m t l ng
l n h i s n nh b#t
c bn cho cc tu mua c a Trung Qu c, y l m t th tr ng kh l n cho ng
dn cc t)nh H i Phng, Qu ng Ninh.
5.

Cc s n ph+m nui tr ng c$ng theo cc knh t ng t nh nh b#t. Tuy nhin c m t s h p

ng
c k k t tr c ti p v i nh my ch bi n. Dang v Rucker (2003) c tnh c 33% s n ph+m
thu* s n nui
c bn tr c ti p n nh my ch bi n v 25,5%
c a n nh my qua cc i l
bn bun. H u h t cc s n ph+m ch bi n (95,5%)
c xu t kh+u.

L. Gi bn t)i c1u tu/trang tr)i v gi xu%t kh6u

6.
R t t s li u c s0n v gi bn c a ng i s n xu t v gi bn l1. Trung tm tin h!c thu th p
cc thng tin
c trnh by trong b ng J1, t ng k t gi bn tm t i trang tr i t i 4 vng khc nhau. S
li u chi ti t nh t khu v c & ng b ng sng C u Long cho th y gi c a tm c4 l n (<20 con/kg) t ng
trong vng 12 thng qua t( 120.000 ng/kg ln 130.000 ng/kg. Gi tm nh/ h n (41-50 con/kg) c
xu h ng gi m dao ng trong kho ng 85.000 ng/kg trong thng 7 v 8 n m 2003 v xung quanh

PH8 L8C J
Trang 2

70.000 ng/kg trong cng th i k2 n m 2004. Trong th i gian t i c n thi t ph i thu th p v cng b
gi bn nguyn li u nh k2 hng ngy ho-c hng tu n. Vi c thu th p thng tin, phn tch v cng b
s. r t cgi tr . V i gi 70.000 ng/kg (4,5 & la M l c l i cho ng i nui tm cng nghi p, cu
h/i -t ra l s bi n ng c a h th ng, -c bi t l nh ng n i ch) nui
c 1 v do i u ki n th i ti t
kh h u (v d mi n B#c).
B ng J-1 Gi bn tm s nui t)i trang tr)i (nghn 'ng)
B#c trung
Nam Trung
Thng Mi n B#c
b
b
Con/kg 31-40 41-50 31-40 41-50 31-40 41-50
2-2003
3-2003
4-2003
95
74
5-2004
95
75
6-2003
87
75
65
7-2003
85
75
80
8-2003
80
75
85
80
9-2003
85
75
85
80
85
102003
3-11-03
122003
1-2004
2-2004
3-2004
4-2004
95
90
5-2004
6-2004
80
70
7-2004
80
70
8-2004
85
80
Ngu n: Trung tm tin h c (thng tin c nhn)

&B Sng C u Long

<20pcs/kg 21-25 26-30 31-40 41-50
130 120 105
80
65
135 116 100
80
67
118 105
88
80
75
120 108
95
80
60
118 105
88
80
60
120 114 108
96
90
120 110 105
92
82
120 110 105
82
75
116

135
125
126
130
137

96

120
110
105
102
102

82
108

61
93

88

72

105

85

110
105
95
95
92

100
90
77
75
75

48
57

80
80
72
68
73

7.
Th tr ng c n c ng!t H N i, gi bn l1 bnh qun 22.000 ng cao h n gi bn t i trang
tr i 59%. & i v i c c chp gi bn l1 bnh qun cao h n 62% so v i gi t i trang tr i. Chnh l ch v i
c
c v n chuy n t( cc t)nh xa v th tr ng chnh cn cao h n, do chi ph v n chuy n, tuy nhin
m c chnh l ch th p h n so v i m c trung bnh c a th gi i. V n chuy n c t( Ngh An bn th
tr ng H N i c m c gi cao h n gi bn t i trang tr i 66%. Tuy nhin nhn chung chnh l ch gi
th p cho th y hi u qu c a m ng l i phn ph i. Gi m t s s n ph+m thu* s n qua cc m#t xch phn
ph i
c trnh by trong b ng J2.
B ng J-2 . Gi trung bnh c a m t s s n ph+m thu* s n n m 2001 ( 000
S n ph+m
1
2
3
4
5
6
7
8
9

C kh
M c kh
N c m#m
C thu
C thu ng(
Tm kh
C chp
C qu
Tr#m c/

Ng

i nui
13.9
15.2
9.2

Ng dn
na
77.2
20.9
6.9
11.4
13.0
7.6

& i l bn
bun
28.2
96.6
6.0
23.7
8.4
69.2
16.0
20.4
11.6

Bn l1
34.8
116.0
8.9
27.6
9.9
131.4
18.5
22.8
11.7

ng)
Ch bi n
16.15
153.3
6.8
43.7
-

PH8 L8C J
Trang 3

10
C n c
11
C chim
12
C r ng
Ngu n: &-ng v Ruckes (2003)

11.0

7.1
17.1
11.0

7.1
20.4
-

7.9
24.5
20.0

1. S n l"#ng v gi tr xu%t kh6u

8.

S nl

ng v gi tr xu t kh+u thu* s n t( n m 1995-2001

c trnh by trong b ng J-3

B ng J-3 S n ph6m thu s n xu%t kh6u ch l*c c a Vi t Nam

Tm ng M c
S n l"#ng
l nh
('000 t%n)
1995
66.0
1996
72.0
1997
65.7
1998
65.0
1999
61.3
2000
66.7
2001
87.2
Gi tr (tri u
la MJ)
1995
360.0
1996
381.6
1997
389.7
1998
449.0
1999
482.3
2000
654.2
2001
777.8
Gi SP ($/kg)
1995
5.5
1996
5.3
1997
5.9
1998
6.9
1999
7.9
2000
9.8
2001
8.9
Ngu n: Trung tm thng tin B Thu

ng
l nh
7.2
9.5
24.3
20.0
21.9
21.2
21.1

C M c kh
25.0
5.5
30.0
6.0
37.2
10.6
30.6
7.7
36.4
10.0
56.5
26.4
74.1
18.1

27.4
39.9
84.0
70.4
75.5
82.4
80.7

50.0
66.0
94.1
78.6
96.5
165.8
221.9

39.6
45.0
38.7
40.4
54.4
211.3
153.8

3.8
4.2
3.5
3.5
3.4
3.9
3.8
s n

2.0
2.2
2.5
2.6
2.7
2.9
3.0

7.2
7.5
3.7
5.3
5.4
8.0
8.5

S n ph+m
khc
0.0
0.0
68.7
77.3
100.3
121.1
175.1

T ng
103.7
117.5
206.4
200.6
230.0
291.9
375.5

73.1
117.5
154.9
179.7
230.2
364.9
543.2

550
650.0
761.5
818.0
938.9
1478.6
1777.5

2.3
2.3
2.3
3.0
3.1

5.3
5.5
3.7
4.1
4.1
5.1
4.7

PH8 L8C J
Trang 4

9.
Gi tr xu t kh+u thu*
s n c a Vi t Nam t 1,8 t* &
la M n m 2001, n n m 2003
t 2,2 t* la M . Trong
tm ng gp 1,14 t* la
chi m 52% t ng gi tr xu t
kh+u thu* s n. Trong n m 2004
d bo gi tr xu t kh+u khng
t ng so v i n m 2003. Th
tr ng Nh t v cc n c khc
trong khu v c chu tiu th
kho ng 60% t ng s n ph+m xu t
kh+u (B ng J4).

M. Tiu th

B ng J-4 S n l"#ng v gi tr xu%t kh6u thu s n sang m0t s th

tr"+ng (2000)
S n l"#ng (t)

1997

1998

1999

Nh t
M

85302
6098

69580
10908

67226
18933

68717
37979

24%
13%

Chu u
Chu (khng k Nh t)

20475
86553

23081
84830

21977 20290
99919 106779

7%
37%

7969

12155

21908

58155

20%

206398 200556 229964 291923

100%

Th tr

ng khc

T ng
Gi tr (tri u USD)
Nh t
M

2000

382.8

357.5

383.1

469.5

32%

39.2

80.2

130.0

301.3

20%

10.
& c m t s nghin Chu u
75.2
93.4
90.0
71.8
5%
c u v tiu thu c Vi t Nam. Chu (khng k Nh t)
236.5
234.8
273.0
412.4
28%
Theo k t qu nghin c u c a
Th tr ng khc
27.8
52.1
62.8
223.7
15%
FAO, m c tiu th c trung bnh
T
ng
761.5
818.0
938.9
1478.6
100%
c a Vi t Nam t ng t( 13,2
kg/ng i/n m n m 1990 ln Ngu n: Vi n Kinh t v Quy ho ch Thu* s n
18,75kg n m 2000 (Lem, 2002).
Cc s li u b sung
c rt ra t( nghin c u th tr ng tiu th thu* s n Ti n Giang ti n hnh n m
1999, m t ph n c a d n khuy n ng pht tri n nui tr ng thu* s n &BSCL. M-c d nghin c u
ny c m c ch d bo nhu c u thu* s n n c ng!t, nghin c u i u tra tiu th c v cc s n
ph+m thu* s n khc. M c tiu th c trn u ng i c tnh t 38,5kg/ng i/n m. M c co gin gi
c l - 0,466 v m c co gin thu nh p l 0,112. &i u tra dinh d 4ng n m 2000 cho th y, m c tiu
dng cc s n ph+m thu* s n trung bnh/ng i/n m c a c n c l 24kg/ng i/n m, trong vng
mi n ni pha B#c t bnh qun 12kg/ng i; vng &BSCL l 33kg/ng i.
11.
Nghin c u c a FAO v m c tiu dng thu* s n trn di n r ng trn 656 h dn
c ti n
hnh b i Lem (2002). M c tiu dng c kh cao so v i cc nghin c u khc, nh ng i u kh3ng nh l
thu* s n c vai tr quan tr!ng trong kh+u ph n th c n c a ng i dn Vi t Nam, g p 2,8 l n so v i cc
ngu n th c ph+m gi u m khc c ng l i. Bo co cho th y m c tiu dng c mi n B#c th p h n so
v i mi n Trung v Mi n Nam. Tiu dng c thnh th th p h n so v i vng ven v nng thn.
&y l v n kh ph bi n trong c n c, cho th y cc knh phn ph i cc s n ph+m cn thi u vng
thnh th v v n v ti p th .
12.
&i u tra c a Vi n nghin c u dinh d 4ng Qu c gia trn 350 h dn ngo i thnh H N i v
T)nh H Nam Ninh (1989) cho th y m c tiu dng protein cc h c canh tc k t h p theo m hnh
VAC cao h n cc nhm h khc (Nam v ctv, 1989).

N. Processing
13.
Ch bi n th y s n pht tri n nhanh chng trong nh ng n m qua v i cc nh my ch bi n
hi n i Khnh Ho v cc t)nh &BSCL. Theo th ng k hi n nay c 400 nh my ch bi n thu* s n
Vi t Nam c n ng l c ch bi n 0,8 tri u t n s n ph+m. Theo &-ng v Ruckers (2003) 77% cc nh
tiu th
u yu c u ch ng ch) an ton v sinh th c ph+m. Trong s cc h my ch bi n, 74% c
ch ng ch) HACCP, 54% c ch ng ch) s n xu t t t, 24% c ch ng nh n t cc tiu chu+n c a Chu
u, 16% t ch ng nh n ISO. Trong s cc nh my ch bi n thu* s n ng k, 80%
c l#p t
mi n Nam, 12% mi n Trung v 8% mi n B#c. Trong n m 2003 c 100 nh my v 8 vng s n
xu t nhuy"n th 2 m nh v/
c c p ch ng nh n
c php xu t hng sang Chu u.

PH8 L8C J
Trang 5

14.
Ph n l n cc nh my u ch bi n tm. S n l ng tm ng l nh n m 2000 l 56.000 t n v
hi n nay t ng ln. Cc s n ph+m khc bao g m gh6, c, cua b , hu, i p ng gp 72.200 t n vo
s n l ng thu* s n xu t kh+u n m 2000, t ng
ng 26% t ng s n l ng thu* s n xu t kh+u.
15.
C 43 nh my tham gia ch bi n cc s n ph+m t( c ch y u cho th tr ng n i a, hng
n m s n xu t kho ng 330.000 t n/n m (Chi n l c pht tri n ngnh). Cc s n ph+m bao g m n c
m#m, cc s n ph+m kh, b t c, ng l nh v ng h p. S n ph+m thu* s n kh nhn chung l d" ch
bi n v b o qu n, khng yu c u trang thi t b ph c t p. Cc s n ph+m chnh bao g m: m c kh, c
kh, tm kh v ru cu (Gracilaria) v cc s n ph+m kh t+m khc.

O. Cc tr9 ng)i c a th tr"+ng xu%t kh6u

16.
Nui tr ng thu* s n ng gp quan tr!ng vo kim ng nh xu t kh+u v th ng m i cc s n
ph+m thu* s n. Vi t Nam ph i i m-t ngy cnh nhi u h n v i cc ro c n th ng m i. Vi t Nam
u t l n cho vi c nng cao ch t l ng s n ph+m thng qua hi n i ho cc nh my ch bi n,
HACCP, cc ch) tiu an ton v sinh th c ph+m c a EU v Nh t ngy cng
c p dung r ng ri.
Th c t cho th y cn nhi u thch th c cho Vi t Nam c th c nh tranh
c trn th tr ng th gi i
v qu n l ch t l ng trong dy chuy n ch bi n v cng ngh ch bi n. nui tr ng th y s n l ngu n
cung c p nguyn li u chnh cho ch bi n cc s n ph+m thu* s n cao c p. Do v y, u t
gi i quy t
cc v n kh kh n lin quan n th ng m i l c n thi t trong b i c nh c nh tranh ton c u.
1. 1. Ch ng bn ph gi c a MJ
17.
Do thnh cng trong vi c thm nh p vo th tr ng M trong th i gian g n y l m t trong
nh ng l do M h n ch v c m nh p kh+u c da tr n b ng cch ch ng bn ph gi. Cc nh xu t
kh u Vi t Nam ph i nghin c u m r ng th tr ng m i cho s n ph+m c da tr n, k t qu l
thm nh p
c trn 40 th tr ng trn th gi i. Xu t kh+u sang Chu u t ng 250% trong n m 2003
khu v c Thi Bnh d ng t ng 350%. S l ng cc nh my ch bi n cc s n ph+m c da tr n t ng
t( 16 nh my tr c v k n ln trn 30 nh my k t( khi b p thu ch ng bn ph gi. Gi bn c tra
nguyn li u t i trang tr i t ng ln m c k* l c 15.000 ng/kg. Chi ti t v v ki n ch ng bn ph gi
c da tr n
c m t t i ph l c G.
18.
M c thu s b ch ng bn ph gi my M p cho tm nh p kh+u c a cc n c b
n l
Trung Qu c v 5 n c cn l i v Vi t Nam n m trong kho ng 12-93% gi FOB. M c thu ny s. c
nh ng tc ng x u trong th i gian ng#n n ng i s n xu t, nhi u nh xu t kh+u tm hy v!ng th
tr ng s. nhanh chng v t qua nh ng kh kh n v gi c hi n nay. Thng tin chi ti t v v ki n
ch ng bn ph gi tm
c trnh by t i ph l c G.
19.
Khng c b t k2 s tr gi tr c ti p no cho cng nghi p nui tr ng th y s n c a Vi t Nam.
Khng c b t k2 kho n tr gi tr c ti p no c a Chnh ph cho ng i dn pht tri n nui tr ng th y
s n. S
u t c s h t ng (Ch ng trinh 327 v 773) c th xem l kho n u t gin ti p c a
Chnh ph cho pht tri n nui tr ng th y s n. Tuy nhin nh ng ch ng trnh ny u l a m c tiu,
nui tr ng thu* s n khng ph i l i t ng h ng l i duy nh t. T ng t , Chnh ph
u t nghin
c u s n xu t gi ng v th c n l a m c tiu, quy m s n xu t nh/ khng tr gi cho s pht tri n c a
ngnh. Do v y c n ph i xem xt tnh xc th c c a v ki n ch ng bn ph gi.

P. Cc v%n - pht tri(n th tr"+ng v kh kh n cho nui tr'ng th y s n

20.
Bn c nh cc v n
v ch ng bn ph gi, ngh nui tm
m t s xu th th tr ng c p v' m bao g m:

Xu th h gi bn s n ph+m t i trang tr i
T ng cc yu c u v v sinh an ton th c ph+m, v ch t l ng
Ch ng nh n xu t x ngu n g c
Nh n th c c a cc n c nh p kh+u v cc v n x h i, mi tr

Vi t Nam ch u nh h

ng c a ngh nui tm.

ng c a

PH8 L8C J
Trang 6

H i nh p trong cng nghi p nui tm nh m ki m sot gi v r i ro.

21.
Nh ng v n nu trn
c th o lu n d i y s. gip chng ta hi u bi t h n v tc
nh ng v n ny n ng i s n xu t -c bi t l nh ng ng i t v n.

ng c a

1. 1. An ton th*c ph6m v ch%t l"#ng

22.
V n
thch th c l n nh t m Vi t Nam g-p ph i l kh n ng thm nh p th tr ng, -c bi t
l khi th tr ng cc n c Chu u, M , Nh t B n u quan tm n an ton th c ph+m. Trn th
gi i, xu h ng ngy cng i h/i v ch ng nh n ngu n g c v p d ng HACCP trang tr i nh m
gi m thi u r i ro do b nhi"m d l ng trong qu trnh ch bi n, -c bi t l d l ng khng sinh. V n
ny l th thch l n i v i ngh nui tm Vi t Nam, -c bi t l nh ng nh s n xu t nh/, ch)
tham gia
c m t cng o n c a th tr ng.
23.
Khi tri n khai m t cch c hi u qu cc bi n php SPS trong ngh nui tm s. t o kh n ng
c nh tranh trn th tr ng qu c t , i u ny c ngh'a quan tr!ng i v i nng dn ngho. Vi c p
d ng HACCP nh m qu n l an ton th c ph+m t i ao nui yu c u ki n th c, k n ng v u t c s
h t ng, khuy n ng . Nh ng ng i dn ngho nh t do thi u nhn l c, quan h x h i, ngu n v n s.
g-p nhi u kh kh n nh t. Vi c m b o ki m sot ch t l ng u vo v kh n ng truy xu t ngu n
g c v ki m sot qu trnh s n xu t l r t kh kh n nh ng th c n v con gi ng c th gy r i ro n
r t nhi u ng i, v d nh kinh doanh gi ng tm.
2. C%p ch ng nh&n v ch ng ch5 sinh thi
24.
Vi c c p ch ng nh n cc s n ph+m tm nui cn
c p d ng kh ch m m t ph n do cc
v n
an ton th c ph+m nh ng ch y u l do yu c u c a ng i tiu th v cc t ch c phi chnh
ph quan tm n s b n v ng c a ng i nui tm. C p ch ng ch) l khi ni m m i i v i thu* s n
Vi t Nam. Hi n nay, Chnh ph ang xy d ng m t s quy trnh c p ch ng nh n v sinh an ton th c
ph+m c a s n ph+m tm nui m t s vng p d ng quy ph m th c hnh nui t t (GAP); H!c t p
kinh nghi m t( cc ch ng trnh ng d ng quy ph m th c hnh nui t t v quy t#c ng d ng c a Thi
Lan v m t s n c khc. D
nh xy d ng m t vng nui r ng p d ng ch ng trnh th c hnh nui
t t,
tm nui c a m t s trang tr i
c c p ch ng nh n b i C c an ton v sinh v th y thu*
s n (NAFIQAVED), c quan ch c n ng c a nh n c c ch c n ng c p ch ng ch) cho s n ph+m
thu* s n. C m t ch ng trnh th nghi m v c p ch ng ch) tm sinh thi Mi n Nam, tm
cc p
ch ng nh n sinh thi b i t ch c NATURLAND. m hnh ny, gi tm t ng ln 20%, cc s n ph+m
c xu t kh+u sang & c v Thu@ S . Nng dn v cc nh my qu c doanh & ng b ng Sng C u
Long tham gia vo m hnh ny, t i h i ngh nui thu* s n sinh thi
c t ch c tai thnh ph H
Ch Minh b i t ch c INFOFISH, mong mu n r ng quy trnh c p ch ng nh n ph i
c n gi n
hov ph i ph h p v i i u ki n nui cng nghi p (M hnh hi n nay p d ng hnh th c nui qu ng
canh, m t
nui th p, khng cho n, do v y hi u qu kinh t mang l i cho nng dn th p).
25.
Vi c c p ch ng ch) ch t l ng i h/i s
u t l n t ch c s n xu t, h tr tri n khai xc
nh cc tiu chu+n v ph i
c c quan ch c n ng ng tin c y th c hi n c p gi y ch ng nh n. Bn
c nh c$ng i h/i l n v ki n th c, k n ng, ti chnh v i u ki n ti p c n v i cc t ch c v d ch
h tr c p ch ng nh n. &i u khng th trnh kh/i l nng dn ngho s. g-p kh kh n p d ng theo
quy trnh c p ch ng ch), ngo i tr( khi c
c h tr l n cho cc t ch c, c nhn s n xu t quy m
nh/. Vi c c p ch ng nh n s n ph+m l m t thch th c l n v i Vi t Nam khi c nhi u nng dn tham
gia.
3. Mi tr"+ng v nh&n th c c a cc n",c nh&p kh6u
26.
M-c d an ton th c ph+m l v n l n nh t n nh p kh+u tm hi6n nay, xong c$ng c b ng
ch ng cho th y nh n th c v cc v n
mi tr ng v x h i c a cc n c nh p kh+u v trong khu
v c c$ng c nh ng tc ng nh t nh. T i Anh c m t chi n d ch th m d ki n c a c a t ch c
phi chnh ph v trch nhi m x h i i v i vi c s n xu t v ch bi n tm t i cc siu th . T i M , cc

PH8 L8C J
Trang 7

t ch c phi chnh ph c$ng ang t ng c ng chi n d ch h ng n ng i tiu dng v cc v n mi

tr ng, x h i lin quan n khai thc cc lo i h i s n. Tuy nhin cn xa khi cc v n v nh n th c
x h i, mi tr ng i h/i vi c c p ch ng nh n v c h th ng m b o trong th c ti"n s n xu t.
27.
Cc c quan
c giao ch c n ng s. h tr t t cho vi c qu n l mi tr ng, v c tc ng t t
n ng i dn V t Nam do t p qun canh tc quy m nh/. Tuy nhin chi ph cho vi c c p ch ng nh n
thng qua h th ng ny l i kh kh n. V i quy m t i nh my s n xu t, chnh sch v cc d ch v h
tr b o v s c kho1 cho cng nhn n ngho v cc cng nhn nam l kh kh quan, tuy nhin i h/i
ph i t ng chi ph. M t l n n a, cc t ch c v c nhn ng i s n xu t c m th y kh kh n trong vi c t
ch c v p d ng h th ng b o h ny.
28.
T t c cc xu th ny u lm t ng kh kh n cho cc nng h nui tm quy m nh/ ven bi n,
trong khi h! c nhu c u a d ng ho cc i t ng nui gi m b t r i ro do nui tm v c$ng
a
d ng ho th tr ng. Cu i cng nhu c u i v i cc s n ph+m thu* s n c a Trung Qu c ngy tng gia
t ng v vi c ph i c nh tranh v i Trung Qu c c th nh h ng ng k
n nhu c u v th tr ng c a
cc s n ph+m thu* s n c a Vi t Nam.

Q. Nhu c1u trong t"!ng lai v gi c

29.
Theo c tnh c a t ch c dn s Lin h p qu c n m 2002, dn s c a Vi t Nam n gi a
n m 2004 t x p x) 83 tri u ng i, m c t ng dn s hng n m l 1,3%. M c s ng st sau khi sinh l
2,1 tr1/1 ph n , dn s tr1 v gia t ng v tu i th! ch#c ch#n s. ti p t c gia t ng v n m 2025 dn s
c a Vi t Nam d bo s. t 105 tri u ng i. M-c d dn s t ng nh ng m c thu nh p bnh qun u
ng i
c c i thi n v GDP c a c n c trung bnh t 7% n m. S l ng h ngho gi m nhanh
chng, m b o kh n ng mua cc s n ph+m thu* s n s. t ng lnh nhanh chng. Cc thng tin lin
quan n vi c n c c tc d ng gi m cc b nh tim m ch c$ng c tc d ng t ng nhu c u tiu dng cc
s n ph+m thu* s n. T t c cc thng thin ny cho th y nhu c u tiu dng cc s n ph+m thu* s n trong
n c s. t ng ln nhanh chng trong vng t nh t l th p k* t i. T o c h i cho nui tr ng thu* s n
n c ng!t pht tri n,
c d bo s n l ng c th p ng
nhu c u trong vng vi n m t i v gi
c s. n nh. Tuy nhin nhu c u v gi c trong t(ng giai o n s. c bi n ng nh t nh.
1. Xu h",ng gi c
30.
D bo gi c xu t kh+u l r t m o hi m v ph thu c vo r t nhi u y u t v nh n th c. Tm
ch bi n l s n ph+m ch l c c a Vi t Nam, gi tm d bo l s. kh t ng trong nh ng n m t i khi
ngy cng nhi u tm
c nui cc vng ven bi n. Gi tm nguyn li u c a th gi i gi m nhanh
chng trong nh ng n m g n y, -c bi t trong 3 n m tr l i y. &y l ph n ng c a th tr ng khi
ngu n cung t ng ln, -c bi t s n l ng tm th1 chn tr#ng t ng nhanh khu v c Chu (ch y u
l Trung Qu c v Thi Lan) v g n y s b t n c a th tr ng th gi i lin quan n v ki n ch ng
bn ph gi tm c a M . Gi tm hi n nay t m c th p k* l c. Ch a c d u hi u gi tm s. ph c
h i trong t ng lai khi s n l ng tm nui c a Vi t Nam ti p t c t ng, trong khi n u b p thu ch ng
bn ph gi, s. lm gi m gi tm xu t kh+u vo th tr ng M . Tuy nhin do gi thnh s n xu t tm
c a Vi t Nam th p nn c th c kh n ng v t qua kh kh n t t h n so v i cc i th c nh tranh
khc (v d Thi Lan v Trung Qu c). Nhu c u tm trong t ng lai s. t ng ln i u ny kch khch
vi c c ng c th ng hi u v qu ng b s n ph+m c a Vi t Nam. Th c t nui tm c kch c4 l n l r t
kh kh n, cho th y trong th i gian t i gi tm nui c kch c4 l n (<40 con/kg) s. t ng ln ho-c t
nh t l n nh gi hi n nay, tuy nhin s c p v gi c th nhi u h n tm nui kch c4 nh/.
31.
S s t gi m gi tm nguyn li u c nh ng tc ng ng k
n i s ng c a ng dn.
Thi u kh n ng th ng l ng gi c v i ng i mua v do cc i l quy t nh v v y ng dn cng d"
b thi t thi h n. Tc ng ny s. lm cho nh ng nng dn vay v n kh c i u ki n tr cc kho n n
hi n nay (chi m m t t* l ng k
m t s vng nui tm), ch#c ch#n s. lm cho m t s nng ng
dn ph i b/ ngh nui tm. Nng dn ngho th ng g-p ph i r i ro do b nh tm, do thi u k n ng,
khng c i u ki n mua th c n, ch ph+m t t gy nn. Nng dn ngho c$ng khng c i u ki n
gi m chi ph s n xu t v ph i mua l1 v i s l ng t cc v t t th c n, ch m tr ti n cc i l nn

PH8 L8C J
Trang 8

th ng ph i ch u gi cao. Trong tr ng h p c da tr n, nh ng nng h giu c c kh n ng gi m

chi ph s n xu t nh gi m
c lao ng v cc chi ph.

32.
Cng v i vi
u t v an ton th c ph+m v h th ng ki1m sot
c m t d i y, xu
h ng gi c c th tc ng n kh n ng c nh tranh c a cc nng h quy m nh/.M t trong nh ng
bi n php ti p c n th tr ng v nng cao hi u qu c a cc h s n xu t quy m nh/ l lin k t v i nhau
t ch c s n xu t v cc nhm h tr l%n nhau. N u thi u s t ch c ph i h p c a Chnh ph v
cng nghi p ch bi n cho hnh th c s n xu t quy m nh/, s. c nhi u v n
kh kh n cho cc nng
ng dn ven bi n.

4.
8.1

Ro c n xu%t kh6u
V%n - d" l"#ng khng sinh c a EU

33.
V n
pht sinh i v i s n ph+m tm nui c a Vi t Nam b#t u t( n m 2001, khi chu u
pht hi n
c t n d khng sinh b c m (chloramphenicol v nitrofuran) trong s n ph+m tm nh p
kh+u t( Vi t Nam, c$ng nh c a cc n c khc khu v c Chu . V n
pht sinh khi cc bi n php
k thu t cho php phn tch d l ng r t th p c a ho ch t (trong b i c nh ngy cng gia t ng m c
quan tm c a ng i tiu dng v chnh quy n Chu u v v n an ton th c ph+m). K t qu l t(
ch i nh p, tiu hu* v t ng c ng gim st, EU ki m tra 100% cc l hng thu* s n nh p kh+u t( Vi t
Nam, Trung Qu c, Thi Lan, Indonesia v cc n c khc trong cu i n m 2001 v n m 2002. Cc
cng-ten-n tm b nhi"m b tiu hu* gy t n th t l n v ti chnh cho cc nh xu t kh+u. T ng kim
ng ch xu t kh+u thu* s n vo Chu u trong 6 thng u n m 2002
c ng k v t ng ln 87%
so v i n m 2001.
34.
Vo ngy 20 thng 9 n m 2002, H i ng th y c a EU hu* b/ vi c yu c u ki m tra 100%
cc l hng tm nh p kh+u t( Vi t Nam, y l k t qu c a s n l c c a B Thu* S n, VASEP v
cc nh my ch bi n c cc bi n php h u hi u nh m ki m sot, c m s d ng cc ho ch t, khng
sinh b c m v h n ch s d ng. V n cn t n t i l kh ki m sot cc ho ch t khng sinh trong
qu trnh nui do nh n th c c a nng dn v khi vi c nh p kh+u qu d" rng cc ho ch t t( cc n c
xung quanh. Vi c c n thi t l t ng c ng c s php l trong vi c s d ng ho ch t, khng sinh trong
nui tr ng thu* s n m t cch c trch nhi m v t ng c ng n ng l c ki m sot ch t l ng, v sinh an
ton th c ph+m trong s n ph+m thu* s n nui.
35.
Ph n ng l i cc v n d l ng c a EU, m t s nh xu t kh+u t ng c ng xu t kh+u sang
th tr ng M , trong qu trnh i u tra chu+n b bo co ny
c xem l t kin nh . Vi c m r ng
xu t kh+u sang th tr ng M trong nh ng n m t( 2001 n 2004 ph i gnh ch u nh ng v n
th ng m i.
4.2

Bi n php ch ng bn ph gi c da tr!n

36.
Khng lu sau khi th t b i trong n l c c m cc s n ph+m c da tr n c a Vi t Nam c tn
Catfish xu t kh+u sang th tr ng M , chnh ph M thng qua H i ng th ng m i qu c t
(USITC) thu c U* ban th ng m i M nh n
c n c a Hi p h i ng i nui c nheo v 8 nh my
ch bi n c nheo M yu c u i u tra ch ng bn ph gi cc s n ph+m fil c da tr n nh p kh+u t(
Vi t Nam mang tn Catfish (hi n nay mang tn Tra v Basa). Nguyn n co bu c r ng s n ph+m
fil ng l nh c da tr n c a Vi t Nam
c bn vo th tr ng m v i gi th p h n gi s n xu t, v
s nh p kh+u cc s n ph+m ny gy thi t h i cho n n cng nghi p s n xu t c nheo c a M . Sau khi
i u tra v thng ging n m 2003, Phng Th ng m i M
c s c l i cho cng nghi p nui c
nheo c a M v p -t m c thu ch ng bn ph gi i v i s n ph+m c da tr n c a Vi t Nam t( 3753%.
37.
Vi c b co bu c bn ph gi gy hoang mang cho ngu i nui c tra xu t kh+u, khu v c
&BSCL ch u thi t h i nhi u nh t. Tc ng ngay l p t c nh h ng lm cho gi bn c tra nguyn li u
xu ng th p h n gi thnh s n xu t, v c#t gi m s n xu t c a cc nh my lm nhi u nng dn l lao

PH8 L8C J
Trang 9

ng nui c b m t vi c, cng nhn ch bi n ph i ngh) vi c (ph n l n l ph n - nh ng ng i ngho

nh t trong m#t xch th tr ng c da tr n). Ch) tnh ring T)nh An Giang, vi c c tra gi m gi gy
thi t h i kinh t
c tnh 200 t* ng (t ng
ng 12 tri u la M ). N u tnh s n l ng c tra, basa
s n xu t t i An Giang b ng m t n a t ng s n l ng c tra, basa c a c n c th thi t h i cho ng i
nui c Vi t Nam do v ki n gy ra c tnh 24 tri u la M . C th
c tnh trong s cc h nui
c tra, basa quy m nh/, cng nhn lm vi c trong cc nh my ch bi n c kho ng 8000 vi c lm
b m t, c 10% trong s 500 cng nhn m t vi c trong cc nh my ch bi n c tra, basa xu t kh+u t i
An Giang.
38.
Tc ng c a v ki n ch ng bn ph gi c da tr n l r t ng k , tuy nhin chnh quy n a
ph ng v B Thu* s n t p trung gi i quy t h u qu b ng m t s chi n l c. Gi m chi ph u vo
c a cc nh my v nng dn nui c, ti t ki m s n xu t nh ng c$ng lm m t vi clm c a m t s
cng nhn v lao ng. Quy t tm qu ng b s n ph+m a Chnh ph v cc nh ch bi n lm t ng
nhanh s n l ng tiu th n i a. K t qu l l ng s n ph+m tiu thun trong n c t ng nhanh, gc
no lm gi m p l c xu t kh+u. Th tru ng m i c$ng
c m r ng sang Chu u v chu M .
Cu i n m 2003 v qu 1 n m 2004, gi c tra ph c h i nh tr c khi x y ra v ki n. & c nh ng
u t m i bao g m c xy d ng nh my ch bi n m i. Ngnh cng nghi p nui v ch bi n c tra,
basa c a Vi t Nam khng nh ng
c duy tr m cn pht tri n m nh m. h n sau quy t nh c a v
ki n.
4.3

Ch ng bn ph gi tm

39.
Vi t Nam g n y ph i i m-t v i v ki n ch ng bn ph gi tm,
c d on l s. c
nhi u tc ng x u n ngu i nui tr ng, ch bi n v xu t kh+u tm gy kh kh n nhi u h n so v i v
ki n c da tr n. Nh ng ng i nh b#t tm V nh M Xi C
n co bu c nng dn c a m t s
n c chu bn ph gi tm vo th tr ng M . Nguyn n l Hi p h i tm mi n Nam, i hi n cho
nh ng ng i khai thc tm v ng dn. Trong n g i H i ng th ng m i qu c t M co bu c
Vi t Nam l m t trong s 6 n c bn ph gi tm vo M . H s kh i ki n
c g i ln H i ng
th ng m i qu c t M ngy 31 thng 12 n m 2003.
40.
K t lu n thng 2 n m 2004 c a H i ng th ng m i qu c t M (ITC) xc nh ngh khai
thc tm c a M c b nh h ng b i tm nh p kh+u c a cc n c Brasil, Trung Qu c, Ecuado, n
& , Thi Lan v Vi t Nam. Cc s n ph+m b co bu c bn ph gi bao g m tm n c m ng l nh v
ng h p
c bn trn th tr ng M th p. M c p thu s b c a v ki n cho cc s n ph+m tm
thng 6 n m 2004 t( 12-93%.
41.
Nghin c u c a t ch c H tr hnh ng (Action Aid) c nh bo tc ng c a v ki n n
nhi u nghn nng dn, cng nhn. T ng t v ki n ch ng bn ph gi c da tr n, k t lu n c a v ki n
s. c nhi u tc ng tiu c c n nng dn, ng i s n xu t, ch bi n v xu t kh+u tm, -c bi t nng
dn l ng i ch u nhi u thi t thi. Gi tm nguyn li u c$ng gi m xu ng 10-15% trong n m 2004,
bao g m c tm nui v khai thc t nhin. K t qu i u tra ny c$ng cho th y gi tm b gi m, thu
nh p c a cng nhn v ng i lao ng b gi m st.
42.
Trong c 2 v ki n, Vi t Nam u b thi t thi v ch a ph i l thnh vin c a T ch c Th ng
m i th gi i v khng c quy n p d ng cc c ch ch ng bn ph gi c l i cho t n c. Tr thnh
thnh vin c a WTO r rng s. a Vi t Nam c nhi u l i th h n trong cc v ki n ch ng bn ph
gi.

PH8 L8C K
Trang 1

PH L C K: NH NG

U TIN PHT TRI N V KI N NGH KM

THEO

Sau y l danh sch cc ki n ngh chnh rt ra t( Nghin c u Ngnh Thu* s n. Danh sch ny cung
c p c s cho n i dung t ng h p trnh by trong Ch ng 7 c a bo co chnh.
LHnh v*c nh b4t thu s n
A1

A2

A3

A4

Gi m C"+ng l*c ngh- c ven b+

Pht tri n ch ng trnh gi m p l c khai thc i v i ngu n l i ven b , nh t l thng qua s h
tr cc ho t ng ngh khc b n v ng cho nh ng c ng ng ng nghi p ngho.
&+y m nh vi c s d ng ng c thn thi n v i mi tr ng, gi m s lu ng tu nh c, h tr
ph ng th c ng qu n l (comanagement)
Pht tri n nh ng ngu n thu nh p khc bao g m nui tr ng thu* s n, nng nghi p, lao ng h p
ng trong cng tc b o v r(ng ven bi n, v nh ng ngh phi nng nghi p khc.
Th c thi hi u qu l nh c m nh b#t s d ng lo i ng c te xi p v l i ko (l i gi) ven b ,
nh c s d ng thu c n , xung i n v c d c
Nghin c u ng c a nh ng ma v khai thc nh t nh ho-c c m khai thc b ng nh ng ng l i
c nh t nh trong nh ng ma v nh t nh.
Qu n l ngh- c xa b+
Khi m t s t)nh ti p t c ng h pht tri n ngh c xa b , th vi c ng m i tu nhn chung s. ch)
c cng nh n cho php n u (v d ) t nh t l m t l ng c ng l c khai thc t ng
ng ph i
c xo b/ v'nh vi"n.
Nng cao n ng l c phn tch nh gi ngu n l i.
B#t u s d ng h th ng nh t k (logbook) b#t bu c trn t t c cc tu c cng su t my (v d )
trn 90 CV.
Lin k t v i ngnh cng nghi p, p d ng h th ng gi y php h u h n
Xo b/ m!i h tr v li su t vay v n h tr cho m!i doanh nghi p nh c thu c nh n c cng
s m cng t t.
Ti p t c pht tri n ch ng trnh giao l i quy n s h u cc tu nh c
c h tr trong
ch ng trnh nh c xa b cn ch a tr n (v4 n ).
Pht tri n cc quy n h n trong ngh c.
Cn nh#c l i ch v tnh th c t c a vi c nghin c u ng c a cc ma v khai thc trong nh ng
khu v c ch) nh ho-c i v i nh ng lo i ng c nh t nh.
Cc k. ho)ch qu n l
Ngh c V nh B#c B ang b khai thc qu m c v i h/i ph i c s nng cao qu n l. C n s m
tri n khai m t nghin c u v ngh c V nh B#c B v pht tri n k ho ch qu n l (v i Trung
Qu c) trong c s tham gia c a cc c ng
Theo th i gian, pht tri n cc k ho ch qu n l cho m!i lo i ngh c.
Pht tri(n cng ngh
Ti n hnh nghin c u ngu n l i v ng tr ng
Pht tri n v m r ng cng ngh qu n l b n v ng/cng ngh thu ho ch i v i nh ng ngu n l i
hi n v%n ang
c php ti p t c khai thc. Ph i ch ng trong nghin c u ni trn, nn phn lo i
nh ng ngu n l i ny thnh hai lo i: c y bi n su v c n i t ng trung.

PH8 L8C K
Trang 2

A5

Tu2 thu c vo cc cng tc trn, pht tri n lo i ng l i c

c c i ti n v thn thi n h n v i
mi tr ng - tm cch phn lo i ngh c, v d , ngh khai thc c, ngh khai thc tm v ngh khai
thc m c (v m c nang/b ch tu c) km theo nh ng gi i h n v thng s ng c b#t bu c cho m i
lo i ngh . V d , v i m t m#t l i ko c ng c4 7,5 cm ph n t l i c th
c cn nh#c s
d ng khai thc c, khi cc gi i h n v kch th c ng c c th th/a ng i v i tm/m c ng
(nh trong tr ng h p ngh tm B#c c). &+y m nh vi c s d ng l i ko c con l n b o v
mi tr ng y.
Pht tri n/c i ti n h th ng gim st i l i nhu n tu c (v d , b ng ph ng php i u tra theo
ch ng lo i nh d n ALMRV ang ti n hnh hi n nay).
C ng c
Ti n hnh nghin c u quy ho ch c ng ton qu c, k c vi c xc nh nh ng c ng ch
o.
Pht tri n nh ng c ng c$ ch!n ho-c nh ng c ng m i tr thnh nh ng c ng t tiu chu+n qu c
t nh m ph c v
i tu xa b , n u nghin c u ni trn k t lu n l c n thi t.
Nghin c u s b i l p khu v c c a bi n v s pht tri n nh ng c n ct ng m vng c a sng,
do nh ng khu v c n i ny
c s d ng lm n i bu c tu/d4 hng v trnh bo trong ngnh cng
nghi p thu* s n.
Pht tri n cc khu v c trnh bo nh ng vng th ng c bo nhi t i.
p d ng m hnh t nhn tham gia qu n l c ng nh MOFI ngh trong Thng tri n m 2004.

Ngh- c n0i

217.
Ngh c n c ng!t em l i ngu n c v nh ng thu* s n khc quan tr!ng i v i nh ng khu
v c nng thn khng c bi n. & c b ng ch ng cho th y s quan tr!ng -c bi t c a ngh c ny i
v i nh ng ng i dn ngho b n hn khng c ru ng t.

Nh n th c t m quan tr!ng c a ngh c n c ng!t i v i ng i dn ngho

&nh gi t m quan tr!ng i v i n n kinh t qu c dn, nng dn a ph ng v ng dn ngho
trn sng xt n s cn b ng, -c bi t l ki m sot l$ l t trong nng nghi p.
Xc nh nh ng bi n php qu n l ph h p nh quy nh lo i ng c ph h p v ng c a nh ng
ma khai thc trong nh ng khu v c ch) nh.
Xc nh nh ng khu b o t n v thi t l p cc k ho ch qu n l nh m b o v mi tr ng sinh s n v
dinh d 4ng nh m lm b n v ng ho-c nng cao n ng su t sinh h!c v b o t n a d ng sinh h!c.

Nui tr'ng thu s n

218.
Ph i pht tri n ngh nui tr ng thu* s n
p ng nhu c u v s n ph+m thu* s n trong t ng
lai. &y l m t trong s t cc ngh ki m s ng khc nhau hi n c cc vng duyn h i v i m t ti m
n ng ng gp ng k trong cng tc gi m ngho cho nh ng ng dn ven bi n. Chnh sch c a Chnh
ph ng h m nh m. vi c pht tri n nui tr ng thu* s n, -c bi t khi tnh hnh c a ngnh c i thi n
v i vi c t ng thu xu t kh+u. Chnh sch qu c gia bao qut h u h t cc v n
pht tri n chnh trong
ngnh. By gi ph i u tin bi n nh ng chnh sch v nui tr ng thu* s n, k c vai tr c a ngh ny
trong cng gi m ngho v qu n l mi tr ng, v Lu t Thu* s n m i thnh hi n th c.
C1.

Mi tr"+ng v ngu'n l#i t* nhin

K ho ch ho nui tr ng thu* s n ven b ph i
c ti n hnh trong khun kh qu n l h p nh t
vng duyn h i (ICZM).
Ph i ho ch nh cc vng/khu v c dnh cho nui tr ng thu* s n trong ph m vi cc k ho ch
ICZM

PH8 L8C K
Trang 3

C2.

5 khu v c ng b ng, n i th c hi n ICZM s. tr nn kh kh n, xc nh v ho ch nh cc

vng/khu v c dnh cho nui tr ng thu* s n, c tnh n v n ph h p v mi tr ng.
Bao g m cc nh gi v s c t i trong quy ho ch pht tri n nui tr ng bi n
Quy ho ch pht tri n nui tr ng thu* s n cc khu v c duyn h i ph i l a ch!n cch ti p c n cn
b ng h n, cc khu v c b o t n gi tr a d ng sinh h!c cao nh cc khu v c m l y.
C n kh i x ng cc d n ti t o mi tr ng cho ngu n l i chung ang b suy thoi
EIA c n
c ti n hnh i v i cc d n nui tr ng thu* s n v cc k ho ch pht tri n nui
tr ng thu* s n, v ph i
c s d ng trong cng tc l p k ho ch qu n l mi tr ng a ph ng.
Quy m cc d n nui thu* s n duyn h i th ng ph+m cng l n cng lm h i thc vi c p d ng
cc th t c EIA hi u qu trong cc d n nui thu* s n.
C n s d ng EIA lm c s pht tri n cc k ho ch qu n l mi tr ng i v i cc d n v cc
khu v c nui tr ng thu* s n, v i cc ngu n l i nh m ph c v cng tc gim st ti p theo.
C n ti n hnh o t o v nng cao nh n th c cho cc nhn vin nh n c v vi c s d ng EIA
trong nui tr ng thu* s n, t( trung ng (MOFI, MONRE) n cc a ph ng (Cc S thu* s n,
S Ti nguyn v Mi tr ng-DOFI, DONREs)
H th ng khuy n co d ch b nh v nhi"m mi tr ng l m t sng ki n quan tr!ng c n
ch
tr v i cc nhn vin c k n ng, cc ph ng ti n v s i u ph i (v i MONRE v cc c quan
khc).
C n chu+n b m t chi n l c qu c gia v ki m sot d ch b nh v t nui thu* s n.
Chu+n b cc ti li u php l h ng d%n cc n v hnh chnh a ph ng trong cng tc qu n l,
l p k ho ch v gim st mi tr ng cc vng duyn h i.
Pht tri n nh ng cng c o t o/hu n luy n
trau d i k n ng cho cc n v hnh chnh a
ph ng v ng i nng dn trong qu n l mi tr ng nui tr ng thu* s n.
H tr nghin c u cc h th ng nui l ng v i c bi n, l nh ng h th ng t c h i cho mi tr ng,
-c bi t do cch ch n nui t t h n, v nui tr ng bi n k t h p trong nui l ng k t h p v i nui
rong bi n, loi hai m nh v/ v h i sm.
K ho)ch ho nui tr'ng thu s n
K ho ch ho nui tr ng thu* s n ch tr!ng qu m c vo c s h t ng v phn b
t ai, ch
khng ph i vo n ng l c v t ch c, cc ngu n u t v cng tc tri n khai. Phn b ngn sch
cho cc k ho ch nui thu* s n ph i
bao g p c nh ng k ho ch v mi tr ng v pht tri n
cc cng tc tri n khai, c tnh n nh ng yu c u ng#n h n v di h n cho m t s
ut b n
v ng.
Chnh quy n a ph ng (huy n, x) c trch nhi m qu n l cc khu v c t ai ti s n chung
c h tr trong cc khu v c duyn h i. Cc gi i php s d ng vng t ny c n
c cn nh#c
k l 4ng trong qu trnh l p k ho ch nui tr ng thu* s n, v u tin khi ph c mi tr ng, nh
khi ph c r(ng ng p m-n ho-c c i t o m i tr ng s ng c a ngh c vng sng
Lu t ngh c m i cho php phn b cc vng n c nh m cc m c ch th ng ph+m v giao cho
ng i dn a ph ng s d ng. Nui tr ng bi n l l'nh v c m i Vi t Nam c nhi u ti m n ng.
MOFI
ngh pht tri n cc nguyn t#c phn b cc vng n c cho nui tr ng thu* s n, theo
cch lm cn b ng cc yu c u u t kinh t trong nui tr ng thu* s n v nhu c u c a ng i dn
a ph ng.
Khi nh n c cho thu vng t v vng n c nh m m c ch pht tri n nui thu* s n th ng
ph+m, th c n ph i bao g m c c ch ti chnh nh m p ng cc chi ph u t , chi ph gim st
v qu n l mi tr ng trong nh ng k ho ch ny.
Quy ho ch nui tr n thu* s n ven bi n ph i ch tr!ng h n trong cng tc khoanh vng, xc nh
cc khu v c thch h p v i nui tr ng thu* s n, m l t ng nh t l trong ph m vi b i c nh c s
qu n l h p nh t vng duyn h i. Cc h th ng qu n l a ph ng ph i
c thi t l p trong ph m
vi t(ng vng, d i s
m trch c a cc c ng a ph ng (nh n c v t nhn)
cng qu n
l trn cc vng.
Vi c phn b
t cho thu v ng k s / c n g#n v i nh ng tiu ch nh t nh v mi tr ng
c xc nh trong cc k ho ch nui th y s n. Nui tr ng thu* s n ch) nn gi i h n trong ph m

PH8 L8C K
Trang 4

C3.

C4.

vi cc vng nui ch) nh. Pht tri n nui tr ng thu* s n ngoi vng nui tr ng ch) nh ph i
ch u p d ng theo cc th t c EIA nghim ng-t.
Xy d ng h th ng c p php cho cc m nui th y s n trong ph m vi cc khu v c/vng nui ch)
nh.
a d)ng ho Nui tr'ng thu s n
& u t nghin c u a d ng ho v t nui thu* s n v cc h th ng nui vng ven bi n, nh n
m nh cc gi i php t r i ro, -c bi t cho ng i dn ngho ven bi n.
Chu+n b m t chi n l c xc nh nhu c u u t v h tr k thu t trong cng tc s n xu t gi ng
hi u qu nh
c quy nh trong Ch ng trnh Chnh ph 112 trong nh n m nh vi c Chnh
ph duy tr cc ngu n gen thu* s n, t nh t trong th i gian tr c m#t v vai tr c a t nhn trong
vi c s n xu t gi ng hng lo t cho nui tr ng thu* s n.
Tnh tr)ng i ngho v Pht tri(n X h0i

219.
Ng i dn ngho l nh ng c ng ch y u trong nui tr ng thu* s n v ngh c n c ng!t v
ngh c bi n. ,u tin cho kh i nh b#t v nui tr ng thu* s n VI t Nam l th c hi n hi u qu
chnh sch c a Chnh Ph v gi m t) l i ngho trong kh i thu* s n- Nui tr ng thu* s n B n v ng
Xo ngho (Chi n l c SAPA).

C5.

M c tiu c i thi n i s ng trong quy ho ch nui tr ng thu* s n thng qua s

m b o r ng ng i
ngho s.
c tham gia v t v n hi u qu h n trong k ho ch pht tri n nui tr ng thu* s n cc
c p.
H tr xy d ng n ng l c cho cc nhn vin c p t)nh v a ph ng nh m th c hi n cc ph ng
th c ti p c n t p trung xo ngho hi u qu h n trong nui tr ng thu* s n.
Ch ng trnh m i, MoLISA, nh m m c ch gi m ngho 157 x ngho ven bi n (106/2004/QDTTg), tiu bi u cho m t c h i tuy t v i i v i nh ng ch ng trnh h tr c m c ch nh m xy
d ng n ng l c v xo ngho cc khu v c ven bi n.
Tuyn truy n r ng ri nh m chia s1 kinh nghi m trong cng tc gi m ngho i v i kh i ngu n
l i thu* s n nh m thc +y vi c ch p nh n r ng ri nh ng k n ng cao h n.
Nui tm hi n ang l ngh ch
o cc vng duyn h i. R i ro trong ngh nui tm khi n cho
m hnh nui ny tr thnh nhi u r i ro i v i ng i ngho. C n ph i i u tra cc ngh nui thu*
s n khc nh ng t r i ro h n nh ng vng duyn h i (nh nui nhuy"n th , nui c gi ng, nui c
ho-c nui cua).
V is
u t kinh t khng ng(ng trong ngh nui tm v cc ngh nui khc, pht tri n nh ng
c ch
u t trong ngnh l mang l i l i ch cho ng i ngho ch khng ph i l -t h! tr c
nh ng r i ro. Vi c ny c th bao g m, ch3ng h n, h p ng nui, lin doanh, h i nng dn h p
tc, v cc i u ki n ng gp h p l.
B o m xem xt cc v n
i ngho thng qua vi c tham kh o ki n ng gp c a ng i dn
ngho khi pht tri n ti p cc quy t#c th c thi Php Ch Th y s n m i.
B o m cho ng i ngho
c tham gia v h/i ki n trong cng tc l p k ho ch nui tr ng
thu* s n v pht tri n chnh sch.
Cc H0i Nng dn v Cc T2 ch c C0ng 'ng
H tr cc t ch c nng dn a ph ng qu n l cc khu v c/vng nui tr ng thu* s n cc vng
duyn h i v i s h p tc c a chnh quy n a ph ng.
Pht tri n cc trung tm d ch v k thu t a ph ng, c th l trong s lin h v i cc c quan a
ph ng nh m h tr cc nhm nng dn, v i cc ph ng ti n qu n l mi tru ng, ki m sot d ch
b nh, v thm nh p cc thng tin v th tr ng, cng ngh v qu n l.
Khuy n khch h p tc g a cc nhm nng dn v cc c quan d ch v k thu t c p trung ng v
c p t)nh, k c cc vi n nghin c u, c s khuy n ng , hay nhn vin th tr ng.

PH8 L8C K
Trang 5

Trn c s chnh sch-v' m v khi ni m nhm nng dn a ph ng, MOFI c n pht tri n nh ng
h ng d%n nh m h tr vi c xy d ng hnh th c qu n l c ng ng/ ng qu n l trong nui tr ng
thu* s n.
MOFI nn giao nhi m v , khuy n khch v xy d ng n ng l c cho cc c quan c p t)nh v a
ph ng nh m thc +y ch
qu n l c ng ng.
Khuy n khch kh i t nhn v cc t ch c nng dn tham gia pht tri n chnh sch nui tr ng thu*
s n. VINAFIS v VASEP, v d , c th
c h tr
m nh n thm trch nhi m h p tc v t
ch c t v n gi a cc thnh vin..
T o s h p tc gi a cc nhm nng dn v i cc c s ch bi n v th tr ng
Th c hi n cc d n th nghi m nh m rt kinh nghi m v cc t ch c nng dn a ph ng v cc
trung tm d ch v
a ph ng.

Ch. bi.n v Ti.p th

D2.

C i ti n th ng hi u hng Vi t Nam i h/i s nng cao nh n th c th ng hi u v gi tn nhi m

th tr ng
Khuy n khch nghin c u v h tr nh n c
nh gi xem li u c s cng b ng cho cc hnh
ng ch ng ph gi hay khng v, n u v y, bi n php no nn th c hi n lo i tr( cc y u t .
S c kho1 v an ton lao ng (Osh) l v n ch ch t trong ho t ng ch bi n v i h/i ph i c
s can thi p, c l. lin quan n th i l ng m t ca lm vi c v cc i u ki n lm vi c (k c
nh ng gi gi i lao b#t bu c).
Ti p t c h tr cc nh my ch bi n t
c HACCP v cc ng k xu t kh+u khc
Thc +y pht tri n/s d ng m m v cc h th ng lm l nh khc nh lm l nh n c bi n , lm
t( n c bi n v.v... cho nh ng chuy n bi n di ngy. Tr c tin c n ti n hnh nghin c u
T nhn ho/c ph n ho t t c cc doanh nghi p ch bi n nh n c, bao g m c vi c cho xy
d ng l i (v c th l ph hu*) cc nh my ch bi n c a ba cng ty thu* s n c a nh n c.
Pht tri n cc th tr ng a ph ng
Ti m n ng th tr ng a ph ng h tr s n xu t ng v ng
c lm n i b t b ng chi n d ch
ti p th a ph ng c tr sau hnh ng ch ng bn ph gi c a chnh ph M
Khng ng(ng ph bi n cho ng dn v nng dn a ph ng cc thng tin th tr ng
Hi n t i, c r t t nh ng ngu n tin ng tin c y cho cc nh ch bi n s d ng nh m gip h! l p cc
k ho ch s n xu t v ti p th .
Th"!ng m)i Qu c t.

220.
Ng i nng dn v cc c ng khc ang ph i i m-t v i nh ng r i ro ngy m t gia t ng
c$ng nh nh ng ph n th ng c a th ng m i qu c t cc s n ph+m nui tr ng thu* s n.

Vi t Nam c th c l i t(: (a) Vi c hon ton l u nh ng khuynh h ng c a th tr ng qu c t ,

nh l trong v n
an ton th c ph+m; (b) Lm t t cng tc tuyn truy n ph bi n cc khuynh
h ng th tr ng c lin quan n nh ng ng i nng dn v cc c ng nui thu* s n khc; v
(c) G#n k t hi u qu h n v i cc c quan thi t l p tiu chu+n qu c t , l t ng nh t l h p tc v i
cc n c lng gi ng t o ra ti ng ni c tr!ng l ng h n .
Trong ph m vi chnh ph , ph i lm r trch nhi m trong cam k t v i cc t ch c WTO, OIE,
Codex and CITES v m b o r ng cc v n
ngh c v nui tr ng thu* s n
c xem xt m t
cch tho ng.
Nh n th c v nh ng v n an ton th c ph+m ang nng cao, nh ng v%n cn nh ng hi u bi t h n
ch trong nng dn v cc nguy c trong an ton th c ph+m v cch qu n l nh ng nguy c .
Th tr ng t ng lai c khuynh h ng truy xu t ngu n g c s. t o ra nh ng kh kh n gay g#t cho
ng i nng dn/s n xu t c a Vi t Nam do c nhi u nng dn s n xu t quy m nh/, v nh ng
chu i th tr ng r i r c. C n ph i pht tri n v tri n khai m t ch ng trnh an ton th c ph+m ton
di n trong kh i nui tr ng thu* s n.

PH8 L8C K
Trang 6

C n xc l p c ch nh m lm t t h n cng tc tuyn truy n thng tin th tr ng n v i ng i

nng dn/ng i s n xu t. Chnh quy n a ph ng, k c khuy n ng v khuy n nng, ph i ng
vai tr tch c c h n trong cng tc cung c p thng tin th tr ng.
C n h tr cc cc gi i php t r i ro trong cng tc th tru ng i v i s n ph+m nui thu* s n t(
ngh nui quy m nh/, nhi u r i ro.

Thng tin v Quy ho)ch

B1

B2

B3

B4

H th ng th ng k v cc bo co khoa h7c
C i thi n h th ng th ng k thu* s n b ng s th ng nh t c a hai h th ng GSO v MOFI nh
d ki n. Tuy nhin, cc k t qu i u tra b n c c a d n ALMRV c n ph i
c ti p t c v h p
nh t trong h th ng .
Cc phn tch ph i bao g m s n l ng c a nh ng loi c t m quan tr!ng th ng ph+m. H th ng
hi n t i t ng h p s li u t t c cc loi c lm ng n tr vi c s d ng s li u cho cc phn tch
m hnh ho.
Nng cao ch t l ng s li u v ngh c n c ng!t trong h th ng th ng k qu c gia.
C n xu t b n cc bo co khoa h!c ngay sau khi hon t t v
c duy t qua. S lun chuy n
thng tin mau l6 c tnh ch t quy t nh i v i s pht tri n c tr t t c a nh ng ngh c (v nui
tr ng thu* s n) ph n ng nhanh.
Quy ho)ch thu s n
Pht tri n quy ho ch kh i ngh c (nui tr ng thu* s n) c i ti n b ng cng tc t ng c ng n ng
l c th ch t i cc t)nh.
H tr quy ho ch v qu n l ICZ cc t)nh ch!n.
Pht tri n c ch t v n c i ti n v i ngnh cng nghi p (v d , v i VINAFIS) .
Cn nh#c phn bi t VINAFIS trong nh ng v n nui tr ng thu* s n v nh b#t h i s n v cung
c p h tr nh m cho php VINAFIS i din cho nh ng ng dn
c tham kh o ki n v
th ng thuy t v i chnh ph v v n
qu n l ngh c. &
i di n hi u qu cho ng dn,
VINAFIS c n ph i ng hon ton c l p ho-c t b ph thu c vo chnh ph trong qu n l v
ngn sch.
Qu n l v quy ho)ch th ng nh%t vng duyn h i
Kh n ng mu thu%n gi a nh ng ng i s d ng khc nhau nh nh ng ng dn ven bi n, ng i s
d ng r(ng ng p m-n, khch du l ch, ng i tr ng la, ng i nui thu* s n v nh ng nh pht tri n
th v cng nghi p ang gia t ng khi p l c khai thc ngu n l i gia t ng. & ti n g n n m t
ph ng th c pht tri n th ng nh t c nui tr ng thu* s n, ngh c, v cc ho t ng khc thng
qua ICZM c n ph i c th i gian. D a vo bi h!c kinh nghi m c a nh ng d n hi n t i, khi
ni m ICZM c n ph i
c m r ng i v i c cc t)nh duyn h i.
Tri n khai cng s m cng t t t t c khu v c b o t n bi n (MPA) kh thi trong s 12 MPA
c
ph chu+n. 5 nh ng n i ph ng th c ng qu n l
c th c hi n, cn nh#c xy d ng thm cc
MPAs cc c p huy n, x nh m c i thi n ngu nl i thng qua vi c b o v cc khu v c sinh s n v
v bi 1 cho cc loi c bi n kh i.
'ng qu n l
Pht tri n cc m hnh ng qu n l th nghi m i v i cc cng n c ven b , nui tr ng thu*
s n, h ch a v cc c ng c.
Pht tri n ph ng php ng qu n l i v i ngh c xa b , b ng nh ng c ch h tr cho vi c t
v n hi u qu gi a ngnh cng nghi p, nghin c u v chnh ph .

PH8 L8C K
Trang 7

H tr th c thi lu t thu* s n m i t)nh. Cung c p o t o, h tr quy ho ch, s d ng bi n php c

nhn tham gia khi thch h p.
o t)o, t&p hu%n v khuy.n ng" thu s n

221.
Cc h th ng c b n cho nghin c u, o t o, v khuy n ng
c thi t l p v t ng c
trong vi n m tr l i y. Nh ng u tin chnh trong v n th c thi chnh sch l:
F1

ng

o t)o v t&p hu%n

222.
V l do mong mu n gi m s l ng cc tu khai thc ven b v h n ch t ng c ng l c khai
thc xa b , nn vi c khuy n khch cc nhn cng tr1 tham gia ngh nh b#t h i s n s. l i u khng
mong mu n. Nh ng d sao, h tr ng dn nng cao tay ngh v%n l m t nhu c u kh n c p.

F2

F3

14

Khuy n khch cc ch tu, th my v cc b n ngh trn cc tu c xa b c p nh t ki n th c v

nng cao k n ng. Khuy n khch cc thu* th tu c tham d cc kho h!c ngh . Cung c p cc
kho h!c thm cc trung tm k thu t c a khu v c.
Xc nh nhu c u/xy d ng cc phng th nghi m ng l i c / b thu* l c c quan nghin c u
ph h p (c l. tr ng & i h!c Thu* s n ho-c RIMF).14 Thi n chi tr cho s pht tri n th c
c a ngnh cng nghi p s. c n
c nh gi v xy d ng so v i ti m n ng s d ng cc ph ng
ti n khu v c v/ho-c cc m ph/ng i n ton. Kh n ng s. c m t ph ng ti n khu v c
c xy
d ng, m c th l : (i) T ng c ng ngu n v n c p; v (ii) Nng cao hi u qu s d ng v nh th
c kh n ng ng v ng v ti chnh.
Nn u tin u t h n cho cng tc d y ngh nh m h tr cng tc xy d ng n ng l c i ng$
cho cc c s cung ng d ch v k thu t v nng dn t i a ph ng. Nh ng ng i nng dn sau
khi
c tr i qua hu n luy n k thu t s. nng cao
c kh n ng
lm gi m cc r i ro ngh
nghi p v ki m
c thu nh p cao h n.
Khuy.n ng"
V n
h tr cc ho t ng khuy n ng trong nui tr ng thu* s n c n t ng c ng h n n a. C n
c vo tnh hnh gia t ng con s nh ng ng i nui tr ng thu* s n, v nh ng gi i h n v s l ng
cn b khuy n ng nh n c, nh n th y c n ph i c nh ng ph ng th c ti p c n m i.
Pht tri n chi n l c ton di n nh m +y m nh nui tr ng thu* s n.
Khuy n kch cng tc khuy n ng -t tc, v d , thng qua h i h tr nui tr ng
thu cc k
thu t vin.
Ph n tch c c tham gia ngh nui, nh ng cc ho t ng khuy n ng truy n th ng c l. ch a n
v i ph n . Cc cch ti p c n tuyn truy n v i ph n c th lm t ng s l ng lao ng n lm
cng tc khuy n ng c a cc d n, v l nh ng cch ku g!i ring i v i ph n
h! tham d
cc l p hu n luy n.
Nghin c u
V c b n, t ng c ng u t vo nghin c u khi gi tr ngh nui tr ng thu* s n
c t ng
ln. C n ti p t c u t h n n a vo nghin c u. C n h p tc ch-t ch. h n v i kh i t nhn trong
cng tc xc nh nh ng u tin nghin c u v tri n khai nghin c u.
H u h t cc nghin c u u mang tnh k thu t. Cc nghin c u c n c s chuy n h ng sang cc
l'nh v c x h i v kinh t , v kh i s n xu t quy m nh/.
M t v d v b th nghi m ng c t i Marine Institute of Memorial University in Newfoundland. B c kch th c 8m r ng
x 4 m su x 22 m di l b thu* l c l n nh t trong cc b thu c d ng ny trn th gi i,
c xy d ng vo n m 1988
v i chi ph u t kho ng 7 tri u USD. Cc gi i php khc g m c vi c s d ng phng thi nghi m pht tri n v th
nghi m ng l i c t i Tr ng Cao 3ng Hng h i c (Australian Maritime College) Tasmani, l n i hi n cung c p
d ch v cho r t nhi u n c &ng Nam .

PH8 L8C K
Trang 8

F4

F5

C n c s i u ph i t t h n gi a cc ch ng trnh nghin c u, nh m lin k t ch-t ch. h n gi a

nghin c u v nhu c u c a ng i nng dn, thng qua vi c nghin c u cc ng d ng mang tnh
c nh tranh nng cao ch t l ng v ti p t c xy d ng n ng l c nghin c u.
Tn d ng
Cc kho n vay nng nghi p truy n th ng nh/ so v i yu c u v n u t trong nui tr ng thu* s n.
Do v y c n c v n u t l u ng cho ngnh, khng ph i b ng cch -t ng i ngho tr c
nh ng r i ro, m b ng vi c h!
c o t o v c gi y ch ng nh n n ng l c trong h s xin vay
v n ngn hng.
Thc +y m r ng cc c quan tn d ng c a ng i a ph ng, c nhi u kinh nghi m trong cc
khu v c nng thn Vi t Nam. Chnh quy n a ph ng cc khu v c nng thn c th xem xt s
d ng ngn qu t( vi c cho thu t h tr v n vay tn d ng cho ng i dn a ph ng. C n u
t pht tri n c ch b o hi m cho ng i nng dn nh m t kh n ng kh ng ch r i ro trong nui
tr ng thu* s n.
Giao ti.p v h#p tc
5 c p qu c gia v cc c p a ph ng, vi c trao i kinh nghi m qu n l v h p tc gi a cc d
n nh n c v d n ti tr l r t c n thi t. B i v y, cc d n c n u tin ho m ng l i v i cc
c ng ch y u.
H tr giao ti p v chia s1 kinh nghi m gi a ng dn v nng dn t i cc a ph ng
&+y m nh h p tc gi a cc B (v d , MOFI, MPI, MARD, MONRE, MOLISA, MOST) v cc
S
a ph ng (DPI, DOFI, DOST, DONRE, DOLISA) nh m h tr qu n l k t h p cc ngu n
l i thu* s n v s th ng nh t c a ngh c trong ph m vi d n v cc ho t ng khc trong cc
kh i ngh khc (v d , cn nh#c v n
pht tri n nui thu* s n trong cc d n tu i tiu, k t h p
v i tr ng la) .
Thc +y s ph i h p gi a cc nh ti tr ho t ng trong cc ngu n l i thu* s n v nh ng l'nh
v c lin quan.

PH8 L8C L
Trang 1

PH L C L. NH NG
XUFT TK H I TH:O BO CO K T QU:
C@A NHM NGHIN C U NGY 31/8/2004
1. Gi,i thi u
1.
H i th o bo co k t qu s b
c t ch c vo bu i sng ngy 31 thng 8 n m 2004 t i
B Thu* s n nhm nghin c u bo co nh ng k t qu nghin c u v xu t cc ki n ngh . B
tr ng B Thu* s n, TS. T Quang Ng!c, khai m c v ch to h i th o. TS. Ng!c nh n m nh t m
quan tr!ng c a ngnh thu* s n i v i Vi t Nam v m-t kinh t v t o vi c lm. ng nh n m nh t m
quan tr!ng c a qu n l ngh c v ngu n l i thu* s n i v i s pht tri n b n v ng c a ngnh thng
qua vi c nu r nh ng thch th c tr c m#t l (1) qu n l hi u qu mi tr ng, quy ho ch h p l, v
pht tri n c s h t ng; (2) s c n thi t ph i thc +y pht tri n thu* s n t ng c ng an ninh l ng
th c v +y m nh xo i gi m ngho; v (3) nh ng quy t sch m b o duy tr s n l ng v s pht
tri n b n v ng c a ngnh thu* s n.
2. Ch"!ng trnh h0i th o
2.

Ch

ng trnh c a h i th o nh sau:

Th+i gian

Ho)t 0ng

Ng"+i ch u trch nhi m

07:30-08:00

& ng k

i bi u

V H p tc qu c t

08:00-08:10

Gi i thi u

ng Ph m Tr!ng Yn

08:10-08:20

Di"n v n cho m(ng

TS. T Quang Ng!c, B tr

Thu* s n

08:20-08:40

Gi i thi u v nhi m v c a nhm

ng Ronald Zweig, tr
nghin c u

08:40-09:10

Trnh by v k t qu kh o st v nh ng
c a ti u nhm khai thc thu* s n

xu t

TS. H Xun Thng

09:10-09:40

Trnh by v k t qu kh o st v nh ng
c a ti u nhm nui tr ng

xu t

TS. L Thanh L u

09:40-10:00

Gp

10:00-10:30

gi i lao

10:30-11:15

Th o lu n nhm v nh ng k t qu nghin c u v
xu t (b n nhm qu n l ven b , khai thc,
nui tr ng v th tr ng)

T t c cc

11:15-11:55

Cc nhm trnh by k t qu th o lu n

Cc nhm tr

11:55-12:10

Tm t#t k t qu th o lu n

ng Ronald Zweig, tr
nghin c u

ng nhm

12:10-12:30

K t lu n

TS. V$ V n Tri u, V tr
tc Qu c t

ng v H p

ng B

ng nhm

Cc thnh vin c a nhm kh o st

i bi u

ng

PH8 L8C L
Trang 2

3. K.t qu c a th o lu&n v nh ng - xu%t

A. Qu n l ven b+
Nh ng yu c u quan tr!ng nh t

i v i qu n l ven b l:

(i) nng cao n ng l c;

(ii) t ng c

ng ph i h p gi a nh ng ng

i c lin quan;

(iii) thi t l p nh ng chi n l c, chnh sch, quy

nh m t ng c ng qu n l ven b

nh v h

ng d%n

t ng c

ng n ng l c

(iv) nng cao nh n th c v s c n thi t v l i ch c a vi c quy ho ch v qu n l h p l ngu n

l i ven b , bao g m c vi c thi t l p cc khu b o t n bi n v i s tham gia c a c ng ng,
quy n v ngh'a v tham gia vo qu n l;
(v) thi t l p h th ng lin l c

t ng c

ng trao

i thng tin; v

(vi) t p trung vo pht tri n b n v ng nui tr ng thu* s n ng!t v m-n l

B. Khai thc thu s n
Nhm th o lu n

a ra cc v n

v gi i php sau:

(i) ngu n l i h i s n ang suy gi m nhanh chng, -c bi t l vng g n b ;

(ii) s l

ng tu nh/ v%n ti p t c t ng;

(iii) h tr

nh gi ngu n l i thu* s n

(iv) c n

u t cho c s h t ng ngh c

(v) c n t ng c

ng

m b o an ton cho ng dn;

(vi) nng cao nh n th c c ng

ng v lu t thu* s n v cc quy

(vii) C n xc

ng

nh v tr ng tr

nh khc;

(viii) thi t l p m t trung tm quan tr#c ven bi n.

C. Nui tr'ng thu s n
Cc

xu t chnh

i v i nui tr ng thu* s n bao g m:

(i) pht tri n c n c a vo ch) th s 224;

(ii) pht tri n nui tr ng thu* s n theo cc quy trnh khoa h!c
(iii) nng cao s chnh xc v bo co s n l

ng

i v i t(ng loi;

(iv) nng cao c s h t ng cho cc trang tr i thng qua h th ng c p v thot n

(v)

a d ng ho loi nui;

(vi) nng cao hi u bi t v qu n l mi tr

ng v d ch b nh v m i quan h gi a chng;

PH8 L8C L
Trang 3

(vii) nng cao ch t l

ng v tnh k p th i c a s n xu t gi ng;

(viii) pht tri n nui tr ng thu* s n v i s t p trung vo xo i gi m ngho;

(xi) lm r cc thu t ng
(x)

c dng

m t cc -c i m c a ngnh nui;

u tin:
(a) thc +y vi c xo i gi m ngho b ng nui tr ng thu* s n;
(b) thc +y nui bi n ;
(c) a d ng ho nui n

cl ;

(d) nng cao h th ng c nh b o mi tr

v ch t l ng n c;

ng d ch b nh v s suy gi m c a mi tr

ng

(e) p d ng h th ng m c a FAO v ki m sot ngh c trch nhi m (FAO Code of

Conduct for Responsible Fisheries);
(f)

m b o ngu n ti chnh cho pht tri n; v

(g) xem xt
thi.

m b o cc tiu ch pht tri n

a ra l h p l v c tnh kh

D. Th tr"+ng
Nh ng k t qu th o lu n c a ti u nhm g#n li n v i n i dung c a b n bo co tm t#t c a nhm cng
tc, v bao g m nh ng v n sau:
(i) th tr ng nguyn li u th pht tri n t do ch khng theo h
th tr ng;
(ii) hi n t i m i ch y u nh n m nh th tr
r t t
c quan tm;
(iii) cng su t ch bi n c n

ng xu t kh+u trong khi th tr

ng trong n

c pht tri n d a trn c s yu c u c a th tr

(iv) c n ch tr!ng h n n a vo vi c tm hi u tnh hnh th tr

thng tin v th tr ng)
m b o c nh trang hi u qu .
Nh ng

ng p ng l i nhu c u c a
c ch a

ng; v

ng th gi i (v d , c n c thm

xu t chnh c a nhm l:
(i) xy d ng chi n l

c s n xu t h i s n d a vo th c t yu c u c a th tr

(ii) xy d ng m t h th ng ch , bao g m c ch
(iii) c n c cc chnh sch m i

ng;

u m i;

pht tri n m t h th ng thi tr

ng hi u qu ;

(iv) xy d ng m t h th ng th tr ng sao cho c th truy tm

c ngu n g c h i s n, -c
bi t l s n ph+m nui tr ng,
p ng yu c u c a cc hng ro ch t l ng; v
(v)

c n cc nh ti tr h tr cho vi c pht tri n v nng cao h th ng th tr

Vi t Nam.

ng thu* s n

PH8 L8C L
Trang 4

Danh sch cc )i bi(u tham d* h0i th o

No

Tn

T2 ch c

Cc t2 ch c thu0c chnh ph
1

Nguyen Thi Thu Hong

Tran Thi Lien

Chuyn gia - V H p tc Qu c t - B Ti Nguyn,

Mi tr ng
Ngn hng NN&PTNT Vi t Nam
B0 Thu s n

3
4
5
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
31
32

T Quang Ng!c
Ph m Quang To n
Nguyen Van Thanh
Do Thi Thu Hong
Nguy"n Th Kim Anh
Nguyen Phuc Dong
Vu Thi Anh Hong
Nguyen Thai Phuong
Nguy"n Long
Bui Van Thuong
Nguy"n Duy Ch)nh
Ph m Tuy t Nhung
H Xun Thng
V$ V n Tri u
&on M nh C ng
Do Duy Con
Tr n V n Qu2nh
Tran Thi Mieng
Ng & c Sinh
Nguy"n Xun L
Nguyen Thi Hong Nhung
Dinh Ngoc Anh
Vu Van Tien
Le Thanh Luu
Nguyen Ngoc Oai
Pham Trong Yen
Le Thi Van Anh
Dang Thai Hung

B Tr ng
Th k B Tr ng
V Ph v Nui tr ng thu* s n
Thanh tra, B Thu* s n
V Php ch
V ph v H p tc x v Kinh t t nhn
Nafiqaved
VASEP
Ph Vi n tr ng Vi n nghin c u H i s n
Ph t ng th k h i ngh c Vi t Nam
Ph Vi n tr ng Vi n Kinh t v Quy ho ch Thu* s n
Ph gim c Trung tm thng tin Thu* s n
Vi n tr ng Vi n Kinh t v Quy ho ch Thu* s n
Quy n V tr ng v H p tc Qu c t , B Thu* s n
Chuyn vin - V h p tc Qu c t , B Thu* s n
Ph chnh V n phng B TS
Gim c Trung tm Khuy n ng Qu c gia
Ph V tr ng V K Ho ch, ti chnh
V tr ng V t ch c, Cn b
V tr ng V KHCN
VASEP
Ph chnh V n phng B TS
Chnh V n phng B TS
Vi n tr ng Vi n NCNTTS 1
C c Ph C c Khai thc v B o v Ngu n l i Thu* s n
Ph v Tr ng V h p tc Qu c t , B Thu* S n
V h p tc Qu c t , B Thu* S n
V h p tc Qu c t , B Thu* S n
Cc s9

33
34
35
36
37
38
39
40

Diep Thanh Hai

La Chau Trinh
Nguyen Ngoc Phuong
Quach Thanh Son
Dau Van Cuong
Tran Dang Tuan
Nguyen Quang Diep
Le My An

Ph Gim c S Thu* s n C Mau

Ph Gim c S Thu* s n Bnh Thu n
Ph Gim c S Thu* s n Kin Giang
Tr ng Phng K Ho ch, S Thu* s n Khnh Ho
Ph Gim c S Thu* s n H i Phng
PhPhng Qu n l Ngh c, S Thu* s n Ngh An
Gim c S Thu* s n Qu ng Ninh
Ph Phng K Ho ch, S Thu* s n Khnh

PH8 L8C L
Trang 5

Cc d* n v t2 ch c qu c t.
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53

Karl Johanstaehr
Lars Joker
Erling Bendsen
Don Griffiths
Ronald Zweig
Jon Cook
Nguyen The Dzung
Laurent Msellati
Tran Trong Chinh
Ragna Fidjestol
Pham Gia Truc
Irmen Mantingh
Bui Thi Thu Hien

C V n tr ng d n ALRMV
&i u ph i vin d n FSPS
D n FSPS
C v n tr ng d n SUFA
Ngn hng Th gi i
Ngn hng Th gi i
Ngn hng Th gi i
Ngn hng Th gi i
& i s qun Na Uy
& i s qun Na Uy
FAO
FAO
IUCN

PH8 L8C M
Trang 1
Ph l c M. Khuy.n ngh t/ h0i th o v- cc "u tin 1u t" trong vng 10 n m t,i cho B0 Thu
S n, ngy 28 thng 10, n m 2004
A. Gi,i thi u
1.
Ngi th tr ng B Thu* S n, ti n s' Nguy"n Vi t Th#ng long tr!ng khai m c h i th o, cho
n qu v i bi u v xc nh m c ch v k t qu mong mu n c a h i th o. & b#t u, ng nu b t
t m quan tr!ng c a ngnh thu* s n i v i n n kinh t qu c dn v i vai tr t o ra ngu n th c ph+m,
t o cng n vi c lm, xo i gi m ngho v ngu n ngo i t t( ho t ng xu t kh+u. S n lu ng nui
tr ng v khai thc c a ngnh thu* s n t ng d n qua cc n m v t k t qu mong i l 1,2 tri u t n t(
khai thc v 700.000 t n t( nui tr ng thu* s n trong n m 2004. S pht tri n v thu* s n t
c l
do c s k t h p gi a chnh ph v i doanh nghi p t nhn a ph ng, gi a chnh ph v c ng ng
cc nh ti tr qu c t . Tuy nhin khai thc ngu n l i thu* s n g n b tr nn qu m c, ng th i,
m c
nh t nh, khai thc xa b
c m r ng v t ng c ng. Nui tr ng thu* s n ni chung c
ti m n ng to l n
t ng s n l ng ng th i t o ra nhi u vi c lm n u
c u t h n n a cho
ngnh ny. Tuy nhin, r rng r ng vi c quy ho ch m t cch c+n th n s. trnh v gi m thi u
c
nh ng tc ng x u n mi tr ng, i u c th x y ra t( vi c pht tri n nui tr ng thu* s n khng c
quy ho ch. & i v i nui tr ng thu* s n, ch t l ng c a i t ng nui nh t c
t ng tr ng, ch t
l ng dinh d 4ng v kh n ng khng b nh l nh ng v n
quan tr!ng c n
c quan tm h n n a
Vi t Nam. H n n a, quy ho ch qu n l t ng th vng nui n i a v ven bi n l y u t quy t nh
t
c chi n l c ng qu n l t ng h p, i u c th
m b o tnh n nh v hi u qu kinh t t i u
t( nh ng ngu n l i trn. Do , khc thc v nui tr ng c n
c qu n l t t h n qua vi c xy d ng k
ho ch c+n th n
m b o r ng Vi t Nam c th h ng l i m t cch y t( vi c s d ng ngu n l i
trong th i gian di.
2.
Ti n s' Th#ng by t/ lng bi t n c a B Thu* S n t i Ngn hng Th gi i gip 4 vi c
nh gi hi n tr ng ngnh Thu* S n v t ch c h i ngh
trnh by k t qu c a on nh gi, qua

xu t h ng pht tri n ti p theo c a ngnh. ng

ngh h i th o nn t p trung vo vi c hnh
thnh m t chi n l c c th gip B Thu* S n t m qu n l v' m v s d ng ngu n l i khai thc v
nui tr ng thu* s n qua vi c xc nh nh ng u tin u t trong vng 10 n m t i. Ni chung, u tin
u t xc nh ph l c K c a bo co l c s t t
t( c th hon thi n cc ch ng trnh
ang th c hi n c a qu c gia v
thc +y nh ng ch ng trnh ny t
c m c tiu
ra. & k t
thc bi pht bi u, ng c$ng xc nh s c n thi t ph i hnh thnh nn nh ng chnh sch m i c th
h tr vi c s d ng ngu n l i m t cch b n v ng v i m c nh chnh l xo i gi m ngho theo m t
cch th c c th ch p nh n
c v m-t x h i v tnh b n v ng v mi tr ng.
B. Ch"!ng trnh h0i th o
3.
Ch
nh sau:

ng trnh h i ngh c s tham gia c a 72

Th+i gian
08:00-08:30
08:30-08:40
08:40-09:00
09:00-09:20
09:20-09:40 B
ph n

Ho)t 0ng
& ng k i bi u
Gi i thi u i bi u
Khai m c h i th o

i bi u (xem danh sch sau)

c ti n hnh

Trch nhi m
V H p tc qu c t
ng Ph m Tr!ng Yn
Ti n s' Nguy"n Vi t Th#ng,
Th tr ng B Thu* S n
Gi i thi u v nhi m v c a on nh gi
ng Ronald Zweig
Tr ng on nh gi c a Ngn
hng Th gi i
Chnh sch chung c a Ngn hng Th gi i Ti n s' Cao Th ng Bnh
v t ng quan v tnh hnh th c hi n cc d
Ngn hng th gi i
n do Ngn hng Th gi i ti tr
Vi t
Nam.
Ban nng nghi p v pht tri n nng thnM t s bi h!c kinh nghi m.

Ph l c M
Trang 2
09:40-10:00

ng Nguy"n H u Kh ng
V k ho ch ti chnh
V n phng B Thu* s n
Ti n s' L Thanh L u

12:00-13:30

Cc u tin u t cho cc d n ang

th c hi n c a ngnh Thu* s n
Gi i lao
Bo co hi n tr ng ngnh Thu* s n c a
on nh gi v khuy n ngh c a h i th o
tr c.
Chia nhm
Th o lu n nhm v hi n tr ng khai thc v
nui tr ng thu* s n.
An tr a (Khch s n Th ng m i)

13:30-15:00

Th o lu n nhm v

Cc tr

ng nhm

15:00-15:30
15:30-16:30

Gi i lao
Trnh by k t qu th o lu n nhm v
h ng th o lu n.
T ng k t th o lu n
K t lu n h i th o

nh Cc tr

ng nhm

10:00-10:20
10:20-10:50
10:50-11:00
11:00-12:00

16:30-16:40
16:40-17:00

u tin

ut .

Ti n s' V$ V n Tri u
Cc nhm
V n phng B Thu* s n

ng Ronald Zweig
Ti n s' Nguy"n Vi t Th#ng

C. Nh ng pht hi n c a h0i th o v khuy.n ngh

4.
Thnh vin tham gia h i th o
c chia thnh 3 nhm - I. Qu n l t ng h p vng i b v
khai thc thu* s n, II. Nui tr ng thu* s n, v III. Th ch v th tr ng. Nh ng gp v ki n t( cc
nhm th o lu n nh sau:
Nhm I: Qu n l t2ng h#p vng ,i b+ v khai thc thu s n
A. Ch%p nh&n bo co
C%u trc:
K t h p hai ph n c a bo co: khai thc v nui tr ng
Khai thc v nui tr ng thu* s n
c pht tri n t do m khng c quy ho ch t ng th ho-c
thi u kh n ng qu n l c a chnh quy n a ph ng
H ch a Mi n Trung Vi t Nam r t quan tr!ng nh ng khng
c c p trong bo co.
Khu b o t n bi n r t quan tr!ng v nn th c hi n b ng ph ng php ti p c n t ng h p
Vi c qu n l vng i b nh l m t ho t ng chnh trong ngnh thu* s n ch a
c quan
tm ng m c.
Nh n th c c a ng dn v ng i h ng l i a ph ng l r t quan tr!ng
Ngh- c n0i

a:

Ngu n l i thu* s n n i a ng vai tr quan tr!ng. Ngu n l i thu* s n n i a lin quan n

v n ranh gi i v i u ki n mi tr ng. Qu n l c ng ng v thu* s n n i a l quan tr!ng
v nh h ng b i cc ho t ng pht tri n khc nh thu* i n, cc d n v bao ng n l$.
V n
th ng ngu n cc l u v c, -c bi t l cc nh h ng n ng b ng sng M Kng
c n
c xc nh r.
Cc h ng d%n v nh ng quy nh v b o v ngu n l i l c n thi t, v d vi c xy d ng nh
my thu* i n nn tnh n gi i php di c c a c.
Nng cao nh n th c c a ng dn v s d ng ngu n l i b n v ng c n
c ch tr!ng h n l p
d ng lu t thu* s n.

Ph l c M
Trang 3
Qu n l t2ng h#p vng ven b+ (ICM):
ICM l l'nh v c m i v yu c u c n c s
i u ph i st sao gi a cc nhm quan tm. ICM
hi n ang th c hi n m t cch c l p gi a cc nhm h ng l i lin quan n ngu n l i m
khng c m t quy ho ch t ng th . &y l kh kh n cho vi c pht tri n qu n l t ng h p vng
ven b . Tuy nhin, ICM l s c n thi t c p bch cho vi c qu n l ngu n l i ph h p.
L m t ph n c a xy d ng n ng l c, nh ng thng tin chi ti t v nh ng i u ki n c th l c n
thi t.
Lin quan n n l c gi m khai thc thu* s n, c n c cc gi i php thay th v sinh k cho
c ng ng ng i dn a ph ng.
Cc khu b o t n bi n nn
c u tin cao trong nghnh thu* s n. Khng cn nghi ng v
t m quan tr!ng c a vi c hnh thnh cc khu b o t n bi n.
Vi c th c hi n cc quy c/thng l qu c t m Vi t Nam tham gia c$ng c n
c ch tr!ng.
II. D* n v cc "u tin
Cc d n chuy n i sinh k cho ng dn vng ven bi n l c n thi t, -c bi t l ng dn s n
xu t quy m nh/. C m t s kh kh n chung h u h t cc t)nh ven bi n.
Chuy n i ngh nghi p t( khai thc thu* s n sang nui tr ng thu* s n l c n thi t i v i
ng dn.
Cc kh kh n cn t n t i trong qu n l cc i tu thuy n nh b#t quy m nh/. Qu n l khai
thc nn giao cho chnh quy n a ph ng nng cao n ng l c qu n l khai thc thu* s n.
K ho ch pht tri n thu* s n nn bao g m cc o, -c bi t l Khnh Ho
Khng c s th ng nh t trong qu n l ngh c do thi u m t k ho ch di h n. Do c n thi t
ph i c m t k ho ch t ng th cho m c tiu pht tri n lu di
H t ng c n thi t cho ngh khai thc c c$ng nn bao g m c h t ng cho khai thc thu* s n
n i a.
Nn c cc ch ng trnh t p hu n, o t o cho ng dn nh m nng cao th c qu n l v s
d ng ngu n l i thu* s n b n v ng.
Nn thnh l p cc khu b o t n bi n
b o v ngu n l i thu* s n.
Khng ng nh t trong chnh sch c p c s l l do chnh v pht tri n ngh c khng c k
ho ch. C n p d ng qu n l t ng h p v th ch . Chuy n i ngh nghi p cho ng dn nn
c u tin cao.
& i v i qu n l ngu n l i t ng h p, c n c s
nh gi ngu n l i, cc ho t ng kinh t ,
ngu n l i th c t
c s d ng tm ra gi i php cho pht tri n.
Vai tr c a chnh quy n a c t m quan tr!ng trong vi c qu n l ngu n l i.
C n thi t ph i nh gi ngu n l i thu* s n n i a. V n
ny
c ti n hnh nh ng ch a
y .
L i r v l i ko c s d ng nh sng l hai ng c ng gp quan tr!ng cho s n l ng
khai thc, s chuy n i sinh k cho ng dn l h t s c c p thi t khi hai ngh ny c#t gi m.
T ng c ng ch t l ng lao ng trong ngh c.
T ng c ng n ng l c nghin c u trong nh gi ngu n l i v cng ngh khai thc
Thc +y s ph c h i c a ngu n l i thu* s n n c ng!t v n c m-n
Chng ta c n gi i h n nh ng u tin trong ph m vi h tr c a ngn hng th gi i. Chng ta c
th p d ng m hnh pht tri n c a Trung Qu c do Ngn hng Th gi i ti tr .
Ni chung, c s thi u h t trong qu n l t ng h p ngh c Vi t Nam. T p trung vo qu n l
t ng h p l ph h p cho s pht tri n. N c th ng vai tr quan tr!ng trong xo i gi m
ngho.
Tnh n c s h tr cho pht tri n sinh k trong ch ng trnh qu n l t ng h p vng ven b .
Cc khu b o t n bi n nn giao cho chnh quy n a ph ng qu n l.

Ph l c M
Trang 4

Ba l'nh v c u tin nn l: qu n l t ng h p vng ven b , cc khu b o t n bi n, v ng qu n

l.
C s thi u h t v thng tin c n thi t c quy ho ch v qu n l hi u qu
Thu th p thng tin th ng xuyn v ngh c v qu n l ngu n l i bi n, c vng g n b v xa
b l nhu c u c p thi t.
Xem xt s h tr cho qu n l d a vo c ng ng cho nhi u khu b o t n bi n h n (v d
c p t)nh v c p huy n) bn c nh h th ng 15 khu b o t n
c xc nh b i B Thu* S n
C n c ngu n tn d ng cho chuy n i ngh nghi p.
Pht tri n nui l ng bi n , -c bi t l xung quanh cc o
T ch c l i khai thc xa b .
H tr cho cc khu b o t n bi n khng nn l cc ho t ng chnh c a khai thc thu* s n.
Nn u tin cao vi c khi ph c ngu n l i cc h ch a
& u t c a Ngn hng th gi i khng nn dng pht tri n cc khu b o t n bi n.

Nhm: Nui tr'ng thu s n

I. Ch%p nh&n bo co:
Nhm th o lu n ch p nh n b n bo co, m-c d g i r ng bo co nn t p trung h n v nhu
c u u t vo h th ng c p thot n c cho h th ng nui tr ng thu* s n
II. D* n v cc "u tin
5.

Nhm th o lu n

C n c s u tin u t vo nh ng vng thch h p cho nui tr ng thu* s n c ti m n ng s n

xu t l ng s n ph+m l n cho th tr ng.
Vng ven bi n nn
c u tin cao do ngho kh, do c n thi t ph i tm sinh k thay th cho
ng dn v do c ti m n ng cao cho pht tri n nui tr ng thu* s n h n n a.
Cc t)nh ng b ng sng M Kng c$ng l m t u tin cho vi c u t h n n a do ti m n ng
to l n vng ny

Cc nhu c u

a ra nh ng i m sau:

u t c th :

H th ng c p thot n c cho nui tr ng thu* s n n i a v vng n c l . Nh ng h th ng

ny nn
c thi t k
p ng
c cc nhu c u -c bi t cho t(ng t)nh/vng. Nhm th o
lu n c$ng h t s c nh n m nh-m t ki n t( ti n s' Th#ng- s c n thi t v
u t song song
vo ngu n nhn l c v n ng l c qu n l c a a ph ng (v d khng ch) u t vo c s h
t ng)
S n xu t gi ng thu* s n. C n c c s
u t c a cc doanh nghi p t nhn v chnh ph
H th ng qu n l mi tr ng v d ch b nh-h u h t cho l trch nhi m c a chnh ph /ngnh
ch c n ng.
Ngu n nhn l c v cc h th ng ng qu n l trong cc vng nui tr ng thu* s n c quy ho ch
v cc h ch a.
Nui tr ng v khai thc thu* s n trong h ch a
c xem l quan tr!ng cho ng i ngho,
nh ng ng i ph i di d i do xy d ng h ch a. Nn pht tri n h th ng ng qu n l cho h
ch a.
Cc vng nui tr ng thu* s n s n xu t hng ho an ton v pht tri n h th ng b o hnh
ch t l ng s n ph+m. C n s d ng cch ti p c n t ng h p
u t vo vng nui thu* s n,
bao g m c gi ng/th c n, ao nui l n, h th ng thu* l i, qu n l mi tr ng v d ch b nh, v
pht tri n th tr ng. V n ny s. bao g m u t c a chnh ph , c a t nhn (trang tr i, ao
c a c nhn) v cc h tr (t p hu n, pht tri n cc h th ng ng qu n l).

Ph l c M
Trang 5

Xy d ng n ng l c cho cho m ng l i khuy n ng v xy d ng c s h t ng cho khuy n

ng , hi p h i ngh c c a t)nh v cc trung tm d ch v . &i u ny s. bao g m ch y u gip 4
v m-t k' thu t (ngu n ti tr ) nh ng c n c u t c a chnh ph
pht tri n cc trung tm
d ch v v h i ngh c.
Vi c u t nn d a vo nhu c u c n thi t c a t(ng t)nh. T(ng t)nh s. c n t(ng d n c th
d a vo t v n chi ti t v i t)nh pht tri n cc d n.
V n
b o hi m cho ngnh nui tr ng thu* s n c n
c quan tm h n. (Ghi ch: m t qu
b o v ngu n l i thu* s n
c l p trong th i gian g n y).

III. Cc b",c ti.p theo - hnh 0ng, th+i gian v trch nhi m
B Thu* S n c trch nhi m ch) nh nhm lm vi c c trch nhi m th c hi n cc b c c n
thi t ti p theo, t li u, thng tin c n thi t hnh thnh nn d n c a Ngn hng Th gi i.
Yu c u s gip 4 trong vi c hnh thnh d n, t p hu n v pht tri n ngu n nhn l c
pht
tri n v qu n l d n (2005-2006)
Nhm III: Nh ng c1n thi.t v- th tr"+ng, ch. bi.n thu s n v th( ch.
I. Ch%p nh&n bo co
6.

Ni chung bo co t t:

7.

Bo co thng bo -c i m v kinh t x h i v s cng nh n c a qu c t v ngnh Thu*

S n Vi t Nam
Bo co phn tch nh ng kh kh n c a ngnh Thu* S n Vi t Nam
& a ra cc u tin cho u t
Tuy nhin, m t s kha c nh sau c n

c lm t t h n:

Bo co khng lm r cc h ng dn nh b#t nh/ vng ven b , ngh c a loi, v ngh

c a loi quy m nng h . V n ny c n
c xem xt c+n th n cho quy ho ch.
Thu* s n Vi t Nam mang tnh t pht, nh y c m v i nh$ng r i ro cao v n ng l c c nh tranh
th p.
N ng l c qu n l v h th ng lu t php cn y u v cn c kh kh n trong vi c th c thi qu n l
v h th ng lu t l trong th c t .
K' n ng ngh nghi p trong khai thc thu* s n cn th p.
M t s s li u trong bo co ch a
c trnh by theo cch th c chu+n d%n t i vi c so snh
cc s li u g-p kh kh n. C$ng v y, s li u hi n c c a qu c gia ni chung cn y u, nh
h ng t i kh n ng a ra cc quy t nh mang tnh thng bo.
Bo co khng c p n s i u ph i gi a cc b c qu n l c quy m l n v nh/. &i u
quan tr!ng l xc nh
c nh ng y u km trong qu n l v kh#c ph c chng. Hi n t i cc
chnh sch ch a
c p d ng m t cch ng nh t

II. D* n v cc "u tin

& ng v i h ng u t th hi n trong bo co:
Qu n l t ng h p ven b (ICM)
Qu n l khai thc thu* s n
&a d ng ho pht tri n nui tr ng thu* s n
Th tr ng
8.

Thm vo nhm th o lu n g i nh ng u tin sau:

Ph l c M
Trang 6

9.

& u t cho pht tri n ngu n nhn l c, c k' n ng qu n l v k' thu t. Ch) c xy d ng n ng l c
chng ta m i c th c i thi n
c ch t l ng c a s n ph+m nui tr ng thu* s n v vi c l a
ch!n th tr ng.
& u t cho nh gi ngu n l i thu* s n, bao g m c thnh ph n gi ng loi, khu v c, ngu n
nhn l c, th tr ng, v n k' thu t, l yu c u c b n cho cng tc quy ho ch.
Xem s a d ng ho c a cc nh my ch bi n. V d , sau v ki n bn ph gi c tra v c
basa, cc ch nh my n ng ng ti p c n v i cc th tr ng khc. ( ny xu t pht t(
ph n trnh by c a Tu n-ti ngh'
y l nh ng ng i ch u s c p ph n ng t t). Hi n
t i cn b
Vi t Nam ch a c kinh nghi m v i hnh th c ng qu n l.
C hnh th c s h u ngu n l i truy n th ng
a ph ng, v truy n th ng ny l c s cho
pht tri n h th ng ng qu n l h n n a.
Cc thng tin v thu* s n cn h n ch , v v n
ny c n ph i
c c i thi n
qu n l c
hi u qu .
V chnh sch:

C n c thm cc nghin c u v tnh hi u qu c a cc chnh sch v th ch , l c s

s a
i l i cc chnh sch
Khng c m i lin h ch-t ch. gi a cc chnh sch c p trung ng v c p t)nh. C n c thm
s trao i kinh nghi m gi a cc t)nh.

10.
M t l'nh v c quan tr!ng khc l pht tri n vi c s d ng cng ngh thng tin trong qu n l
ngnh thu* s n. Nn t ch c t p hu n v cng ngh thng tin.
D. Tm t4t cc "u tin 1u t" v nh ng nh&n xt cu i cng
11.
Ti n s' Nguy"n Vi t Th#ng tm t#t cc k t qu v k t lu n c a h i th o. Ni chung ng ng
v ng h nh ng u tin
c xc nh qua bo co c a on nh gi v qua ti n hnh h i th o. V n
ch y u l c n c s hi ho gi a kha c nh cng ngh v kha c nh qu n l c a pht tri n nghnh
khai thc v nui tr ng thu* s n Vi t Nam. &i u ny nn ti p t c
c b sung hon thi n thm v
c n ch tr!ng t
c m c tiu c a chnh ph v xo i gi m ngho thng qua vi c tham gia tr c
c a ng i ngho vng nng thn n i a v vng ven bi n vo ngnh thu* s n n m t m c
nh t
nh c th cung c p cho h! nh ng l a ch!n v t o thu nh p m b o cu c s ng .
12.
B o t n ngu n l i l y u t quy t nh s pht tri n b n v ng cho c khai thc v nui tr ng
thu* s n.T( quan i m pht tri n, c n xem xt nghim tc v nhu c u c s h t ng trong khi , cng
m t lc, c n ph i hi ho s n l ng s n xu t v i b i c nh qu n l mi tr ng, tnh n c gi i h n s c
t i c a mi tr ng nh ng vng pht tri n khai thc ho-c nui tr ng thu* s n, c n
c h tr b i
ch ng trnh qu n l mi tr ng hi u qu .
13.
Vi c a v n qu n l vng ven b nh m t u tin hng u l chnh xc. Quan tr!ng l t p
trung h n n a vo qu n l ngu n l i thu* s n b n v ng. Thch th c chnh l xc nh
c cch t t
nh t gi i quy t cc kh kh n v nng cao n ng l c qu n l.
14.
V v n s n l ng, h u h t ho-c 98% c a pht tri n s n l ng nn
c th c hi n b i doanh
nghi p t nhn, tun theo c ch th tr ng
xc nh h ng pht tri n. Do , vi c tm hi u th
tru ng t t v c quan i m di h n l r t quan tr!ng, cng v i s a d ng ho th tr ng l y u t ch
y u xem xt t ng s n l ng s n xu t. Lin quan n nh ng thch th c a l i t( cc nh nh p kh+u
i v i cc nh xu t kh+u c a Vi t Nam, cc nh xu t kh+u c n on k t l i gi i quy t v n ny.
15.
M t y u t quan tr!ng khc l ph i +y m nh vi c qu n l k' thu t v mi tr ng, v n ng l c
marketing trong ngnh khai thc v nui tr ng thu* s n. Cc ch ng trnh o t o v t p hu n c n
c h tr
c i ti n cc v n
trn v xc nh cc thch th c m ngnh thu* s n ang ph i i
m-t.

Ph l c M
Trang 7
16.
&
t
c m c tiu trn, ti n s' Nguy"n Vi t Th#ng tn thnh vi c thnh l p nhm lm vi c
trong V h p tc qu c t c a B . ng c$ng yu c u Ngn hng th gi i cung c p thng tin chi ti t h n
v nh ng v n
c n thi t
hnh thnh d n u t cho B
c th
t
c cc m c tiu trn
trong cc ch ng trnh ti n hnh v i quy m v(a ph i, t( thu
c nh ng kinh nghi m c n thi t
i u ch)nh v t ng quy m u t cho cc d n, ch ng trnh ti p theo. ng c$ng khuy n khch chnh
quy n a ph ng ph i tham gia tr c ti p trong qu trnh thnh v th c hi n c a d n. K t thc h i
ngh ti n s' Th#ng yu c u c n c t p hu n v cc quy trnh c a Ngn hng Th gi i.

Ph l c M
Trang 8
E. )i bi(u tham gia h0i th o
TT
)i bi(u
Cc c! quan Chnh ph
1
Hong Xun Huy
2

Hong Vi t Khang

3
4

Nguy"n Lan Anh

Nguy"n V n Thu*

B0 Thu s n
5
Nguy"n Vi t Th#ng
6
V$ D$ng Ti n
7
Nguy"n Th Kim Anh
8
Nguy"n V n Di p
9
Nguy"n V n Chim
10 Nguy"n V n Chu
11 Nguy"n H ng Mai
12 L Thanh L u
13 Nguy"n V n Tr!ng
14 Nguy"n H ng &i n
15 & & c H nh
16 H Xun Thng
17 Nguyn Chu H i
18 Cao L Quyn
19 Nguy"n Vi t Ngh'a
20 L V n Th#ng
21 Thi Thanh D ng
22 V$ V n Tri u
23 Nguy"n Huy &i n
24 Nguy"n V n Nam
25 & V n Nam
26 Nguy"n Hoi Nam
27 Ph m V n Ngh'a
28 Bi V n Th ng
29 H Th Thu Hi n
30 &inh Ng!c Anh
31 Nguy"n V n Ti n
32 V$ Tu n C ng
33 & Duy Cn
34 Nguy"n Quang Huy
35 Nguy"n V n Nguyn
36 Ph m Tr!ng Yn
S9 Thu s n v S9 NN&PTNT
37 Di p Thanh H i
38 & Thnh &
39 Nguy"n Ng!c Ph ng
40 &o Cng Thin
41 Tr n Cao M u
42 Nguy"n Quang Di p
43 L M An

T2 ch c
Chuyn vin, V h p tc qu c t , B Ti nguyn v Mi
tr ng
Ph v tr ng v kinh t
i ngo i, B K ho ch v & u
t
Chuyn vin, Phng ti chnh qu c t , B Ti chnh
Chuyn vin, Ban u t thu* l i, B Nng nghi p v
Pht tri n nng thn
Th tr ng
V nui tr ng thu* s n
V php ch
V tr ng, V kinh t t nhn v t p th
C c khai thc v b o v ngu n l i th y s n qu c gia
Gim c, C c khai thc v b o v ngu n l i th y s n
qu c gia
C c an ton v sinh ng v t thu* s n v th y qu c gia
Gim c, Vi n nghin c u nui tr ng thu* s n 1
Ph gim c, Vi n Thu* s n 2
Gim c, Vi n Thu* s n 3
T p ch Thu* s n
Gim c, Vi n kinh t quy ho ch
Ph gim c, Vi n kinh t quy ho ch
Vi n kinh t quy ho ch
Ph tr ng phng, phng ngu n l i, Vi n H i s n
Hi u ph tr ng trung c p thu* s n 4
Gim c trung tm thng tin
Quy n v tr ng v h p tc qu c t
Ph gim c Trung tm khuy n ng qu c gia
Ph gim c v t ch c nhn s
Chuyn vin, V khoa h!c cng ngh
VASEP
VASEP
Ph t ng th k h i ngh c Vi t Nam
H i ngh c Vi t Nam
Ph chnh v n phng B
V n phng B
V n phng B
V n phng B
Vi n Thu* s n 1
Vi n H i s n
Ph v tr ng v quan h qu c t
Gim c, S Thu* s n C Mau
Ph gim c, S Thu* s n Bnh Thu n
Ph gim c, S Thu* s n Kin Giang
Gim c, S Thu* s n Khnh Ho
Gim c, S Thu* s n Ngh An
S thu* s n Qu ng Ninh
S Thu* s n Thanh Ho

Ph l c M
Trang 9
44
45
46
47
48
49

H V n Tr
Nguy"n V n Hi u
Nguy"n V n Ch ng
Nguy"n V n Thanh
L B Quang
Bi L ng Nhu n

Tr"+ng )i h7c
50 Nguy"n Anh Tu n
51 Tr n Danh Giang
T2 ch c qu c t.
52 Nguy"n Ph ng Lin
53 Niels Svennevig
54 Michael Akester
55 Ronal Zweig
56 Michael Philips
57 Cao Th#ng Bnh
58 Tr n Tr!ng Chinh
59 Ragna Fijestol
60 Ph m Gia Tr c
61 Irmen Manringh
62 Misha Coleman
63 Nguy"n Minh Thng
64 Nguy"n Hoi Chu
65 Nguy"n Song H
Cc c! quan thng t%n bo ch
66 Tr nh Thu2 Lin
67 Nguy"n & c Thu t
68 Nguy"n C+m Vn
69 Tr n T Nh
70 Nguy"n Lan H ng
71 Ng Mai H ng
72 Nguy"n Thu Hi n
Ghi ch: h u h t cc

i bi u

S Thu* s n H T'nh
Gim c S Thu* s n B n Tre
Ph gim c S Thu* s n Th(u Thin Hu
Ph gim c, S NN&PTNT An Giang
Tr ng phng k' thu t, S NN&PTNT H N i
Gim c, S NN&PTNT Thi Bnh, thnh vin h i
ng H i ngh c Vi t Nam
Hi u ph tr ng i h!c C n Th
& i h!c Thu* s n Nha trang
DANIDA
SINTEF, Nauy
C v n tr ng SUMA
Ngn hng th gi i
Ngn hng th gi i
Ngn hng th gi i
& i s qun Nauy (NORAD)
& i s qun Nauy
FAO
FAO
FAO
IUCN
Action aid (Hnh ng gip 4)
STEAM-NACA
Bo Doanh Nghi p
Bo H N i M i
Bo Lao & ng
Bo Vietnamnews
H N i M i
Bo Nng Nghi p ngy nay
Bo Vietnamnews

u tham gia h i th o ngy 31 thng 8 n m 2004.