1

BETONSKE KONSTRUKCIJE
Doc. dr Ivan Ignjatovi

Semestar: V

ESPB: 6

LITERATURA
BETONSKE KONSTRUKCIJE
Najdanovi Duan
BETON I ARMIRANI BETON 87
1 Prirunik
2 Prilozi

OSOBINE MATERIJALA U ARMIRANOM

BETONU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Armirani beton
Marka betona
vrstoa betona pri zatezanju
Deformacije betona pri optereenju
Skupljanje betona
Teenje betona
Armatura

Vrste elika
Zajedniki rad betona i armature
Zatitni slojevi betona od armature
Oblikovanje armature

1. ARMIRANI BETON

Armirani beton je kompozitni materijal napravljen od betona

(cement + voda + agregat pesak, ljunak ili drobljeni
agregat) i elinih profila armature
Zajedniki rad betona i armature zasnovan je na:

Prianjanju betona i armature posle stvrdnjavanja betona

Priblino istom koeficijentu linearnog irenja betona i elika
Efikasnoj zatiti elika od korozije betonom

1. ARMIRANI BETON

Zato armiramo betonske nosae?

1. ARMIRANI BETON

Na slici je prikazan karikiran deformisani oblik

ploe mosta

U zonama u kojima se javlja zatezanje potrebno je

postaviti armaturu koja prihvata zatezanje

1. ARMIRANI BETON

Potrebno je :

armirati zategnutu zonu u sredini polja

armirati zone iznad oslonaca
postaviti konstruktivnu armaturu
postaviti armaturu za prihvatanje napona smicanja najee pomou
uzengija

17

2. MARKA BETONA

vrstoa betona pri pritisku

- kocke 20x20x20cm

Karakteristna vrstoa
betona fbk fraktil 10%
fb

fbk
10%

18

2. MARKA BETONA

Marka betona MB [MPa] fbk t=28 dana

Armirani beton MB: 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60 MPa
Beton prve kategorije B.I MB10, 20, 25
Beton druge kategorije B.II MB vea od 30MPa

3. VRSTOA BETONA PRI ZATEZANJU

vrstoa betona pri zatezanju:

Srednja vrednost vrstoe betona pri aksijalnom zatezanju

(BAB 87):

Granino stanje pojave prslina (BAB 87):

Odnos vrstoe betona pri zatezanju savijanjem i pri

aksijalnom zatezanju:

19

3. VRSTOA BETONA PRI ZATEZANJU

Eksperimantalno odreivanje vrstoa betona pri

zatezanju:
1. Direktnim zatezanjem uzorka

20

3. VRSTOA BETONA PRI ZATEZANJU

Eksperimantalno odreivanje vrstoa betona pri

zatezanju:
2. Indirektno savijanjem

21

3. VRSTOA BETONA PRI ZATEZANJU

Eksperimantalno odreivanje vrstoa betona pri

zatezanju:
3. Cepanjem cilindrinog uzorka (Brazilski opit)

22

23

4. DEFORMACIJE BETONA POD OPTEREENJEM

Beton je visko-elasto-plastian materijal

24

5. SKUPLJANJE BETONA

Pojava smanjenja zapremine tokom procesa

ovravanja
Prema propisima se definie konana vrednost
skupljanja s

25

5. SKUPLJANJE BETONA

Na veliinu skupljanja utie niz faktora:

1.
2.
3.
4.
5.

Vrsta i koliina cementa

Vodocementni faktor
Vlanost sredine
Temperatura sredine
Dimenzije elementa

26

6. TEENJE BETONA

Pojava poveanja dilatacija u toku vremena pod

dejstvom (konstantnih ili promenjivih) napona
Nastaje kao posledica migracije slobodne vode u
cementnoj pasti i stvaranja mikroprslina

27

6. TEENJE BETONA

Posmatramo betonski uzorak optereen

konstantnom centrinom silom pritiska P (b)
b

0=b=const

b
b

t1

t0

deformacija
teenja

v=

t0

el

povratna trenutna
elastina deformacija

reverzibilnaviskoelastina deformacija

pl

ireverzibilnaviskoplastina deformacija

trenutna
elastina deformacija

el=0

t1

28

6. TEENJE BETONA

Ukupna dilatacija u trenutku t = t1

- koeficijent teenja
Starost

Vlanost

Koeficijent teenja

to = 7 dana

40%

= 4.3

to = 90 dana

40%

= 2.7

to = 7 dana

90%

= 1.7

to = 90 dana

90%

= 1.3

- funkcija teenja

Slide 28
J2

proveriti tabelu
Jelena, 9/29/2013

29

6. TEENJE BETONA

Deformacija teenja zavisi od sledeih faktora:

Starosti betona u trenutku nanoenja
opetereenja
Konzistencije betona
Dimenzija elementa
Atmosferske sredine
Veliine nanetog optereenja

30

7. ARMATURA

Beton je materijal koji dobro prihvata napone pritiska, ali

jako slabo prihvata napone zatezanja
Armatura se postavlja u betonskim elementima da:

Prihvati napone zatezanja koji se javljaju u

armiranobetonskim elementima
Ogranii irinu pukotina koje se mogu javiti u elementu na
preporuene vrednosti
Obezbedi dodatnu nosivost na pritisak ako je to potrebno

7. ARMATURA VRSTE ELIKA

Za armiranje armiranobetonskih
konstrukcija koriste se:
glatki elik (GA)
rebrasti elik (RA)
hladno vuene glatke (MAG) ili
orebrene ice (MAR)
meusobno zavarene u obliku
mrea (mreasta armatura)
Bi-armatura (BiA)
Kvalitet elika se predstavlja
preko karakteristine granice
razvlaenja fy (MPa) i
karakteristine vrstoe na
zatezanje fu (MPa) kao fy /fu

