34'3.&7
&'31&7'3
+&%!#

!"#$%&'#(%(#)#)*&#'+(#",')
-./!0(%(#)1!&#2#/)

!
"!#$"%&'!&$"(&'$")
*3456789:;8)
)
!
!
)
)
)
)
)
)
)
)
)

)
!

!
1.KUPTIMI I S DREJTS AFARISTE
- E Drejta Afariste (Tregtare) n kuptimin
bashkkohor sht nj deg e s drejts q ka t bj
me t drejtat dhe detyrimet q dalin nga qarkullimi i
mallrave dhe ofrimi i shrbimeve, dhe me institutet
juridike q avancojn dhe mundsojn rrjedhn e
punve tregtare. Kjo sht nj deg komplekse
juridike, q merret me pozitn juridike t
subjekteve ekonomike dhe me afarizmin e tyre
juridik n treg.
2.E drejta Afariste (tregtare) ndahet n t
drejtn tregtare statusore dhe kontraktore:
1. E drejta afariste - tregtare statusore
rregullon format, pozitn juridike, mnyrn e
themelimit dhe t veprimit t shoqrive tregtare,
prkatsisht t subjekteve ekonomike prgjithsisht.
2.E drejta afariste - tregtare kontraktore
rregullon punt juridike q i kryejn reciprokisht
subjektet e s drejts tregtare si dhe rregullat q
prcaktojn radhn e punve t tyre juridike
3.Subjektet e s Drejts Afariste jan: tregtari q
sht person fizik, i cili ushtron veprimtari
ekonomike t pavarur, q krkon nj organizim
tregtar t zakonshm si dhe shoqrit tregtare q
themelohen nga dy ose m shum persona fizik
dhe/ ose persona juridik, q bien dakord pr arritjen
e objektivave ekonomike t prbashkta, duke
dhn kontribute n shoqri sipas prcaktimeve n
statut.
3.Veprimtari tregtare jan veanrisht veprimet
si: blerja me qllim shitjeje, shitja, q rrjedh nga
blerjet e mparshme, si dhe prgjithsisht do
veprim shkmbimi.
- Veprimtari tregtare sipas ligjit pr shoqrit
tregtare do t thot do lloj aktiviteti t rregullt ose
aktivitet t prsritur i cili prfshin ofrimin,
sigurimin ose prodhimin e mallrave, shrbimeve
prons ose/dhe punve pr nj person ose shoqri,
n kmbim ose n pritje t fardo lloj pagese ose
kompensimi, me kusht q puntori i cili kryen
shrbimet pr pundhnsin e tij t mos
konsiderohet se ushtron veprimtari tregtare
prderisa shrbimet e tilla t kompensohen sipas
kontrats s puntorit me pundhnsin.
4. MARREDHNIET JURIDIKE
- Sipas profesor Vedrishit, marrdhnia juridike
civile sht ajo marrdhnie e cila rregullohet me
rregullat juridike t s drejts civile.
- Sipas profesor Spaiqit marrdhnia juridike
civile sht ajo marrdhnie e cila lind (krijohet)
ndrmjet subjekteve t s prej t cilave njri ka t

drejt subjektive kurse i dyti ka detyrime, pra, t

dytit i imponohet nj detyrim konkret.
5.NDARJA E BURIMEVE T S DREJTS
Burimet e s drejts ndahen n dy grupe:
1.N kuptimin material burim i s drejts
zakonisht konsiderohet ajo forc (autoritet) q ka t
drejt ti krijoj dhe ti imponoj ato, dhe ky sht ai
autoritet q sht burim i se drejts. Pr t drejtn e
shkruar ky autoritet sht vet organi ligjdhns
kompetent shtetror.
2.Ndrsa, burim formal i s drejts sht ajo
trajt, form, n t ciln ky vullnet (vullneti i klass
sunduese) shprehet apo manifestohet. Burim i s
drejts n kuptimin formal, e karakterizon akti i
prgjithshm juridik, akti i prgjithshm juridik,
d.m.th. mjetin m t cilin shprehet burimi material i
s drejts,
6.NDARJA E BURIMEVE FORMALE T S
DREJTS
- Burimet formale t s drejts ndahen n:
1,ne burime primare apo themelore dhe
2.n burime sekondare apo dytsore.
-N burimet formale primare bjn pjes:
Kushtetuta, ligjet, konventat ndrkombtare (t
nnshkruara dhe t ratifikuara nga Kuvendi), dhe
aktet tjera nn ligjore.
- N burime formale dytsore apo sekondare
bjn pjes: praktika gjyqsore, e drejta zakonore,
dhe shkenca juridike
7.BURIMET VENDORE DHE
NDRKOMBTARE
- Burime kombtare t s drejts afariste jan ato
burime q e kan origjinn dhe bazohen n
legjislacionin vendor, n sovranitetin shtetror t
nj vendi.
- Ndrsa burime ndrkombtare jan rregulla
juridike t cilat e kalojn sfern kombtare dhe
mbshteten n t drejtn ndrkombtare dhe n
konventat, traktatet bilaterale apo multilaterale.
8.BURIMET E S DREJTS AFARISTE N
REPUBLIKN E KOSOVS
1,Si burime primare formale t s drejts afariste n
Republikn e Kosovs jan;
2,Ligji pr Shoqrit Tregtare, LIGJI Nr. 02/L123;
3,Ligji mbi marrdhniet e detyrimeve (1978, Ligji
i ri nuk sht aprovuar akoma nga Kuvendi i
Republiks s Kosovs;
4,Ligji pr aktivitetet e tregtis m jasht Ligji
Nr. 202/6;
5,Ligji pr investimet e huaja Ligji Nr. 02/L-33;

www.e-Libraria.com

!
6.Ligji pr mbrojtjen e konkurrencs, LIGJI Nr.
03/L-229, etj.
9.Si burime sekondare jan:
1,e drejta tregtare autonome,
2,praktika gjyqsore dhe e arbitrazhit,
3,shkenca juridike, aktet e organeve t caktuara jo
ligjvnse,
4,statuti i shoqrive tregtare,
5.marrveshja shoqrore dhe aktet e subjekteve t
s drejts tregtare
10.Prkufizimi dhe Llojet e shoqrive tregtare
-N Republikn e Kosovs ekziston mundsia e
organizimit t afarizmit n pes mnyra: (i)
ndrmarrja individuale; shoqria kolektive;
shoqria komandite; shoqria me prgjegjsi t
kufizuar; dhe shoqria aksionare.
11.Ndrmarrja Individuale
-Ndrmarrja Individuale (NI) sht nj lloj i
shoqris tregtare e cila juridikisht nuk ekziston
ndaras nga pronari i saj.Ndrmarrje Individuale
thjesht do t thot q nj person q ushtron
veprimtari afariste n emrin e vet dhe pr t
ekziston vetm nj pronar.
- NI-a nuk sht person juridik!
Pavarsisht nga
kjo, Ligji pr Shoqrit Tregtare parasheh q ajo
mund t lidh kontrat, t posedoj pron, t ngre
padi dhe t paditet, n emrin e saj apo t pronarit
(ose t dyve). Meqense NI juridikisht nuk mund t
ekzistoj ndaras nga pronari i saj, pala e vrtet n
kto procedura dhe gjykime mbetet pronari.
12.Shoqria Kolektive (SHKL)
-Ortakria definohet thjesht si kontrat, prmes s
cils dy apo m shum persona (pronare) pajtohen
t kombinojn asetet apo fuqin puntore me qllim
t realizimit t prfitimit t prbashkt.
- Sipas Ligjit pr Shoqrit Tregtare, nj SHKL
mund t formohet n dy mnyra.
- E para, personi mund t formoj SHKL me an t
regjistrimit.
- S dyti, SHKL mund t themelohet prmes
veprimit t Ligjit, q nnkupton se nga pikpamja
ligjore, nse dy apo m shum persona dhe/ose
shoqri bashkpunojn n ushtrimin e veprimtaris
afariste, pa marr parasysh nse ky lloj
bashkpunimi bazohet n nj kontrat me shkrim
ose marrveshje gojore ose mirkuptim, ather ky
bashkpunim vlersohet t jet SHKL.
- Duhet te theksohet se
SHKL nuk
sht
person juridik!
- Megjithat, ajo ka t drejt t kontraktoj, ket
pron, t padis apo t paditet n emr t saj.

13.Roli, t Drejtat dhe Detyrimet e Ortakve t

Prgjithshm n nj SHKL
-T gjitha veprimet e ortakve t prgjithshm ne
emr te SHKL-se, t cilat duket se bhen me qllim
t zhvillimit t veprimtaris normale dhe t
zakonshme afariste t SHKL jan t detyrueshme
pr SHKL dhe ortakt tjer t prgjithshm. Kjo
nnkupton se veprimi i nj ortaku konsiderohet
veprim t t gjith ortakve t tjer!
- Ka nj prjashtim pr kt rregull, n rastet kur (i)
ortaku i prgjithshm nuk sht i autorizuar t
veproj n emr t SHKL; dhe (ii) pala e tret m t
ciln punonte ortaku ishte n njohuri se ortakut i
mungon autorizimi i till.
14.T drejtat dhe detyrimet reciproke t
ortakve
- T shkmbej t dhnat financiare dhe t gjitha t
dhnat e tjera lidhur me veprimtarin e SHKL
- Te ruaje mirbesimin
dhe
informatat
konfidenciale
pr veprimtarin afariste
te SHKL
- T veproj gjithmon n mirbesim, pr interesin
m t mir t
- SHKL n shtjet q kan t bjn me
veprimtarit afariste
- Ti shrbej vetm interesit t SHKL gjat
prfshirjes n nj veprimtari ose transaksion n t
cilin ortaku i prgjithshm ka nj interes personal
15.Shoqria Komandite
-Shoqria Komandite (SHKM) sht form e
ortakris q prve nj ose m shum ortakve t
prgjithshm ka edhe nj ose m shum ortak t
kufizuar q bashkpunojn me qllim t ushtrimit t
veprimtaris
afariste fitimprurse si
bashkpronar.
- Shoqria komandite nuk sht person juridik.
Pavarsisht nga kjo, ajo mund t lidh kontrat, t
posedoj pron, t ushtroj padi dhe t paditet n
emrin e saj. - Cilido person ose shoqri tregtare
mund t jet ortak i prgjithshm ose i kufizuar i
shoqris komandite.
- Prgjegjsia: N nj SHKM, ortaku i
prgjithshm sht bashkrisht dhe personalisht, pa
kurrfar kufizimi, prgjegjs pr borxhet dhe
detyrimet e shoqris komandite.

www.e-Libraria.com

!
16.Shoqria me Prgjegjsi t Kufizuar
-Shoqria me Prgjegjsi t Kufizuar (SH.P.K.)
sht struktur relativisht e re e organizimit e cila
lejohet me ligj. sht form e organizimit e cila u
ofron prgjegjsi t kufizuar t gjith pronarve t
saj. SH.P.K sht e ngjashme me korporatn dhe
shpesh sht form m fleksibile e pronsis,
sidomos pr shoqrit m t vogla, t cilat kan
numr t kufizuar t pronarve.
SH.P.K. jan t
njohura, sepse, ashtu si me korporatat, pronart
kan prgjegjsi personale t kufizuar pr
borxhet dhe veprimet e SHPK-s.Veori tjera t
SH.P.K-s i ngjasojn me shum nj ortakrie, e
cila lejon fleksibilitet n menaxhim dhe prfitim
nga tatimi i kanalizuar.
17.Shoqeria Aksionare KORPORATA
- Shoqeria Aksionare KORPORATA sht person
juridik, q sht n pronsi t nj ose m shum
pronarve (aksionarve) dhe e cila sht juridikisht
e ndar dhe e veant nga aksionart e saj, praktikisht sht korporat
- Pronsia mbi njsit e SHA sht interes personal
dhe mund t bartet, varsisht prej kufizimeve t
prcaktuara n kt Ligj ose n Marrveshjen e
Shoqris
18.AKSIONET
-SHA duhet t emetoj s paku nj aksion t
thjesht si dhe mund t emetoj aksione t
privilegjuara, dhe t gjitha aksionet duhet t ken
vlern nominale prej s paku nj (1) euro
cent.Aksionet e privilegjuara mund t ndahet n dy
ose m shum kategori, me t drejta dhe privilegje
t ndryshme.
- Aksioni i autorizuar
sht i tr grupi i aksioneve t cilat shoqria
mund ti shes dhe kto aksione duhet t
prcaktohen n Statutin e SH.A.
-Aksionet e emetuara jan aksionet e shoqris, t
cilat u jan ofruar pr shitje pronarve. SH.A. mund
t emetoj fardo numri t aksioneve deri n
maksimumin e caktuar n Statut.
- Aksionet e certifikuara jan aksionet t cilat
prfaqsohen nga certifikata e aksioneve, kurse
aksionet e pacertifikuara jan aksionet t cilat nuk
prfaqsohen n asnj lloj t dokumentit.
- Letrat me vler (prve aksioneve) mund t
prfshijn bondet, letrat me vler t konvertueshme
n aksione dhe opsionet pr blerjen e aksioneve.
Bondet jan njra prej mnyrave q SHA t rris
kapitalin e saj pr investime.

19.Privatizimi i ndrmarrjeve shoqrore me

spin-off t rregullt
-Nprmes ktij procesi, ndrmarrja shoqrore apo
publike i ofrohet pr shitje palve private dhe
mimi m i lart i ofruar fiton.
- Duhet t ceket se shitja ktu nuk nnkupton
kushte pr paln fituese q privatizon ndrmarrjen.
- Shitja mund te ndodh nprmes dy procedurave,
prkatsisht me spin-off t rregullt apo me spinoff special.
20.Privatizimi i ndrmarrjeve shoqrore me
spin-off special
-Kjo do t thot se pala private q ofron mimin m
t lart pr privatizimin e ndrmarrjes, gjithashtu
duhet ti prmbahet edhe nj mori kushtesh brenda
nj afati 2 vjear pr ta fituar pronsin e plot
mbi ndrmarrjen.
- Vlen te ceket se nse kushtet nuk prmbushen nga
investitori brenda afatit kohor, ather, investitori
rrezikon humbjen e kontrats dhe pronsin mbi
ndrmarrjen.
21.NOCIONI I KONTRATS
- Qllim kryesor i kontrats sht arritja e qllimit
n mes t palve t caktuara.
- Q t arrihet deri te kontrata duhet t prmbushn
kushte e prgjithshme dhe t veanta t kontrats,
(esentialia negotia).
- Kontrata sht marrveshje e dy a m shum
personave q kan pr qllim t krijoj, t
ndryshoj, ose t shuaj nj marrdhnie juridike
t detyrimeve.
- Kontrata rregullon marrdhniet e subjekteve
juridik dhe fizik n qarkullimin e mallrave dhe
dhnien e shrbimeve t ndryshme.
- N qoft se vshtrohet n aspektin ndrkombtar,
kontrata paraqet nj mjet t qarkullimit juridik, m
t cilin shprehet dinamika e kmbimit t mallrave
n mes t dy, a m shum vendeve, individve,
subjekteve ekonomike, etj.
22.KUSHTET PR LIDHJEN E KONTRATS
Kushtet pr lidhjen e kontrats ndahen n dy
grupe;
-N kushtet e prgjithshme dhe
- N kushte t veanta.
1.N kushtet e prgjithshme bjn pjes:
1.Zotsia veprimit,
2.Pajtimi apo vullneti i palve kontraktuese,
3.Lnda e kontrats,
4.Baza e kontrats.
2.Ndrsa n kushtet e veanta bjn pjes;
1.Dhnia e plqimit pr lidhjen e kontrats

www.e-Libraria.com

!
2.Lidhja e kontrats me dorzimin e sendit,
3.Forma e kontrats.

kontratave jan: negociatat, bisedimet dhe

parabisedimet palve kontraktuese.

1.Zotsia e veprimit e palve kontraktuese do

t thot subjekti q lidh kontratn me vullnetin e
vet mund t krijoj t drejta dhe detyrime. - Do t
thot q kontrat nuk mund t lidhin personat fizik
pa e mbushur moshn madhore,
2. Pajtimi vullnetit nnkupton akordimin e
vullnetit t palve q t arrihet deri lidhja e
kontrats. - Pa prmbushjen e elementeve
thelbsore t kontrats nuk ka kontrat. - P.sh. te
kontrata e shitjes si element thelbsor i kontrats
sht, sendi dhe mimi.
3. Lnda e kontrats pra, sht kusht i
domosdoshm pr lidhjen e kontrats dhe njherit
sht kusht i prgjithshm. - Lnda e kontrats
sht ajo pr ka dy pal t caktuar merren vesh.
- Lnda e kontrats mund t jet ndonj send,
veprim, ose mosveprim, detyrimi q rrjedhe nga
kontrata sht lnda e saj. P.sh. te kontrata e mbi
dhuratn, lnda e saj sht dorzimi i sendit t
premtuar.
4. Baza e kontrats paraqet qllimin juridik q e
ka shtyr subjektin juridik q t marr detyrimin
dhe q ka caktuar karakterin e puns juridike. Pra
paraqet kauzn (shkakun) pr t ciln debitori merr
detyrimin.

25.Oferta sht propozim pr lidhjen e kontrats.

- Oferta sht apo kuptohet si shprehje e njanshme
e vullnetit t nj personi drejtuar personit tjetr,
qllimi i s cils sht krijimi i marrdhnies
kontraktore, apo lidhjes s kontrats.
- Pr t qen e vlefshme oferta duhet ti plotsoj
disa kushte t cilat jan: oferta duhet t jepet nga
personi i cili ka pr qllim t lidh kontratn; oferta
t prfshij elementet esenciale t kontrats q do t
lidhet; subjekti q bn ofert n mnyr t qart
duhet t shpreh vullnetin e vet; propozuesi duhet ti
drejtohet personit t caktuar.

23. Kushtet e veanta pr lidhjen e kontratave

1. Lidhja e kontrats me dorzimin e sendit
kontrata q bhen me dorzimin e sendit t caktuar
pals tjetr quhen kontratat reale.
- N kt grup t kontratave hyjn: kontrata mbi
huan, dhuratn etj.
- N kto kontrata dorzimi prfaqson kushtin
veant pr lidhjen e kontratave.
2. Dhnia e plqimit pr lidhjen e kontrats
sht i domosdoshm plqimi i vullneti se pa
plqimin e vullnetit kontrata nuk do t prodhoj
efekte juridike.
3. Forma e kontrats sht nj nga elemente
shum domethnse, sepse prmes forms shprehet
manifestimi i jashtm i kontrats.
- sht e rndsishme te disa lloje t kontratave si
p.sh, te kontrata mbi ndrtimin, te kontrata mbi
sigurimin, etj.
24.Lidhja e kontrats
- Lidhja e kontrats bhet duke ndrmarr veprime
t caktuara nga palt kontraktuese.
- Disa prej veprimeve i paraprijn lidhjes s saj
ndrsa disa t tjera duhet t ndrmerren gjat lidhjes
s saj. Veprimet q i paraprijn lidhjes s

26.Ndarja e kontratave:
1.me efekt detyrimor vetm pr njrn pal,
kontrata e dhurimit;
2.apo pr t dy palt, kontrata e shitblerjes.
3.reale, kur ekzistimi i kontrats varet nga dorzimi
i sendit; dhe
4.konsensuale, kur dorzimi i sendit nuk sht
element qensor.
5. komutative, kur me rastin e kontraktimit
dihet objekti, dihet vllimi i t drejtave dhe
6.detyrimeve apo s paku jan t prcaktueshme;
dhe
7.aleatore, kur me rastin e kontraktimit nuk
dihet vllimi i t drejtave dhe detyrimeve por
varet nga e ardhmja.
8.me barr, n rastet kur nga kontrata rrjedhin
detyrime; dhe
9.bamirse, n rastet kur sipas kontrats pala nuk ka
detyrim.
10.formale, ather kur me ligj sht parashikuar
forma e kontrats;
11.joformale, sipas ligjit nuk parashihet forma e
caktuar.
12.abstrakte, kur nga kontrata nuk shihet qllimi
dhe
13.kauzale, shihet qllimi i lidhjes s asaj kontrate.
27.Kontrata pr shitjen
- Kontrata e shitjes sht kontrata m e shpesht
prmes s cils bhet qarkullimi juridiko-ekonomik
i mallrave.
- N kt lloj kontrate, shitsi detyrohet q mallin
q e shet tia dorzoj blersit, ashtu q blersi t
fitoj t drejtn e disponimit dhe pronsis mbi
mallin e shitur, dhe tia paguaj shitsit mimin
prkats pr at mall.

www.e-Libraria.com

!
28.Oferta
- Propozimi pr lidhjen e kontrats paraqet nj
ofert nse:
1.i drejtohet nj apo m shum personave specifik;
2.tregon qllimin e ofertuesit pr t qen i lidhur (i
obliguar) nga ajo ofert, n rast t pranimit;
3.prcakton kualitetin dhe kuantitetin e mallit; dhe
4.prcakton mimin e mallit n mnyr t qart apo
trthorazi.
29.Kundr oferta
- Ka raste kur prgjigja ndaj nj propozimi nuk
paraqet pranim t oferts por kundr ofert.
- Nj deklarat q sht prgjigje ndaj nj oferte,
por q paraqet elemente t ndryshme nga ato t
paraqitura n ofert, paraqet kundr ofert.
- Megjithat, nse elementet q ndryshojn nuk
kan rndsi esenciale ather nuk konsiderohen
refuzim dhe nuk prbjn kundr ofert.
30.Kontrata pr licencn
- Pra, licenca sht form juridike e kalimit t
autorizimit pr shfrytzimin-prdorimin e objektit
t drejts s pronsis industriale, p.sh., kalimin e
s drejts s shfrytzimit t modelit t mbrojtur,
patents, dijes dhe prvojs.
- Kjo kontrat mund t lidhet n koh t pacaktuar
ose n koh t caktuar prej 5-10 vjet. Kontrata e
licencs (licenca e kontraktuar) sht formale dhe
ajo mund t jet e rndomt, ekskluzive dhe e
przier.
1.Licenca e rndomt i jep shfrytzuesit t drejtn
e shfrytzimit t objektit t licencs n prputhje
me kontratn, por dhnsi i licencs e ruan t
drejtn q licencn pr t njjtin objekt tua jep
personave t tjer, prkatsisht, ruan t drejtn q t
shfrytzoj vet at.
2.Licenca ekskluzive i jep shfrytzues t drejtn
ekskluzive t shfrytzimit t objektit t asaj licence,
ashtu q dhnsi i licencs nuk ka t drejt q
licencn pr t njjtin objekt tua jap personave t
tjer dhe as nuk ka t drejt ta shfrytzoj vet
objektin e licencs.
3.Licenca e przier sht ajo me t ciln
shfrytzuesit t licencs i jepet e drejta ekskluzive e
objektit t licencs n nj rajon, kurse e drejta
joekskluzive n rajonin tjetr..
31.Kontrata pr franshiz
- sht nj kontrat n t ciln midis dy subjekteve
ekonomike vendoset marrdhnia afariste pr nj
koh m t gjat,gjat s cils dhnsi i franshizs i
jep pranuesit t saj nj grup t caktuar t
shrbimeve afariste dhe t drejtave t mbrojtura, t

cilat pranuesi i franshizs ka t drejt ti shfrytzoj

n afarizmin e vet, n kushte saktsisht t
prcaktuara dhe me kompensim t kontraktuar.
- Franshizingu afarist m s shpeshti paraqitet n
hoteleri, p.sh.: zinxhiri i hoteleve q punojn nn
nj mark t njohur t hotelit si jan Sheraton,
Hilton, Holiday Inn, Intercontinental, etj.
- N shrbimet hoteliere; p.sh., Mc.Donalds,
Maxim, etj; n industri, p.sh., Coca Cola, etj; n
rrjetin e pompave t benzins, pastrimit kimik,
tregtis s automobilave, etj.
32.Kontrata pr lizing
- sht nj kontrat sipas s cils dhnsi i lizingut
detyrohet q shfrytzuesit t lizingut ta dorzoj
pr shfrytzim t prkohshm ndonj send (ose
grup sendesh), kurse ky detyrohet q dhnsit
tia paguaj kompenzimin e caktuar, me t drejtn q
shfrytzuesi i lizingut, pas skadimit t afatit t
lizingut, ta blej at send ose ta vazhdoj
lizingun.
- Objekt t lizingut jan rndom sendet (pajisjet,
pajimet, automjetet, etj).
- Dhnsi i lizingut, prve dorzimit t sendit, ka
pr obligim edhe mirmbajtjen, remontin, aftsimin
e kuadrit t shfrytzuesit t lizingut.
- Rndsi t madhe ka lizingu financiar, i cili
mundson kreditimin pr furnizimin e sendit t
caktuar.
Kemi disa lloje t lizingut, dhe kto sipas natyrs
s objektit t lizingut:
1.lizingu i sendeve t konsumueshme
(automjetet, aparatet e amvisris),
2.lizingu investues, q jepet n form t pajimeve
(makinave investive),
3.lizingu i sendeve t luajtshme dhe t paluajtshme,
4.lizingu sipas kohzgjatjes (q mund t jet
afatshkurtr dhe afatgjat).
5.Lizingu sipas pozits s dhnsit t lizingut
(lizingu q e realizojn shoqrit e lizingut, lizingu
i koncerneve dhe lizingu i prodhuesit financiar).
33.Know-How - sht grup dijesh dhe prvojash t
caktuara, t zbatueshme n nj lmi t tekniks dhe
afarizmit n prgjithsi dhe sht produkt i
praktiks afariste amerikane, kurse sot sht
pranuar n tr botn e afarizmit.
- Me kontratn e know-how njra pal detyrohet ta
kaloj dijen apo prvojn afariste n pikpamje t
tekniks ose teknologjis si dhe dijenin afariste
dhe financiare te pala tjetr.
- Pala tjetr, ndrkaq, detyrohet q pr kt t
paguaj shprblimin e kontraktuar, n baz t
shfrytzimit t fshehtsis afariste

www.e-Libraria.com

!
34.Emrimi i Arbitrave
- N ligje zakonisht parashihet q secila pal e
emron nga nj arbitr, pastaj arbitrit e emruar e
zgjedhin arbitrin e tret,
- Ligji Model prcakton q n nj arbitrazh me tre
arbitra, secila pal do t caktoj nj arbitr, arbitrit e
emruar do t caktojn arbitrin e tret; nse njra
pal nuk e emron arbitrin brenda tridhjet ditve
nga pranimi i krkess pr ta br kt, ose nse dy
arbitrit nuk merren vesh pr emrimin e arbitrit t
tret brenda tridhjet ditve nga emrimi i tyre,
ather me krkesn e njrs pal caktimi i arbitrit
bhet prej gjykats ose ndonj autoriteti tjetr.
Ligji Model, neni 11, par 1
35.Procedura e arbitrazhit
- Procedura e arbitrazhit nnkupton veprimet e
ndrmarra nga momenti i paraqitjes s krkess pr
arbitrim nga paditsi deri n marrjen e vendimit nga
tribunali i arbitrazhit.
- Si veprime kryesore n nj proces t arbitrazhit
veohen: krkesa pr arbitrim, q zakonisht
parashtrohet nga paditsi, prgjigja n padi, e
parashtruar nga i padituri, emrimi i arbitrit ose
arbitrave, konstituimi i tribunalit t arbitrazhit,
fillimi i dgjimeve gojore, paraqitja e provave
(dshmitart, ekspertt, etj.), shqyrtimi nga ana e
tribunalit t arbitrazhit dhe n fund marrja e
vendimit.
36.Prparsit dhe Mangsit e Arbitrazhit
- Ekzistojn shum prparsi t arbitrazhit si
mekanizm pr zgjidhjen e kontesteve.
Megjithat, ekzistojn edhe disa shqetsime t
perceptuara lidhur me shfrytzimin e arbitrazhit
nga bizneset.
- Efikasiteti n shpenzime dhe koh, ruajtja e
fshehtsis(konfidencialitetit), fleksibiliteti,
parashikueshmria, neutraliteti dhe ekspertiza e
arbitrave, natyra prfundimtare e vendimit dhe
ekzekutimi m i leht i vendimeve, jan disa prej
prparsive t perceptuara t arbitrazhit.
- Dobit dhe shqetsimet potenciale t arbitrazhit
ndryshojn varsisht nga kompania, transaksioni
dhe nga kontesti. Pr m tepr, prderisa disa veti
t arbitrazhit konsiderohen si t prparsi nga disa
biznese (p.sh. vendimi prfundimtar pa mundsi
ankimi ose heqja dor nga mbrojtjen procedurale),
disa t tjer i shohin kto veti si penges. N ann
tjetr, edhe pse n shumicn e rasteve thuhet se
arbitrazhi kushton m lir se procedura gjyqsore,
ka raste kur shpenzimet jan t barabarta.

37.Arbitrazhi institucional
- Ky lloj i arbitrimit ka nj numr prparsish, prej
t cilave veohet mundsia e prfshirjes s
rregullave t institucionit t zgjedhur t arbitrazhit
n kontrat- Pr kt arsye, n vend se t hartohen
nga fillimi, palt mund t mbshteten n rregullat e
arbitrazhit t nj institucioni t caktuar, t cilat jan
formuluar nga profesionist.
- Przgjedhja e arbitrave sht, padyshim, nj prej
prparsive m t rndsishme q ofron arbitrazhi
institucional.
- N vend t ballafaqimit t mundshm n mes t
palve lidhur me przgjedhjen e arbitrave, sht m
leht q kt shrbim ta ofroj agjencia
administruese. Institucionet e arbitrazhit jan shum
t avancuara n kt aspekt dhe posedojn lista me
arbitr t cilt zakonisht jan m t mirt q mund
t emrohen. - Prve ksaj, prmes arbitrazhit
institucional, palt nuk kan nevoj t negociojn
mimin me arbitrat.
38.Arbitrazhi Ad Hoc
- prparsia kryesore e ofruar nga kjo form e
arbitrazhit sht fleksibiliteti.
- Palt kan t gjith hapsirn e nevojshme pr t
marr vendime lidhur me procedurat dhe ta
prshtatin procesin sipas dshirave dhe nevojave
t tyre.
- Nj prparsi tjetr jan shpenzimet. Arbitrazhi
ad hoc zakonisht kushton m pak se arbitrazhi
institucional, pasi q palt nuk kan nevoj ti
paguajn shpenzimet institucionale, por thjesht
t negociojn mimin e shrbimeve t arbitrave.
- Pr m tepr, arbitrazhi ad hoc sht vlersuar si
m i shpejt se arbitrazhi institucional, sepse nuk ka
nevoj ti kaloj t gjitha procedurat t cilat
zakonisht marrin koh.
39.Arbitrazhi i Prshpejtuar
- sht nj prodhim i ri n tregun e arbitrazhit,
kryesisht i shfrytzuar n procese t arbitrazhit
ndrkombtar.
- Ekzistojn vetm nj numr i vogl i
institucioneve t cilat kan prfshir dispozitat e
arbitrazhit t prshpejtuar n rregullat e tyre
procedurale.
- Pr kt arsye, kjo veori e re nuk mund t hyn n
fuqi prve nse palt e kan parapar at n
klauzoln e tyre t arbitrazhit.
- sht m e preferuar q vet institucionet t ofrojn
rregulla specifike t cilat do t aplikoheshinn rast
t proceseve t prshpejtuara.

www.e-Libraria.com

!
40.Perparesit dhe mangesit e Arbitrazhit
- Ekzistojn shum prparsi t arbitrazhit si
mekanizm pr zgjidhjen e kontesteve.
Megjithat, ekzistojn edhe disa shqetsime t
perceptuara lidhur me shfrytzimin e arbitrazhit
nga bizneset.- Efikasiteti n shpenzime dhe koh,
ruajtja e fshehtsis(konfidencialitetit),
fleksibiliteti, parashikueshmria, neutraliteti dhe
ekspertiza e arbitrave, natyra prfundimtare e
vendimit dhe ekzekutimi m i leht i vendimeve,
jan disa prej prparsive t perceptuara t
arbitrazhit.Pr m tepr, prderisa disa veti t
arbitrazhit konsiderohen si t prparsi nga disa
biznese (p.sh. vendimi prfundimtar pa mundsi
ankimi ose heqja dor nga mbrojtjen procedurale),
disa t tjer i shohin kto veti si penges. N ann
tjetr, edhe pse n shumicn e rasteve thuhet se
arbitrazhi kushton m lir se procedura gjyqsore,
ka raste kur shpenzimet jan t barabarta.
41.N vijim jan radhitur hapat q ndrmerren
gjat procesit t arbitrazhit:
1.Krkesa pr Arbitrim e parashtruar nga Paditsi
2.Padia e parashtruar nga Paditsi
3.Prgjigja n Padi e parashtruar nga i Padituri
4.Emrimi i Arbitrit ose Arbitrave
5.Konstituimi i Tribunalit t Arbitrazhit
6.Fillimi i dgjimeve gojore
7.Argumentet gojore nga Paditsi dhe nga i Padituri
8.Paraqitja e provave (dshmitar, ekspert, etj.)
9.Shqyrtimi nga ana e Tribunalit t Arbitrazhit
10.Marrja e vendimit
42.ka eshte Afarizmi Bankar?
- Afarizmi bankar sht veprimtari e veant
ekonomike, objekt themelor i s cilit sht
qarkullimi i paras, por ai prmban edhe disa
transaksione dhe produkte tjera financiare.
- N prgjithsi, bankat dhe institucionet financiare
lehtsojn veprimet afariste dhe shpeshher
ndodh q bankat specializohen n shtje
specifike financiare q krkohen nga tregu.
43.Transaksionet e pagesave;
- Funksionet kryesore t bankave kan t bjn
pikrisht me tranzakcionet e pagesave.
- Ka disa lloje t tranzakcioneve q jan t ofruara
pr nevojat e ndryshme t klientve dhe rrethanave
ku bhet afarizmi. - Disa nga m kryesoret
diskutohen n vijim.

45.Urdhrpagesa
- Urdhrpagesa sht nj instrument financiar me t
cilin nj person paguan nj shum t caktuar n
bank n t mir t nj prfituesi tjetr.
- Kjo procedur zvendson pagesn e
drejtprdrejt personit prfitues dhe banka
shfrytzohet si ndrmjetsues.
- Me rastin e pagess, banka i lshon paguesit
urdhrpagesn.
46.Letrat me vler,
- Pra, letra me vler sht dokument i shkruar, me
t cilin lshuesi i saj detyrohet ta plotsoj
detyrimin e regjistruar n at dokument t
poseduesit ligjor t saj.
- Poseduesi ligjor i letrs me vler ka t drejt t
krkoj prej lshuesit t saj t prmbushe detyrimin
e shnuar n at letr me vler.
- Kemi letra me vler ve e ve (kambiali) dhe
serike (aksioni). Letrat me vler mund t lshohen
nga personat juridike (aksionet) dhe fizik (eku).
47.Kontratat pr depozitn e t hollave,
- Kjo sht nj kontrat e thjesht n mes t banks
dhe klientit, q mund t jet person fizik apo
juridik, me an t s cils banka garanton ruajtjen e
t hollave t klientit.
- Varsisht nga banka, kjo kontrat mund t ofron
prfitime t ndryshme pr klientin, si sht
kamata, kamata m e lart pr afatizim, etj.
- Me kt kontrat banka e fiton t drejtn ti
disponoj t hollat e depozituara, ndrsa klienti
rezervon t drejtn q ti trheq t hollat e
deponuara.
48.Kontrata pr akreditivin,
- Akreditivi sht nj instrument pagese, me t cilin
banka akredituese (banka e lshimit) detyrohet q,
sipas urdhrit t komitentit, n baz t dokumenteve
t prezantuara n prputhje me kushtet e
kontraktuara (apo pa dokumente), t kryej pagesn
ose t autorizoj bankn tjetr (banka
korrespoduese) q tia bj pagesn personit t tret
(shfrytzuesit t akreditivit)ose me urdhrin e saj
(kalimi i urdhrit) ose sipas urdhrit t komitentit,
vet ajo ose me ndihmn e banks tjetr, t paguaj,
t akceptoj ose ta blej kambialin e trhequr prej
shfrytzuesit t akreditivit, me kusht q t jet
vepruar n prputhje me akreditivin e hapur t
banks s lshimit.

www.e-Libraria.com

!
49.Ka disa lloje t akreditivit dokumentar:
1.Akreditivi i revokuar dhe ai i parevokuar;
2.Akreditivi i konfirmuar dhe i pakonfirmuar;
3.Akreditivi i kalueshm dhe i pakalueshm;
4.Akreditivi i ndashm dhe ai i pandashm.
50.Kontrata pr sigurimin
- Me kt kontrat kontraktuesi i sigurimit
detyrohet q n baz t parimit t reprocitetit dhe t
solidaritetit, t bashkoj nj sasi t mjeteve n
bashksin e sigurimit, kurse bashksia e sigurimit
detyrohet q, nse ndodh ngjarja q prbn rasti t
sigurimit, tia paguaj t siguruarit ose ndonj
personi tjetr kompensimin ose shumn e
kontraktuar ose t bj di tjetr.
51.KONKURRENCA N TREG
- Konkurrenca sht nj situat n nj treg n t
ciln shitsit e nj produkti apo shrbimi prpiqen
n mnyr t pavarur t trheqin blers pr t arritur
nj objektiv t caktuar tregtar, pr shembull, fitime,
shitje dhe/ose pjes t tregut.
- Rivaliteti konkurrues midis firmave mund t
ekzistoj pr mimet, cilsin, shrbimet, ose nj
kombinim i tyre dhe faktorve t tjer, q mund t
vlersojn klientt.
52.Nocioni i koncesionit
- Koncesioni nnkupton nj kontrat t lidhur mes
nj Autoriteti Kontraktues dhe nj koncesionari ku
objekti kryesor i kontrats sht zbatimi i nj
projekti t infrastrukturs dhe ku prmbushja e
kontrats nga koncesionari shprblehet trsisht ose
pjesrisht me dhnien e s drejts s shfrytzimit t
infrastrukturs.
53.Kohzgjatja, vazhdimi dhe shkputja
e kontrats s koncesionit
- Kohzgjatja e koncesionit prcaktohet n
kontratn e koncesionit duke marr parasysh
kohzgjatjen maksimale t lejuar n ligjin prkats.
- Autoriteti Kontraktues mund ta jep plqimin pr
vazhdimin e kohzgjatjes s kontrats koncesionit
pr nj periudh kohore prej jo m shum se 10
vjet, prve nse nuk sht parapar ndryshe me ligj
t veant.
54.Autoriteti Kontraktues ka pr detyr ta jep
plqimin pr vazhdimin e kontrats s
koncesionit kur:
1.ka vones n kryerjen e puns ose ndrprerje t
puns pr arsye t fuqis madhore;
2.projekti suspendohet nga Autoriteti Kontraktues
ose ndonj autoritet tjetr publik; ose

3.ka nj rritje t shpenzimeve si pasoj t krkesave

t Autoritetit Kontraktues t cilat nuk kan qen t
parapara fillimisht n kontratn e koncesionit, nse
koncesionari nuk sht n gjendje t mbuloj kto
shpenzime pa nj vazhdim t kontrats s
koncesionit.
55.N ann tjetr, Koncesionari mund ta
shkput kontratn e koncesionit vetm n rastet
vijuese:
1. n rast se Autoriteti Kontraktues ose ndonj
autoritet tjetr publik nuk prmbush nj detyrim
thelbsor lidhur me kontratn e koncesionit;
2.nse jan plotsuar kushtet pr nj revidim t
kontrats s koncesionit sipas nenit 40, paragrafit 1,
mirpo palt nuk jan pajtuar pr revidimin e
kontrats s koncesionit; ose
3. nse shpenzimet e koncesionarit pr prmbushjen
e kontrats s koncesionit
56.PRONSIA INTELEKTUALE
- E drejta n pron prfshin t drejtn pr t
poseduar, shfrytzuar, shitur dhe asgjsuar nj
objekt apo mall q t takon. Megjithat, e drejta
pronsore nuk kufizohet vetm me t drejtn
pr t pasur mall t luajtshm apo patundshmri.
- Kjo e drejt prfshin edhe veprn apo rezultatin
q del nga puna origjinale intelektuale e njerzve,
pra ajo q sht produkt mendor.
- Prona mbi kto vepra apo produkte mendore quhet
pron intelektuale.
Ato jan:
1.markat tregtare
2.t drejtat e autorit
3.patentat
4.dizajnt industriale
57.MARKAT TREGTARE
- Markat tregtare jan shenja, emra, shkrime,
vizatime, dhe trajta t tjera q e dallojn mallin ose
shrbimin q e ofron nj ndrmarrje ose person.
- Markat tregtare konsiderohen si pron intelektuale
sepse jan rezultat i puns artistike dhe intelektit t
personave apo ndrmarrjeve t cilt identifikohen
me kt mark, dhe prandaj mbrohen edhe me ligj.
- N Kosov, kt fush e rregullon Ligji mbi
Markat Tregtare, i miratuar nga Kuvendi i Kosovs
n vitin 2006.

www.e-Libraria.com

!
58.Shenjat t cilat mund t mbrohen si Marka
tregtare
- T gjitha shenjat, ne veanti fjalt, duke prfshir
edhe emrat personal, vizatimet, shkronjat, numrat,
markat zrore (audio), trajtat tredimensionale, duke
prfshir edhe trajtn e mallrave ose mbshtjelljes
apo paketimin tjetr t tyre, ngjyrat, kombinimet e
ngjyrrave, q jan n gjendje t dallojn nj mall
ose shrbim q ofrohet nga nj ndrmarrje nga
mallrat dhe shrbimet q ofrohen nga ndrmarrje t
tjera, mund t mbrohen si marka tregtare.
59.Mbrojtja e Marks tregtare
- Masat mbrojtse q sigurohen me ligj, vlejn pr
shenjat q: jan regjistruar si marka tregtare n
Regjistrin e Markave Tregtare; deri n at mas sa
ajo shenj, prmes shfrytzimit gjat ushtrimit t
aktiviteteve afariste, njihet si mark tregtare brenda
qarqeve prkatse afariste; q sht br e njohur si
mark tregtare.
60.Te Drejtat e Autorit
- T drejtat e autorit jan ndr format m t vjetra t
prons intelektuale dhe prfshin t drejtat mbi
veprat e autorve n lmin e letrsis, shkencs dhe
artit. - Nga t gjitha t drejtat tjera q burojn nga
prona intelektuale, t drejtat e autorit jan ato q
shkelen m s shumti, dhe kontrabandimi i ktij
lloji t prons tashm ka marr formn e krimit t
organizuar n nj numr t madh vendesh.
61.E drejta e autorit prmban:
1.autorizimet ekskluzive personale pr t mbrojtur
pacenueshmrin e veprs s autorit dhe
personalitetin e autorit (n vijim: t drejtat morale
t autorit);
2.autorizimet ekskluzive ekonomike pr t
mbrojtur interesat ekonomike te autorit (n vijim:
t drejtat ekonomike t autorit);
3.autorizimet tjera t autorit (n vijim: t drejtat
tjera t autorit).
62.Vepra t autorit konsiderohen sidomos:
1.veprat gojore, si jan fjalimet, leksionet, tregimet
dhe vepra t ngjashme t shprehura gojarisht;
2.veprat e shkruara si jan tekstet n libra,
broshurat, gazetat ditore dhe tekste t tjera n lmin
e letrsis, t literaturs shkencore e profesionale, si
dhe programet kompjuterike;
3.veprat teatrore, teatrore-muzikore dhe t
kukullave, prfshir edhe radiodramat;
4.veprat koreografike dhe pantomimore;
5.veprat filmike (kinematografike dhe televizive)
dhe veprat e tjera audiovizuele (n vijim: veprat
audiovizuele);

6.veprat fotografike dhe veprat e bra ngjashm

procesit fotografik, si jan fotografit
artistike,fotomontazhet,fotoafishet, fotografit e
reporterve, etj.;
7.veprat e artit figurativ n lmin e vizatimit, t
pikturs, grafiks, skulpturs;
8.veprat e arkitekturs, si jan skicat, planet,
maketet dhe objektet e ndrtuara t veprave
arkitekturore dhe t inxhinieris nga fusha e
arkitekturs,urbanizmit, arkitekturs s peizazhit
dhe rregullimit t enterierit;
9.veprat skenografike;
10.veprat e artit aplikativ, si dhe t dizajnit
industrial e grafik;
11.veprat kartografike
(hartat,planet,skicat,demonstrimet tredimensionale )
n lmin e gjeografis dhe topografis;
12.prezantimet e natyrs shkencore, edukative a
teknike (vizatimet teknike,grafikonet, tabelat,
ekspertizat, demonstrimet tredimensionale).
63.PATENTET
- Patentat jan shpikje apo zbulime q mundson
zgjidhjen e nj problemi specifik n nj fush t
teknologjis.
- Shpikje mund t jet nj produkt ose proces ose
mund t ket t bj me nj produkt dhe nj proces.
- Sikurse markat tregtare dhe e drejta e autorit, edhe
shpikjet konsiderohen pjes e prons intelektuale
pr shkak t puns origjinale dhe intelektuale t
shpiksit pr t sjell nj risi nga do fush teknike
q sht e zbatueshme n industri.
- N Kosov, kjo lmi rregullohet me Ligjin
mbi Patentim, t vitit 2004.
64. LNDT E MBROJTURA ME PATENTIM
- Shpikja sht risi nse nuk prmbahet n
njohurin e mparshme.
- Pr prcaktimin e risis, detajet e njohuris s
mparshme mund t shqyrtohen vetm
individualisht.
- Me njohuri t mparshme kuptohet gjithka q i
sht br e njohur publikut n bot, me an t
shkrimit ose n form gojore, nprmjet prdorimit
ose n fardo mnyre tjetr para dats s aplikimit
pr patentim.

www.e-Libraria.com

!
65.Lndt q mbrohen me patentim jan
shpikjet q kan t bjn me:
1.produktin q prbhet nga materiali biologjik ose
q prmban material biologjik,
2.procesin me t cilin prodhohet, prpunohet
ose prdoret ai material biologjik,
3.material biologjik i izoluar nga mjedisi i tij
natyror ose q prodhohet me proces
4.teknik madje edhe kur m hert ka ndodhur n
natyr.
66.Dizajni nnkupton formn e jashtme t
produktit n trsi apo t nj pjese t produktit i cili
rrjedh nga karakteristikat e produktit, veanrisht
nga forma trajta, ngjyra, teksti dhe materiali i vet
produktit. - Sikurse edhe te drejtat tjera t
shpjeguara m lart, edhe dizajni industrial mbrohet
si pron intelektuale, m Ligjin mbi Dizajnin
Industrial t miratuar nga Kuvendi i Kosovs n
vitin 2006.
67.Fitimi dhe mbrojtja e dizajnit industrial
- Dizajni industrial fitohet me nxjerrjen e vendimit
mbi regjistrimin e dizajnit industrial dhe
regjistrimin n regjistr.
- Data e regjistrimit n regjistr sht data e
nxjerrjes t vendimit mbi regjistrimin e dizajnit
industrial.
- Me dizajn industrial mbrohet dizajni n at mas
n t ciln sht risi dhe i cili ka karakter t
veant.
68.Mbrojtja e dizajnit industrial zgjat pes vjet,
duke llogaritur nga data e paraqitjes s aplikacionit
t dizajnit industrial.
- Mbrojtja e dizajnit industrial mundet q t zgjatet
n periudhn prej 5 vjetsh, e m s teprmi pr
periudhn prej njzet e pes vitesh duke llogaritur
nga data e paraqitjes s aplikacionit.
69.Ndrmjetsimi
- Prderisa tani, ndrmjetsimi zakonisht sht hapi
i par q ndrmerret n mosmarrveshjet biznesore.
- Ndrmjetsuesi luan vetm rolin e ndihmuesit e jo
t zgjidhsit t mosmarrveshjeve.
- Pra, ai i ndihmon palt q ta kuptojn konfliktin
dhe t punojn drejt zgjidhjes s konfliktit.
- Varsisht nga ndrmjetsuesi, ka disa stile t
ndrmjetsimit.

1.Ndrmjetsimi Vlersues:
- Ktu, ndrmjetsuesi e vlerson rastin dhe ju
tregon palve argumentet e forta dhe t dobta t
qndrimit t tyre, nse ato vendosin ta paraqesin
lndn n gjykat.
2.Ndrmjetsimi Ndihmues:
Ky stil i ndrmjetsimit prqendrohet n ndihmn e
palve q ta arrijn nj marrveshje dhe zgjidhje t
problemit. - Kjo marrveshje nuk sht imponuese,
pra palt nuk jan t detyruara ta pranojn at.
3.Ndrmjetsimi Transformues:
- Nprmes
ktij
stili
t
ndrmjetsimit, ndrmjetsuesi mundohet q tju
ndihmoj palve q t komunikojn m mir sepse
mendimi sht q mosmarrveshja sht rezultat i
komunikimit t dobt dhe armiqsis s palve.
70.Prparsit dhe te metat e Ndrmjetsimit
- Perparesite:
1.T gjitha diskutimet gjat ndrmjetsimit jan
konfidenciale;
2.Ndrmjetsuesi sht neutral;
3.Asgj q thuhet gjat ndrmjetsimit mund t
prdoret si fakt nse lnda shkon n gjykat;
4.Palt nuk armiqsohen sikur kur lnda sht n
gjykat;
5.Ndrmjetsuesi sht ekspert n lmine rreth
s cils ka mosmarrveshje;
6.Kushton shum m lir sepse zakonisht
angazhohet vetm nj ndrmjetsues;
7.sht proces m efikas;
8.Zakonisht i prmirson raportet mes palve;
9.Inkurajon palt q t zgjidhin problemin;
10.Atmosfera sht m e relaksuar m krahasim
me procesetgjyqsore apo arbitrazhin;
11.Rregullat procedurale jan m fleksibile.
T Metat e Ndrmjetsimit
- Disa nga t metat e ndrmjetsimit q prmenden
m s shpeshti jan:
1. Nuk ka vendim t ndrmjetsuesit pr zgjidhjen e
mosmarrveshjeve;
2.Ju jep rast palve q ta strzgjatin zgjidhjen e
problemit duke iu qasur ndrmjetsimit vetm pr
t humbur koh;
3.Korporatat e mdha mund t bjn presion t
palejueshm mbi ndrmjetsuesin n
mosmarrveshje t mdha komerciale duke ju
krcnuar atij/asaj me humbje t puns n t
ardhmen;
4.Meq ndrmjetsimi nuk bazohet n rregulla t
definuara q m par, mund t ket befasi dhe ta z
nj pal t paprgatitur.

www.e-Libraria.com