31

7. ARMATURA VRSTE ELIKA

32

7. ARMATURA VRSTE ELIKA

Modul elastinosti
glatke i rebraste
armature

Modul elastinosti
visokovrednih elika
hladno obraenih

33

7. ARMATURA VRSTE ELIKA

Dijagram napon-dilatacija razliitih vrsta elika

34

Slide 34
J1

Nacrtati ponovo grafik

Jelena, 9/29/2013

35

7. ARMATURA-Zajedniki rad betona i armature

Jedna od osnovnih pretpostavki pri proraunu

armiranobetonskih konstrukcija bazira se na vrstoj vezi
betona i armature, i pretpostavlja da nema klizanja izmeu
dva materijala
vrsta veza se ostvaruje naponima prijanjanja kod glatke, a
kod rebraste i kombinacijom sa smicanjem zbog prisustva
rebara

36

7. ARMATURA-Zajedniki rad betona i armature

Neophodno je vriti pravilno sidrenje zategnute armature u

betonsku masu, odnosno postepeno prenoenje sile
zatezanja sa armature na okolni beton
Duina sidrenja ls zavisi od poloaja ipke u elementu, od
vrste elika, marke betona i prenika ipke armature
Duina sidrenja se dobija iz uslova ravnotee, usvajajui da u
njoj deluje konstantan napon prijanjanja

37

7. ARMATURA-Zajedniki rad betona i armature

Za - sila zatezanja u ipki usidrene armature
Aa - povrina poprenog preseka usidrene
ipke
Oa - obim ipke
- prenik ipke
p - napon prijanjanja za uslove dobre
adhezije
v- granica razvlaenja elika
u - koeficijent sigurnosti

38

7. ARMATURA-Zajedniki rad betona i armature

Na duini sidrenja treba predvideti i popreno rasporeenu

armaturu-uzengije, koja prima barem 20% sile u ukupnoj
armaturi koja se sidri
U zonama relativno malih naprezanja duina sidrenja se moe
sraunati prema efektivnim-stvarnim naponima u armaturi

a,ef - stvarni napon u armaturi

a - doputeni napon u armaturi (BAB 87, lan 125)
=1 za sidrenje bez kuka, =2/3 za sidrenje sa kukama
ls,min = 0.5ls 10 15cm

39

7. ARMATURA - Nastavljanje armature

Zbog ogranienih uslova proizvodnje, transporta i ugradnje

armatura se mora nastavljati na gradilitu
Najee se nastavljanje vri preklapanjem kada je
neophodno obezbediti potrebnu duinu preklopa lp (BAB 87)

40

7. ARMATURA Zatitni slojevi betona do armature

Zaitini sloj je minimalno rastojanje od bilo koje armature u

elementu do najblie povrine betona
Osnovni parametri koji odreuju debljinu zatitnog sloja su:

vrsta elementa (ploa-zid, greda-stub)

stepen agresivnosti sredine u kojoj se element nalazi
marka betona
prenik i vrsta armature
nain ugraivanja betona, odnosno izvoenja konstrukcije

41

7. ARMATURA Zatitni slojevi betona do armature

Slabo agresivna sredina: unutranjost stambenih,

administrativnih i drugih prostorija, u kojima AB elementi nisu
izloeni vlazi, atmosferskim i korozivnim uticajima (elementi
"unutra", veoma suve sredine, relativna vlanost 40%)
Srednje agresivna sredina: unutranjost prostorija sa veom
vlanou i slabijim ili povremenim korozivnim isparenjima;
AB elementi u slobodnom prostoru, izloeni uobiajenim
atmosferskim uticajima, kao i elementi u direktnom kontaktu
sa tekuom vodom ili obinim tlom (elementi "napolju",
relativna vlanost 70%)
Jako agresivna sredina: prostori u kojima su AB elementi
izloeni jaim tenim ili gasovitim uticajima (slabo kisele
tenosti, slana voda, voda sa mnogo kiseonika, korozivna tla i
gasovi, atmosfera zagaena korozivnim industrijskim
gasovima i vazduh u blizini mora)

42

7. ARMATURA Zatitni slojevi betona do armature

MINIMALNE DEBLJINE ZATITNOG SLOJA a0 [cm]

agresivnost sredine

grede,
stubovi

ploe, ljuske,
zidovi

slaba

2.0

1.5

srednja

2.5

2.0

jaka

3.5

3.0

ist zatitni sloj ne sme biti manji od prenika upotrebljene

armature (a0 )
Ukoliko je potreban zatitni sloj betona vei od 5 cm, mora se
armirati posebno tankom armaturnom mreom
Rastojanje te armature u zatitnom sloju od spoljne povrine
betona ne moe biti manje od 2 cm

43

7. ARMATURA Zatitni slojevi betona do armature

Vrednosti iz tabele se, zavisno od posebnih uslova,

koriguju i to:

+0.5 cm ukoliko se izvode od betona MB < 25

+0.5 cm ukoliko elementi nakon betoniranja nisu dostupni
kontroli
+1.0 cm ako se povrina betona naknadno obrauje
postupcima koji izazivaju oteenja zatitnog sloja betona
+1.0 cm za konstrukcije koje se izvode klizajuom oplatom
-0.5 cm ukoliko su elementi proizvedeni u fabrikim
uslovima

Korekcija minimalnog zatitnog sloja betona vri se

simultano

44

7. ARMATURA Oblikovanje armature

Prilikom oblikovanja armature moraju se ispotovati

minimalni prenici povijanja ipki armature (BAB 139147)

45

7. ARMATURA Oblikovanje armature

Uzengije od glatke armature:

46

7. ARMATURA Oblikovanje armature

Uzengije od rebraste armature: