KT040

LuËn v¨n tèt nghiÖp
Danh môc s¬ ®å, b¶ng biÓu

S¬ ®å 1: Mèi quan hÖ gi÷a çc phÇn hµnh kiÓm to¸n .........................................5
S¬ ®å 2: Tæ chøc chøng tõ nhËp kho...................................................................10
S¬ ®å 3: Tæ chøc chøng tõ xuÊt kho....................................................................10
S¬ ®å 4: Tr×nh tù h¹ch to¸n hµng tån kho (KKTX).............................................13
S¬ ®å 5: Tr×nh tù h¹ch to¸n hµng tån kho (KK§K)..............................................14
S¬ ®å 6: Dßng vËn ®éng cña chu tr×nh hµng tån kho........................................19
S¬ ®å 7: Bé m¸y qu¶n lý t¹i CIMEICO.................................................................42
B¶ng 1: Môc tiªu kiÓm to¸n hµng tån kho............................................................20
B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu t¹i CIMEICO..................................................................41
B¶ng 3: Ph©n tÝch sè liÖu trªn BC§KT t¹i c«ng ty E..........................................53
B¶ng 4: Ph©n tÝch s¬ bé BCKQKD t¹i c«ng ty E...............................................54
B¶ng 5: Ph©n tÝch sè liÖu trªn BC§KT t¹i c«ng ty F..........................................55
B¶ng 6: Ph©n tÝch s¬ bé BCKQKD t¹i c«ng ty F...............................................55
B¶ng 7: Ph©n tÝch sè liÖu trªn BC§KT t¹i c«ng ty H..........................................56
B¶ng 8: Ph©n tÝch s¬ bé BCKQKD t¹i c«ng ty H...............................................56
B¶ng 9: B¶ng x¸c ®Þnh tÝnh nh¹y c¶m................................................................57
B¶ng 10: B¶ng x¸c ®Þnh møc träng yÕu kÕ ho¹ch t¹i c«ng ty F.........................59
B¶ng 11: Tæng hîp hµng tån kho c«ng ty F..........................................................72
B¶ng 12: Tæng hîp hµng tån kho c«ng ty H.........................................................72
B¶ng 13: Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm kª nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty E.....................78
B¶ng 14: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty E........................................82
B¶ng 15: Th x¸c nhËn hµng göi b¸n cña c«ng ty E...............................................83
B¶ng 16: B¶ng c©u hái vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé........................................95
B¶ng 17: Çc møc rñi ro........................................................................................97
B¶ng 18: Çc chØ tiªu ph©n tÝch däc hµng tån kho............................................98
B¶ng 19: B¶ng kª chªnh lÖch................................................................................99
B¶ng 20: B¶ng kª x¸c minh...................................................................................99
MÉu biÓu 1: B¶ng tæng hîp hµng tån kho c«ng ty E..........................................71
MÉu biÓu 2: GiÊy lµm viÖc sè 2E......................................................................73
MÉu biÓu 3: GiÊy lµm viÖc sè 2H......................................................................75
Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 1

MÉu biÓu 9: GiÊy lµm viÖc sè 3F.......................................................................87
MÉu biÓu 10: GiÊy lµm viÖc sè 4F.....................................................................88
MÉu biÓu 11: GiÊy lµm viÖc sè 4H....................................................................89
MÉu biÓu 12: GiÊy lµm viÖc sè 5H....................................................................89

Danh môc tõ viÕt t¾t
DiÔn gi¶i Tõ viÕt t¾t

Hµng tån kho…………………………………………………… HTK
B¸o ço tµi chÝnh……………………………………………….. BCTC
Kª khai thêng xuyªn………………………………………….. KKTX
KiÓm kª ®Þnh KK§K
kú………………………………………………… GVHB
Gi¸ vèn hµng b¸n……………………………………………….. TS
Tµi TSL§
s¶n…………………………………………………………… KSNB
Tµi s¶n lu ®éng…………………………………………………. NVL
KiÓm so¸t néi bé………………………………………………… CP
Nguyªn vËt liÖu…………………………………………………. BCKQKD
Chi BC§KT
phÝ……………………………………………………………
B¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh ..........................................................
B¶ng c©n ®èi kÕ
to¸n ....................................................................

Lêi më ®Çu
Trong ®iÒu kiÖn bíc ®Çu héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi, m«i trêng kinh
doanh ë ViÖt Nam ®· vµ ®ang tiÕn dÇn ®Õn thÕ æn ®Þnh. NhiÒu c¬ héi míi
më ra cho çc doanh nghiÖp, ®i kÌm víi ®ã lµ nh÷ng th¸ch thøc, nh÷ng rñi ro
kh«ng thÓ nÐ tr¸nh. Ngµnh kiÓm to¸n nãi chung vµ kiÓm to¸n ®éc lËp nãi riªng
còng kh«ng n»m ngoµi xu híng ®ã. Tõ tríc ®Õn nay, B¸o ço tµi chÝnh lu«n lµ
®èi tîng chñ yÕu cña kiÓm to¸n ®éc lËp. B¸o ço tµi chÝnh lµ tÊm g¬ng ph¶n
¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng còng nh mäi khÝa c¹nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®ßi hái çc th«ng tin ®a ra trªn B¸o ço tµi
chÝnh ph¶i lu«n ®¶m b¶o tÝnh trung thùc, hîp lý.
Trªn B¸o ço tµi chÝnh cña çc doanh nghiÖp, hµng tån kho thêng lµ mét
kho¶n môc cã gi¸ trÞ lín, çc nghiÖp vô ph¸t sinh xoay quanh hµng tån kho rÊt
phong phó, phøc t¹p. Sù phøc t¹p nµy ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n
còng nh viÖc ghi chÐp hµng ngµy, lµm t¨ng kh¶ n¨ng x¶y ra sai ph¹m ®èi víi
hµng tån kho. Thªm vµo ®ã, çc nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp thêng cã xu híng
ph¶n ¸nh t¨ng gi¸ trÞ hµng tån kho so víi thùc tÕ nh»m môc ®Ých t¨ng gi¸ trÞ tµi
s¶n doanh nghiÖp, minh chøng cho viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt hay tiÒm n¨ng
s¶n xuÊt trong t¬ng lai… Çc sai ph¹m x¶y ra ®èi víi hµng tån kho cã ¶nh hëng tíi
rÊt nhiÒu chØ tiªu kh¸c nhau trªn B¸o ço tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. ChÝnh
v× vËy, kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng phÇn
hµnh quan träng trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh.
Lµ sinh viªn chuyªn ngµnh kiÓm to¸n, qua kú thùc tËp t¹i C«ng ty KiÓm
to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam (CIMEICO VIETNAM), em ®· cã ®îc ®iÒu

kiÖn tèt ®Ó tiÕp cËn thùc tÕ, vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ trong
nhµ trêng vµo thùc tiÔn ®Ó trªn c¬ së ®ã cñng cè kiÕn thøc, ®i s©u t×m hiÓu
vµ n¾m b¾t çch thøc tæ chøc c«ng t¸c kiÓm to¸n trong tõng lo¹i h×nh. Trªn c¬ së
®ã em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong
kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh do C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam
thùc hiÖn”.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn chÝnh:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong kiÓm to¸n
B¸o ço tµi chÝnh.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kiÓm to¸n hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh
t¹i C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam.
Ch¬ng III: Ph¬ng híng hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho.
Do ph¹m vi nghiªn cøu cßn cã nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em kh«ng
tr¸nh khái thiÕu sãt, v× vËy em rÊt mong nhËn ®îc sù quan t©m ®ãng gãp ý
kiÕn cña çc thÇy c«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn cña TS Chu
Thµnh- §H KTQD, Anh NguyÔn §¾c Thµnh- Phã Gi¸m ®èc - Trëng phßng
NghiÖp vô KiÓm to¸n sè 1 t¹i CIMEICO vµ çc anh chÞ trong C«ng ty ®· gióp
®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.

Ch¬ng I:
Lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n chu tr×nh
Hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh.
I. Kh¸i qu¸t vÒ kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh:

1.Kh¸i niÖm chung:
Cã nhiÒu çch hiÓu kh¸c nhau vÒ ho¹t ®éng kiÓm to¸n nhng nh×n chung
kiÓm to¸n ®îc hiÓu lµ viÖc x¸c minh vµ bµy tá ý kiÕn vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng
cÇn ®îc kiÓm to¸n b»ng hÖ thèng ph¬ng ph¸p kü thuËt cña kiÓm to¸n chøng tõ
vµ kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ do çc kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é nghiÖp vô t¬ng
xøng thùc hiÖn trªn c¬ së hÖ thèng ph¸p lý cã hiÖu lùc.
KiÓm to¸n tµi chÝnh lµ mét ho¹t ®éng ®Æc trng cña kiÓm to¸n, víi môc
tiªu cô thÓ lµ “®a ra ý kiÕn x¸c nhËn r»ng B¸o ço tµi chÝnh cã ®îc lËp trªn c¬
së chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh (hoÆc ®îc chÊp nhËn), cã tu©n thñ
ph¸p luËt liªn quan, cã ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn çc khÝa c¹nh träng yÕu

hay kh«ng” (theo ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam 200/11). DiÔn gi¶i cô thÓ
nh÷ng môc tiªu ®îc nªu trong ChuÈn mùc nh sau:
- Môc tiªu tæng qu¸t: ®îc hiÓu lµ t×m kiÕm b»ng chøng kiÓm to¸n ®Ó ®a
ra ý kiÕn vÒ tÝnh trung thùc, hîp lý cña th«ng tin tr×nh bµy trªn B¶ng khai tµi
chÝnh.
- Môc tiªu kiÓm to¸n chung: lµ viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ tæng thÓ sè tiÒn
ghi trªn çc chu tr×nh, trªn c¬ së çc cam kÕt chung vÒ tr¸ch nhiÖm cña nhµ qu¶n
lý vÒ nh÷ng th«ng tin thu ®îc qua kh¶o s¸t thùc tÕ ë ®¬n vÞ ®îc kiÓm to¸n
(®ång thêi xem xÐt c¶ tíi çc môc tiªu chung kh¸c bao gåm môc tiªu cã thùc, ®Çy
®ñ trän vÑn, môc tiªu vÒ tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc, môc tiªu vÒ ®Þnh gi¸ hay
ph©n lo¹i tr×nh bµy, môc tiªu vÒ quyÒn vµ nghÜa vô).
§èi tîng trùc tiÕp cña kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh lµ çc B¶ng khai tµi
chÝnh, B¸o ço tµi chÝnh ®îc ®Þnh nghÜa trong ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt
Nam 200/ 04 nh sau: B¸o ço tµi chÝnh lµ hÖ thèng çc b¸o ço ®îc lËp theo
chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh (hoÆc ®îc chÊp nhËn) ph¶n ¸nh çc
th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu cña ®¬n vÞ. Ngoµi ra, B¶ng khai tµi chÝnh
cßn bao gåm nh÷ng b¶ng kª khai cã tÝnh ph¸p lý kh¸c nh B¶ng kª khai tµi s¶n ç
nh©n, B¶ng kª khai tµi s¶n ®Æc biÖt… Çc b¶ng khai nµy ®Òu chøa ®ùng
nh÷ng th«ng tin ®îc lËp t¹i mét thêi ®iÓm cô thÓ trªn c¬ së tµi liÖu kÕ to¸n tæng
hîp vµ chi tiÕt. HiÓu theo çch kh¸c, çc chØ tiªu trªn B¸o ço tµi chÝnh chøa
®ùng nhiÒu mèi quan hÖ theo nh÷ng híng kh¸c nhau nh: gi÷a néi dung kinh tÕ
cña chØ tiªu nµy víi chØ tiªu kh¸c, gi÷a chu tr×nh nµy víi chu tr×nh kh¸c… ViÖc
nhËn diÖn ®èi tîng kiÓm to¸n vµ ph©n tÝch mèi quan hÖ çc th«ng tin, chØ tiªu
trªn B¸o ço tµi chÝnh lµ rÊt quan träng v× nã ¶nh hëng ®Õn viÖc lùa chän çch
tiÕn hµnh kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh. Cã 2 çch c¬ b¶n ®Ó tiÕp cËn B¸o ço
tµi chÝnh thµnh çc phÇn hµnh kiÓm to¸n: ph©n theo chu tr×nh hoÆc ph©n
theo chu tr×nh, do ®ã còng cã 2 çch tiÕn hµnh kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh

*KiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh theo chu tr×nh: çc kiÓm to¸n viªn
ph©n chia m¸y mãc tõng chu tr×nh hay mét sè chu tr×nh theo thø tù trong B¸o ço
tµi chÝnh vµo mét phÇn hµnh. Çch tiÕp cËn nµy ®¬n gi¶n song kh«ng cã hiÖu
qu¶ do t¸ch biÖt nh÷ng chu tr×nh ë çc vÞ trÝ kh¸c nhau nhng l¹i cã quan hÖ
chÆt chÏ víi nhau.
*KiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh theo chu tr×nh: lµ çch ph©n chia
th«ng dông h¬n c¨n cø vµo mèi liªn hÖ chÆt chÏ lÉn nhau gi÷a çc chu tr×nh, çc
qu¸ tr×nh cÊu thµnh, çc yÕu tè trong mét chu tr×nh chung cña ho¹t ®éng tµi
chÝnh. Theo ®ã, kiÓm to¸n viªn quan niÖm r»ng cã nhiÒu chØ tiªu trªn B¸o ço
tµi chÝnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, thÓ hiÖn sù liªn kÕt gi÷a çc qu¸
tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, cã thÓ lÊy vÝ dô nh: çc chØ tiªu “Hµng tån kho-
Gi¸ vèn- Lîi nhuËn thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh” thÓ hiÖn mèi quan hÖ cña
çc qu¸ tr×nh tõ khi mua vµo, s¶n xuÊt ®Õn lóc tiªu thô thµnh phÈm… Theo ®ã,
kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh thêng bao gåm çc chu tr×nh c¬ b¶n sau:
- KiÓm to¸n chu tr×nh b¸n hµng- thu tiÒn.
- KiÓm to¸n tiÒn mÆt (t¹i kÐt, t¹i ng©n hµng hoÆc ®ang chuyÓn).
- KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng- thanh to¸n.
- KiÓm to¸n tiÒn l¬ng vµ nh©n viªn.
- KiÓm to¸n Hµng tån kho.
- KiÓm to¸n vèn b»ng tiÒn.
Mèi quan hÖ gi÷a çc chu tr×nh ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å:
S¬ ®å 1: Mèi quan hÖ gi÷a çc phÇn hµnh kiÓm to¸n.

Vèn b»ng tiÒn
TiÕp Mua hµng TiÒn l

B¸n hµng
nhËn vµ thanh to¸n ¬ng vµ
thu tiÒn
hoµn tr¶ nh©n viªn
vèn
Hµng tån kho
Qua ®ã cã thÓ thÊy chu tr×nh hµng tån kho cã quan hÖ víi tÊt c¶ çc chu
tr×nh kh¸c, chØ kh¸c ë gãc ®é trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. §Æc biÖt lµ mèi quan hÖ
mËt thiÕt víi chu tr×nh Mua hµng- thanh to¸n, tiÒn l¬ng nh©n viªn, b¸n hµng- thu
tiÒn. §ã lµ nh÷ng chu tr×nh, nh÷ng ®Çu mèi quan träng víi c¶ kh¸ch hµng vµ
c«ng ty kiÓm to¸n. Cô thÓ h¬n, trong c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp, kÕt qu¶
cña hµng tån kho kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn çc chØ tiªu trªn B¶ng c©n ®èi kÕ
to¸n mµ cßn ¶nh hëng trùc tiÕp tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi
kiÓm to¸n, kÕt qu¶ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gióp çc kiÓm to¸n viªn cã
thÓ kÕt hîp, ®èi chiÕu vµ kiÓm tra kÕt qu¶ cña çc chu tr×nh kh¸c (mua hµng,
tiÒn l¬ng..) tõ ®ã tiÕt kiÖm ®îc thêi gian, chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c.
ChÝnh tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm nªu trªn, çc kiÓm to¸n viªn lu«n x¸c ®Þnh kiÓm
to¸n hµng tån kho lµ träng t©m khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh.
2. Ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n trong kiÓm to¸n tµi chÝnh.

KiÓm to¸n tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Æc trng cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n nãi
chung do ®ã ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng x¸c minh vµ bµy tá ý kiÕn, kiÓm to¸n tµi
chÝnh còng sö dông çc ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n chøng tõ (kiÓm to¸n çc quan hÖ
c©n ®èi, ®èi chiÕu trùc tiÕp, ®èi chiÕu logic) vµ kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ
(KiÓm kª, thùc nghiÖm, ®iÒu tra).
Do mçi lo¹i kiÓm to¸n cã chøc n¨ng cô thÓ kh¸c nhau, ®èi tîng kiÓm to¸n
kh¸c nhau vµ quan hÖ chñ thÓ, kh¸ch thÓ kiÓm to¸n kh¸c nhau nªn çch thøc kÕt
hîp çc ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n trªn còng kh¸c nhau. Trong kiÓm to¸n tµi
chÝnh, çc ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n ®îc triÓn khai theo híng kÕt hîp l¹i
hoÆc chi tiÕt h¬n tuú t×nh huèng cô thÓ trong suèt qu¸ tr×nh kiÓm to¸n.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n, ngêi ta chia çc ph¬ng ph¸p kiÓm
to¸n thµnh hai lo¹i:
- Çc thö nghiÖm c¬ b¶n: ®©y lµ viÖc thÈm tra l¹i çc th«ng tin biÓu hiÖn
b»ng tiÒn ph¶n ¸nh trªn çc b¶ng tæng hîp th«ng qua viÖc thùc hiÖn çc ph¬ng
ph¸p kiÓm to¸n chøng tõ vµ kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ theo tr×nh tù x¸c ®Þnh.
- Thö nghiÖm tu©n thñ: lµ ph¬ng ph¸p dùa vµo kÕt qu¶ cña hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé khi hÖ thèng nµy tån t¹i vµ cã hiÖu lùc (®Ó biÕt ®îc hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé tån t¹i cã hiÖu lùc th× ph¶i kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng nµy).
Do ®èi tîng cô thÓ cña kiÓm to¸n tµi chÝnh lµ çc B¸o ço kÕ to¸n vµ çc
b¶ng tæng hîp tµi chÝnh ®Æc biÖt kh¸c, çc b¶ng tæng hîp nµy võa chøa ®ùng
çc mèi quan hÖ kinh tÕ tæng qu¸t võa ph¶n ¸nh cô thÓ tõng lo¹i tµi s¶n, nguån
vèn víi nh÷ng biÓu hiÖn vÒ kinh tÕ, ph¸p lý vµ ®îc lËp theo tr×nh tù x¸c ®Þnh.
KiÓm to¸n tµi chÝnh ph¶i h×nh thµnh nh÷ng tr¾c nghiÖm ®ång thêi kÕt hîp víi
viÖc sö dông çc ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n ®Ó ®a ra ý kiÕn ®óng ®¾n vÒ
çc b¶ng tæng hîp nµy.
Trong kiÓm to¸n tµi chÝnh cã ba lo¹i tr¾c nghiÖm:

- Tr¾c nghiÖm c«ng viÖc: lµ çch thøc vµ tr×nh tù rµ so¸t çc nghiÖp vô hoÆc
çc ho¹t ®éng cô thÓ trong quan hÖ víi sù tån t¹i vµ cã hiÖu lùc cña hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé, tríc hÕt lµ hÖ thèng kÕ to¸n. Tr¾c nghiÖm c«ng viÖc bao gåm
hai lo¹i:
+ Tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i: ®©y lµ çch thøc, tr×nh tù rµ so¸t nh÷ng
th«ng tin vÒ gi¸ trÞ trong hÖ thèng kÕ to¸n, híng tíi “®é tin cËy cña th«ng tin”
cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
+ Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu: lµ çch thøc, tr×nh tù rµ so¸t nh÷ng thñ tôc
kÕ to¸n hoÆc thñ tôc qu¶n lý cã liªn quan ®Õn ®èi tîng kiÓm to¸n. Tr¾c nghiÖm
®¹t yªu cÇu ®îc sö dông t¬ng ®èi ®a d¹ng, tËp trung chñ yÕu vµo viÖc ®¸nh gi¸
sù hiÖn diÖn cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ híng tíi môc tiªu lµ ®¶m b¶o sù
tu©n thñ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
- Tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d: lµ çch thøc kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p c©n ®èi,
ph©n tÝch, ®èi chiÕu trùc tiÕp víi kiÓm kª, ®iÒu tra thùc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh ®é
tin cËy cña çc sè d cuèi kú ë Sæ çi ghi vµo B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hoÆc B¸o ço
kÕt qu¶ kinh doanh. §©y lµ çch thøc chñ yÕu KiÓm to¸n viªn thu thËp b»ng
chøng tõ çc nguån ®éc lËp, b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp theo çch nµy cã ®é
tin cËy cao.
- Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch (thñ tôc ph©n tÝch): Lµ çch thøc xem xÐt çc mèi
quan hÖ kinh tÕ vµ xu híng biÕn ®éng cña chØ tiªu kinh tÕ th«ng qua viÖc kÕt
hîp çc ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu trùc tiÕp, ®èi chiÕu logic, c©n ®èi gi÷a trÞ sè
b»ng tiÒn cña cïng mét chØ tiªu trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c hoÆc gi÷a chØ tiªu
tæng hîp víi bé phËn cÊu thµnh. Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch ®îc sö dông ë nhiÒu
giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n.
3.Kh¸i qu¸t quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh:
Trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh, ®Ó thu thËp ®îc ®Çy ®ñ b»ng chøng
kiÓm to¸n cã gi¸ trÞ ®Ó lµm c¨n cø cho kÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn vÒ tÝnh
trung thùc vµ hîp lý cña th«ng tin trªn B¸o ço tµi chÝnh ®ång thêi ®¶m b¶o tÝnh
hiÖu qu¶, kinh tÕ, tÝnh hiÖu lùc cña tõng cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i

x©y dùng ®îc quy tr×nh cô thÓ cho cuéc kiÓm to¸n ®ã. Th«ng thêng, mçi quy
tr×nh kiÓm to¸n ®îc chia thµnh 3 bíc:
1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n
2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n
3. KÕt thóc kiÓm to¸n
Bíc 1: LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Theo ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè
300 th× kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n ph¶i lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n trong
®ã m« t¶ ph¹m vi dù kiÕn vµ çch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm to¸n. KÕ
ho¹ch kiÓm to¸n ph¶i ®Çy ®ñ, chi tiÕt ®Ó lµm c¬ së cho ch¬ng tr×nh kiÓm
to¸n. Trong bíc c«ng viÖc nµy, b¾t ®Çu tõ th mêi kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn sÏ
t×m hiÓu kh¸ch hµng víi môc ®Ých h×nh thµnh hîp ®ång hoÆc ®a ra ®îc kÕ
ho¹ch chung. KiÓm to¸n viªn cÇn thu thËp çc th«ng tin cô thÓ vÒ kh¸ch hµng,
t×m hiÓu ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé … Bªn c¹nh ®ã, trong khi lËp kÕ
ho¹ch, c«ng ty kiÓm to¸n còng ph¶i cã sù chuÈn bÞ vÒ ph¬ng tiÖn vµ nh©n viªn
cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®· x©y dùng.
Bíc 2: Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Çc kiÓm to¸n viªn sÏ sö dông çc
ph¬ng ph¸p kü thuËt thÝch øng víi tõng ®èi tîng cô thÓ ®Ó thu thËp b»ng chøng
kiÓm to¸n. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh nµy lµ viÖc triÓn khai mét çch chñ ®éng vµ
tÝch cùc çc kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n nh»m ®a ra ý kiÕn x¸c thùc vÒ
tÝnh trung thùc vµ hîp lý cña çc th«ng tin trªn B¸o ço tµi chÝnh dùa vµo çc
b»ng chøng kiÓm to¸n ®Çy ®ñ, cã gi¸ trÞ. §©y lµ giai ®o¹n çc kiÓm to¸n viªn
thùc hiÖn çc thñ tôc kiÓm to¸n ®îc h×nh thµnh tõ çc lo¹i tr¾c nghiÖm, lµ thñ
tôc kiÓm so¸t, thñ tôc ph©n tÝch vµ thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt. Thñ tôc kiÓm to¸n
®îc h×nh thµnh rÊt ®a d¹ng vµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé cña kh¸ch hµng, tõ ®ã ®i ®Õn quyÕt ®Þnh sö dông çc thñ tôc kh¸c nhau.
NÕu çc ®¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ kiÓm so¸t néi bé lµ cã hiÖu lùc th× çc kiÓm to¸n
viªn sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng viÖc víi tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu, ®ång thêi víi
viÖc x¸c minh thªm nh÷ng sai sãt cã thÓ cã. Trong trêng hîp ngîc l¹i, kiÓm to¸n
viªn sÏ sö dông tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i trªn quy m« lín. Quy m«, tr×nh tù còng
nh çc ph¬ng ph¸p kÕt hîp cô thÓ phô thuéc rÊt lín vµo kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng
ph¸n ®o¸n cña ç nh©n kiÓm to¸n viªn.
Bíc 3: KÕt thóc kiÓm to¸n, lµ lóc kiÓm to¸n viªn ®a ra kÕt luËn kiÓm to¸n.
Çc kÕt luËn nµy n»m trong b¸o ço hoÆc biªn b¶n kiÓm to¸n. §Ó ®a ra ®îc
nh÷ng ý kiÕn chÝnh x¸c, kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh çc c«ng viÖc cô thÓ nh:
xem xÐt çc kho¶n nî ngoµi dù kiÕn, xem xÐt çc sù kiÖn x¶y ra sau ngµy kÕt
thóc niªn ®é, xem xÐt tÝnh liªn tôc trong ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, thu thËp th gi¶i
tr×nh cña Ban Gi¸m ®èc… Cuèi cïng, kiÓm to¸n viªn tæng hîp kÕt qu¶, lËp nªn
B¸o ço kiÓm to¸n ®ång thêi cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt çc sù kiÖn ph¸t sinh sau
khi lËp B¸o ço kiÓm to¸n. Tïy theo kÕt qu¶, çc kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®a ra 1
trong 4 ý kiÕn: chÊp nhËn toµn phÇn, chÊp nhËn tõng phÇn, ý kiÕn kh«ng chÊp
nhËn vµ ý kiÕn tõ chèi.
II. KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh:
1. Kh¸i qu¸t chung vÒ hµng tån kho:
Hµng tån kho lµ mét chu tr×nh quan träng trªn B¸o ço tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp, trong phÇn nµy ta sÏ xÐt ®Òn nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng t¸c kÕ
to¸n hµng tån kho, tõ sæ s¸ch ®Õn çc tµi kho¶n ®îc sö dông còng nh ph¬ng ph¸p
theo dâi, h¹ch to¸n vµ ghi sæ hµng tån kho. Cô thÓ:
1.1. Kh¸i niÖm:
Theo ChuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ vÒ hµng tån kho (ISA2) vµ ChuÈn mùc
kÕ to¸n ViÖt Nam sè 02 “Hµng tån kho” th× hµng tån kho lµ nh÷ng tµi s¶n:
+ §îc gi÷ ®Ó b¸n trong kú s¶n xuÊt, kinh doanh b×nh thêng;
+ §ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dë dang;
+ Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh hoÆc cung cÊp dÞch vô.
Tõ ®ã cã thÓ thÊy cã nhiÒu tiªu thøc ®îc sö dông ®Ó ph©n lo¹i hµng tån
kho. Tríc hÕt ph¶i thÊy ®îc hµng tån kho lµ tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp
biÓu hiÖn díi h×nh th¸i vËt chÊt, cã thÓ ®îc mua ngoµi hoÆc tù s¶n xuÊt ®Ó
phôc vô vµo môc ®Ých s¶n xuÊt. Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i th× hµng tån
kho bao gåm: hµng hãa mua vÒ chê b¸n (cã hµng hãa tån kho, hµng mua ®ang ®i
trªn ®êng, hµng göi b¸n, hµng göi ®i gia c«ng chÕ biÕn). Cßn ®èi víi doanh
nghiÖp s¶n xuÊt hµng tån kho cã thÓ bao gåm nh÷ng lo¹i sau: nguyªn- nhiªn vËt
liÖu, c«ng cô dông cô tån kho, göi ®i gia c«ng chÕ biÕn vµ ®· mua ®ang ®i trªn
®êng, s¶n phÈm dë dang (lµ nh÷ng s¶n phÈm cha hoµn thµnh vµ ®· hoµn thµnh
nhng cha lµm thñ tôc nhËp kho), chi phÝ dÞch vô dë dang, thµnh phÈm hoµn
thµnh chê b¸n.
1.2. KÕ to¸n hµng tån kho:
1.2.1. C«ng t¸c tæ chøc chøng tõ:
Tæ chøc chøng tõ lµ viÖc tæ chøc vËn dông ph¬ng ph¸p chøng tõ trong ghi
chÐp kÕ to¸n ®Ó ban hµnh chÕ ®é chøng tõ vµ vËn dông chÕ ®é ®ã. §ång thêi,
tæ chøc chøng tõ còng lµ viÖc thiÕt kÕ khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n
kh¸c nhau trªn hÖ thèng chøng tõ hîp lý, hîp ph¸p theo mét quy tr×nh lu©n
chuyÓn nhÊt ®Þnh. §èi víi hµng tån kho th× c«ng t¸c tæ chøc chøng tõ bao gåm
chøng tõ nhËp kho vµ xuÊt kho. Quy tr×nh tæ chøc ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å:

S¬ ®å 2: Tæ chøc chøng tõ nhËp kho.
Phô
Nh÷ng Ngêi Ban Çn bé tr¸ch KÕ
Thñ
ngêi cã nhËp kiÓm cung phßng to¸n
kho
liªn quan kho nghiÖ øng cung HTK
m tiªu
NghiÖp B¶o qu¶n
vô nhËp vµ lu tr÷
kho
Çc bíc §Ò Biªn NhËp
c«ng nghÞ b¶n PhiÕu Ký kho vµ Ghi sæ
viÖc vµ nhËp kiÓm nhËp duyÖt ghi thÎ kÕ to¸n
chøng tõ kho nghiÖ kho kho
m
S¬ ®å 3: Tæ chøc chøng tõ xuÊt kho
Ngêi Gi¸m
Nh÷ng Çn bé KÕ
®Ò ®èc, Thñ
ngêi cã cung to¸n
nghÞ kÕ to¸n kho
liªn quan øng HTK
xuÊt trëng
kho
NghiÖ B¶o
p vô qu¶n
xuÊt vµ lu
kho tr÷
Çc bíc §Ò XuÊt
DuyÖt PhiÕu
c«ng nghÞ kho vµ Ghi sæ
xuÊt xuÊt
viÖc vµ xuÊt ghi thÎ kÕ to¸n
kho kho
chøng tõ kho kho
kÌm theo
1.2.2. Tæ chøc sæ kÕ to¸n:

§Ó theo dâi, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ çc th«ng tin cã liªn quan ®Õn hµng tån
kho, doanh nghiÖp ph¶i tù x©y dùng cho m×nh mét hÖ thèng tµi kho¶n cã kh¶
n¨ng bao qu¸t ®îc toµn bé nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. Bªn c¹nh ®ã, doanh
nghiÖp còng ph¶i thiÕt lËp hÖ thèng sæ s¸ch hîp lý bëi sæ kÕ to¸n chÝnh lµ sù
cô thÓ hãa ph¬ng ph¸p ®èi øng tµi kho¶n trong thùc tÕ cña c«ng t¸c kÕ to¸n. Sæ
kÕ to¸n bao gåm nhiÒu lo¹i tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý nhng lu«n bao gåm 2
lo¹i c¬ b¶n lµ sæ chi tiÕt vµ sæ tæng hîp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn
hµnh th× doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong sè çc h×nh thøc ghi sæ sau:
NhËt ký chung, Chøng tõ ghi sæ, NhËt ký- Sæ çi, NhËt ký chøng tõ…
1.2.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho:
TÝnh gi¸ hµng tån kho lµ c«ng viÖc rÊt quan träng trong tæ chøc h¹ch to¸n
hµng tån kho, ®ã lµ viÖc dïng tiÒn ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña hµng tån kho.
* Çc ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho:
- §èi víi nguyªn vËt liÖu, dông cô, hµng ho¸ nhËp kho: Gi¸ cña hµng tån kho
®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ mua vµo:
Gi¸ Gi¸ ghi Chi ChiÕt Hµng ThuÕ
thùc = trªn + phÝ thu - khÊu th- - mua bÞ + nhËp
TÕ ho¸ Mua ¬ng tr¶ l¹i khÈu
®¬n m¹i (nÕu cã)
- §èi víi nguyªn vËt liÖu, dông cô, hµng ho¸ xuÊt kho:
Gi¸ vËt t hµng ho¸ nhËp kho ®îc ghi theo gi¸ thùc tÕ nhng ®¬n gi¸ cña çc
lÇn nhËp vµo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau lµ kh¸c nhau, do ®ã khi xuÊt kho kÕ
to¸n cã nhiÖm vô ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ vËt t hµng ho¸ xuÊt kho.
Theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong çc
ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ sau ®Ó ¸p dông cho viÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt cho tÊt c¶
çc lo¹i hµng tån kho hoÆc riªng tõng lo¹i:
 Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh;
 Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn;
 Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc;
 Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc;
 Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp;

Møc ®é chÝnh x¸c cña çc ph¬ng ph¸p tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ n¨ng
lùc nghiÖp vô cña kÕ to¸n viªn vµ trang thiÕt bÞ xö lý th«ng tin cña doanh
nghiÖp. Tuy nhiªn dï lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nµo th× doanh nghiÖp lu«n
ph¶i ®¶m b¶o ®îc tÝnh thèng nhÊt vÒ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®èi víi tõng lo¹i vËt
t hµng ho¸ Ýt nhÊt lµ trong mét kú kÕ to¸n, nÕu cã thay ®æi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù gi¶i tr×nh hîp lý.
1.2.4. Tæ chøc h¹ch to¸n hµng tån kho:
§Ó chuÈn bÞ ghi chÐp çc nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn hµng tån
kho, çc doanh nghiÖp ®Òu x©y dùng cho m×nh mét hÖ thèng tµi kho¶n bao
qu¸t vÒ hµng tån kho gåm nh÷ng tµi kho¶n c¬ b¶n: TK 151, TK 152, TK 153, TK
154…, çc tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ nh TK 621, TK 622, TK 627… KÕ to¸n t¹i
doanh nghiÖp dùa vµo hÖ thèng çc chøng tõ gèc, sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp çc lo¹i
vËt t, b¸o ço nhËp- xuÊt- tån vËt t ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n, ghi chÐp. C«ng t¸c
h¹ch to¸n hµng tån kho bao gåm h¹ch to¸n chi tiÕt vµ h¹ch to¸n tæng hîp:
a, H¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho:
H¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho ®ßi hái ph¶n ¸nh c¶ vÒ gi¸ trÞ, sè lîng, chÊt
lîng cña tõng lo¹i vËt t, hµng hãa theo tõng kho b¶o qu¶n vµ tõng ngêi phô tr¸ch.
Thùc tÕ hiÖn nay cã 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vÒ hµng tån kho lµ: ph¬ng
ph¸p thÎ song song, ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn vµ çch h¹ch to¸n theo
sæ sè d. Trong ®ã h¹ch to¸n theo thÎ song song ®îc ¸p dông t¬ng ®èi réng r·i do
cã çch ghi chÐp kh«ng phøc t¹p, tr¸nh sù trïng l¾p.
b, H¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho:
Cã 2 çch ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho, lµ kª khai thêng xuyªn
hoÆc kiÓm kª ®Þnh kú. Tïy theo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, yªu
cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý hay tr×nh ®é kÕ to¸n viªn, quy ®Þnh hiÖn hµnh cña
chÕ ®é kÕ to¸n mµ mçi ®¬n vÞ sÏ lùa chän cho m×nh mét ph¬ng ph¸p thÝch hîp
nhÊt.

- Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh
biÕn ®éng cña hµng tån kho mét çch thêng xuyªn liªn tôc trªn c¬ së çc tµi kho¶n
ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho. S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho theo ph -
¬ng ph¸p nµy ®îc tr×nh bµy trong s¬ ®å 4.
- Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: kh«ng theo dâi vËt t mét çch thêng xuyªn mµ
chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh
lîng tån kho thùc tÕ cña doanh nghiÖp. Cô thÓ çc doanh nghiÖp sö dông ph¬ng
ph¸p nµy cã çch h¹ch to¸n tu©n theo s¬ ®å 5.


1.3. §Æc ®iÓm Hµng tån kho vµ nh÷ng ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c kiÓm to¸n:
Hµng tån kho chiÕm mét tû träng rÊt lín trong tæng tµi s¶n cña doanh
nghiÖp vµ còng chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh ho¹t
®éng kiÓm to¸n. Cã ®îc nhËn xÐt nh trªn lµ do nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña
hµng tån kho, cô thÓ nh sau:
- Hµng tån kho cã tû lÖ lín trong tæng tµi s¶n lu ®éng cña mét doanh nghiÖp, lµ
chu tr×nh chñ yÕu trªn B¸o ço tµi chÝnh nªn rÊt dÔ x¶y ra nh÷ng sai sãt hoÆc
gian lËn lín, g©y ¶nh hëng träng yÕu vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh.

- Hµng tån kho rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, ®îc b¶o qu¶n vµ qu¶n lý t¹i nhiÒu ®Þa
®iÓm (kho) kh¸c nhau, do nhiÒu ngêi phô tr¸ch vËt chÊt (thñ kho). §iÒu kiÖn
b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i hµng tån kho lµ rÊt kh¸c nhau. ChÝnh v× thÕ, thùc
hiÖn c«ng viÖc kiÓm so¸t vËt chÊt, kiÓm kª vÒ chÊt lîng còng nh gi¸ trÞ lµ rÊt
phøc t¹p, kh¶ n¨ng x¶y ra sai sãt, gian lËn lµ nhiÒu h¬n so víi çc tµi s¶n kh¸c. Cô
thÓ: cã nhiÒu hµng tån kho rÊt khã ph©n lo¹i vµ ®Þnh gi¸ nh çc linh kiÖn ®iÖn
tö phøc t¹p, çc c«ng tr×nh x©y dùng dë dang hay kim khÝ qóy…(®ßi hái cã ý
kiÕn cña çc chuyªn gia nªn mang tÝnh chñ quan cao).
- Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó ®Þnh gi¸ hµng tån kho, ngay c¶ víi mçi lo¹i hµng tån
kho còng cã thÓ x©y dùng çch tÝnh kh¸c nhau nh ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia
quyÒn, ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh hay ph¬ng ph¸p nhËp tríc- xuÊt tríc
(FIFO)… Víi mçi çch tÝnh sÏ ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh¸c nhau, bªn c¹nh ®ã
viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho l¹i cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ vèn hµng
b¸n, ¶nh hëng träng yÕu tíi viÖc x¸c ®Þnh lîi nhuËn thuÇn trong n¨m tµi chÝnh.
V× vËy ®Ó thu thËp ®îc b»ng chøng kiÓm to¸n ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu lùc, çc
kiÓm to¸n viªn khi thùc hiÖn kiÓm to¸n ph¶i n¾m b¾t ®îc ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
hµng tån kho mµ kh¸ch hµng ®ang sö dông cïng víi viÖc ¸p dông nã trong thùc
tiÔn. Thùc tÕ hiÖn nay vÉn cßn cã nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng ¸p dông nhÊt
qu¸n çch x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng tån kho gi÷a çc niªn ®é kÕ to¸n, ®iÒu nµy rÊt
dÔ dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt ®¸ng kÓ.
- Hµng tån kho còng nh nhiÒu lo¹i tµi s¶n kh¸c, ph¶i chÞu ¶nh hëng cña hao mßn
h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh (bÞ h háng sau mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh,
dÔ bÞ lçi thêi…). §iÒu nµy yªu cÇu çc kiÓm to¸n viªn ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt
cô thÓ vÒ tõng lo¹i hµng tån kho cã trong doanh nghiÖp còng nh xu híng biÕn
®éng cña chóng, tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®îc gi¸ trÞ hao mßn cña tõng lo¹i.

- Chu tr×nh hµng tån kho cã liªn quan trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp víi çc chu tr×nh
kh¸c, v× vËy khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n, ph¶i cã sù xem xÐt mèi liªn hÖ gi÷a çc
chu tr×nh nµy, do cã thÓ x¶y ra nh÷ng sai sãt mang tÝnh chÊt d©y chuyÒn gi÷a
çc giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
1.4. Çc chøc n¨ng cña Hµng tån kho víi qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé trong
doanh nghiÖp:
Nh phÇn 1.3 ®· nªu, ®Æc ®iÓm næi bËt cña hµng tån kho lµ cã liªn quan
®Õn nhiÒu chu tr×nh kh¸c trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do vËy chu
tr×nh nµy cã nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n sau:
- Chøc n¨ng mua hµng;
- Chøc n¨ng nhËn hµng;
- Chøc n¨ng lu kho vËt t, hµng hãa;
- Chøc n¨ng xuÊt kho;
- Chøc n¨ng s¶n xuÊt;
- Chøc n¨ng lu kho thµnh phÈm;
- Chøc n¨ng xuÊt thµnh phÈm ®i tiªu thô.
Tïy theo ®Æc ®iÓm cô thÓ trong quy tr×nh ho¹t ®éng còng nh môc tiªu
qu¶n lý cña tõng thêi ®iÓm mµ mçi doanh nghiÖp x©y dùng cho m×nh mét hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé hµng tån kho hîp lý ®Ó kiÓm so¸t tèt nhÊt dßng vËn
®éng cña hµng tån kho, ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp gi÷a çc bé phËn trong viÖc
kiÓm tra. Theo ®ã, qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé ®îc thùc hiÖn theo tõng chøc n¨ng
cô thÓ cña chu tr×nh hµng tån kho.
1.4.1. Chøc n¨ng mua hµng:
Qu¸ tr×nh mua hµng lµ mét bé phËn n»m trong chu tr×nh mua hµng- thanh
to¸n. §Æc ®iÓm chung cña nghiÖp vô nµy lµ chóng ®îc thùc hiÖn bëi bé phËn

cung øng c¨n cø vµo giÊy ®Ò nghÞ mua hµng ®· ®îc phª duyÖt, bé phËn nµy sÏ
lËp ®¬n ®Æt hµng hoÆc tháa thuËn çc hîp ®ång mua hµng. HÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé víi viÖc mua hµng cña doanh nghiÖp sÏ ®îc thiÕt lËp ®¶m b¶o tÝnh
h÷u hiÖu, cã thÓ bao gåm çc bíc c«ng viÖc c¬ b¶n sau:
- ThiÕt lËp kÕ ho¹ch mua hµng dùa trªn c¬ së kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch tiªu
thô s¶n phÈm, kÕ ho¹ch dù tr÷ hµng tån kho.
- Sö dông çc phiÕu yªu cÇu cã ®¸nh sè thø tù tríc. Quy ®Þnh thñ tôc xÐt duyÖt
yªu cÇu mua, phiÕu yªu cÇu mua ph¶i ghi râ n¬i yªu cÇu, sè lîng vµ chñng lo¹i
hµng hãa.
- PhiÕu yªu cÇu ®îc chuyÓn tíi phßng thu mua ®Ó lµm c¨n cø lËp ®¬n ®Æt
mua hµng göi ®Õn n¬i cung cÊp ®· ®îc lùa chän. §¬n ®Æt hµng ph¶i cã ®Çy
®ñ çc yÕu rè vÒ sè lîng, chñng lo¹i, quy çch hµng hãa hoÆc dÞch vô yªu cÇu.
§ång thêi ®¬n ®Æt hµng sÏ ®îc chuyÓn cho çc bé phËn cã liªn quan nh bé phËn
kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n, bé phËn nhËn hµng ®Ó kiÓm tra ®èi chiÕu.
- Cã sù ph©n t¸ch tr¸ch nhiÖm gi÷a ngêi yªu cÇu, ngêi lËp hãa ®¬n vµ ngêi
quyÕt ®Þnh viÖc mua hµng ®ã.
1.4.2. Chøc n¨ng nhËn hµng, lu kho:
NghiÖp vô nµy ®îc b¾t ®Çu b»ng viÖc nhËp kho hµng mua, lËp biªn b¶n
giao nhËn hµng, còng n»m trong chu tr×nh mua hµng- thanh to¸n. TÊt c¶ hµng
hãa sÏ ®îc chuyÓn tíi bé phËn kho, bé phËn nµy tiÕn hµnh nhËp kho. Thñ kho
lËp phiÕu nhËp kho ghi râ sè lîng, quy çch cña hµng thùc nhËp, ghi sæ vµ
chuyÓn cho kÕ to¸n lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n. HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé víi
chøc n¨ng nhËn hµng, lu kho gåm:
- Hµng hãa nhËn vÒ ph¶i ®îc kiÓm tra c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng bëi mét bé
phËn ®éc lËp víi bé phËn mua hµng vµ bé phËn lu kho ®îc gäi lµ Phßng nhËn
hµng. Phßng nhËn hµng cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh sè lîng hµng nhËn, kiÓm ®Þnh
chÊt lîng cã phï hîp víi yªu cÇu trong ®¬n ®Æt hµng hay kh«ng, ®ång thêi còng
lo¹i bá nh÷ng hµng hãa bÞ lçi, kÐm phÈm chÊt… Sau ®ã lËp Biªn b¶n nhËn
hµng (phiÕu nhËn hµng) chuyÓn tíi bé phËn kho.
- Ph¶i cã sù çch ly vÒ tr¸ch nhiÖm gi÷a ngêi ghi sæ vµ ngêi qu¶n lý kho hµng.
- HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ph¶i ®îc thiÕt kÕ bao gåm c¶ thñ tôc kiÓm tra tÝnh
®Çy ®ñ cña çc chøng tõ hµng tån kho, tÝnh to¸n l¹i çc chøng tõ gèc, ®èi chiÕu
chøng tõ gèc víi sæ kÕ to¸n hµng tån kho, ®èi chiÕu gi÷a çc lo¹i sæ víi nhau ®Ó
®¶m b¶o viÖc ghi ®óng, ghi ®ñ vµ kÞp thêi nghiÖp vô hµng tån kho.
1.4.3. Chøc n¨ng xuÊt kho vËt t, hµng hãa:
Bé phËn kho ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé sè hµng hãa mµ m×nh
qu¶n lý, do ®ã tÊt c¶ çc trêng hîp xuÊt vËt t, hµng hãa ®Òu ph¶i cã phiÕu yªu
cÇu sö dông ®· ®îc phª duyÖt hay ph¶i cã ®¬n ®Æt hµng. C¨n cø vµo phiÕu
xuÊt kho thñ kho vµ kÕ to¸n vËt t ghi sæ vµ h¹ch to¸n. Doanh nghiÖp tiÕn hµnh
çc c«ng viÖc:
- PhiÕu yªu cÇu xuÊt kho ph¶i ®îc lËp dùa trªn mét ®¬n ®Æt hµng s¶n xuÊt hay
®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng bªn ngoµi. PhiÕu nµy ®îc lËp thµnh 3 liªn: giao
cho bé phËn cã nhu cÇu sö dông vËt t, giao cho thñ kho vµ 1 liªn giao cho phßng
kÕ to¸n.
- Hµng hãa xuÊt kho ph¶i ®îc kiÓm tra vÒ chÊt lîng.
- Cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ nguyªn t¾c phª duyÖt vËt t, hµng hãa xuÊt kho.
Cã sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc gi÷a ngêi xuÊt kho vµ ngêi lËp phiÕu
yªu cÇu.
1.4.4. Chøc n¨ng s¶n xuÊt:
S¶n xuÊt lµ giai ®o¹n quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp, chÝnh v× thÕ nã ®ßi hái ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ kh©u kÕ
ho¹ch vµ lÞch tr×nh s¶n xuÊt, ®îc x©y dùng tõ íc to¸n vÒ nhu cÇu ®èi víi s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp còng nh c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ hµng tån kho hiÖn
cã. §Çu ra cña giai ®o¹n s¶n xuÊt lµ thµnh phÈm hoÆc s¶n phÈm dë dang. KiÓm
so¸t néi bé ®èi víi viÖc s¶n xuÊt ®îc thiÕt lËp b»ng çch gi¸m s¸t sè lîng s¶n
phÈm ®Çu ra ®Ó ®¶m b¶o r»ng viÖc s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së çc yÕu
tè ®Çu vµo sö dông mét çch hiÖu qu¶ vµ hîp lý. Qua ®ã cã thÓ thÊy c«ng viÖc
kiÓm so¸t néi bé chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ sù kÕt hîp gi÷a kiÓm so¸t chi phÝ
s¶n xuÊt t¹i bé phËn s¶n xuÊt víi bé phËn xuÊt kho, cô thÓ:
- T¹i bé phËn s¶n xuÊt: sö dông çc chøng tõ cã ®¸nh sè thø tù tríc ®Ó theo dâi
viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu ®ång thêi kiÓm so¸t phÕ liÖu nÕu cã, çc b¶ng
chÊm c«ng c«ng nh©n s¶n xuÊt ®Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Çc
tµi liÖu nµy còng bao gåm b¸o ço sè lîng thµnh phÈm, b¸o ço kiÓm ®Þnh chÊt
lîng s¶n phÈm. HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé còng ph¶i quy ®Þnh râ ngêi thùc hiÖn
ghi chÐp giÊy tê kiÓm so¸t còng nh quy ®Þnh râ vÒ ngêi lËp, ngêi göi, çc bé
phËn nhËn ®îc b¸o ço s¶n xuÊt.
- T¹i bé phËn xuÊt kho: (®· tr×nh bµy phÇn 1.3.3).
1.4.5. Chøc n¨ng lu kho:
S¶n phÈm sau khi hoµn thµnh, qua kh©u kiÓm ®Þnh nÕu kh«ng ®îc
chuyÓn ®i tiªu thô th× sÏ nhËp kho ®Ó chê b¸n. Giai ®o¹n nµy nhÊt thiÕt ph¶i cã
phiÕu nhËp kho, ®èi víi doanh nghiÖp cã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé tèt th× mçi
lo¹i thµnh phÈm sÏ ®îc theo dâi trªn tõng hå s¬ riªng biÖt. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t
thµnh phÈm ®îc coi nh mét phÇn trong chu tr×nh b¸n hµng- thu tiÒn.
- C«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé víi viÖc lu kho thµnh phÈm ®îc tiÕn hµnh t¬ng tù
nh kiÓm so¸t néi bé víi c«ng viÖc lu kho vËt t, hµng hãa.
1.4.6. Chøc n¨ng xuÊt kho thµnh phÈm ®i tiªu thô:
Qu¸ tr×nh nµy lµ mét m¾t xÝch quan träng cña chu tr×nh b¸n hµng- thu
tiÒn, trong ®ã qua ®Þnh thµnh phÈm cña doanh nghiÖp chØ ®îc xuÊt ra khái
kho khi ®· cã sù phª chuÈn hay c¨n cø ®Ó xuÊt kho thµnh phÈm, cô thÓ lµ çc
®¬n ®Æt hµng hoÆc hîp ®ång kinh tÕ. Khi xuÊt kho ph¶i cã phiÕu xuÊt kho do
thñ kho lËp, bé phËn vËn chuyÓn sÏ cã phiÕu vËn chuyÓn hµng (VËn ®¬n).
- KiÓm so¸t néi bé ®èi víi chøc n¨ng xuÊt kho thµnh phÈm ®îc thÓ hiÖn trong
viÖc sö dông çc chøng tõ vËn chuyÓn, çc hãa ®¬n b¸n hµng ®îc ®¸nh sè thø tù
tõ tríc, trong viÖc so¸t xÐt thÈm ®Þnh çc chøng tõ xuÊt… (vÝ dô: phiÕu vËn
chuyÓn ®îc lËp thµnh 3 liªn, liªn 1 lu ë phßng tiÕp vËn, liªn 2 göi ®Õn bé phËn
tiªu thô kÌm §¬n ®Æt hµng ®Ó lµm c¨n cø ghi hãa ®¬n cho kh¸ch hµng, liªn 3
®Ýnh kÌm theo hµng hãa trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn). Ngoµi ra cßn cã nh÷ng
quy ®Þnh vÒ viÖc kÕ to¸n ph¶n ¸nh hµng xuÊt kho trªn phiÕu xuÊt kho, sæ kÕ
to¸n hµng tån kho hay sù ph©n c«ng ph©n nhiÖm gi÷a bé phËn kho vµ bé phËn
kÕ to¸n…
NhËn xÐt: Çc chøc n¨ng cña hµng tån kho thÓ hiÖn qu¸ tr×nh vËn ®éng
cña hµng tån kho, cã thÓ kh¸i qu¸t nh s¬ ®å sau:
S¬ ®å 6: Dßng vËn ®éng cña chu tr×nh hµng tån kho
NhËp §a NVL NhËp XuÊt

NhËn kho vµo kho thµnh
§¬n ®Æt mua NhËp NVL XuÊt s¶n NhË thµnh XuÊt phÈm, giao
hµng hµng xuÊt p phÈm hµng
hãa kho hãa ®Ó
mua hµng kho kho kho
XuÊt kho ®èi víi hµng hãa

KiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho lµ viÖc thiÕt kÕ çc c«ng viÖc ®Ó
kiÓm so¸t víi tõng chøc n¨ng, tõng giai ®o¹n cô thÓ cña hµng tån kho. KiÓm to¸n
viªn thu thËp nh÷ng hiÓu biÕt cô thÓ vÒ çc ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé cña
doanh nghiÖp vÒ chu tr×nh nµy, tõ ®ã tiÕn hµnh thiÕt kÕ çc thö nghiÖm kiÓm
so¸t hay çc tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®Ó x¸c minh tÝnh hiÖn h÷u cña çc ho¹t
®éng kiÓm so¸t ®ã. Çc thö nghiÖm kiÓm so¸t sÏ t¹o c¬ së cho viÖc ®¸nh gi¸ hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé víi hµng tån kho cña ®¬n vÞ, ®©y lµ bíc c«ng viÖc mang
tÝnh b¾t buéc trong giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n hµng tån kho.
2. Môc tiªu kiÓm to¸n hµng tån kho:

- Môc tiªu hîp lý chung: c¨n cø vµo nh÷ng th«ng tin thu thËp ®îc qua kh¶o
s¸t thùc tÕ kh¸ch hµng cïng cam kÕt chung vÒ tr¸ch nhiÖm cña çc nhµ qu¶n lý,
çc kiÓm to¸n viªn sÏ xem xÐt ®¸nh gi¸ tæng thÓ sè tiÒn ghi trªn çc chu tr×nh.
ChÝnh v× thÕ môc tiªu ®¸nh gi¸ sù hîp lý chung sÏ híng tíi kh¶ n¨ng sai sãt cô thÓ
cña çc sè tiÒn ®ã. Cô thÓ trong chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho th× môc tiªu
híng tíi nh sau: tÊt c¶ çc hµng hãa tån kho ®Òu biÓu hiÖn hîp lý trªn thÎ kho,
b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n; tÊt c¶ çc sè d hµng tån kho trªn B¶ng c©n ®èi hµng tån
kho vµ b¶ng liÖt kª hµng tån kho lµ hîp lý.
- Môc tiªu chung kh¸c: çc môc tiªu nµy ®îc cô thÓ trong b¶ng sau
B¶ng 1: Môc tiªu kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho.
C¬ së Môc tiªu ®èi víi nghiÖp vô Môc tiªu ®èi víi sè d

dÉn
liÖu
Sù hiÖn- Çc nghiÖp vô mua hµng ®· ghi sæ thÓ Hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng
h÷u hiÖn sè hµng ho¸ ®îc mua trong kú c©n ®èi kÕ to¸n lµ thùc sù tån t¹i
hoÆc - Çc nghiÖp vô kÕt chuyÓn hµng ®· ghi
ph¸t sinh sæ ®¹i diÖn cho sè hµng tån kho ®îc
chuyÓn tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c hoÆc tõ
loµi nµy sang lo¹i kh¸c
- Çc nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ ®· ghi
sæ ®¹i diÖn cho sè hµng tån kho ®· xuÊt
b¸n trong kú
TÝnh TÊt c¶ çc nghiÖp vô mua, kÕt chuyÓn vµ Sè d tµi kho¶n “Hµng tån kho” ®· bao
trän vÑn tiªu thô hµng tån kho x¶y ra trong kú ®Òu hµm tÊt c¶ çc nguyªn vËt liÖu, c«ng cô,
®· ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch, b¸o ço kÕ dông cô, s¶n phÈm, hµng ho¸ hiÖn cã t¹i
to¸n thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
QuyÒn Trong kú, doanh nghiÖp cã quyÒn ®èi víi Doanh nghiÖp cã quyÒn ®èi víi sè d
vµ sè hµng tån kho ®· ghi sæ hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm lËp B¶ng c©n
nghÜa ®èi kÕ to¸n
vô
§o lêng Chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ hµng ho¸ thu Sè d hµng tån kho ph¶i ®îc ph¶n ¸nh
vµ tÝnh mua, gi¸ thµnh s¶n phÈm, s¶n phÈm dë ®óng gi¸ trÞ thùc hoÆc gi¸ trÞ thuÇn cña
gi¸ dang ph¶i ®îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ phï nã vµ tu©n theo çc nguyªn t¾c chung ®-
hîp víi quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n vµ îc thõa nhËn
nguyªn t¾c kÕ to¸n chung ®îc thõa nhËn
Tr×nh Çc nghiÖp vô liªn quan tíi hµng tån kho Sè d hµng tån kho ph¶i ®îc ph©n lo¹i vµ
bµy vµ ph¶i ®îc x¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i ®óng s¾p xÕp ®óng vÞ trÝ trªn B¶ng c©n ®èi
khai b¸o ®¾n trªn hÖ thèng B¸o ço tµi chÝnh kÕ to¸n. Nh÷ng khai b¸o cã liªn quan
®Õn sù ph©n lo¹i, c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vµ
ph©n bæ hµng tån kho ph¶i thÝch ®¸ng
3. Ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ¸p dông trong kiÓm to¸n hµng tån kho:
Nh çc chu tr×nh kh¸c trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh, kiÓm to¸n chu
tr×nh hµng tån kho còng ¸p dông çc ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n nãi chung
trong ®ã chó träng h¬n ®Õn çc ph¬ng ph¸p: kiÓm kª, ®iÒu tra, c©n ®èi... Cã sù
kh¸c biÖt trªn lµ do ®Æc ®iÓm cña hµng tån kho, tõ ®ã çc kiÓm to¸n viªn ph¶i
thu thËp b»ng chøng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. Cã thÓ vÝ dô trong çc giai ®o¹n
sau:
- Trong giai ®o¹n ®Çu quan s¸t vËt chÊt, kiÓm to¸n viªn sö dông ph¬ng
ph¸p kiÓm kª (®èi víi çc mÉu hµng tån kho chi tiÕt theo tõng kho hµng, tõng lo¹i
hµng) vµ ®iÒu tra (®èi víi çc lo¹i hµng hãa kh«ng ph¶i cña ®¬n vÞ hay çc lo¹i

hµng tån kho ®· lçi thêi, gi¶m gi¸ trÞ…) ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh chÝnh x¸c cña cuéc
kiÓm kª, nhËn diÖn vÒ ph¬ng diÖn vËt chÊt hµng tån kho. Ngoµi ra trong giai
®o¹n nµy kiÓm to¸n viªn cã thÓ sö dông thªm ph¬ng ph¸p pháng vÊn, göi th x¸c
nhËn ®Ó ghi chó çc vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan.
- Trong giai ®o¹n kiÓm tra c«ng t¸c kÕ to¸n hµng tån kho, sö dông ph¬ng
ph¸p c©n ®èi ®Ó thùc hiÖn so s¸nh çc sè liÖu gi÷a sæ s¸ch víi thùc tÕ, gi÷a çc
lo¹i sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp…
Trong çc bíc c«ng viÖc cßn l¹i, kiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông linh ho¹t çc ph-
¬ng ph¸p ®Ó thu ®îc çc b»ng chøng ®Çy ®ñ vµ x¸c thùc.
4. Néi dung kiÓm to¸n hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh:
KiÓm to¸n hµng tån kho còng tu©n theo quy tr×nh c¬ b¶n gåm 3 bíc: lËp
kÕ ho¹ch, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n. Tïy theo çc ®Æc ®iÓm
cô thÓ t¹i tõng kh¸ch hµng mµ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n cã thÓ thay ®æi linh ho¹t
tuy nhiªn çc kiÓm to¸n viªn lu«n ®i theo mét tr×nh tù c¬ b¶n ®îc tr×nh bµy cô
thÓ:
4.1.LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n:
Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 300: “KÕ ho¹ch kiÓm to¸n ph¶i ®îc
lËp cho mäi cuéc kiÓm to¸n. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n ph¶i ®îc lËp mét çch thÝch
hîp nh»m ®¶m b¶o bao qu¸t hÕt çc khÝa c¹nh träng yÕu cña cuéc kiÓm to¸n;
ph¸t hiÖn gian lËn, rñi ro vµ nh÷ng vÊn ®Ò tiÒm Èn; vµ ®¶m b¶o cuéc kiÓm
to¸n ®îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n. KÕ ho¹ch kiÓm to¸n trî gióp kiÓm to¸n viªn
ph©n c«ng c«ng viÖc cho trî lý kiÓm to¸n vµ phèi hîp víi çc chuyªn gia kh¸c ®Ó
thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n.”
KÕ ho¹ch kiÓm to¸n thêng ®îc triÓn khai theo çc bíc sau:
4.1.1. ChuÈn bÞ cho kÕ ho¹ch kiÓm to¸n.
Quy tr×nh kiÓm to¸n chØ thùc sù b¾t ®Çu khi kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty
kiÓm to¸n tiÕp nhËn mét kh¸ch hµng, trªn c¬ së th mêi kiÓm to¸n , kiÓm to¸n

viªn x¸c ®Þnh ®èi tîng sÏ phôc vô trong t¬ng lai vµ tiÕn hµnh çc c«ng viÖc:
®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiÓm to¸n, nhËn diÖn çc lý do kiÓm to¸n, lùa chän
®éi ngò nh©n viªn kiÓm to¸n, ph©n c«ng c«ng viÖc cô thÓ cho tõng nh©n viªn
dùa trªn çc phÇn c«ng viÖc cña kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho.
4.1.2.LËp kÕ ho¹ch chiÕn lîc.
a.Thu thËp th«ng tin c¬ së:
KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sai sãt träng yÕu, ®a ra ®¸nh gi¸ ban ®Çu
vÒ møc träng yÕu, thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cÇn
thiÕt ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ më réng çc thñ tôc kiÓm to¸n kh¸c.Nh÷ng
th«ng tin vÒ hµng tån kho cÇn ®¹t ®îc trong giai ®o¹n nµy bao gåm:
- T×m hiÓu ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng (®îc thùc hiÖn ë ch-
¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung);
- Xem xÐt l¹i kÕt qu¶ kiÓm to¸n phÇn hµnh hµng tån kho cña lÇn kiÓm
to¸n tríc (nÕu cã);
- Tham quan nhµ xëng, kho b·i b¶o qu¶n hµng tån kho;
- Thu thËp th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch kÕ to¸n hµng tån kho cña kh¸ch hµng;
- Dù kiÕn nhu cÇu sö dông chuyªn gia nÕu thÊy hµng tån kho cña doanh
nghiÖp cã nh÷ng chñng lo¹i ®Æc biÖt cÇn cã ý kiÕn cña chuyªn gia.
§©y chØ lµ nh÷ng th«ng tin c¬ së vµ kiÓm to¸n viªn kh«ng b¾t buéc ph¶i
hiÓu s©u s¾c vÒ nã nh nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp, tuy nhiªn nh÷ng th«ng
tin nµy ¶nh hëng ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ tæng qu¸t B¸o ço tµi chÝnh nãi chung vµ
ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho nãi riªng còng nh viÖc ®a ra møc íc lîng vÒ
tÝnh träng yÕu, rñi ro kiÓm to¸n, do ®ã kiÓm to¸n viªn ph¶i cã ®îc nh÷ng hiÓu
biÕt nhÊt ®Þnh vÒ çc ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ.
b.Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng:
Môc ®Ých cña viÖc thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng
lµ gióp cho kiÓm to¸n viªn n¾m b¾t ®îc quy tr×nh mang tÝnh chÊt ph¸p lý cña
kh¸ch hµng ¶nh hëng ®Õn çc mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch
hµng. Çch thøc thu thËp chñ yÕu lµ th«ng qua pháng vÊn ®èi víi ban gi¸m ®èc
C«ng ty kh¸ch hµng.
Çc th«ng tin cÇn thu thËp bao gåm:
- GiÊy phÐp thµnh lËp vµ ®iÒu lÖ C«ng ty.

- Çc b¸o ço tµi chÝnh, b¸o ço kiÓm to¸n, biªn b¶n thanh tra kiÓm tra cña
n¨m hiÖn hµnh hoÆc mét vµi n¨m tríc.
- Biªn b¶n cña çc cuéc häp cæ ®«ng, häp héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc
cña C«ng ty kh¸ch hµng. Nh÷ng biªn b¶n nµy thêng chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin
quan träng cã liªn quan tíi cæ tøc, tíi hîp nhÊt, gi¶i thÓ, chuyÓn nhîng mua b¸n…
Nh÷ng th«ng tin nµy cã ¶nh hëng quan träng ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ tr×nh bµy
trung thùc nh÷ng th«ng tin trªn b¸o ço tµi chÝnh.
- Çc hîp ®ång vµ çc cam kÕt quan träng gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh
®îc nh÷ng d÷ kiÖn cã ¶nh hëng quan träng ®Õn viÖc h×nh thµnh nh÷ng th«ng
tin tµi chÝnh, gióp kiÓm to¸n viªn tiÕp cËn víi nh÷ng ho¹t ®éng tµi chÝnh cña
kh¸ch hµng, nh÷ng khÝa c¹nh ph¸p lý cã ¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh vµ
kÕt qu¶ kinh doanh cña kh¸ch hµng.
c.Thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch :
Thñ tôc ph©n tÝch lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ çc th«ng tin tµi chÝnh ®îc thùc
hiÖn th«ng qua viÖc nghiªn cøu çc mèi quan hÖ ®¸ng tin cËy gi÷a çc d÷ liÖu
tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh, nã bao hµm c¶ viÖc so s¸nh sè liÖu trªn sæ víi çc sè
liÖu íc tÝnh cña kiÓm to¸n viªn.
Çc thñ tôc ph©n tÝch ®îc ¸p dông cho tÊt c¶ çc cuéc kiÓm to¸n vµ thêng ®-
îc thùc hiÖn ë trong tÊt c¶ çc giai ®o¹n cña cuéc kiÓm to¸n.
Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n hµng tån kho, viÖc thùc hiÖn çc
thñ tôc ph©n tÝch lµ cÇn thiÕt do hµng tån kho thêng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó
vÒ chñng lo¹i, çc nghiÖp vô nhËp, xuÊt, s¶n xuÊt, tiªu thô xuÊt hiÖn víi sè lîng
lín vµ thêng xuyªn, çc nghiÖp vô cµng ®a d¹ng vµ víi sè lîng lín th× kh¶ n¨ng
x¶y ra sai sãt vµ gian lËn cµng lín. Çc thñ tôc ph©n tÝch ë ®©y chñ yÕu ®îc
thùc hiÖn b»ng çc sè liÖu trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ B¸o ço kÕt qu¶ kinh
doanh. Cô thÓ:
- So s¸nh sè liÖu vÒ møc biÕn ®éng sè d hµng tån kho cuèi niªn ®é nµy so
víi hµng tån kho cuèi niªn ®é tríc tÝnh theo sè tuyÖt ®èi hoÆc sè t¬ng ®èi.
- So s¸nh gi¸ b¸n b×nh qu©n s¶n phÈm cña c«ng ty víi gi¸ b¸n b×nh qu©n
ngµnh, so s¸nh dù tr÷ hµng tån kho b×nh qu©n cña çc c«ng ty cïng ngµnh cã
cïng ®iÒu kiÖn kinh doanh còng nh quy m« hay c«ng nghÖ s¶n xuÊt.

- So s¸nh sè liÖu thùc tÕ cña kh¸ch hµng vµ sè liÖu kÕ ho¹ch ®Æt ra nh: møc
tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú víi chi phÝ kÕ ho¹ch, víi ®Þnh møc chi
phÝ nguyªn vËt liÖu cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm thùc tÕ so víi kÕ ho¹ch.
ViÖc thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm
to¸n sÏ gióp kiÓm to¸n viªn cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc néi dung c¬ b¶n cña cuéc kiÓm
to¸n gióp kiÓm to¸n viªn khoanh vïng träng yÕu, ®¸nh gi¸ møc träng yÕu, rñi ro
tiÒm tµng, rñi ro kiÓm to¸n hµng tån kho còng nh tæng thÓ B¸o ço tµi chÝnh ®-
îc kiÓm to¸n.
d.§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro kiÓm to¸n:
ë çc bíc trªn, kiÓm to¸n viªn míi chØ thu thËp çc th«ng tin mang tÝnh kh¸ch
quan vÒ kh¸ch hµng, ®Õn bíc nµy kiÓm to¸n viªn ph¶i c¨n cø vµo çc th«ng tin
®· thu thËp ®îc ®Ó ®¸nh gi¸, nhËn xÐt nh»m ®a ra mét kÕ ho¹ch phï hîp.
 §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu:
Träng yÕu lµ kh¸i niÖm vÒ tÇm cì (®é lín) vµ b¶n chÊt cña çc sai ph¹m kÓ
c¶ bá sãt cña çc th«ng tin tµi chÝnh hoÆc ®¬n lÎ hoÆc tõng nhãm mµ trong bèi
c¶nh cô thÓ nÕu dùa vµo çc th«ng tin nµy ®Ó xÐt ®o¸n th× kh«ng thÓ chÝnh
x¸c hoÆc sÏ rót ra nh÷ng kÕt luËn sai lÇm.
Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸ møc träng yÕu lµ ®Ó íc tÝnh møc ®é sai sãt
cña B¸o ço tµi chÝnh cã thÓ chÊp nhËn ®îc, x¸c ®Þnh ph¹m vi cña cuéc kiÓm
to¸n vµ ®¸nh gi¸ ¶nh hëng çc sai sãt lªn B¸o ço tµi chÝnh ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh
b¶n chÊt, thêi gian vµ ph¹m vi çc kh¶o s¸t (çc thö nghiÖm) trong qu¸ tr×nh
kiÓm to¸n. Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n sè 320, tÝnh träng yÕu cÇn ®îc xem xÐt
qua çc bíc:
- ¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu.
- Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho tõng chu tr×nh.
- ¦íc tÝnh sai sè vµ so s¸nh víi quy m« vÒ tÝnh träng yÕu ®· ®îc ph©n bæ
cho tõng chu tr×nh.
- Khi tæng hîp çc b»ng chøng kiÓm to¸n, chñ nhiÖm kiÓm to¸n tiÕn hµnh so
s¸nh sai sè tæng hîp íc tÝnh víi íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu.
 §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm to¸n:
§èi víi chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn sÏ íc tÝnh møc träng
yÕu cÇn ph©n bæ cho hµng tån kho c¨n cø vµo tû träng hµng tån kho trong B¸o

ço tµi chÝnh vµ møc rñi ro cña çc chu tr×nh hµng tån kho theo ®¸nh gi¸ s¬ bé
cña kiÓm to¸n viªn, kinh nghiÖm kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n viªn vµ chi phÝ kiÓm
to¸n. Rñi ro kiÓm to¸n hµng tån kho lµ møc rñi ro mong muèn ®¹t ®îc sau khi
hoµn tÊt viÖc thu thËp b»ng chøng vÒ hµng tån kho. Rñi ro nµy thêng ®îc x¸c
®Þnh phô thuéc vµo hai yÕu tè: møc ®é mµ theo ®ã ngêi sö dông bªn ngoµi tin t-
ëng vµo B¸o ço tµi chÝnh; kh¶ n¨ng kh¸ch hµng sÏ gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh
sau khi B¸o ço kiÓm to¸n ®îc c«ng bè. M« h×nh ph©n tÝch rñi ro kiÓm to¸n:
AR = IR x CR x DR
Trong ®ã:
AR _ rñi ro kiÓm to¸n: lµ rñi ro mµ kiÓm to¸n viªn mong muèn ®¹t ®îc sau
khi hoµn tÊt viÖc thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n.
IR _ rñi ro tiÒm tµng: lµ kh¶ n¨ng tõng nghiÖp vô, tõng chu tr×nh trong B¸o
ço tµi chÝnh chøa ®ùng sai sãt träng yÕu khi tÝnh riªng rÏ hoÆc tÝnh hép,
mÆc dï cã hay kh«ng hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Rñi ro tiÒm tµng ®èi víi hµng
tån kho xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña hµng tån kho nh: ®a d¹ng, b¶o qu¶n ë nhiÒu
n¬i, sù khã kh¨n trong x¸c ®Þnh gi¸ trÞ, chÊt lîng hµng tån kho… ¦íc tÝnh rñi ro
tiÒm tµng ®èi víi hµng tån kho dùa trªn çc yÕu tè chñ yÕu sau: b¶n chÊt kinh
doanh cña kh¸ch hµng, tÝnh trung thùc cña Ban gi¸m ®èc, kÕt qu¶ kiÓm to¸n çc
lÇn tríc, çc íc tÝnh kÕ to¸n vµ quy m« cña sè d tµi kho¶n hµng tån kho.
CR _ rñi ro kiÓm so¸t: lµ kh¶ n¨ng x¶y ra çc sai ph¹m träng yÕu do hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng kh«ng ho¹t ®éng hoÆc ho¹t ®éng
kh«ng hiÖu qu¶ do ®ã kh«ng ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn çc sai ph¹m nµy. Khi
®¸nh gi¸ møc rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn sÏ ®a ra ®¸nh
gi¸ møc rñi ro kiÓm so¸t cao nÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ho¹t ®éng kh«ng cã
hiÖu qu¶.
DR _ rñi ro ph¸t hiÖn: lµ kh¶ n¨ng x¶y ra çc sai sãt hoÆc gian lËn trªn B¸o
ço tµi chÝnh mµ kh«ng ®îc ng¨n chÆn hay ph¸t hiÖn bëi hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé còng nh kh«ng ®îc kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n.
§©y lµ trêng hîp kiÓm to¸n viªn ®· ¸p dông ®Çy ®ñ çc thñ tôc kiÓm to¸n cÇn
thiÕt song vÉn cã kh¶ n¨ng kh«ng ph¸t hiÖn hÕt ®îc çc sai sãt träng yÕu cã thÓ
cã ®èi víi hµng tån kho.

Trong bíc nµy kiÓm to¸n viªn chñ yÕu x¸c ®Þnh møc rñi ro tiÒm tµng vµ khi
lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cho chu tr×nh hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i chó
ý r»ng rñi ro tiÒm tµng thêng x¶y ra nhiÒu ®èi víi c¬ së dÉn liÖu vÒ sù hiÖn
h÷u hoÆc ph¸t sinh vµ c¬ së dÉn liÖu tÝnh gi¸ vµ ®o lêng. Khi h¹ch to¸n ®èi víi
chu tr×nh hµng tån kho, doanh nghiÖp thêng cã xu híng tr×nh bµy gi¸ trÞ hµng
tån kho cao h¬n so víi thùc tÕ b»ng çch ghi t¨ng sè lîng hoÆc ghi t¨ng ®¬n gi¸.
Møc ®é träng yÕu vµ rñi ro kiÓm to¸n cã mèi quan hÖ ngîc chiÒu nhau, nÕu
møc träng yÕu ®îc ®¸nh gi¸ cµng cao th× rñi ro kiÓm to¸n cµng thÊp vµ ngîc l¹i.
ViÖc x¸c ®Þnh møc träng yÕu vµ rñi ro t¬ng ®èi phøc t¹p, ®ßi hái kiÓm to¸n
viªn ph¶i cã ®ñ tr×nh ®é còng nh kinh nghiÖm ph¸n ®o¸n.
e.T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t:
ViÖc t×m hiÓu nghiªn cøu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, ®¸nh gi¸ rñi ro
kiÓm so¸t lµ mét phÇn c«ng viÖc cã ý nghÜa quan träng trong mét cuéc kiÓm
to¸n, ®Æc biÖt lµ trong kiÓm to¸n tµi chÝnh. KiÓm to¸n viªn ph¶i cã mét sù
hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ
®Ó x¸c ®Þnh b¶n chÊt, thêi gian vµ ph¹m vi cña çc cuéc kh¶o s¸t ph¶i thùc hiÖn.
Khi t×m hiÓu c¬ cÊu kiÓm to¸n néi bé cña kh¸ch hµng vÒ hµng tån kho, kiÓm
to¸n viªn cÇn t×m hiÓu vÒ çc vÊn ®Ò: m«i trêng kiÓm so¸t hµng tån kho, hÖ
thèng kÕ to¸n hµng tån kho, çc thñ tôc kiÓm so¸t hµng tån kho, kiÓm to¸n néi
bé.
 M«i trêng kiÓm so¸t hµng tån kho: bao gåm toµn bé nh©n tè bªn trong
vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp, t¸c ®éng ®Õn viÖc thiÕt kÕ, ho¹t ®éng vµ xö lý d÷
liÖu cña çc lo¹i h×nh kiÓm so¸t néi bé. KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu çc th«ng
tin:
- Xem xÐt quan ®iÓm cña Ban gi¸m ®èc vÒ viÖc qu¶n lý hµng tån kho.
- Xem xÐt vÒ c¬ cÊu nh©n sù cã phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ qu¶n lý hµng
tån kho hay kh«ng, viÖc tæ chøc çc bé phËn chøc n¨ng, çc ç nh©n trong bé
phËn ®ã cã ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý hµng tån kho.
- Xem xÐt ®Õn tÝnh trung thùc, tr×nh ®é cña ®éi ngò b¶o vÖ, ghi chÐp,
kiÓm tra kiÓm so¸t hµng tån kho.
- Xem xÐt c«ng ty kh¸ch hµng cã chÞu sù phô thuéc çc ®¬n vÞ kh¸c vÒ
cung cÊp vËt t, hµng ho¸ vµ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸.

 HÖ thèng kÕ to¸n:
- Xem xÐt hÖ thèng chøng tõ gèc sö dông trong c«ng t¸c qu¶n lý hµng tån
kho cã ®îc lu tr÷ vµ b¶o qu¶n mét çch hîp lý kh«ng.
- C«ng viÖc ghi chÐp nghiÖp vô nhËp, xuÊt kho vËt t, thµnh phÈm, hµng
ho¸ nh thÕ nµo, ®îc ph©n c«ng cho ai, ngêi ®ã cã ®¶m nhiÖm çc c«ng viÖc
kh¸c, cã liªn quan ®Õn kÕ to¸n thanh to¸n…
- Sù kh¸c biÖt gi÷a sè liÖu thùc tÕ kiÓm kª víi sè liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n
khi bÞ ph¸t hiÖn cã ®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi kh«ng.
 Çc thñ tôc kiÓm so¸t:
- KiÓm to¸n viªn ph¶i kiÓm tra viÖc ph©n chia tr¸ch nhiÖm trong viÖc
thùc hiÖn chøc n¨ng cña chu tr×nh.
- Cã tån t¹i mét phßng thu mua hµng ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn tr¸ch nhiªm
mua çc nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸ kh«ng.
- VËt t hµng ho¸ cã ®îc kiÓm so¸t vµ cÊt tr÷ bëi bé phËn kho ®éc lËp
kh«ng, cã ®¶m b¶o ®Çy ®ñ sù phª duyÖt trong tÊt c¶ çc nghiÖp vô mua vµo vµ
xuÊt kho vËt t hµng ho¸ kh«ng.
 KiÓm to¸n néi bé:
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh xem xÐt ®¬n vÞ kh¸ch hµng cã tæ chøc bé phËn
kiÓm to¸n néi bé kh«ng, bé phËn nµy cã nhiÖm vô nh thÕ nµo vÒ viÖc kiÓm
so¸t hµng tån kho vµ viÖc kiÓm tra kiÓm so¸t cã ®îc thùc hiÖn theo ®óng quy
tr×nh kh«ng. §Ó thu thËp çc th«ng tin vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, kiÓm to¸n
viªn thùc hiÖn çc thñ tôc nh: quan s¸t kho b·i; pháng vÊn nh©n viªn, Ban gi¸m
®èc; quan s¸t çc thñ tôc nhËp, xuÊt hµng; xem xÐt hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n
hµng tån kho, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho, ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, thñ tôc
kiÓm kª hµng tån kho.
Tõ çc th«ng tin thu thËp ®îc vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån
kho, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¬ bé rñi ro kiÓm so¸t. Møc rñi ro kiÓm
so¸t víi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña chu tr×nh hµng tån kho ®îc ®a ra trªn c¬
së liªn hÖ víi tæng thÓ çc chu tr×nh trªn B¸o ço tµi chÝnh. Khi kiÓm to¸n viªn
®a ra møc rñi ro kiÓm so¸t thÊp tøc lµ çc thñ tôc kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho
lµ h÷u hiÖu do ®ã khi kiÓm to¸n cã thÓ gi¶m ®îc çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè
d ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho vµ ngîc l¹i.

f.ThiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n:
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n quèc tÕ sè 310: ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ tËp
hîp çc híng dÉn cho çc thµnh viªn tham gia kiÓm to¸n, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó kiÓm
tra viÖc thùc hiÖn çc c«ng viÖc. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n còng cã thÓ bao gåm
çc môc tiªu kiÓm to¸n cho tõng chu tr×nh, çc íc tÝnh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó
kiÓm tra tõng chu tr×nh hay ®Ó thùc hiÖn tõng thñ tôc kiÓm to¸n.
Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho ®îc thiÕt kÕ gåm:
ThiÕt kÕ çc thö nghiÖm kiÓm so¸t;
ThiÕt kÕ çc thö nghiÖm ph©n tÝch;
ThiÕt kÕ çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt.
4.2. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho:
4.2.1.Thùc hiÖn çc thö nghiÖm kiÓm so¸t:
Thö nghiÖm kiÓm so¸t chØ ®îc thùc hiÖn sau khi ®· t×m hiÓu vÒ hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé víi ®¸nh gi¸ ban ®Çu lµ kh¸ch thÓ kiÓm to¸n cã hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé ho¹t ®éng cã hiÖu lùc. Khi ®ã thñ tôc kiÓm so¸t ®îc triÓn khai nh»m
thu thËp çc b»ng chøng kiÓm to¸n vµ thiÕt kÕ vÒ çc ho¹t ®éng cña hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé.
Theo chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 500: “Thö nghiÖm kiÓm so¸t
(kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t) lµ viÖc kiÓm tra ®Ó thu thËp b»ng chøng kiÓm
to¸n vÒ sù thiÕt kÕ phï hîp vµ sù vËn hµnh h÷u hiÖu cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ
hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé”.
Çc thñ tôc kiÓm so¸t vÒ hµng tån kho ®îc thùc hiÖn trong viÖc kiÓm tra hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé vµ thêng tËp trung vµo chøc n¨ng chÝnh cña chu tr×nh
hµng tån kho lµ çc nghiÖp vô mua vËt t hµng ho¸; çc nghiÖp vô xuÊt kho vËt t
hµng ho¸; çc nghiÖp vô s¶n xuÊt vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt; nghiÖp vô lu kho
vËt t hµng ho¸.
 §èi víi nghiÖp vô mua vËt t hµng ho¸:
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh çc c«ng viÖc sau:
- Xem xÐt cã tån t¹i mét phßng ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn nghiÖp vô mua
hµng nhng kh«ng ®¶m nhiÖm viÖc quyÕt ®Þnh mua hµng, hoÆc Ýt nhÊt ph¶i
cã mét ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t mét çch hîp lý ®èi víi tÊt c¶ çc nghiÖp
vô mua.

- Xem xÐt viÖc sö lý ®¬n ®Æt hµng cã ®óng theo quy tr×nh hay kh«ng,
kiÓm tra sù hiÖn diÖn cña chøng tõ ®Ó ®¶m b¶o sù cã thËt cña çc nghiÖp vô
mua hµng vµ viÖc mua hµng lµ cÇn thiÕt.
- KiÓm tra dÊu hiÖu cña sù phª chuÈn çc nghiÖp vô mua hµng, dÊu hiÖu
kiÓm so¸t néi bé trªn çc ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n, b¸o ço nhËn hµng, phiÕu yªu cÇu
mua, ®¬n ®Æt mua hµng.
- Theo dâi mét chuçi çc ®¬n ®Æt mua vµ b¸o ço nhËn hµng ®Ó ®¶m b¶o
çc nghiÖp vô mua ®Òu ®îc ghi sæ.
 §èi víi çc nghiÖp vô xuÊt kho vËt t hµng ho¸:
- KiÓm tra tÝnh cã thËt cña çc yªu cÇu sö dông vËt t hµng ho¸ b»ng viÖc
kiÓm tra l¹i çc phiÕu yªu cÇu vµ sù phª duyÖt ®èi víi çc phiÕu yªu cÇu ®ã.
KiÓm tra sè lîng trªn phiÕu xuÊt cã khíp víi yªu cÇu sö dông vËt t hµng ho¸ ®·
®îc phª duyÖt kh«ng.
- KiÓm tra çc chøng tõ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn viÖc h¹ch to¸n nghiÖp vô
xuÊt vËt t hµng ho¸ nh lÖnh s¶n xuÊt, ®¬n ®Æt mua hµng, phiÕu xuÊt kho vµ
çc sæ chi tiÕt, sæ phô.
- KiÓm tra çc ch÷ ký nhËn trªn phiÕu xuÊt kho vËt t hµng ho¸ hoÆc dÊu
vÕt cña c«ng t¸c kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a çc sæ s¸ch kÕ to¸n cña ®¬n vÞ.
- Xem xÐt tÝnh ®éc lËp cña thñ kho vµ ngêi giao hµng, ngêi nhËn hµng,
nh©n viªn kÕ to¸n kho, sù ®éc lËp cña ngêi lµm nhiÖm vô kiÓm tra chÊt lîng
hµng víi ngêi giao hµng vµ ngêi s¶n xuÊt.
 §èi víi çc nghiÖp vô s¶n xuÊt vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
NghiÖp vô s¶n xuÊt ®îc xem lµ nghiÖp vô träng t©m trong chu tr×nh hµng
tån kho. §Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kiÓm so¸t ®èi víi nghiÖp vô nµy, kiÓm to¸n viªn
thêng thùc hiÖn çc thö nghiÖm kiÓm so¸t sau:
- Xem xÐt viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ theo dâi s¶n xuÊt ë çc ph©n xëng, quy
tr×nh vµ çch thøc lµm viÖc cña nh©n viªn thèng kª ph©n xëng, sù gi¸m s¸t cña
qu¶n ®èc ph©n xëng cã thêng xuyªn vµ chÆt chÏ kh«ng.
- Xem xÐt viÖc ghi chÐp nhËt ký s¶n xuÊt cña tõng bé phËn kiÓm tra chÊt l-
îng ë ph©n xëng vµ tÝnh ®éc lËp cña bé phËn nµy víi bé phËn kiÓm nhËn hµng
nhËp kho.

- Xem xÐt qu¸ tr×nh kiÓm so¸t c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ cña doanh nghiÖp
th«ng qua çc dÊu hiÖu kiÓm tra sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ vµ sù ®éc lËp gi÷a ng-
êi ghi sæ kÕ to¸n hµng tån kho víi ngêi qu¶n lý hµng tån kho.
- Xem xÐt quy tr×nh, thñ tôc kiÓm kª, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã tu©n
thñ tÝnh nguyªn t¾c vµ nhÊt qu¸n gi÷a kú nµy víi kú tríc kh«ng, ®ång thêi xem
xÐt sù gi¸m s¸t trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ kiÓm kª s¶n phÈm dë dang.
 §èi víi çc nghiÖp vô lu kho:
NghiÖp vô lu kho còng lµ mét nghiÖp vô quan träng trong chu tr×nh hµng tån
kho do vËy viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t ®èi víi çc nghiÖp vô lu kho ph¶i
®îc thùc hiÖn mét çch cÈn träng vµ thÝch ®¸ng.
4.2.2. Thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch:
Th«ng qua çc thñ tôc ph©n tÝch ®Ó kiÓm tra tÝnh hîp lý chung cña çc con
sè, kiÓm to¸n viªn cã thÓ ph¸t hiÖn vÒ kh¶ n¨ng cã sai ph¹m träng yÕu vÒ hµng
tån kho. §Ó thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch, tríc hÕt kiÓm to¸n viªn rµ so¸t l¹i vÒ
ngµnh nghÒ cña kh¸ch hµng ®Ó n¾m ®îc t×nh h×nh thùc tÕ còng nh xu híng
chung cña ngµnh gióp kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ ®îc chÝnh x¸c h¬n vÒ hµng tån
kho. Çc thñ tôc ph©n tÝch ®îc kiÓm to¸n viªn sö dông chñ yÕu trong giai ®o¹n
thùc hiÖn kiÓm to¸n bao gåm: ph©n tÝch däc vµ ph©n tÝch ngang.
 Ph©n tÝch ngang (ph©n tÝch xu híng):
- Rµ so¸t mèi quan hÖ gi÷a sè d hµng tån kho víi sè hµng mua trong kú, lîng
s¶n xuÊt ra, sè lîng hµng tiªu thô trong kú nh»m ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c sù thay ®æi
hµng tån kho.
- So s¸nh sè d hµng tån kho n¨m nay víi n¨m tríc, sè d hµng tån kho thùc tÕ so
víi ®Þnh møc trong ®¬n vÞ.
- So s¸nh chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ kú nµy víi kú tríc vµ víi tæng chi phÝ s¶n
xuÊt kÕ ho¹ch ®Ó thÊy sù biÕn ®éng cña tæng chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a çc kú.
- So s¸nh gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ cña kú nµy víi kú tríc, so s¸nh gi¸ thµnh
thùc tÕ vµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Thñ tôc nµy gióp kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn nh÷ng
sù t¨ng gi¶m bÊt thêng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm sau khi ®· lo¹i bá sù ¶nh hëng cña
biÕn ®éng gi¸ c¶ nh»m t×m hiÓu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù thay ®æi ®ã.
 Ph©n tÝch däc (ph©n tÝch tû suÊt):

- So s¸nh tû lÖ hµng tån kho trong tµi s¶n lu ®éng cña C«ng ty ®Ó xem xÐt
xu híng biÕn ®éng
TrÞ gi¸ hµng tån kho
Tû träng HTK trong TSL§ =
Tæng TS L§
- §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña gi¸ vèn hµng b¸n vµ ®Ó ph©n tÝch hµng ho¸
hoÆc thµnh phÈm ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng hµng tån kho ®· cò, l¹c hËu, kiÓm to¸n
viªn cã thÓ sö dông chØ tiªu:
Tæng l·i gép

Tû suÊt l·i gép =
Tæng doanh thu
Tæng GVHB
Tû lÖ quay vßng HTK =
Sè d HTK b×nh qu©n
NÕu tû lÖ lîi nhuËn qu¸ thÊp hoÆc tû lÖ hµng tån kho qu¸ cao so víi dù kiÕn
cña kiÓm to¸n viªn th× cã thÓ ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· khai t¨ng GVHB vµ khai
gi¶m gi¸ hµng tån kho.
Bªn c¹nh nh÷ng th«ng tin tµi chÝnh, çc th«ng tin phi tµi chÝnh còng cã thÓ
gióp kiÓm to¸n viªn kiÓm tra sù hîp lý cña hµng tån kho. Ch¼ng h¹n kiÓm to¸n
viªn cã thÓ so s¸nh gi÷a sè lîng hµng tån kho trong kho ®îc ghi trªn sæ víi diÖn
tÝch cã thÓ chøa cña kho ®ã, nÕu vît qu¸ søc chøa cña kho th× rÊt cã thÓ hµng
tån kho ®· bÞ ghi t¨ng sè lîng.
C¨n cø vµo nh÷ng b»ng chøng thu ®îc th«ng qua thñ tôc ph©n tÝch kiÓm
to¸n viªn sÏ ®Þnh híng nh÷ng thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi hµng tån kho cÇn
thùc hiÖn.
4.2.3. Thùc hiÖn çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt:
Thùc hiÖn çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt hµng tån kho ®Ó ®èi chiÕu sè liÖu
ph¸t sinh cña çc tµi kho¶n hµng tån kho vµ çc kho¶n chi phÝ liªn quan ®Ó ph¸t
hiÖn nh÷ng sai sãt trong h¹ch to¸n hµng tån kho, ®èi chiÕu sè d trªn tµi kho¶n
hµng tån kho víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ ®ång thêi xem xÐt trªn sæ theo dâi vËt
t sö dông ë ph©n xëng s¶n xuÊt. KiÓm to¸n viªn còng cÇn cã sù kh¶o s¸t xem cã
sù thay ®æi trong viÖc sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ cña doanh nghiÖp vµ ph¸t
hiÖn nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n.
a. KiÓm to¸n c«ng t¸c kÕ to¸n çc nghiÖp vô s¶n xuÊt vµ chi phÝ hµng tån kho.
§©y lµ c«ng viÖc ®îc chó träng nhÊt trong nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt khi thùc
hiÖn chi phÝ hµng tån kho v× çc chi phÝ s¶n xuÊt chiÕm mét tû träng rÊt lín
trong tæng chi phÝ (kho¶ng 70% tæng chi phÝ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp).
Trong tæng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngoµi phÇn chi phÝ vÒ
nguyªn vËt liÖu cßn cã nhiÒu chi phÝ kh¸c ph¸t sinh nh chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, çc chi phÝ kh¸c nhau th× ®îc tæ chøc h¹ch to¸n
kh¸c nhau. Khi kiÓm to¸n hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn çc thñ tôc
kiÓm tra chi tiÕt sau:
- KiÓm tra tÝnh hîp lý cña çc chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông còng nh
viÖc sö dông çc sæ s¸ch chøng tõ ®ã. Çc nghiÖp vô ghi sæ ph¶i cã c¨n cø hîp lý,
çc nghiÖp vô ®· ghi sæ ®Òu thùc sù ®· diÔn ra vµ ®îc ph¶n ¸nh víi gi¸ trÞ thùc
tÕ ®· ph¸t sinh.
- KiÓm tra tÝnh ®éc lËp cña ngêi ghi sæ vµ ngêi qu¶n lý hµng tån kho.
- Xem xÐt sù phï hîp gi÷a nguyªn vËt liÖu thùc tÕ xuÊt ®Ó sö dông víi sè
nguyªn vËt liÖu xuÊt ®îc ph¶n ¸nh trong sæ kÕ to¸n b»ng çch ®èi chiÕu yªu cÇu
sö dông vËt t hoÆc b¸o ço sö dông vËt t víi sè vËt t thùc tÕ sö dông; ®èi chiÕu
gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trªn tµi kho¶n nguyªn vËt liÖu víi tæng sè nguyªn
vËt liÖu trªn çc tµi kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, tµi kho¶n chi phÝ
s¶n xuÊt chung vµ çc tµi kho¶n liªn quan kh¸c. Ngoµi ra kiÓm to¸n viªn cã thÓ so
s¸nh víi ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu cho mét s¶n phÈm ®Ó kiÓm tra.
- CÇn chó ý tíi tÝnh nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n chi phÝ gi÷a çc kú kÕ to¸n
®èi víi viÖc ph©n lo¹i bé phËn (trùc tiÕp s¶n xuÊt, s¶n xuÊt chung, b¸n hµng,
qu¶n lý doanh nghiÖp) chÞu phÝ. Bªn c¹nh ®ã còng cã thÓ ®èi chiÕu khèi lîng
c«ng viÖc hoµn thµnh cña mét vµi c«ng nh©n viªn xem cã phï hîp víi viÖc h¹ch
to¸n çc tµi kho¶n cã liªn quan kh«ng.

- Xem xÐt tÝnh hîp lý cña ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao ®ang ¸p dông vµ tÝnh
nhÊt qu¸n trong viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p ®ã víi çc niªn ®é tríc. ViÖc tÝnh khÊu
hao cã ®Çy ®ñ vµ theo ®óng quy ®Þnh kh«ng? ViÖc ghi sæ chi phÝ khÊu hao
cã ®óng tõng bé phËn sö dông kh«ng? Xem xÐt viÖc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt
chung cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸.
- Xem xÐt ®èi chiÕu sè liÖu trªn TK 154 víi çc TK 621, TK 622, TK 627
®Ó kiÓm tra sù ®óng ®¾n trong viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm. §èi chiÕu TK 155 víi TK 632 ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng nhÇm lÉn,
sai sãt cã thÓ cã.
b. Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho:
KiÓm kª hµng tån kho vµ qu¶n lý viÖc kiÓm kª hµng tån kho kh«ng ph¶i lµ
nhiÖm vô cña kiÓm to¸n viªn mµ ®ã lµ nhiÖm vô cña ban qu¶n lý kh¸ch hµng,
nhiÖm vô cña kiÓm to¸n viªn lµ quan s¸t viÖc kiÓm kª hµng tån kho cã ®îc thùc
hiÖn ®óng vµ chÝnh x¸c kh«ng.
Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho lµ c«ng viÖc mµ kiÓm to¸n viªn ph¶i
cã mÆt t¹i thêi ®iÓm mµ cuéc kiÓm kª hµng tån kho ®îc tiÕn hµnh, quan s¸t
viÖc thùc hiÖn kiÓm kª cña nh÷ng ngêi tham gia kiÓm kª nh»m x¸c ®Þnh sù tån
t¹i vËt chÊt vµ tÝnh chÝnh x¸c cña hµng tån kho kiÓm kª còng nh çc v©n ®Ò
liªn quan ®Õn hµng tån kho nh: quyÒn së h÷u, chÊt lîng hµng tån kho.
Thñ tôc kiÓm to¸n sö dông trong qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho
chñ yÕu lµ: ®èi chiÕu trùc tiÕp, quan s¸t vµ ®iÒu tra (trao ®æi, pháng vÊn víi
nh©n viªn, göi th x¸c nhËn ®èi víi bªn thø 3). Tr×nh tù thùc hiÖn:
 KiÓm tra çc híng dÉn vÒ kiÓm kª hµng tån kho:
- So¸t xÐt l¹i kÕ ho¹ch kiÓm kª;
- Xem xÐt thêi ®iÓm kiÓm kª, ph¬ng ph¸p kiÓm kª, nh÷ng lo¹i hµng ho¸
®Æc biÖt;
- Thu thËp danh s¸ch t×m hiÓu vÒ nh©n viªn kiÓm kª vµ kiÓm tra çc yÕu tè
cÇn thiÕt ®èi víi nh©n viªn kiÓm kª (tÝnh ®éc lËp, …);
 Chøng kiÕn kiÓm kª hµng tån kho: thêng ph¶i ®èi chiÕu thùc tÕ thùc
hiÖn víi kÕ ho¹ch kiÓm kª ®· ®Æt ra. Ngoµi ra cÇn chó ý:
- KiÓm tra l¹i b»ng çch chän mÉu;

- Sö dông mÉu kiÓm kª ®Ó tiÕp tôc kiÓm tra liªn quan ®Õn viÖc ghi chÐp
trªn sæ kÕ to¸n;
- Thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ khãa sæ ®Ó ng¨n chÆn viÖc ghi thªm vµo.
§ång thêi hoµn tÊt viÖc ghi chÐp chøng tõ cha ®îc ghi ®Ó kiÓm kª;
- Lµm râ hµng tån kho cña ®¬n vÞ nhng ®îc lu gi÷ ë bªn thø 3 vµ nh÷ng
hµng tån kho mµ ®¬n vÞ nhËn gi÷ hé;
- X¸c ®Þnh lîng hµng tån kho kÐm phÈm chÊt, h háng, lçi thêi, thõa (thiÕu)
trong kiÓm kª;
- Ghi chÐp l¹i kÕt qu¶ gi¸m s¸t kiÓm kª vµ ®èi chiÕu víi sè lîng hµng tån kho
thùc tÕ sæ s¸ch vµ t×m hiÓu nguyªn nh©n chªnh lÖch.
c. KiÓm to¸n qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ vµ ghi sæ hµng tån kho:
KiÓm to¸n qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ vµ ghi sæ hµng tån kho lµ mét phÇn quan
träng cña kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho, liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ® a ra
çc kÕt luËn vÒ gi¸ trÞ hµng tån kho ®îc tr×nh bµy trªn B¸o ço tµi chÝnh. Trong
bíc nµy, kiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh râ c¬ së vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®èi víi
hµng tån kho, viÖc tÝnh gi¸ ®ã cã tu©n theo çc chuÈn mùc ®îc chÊp nhËn réng
r·i kh«ng.
ViÖc kiÓm to¸n qu¸ tr×nh ®Þnh gi¸ vµ ghi sæ hµng tån kho ®îc thùc hiÖn
qua çc bíc :
- §¸nh gi¸ c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp trong viÖc ®Þnh gi¸ vµ
ghi sæ hµng tån kho. Xem xÐt dÊu hiÖu kiÓm tra cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
vÒ çc c«ng viÖc tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n trªn sæ, xem xÐt B¶ng ®Þnh møc chi
phÝ tiªu chuÈn, dù to¸n chi phÝ, dÊu hiÖu kiÓm tra vµ ph©n tÝch biÕn ®éng
chi phÝ vît ®Þnh møc.
- So s¸nh çc nghiÖp vô ghi trªn sæ nhËt ký mua hµng víi çc ho¸ ®¬n cña ng-
êi b¸n, b¸o ço nhËn hµng,…vµ thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i çc th«ng tin tµi chÝnh
trªn ho¸ ®¬n ngêi b¸n.
- Xem xÐt ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho ®ang ®îc sö dông vµ xem
xÐt ph¬ng ph¸p ®ã cã ®îc sö dông nhÊt qu¸n kh«ng, nÕu cã sù thay ®æi vÒ ph-
¬ng ph¸p tÝnh gi¸ th× ph¶i gi¶i tr×nh trªn B¸o ço tµi chÝnh.
- Chän mÉu mét sè mÆt hµng, tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a ho¸ ®¬n, chøng tõ
xuÊt kho vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ ®Ó kh¼ng ®Þnh tÊt c¶ çc nghiÖp vô xuÊt kho ®·

®îc vµo sæ ®Çy ®ñ, thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i gi¸ ®èi víi mét sè mÆt hµng ®·
chän vµ so s¸nh víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña doanh nghiÖp, t×m sai lÖch (nÕu cã).
- §èi víi hµng tån kho mµ doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt th× ph¶i kiÓm tra qu¸
tr×nh tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kiÓm tra çc kho¶n chi phÝ
s¶n xuÊt ®· ®îc ph©n bæ ®óng ®èi tîng cha vµ viÖc tÝnh to¸n ®· chÝnh x¸c ch-
a.
+ §èi víi CP nguyªn vËt liÖu: kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÉu mét sè
vËt t xuÊt kho s¶n xuÊt, kiÓm tra viÖc kÕt chuyÓn chi phÝ vµo CP s¶n xuÊt
kinh doanh dë dang ®· chÝnh x¸c vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ cha. Xem xÐt ®èi chiÕu
víi çc sæ s¸ch liªn quan ®Ó ®¶m b¶o viÖc ghi sæ ®óng ®¾n.
+ §èi víi CP nh©n c«ng trùc tiÕp: thùc hiÖn t¬ng tù nh kiÓm tra ®èi víi CP
nguyªn vËt liÖu, so s¸nh chi phÝ theo thêi gian lao ®éng ®Þnh møc víi chi phÝ
theo giê lao ®éng thùc tÕ cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.
+ §èi víi CP s¶n xuÊt chung: kiÓm tra çc chi phÝ ph¸t sinh ë ph©n xëng sÏ
®îc kÕt chuyÓn sang TK 154 cã chÝnh x¸c vµ thùc sù ph¸t sinh kh«ng.
+ §èi víi CP s¶n xuÊt dë dang cuèi kú: kiÓm to¸n viªn xem xÐt ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cña doanh nghiÖp, ®ång thêi xem xÐt qu¸ tr×nh
tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã chÝnh x¸c kh«ng.
Thùc tÕ cho thÊy çc bíc c«ng viÖc nªu trªn cã thÓ ®îc kiÓm to¸n viªn tiÕn
hµnh khi thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch còng nh çc tr¾c nghiÖm tu©n thñ ®èi víi
hµng tån kho.
Trong trêng hîp mét sè hµng tån kho cã kü thuËt ®Æc biÖt mµ kiÓm to¸n
viªn kh«ng ®¸nh gi¸ vµ kiÓm tra ®îc th× cã thÓ mêi mét sè chuyªn gia bªn ngoµi
tham gia, khi ®ã kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt ®Õn tÝnh ®éc lËp cña çc chuyªn
gia víi c«ng ty kh¸ch hµng còng nh tr×nh ®é chuyªn m«n cã ®¶m b¶o ®é tin cËy
kh«ng.
4.3. KÕt thóc kiÓm to¸n:
4.3.1.Xem xÐt vµ gi¶i thÝch çc ph¸t hiÖn kiÓm to¸n:
KiÓm to¸n viªn xem xÐt çc sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy kÕt thóc niªn ®é kÕ
to¸n vµ nh÷ng ¶nh hëng cña nã tíi B¸o ço tµi chÝnh ®· ®îc kiÓm to¸n vµ thiÕt
kÕ nh÷ng thñ tôc kiÓm to¸n bæ sung nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro kiÓm to¸n.

Trong bíc nµy kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh xem xÐt l¹i çc b¸o ço néi bé,
çc sæ s¸ch vµ biªn b¶n ®îc lËp sau ngµy lËp B¸o ço tµi chÝnh, thu thËp th kiÕn
nghÞ do kh¸ch hµng göi cho kiÓm to¸n viªn…
Çc b»ng chøng mµ kiÓm to¸n viªn thu thËp ®îc khi kiÓm to¸n chu tr×nh
hµng tån kho vµ çc phÇn hµnh kh¸c sÏ ®îc tËp hîp l¹i vµ chuyÓn cho trëng nhãm
kiÓm to¸n, trëng nhãm sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra, so¸t xÐt l¹i toµn bé qu¸ tr×nh kiÓm
to¸n vµ ®¸nh gi¸ tÝnh ®Çy ®ñ cña çc b»ng chøng thu thËp ®îc.
Sau khi xem xÐt, ®¸nh gi¸ l¹i çc b»ng chøng thu thËp ®îc, kiÓm to¸n viªn sÏ
®a ra ý kiÕn r»ng B¸o ço tµi chÝnh cã ®¶m b¶o trung thùc vµ hîp lý trªn çc
khÝa c¹nh träng yÕu kh«ng, cã tho¶ m·n çc môc tiªu kiÓm to¸n kh«ng. NÕu cã
sai ph¹m th× ph¶i ®a ra çc bót to¸n ®iÒu chØnh, chñ nhiÖm kiÓm to¸n sÏ c¨n cø
vµo ®¸nh gi¸ møc träng yÕu ®Ó ®a ra ý kiÕn thÝch hîp. §ång thêi kiÓm to¸n
viªn còng ph¶i nªu lªn nh÷ng h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n t¹i ®¬n vÞ mµ
kiÓm to¸n viªn cho r»ng cã ¶nh hëng träng yÕu ®Õn B¸o ço tµi chÝnh.
4.3.2.Ph¸t hµnh b¸o ço kiÓm to¸n vµ th qu¶n lý:
Sau khi tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n cña çc phÇn hµnh, kiÓm to¸n viªn ®a ra
ý kiÕn x¸c nhËn vÒ tÝnh trung thùc, hîp lý cña B¸o ço tµi chÝnh còng nh viÖc
tu©n thñ chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh trªn B¸o ço kiÓm to¸n.
Sau khi cuéc kiÓm to¸n kÕt thóc, kiÓm to¸n viªn vÉn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm
xem xÐt çc sù kiÖn cã thÓ x¶y ra sau khi ph¸t hµnh B¸o ço kiÓm to¸n ®èi víi
B¸o ço tµi chÝnh.

Ch¬ng II:
Thùc tr¹ng kiÓm to¸n hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o ço tµi
chÝnh t¹i c«ng ty kiÓm to¸n
T vÊn x©y dùng viÖt nam.
I. Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty kiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam
(CIMEICO VIETNAM):
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña CimeicoVietNam:
TiÒn th©n cña C«ng ty KiÓm to¸n vµ t vÊn x©y dùng ViÖt Nam lµ C«ng
ty TNHH Th¬ng m¹i vµ x©y dùng Phíc ThuËn, thµnh lËp ngµy 26 th¸ng 06 n¨m
1999 theo giÊy chøng nhËn §KKD sè 0102000752, ®îc cÊp bëi phßng §KKD- Së
KÕ ho¹ch vµ §Çu t Hµ Néi. Ngµy ®Çu thµnh lËp C«ng ty víi sè vèn ®iÒu lÖ lµ
1.000.000.000®, ®¨ng ký ho¹t ®éng kinh doanh trªn çc lÜnh vùc bao gåm:
- Bu«n b¸n t liÖu s¶n xuÊt, t liÖu tiªu dïng (chñ yÕu lµ vËt t, m¸y mãc
thiÕt bÞ c«ng nghiÖp, x©y dùng, giao th«ng, trang thiÕt bÞ b¶o hé lao
®éng, thiÕt bÞ v¨n phßng, giÊy çc lo¹i).
- Bu«n b¸n khÝ ®èt hãa láng.
- Bu«n b¸n vËt liÖu x©y dùng.
- X©y dùng c«ng nghiÖp vµ d©n dông, thi c«ng san lÊp mÆt b»ng çc
c«ng tr×nh giao th«ng, thñy lîi.
- X©y l¾p çc c«ng tr×nh thñy ®iÖn ®Õn 35KV.
- VËn chuyÓn hµng hãa, hµnh kh¸ch.
- DÞch vô giíi thiÖu viÖc lµm (tuyÓn chän, cung øng lao ®éng cho çc
lo¹i h×nh doanh nghiÖp).
- In çc s¶n phÈm bao b×, çc dÞch vô liªn quan ®Õn in.
- §¹i lý mua, ®¹i lý b¸n, ký göi hµng hãa.
Vµo ngµy 31/ 12/ 2001, C«ng ty chÝnh thøc bæ sung thªm dÞch vô kiÓm
to¸n ®éc lËp, dÞch vô t vÊn thuÕ, tµi chÝnh, kÕ to¸n, cæ phÇn hãa doanh
nghiÖp (cïng víi ngµnh khai th¸c vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n) vµo çc lÜnh vùc kinh
doanh. §ång thêi lµ viÖc ®æi tªn thµnh C«ng ty TNHH kiÓm to¸n, t vÊn vµ th-
¬ng m¹i ViÖt Nam, tªn viÕt t¾t lµ ATIC VIETNAM. Vèn ®iÒu lÖ ®îc t¨ng lªn
lµ 2.000.000.000®.
§Õn ®¨ng ký thay ®æi lÇn thø 6 (ngµy11/ 10/ 2002), C«ng ty ®æi tªn
thµnh C«ng ty TNHH KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam, tªn gäi nµy ®îc gi÷
nguyªn ®Õn hiÖn nay.
Tõ lÇn thay ®æi thø 10, C«ng ty ho¹t ®éng víi sè vèn ®iÒu lÖ lµ
2.000.000.000®. LÇn thay ®æi gÇn ®©y nhÊt, tªn viÕt t¾t ®æi chÝnh thøc
thµnh CIMEICO VIETNAM, trô së chÝnh ®Æt t¹i sè 07, ®êng §µo TÊn, phêng
Ngäc Kh¸nh, quËn Ba §×nh, Hµ Néi. Thµnh viªn gãp vèn cña C«ng ty bao gåm 3
ngêi trong ®ã Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn kiªm Tæng Gi¸m §èc lµ ¤ng
NguyÔn §øc Lîi. Ngoµi ra C«ng ty cßn cã 2 chi nh¸nh ®Æt t¹i Phó Thä (chuyªn
vÒ t vÊn x©y dùng khai th¸c ®¸ phôc vô c«ng tr×nh) vµ TP Hå ChÝ Minh (thùc
hiÖn chøc n¨ng kinh doanh lµ chñ yÕu víi çc lÜnh vùc ®a d¹ng). T¹i v¨n phßng,
ho¹t ®éng thêng xuyªn vµ chñ yÕu lµ kiÓm to¸n vµ t vÊn tµi chÝnh.
Tæng hîp nh÷ng dÞch vô ®ang ®îc tiÕn hµnh mét çch thêng xuyªn t¹i
C«ng ty hiÖn nay:
DÞch vô t vÊn vÒ tµi chÝnh, kÕ to¸n vµ kiÓm tãan lµ lo¹i h×nh dÞch vô
míi, xuÊt hiÖn ë níc ta vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90. Tuy tham gia vµo thÞ trêng cha
l©u (tõ n¨m 1999), trong thêi gian ®Çu cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n nhng tÝnh
®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, b»ng sù nç lùc cïng víi chÊt lîng vµ uy tÝn cña çc dÞch
vô cung cÊp cho kh¸ch hµng, CIMEICO ®· chiÕm ®îc thÞ phÇn t¬ng ®èi trong
lÜnh vùc nµy, gåm çc ngµnh chñ yÕu sau:
1. DÞch vô kiÓm to¸n:
- KiÓm to¸n theo luËt ®Þnh vµ kiÓm to¸n tµi chÝnh;
- KiÓm to¸n ho¹t ®éng;
- KiÓm to¸n quyÕt to¸n vèn ®Çu t;
- §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé;
- B¸o ço thÈm ®Þnh;
- Çc ®¸nh gi¸ vµ x¸c nhËn ®Æc biÖt;
- KiÓm tra b¸o ço qóy vµ çc b¸o ço gi÷a kú;
- ChuÈn bÞ vµ tæng hîp b¸o ço tµi chÝnh.
2. DÞch vô ®¸nh gi¸ tµi s¶n: tuy lµ mét dÞch vô t¬ng ®èi míi nhng gi÷ mét
vai trß quan träng do cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n doanh nghiÖp phôc vô
cho viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u cña c«ng ty, tham gia thÞ trêng chøng
kho¸n, gãp vèn liªn doanh... Ngoµi ra C«ng ty cßn tiÕn hµnh dÞch vô x¸c ®Þnh tû
lÖ néi ®Þa hãa, dÞch vô kiÓm to¸n vay vèn Ng©n hµng.
3. DÞch vô t vÊn tµi chÝnh: ®îc tiÕn hµnh song song víi 2 dÞch vô nªu trªn
do chóng cã mèi liªn quan mËt thiÕt víi nhau. Cã thÓ kÓ ®Õn mét sè khÝa c¹nh
chñ yÕu nh:
- X¸c ®Þnh c¬ cÊu vµ chiÕn lîc kinh doanh;
- T vÊn thiÕt lËp hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé hiÖu qu¶ cho doanh
nghiÖp;
- T vÊn qu¶n lý tiÕt kiÖm chi phÝ cña doanh nghiÖp;
- T vÊn qu¶n lý tiÒn l¬ng vµ nh©n sù;
- T vÊn lËp dù ¸n kh¶ thi cho çc doanh nghiÖp trong giai ®o¹n ®Çu;
- T vÊn ®Çu t, lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh cho doanh nghiÖp;
- T vÊn thµnh lËp doanh nghiÖp;
- T vÊn cæ phÇn hãa doanh nghiÖp hay çc ph¬ng ¸n ®Ó doanh
nghiÖp tham gia thÞ trêng chøng kho¸n.
4. DÞch vô kiÓm to¸n x©y dùng c¬ b¶n:
- DÞch vô kiÓm to¸n, quyÕt to¸n x©y dùng c¬ b¶n;
- DÞch vô t vÊn hoµn thiÖn hå s¬ quyÕt to¸n XDCB;
- DÞch vô t vÊn gi¸m s¸t çc c«ng tr×nh XDCB, giao th«ng, thñy lîi.
5. DÞch vô kÕ to¸n:
- T vÊn lùa chän h×nh thøc tæ chøc ghi sæ vµ tæ chøc bé m¸y kÕ
to¸n;
- T vÊn lËp b¸o ço tµi chÝnh;
- TuyÓn chän nh©n viªn kÕ to¸n vµ kÕ to¸n trëng cho çc doanh
nghiÖp;
6. DÞch vô ®µo t¹o:
- Tæ chøc khãa häc vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n cho çc ®¬n vÞ phï hîp
víi nguyªn t¾c vµ chuÈn mùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n ViÖt Nam;
- §µo t¹o kÕ to¸n néi bé cho çc tæ chøc cã nhu cÇu.
7. DÞch vô tµi chÝnh doanh nghiÖp: bao gåm çc ho¹t ®éng nh ph©n tÝch,
®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, c¬ cÊu l¹i hÖ thèng, ®µm ph¸n, chu chuyÓn tµi
chÝnh hay t vÊn vÒ tµi chÝnh, t vÊn vÒ ph¸p luËt, tuyÓn dông nh©n viªn…

8. DÞch vô t vÊn thuÕ: CIMEICO lu«n cã ®Çy ®ñ nguån lùc cho lÜnh vùc
thuÕ vµ qu¶n lý Nhµ níc ®Ó s½n sµng cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng dÞch vô
vÒ thuÕ bao gåm:
- §¸nh gi¸ ph©n tÝch thuÕ: C«ng ty sÏ xem xÐt sæ s¸ch cña kh¸ch
hµng vµ ®¸nh gi¸ xem çc giao dÞch cã tu©n thñ theo Ph¸p luËt hiÖn hµnh hay
kh«ng? Sau ®ã C«ng ty sÏ lËp b¸o ço nãi râ nh÷ng ®iÒu ®· ph¸t hiÖn víi kiÕn
nghÞ kÌm theo.
- Gióp ®ì trong viÖc kiÓm to¸n thuÕ: th«ng qua viÖc gióp ®ì kh¸ch
hµng chuÈn bÞ danh s¸ch kiÓm tra ®èi víi sæ s¸ch, chøng tõ cã thÓ cÇn cho cuéc
kiÓm to¸n; liªn l¹c víi çc kiÓm to¸n viªn thuÕ ®Ó kiÓm tra. Khi kÕt thóc, C«ng
ty ®a ra nh÷ng ®ãng gãp ý kiÕn cho biªn b¶n cña ®ît kiÓm to¸n thuÕ do çc
kiÓm to¸n viªn thuÕ tiÕn hµnh.
- §¨ng ký, tÝnh to¸n vµ kª khai thuÕ ph¶i nép víi c¬ quan thuÕ. §¬n
vÞ còng cã thÓ th«ng b¸o cho kh¸ch hµng kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm thuÕ vµ tËn dông
thêi gian cho phÐp ®Ó tr¶ thuÕ vµ ®îc hoµn tr¶ l¹i thuÕ nÕu cã.
Tuy c«ng t¸c kiÓm to¸n t¹i C«ng ty míi chØ ®îc tiÕn hµnh tõ n¨m 2001 nh-
ng dÞch vô KiÓm to¸n ®éc lËp cña C«ng ty ®· ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶, ®em l¹i
nguån doanh thu chÝnh cho doanh nghiÖp. CimeicoVN ®· ®îc c«ng nhËn lµ
C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn chuyªn nghiÖp, ho¹t ®éng hîp ph¸p trong çc lÜnh vùc
t vÊn thuÕ, tµi chÝnh hay t vÊn qu¶n lý… t¹i ViÖt Nam. Cã thÓ nhËn thÊy râ
h¬n qua danh môc çc kh¸ch hµng chÝnh cña C«ng ty trong thêi gian qua, ph¹m vi
kh¸ch hµng tr¶i réng tõ B¾c vµo Nam, tõ çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi ®Õn çc DN nhµ níc, çc dù ¸n do chÝnh phñ çc níc vµ çc tæ chøc quèc
tÕ tµi trî…
§Æc biÖt trong lÜnh vùc kiÓm to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, c«ng
ty ®· cã kinh nghiÖm thùc tÕ ®· thùc hiÖn çc gãi thÇu trong 4 n¨m trë l¹i ®©y
(tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2004). CIMEICO ®· thùc hiÖn kiÓm tãan cho trªn 100
doanh nghiÖp, ngoµi ra cßn cã çc dù ¸n trong níc vµ quèc tÕ. §Æc biÖt trong
n¨m 2003- 2004, c«ng ty ®· tiÕn hµnh kiÓm tãan x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ®Ó cæ phÇn
hãa cho trªn 30 doanh nghiÖp, cã thÓ vÝ dô nh:
- Cty cæ phÇn §«ng ¸ (Thanh Hãa)- PhÝ dÞch vô 50.000.000®
- Cty §Çu t th¬ng m¹i L¹ng S¬n- PhÝ dÞch vô 30.000.000®
- Cty C¬ ®iÖn Thñ §øc HCM- PhÝ dÞch vô 38.500.000®…
Nh÷ng ®¬n ®Æt hµng vÒ dÞch vô kiÓm to¸n liªn tiÕp trong çc n¨m gÇn
®©y ®· ®em l¹i cho C«ng ty nguån thu nhËp ®¸ng kÓ, thÓ hiÖn qua çc con sè
vÒ doanh thu t¨ng lªn ®¸ng kÓ:
B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu t¹i CIMEICO qua çc n¨m.

N¨m Doanh thu Tæng chi phÝ LN tríc thuÕ
2002 1,950,260,000 1,750,380,000 199,880,000
2003 2,186,234,000 1,783,741,000 402,493,000
2004 2,560,437,000 2,015,628,000 544,809,000
NhËn xÐt: Th«ng qua çc chØ tiªu nªu trªn ta nhËn thÊy qu¸ tr×nh ho¹t
®éng kinh doanh cña C«ng ty ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc theo chiÒu h-
íng ®i lªn. Doanh thu qua çc n¨m ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ chøng tá C«ng ty ®· x¸c
®Þnh ®îc cho m×nh chiÕn lîc ph¸t triÓn t¬ng ®èi toµn diÖn. ThÞ trêng trong níc
®· chÊp nhËn vai trß cña C«ng ty kh«ng nh÷ng lµ 1 c«ng ty kiÓm to¸n ®¬n
thuÇn mµ cßn lµ mét nhµ t vÊn kinh doanh, tµi chÝnh ®¶m b¶o ®¸p øng ®Çy
®ñ çc yªu cÇu kh¾t khe nhÊt. Lîi nhuËn t¨ng lªn qua çc n¨m chøng tá C«ng ty
®· cã ®îc chç ®øng æn ®Þnh trªn thÞ trêng ®ång thêi còng cho thÊy møc l¬ng
cña çn bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ®ang ngµy cµng n©ng cao, ®êi sèng æn
®Þnh h¬n.

2. Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý t¹i CIMEICO:
CIMEICO VIETNAM ®¨ng ký thµnh lËp lµ C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n
cã hai thµnh viªn trë lªn v× vËy nã mang nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña C«ng ty
TNHH, thÓ hiÖn ë c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý ®îc chia t¸ch theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å 6: Bé m¸y qu¶n lý t¹i CIMEICO
Ban
gi¸m ®èc
Chi nh¸nh t¹i V¨n phßng Chi nh¸nh t¹i

Phó Thä C«ng ty TP HCM
Phßng Phßng nghiÖp vô Phßng nghiÖp vô

kÕ to¸n kiÓm to¸n 1 kiÓm to¸n 2
Gi¶i thÝch s¬ ®å nªu trªn:

- Ban Gi¸m ®èc gåm cã 3 thµnh viªn (®ång thêi lµ çc thµnh viªn
trong Héi ®ång thµnh viªn gãp vèn) trong ®ã ®øng ®Çu lµ Tæng Gi¸m §èc kiªm
Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn, cã nhiÖm vô bao qu¸t toµn bé ho¹t ®éng cña C«ng
ty. Tæng Gi¸m §èc lµ ngêi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh hµng ngµy cña ®¬n
vÞ, tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh vµ kÕ ho¹ch ®Çu t ®ång thêi ph¶i
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thùc hiÖn çc quyÒn vµ nghÜa vô ®îc giao, ®îc ñy
nhiÖm ®Çy ®ñ quyÒn h¹n cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng
kinh doanh cña C«ng ty.
Bªn c¹nh ®ã cã 2 Phã Gi¸m ®èc gióp viÖc cho Tæng Gi¸m §èc, ®iÒu hµnh
mét sè lÜnh vùc c«ng t¸c, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc toµn C«ng ty vµ ph¸p luËt vÒ
lÜnh vùc c«ng t¸c ®îc giao.
Ban Gi¸m ®èc ®¶m nhiÖm c«ng viÖc tæ chøc hµnh chÝnh do quy m« cña
C«ng ty cßn nhá, ®ã lµ: theo dâi, qu¶n lý vÒ nh©n sù, chÕ ®é lao ®éng tiÒn l-
¬ng, c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n viªn còng nh viÖc ®a ra çc quyÕt ®Þnh khen thëng
theo chÕ ®é hiÖn hµnh. Ban Gi¸m §èc còng thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc hµnh
chÝnh qu¶n trÞ thêng xuyªn cña V¨n phßng C«ng ty.
Do quy m« C«ng ty cßn h¹n chÕ nªn Ban Gi¸m ®èc ®ång thêi thùc hiÖn
chøc n¨ng cña Ban kiÓm so¸t néi bé çc ho¹t ®éng cña C«ng ty. Nhng ®©y kh«ng
ph¶i lý do khiÕn cho ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé kÐm hiÖu qu¶, ngîc l¹i Ban
Gi¸m ®èc ®· ®Ò ra nh÷ng qui chÕ, quy ®Þnh mang tÝnh chÊt néi bé. ViÖc tæ
chøc thùc hiÖn ®îc tiÕn hµnh rÊt hiÖu qu¶, thÓ hiÖn trong çc m¶ng sau:
* Cã sù ph©n c«ng, ph©n nhiÖm trong tæ chøc, tr¸nh chång chÐo c«ng
viÖc
* Çc quy chÕ ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi:
+ Qui chÕ qu¶n lý tµi chÝnh

+ Çc quy ®Þnh vÒ møc c«ng t¸c phÝ, vÒ viÖc thanh to¸n,
chÕ ®é l¬ng…
- Phßng kÕ to¸n cã chøc n¨ng:
+ LËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh qóy, n¨m.
+ Qu¶n lý nguån vèn cña C«ng ty ®ång thêi tæ chøc cÊp ph¸t vèn
cho çc chi nh¸nh theo kÕt qu¶ kinh doanh.
+ DuyÖt kÕ ho¹ch thu chi tµi vô cho çc chi nh¸nh.
+ Thùc hiÖn nghi· vô nép Ng©n s¸ch Nhµ níc vµ çc c¬ quan chñ
qu¶n.
+ KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng kinh tÕ ë çc chi nh¸nh.
+ LËp b¸o ço kÕ to¸n chung cña C«ng ty theo qóy, n¨m.
+ ThiÕt lËp çc th chµo hµng vµ göi chóng ®Õn kh¸ch hµng, lËp dù
to¸n vµ thanh quyÕt to¸n çc hîp ®ång kiÓm tãan còng nh çc hîp ®ång
kinh tÕ kh¸c.
C«ng ty h¹ch to¸n theo nguyªn t¾c kÕ to¸n tËp trung, mäi nghiÖp vô ph¸t
sinh dï ë ®Þa ®iÓm nµo ®Òu ®îc chuyÓn vÒ bé phËn kÕ to¸n t¹i V¨n phßng.
KÕ to¸n t¹i Chi nh¸nh cã tr¸ch nhiÖm thiÕt lËp, tËp hîp çc chøng tõ ban ®Çu ®Ó
chuyÓn sè liÖu cña ®¬n vÞ m×nh cho kÕ to¸n t¹i C«ng ty th«ng qua çc b¸o ço
®Þnh kú hoÆc theo tõng h¹ng môc, tõng ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh. KÕ to¸n t¹i
C«ng ty sÏ tËp hîp chøng tõ ph¸t sinh ë Chi nh¸nh cïng víi V¨n phßng ®Ó ghi
chÐp vµ ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch thÝch hîp.
- 2 phßng nghiÖp vô kiÓm to¸n: gåm çc kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é,
®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng hîp ®ång kiÓm to¸n vµ çc yªu cÇu
®a d¹ng cña kh¸ch hµng. 2 phßng nghiÖp vô nµy ®ång thêi tiÕn hµnh ho¹t ®éng
t vÊn vµ nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c trong ph¹m vi kiÓm to¸n cho phÐp (theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt).
NhËn xÐt:
Do quy m« cña C«ng ty cßn nhá nªn bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty ®· lu«n
®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng viÖc, bé m¸y qu¶n lý ®îc tæ chøc chÆt chÏ theo
c¬ cÊu tËp trung, ®iÒu nµy ph¸t huy ®îc tèi u tÝnh n¨ng, t¸c dông cña tõng bé
phËn còng nh hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Ban l·nh ®¹o. Tuy nhiªn trong t¬ng lai, khi
më réng thÞ trêng còng nh ph¹m vi ho¹t ®éng, m« h×nh nªu trªn cÇn cã nhiÒu
thay ®æi phï hîp víi nhu cÇu. Ban Gi¸m §èc C«ng ty ®· nhËn thÊy nh÷ng h¹n
chÕ cña m« h×nh trªn khi më réng doanh nghiÖp, chÝnh v× vËy C«ng ty ®· bíc
®Çu cã nh÷ng dù kiÕn thay ®æi, cã thÓ nãi ®Õn:
- C«ng t¸c tæ chøc hµnh chÝnh sÏ giao cho 1 Phã Gi¸m ®èc ®¶m nhiÖm,
ngêi nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi, qu¶n lý vÒ nh©n sù, lao ®éng
tiÒn l¬ng, tr¸nh sù chång chÐo c«ng viÖc trong Ban Gi¸m ®èc C«ng ty.
- Nªn lËp phßng kinh doanh riªng biÖt víi phßng kÕ to¸n, chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ viÖc lËp vµ göi th chµo hµng ®Õn víi kh¸ch hµng, gióp çc
chi nh¸nh vÒ vÊn ®Ò chuyªn m«n còng nh cã sù thèng kª, tæng hîp
®Þnh kú vÒ çc ®¬n ®Æt hµng, çc gãi thÇu mµ C«ng ty tham gia
còng nh çc hîp ®ång ®· vµ ®ang ®îc tiÕn hµnh.
- VÒ nghiÖp vô kiÓm to¸n, sÏ thµnh lËp ra phßng KiÓm to¸n X©y dùng
c¬ b¶n, phßng t vÊn (tµi chÝnh, kÕ to¸n, thuÕ…) riªng biÖt do nh÷ng
®Æc ®iÓm kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n XDCB còng nh qu¸
tr×nh t vÊn.
§Ó thùc hiÖn ®îc kÕ ho¹ch nªu trªn, Ban gi¸m ®èc còng nh mäi thµnh viªn trong
C«ng ty cÇn cã sù chuÈn bÞ kü cµng vÒ c¬ së còng nh ®µo t¹o, t×m kiÕm nguån
nh©n lùc. Kh¾c phôc nhîc ®iÓm, ph¸t huy nh÷ng u ®iÓm hiÖn cã lu«n ®îc
C«ng ta x¸c ®Þnh lµ ph¬ng híng tèt nhÊt ®Ó hoµn thiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.

3. Kh¸i qu¸t chung vÒ quy tr×nh kiÓm to¸n t¹i C«ng ty:
CIMEICO VIETNAM ®îc c«ng nhËn lµ c«ng ty kiÓm to¸n t vÊn chuyªn
nghiÖp ho¹t ®éng hîp ph¸p trong lÜnh vùc: t vÊn thuÕ, t vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n,
t vÊn qu¶n lý… t¹i ViÖt Nam. Sè lîng nh©n viªn t¹i C«ng ty lµ 25 ngêi cã tr×nh
®é cö nh©n kinh tÕ, cö nh©n luËt ®îc ®µo t¹o chÝnh quy t¹i ViÖt Nam vµ níc
ngoµi trong ®ã cã 05 KiÓm to¸n viªn quèc gia ®îc Bé Tµi chÝnh cÊp chøng chØ
KiÓm to¸n viªn (CPA), cã tõ 04 ®Õn 08 n¨m kinh nghiÖm lµm viÖc t¹i çc C«ng
ty kiÓm to¸n cã uy tÝn ë ViÖt Nam còng nh çc C«ng ty kiÓm to¸n quèc tÕ cã trô
së t¹i ViÖt Nam.
Çc KiÓm to¸n viªn lµm viÖc t¹i 2 phßng nghiÖp vô, mçi phßng gåm 8 ng-
êi, ®îc chia lµm 3 nhãm. Trëng phßng kiÓm to¸n sÏ xem xÐt thµnh viªn trong mçi
nhãm ®Ó cã sù linh ho¹t ®èi víi tõng hîp ®ång kiÓm to¸n cô thÓ. Trong mçi mét
nhãm sÏ cã 1 KiÓm to¸n viªn chÝnh phô tr¸ch vµ thêng cã 2 trî lý kiÓm to¸n. Do
sè lîng kiÓm to¸n viªn tuy ®· ®¸p øng ®ñ yªu cÇu ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm
to¸n (Ph¸p luËt quy ®Þnh lµ tõ 3 ®Õn 5 ngêi) nhng vÉn cha ®ñ so víi yªu cÇu
cña c«ng viÖc nªn KiÓm to¸n viªn quèc gia sÏ tham gia chØ ®¹o toµn bé. Khi th
chµo hµng ®îc chÊp nhËn, Ban Gi¸m ®èc sÏ ®a ra quyÕt ®Þnh xem nhãm kiÓm
to¸n viªn nµo ®îc thùc hiÖn, thùc hiÖn cho kh¸ch hµng nµo? Do tÝnh n¨ng ®éng
nghÒ nghiÖp nªn çc kiÓm to¸n viªn cã thÓ lu©n chuyÓn víi nhau ®Ó thµnh lËp
nªn nhãm míi tïy theo hoµn c¶nh còng nh n¨ng lùc cña tõng ngêi hay tÝnh chÊt
cña mçi hîp ®ång. Trong trêng hîp Hîp ®ång lín còng cã thÓ ghÐp çc nhãm nhá
l¹i víi nhau ®Ó cïng nhau thùc hiÖn. Khi tiÕn hµnh thùc hiÖn, trëng nhãm sÏ cã
quyÕt ®Þnh giao viÖc cô thÓ cho tõng nh©n viªn.
Bªn c¹nh ®ã lµ ®éi ngò céng t¸c viªn thêng xuyªn trªn 15 ngêi cã bÒ dµy
kinh nghiÖm vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh bëi hä ®· vµ ®ang gi÷ nh÷ng chøc danh chñ
chèt vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh t¹i çc Tæng C«ng ty lín nh Tæng C«ng ty §iÖn lùc,

Tæng C«ng ty Than, Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam…, Bé tµi chÝnh, Tæng
Côc ThuÕ, Bé Th¬ng M¹i… Sù tham gia cña çc chuyªn viªn, çc céng t¸c viªn
trong c«ng t¸c hç trî, t vÊn, so¸t xÐt lé tr×nh qu¶n lý cña c«ng ty kh¸ch hµng sÏ trë
nªn v« cïng cÇn thiÕt do viÖc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t çc ho¹t ®éng nh lËp dù to¸n,
lËp kÕ ho¹ch kinh doanh ng¾n h¹n, dµi h¹n ngµy cµng trë nªn khã kh¨n do m«i tr-
êng kinh doanh mÊt æn ®Þnh.
Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ lµ “Nguyªn t¾c ®éc lËp, kh¸ch quan vµ
bÝ mËt sè liÖu cña kh¸ch hµng” víi ph¬ng ch©m “uy tÝn, chÊt lîng” lµ yÕu tè
quyÕt ®Þnh hµng ®Çu cho sù tån t¹i vµ thµnh c«ng cña C«ng ty. Çc nghiÖp vô
chÝnh ®îc tiÕn hµnh bao gåm:
- T vÊn kÕ to¸n
- Tham gia ®Êu thÇu vµ thùc hiÖn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN ®Ó cæ phÇn
hãa
- KiÓm to¸n b¸o ço tµi chÝnh
- KiÓm to¸n çc dù ¸n ®Çu t (quyÕt to¸n ®Çu t dù ¸n hoµn thµnh)
- KiÓm to¸n çc h¹ng môc ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh…
§Ó cã thÓ cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng dÞch vô cã chÊt lîng cao, C«ng
ty lu«n ph¶i ®¶m b¶o cã ®îc nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ çc vÊn ®Ò cã liªn
quan ®Õn ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng nh: m«i trêng ph¸p lý, xu híng
thÞ trêng, çc vÊn ®Ò vÒ thuÕ nh thuÕ nhµ thÇu, thuÕ thu nhËp ç nh©n, thuÕ
gi¸ trÞ gia t¨ng… §¸p øng ®îc yªu cÇu ®ã, C«ng ty kh«ng chØ ®¸p øng ®îc yªu
cÇu kiÓm to¸n theo luËt ®Þnh mµ cßn lµm t¨ng gi¸ trÞ cho kh¸ch hµng th«ng qua
viÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé. Nh÷ng c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh lu«n
®¶m b¶o ph¬ng ch©m lµ kh«ng ngõng t×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ
çc rñi ro cña kh¸ch hµng, nh÷ng hiÓu biÕt nµy sÏ ®Þnh híng cho kiÓm to¸n viªn

trong viÖc x©y dùng chiÕn lîc kiÓm to¸n, cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng hiÓu
biÕt, ý kiÕn vµ nh÷ng kiÕn nghÞ cã gi¸ trÞ.
3.2. Quy tr×nh kiÓm to¸n chung:
DÞch vô kiÓm to¸n lµ lo¹i h×nh dÞch vô cña CIMEICO vµ còng lµ lo¹i
h×nh kinh doanh cã tÝnh nh¹y c¶m cao v× thÕ ®Ó hoµn thµnh môc tiªu ®¶m b¶o
chÊt lîng dÞch vô còng nh ®¶m b¶o quyÒn lîi cho kh¸ch hµng, C«ng ty ®· x©y
dùng cho m×nh mét quy tr×nh kiÓm to¸n chung. Tõ ®ã, ®èi víi mçi mét hîp
®ång, kh¸ch hµng cô thÓ C«ng ty sÏ cã sù linh ho¹t trong ¸p dông. Quy tr×nh nµy
bao gåm 3 giai ®o¹n:
3.2.1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n:
KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn çc c«ng viÖc nh sau:
- Thu thËp çc v¨n b¶n ph¸p lý liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng;
- T×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, bé m¸y tæ chøc vµ hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé;
- Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch ®Ó nhËn thÊy çc yÕu ®iÓm cña kh¸ch
hµng trªn B¸o ço tµi chÝnh;
- §¸nh gi¸ s¬ bé vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng, rµ so¸t
nhanh viÖc ghi chÐp chøng tõ sæ s¸ch;
- X¸c ®Þnh môc tiªu kiÓm to¸n, néi dung vµ ph¹m vi kiÓm to¸n;
- §¸nh gi¸ träng yÕu, rñi ro kiÓm to¸n cña tõng chu tr×nh;
- Dù kiÕn thêi gian vµ sè nh©n viªn tham gia cuéc kiÓm to¸n;
- TÝnh to¸n gi¸ phÝ kiÓm to¸n vµ çc chi phÝ phô kh¸c;
- Th¬ng thuyÕt vµ ký hîp ®ång víi kh¸ch hµng;
- Dù kiÕn kÕ ho¹ch chi tiÕt: çc c«ng viÖc cô thÓ ph¶i thùc hiÖn, çc ph-
¬ng ph¸p kü thuËt nghiÖp vô ®îc ¸p dông ®Ó kiÓm to¸n, tr×nh tù tiÕn
hµnh çc bíc c«ng viÖc, çc ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n thùc hiÖn.
3.2.2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n:
Trong giai ®o¹n nµy, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ¸p dông çc ph¬ng ph¸p
kiÓm to¸n ®Ó thu thËp, ®¸nh gi¸ çc b»ng chøng kiÓm to¸n vµ kÕ ho¹ch kiÓm
to¸n ®· lËp. C«ng t¸c thu thËp b»ng chøng ®îc tiÕn hµnh th«ng qua viÖc kÕt hîp
çc kü thuËt mang l¹i sù ®¶m b¶o cÇn thiÕt cho viÖc ®a ra ý kiÕn kiÓm to¸n
còng nh ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng, cô thÓ ®ã lµ çc thñ tôc kiÓm to¸n
theo chuÈn mùc, ph©n tÝch quy tr×nh ho¹t ®éng vµ çc ph©n tÝch ®¸nh gi¸
chuyªn m«n. ViÖc ®¸nh gi¸ quy tr×nh kinh doanh sÏ cho phÐp KiÓm to¸n viªn x¸c
®Þnh ®îc møc ®é hiÖu qu¶ cña ®¬n vÞ trong viÖc kiÓm so¸t rñi ro. Çc thñ tôc
sÏ ®Æc biÖt tËp trung vµo ho¹t ®éng kinh doanh vµ çc rñi ro cã liªn quan ®Õn
b¸o ço tµi chÝnh cïng çc ®¸nh gi¸ chuyªn m«n cña Ban qu¶n lý trong viÖc theo
dâi vµ kiÓm so¸t çc rñi ro nµy.
3.2.3. KÕt thóc kiÓm to¸n:
Çc c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn:
- Tæng hîp çc kÕt qu¶ kiÓm to¸n;
- Th¶o luËn víi kh¸ch hµng vÒ kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ xö lý çc sai ph¹m
®îc ph¸t hiÖn;
- LËp dù th¶o B¸o ço kiÓm to¸n (nªu ra çc ý kiÕn vÒ b¸o ço tµi chÝnh
®· ®îc kiÓm to¸n) vµ Th qu¶n lý (nªu ra çc vÊn ®Ò ®îc ghi nhËn
trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n cïng çc kiÕn nghÞ gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò
®îc nªu ra);
- Göi vµ trao ®æi thèng nhÊt dù th¶o B¸o ço, th qu¶n lý víi Ban Gi¸m
®èc C«ng ty kh¸ch hµng;
- Thèng nhÊt vµ ph¸t hµnh B¸o ço kiÓm to¸n chÝnh thøc.
Nh×n chung quy tr×nh kiÓm to¸n cña CIMEICO ®· tu©n thñ chÆt chÏ çc
quy ®Þnh cña hÖ thèng ChuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam còng nh çc ChuÈn
mùc KiÓm to¸n quèc tÕ tõ giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch cho ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng
lµ ph¸t hµnh B¸o ço kiÓm to¸n.
II. Thùc tiÔn chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho do C«ng ty kiÓm to¸n t vÊn
x©y dùng ViÖt Nam thùc hiÖn:
§Ó ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh kinh tÕ vµ tÝnh hiÖu lùc cña tõng cuéc
kiÓm to¸n còng nh thu thËp ®îc ®Çy ®ñ b»ng chøng cã gi¸ trÞ ®Ó lµm c¨n cø
cho kÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn, khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån
kho, cuéc kiÓm to¸n ®îc tiÕn hµnh theo 3 bíc c¬ b¶n. Ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n mµ
CIMEICO x©y dùng còng dùa trªn çc bíc: lËp kÕ ho¹ch- thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ
kÕt thóc kiÓm to¸n. Díi ®©y lµ thùc tiÔn quy tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng
tån kho do C«ng ty tiÕn hµnh t¹i 2 nhãm kh¸ch hµng:
- Nhãm kh¸ch hµng thùc hiÖn kiÓm to¸n thêng xuyªn: gåm c«ng ty DÖt lôa E…
- Nhãm kh¸ch hµng thùc hiÖn kiÓm to¸n n¨m ®Çu tiªn: c«ng ty ThÐp F, c«ng ty
Th¬ng m¹i H…
1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n:

1.1 ChuÈn bÞ cho kÕ ho¹ch kiÓm to¸n:
Quy tr×nh kiÓm to¸n sÏ ®îc b¾t ®Çu khi kiÓm to¸n viªn vµ c«ng ty kiÓm
to¸n thu nhËn mét kh¸ch hµng. Thu nhËn kh¸ch hµng lµ mét qu¸ tr×nh bao gåm
viÖc liªn l¹c gi÷a kiÓm to¸n viªn vµ kh¸ch hµng, sau ®ã lµ sù ®¸nh gi¸ cña kiÓm
to¸n viªn vÒ kh¶ n¨ng chÊp nhËn yªu cÇu kiÓm to¸n ®ã. Dùa vµo nh÷ng hiÓu
biÕt s¬ bé vÒ quy m« vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng, Ban gi¸m ®èc
C«ng ty sÏ lùa chän ®éi ngò nh©n viªn cho phï hîp. Th«ng thêng mét nhãm kiÓm
to¸n gåm 3 - 4 nh©n viªn, ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quy m« lín th× sè nh©n
viªn trong nhãm kiÓm to¸n sÏ nhiÒu h¬n ®Ó phï hîp víi khèi lîng c«ng viÖc. §ång
thêi trong bíc nµy Ban gi¸m ®èc sÏ hoµn tÊt viÖc ký kÕt hîp ®ång víi c«ng ty
kh¸ch hµng.
* §èi víi C«ng ty DÖt lôa E:
C«ng ty DÖt lôa E lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh trùc thuéc Tæng C«ng
ty DÖt may ViÖt Nam. C«ng ty E tiÕn hµnh kiÓm to¸n mét çch thêng xuyªn ®Ó
cã ®îc hÖ thèng nh÷ng nhËn ®Þnh chÝnh x¸c vÒ ho¹t ®éng kinh doanh qua çc
n¨m. Hµng tån kho lµ chu tr×nh träng yÕu nªn rÊt ®îc çc kiÓm to¸n viªn chó
träng khi tiÕn hµnh c«ng viÖc.
* §èi víi C«ng ty ThÐp F:
C«ng ty F lµ C«ng ty cã 100% vèn níc ngoµi, ho¹t ®éng trong lÜnh vùc
s¶n xuÊt kinh doanh thÐp. Trong n¨m 2004 ®· x¶y ra mét sè biÕn ®éng vÒ gi¸
c¶ trªn thÞ trêng thÐp vµ ®iÒu nµy ®· ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña C«ng ty.
Ban gi¸m ®èc C«ng ty thùc hiÖn kiÓm to¸n nh»m n©ng cao c«ng t¸c kÕ to¸n
còng nh kh¼ng ®Þnh tÝnh chung thùc vµ hîp lý cña B¸o ço tµi chÝnh ®îc lËp.
* §èi víi C«ng ty Th¬ng m¹i H:
C«ng ty Th¬ng m¹i H lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng trªn lÜnh
vùc s¶n xuÊt, kinh doanh mÆt hµng ®iÖn tö, th¬ng m¹i… Trong n¨m 2004,
doanh thu cña c«ng ty t¨ng lªn râ rÖt do nhu cÇu cña thÞ trêng t¨ng m¹nh do ®ã
doanh nghiÖp cã nhu cÇu tiÕn hµnh kiÓm to¸n ®Ó cã ®îc çi nh×n tæng quan
nhÊt vÒ phÝa ®¬n vÞ còng nh cho çc nhµ ®Çu t trong t¬ng lai. Ban Gi¸m ®«c
c«ng ty ®· cã sù liªn hÖ víi c«ng ty kiÓm to¸n Cimeico tõ cuèi th¸ng 12 n¨m 2004
®Ó cã sù chuÈn bÞ, t¹o ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh n¨m
2004 còng chÝnh lµ n¨m ®Çu tiªn thùc hiÖn kiÓm to¸n.
1.2 Thu thËp th«ng tin c¬ së:

Theo ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam sè 300 “LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n”,
trong giai ®o¹n nµy kiÓm to¸n viªn sÏ thu thËp hiÓu biÕt vÒ ngµnh nghÒ, c«ng
viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng, hÖ thèng kÕ to¸n, kiÓm so¸t néi bé vµ çc bªn
liªn quan ®Õn kh¸ch hµng ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro phôc vô cho viÖc lªn kÕ ho¹ch
kiÓm to¸n. Nh×n chung, hµng tån kho t¹i çc doanh nghiÖp ®Òu bao gåm: nguyªn
vËt liÖu chÝnh ®îc ph¶n ¸nh trªn TK 152, çc lo¹i c«ng cô dông cô trªn TK 153,
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang trªn TK 154, thµnh phÈm trªn TK 155, hµng
hãa tån kho trªn TK 156… Tïy theo tõng trêng hîp, cã n¬i cßn sö dông TK 157 ®Ó
ph¶n ¸nh. Cô thÓ ®èi víi 2 nhãm nªu trªn:
*1.2.1. §èi víi çc kh¸ch hµng thêng xuyªn:
Do lµ kh¸ch hµng thêng xuyªn cña CIMEICO nªn t¹i CIMEICO ngay tõ
th¸ng 08 hµng n¨m, çc nhãm trëng ®· cã tr¸ch nhiÖm liªn hÖ víi ®¬n vÞ ®Ó ®Ò

nghÞ ký hîp ®ång cho n¨m hiÖn hµnh. Do ®ã, çc th«ng tin chung vÒ ®¬n vÞ sÏ
®îc kiÓm to¸n viªn thu thËp trong Hå s¬ kiÓm to¸n chung (lu t¹i Cimeico).
C«ng ty E ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 233/CNn- TCL§ ngµy
24/03/1993 cña Bé trëng Bé C«ng nghiÖp nhÑ (nay lµ Bé C«ng nghiÖp). §¬n vÞ
chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ Qóy II/1993 theo giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh
sè 106064 ngµy 13/04/1993 do Träng tµi kinh tÕ tØnh A cÊp, giÊy phÐp kinh
doanh xuÊt nhËp khÈu sè 1.02.1.009/GP ngµy 08/08/1993 do Bé Th¬ng m¹i cÊp.
Tõ ngµy 31/12/2003, C«ng ty ho¹t ®éng víi 4 xÝ nghiÖp thµnh viªn h¹ch to¸n phô
thuéc lµ: xÝ nghiÖp dÖt, nhuém, hÊp vµ xÝ nghiÖp dÞch vô. LÜnh vùc ho¹t
®éng chÝnh cña E lµ:
- S¶n xuÊt lôa, v¶i vµ quÇn ¸o çc lo¹i;
- Kinh doanh hµng dÖt may, dÞch vô;
- DÞch vô tæng hîp, kinh doanh kh¸ch s¹n t¹i SÇm S¬n;
- XuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp.
Ph¹m vi ho¹t ®éng rÊt réng, trªn toµn quèc vµ cã giao dÞch thêng xuyªn víi
çc c«ng ty may mÆc t¹i NhËt B¶n, Hµn Quèc, mét sè níc §«ng ¢u… Trô së
chÝnh ®îc ®Æt t¹i thµnh phè Nam §Þnh.
Mét sè th«ng tin c¬ së vÒ hµng tån kho t¹i E:
- Nguyªn vËt liÖu: ph¶n ¸nh trªn TK 152 gåm sîi cotton, sîi t¬ t»m, sîi
nguyªn liÖu pha len, sîi Peco…
- C«ng cô dông cô trong kho: ph¶n ¸nh trªn TK 153 gåm nh÷ng c«ng cô
dông cô dïng trong v¨n phßng nh: quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng, m¸y kh©u cò, m¸y th-
êng,…
- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ph¶n ¸nh trªn TK 1541 (chi phÝ
gia c«ng bªn ngoµi) vµ TK 1542 (chi phÝ gia c«ng néi bé).
- Thµnh phÈm ph¶n ¸nh trªn TK 155 gåm: çc lo¹i v¶i, hµng dÖt may hoµn
thµnh theo hîp ®ång.
- Hµng hãa tån kho ph¶n ¸nh trªn TK 156 gåm: nguyªn vËt liÖu cha dïng
cho s¶n xuÊt, s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho chê b¸n…
- Hµng göi b¸n ph¶n ¸nh trªn T K 157.
*1.2.2. §èi víi kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu:

Çc kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh çc biÖn ph¸p pháng vÊn vµ quan s¸t
thùc tÕ ®Ó cã ®îc nh÷ng hiÓu biÕt vÒ ®¬n vÞ. Qua ®ã thu thËp ®îc nh÷ng
th«ng tin nh sau:
C«ng ty F lµ c«ng ty 100% vèn níc ngoµi, ®îc thµnh lËp theo giÊy phÐp
®Çu t sè 2306/GP ngµy 11 th¸ng 05 n¨m 1997 cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t, c«ng ty
chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 2 n¨m 1998. Ph¹m vi ho¹t ®éng trong c¶ n-
íc víi thêi gian ho¹t ®éng lµ 35 n¨m kÓ tõ ngµy cÊp phÐp ®Çu t. Trô së chÝnh
cña c«ng ty ®îc ®Æt t¹i Thµnh phè H¶i Phßng.
Hµng tån kho cña c«ng ty bao gåm: nguyªn vËt liÖu chÝnh (nh thÐp cuèn
hotcoil, kÏm…), nguyªn vËt liÖu phô (çc lo¹i axit, xót, nh«m kÏm…), c«ng cô
dông cô (trang thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng…), thµnh phÈm (gåm çc lo¹i èng thÐp
nh èng thÐp ®en, èng m¹, èng hép…).
C«ng ty H lµ doanh nghiÖp nhµ níc cã vèn ®Çu t níc ngoµi ho¹t ®éng trªn
çc lÜnh vùc: s¶n xuÊt, kinh doanh ®iÖn tö, th¬ng m¹i, x©y dùng vµ qu¶n lý
c«ng tr×nh h¹ tÇng t¹i khu c«ng nghiÖp Sµi §ång, t vÊn vµ dÞch vô ®Çu t, x©y
dùng cho khu c«ng nghiÖp...
C«ng ty cã trô së chÝnh ®Æt t¹i QuËn §èng §a Hµ Néi.
Hµng tån kho cña c«ng ty H cã: nguyªn vËt liÖu; c«ng cô dông cô; Chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang; Thµnh phÈm tån kho vµ hµng ho¸ tån kho.
- Nguyªn vËt liÖu: (h¹ch to¸n trªn TK152) gåm cã mét sè lo¹i
+ Nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ çc bé linh kiÖn vµ ®Ìn h×nh tivi çc lo¹i
®îc nhËp tõ nhµ cung cÊp cã gi¸ trÞ lín dïng ®Ó l¾p ®Æt çc lo¹i tivi, ®Çu
VCD, DVD... Nguyªn vËt liÖu chÝnh ®îc kÕ to¸n c«ng ty X h¹ch to¸n trªn TK
1521.
+ Nguyªn vËt liÖu phô: bao gåm nhiÒu lo¹i phôc vô cho viÖc ®ãng gãi
s¶n phÈm, b¶o hµnh s¶n phÈm... nh b¨ng keo, d©y ®ai... ®îc h¹ch to¸n trªn TK
1522; Çc lo¹i bao b×, xèp ®îc h¹ch to¸n tªn TK 1524; Çc lo¹i m¸y tÝnh, m¸y in,
m¸y ®Ó nghiªn cøu ®îc h¹ch to¸n trªn TK 1525; cßn çc lo¹i vËt liÖu phô kh¸c ®îc
doanh nghiÖp h¹ch to¸n trªn TK 1526.
- C«ng cô dông cô: dïng ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt t¹i ph©n xëng, phôc
vô cho viÖc ngiªn cøu t¹i trung t©m nghiªn cøu... ®îc doanh nghiÖp h¹ch to¸n trªn
TK 153.

- S¶n phÈm s¶n xuÊt kinh doanh dë dang: lµ çc bé linh kiÖn ®ang
trong qu¸ tr×nh l¾p r¸p cßn ®ang trªn d©y chuyÒn cha hoµn thµnh ®îc kÕ to¸n
doanh nghiÖp h¹ch to¸n trªn TK 154
- Thµnh phÈm tån kho cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i ®îc l¾p
®Æt hoµn thµnh nh tivi, tñ l¹nh, nåi ®iÖn.... chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong
hµng tån kho cña doanh nghiÖp ®îc h¹ch to¸n trªn TK 155.
- Hµng ho¸ tån kho cña doanh nghiÖp bao gåm m¸y ®iÒu hoµ, lß vi sãng,
m¸y tÝnh vµ hµng mÉu ®îc nhËp tõ níc ngoµi. Hµng ho¸ tån kho ®îc h¹ch to¸n
trªn TK156.
1.3. Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng:
Çc th«ng tin cã liªn quan ®Õn nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng sÏ ®îc
thu thËp th«ng qua hå s¬ kiÓm to¸n cña n¨m tríc (®èi víi c«ng ty E) hay thu thËp
qua trao ®æi víi Ban Gi¸m ®èc c«ng ty kh¸ch hµng (c«ng ty F, H..). §©y lµ
nh÷ng th«ng tin phôc vô cho kiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho nãi riªng còng nh
toµn bé qu¸ tr×nh kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh nãi chung. Chóng thêng bao gåm:
- GiÊy phÐp thµnh lËp c«ng ty: cho biÕt vÒ lÜnh vùc, ngµnh nghÒ kinh
doanh cña kh¸ch hµng, tõ ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ kh¸i qu¸t ®îc nh÷ng nÐt
chÝnh vÒ hµng tån kho t¹i ®¬n vÞ.
- V¨n b¶n quy ®Þnh ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña c«ng ty: bao gåm çc quy
®Þnh vÒ viÖc ph©n chia lîi nhuËn, çc quy ®Þnh vÒ bé m¸y qu¶n lý nãi chung
vµ bé phËn qu¶n lý hµng tån kho nãi riªng.
- Biªn b¶n häp Héi ®ång qu¶n trÞ (nÕu cã), biªn b¶n cuéc häp cña Ban
gi¸m ®èc n¨m tµi chÝnh tríc: ®Ó thÊy ®îc t×nh h×nh kinh doanh cña doanh
nghiÖp cã nh÷ng biÕn ®éng lín hay kh«ng?…
1.4. Thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé:

Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, çc kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh
ph©n tÝch mét sè chØ tiªu trªn B¸o ço tµi chÝnh cña kh¸ch hµng trong ®ã chñ
yÕu trªn B¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh vµ B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n nh»m ph¸t hiÖn
nh÷ng biÕn ®éng cña çc chu tr×nh n¨m nay so víi çc n¨m tríc. Th«ng qua thñ
tôc ph©n tÝch ®ã, kiÓm to¸n viªn cã thÓ x©y dùng nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó

t×m ra nh÷ng sai sãt, gian lËn cã thÓ cã. Çc thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé thêng ®îc
sö dông lµ: so s¸nh sè d hµng tån kho trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m nay so víi
n¨m tríc (chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng tån kho), so s¸nh tû träng hµng tån kho trong
tæng Tµi s¶n lu ®éng n¨m nay so víi n¨m tríc, so s¸nh gi¸ vèn hµng b¸n trªn B¸o
ço kÕt qu¶ kinh doanh g¾n víi so s¸nh doanh thu thuÇn n¨m nay víi n¨m tríc…
§èi víi çc kh¸ch hµng cô thÓ nªu trªn, qua ph©n tÝch s¬ bé çc kiÓm to¸n
viªn thu ®îc kÕt qu¶ sau:
*1.4.1. C«ng ty DÖt lôa E:
B¶ng 3: Ph©n tÝch sè liÖu b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
c«ng ty E t¹i ngµy 31/12/2004
Tµi s¶n 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch %

A- Tµi s¶n lu ®éng vµ ®Çu t
ng¾n h¹n 110.471.828.707 111.812.960.189 1.341.131.482 1,21
III. Hµng tån kho 23.097.419.059 24.838.300.138 1.740.885.079 7,54
1. Hµng mua ®ang ®i ®êng -20.162 0 20.162 -100
2. Nguyªn vËt liÖu tån kho 3.060.975.888 3.606.385.708 545.409.820 17,82
3. C«ng cô dông cô tån kho 4.948.114 4.574.549 -373.565 -7,55
4. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
dë dang 7.416.941.874 5.399.829.890 -2.017.111.984 -27,19
5. Thµnh phÈm tån kho 12.142.502.868 15.673.758.885 3.531.256.017 29,08
6. Hµng ho¸ tån kho 123.272.204 -23.784.825 -147.057.029 -119,29
7. Hµng göi ®i b¸n 348.798.273 177.535.931 -171.262.342 -49,1
8. Dù phßng gi¶m gi¸ tån kho 0 0 0
IV. Tµi s¶n lu ®éng kh¸c 953.485.962 165.983.228 -787.502.734 -82,59
V. Chi sù nghiÖp 14.031.394.450 14.031.394.450
B- Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t
dµi h¹n 2.185.662.950 1.943.378.583 -242.284.367 -11,08
Tæng céng tµi s¶n 112.657.491.657 113.756.338.772 1.098.847.115 0,97
Nguån vèn 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch %

A- Nî ph¶i tr¶ 91.214.010.764 72.320.241.805 -18.893.768.959 -20,71
B- Nguån vèn chñ së h÷u 21.443.480.893 41.436.096.967 19.992.616.074 93,23
Tæng nguån vèn 112.657.491.657 113.756.338.772 113.756.338.772 0,97

B¶ng 4: Ph©n tÝch s¬ bé b¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty E
ChØ tiªu 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch

Tæng doanh thu 70.115.659.250 75.860.692.157 5.745.032.907
1. Doanh thu thuÇn 71.245.898.548 75.609.909.191 4.364.010.643
2. Gi¸ vèn hµng b¸n 67.154.885.912 72.164.459.598 5.009.573.686
3. Lîi nhuËn gép 4.091.012.636 3.445.449.593 -645.563.043
4. Chi phÝ b¸n hµng 391.421.588 421.836.561 30.414.973
5. Chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp 965.176.457 275.468.728 -689.707.729
6. Thu nhËp ho¹t ®éng tµi
chÝnh 40.481.963 34.469.907 -6.012.056
7. Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh 2.534.553.836 2.426.437.898 -108.115.938
8. LN thuÇn tõ KD 740.342.718 356.176.313 -384.166.405
9. Thu nhËp kh¸c 77.318.359 19.159.736. -58.158.623
10. Chi phÝ kh¸c 6.905.592 15.055.177 8.149.585
11. Lîi tøc kh¸c 3.025.125 4.104.559 1.079.434
12. Tæng LN tríc thuÕ 313.780.610 360.280.872 46.500.262
13. ThuÕ TN ph¶i nép
14. Tæng LN sau thuÕ 313.780.610 360.280.872 46.500.262
Qua ph©n tÝch s¬ bé B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n vµ B¸o ço kÕt qu¶ kinh
doanh thêi ®iÓm 31/12/2004 t¹i c«ng ty E, çc kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy:
- Gi¸ trÞ hµng tån kho n¨m 2004 so víi n¨m 2003 lµ t¨ng lªn
1.740.885.079®, t¬ng øng víi 7,54% trong ®ã ®Òu nhËn thÊy qua c¶ 2 n¨m gi¸
trÞ thµnh phÈm lu«n chiÕm mét tû träng lín trong tæng gi¸ trÞ hµng tån kho, cô
thÓ n¨m 2003, thµnh phÈm chiÕm 52,57%; sang n¨m 2004 thµnh phÈm chiÕm
63,1%.

- Gi¸ trÞ hµng tån kho n¨m 2004 t¨ng lªn so víi n¨m tríc lµ do sù t¨ng cña
nguyªn vËt liÖu (chiÕm 31,32% phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm) vµ thµnh phÈm tån kho
(chiÕm 202,84% phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng tån kho). Çc gi¸ trÞ cßn l¹i lµ
CP s¶n xuÊt kinh doanh dë dang hay hµng hãa hoµn thµnh, hµng göi ®i b¸n… gi¸
trÞ ®Òu gi¶m.
- Xem xÐt tæng doanh thu vµ gi¸ vèn hµng b¸n: Ta nhËn thÊy tû lÖ t¨ng
cña gi¸ vèn hµng b¸n qua 2 n¨m lín h¬n tû lÖ t¨ng doanh thu, cô thÓ: doanh thu
t¨ng lªn 4.364.010.643® (6,12%) trong khi gi¸ vèn t¨ng 5.009.573.686® (7,46%).
Qua sè liÖu trªn kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, viÖc tÝnh gi¸ xuÊt cña hµng tån kho cña c«ng ty E cã
thÓ x¶y ra sai sãt.
*1.4.2. C«ng ty ThÐp F: Cã b¶ng ph©n tÝch s¬ bé sau:
B¶ng 5: Ph©n tÝch sè liÖu b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
c«ng ty F t¹i ngµy 31/12/2004
Tµi s¶n 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch %

ng¾n h¹n: 51.108.843.160 67.966.051.255 16.854.204.095 32,98
III. Hµng tån kho 43.761.063.812 50.002.545.287 6.241.481.474 14,27
1. Hµng mua ®ang ®i ®êng
2. Nguyªn vËt liÖu tån kho 25.519.711.821 26.010.002.585 490.290.764 1,92
3. C«ng cô dông cô tån kho 5.345.898 13.594.429 8.248.531 154,29
dë dang 5.404.166.997 7.001.858.452 1.597.691.455 29,56
5. Thµnh phÈm tån kho 13.404.321.564 21.184.235.949 7.779.914.385 58,04
6. Hµng ho¸ tån kho
7. Hµng göi ®i b¸n 572.482.468 207.146.128 -365.336.340 -63,82
8. Dù phßng gi¶m gi¸ tån kho
IV. Tµi s¶n lu ®éng kh¸c
Tæng céng tµi s¶n 91.686.744.254 101.555.210.483 9.868.466.229 10,76
Tæng nguån vèn 91.686.744.254 101.555.210.483 9.868.466.229 10,76
B¶ng 6: Ph©n tÝch s¬ bé b¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty F


1. Doanh thu thuÇn 127.253.568.003 134.286.968.454 7.033.418.451
2. Gi¸ vèn hµng b¸n 102.386.994.486 109.342.767.008 6.955.772.522
3. Lîi nhuËn gép 24.866.573.517 24.944.219.446 1.922.372.071
Tæng LN sau thuÕ 221.003.426 231.543.676 10.540.250
NhËn xÐt: Qua ph©n tÝch s¬ bé çc chØ tiªu trªn B¶ng c©n ®èi nhËn
thÊy hµng tån kho cña C«ng ty F qua n¨m 2004 ®· t¨ng lªn 18,49%, chñ yÕu do
sù t¨ng lªn cña thµnh phÈm tån kho (58,04%) trong khi chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh dë dang t¨ng lªn 29,56%. XÐt trªn B¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp, tæng lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng lªn so víi n¨m 2003 lµ 10.540.250®. KiÓm
to¸n viªn cÇn ph¶i lµm râ sù thay ®æi nµy, chó träng ®Õn kh©u tiªu thô s¶n
phÈm, chÊt lîng s¶n phÈm.
*1.4.3. C«ng ty H:
B¶ng 7: ph©n tÝch sè liÖu b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n c«ng ty H
t¹i ngµy 31/12/2004
Tµi s¶n 31/12/2003 31/12/2004 Chªnh lÖch %

ng¾n h¹n 59.691.251.171 73.405.150.800 13.713.899.630 22,97
III. Hµng tån kho 12.672.537.598 33.040.862.601 20.368.325.003 160,73
1. Hµng mua ®ang ®i ®êng 0 0 0
2. Nguyªn vËt liÖu tån kho 3.740.835.535 3.351.013.375 -389.822.161 - 10,42
3. C«ng cô dông cô tån kho 149.403.476 155.967.745 6.564.269 4,39
dë dang 4.939.509.967 5.273.942.444 334.432.478 6,77
5. Thµnh phÈm tån kho 1.234.496.798 16.951.463.177 15.716.966.379 1.273,15
6. Hµng ho¸ tån kho 2.608.291.822 7.308.475.860 4.700.184.038 180,20
7. Hµng göi ®i b¸n 0 0 0
8. Dù phßng gi¶m gi¸ tån kho 0 0 0
B- Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t
dµi h¹n 600.524.195.119 624.160.967.293 23.636.772.174 3,94
Tæng céng tµi s¶n 660.215.446.289,64 697.566.118.093,44 37.350.671.803,80 5,66
Tæng nguån vèn 660.215.446.290 697.566.118.093 37.350.671.804 6

B¶ng 8: Ph©n tÝch s¬ bé b¸o ço kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty
H

Tæng doanh thu 111.390.233.712 109.267.544.641 -2.122.689.070
1. Doanh thu thuÇn 111.390.233.712 109.267.544.641 -2.122.689.070
2. Gi¸ vèn hµng b¸n 101.666.530.634 94.148.307.732 -7.518.222.902
3. Lîi nhuËn gép 9.723.703.078 15.119.236.910 5.395.533.832
Lîi nhuËn sau thuÕ 890.349.098 3.175.369.388 2.285.020.289
Qua ph©n tÝch s¬ bé, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy

- BiÕn ®éng hµng tån kho: t¨ng 160.73%. Trong ®ã ®¸ng chó ý lµ gi¸ trÞ
nguyªn vËt liÖu tån kho l¹i gi¶m 10.42%, gi¸ trÞ c«ng cô dông cô tån kho vµ chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. Nhng gi¸ trÞ thµnh phÈm
tån kho t¨ng m¹nh 1273.15% vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho còng t¨ng ®¸ng kÓ
180.2%
- Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho vµ gi¸ trÞ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë
dang kh«ng cßn chiÕm tû träng chñ yÕu trong hµng tån kho nh n¨m tríc mµ thay
vµo ®ã trong n¨m nay gi¸ trÞ thµnh phÈm tån kho vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho
chiÕm tû träng chñ yÕu: 51.30% vµ 22.12% trong gi¸ trÞ hµng tån kho.
§èi víi sù thay ®æi bÊt thêng nµy, kiÓm to¸n viªn pháng vÊn nh©n viªn kh¸ch
hµng vµ ®îc gi¶i thÝch ®ã lµ do c«ng ty míi nhËp mét l« m¸y míi vµ cha tiÕn
hµnh xuÊt b¸n nh chÝnh s¸ch cña c«ng ty ®èi víi mÆt hµng míi s¶n xuÊt. ChÝnh
v× vËy mµ gi¸ trÞ thµnh phÈm tån kho vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho t¨ng m¹nh.
KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng nµy cña hµng tån kho kh«ng ph¶i lµ
biÕn ®éng bÊt thêng song cÇn tËp trung chó ý ®èi víi chu tr×nh thµnh phÈm tån
kho vµ chu tr×nh hµng ho¸ tån kho trong khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n.
1.5. §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro:

Sau khi thu thËp nh÷ng th«ng tin chung vÒ C«ng ty vµ ph©n tÝch s¬ bé
B¸o ço tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ møc träng
yÕu ®èi víi B¸o ço tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ®· lËp. Møc träng yÕu ®îc x¸c ®Þnh
dùa trªn çc chØ tiªu:
+ 0.5% - 1% Doanh thu thuÇn
+ 1% - 2% L·i gép
+ 5%- 10% Lîi nhuËn tríc thuÕ. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng nh¹y c¶m th× tû
lÖ ¸p dông lµ 3%- 5%, viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh nh¹y c¶m sÏ do kiÓm to¸n viªn chÝnh
thùc hiÖn trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch. §Ó cã ®îc nhËn ®Þnh ®óng ®¾n vÒ
kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn chÝnh sÏ dùa vµo kinh nghiÖm ®Ó lËp B¶ng x¸c
®Þnh tÝnh nh¹y c¶m ¸p dông cho tõng ®èi tîng. Cã thÓ lÊy vÝ dô nh:
B¶ng 9: B¶ng x¸c ®Þnh tÝnh nh¹y c¶m do KTV chÝnh thùc hiÖn
CIMEICO VN Kh¸ch hµng N¨m kÕt thóc LËp biÓu KiÓm tra Ký
31/12/2004 hiÖu
Danh môc kiÓm tra tÝnh nh¹y c¶m Ngµy Ngµy
C©u hái Cã/Kh«ng NhËn xÐt
1. Kh¸ch hµng lµ c«ng ty cæ phÇn hay mét thµnh viªn
cña tËp ®oµn lµ c«ng ty cæ phÇn hay kh«ng?
2. Kh¸ch hµng dù kiÕn trong t¬ng lai sÏ trë thµnh mét
c«ng ty cæ phÇn hay lµ mét thµnh viªn cña tËp ®oµn lµ
c«ng ty cæ phÇn hay kh«ng?
3. Kh¸ch hµng cã ph¸t sinh çc tho¶ thuËn tµi trî, ®Ò
nghÞ ®Êu thÇu hoÆc mua l¹i ®· thùc hiÖn hay kh«ng?
4. §©y cã ph¶i lµ kh¸ch hµng quan träng míi ký hîp
®ång kh«ng?
5. Trong ho¹t ®éng kinh doanh, kh¸ch hµng lÖ thuéc
nhiÒu vµo vèn vay tõ bªn ngoµi kh«ng?
6. Cã ph¸t hiÖn ra sè lîng cæ ®«ng thùc tÕ nhiÒu h¬n
mét çch ®¸ng kÓ so víi sè cæ ®«ng ®¨ng ký trong
®iÒu lÖ cña c«ng ty kh«ng?
7. Kh¸ch hµng cã biÓu hiÖn cho thÊy hä liªn quan ®Õn
nhiÒu vô kiÖn tông hoÆc tranh c·i vÒ ph¸p luËt kh«ng?

8. Kh¸ch hµng cã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, cã nî ph¶i tr¶
víi sè tiÒn lín hoÆc cã vÊn ®Ò nghiªm träng vÒ kh¶
n¨ng ho¹t ®éng liªn tôc kh«ng?
9. Kh¸ch hµng cã ®îc nhiÒu ngêi biÕt ®Õn hoÆc thu
hót sù chó ý cña c«ng chóng kh«ng?

NÕu tr¶ lêi Cã ®èi víi tõ hai hay trªn hai c©u hái trªn th×
kh¸ch hµng nªn ®îc xem lµ “nh¹y c¶m”. Çc kh¸ch hµng
lµ c«ng ty cæ phÇn ®ßi hái ph¶i cã hai Phã gi¸m ®èc
kiÓm tra ®ång thêi. C¨n cø vµo viÖc xem xÐt nh trªn,
kh¸ch hµng nµy thuéc lo¹i:
Nh¹y c¶m ………. Kh«ng nh¹y c¶m………
Th«ng qua ph¬ng ph¸p nµy, kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®îc møc träng yÕu
kÕ ho¹ch ®èi víi B¸o ço tµi chÝnh ®ång thêi th«ng qua th«ng tin c¬ së vµ th«ng
tin ph¸p lý võa thu nhËn ®îc, çc kiÓm to¸n viªn còng ®a ra ®¸nh gi¸ vÒ møc rñi
ro cã liªn quan ®Õn hµng tån kho (cao, thÊp hay trung b×nh). Cô thÓ ë 2 kh¸ch
hµng nªu trªn:
*1.5.1. C«ng ty DÖt lôa E:
Víi c«ng ty nµy n¨m 2004, doanh thu n¨m 2004 t¨ng lªn h¬n 6% so víi n¨m
2003, kiÓm to¸n viªn chän doanh thu lµm c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc träng yÕu.
Møc träng yÕu kÕ ho¹ch = Tæng doanh thu x 2%
= 75.860.692.157 x 2% = 1.517.213.843,14®
Møc rñi ro kiÓm to¸n ®îc x¸c ®Þnh ®èi víi c«ng ty lµ møc trung b×nh do
®ã khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra trªn mét sè
lîng mÉu lín. §ång thêi çc ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ®îc ¸p dông trong trêng hîp
nµy cã thÓ lµ:
+ §èi chiÕu biªn b¶n kiÓm kª hµng tån kho ngµy 31/ 12/ 2004 víi sæ s¸ch kÕ
to¸n hµng tån kho cña ®¬n vÞ.
+ KiÓm tra vµ tÝnh to¸n l¹i gi¸ xuÊt hµng tån kho.
+ KiÓm tra chi tiÕt viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm…

*1.5.2. C«ng ty ThÐp F:
C«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh t¬ng tù nh ®èi víi c«ng ty E, kiÓm to¸n viªn
®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro th«ng qua nh÷ng th«ng tin thu thËp ®îc tõ
®¬n vÞ kh¸ch hµng. Møc träng yÕu kÕ ho¹ch lµ 1.007.152.263® dùa theo b¶ng
tÝnh sau:
B¶ng 10: B¶ng x¸c ®Þnh møc träng yÕu kÕ ho¹ch C«ng ty F
Møc träng yÕu
Sè liÖu
Tû lÖ % Sè tiÒn
ChØ tiªu n¨m 2004
Min Max Min Max
Doanh thu thuÇn 134.286.968.454 0.50 1.00 1.007.152.263 1.342.869.684

Lîi nhuËn tríc
thuÕ 231.543.676 5.00 10.00 11.577.184 23.154.367
*1.5.3. C«ng ty H: TiÕn hµnh çc thñ tôc t¬ng tù nh trªn çc kiÓm to¸n viªn
thu ®îc kÕt qu¶: møc träng yÕu kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh ®èi víi lîi nhuËn tríc
thuÕ lµ 3.175.369.388 x 3% = 95.261.081,64®.
1.6. §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé:
HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua çc
chØ tiªu vÒ m«i trêng kiÓm so¸t, hÖ thèng kÕ to¸n, çc thñ tôc kiÓm so¸t vµ hÖ
thèng kiÓm to¸n néi bé. Qua xem xÐt, çc kiÓm to¸n viªn ®· thu thËp ®îc:
1.6.1. §Æc ®iÓm chung cña hÖ thèng kÕ to¸n :
+ C«ng ty ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh
sè 1411/ TC/ C§kiÓm to¸n ngµy 01/ 01/ 1995 cña Bé Tµi chÝnh, Th«ng t sè 55/
2002/ TT-BTC ngµy 26/ 06/ 2002 cña Bé Tµi chÝnh vµ chÕ ®é b¸o ço tµi
chÝnh doanh nghiÖp ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 167/ 2000/ QD-BTC ngµy
25/ 10/ 2000 cña Bé Tµi chÝnh. C«ng ty liªn tôc cËp nhËt nh÷ng quy chÕ míi ban
hµnh cña Bé Tµi chÝnh vÒ chÕ ®é kÕ to¸n, chÊp hµnh ®óng quy chÕ cña Bé
Tµi chÝnh. Niªn ®é kÕ to¸n cña c«ng ty tõ 01/ 01 ®Õn 31/ 12 hµng n¨m.
+ §¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông trong kÕ to¸n lµ VN§, çc giao dÞch kh¸c b»ng
ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ghi theo nguyªn tÖ vµ ph¶i quy ®æi ra VN§ theo tû gi¸ thùc tÕ
hoÆc tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng nguyªn tÖ liªn ng©n hµng do

ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm nghiÖp vô kiÓm to¸n ph¸t
sinh.
+ C«ng t¸c h¹ch to¸n hµng tån kho: gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc
tÝnh theo gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh.
+ Niªn ®é kÕ to¸n b¾t ®Çu vµo ngµy 01/01, kÕt thóc vµo ngµy 31/12
hµng n¨m.
1.6.2. §Æc ®iÓm riªng t¹i tõng doanh nghiÖp:
* C«ng ty DÖt lôa E:
a, M«i trêng kiÓm so¸t: C«ng ty E lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc tån t¹i tõ
l©u nªn bé m¸y qu¶n lý vÉn cßn kh¸ cång kÒnh, mäi quyÒn ®iÒu hµnh ®Òu
thuéc vÒ Tæng Gi¸m ®èc, cã th«ng qua çc Phã Gi¸m ®èc, trëng çc phßng ban.
Tæng Gi¸m ®èc lµ ngêi cã chuyªn m«n, n¨ng lùc ®ång thêi cã uy tÝn lín ®èi víi
çn bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty. Ho¹t ®éng cña Ban Gi¸m ®èc ®îc ®¸nh gi¸
lµ cã hiÖu qu¶, cã sù chØ ®¹o xuyªn suèt tõ cÊp trªn xuèng cÊp díi. C«ng t¸c liªn
l¹c gi÷a c«ng nh©n viªn víi Ban l·nh ®¹o ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn, ®¶m b¶o
nh÷ng ®ãng gãp cña CNV ®îc tiÕp nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n. KiÓm to¸n viªn
cña Cimeico ®¸nh gi¸ c«ng ty E cã m«i trêng kiÓm so¸t tèt, tu©n thñ ®óng çc
quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam.
b, HÖ thèng kÕ to¸n: Bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp cã sè lîng nh©n
viªn kh¸ lín, 16 nh©n viªn trong ®ã cã 1 kÕ to¸n trëng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn
bé t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ, 1 phã phßng kÕ to¸n phô tr¸ch phÇn viÖc
kÕ to¸n tæng hîp,1 thñ qòy. Mçi xÝ nghiÖp trùc thuéc cã 2 nh©n viªn, thêng
xuyªn cã sù liªn hÖ qua l¹i, c«ng t¸c h¹ch to¸n phô thuéc vµo v¨n phßng. Do sè lîng
nh©n viªn ®«ng nªn tÝnh ®éc lËp trong viÖc h¹ch to¸n lµ rÊt cao, cã sù ph©n
c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng. Tuy nhiªn còng chÝnh v× thÕ nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
cña tõng nh©n viªn trong phßng kh«ng cao.
+ H×nh thøc sæ kÕ to¸n: doanh nghiÖp sö dông phÇn mÒm kÕ to¸n ghi
sæ theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ.
+ H¹ch to¸n hµng tån kho:
- Hµng tån kho cña c«ng ty ®îc lu tr÷ t¹i 5 kho gåm 1 kho tæng ®Æt gÇn
khu v¨n phßng, çc kho ®Æt t¹i xÝ nghiÖp. Çc nghiÖp vô NhËp - XuÊt
kho ®îc thñ kho t¹i mçi kho theo dâi chÆt chÏ vµ ®Þnh kú ®èi chiÕu sæ,
thÎ kho víi sæ chi tiÕt vµ sæ tæng hîp hµng tån kho cña kÕ to¸n hµng tån
kho.
- H¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
- Ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ hµng tån kho: hµng tån kho cña c«ng ty ®îc ®Þnh gi¸
theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Ph¬ng ph¸p tæng hîp: theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn.
- Çc chÝnh s¸ch kÕ to¸n ®ang ¸p dông: trong kú kh«ng cã sù thay ®æi lín
nµo trong chÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty.
c, Çc thñ tôc kiÓm so¸t: çc thñ tôc kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho t¹i
c«ng ty DÖt lôa E ®îc thiÕt kÕ kh¸ chÆt chÏ, thÓ hiÖn:
- Hµng tån kho tõ khi nhËp vµo kho ®Õn khi xuÊt kho ®Òu chÞu sù qu¶n lý
chÆt chÏ. ViÖc qu¶n lý vËt liÖu ®îc ph©n c«ng, ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm cô thÓ
cho tõng bé phËn cã liªn quan.
- Phßng vËt t chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc tæ chøc thùc hiÖn quy tr×nh
tiÕp nhËn hµng hãa.
- Kho tæng cña c«ng ty vµ çc kho t¹i xÝ nghiÖp hµng tuÇn, hµng th¸ng ph¶i cã
b¸o ço chi tiÕt vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån vËt t göi cho çc phßng ban cã liªn
quan: phßng kÕ to¸n tæng hîp, phßng kÕ ho¹ch, phßng vËt t…
- Phßng vËt t hµng tuÇn ph¶i lËp vµ göi cho çc ®¬n vÞ liªn quan b¸o ço t×nh
h×nh cung øng, tiªu thô vËt liÖu trong tuÇn cïng dù kiÕn thùc hiÖn trong tuÇn tíi.
§ång thêi ®Þnh kú 3 th¸ng, 6 th¸ng vµ hµng n¨m ph¶i cã b¸o ço quyÕt to¸n sö
dông vËt t t¹i çc xÝ nghiÖp ®Ó göi tíi çc ®¬n vÞ vµ göi lªn cÊp trªn. Phßng vËt
t còng cã thÓ ®ét xuÊt kiÓm tra vµ lÊy sè liÖu ®èi chiÕu vÒ t×nh h×nh tån kho,
sö dông vËt t t¹i tæng kho, kho xÝ nghiÖp.
- ViÖc tæ chøc qu¶n lý hÖ thèng kho, chÕ ®é theo dâi xuÊt, nhËp, tån kho hµng
hãa t¹i çc xÝ nghiÖp do phßng kÕ to¸n híng dÉn vµ chØ ®¹o. Ngoµi ra ®¬n vÞ
cßn thµnh lËp mét bé phËn tæ chøc kiÓm kª hµng tån kho ®Ó gi¸m s¸t trùc tiÕp
t×nh h×nh qu¶n lý vµ tiªu thô hµng tån kho.
d, KiÓm to¸n néi bé: C«ng ty cã tån t¹i ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé song
cha thùc sù cã hiÖu qu¶.

 Tæng hîp l¹i kiÓm to¸n viªn ®a ra nhËn xÐt: lµ kh¸ch hµng thêng
xuyªn cña CIMEICO, c«ng ty DÖt lôa E ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé t¬ng ®èi tèt. Çc kiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh sÏ thùc hiÖn phÇn lín çc thñ
tôc kiÓm so¸t, gi¶m bít çc thö nghiÖm c¬ b¶n ®Ó thu thËp çc b»ng chøng kiÓm
to¸n cÇn thiÕt.
* C«ng ty ThÐp F:
a, M«i trêng kiÓm so¸t :
Bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty F lµ m« h×nh tæ chøc bé m¸y ph©n theo chøc
n¨ng, ®îc ph©n thµnh hai chøc n¨ng riªng biÖt: Chøc n¨ng tµi chÝnh vµ chøc
n¨ng s¶n xuÊt, mçi chøc n¨ng ®îc phô tr¸ch bëi mét gi¸m ®èc chuyªn vÒ lÜnh vùc
®ã: Gi¸m ®èc tµi chÝnh vµ Gi¸m ®èc s¶n xuÊt. Gi¸m ®èc tµi chÝnh phô tr¸ch
çc phßng: phßng kÕ to¸n, phßng kinh doanh, phßng hµnh chÝnh, phßng vËt t,
phßng kÕ ho¹ch. Gi¸m ®èc s¶n xuÊt phô tr¸ch toµn bé çc bé phËn thùc hiÖn
c«ng viÖc liªn quan ®Õn s¶n xuÊt (çc ph©n xëng s¶n xuÊt). TÊt c¶ çc vÊn ®Ò
x¶y ra trong c«ng ty ®Òu ®îc tr×nh lªn Tæng gi¸m ®èc. Trêng hîp nh÷ng vÊn ®Ò
qu¸ lín sÏ ®îc th«ng qua Héi ®ång qu¶n trÞ. M«i trêng kiÓm so¸t cña ®¬n vÞ ®îc
kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ lµ tèt.
b, HÖ thèng kÕ to¸n: Phßng kÕ to¸n t¹i c«ng ty cã 7 ngêi: 1 trëng phßng, 1
phã phßng, 1 thñ qòy vµ 4 nh©n viªn. TÝnh ®éc lËp trong c«ng t¸c kÕ to¸n kh¸
cao, cô thÓ ®· cã sù ph©n c«ng ph©n nhiÖm gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n
chi tiÕt, çc kÕ to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n t¬ng ®èi v÷ng vµng.
Mét sè chÝnh s¸ch kÕ to¸n quan träng cña ®¬n vÞ:
+ Doanh nghiÖp ¸p dông ch¬ng tr×nh kÕ to¸n m¸y h¹ch to¸n theo h×nh
thøc NhËt ký chung.
+ §èi víi hµng tån kho: hµng tån kho cña ®¬n vÞ ®îc ghi sæ theo gi¸ thùc
tÕ, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia
quyÒn. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho lµ ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt lµ ph¬ng ph¸p thÎ song song. §Þnh kú cã tiÕn
hµnh kiÓm kª.
c, Çc thñ tôc kiÓm so¸t:
C«ng ty ®· x©y dùng mét hÖ thèng quy chÕ kiÓm so¸t néi bé vÒ hµng
tån kho, cô thÓ:

- Hµng tån kho chÞu sù qu¶n lý cña gi¸m ®èc tµi chÝnh, thñ kho vµ ®éi
b¶o vÖ kho, chØ cã nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm nµy míi ®îc vµo kho.
- Çc nghiÖp vô nhËp hµng ph¶i cã chøng tõ hîp lÖ, c¨n cø theo nhu cÇu
sö dông, qu¶n lý çc ph©n xëng sÏ lËp phiÕu yªu cÇu mua trªn ®ã ghi râ sè lîng
hµng cÇn nhËp, ®èi víi gi¸ trÞ hµng trªn 5.000.000 VN§ th× phiÕu yªu cÇu mua
ph¶i ®îc sù phª chuÈn cña gi¸m ®èc tµi chÝnh.
- Çc nghiÖp vô xuÊt hµng ph¶i cã phiÕu yªu cÇu sö dông vËt t cã sù phª
duyÖt ®Çy ®ñ míi ®îc xuÊt. ViÖc phª duyÖt phiÕu yªu cÇu sö dông vËt t ph¶i
dùa trªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc vËt t ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm…
- Cã sù ph©n ly tr¸ch nhiÖm gi÷a ngêi b¶o qu¶n kho (thñ kho) vµ ngêi ghi
chÐp sæ s¸ch hµng tån kho (kÕ to¸n hµng tån kho), gi÷a h¹ch to¸n chi tiÕt vµ
h¹ch to¸n tæng hîp.
Tuy nhiªn qua kiÓm tra, pháng vÊn kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy sù ®èi
chiÕu sè liÖu gi÷a kÕ to¸n hµng tån kho vµ thñ kho kh«ng ®îc thùc hiÖn thêng
xuyªn, doanh nghiÖp cÇn ph¶i xem xÐt vÊn ®Ò nµy ®Ó c«ng t¸c h¹ch to¸n hµng
tån kho ®îc chÆt chÏ h¬n.
d, KiÓm to¸n néi bé:
T¹i c«ng ty F kh«ng thiÕt lËp kiÓm so¸t néi bé riªng mµ chØ cã mét
chuyªn gia gi¸m s¸t tµi chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng cña bé phËn nµy. KiÓm to¸n
viªn nhËn thÊy viÖc tæ chøc trªn lµ cha thËt hîp lý do khèi lîng c«ng viÖc cña
c«ng ty lµ t¬ng ®èi lín, nÕu chØ giao cho mét ngêi gi¸m s¸t toµn bé c«ng t¸c kÕ
to¸n khã cã thÓ kiÓm so¸t chÆt chÏ ®îc.
 Qua nh÷ng d÷ liÖu thu thËp ®îc, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé nh×n chung kh«ng ®îc tèt. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n
sÏ tËp trung vµo çc thö nghiÖm c¬ b¶n, bá qua çc thñ tôc kiÓm so¸t.
* C«ng ty Th¬ng m¹i H:
a, M«i trêng kiÓm so¸t :
C«ng ty H ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã bé m¸y tæ chøc t¬ng ®èi gän nhÑ. Héi ®ång
qu¶n trÞ cña c«ng ty cã quyÒn quyÕt ®Þnh cao nhÊt, gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng cña
c«ng ty, bè trÝ, s¾p xÕp mét sè vÞ trÝ quan träng cña c«ng ty: Gi¸m ®èc, Phã
Gi¸m ®èc, KÕ to¸n trëng, Ban kiÓm so¸t; x©y dùng quy chÕ néi bé ®Ó thèng
nhÊt phèi hîp ho¹t ®éng qu¶n lý, ®iÒu hµnh. Gi¸m ®èc c«ng ty lµ ngêi trùc tiÕp

®iÒu hµnh çc ho¹t ®éng cña c«ng ty, quyÕt ®Þnh çc hoËt ®éng cã liªn quan
®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Gi¸m ®èc c«ng ty lµ chuyªn gia
níc ngoµi, çc phã gi¸m ®èc vµ trëng çc bé phËn lµ ngêi ViÖt Nam, cã tr×nh ®é
chuyªn m«n cao. Tæ chøc bé m¸y cña c«ng ty ®îc bè trÝ theo m« h×nh chøc n¨ng
lµ chøc n¨ng tµi chÝnh vµ chøc n¨ng s¶n xuÊt.
b, HÖ thèng kÕ to¸n:
H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty: Chøng tõ ghi sæ.
Hµng tån kho ®îc ghi nhËn theo gi¸ gèc.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: kª khai thêng xuyªn.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hµng tån kho: gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn.
c, Çc thñ tôc kiÓm so¸t:
Hµng tån kho cña doanh nghiÖp ®îc lu gi÷ t¹i çc ®Þa ®iÓm víi ®Æc
®iÓm riªng kh¸c nhau. Mét lîng lín hµng tån kho ®îc lu gi÷ t¹i kho chÝnh cña
doanh nghiÖp vµ lu gi÷ ngay t¹i ph©n xëng s¶n xuÊt. Qu¶n ®èc vµ b¶o vÖ ph©n
xëng sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý lîng hµng tån kho cã trong ph©n xëng chñ yÕu
lµ çc lo¹i bao b×, xèp nhùa... vµ quan träng nhÊt lµ çc lo¹i ®Ìn h×nh lµ çc s¶n
phÈm dë dang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt. T¹i kho sè 1 gÇn xëng s¶n xuÊt lu gi÷ l-
îng lín linh kiÖn phôc vô cho viÖc l¾p r¸p s¶n phÈm, viÖc b¶o qu¶n t¹i ®©y ®îc
tiÕn hµnh tu©n thñ theo çc ®iÒu kiÖn kü thuËt cña tõng lo¹i linh kiÖn. Mçi lo¹i
linh kiÖn ®îc ®¸nh sè riªng vµ ®îc b¶o qu¶n t¹i tõng gi¸, tõng ng¨n kh¸c nhau. L-
îng linh kiÖn sö dông trong s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ rÊt lín nªn viÖc qu¶n lý còng
gÆp kh¸ nhiÒu khã kh¨n. Khi cã yªu cÇu s¶n xuÊt cÇn tíi linh kiÖn, vËt t ph¶i cã
®ñ qu¶n ®èc ph©n xëng, nh©n viªn chÝnh cña ph©n xëng, b¶o vÖ ph©n xëng
vµ thñ kho chøng kiÕn th× thñ kho míi më kho xuÊt vËt t cho s¶n xuÊt.
Cßn hµng tån kho cßn l¹i chñ yÕu lµ hµng mÉu vµ hµng ho¸ chê b¸n ®îc l-
u gi÷ t¹i cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm, phßng kinh doanh...
Víi nh÷ng th«ng tin trªn vÒ t×nh h×nh b¶o qu¶n hµng tån kho cña doanh
nghiÖp, gióp cho kiÓm to¸n viªn cã nhËn xÐt: Hµng tån kho trong doanh nghiÖp
cã ®Æc ®iÓm kh¸ phøc t¹p, viÖc b¶o qu¶n vËt chÊt ®èi víi hµng tån kho trong
doanh nghiÖp lµ chÆt chÏ do vËy kh¶ n¨ng x¶y ra gian lËn vµ sai sãt víi hµng tån
kho cña doanh nghiÖp lµ kh¸ lín. V× vËy, khi t×m hiÓu kÕ to¸n hµng tån kho,

kiÓm to¸n viªn cÇn ®Æc biÖt chó ý tíi çc thñ tôc nhËp- xuÊt hµng tån kho còng
nh quy ®Þnh vÒ ghi nhËn thµnh phÈm ®îc s¶n xuÊt trong kú.
d, KiÓm to¸n néi bé:
Doanh nghiÖp cha thµnh lËp ra Ban kiÓm to¸n néi bé riªng biÖt
 Qua nh÷ng nhËn xÐt c¬ b¶n thu ®îc ë trªn, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn
nhËn ®Þnh sau: hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho lµ kh«ng ®¸ng
tin cËy. KiÓm to¸n viªn sÏ kh«ng tiÕn hµnh çc thö nghiÖm kiÓm so¸t mµ thùc
hiÖn nhiÒu h¬n thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt trong viÖc kiÓm to¸n hµng tån kho.
1.7. ThiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n:

Sau qu¸ tr×nh liªn l¹c gi÷a Cimeico vµ çc c«ng ty kh¸ch hµng, kiÓm to¸n
viªn cã ®îc çi nh×n tæng quan vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ trong n¨m
2004. Tõ ®ã Ban gi¸m ®èc ®a ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp ®oµn kiÓm to¸n:
- §èi víi c«ng ty DÖt lôa E: lµ kh¸ch hµng thêng xuyªn cña Cimeico nªn
®oµn kiÓm to¸n ®îc thiÕt lËp bao gåm 3 thµnh viªn (trong ®ã cã 1 trëng nhãm).
Thêi gian tiÕn hµnh c«ng viÖc lµ kho¶ng tõ 3 ®Õn 4 ngµy.
- §èi víi c«ng ty ThÐp F: lµ kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu tiªn, qua t×m
hiÓu s¬ bé cã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé tuy ®· ®îc thµnh lËp nhng hiÖu qu¶
kh«ng cao nªn ®oµn kiÓm to¸n dù ®Þnh gåm 3 thµnh viªn, thêi gian lµm viÖc
kÐo dµi trong vßng 1 tuÇn.
- §èi víi c«ng ty Th¬ng m¹i H: ®¬n vÞ cha thµnh lËp kiÓm so¸t néi bé,
®oµn kiÓm to¸n x¸c ®Þnh khèi lîng c«ng viÖc tiÕn hµnh t¬ng ®èi lín, ®oµn sÏ
bao gåm 5 nh©n viªn, thêi gian tõ 5 ®Õn 7 ngµy.
2. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n:

Trong giai ®o¹n thùc hiÖn kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, çc kiÓm to¸n viªn tu©n
theo nh÷ng thñ tôc c¬ b¶n:
- Thùc hiÖn thö nghiÖm kiÓm so¸t;
- Thùc hiÖn thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt.
Tïy theo tõng ®èi tîng kh¸ch hµng cô thÓ mµ çc kiÓm to¸n viªn cã sù
®iÒu chØnh linh ho¹t ®èi víi tõng thñ tôc ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu ®a ra lµ thu ®îc
b»ng chøng kiÓm to¸n ®Çy ®ñ tÝnh hiÖu lùc, tÝnh ph¸p lý lµm c¬ së ®a ra

nhËn xÐt chÝnh x¸c ®ång thêi tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ kiÓm to¸n. Çc bíc c«ng
viÖc ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau:
Bíc 1: Thùc hiÖn thö nghiÖm kiÓm so¸t:
Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng- ®èi
víi c«ng ty ThÐp F vµ c«ng ty Th¬ng m¹i H, hÖ thèng kiÓm so¸t cha cã hiÖu qu¶,
thêi gian kiÓm to¸n cã h¹n nªn kiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh sÏ bá qua thö nghiÖm
kiÓm so¸t. T¹i c«ng ty DÖt lôa E, çc c«ng viÖc tiÕn hµnh gåm cã:
- KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra çc chøng tõ gèc nh PhiÕu yªu cÇu
mua hµng, PhiÕu nhËp kho, PhiÕu xuÊt kho hay PhiÕu yªu cÇu sö dông vËt t.
Qua ®ã thÊy r»ng, çc chøng tõ nµy ®îc ®¸nh sè liªn tôc tõ tríc, qu¸ tr×nh sö dông
cã ®Çy ®ñ ch÷ ký phª duyÖt, cã dÊu hiÖu kiÓm tra, kiÓm so¸t cña KÕ to¸n tr-
ëng (®ãng dÊu phª duyÖt). Tuy nhiªn dÊu hiÖu nµy lµ kh«ng thêng xuyªn.
- TiÕn hµnh pháng vÊn çc nh©n viªn vÒ viÖc qu¶n lý vËt t. Cô thÓ
kiÓm to¸n viªn pháng vÊn nh©n viªn A phßng vËt t vÒ quy tr×nh tiÕp nhËn hµng
hãa, khi tiÕp nhËn hµng, theo nh©n viªn A, ph¶i cã Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t.
Qua xem xÐt mét sè chøng tõ gèc, kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn mét sè chøng tõ gèc
kh«ng cã Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t ®i kÌm.
- KiÓm tra sù tån t¹i cña B¸o ço chi tiÕt vÒ t×nh h×nh sö dông vËt t,
kiÓm to¸n viªn thÊy çc b¸o ço ®îc kho tæng vµ çc xÝ nghiÖp lËp hµng tuÇn
vµ cho çc bé phËn kh¸c cã liªn quan.
- Sö dông ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, pháng vÊn kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng bé
phËn kiÓm kª hµng tån kho do ®¬n vÞ tù lËp ra ®· ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp, cã sù
tån t¹i cña Biªn b¶n kiÓm kª còng nh sù ®èi chiÕu ®èi víi kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ. Tuy
nhiªn do ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn nªn chØ trong
nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt nh cã QuyÕt ®Þnh kiÓm kª hµng tån kho cña Gi¸m
®èc th× cuéc kiÓm kª míi ®îc thùc hiÖn.
- C«ng ty cã quy ®Þnh vÒ viÖc ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a thñ kho vµ kÕ
to¸n hµng tån kho tuy nhiªn, quy ®Þnh nµy chØ ®îc thùc hiÖn trong trêng hîp
ph¸t hiÖn chªnh lÖch gi÷a sæ s¸ch vµ sè liÖu thùc tÕ.
- Nghiªn cøu hÖ thèng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, thÊy cã sù ph©n ly tr¸ch
nhiÖm cao trong c«ng t¸c h¹ch to¸n hµng tån kho gi÷a thñ kho, nh©n viªn kÕ to¸n
hµng tån kho, ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm ký duyÖt.

§Ó thu thËp ®îc thªm nhiÒu b»ng chøng cã tÝnh thuyÕt phôc cao, kiÓm
to¸n viªn tiÕn hµnh thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt.
Bíc 2: Thùc hiÖn çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt:
T¹i CIMEICOVIETNAM, ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu cô thÓ ®èi víi kiÓm to¸n
chu tr×nh hµng tån kho, çc bíc c«ng viÖc tiÕn hµnh ®· ®îc kiÓm to¸n viªn
chÝnh x©y dùng theo mét khu«n khæ chung. Theo ®ã, çc bíc thùc hiÖn nh sau:
Bíc 2.1: TiÕn hµnh tæng hîp sè ph¸t sinh çc tµi kho¶n cã liªn quan trong chu
tr×nh hµng tån kho, chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n (TK1521, 1522, 153, 154,
155…). LËp b¶ng tæng hîp tån kho (theo mÉu biÓu 1). Trong khi tæng hîp ®ång
thêi kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu sè d hµng tån kho ngµy 01/01/2004 víi
B¸o ço tµi chÝnh n¨m 2003 hoÆc B¸o ço kiÓm to¸n n¨m tríc (nÕu cã).
Bíc 2.2: §¶m b¶o nh÷ng nghiÖp vô ph¸t sinh lµ cã thËt th«ng qua viÖc kiÓm tra
chi tiÕt ®èi víi çc nghiÖp vô cã liªn quan ®Õn nhËp xuÊt vËt t, hµng hãa (®èi
chiÕu sè liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n víi çc chøng tõ gèc).
Bíc 2.3: §èi chiÕu sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ ngµy 31/12/2004 víi sè liÖu trªn sæ
s¸ch vµo ngµy cuèi n¨m 2004.
Bíc 2.4: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån
kho.
Bíc 2.5: KiÓm tra b¶ng tÝnh gi¸ thµnh (chi tiÕt viÖc tËp hîp chi phÝ, c«ng t¸c
ph©n bæ, tÝnh gi¸ thµnh…).
Bíc 2.6: TiÕn hµnh göi th x¸c nhËn ®èi víi hµng göi b¸n (nÕu cã).
Do mçi kh¸ch hµng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ h×nh thøc doanh
nghiÖp, ngµnh nghÒ kinh doanh… nªn khi thùc hiÖn kiÓm to¸n, çc kiÓm to¸n
viªn cã sù linh ho¹t trong viÖc ¸p dông çc bíc nªu trªn. Díi ®©y lµ nh÷ng c«ng
viÖc cô thÓ t¹i 3 ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· nªu:
Bíc 1: LËp b¶ng tæng hîp vÒ hµng tån kho, ®èi chiÕu sè d ®Çu kú:
ViÖc ®Çu tiªn cÇn lµm lµ lËp B¶ng tæng hîp c©n ®èi sè ph¸t sinh cho
tõng tµi kho¶n trong phÇn hµnh hµng tån kho.
*C«ng ty E: hµng tån kho bao gåm hµng mua ®ang ®i ®êng, nguyªn vËt
liÖu, c«ng cô dông cô tån kho, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang, thµnh phÈm

tån kho, hµng hãa tån kho, hµng göi b¸n. T¹i mçi tµi kho¶n l¹i ®îc më chi tiÕt
thµnh nhiÒu tiÓu kho¶n, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c theo dâi, nh trong
Nguyªn vËt liÖu cã NVL chÝnh, NVL phô… Tæng hîp l¹i ta cã mÉu biÓu sau:
MÉu biÓu 1: B¶ng tæng hîp tån kho c«ng ty DÖt lôa E
(GiÊy lµm viÖc sè 1E)
C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam
Auditing Cosultan Construction VietNam Company
Sè 7 - §êng §µo TÊn - Ba §×nh - HN * §T: 047 663 499 *

Fax: 047 664 120 * Email: cimeicovietnam@hn.vnn.vn
Tªn Ngµy
Kh¸ch hµng: C«ng ty DL E ............................... Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn: ………………………………...
…………Tæng hîp tån kho………. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: …31/12/2004….............................

Néi dung Sè d ®Çu kú Sè PS t¨ng Sè PS gi¶m Sè d cuèi kú

Hµng mua ®i ®êng (20.162) 20.162 0
NVL 3.060.975.888 225.548.532.386 225.003.122.566 3.606.385.708
CCDC 4.948.114 6.674.003 7.047.568 4.574.549
CP SXKD dd 7.416.941.874 6.714.700.683 8.731.812.667 5.399.829.890
Thµnh phÈm 12.142.502.868 206.242.896.003 202.711.639.986 15.673.758.885
Hµng hãa tån kho 123.272.204 2.254.753.901 2.401.810.930 (23.784.825)
Hµng göi b¸n 348.798.273 100.258.941 271.521.283 177.535.931
Céng 23.097.419.059 440.867.836.079 439.126.955.000 24.838.300.138

T, AFS T, TB T, TB T, TB
TB: §èi chiÕu khíp víi sè d cuèi kú vµ khíp víi B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh
AFS: §èi chiÕu B¸o ço kiÓm to¸n n¨m 2003 vµ ®óng.
T : §· céng dån vµ ®óng.
Sè liÖu ph¸t sinh t¨ng, gi¶m ®îc lÊy tõ B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh, B¶ng tæng hîp

chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, sæ çi TK 152, TK 621, TK 627 vµ TK 642…
KÕt luËn: viÖc h¹ch to¸n hµng tån kho trªn çc sæ çi TK 152, TK 621, TK 627, TK
642… vµ sæ tæng hîp, chi tiÕt ®îc tÝnh céng dån chÝnh x¸c. Sè liÖu ®Çu kú vµ cuèi
kú khíp ®óng víi B¶ng c©n ®èi cña doanh nghiÖp.
*C«ng ty thÐp F: hµng tån kho ®îc x¸c ®Þnh gåm cã nguyªn vËt liÖu,
c«ng cô dông cô, chi phÝ s¶n xuÊt dë dang, thµnh phÈm tån kho vµ hµng göi b¸n.
Cã b¶ng tæng hîp:
B¶ng 11: Tæng hîp hµng tån kho C«ng ty F:

( trÝch GiÊy lµm viÖc sè 1F)
Néi dung Sè d ®Çu kú PS t¨ng PS gi¶m Sè d cuèi kú

NVL 25.519.711.821 92.548.532.386 92.058.241.622 26.010.002.585
CCDC 5.345.898 9.836.510 1.587.979 13.594.429
CP sxkd dd 5.404.166.997 102.768.915.030 101.171.223.575 7.001.858.452
TP tån kho 13.404.321.564 17.005.258.974 9.225.344.589 21.184.235.949
Hµng göi b¸n 572.482.468 100.278.941 465.615.281 207.146.128
Céng 43.761.063.812 209.163.494.521 202.922.013.046 50.002.545.287

T, AFS T, TB T, TB T, TB
Trong ®ã: T - ®· céng ®óng.

TB - ®· ®èi chiÕu B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh vµ ®óng.
AFS - ®èi chiÕu B¸o ço kiÓm to¸n n¨m 2003 do C«ng ty kiÓm
to¸n T thùc hiÖn vµ ®óng.
*C«ng ty th¬ng m¹i H: lµ kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu, chÝnh v× vËy
kh«ng thÓ kiÓm tra sè d ®Çu kú theo çch ®· tiÕn hµnh t¹i 2 kh¸ch hµng trªn.
KiÓm to¸n viªn tæng hîp hµng tån kho (bao gåm nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông
cô, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ thµnh phÈm tån kho):
B¶ng 12: Tæng hîp hµng tån kho C«ng ty H:
( trÝch giÊy lµm viÖc sè 1H)
Néi dung Sè d ®Çu kú Sè PS t¨ng Sè PS gi¶m Sè d cuèi kú

NVL 3.740.835.535 93.927.166.889 94.316.989.049 3.351.013.375
CCDC 149.403.476 221.000.475 214.436.206 155.967.745
CP sxkd dd 4.939.509.967 63.767.255.078 63.432.822.601 5.273.942.444
TP tån kho 1.234.496.798 20.627.982.007 4.911.015.628 16.951.463.177
Hµng hãa tån kho 2.608.291.822 6.337.646.203 1.637.462.165 7.308.475.860
Céng 12.672.537.598 184.881.050.653 164.512.725.649 33.040.862.602

T, # T, TB T, TB T, TB
# - Doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh kiÓm kª hµng tån kho vµo thêi ®iÓm
31/12/2003, kÕt qu¶ ®îc ghi trong B¸o ço tµi chÝnh n¨m 2003. KiÓm to¸n viªn
®èi chiÕu thÊy kh«ng cã chªnh lÖch.
Bíc 2: KiÓm tra tÝnh cã thËt cña çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh:
§èi víi sè ph¸t sinh trong kú, kiÓm to¸n viªn sö dông ph¬ng ph¸p kiÓm tra
chøng tõ nhËp, xuÊt vËt t, hµng hãa mua ngoµi nh»m môc ®Ých kh¼ng ®Þnh
tÝnh cã thËt cña çc nghiÖp vô. Trong giai ®o¹n ®Çu khi t×m hiÓu chung vÒ çc
kh¸ch hµng, kiÓm to¸n viªn ®· phÇn nµo x¸c ®Þnh ®îc sè lîng còng nh quy m«
mÉu chän. Tr×nh tù kiÓm tra ®i ngîc l¹i tr×nh tù vµo sæ cña kÕ to¸n.
*C«ng ty dÖt lôa E: vËt t hµng ho¸ nhËp vÒ chñ yÕu lµ çc lo¹i sîi, tiªu
chÝ chän mÉu ®îc ®Æt ra lµ çc phiÕu nhËp xuÊt cã gi¸ trÞ lín trªn
20.000.000®, tËp trung vµo çc th¸ng cuèi n¨m (quý 4). C«ng viÖc kiÓm tra theo
thø tù tõ Sæ çi ®Õn çc B¶ng kª, nhËt ký chøng tõ vµ ®èi chiÕu víi chøng tõ
gèc. KÕt qu¶ thÓ hiÖn trªn giÊy lµm viÖc:
MÉu biÓu 2: GiÊy lµm viÖc sè 2E.
CIMEICO VN Tªn Ngµy
Kh¸ch hµng: ………Cty DL E………. Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn: …KiÓm tra chøng tõ nhËp…. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: 31/12/2004……………………
Chøng tõ Néi dung TK §¦ Sè tiÒn Ghi

SH NT Nî Cã chó
H§ 11336 07/01/04 NhËp sîi Peco 1521 331 129,352,008 
NH 167 25/02/04 NhËp sîi Peco 1521 112 24,898,672 
NH 170 25/02/04 NhËp sîi Peco 1521 112 591,653,701 

PC 1065 15/03/04 NhËp quÇn ¸o b¶o hé 153 111 35,316,000 

PC 1397 09/04/04 NhËp khÈu trang, mò BH 153 111 20,005,348 X1
………
H§ 1468 26/11/04 NhËp sîi pha len 1521 331 102,702,600 
NH 813 29/11/04 NhËp sîi t¬ t»m 1521 112 50,145,750 
H§ 11479 15/12/04 NhËp sîi Peco 1521 331 1,272,661,056 
PC 3101 23/12/04 NhËp sîi t¬ t»m 1521 111 358,224,332  X2
VN 50 25/12/04 NhËp sîi pha len 1521 311 34,238,905 X3
PC 3149 26/12/04 NhËp sîi pha len 1521 111 89,079,920 
PN 3192 31/12/04 NhËp sîi pha len 1521 331 34,638,127  X4
 : Cã ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n chøng tõ kÌm theo: biªn b¶n kiÓm nhËn vËt t, ®¬n ®Æt hµng, hîp
®ång, yªu cÇu mua vËt t…
X : Cã sai ph¹m cÇn ®îc gi¶i thÝch, cô thÓ:
X1,3 : Chøng tõ sè PC 1397 ngµy 09/04/04 vµ chøng tõ sè VN 50 ngµy 25/12/04 cã ®ñ ho¸
®¬n chøng tõ nhng kh«ng cã biªn b¶n kiÓm nhËn vËt t, hµng hãa.
X2 : Chøng tõ sè PC 3101 bÞ tÈy xo¸ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n, kÕ to¸n trëng gi¶i thÝch
lµ do chÊt lîng l« hµng kÐm h¬n so víi hîp ®ång do ®ã c«ng ty yªu cÇu nhµ cung cÊp gi¶m
gi¸ vµ ®· ®îc chÊp nhËn do ®ã kÕ to¸n ®· söa ®¬n gi¸ vµ sè tiÒn trªn chøng tõ nµy.
X4 : Chøng tõ PN sè 3192, kÕ to¸n ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú ph¸t sinh cña nghiÖp vô. Sæ
çi ghi ngµy 31/12/2004 trong khi PN ghi ngµy ph¸t sinh lµ 02/01/2005. KÕ to¸n vËt t gi¶i
thÝch ®©y lµ sù nhÇm lÉn trong ghi chÐp. Sau khi tháa thuËn, kiÓm to¸n viªn ®Ò nghÞ
®iÒu chØnh:
+ Trong n¨m 2004: ghi Nî TK 331: 34.638.127
Cã TK 152: 34.638.127.
+ Trong n¨m 2005: ghi Nî TK 152: 34.638.127
Cã TK 331: 34.638.127.
KÕt luËn: Qua kiÓm tra chän mÉu mét sè nghiÖp vô, KTV nhËn thÊy hÇu hÕt çc nghiÖp vô
®Òu ®îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c trªn sæ kÕ to¸n vµ cã chøng tõ gèc hîp lÖ. §èi víi
chøng tõ sè PC 3101 bÞ tÈy xo¸ cÇn ®îc kiÓm tra thªm ®Ó lµm râ.

§èi víi sè ph¸t sinh trªn tµi kho¶n 154, ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh cã thËt vµ
®é chÝnh x¸c cña çc nghiÖp vô, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn kiÓm tra sè ph¸t sinh
trªn TK 621, TK 622, TK 627. Khi kiÓm tra ph¸t sinh cã trªn TK 152, kiÓm to¸n
viªn ®· ®ång thêi kiÓm tra ®îc ph¸t sinh nî trªn çc TK 621 vµ TK627(6272). Chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (TK 622) vµ chi phÝ nh©n c«ng ph©n xëng (TK 6271)
®· ®îc kiÓm tra khi kiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l¬ng vµ nh©n viªn. Chi phÝ khÊu
hao (TK 6274) ®· ®îc kiÓm tra tõ chu tr×nh kiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh. Çc
kho¶n chi phÝ cßn l¹i ®îc kiÓm tra t¬ng tù nh TK 152.
Thùc hiÖn t¬ng tù ®èi víi çc nghiÖp vô xuÊt vËt t, kiÓm to¸n viªn nhËn
thÊy hÇu hÕt çc nghiÖp vô xuÊt vËt t ®Òu ®îc ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vµ thËt sù
®· x¶y ra. §èi víi nghiÖp vô xuÊt cho s¶n xuÊt, chøng tõ ®Òu bao gåm: phiÕu
yªu cÇu sö dông vËt t cña çc ph©n xëng s¶n xuÊt, phiÕu xuÊt kho, çc chøng tõ
trªn ®Òu cã ®Çy ®ñ ch÷ ký duyÖt.
*C«ng ty thÐp F: Do ®Æc thï trong s¶n xuÊt thÐp, çc nguyªn vËt liÖu hay
vËt t nhËp xuÊt ®Òu cã gi¸ trÞ t¬ng ®èi lín tuy nhiªn do biÕn ®éng vÒ hµng tån
kho gi÷a çc qóy trong n¨m 2004 lµ kh«ng lín nªn quy m« mÉu chän lµ võa ph¶i,
tiªu chÝ chän mÉu lµ nh÷ng phiÕu nhËp cã gi¸ trÞ lín h¬n 30.000.000VN§.
Tr×nh tù ®èi chiÕu lµ tõ Sæ çi ®Õn NhËt ký chung ®Õn çc chøng tõ gèc. GiÊy
lµm viÖc sè 2F ®îc tr×nh bµy trong phô lôc 01 ®Ýnh kÌm. Qua ®ã, kiÓm to¸n
viªn kÕt luËn çc nghiÖp vô kinh tÕ ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ, ®óng kú.
*C«ng ty th¬ng m¹i H: Sè lîng mÉu chän ®îc x¸c ®Þnh lµ lín h¬n h¼n so
víi 2 kh¸ch hµng trªn. Lý do ®Æt ra lµ do c«ng t¸c kiÓm so¸t kh«ng cã hiÖu qu¶
(cha thµnh lËp kiÓm to¸n néi bé...). §èi víi çc nghiÖp vô nhËp kho, kiÓm to¸n
viªn chän mÉu dùa trªn tiªu chÝ nh÷ng nghiÖp vô ph¸t sinh cã gi¸ trÞ lín h¬n
15.000.000®, tËp trung vµo qóy I vµ qóy IV. KÕt qu¶ thu ®îc:
MÉu biÓu 3: GiÊy lµm viÖc sè 2H.
Kh¸ch hµng: ………Cty TM H………. Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn: …KiÓm tra chøng tõ nhËp…. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: 31/12/2004……………………

Chøng tõ TK §¦
SH NT Nî Cã
PN 105 15/01/04 NK bãng h×nh 21inch 1521 112 232.465.003 
PN 126 21/01/04 NK bãng h×nh 29inch 1521 112 102.394.758 
PN 139 08/02/04 NK vi m¹ch L1 1521 112 154.004.587  X1
PN 154 25/02/04 NhËp bao b× 1524 111 39.479.021 
PN 182 19/03/04 NhËp quÇn ¸o b¶o hé 153 331 54.387.932 X2
………
PN 430 30/10/04 NhËp thiÕt bÞ ®ãng gãi 1522 331 32.587.992 
PN467 12/11/04 NK vi m¹ch L4 1521 112 121.481.043 
PN 501 02/12/04 NK bãng h×nh 1521 112 156.872.048 
PN 511 05/12/04 NhËp hép xèp 1522 111 25.398.003  X3
PN 537 25/12/04 NK vi m¹ch L1 1521 112 200.583.573 X4
 : Cã ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n chøng tõ kÌm theo: biªn b¶n kiÓm nhËn vËt t, ®¬n ®Æt hµng, hîp
®ång, yªu cÇu mua vËt t, …
X : Cã sai ph¹m cÇn ®îc gi¶i thÝch, cô thÓ:
X1: NghiÖp vô ph¸t sinh kh«ng cã Biªn b¶n kiÓm nhËn, trªn phiÕu nhËp kh«ng cã ch÷
ký cña kÕ to¸n trëng.
X2: Chøng tõ sè PN 182 bÞ tÈy xo¸ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n, kÕ to¸n trëng gi¶i thÝch lµ
do chÊt lîng l« hµng kÐm h¬n so víi hîp ®ång do ®ã C«ng ty yªu cÇu nhµ cung cÊp gi¶m
gi¸ vµ ®· ®îc chÊp nhËn do ®ã kÕ to¸n ®· söa ®¬n gi¸ vµ sè tiÒn trªn chøng tõ nµy.
X3: Qua kiÓm tra thÊy c«ng t¸c b¶o qu¶n chøng tõ kh«ng tèt, t¹i nghiÖp vô nµy kh«ng
t×m thÊy phiÕu chi tiÒn mÆt t¬ng øng.
X4: Kh«ng cã ®Çy ®ñ ch÷ ký x¸c nhËn cña kÕ to¸n trëng trªn çc chøng tõ gèc kÌm theo.
KÕt luËn: Víi sè lîng mÉu chän theo tiªu chÝ ®· ®Æt ra, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy cã kh¶
n¨ng x¶y ra sai sãt träng yÕu. ChÝnh v× vËy kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh më réng quy m«
mÉu chän, kh«ng giíi h¹n trong qóy I vµ qóy IV mµ më réng ra c¶ n¨m. Qua ®ã ® a ra nhËn
xÐt: Chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n cña ®¬n vÞ b¶o qu¶n cha ®îc tèt, mét sè nghiÖp vô thiÕu

chøng tõ. ViÖc ghi sæ cha khoa häc, cßn cã biÓu hiÖn tÈy xãa. Mét sè chøng tõ gèc kh«ng cã
dÊu vÕt kiÓm tra hay phª duyÖt cña cÊp l·nh ®¹o (thiÕu ch÷ ký cña kÕ to¸n trëng). Tuy
nhiªn, sè liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n lµ t¬ng ®èi khíp.

§èi víi nghiÖp vô xuÊt vËt t, hµng hãa, thñ tôc kiÓm tra ®èi chiÕu ®îc
tiÕn hµnh t¬ng tù. KiÓm to¸n viªn chän mÉu kiÓm tra ®èi víi nghiÖp vô xuÊt
thµnh phÈm tõ ®ã suy réng ra çc nghiÖp vô kh¸c. KÕt qu¶ thu ®îc:
……… ……. ………
Kh¸ch hµng: C«ng ty TM H Ngêi T.H . . M· sè …
Néi dung thùc hiÖn: KiÓm tra nghiÖp vô ……… ……. ………
xuÊt thµnh phÈm………….. Ngêi K.T . . Trang …
N¨m kÕt thóc: ……31/12/2004……………
Chøng tõ Néi dung TK §¦ Sè tiÒn Ghi

SH NT Nî Cã Sæ s¸ch Thùc tÕ chó
XK 015 03/01/04 XuÊt TV 21inch 632 1551 195,326,350 195,326,350 
XK035 09/01/04 XuÊt TV 29inch 632 1552 125,342,754 125,342,754 
XK 089 12/01/04 XuÊt ®Çu VCD K1 632 15531 124,896,328 124,896,328  X1
………
XK 1037 09/12/04 XuÊt ®Çu DVD 632 15532 180,284,635 180,284,635 
XK 1096 15/12/04 XuÊt TV mµn h×nh F 632 15511 230,924,255 230,924,255 
XK 1165 21/12/04 XuÊt ®Çu VCD K1 632 15531 270,504,332 270,504,332 
XK 1189 26/12/04 XuÊt ®Çu VCD K2 632 15531 225,452,098 225,452,098  X2
XK 1205 31/12/04 XuÊt ®Çu k.t sè 632 1554 69,574,254 69,574,254 
 §· ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a ho¸ ®¬n víi chøng tõ vËn chuyÓn, hîp ®ång mua b¸n,
phiÕu xuÊt kho, sæ s¸ch kÕ to¸n.
X Cã sai sãt ®· ®îc ph¸t hiÖn, cô thÓ:
X1: Trªn phiÕu xuÊt cã dÊu hiÖu tÈy xãa ®îc nh©n viªn kÕ to¸n gi¶i thÝch do nhÇm
lÉn trong ghi chÐp, ®· ®îc th«ng qua ®Ó söa ch÷a nhng kh«ng cã dÊu hiÖu cña sù phª
chuÈn ®ã.

X2: kÕ to¸n ghi chÐp kh«ng ®óng vÒ thêi gian. Trªn phiÕu xuÊt 1205 ghi ngµy ph¸t
sinh lµ 02/01/2005 trong khi trªn sæ ghi ngµy 31/12/2004. KiÓm to¸n viªn ®Ò nghÞ
®iÒu chØnh:
N¨m 2004: ghi t¨ng GVHB Nî TK 155 (1554): 69.574.254®
Cã TK 632: 69.574.254®
N¨m 2005: ghi gi¶m GVHB Nî TK 632: 69.574.254
Cã Tk 155 (1554): 69.574.254®.
KÕt luËn: Nh×n chung çc nghiÖp vô ph¸t sinh cã ®Çy ®ñ chøng tõ gèc ®Ýnh kÌm, ngo¹i trõ
mét sè sai sãt nh ®· nªu. NghiÖp vô xuÊt ngµy 12/01/2004 cÇn x¸c minh l¹i.
KiÓm to¸n viªn nhËn thÊy c«ng t¸c ghi chÐp çc nghiÖp vô ph¸t sinh liªn
quan ®Õn hµng tån kho ®îc thùc hiÖn cha tèt, çc thñ tôc phª chuÈn lµ cha ®Çy
®ñ.
Bíc 3: §èi chiÕu sè d cuèi kú (31/12/2004):
*C«ng ty E: C«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé cña c«ng ty E ®îc tiÕn hµnh t¬ng
®èi chÆt chÏ, Biªn b¶n kiÓm kª ®îc lËp theo mçi th¸ng t¹i tõng kho riªng biÖt, sè
liÖu ®îc b¶o qu¶n t¹i phßng kÕ to¸n. Qua ®¸nh gi¸, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn
quyÕt ®Þnh ®èi chiÕu sè d cuèi kú trªn chu tr×nh hµng tån kho víi Biªn b¶n
kiÓm kª do ®¬n vÞ lËp (thµnh phÈm, NVL tån kho, CCDC tån kho…), bá qua
viÖc trùc tiÕp tiÕn hµnh kiÓm kª. ý kiÕn kiÓm to¸n viªn ®a ra lµ chÊp nhËn sè
lîng hµng tån kho tån ®Õn ngµy 31/12/2004 lµ hîp lý.
*C«ng ty F: Do mét sè lý do kh¸ch quan nªn kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ tiÕn
hµnh quan s¸t kiÓm kª thùc tÕ hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm 31/12/2004 v× thÕ
kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh kiÓm kª chän mÉu ®èi víi sè lîng hµng tån
kho cña c«ng ty F tõ ®ã suy réng ra tæng thÓ. §Ó chuÈn bÞ kiÓm kª, kiÓm to¸n
viªn trao ®æi víi Ban gi¸m ®èc c«ng ty F vÒ ngµy thùc hiÖn, ®Þa ®iÓm kiÓm kª
víi mÉu ®îc chän lµ nguyªn vËt liÖu.
Thêi gian tiÕn hµnh lµ ngµy 21/01/2005, kiÓm to¸n viªn kiÓm kª thö
nguyªn vËt liÖu tån trong kho ®¬n vÞ. KÕt thóc kiÓm kª vµo chiÒu cïng ngµy,
kÕt qu¶ ®îc kiÓm to¸n viªn ký x¸c nhËn vµo biªn b¶n. C¨n cø vµo sæ chi tiÕt
nguyªn vËt liÖu tõ ngµy 01 ®Õn ngµy 21/01/05, b¸o ço sö dông vËt t tÝnh ®Õn
ngµy 21/01, çc hãa ®¬n mua hµng… sau khi kiÓm tra tÝnh cã thËt, tÝnh ®Çy
®ñ, tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc cña çc nghiÖp vô cã liªn quan tÝnh ®Õn 21/01;
kiÓm to¸n viªn sÏ trõ lïi cho ®Õn ngµy 31/12/2004 trªn sæ s¸ch cña ®¬n
vÞ.Nguyªn vËt liÖu tån kho cña C«ng ty bao gåm: nguyªn vËt liÖu chÝnh (çc
lo¹i hotcoil vµ Zn), vËt liÖu phô (çc lo¹i ho¸ chÊt, d©y cacbon, Pb…). KÕt qu¶
thu ®îc trong b¶ng:
B¶ng 13: Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm kª nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty F
C«ng ty F
Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm kª nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty F
Nguyªn vËt liÖu §V SL kiÓm kª Sè lîng thùc tÕ Sè lîng sæ Chªnh
tÝnh thùc tÕ 31/12/2003 s¸ch lÖch
21/01/2004 31/12/2004
DÇu chèng gØ lÝt 3.274 2.986 2.984 2
Acid lÝt 152 135 134,696 0,304
Hotcoil (3.0x150) kg 432.560 445.832 445.776 56
Hotcoil (2,35x1184) kg 364.87 326 326 0
KÏm kg 231 164 164 0
…
+ Sè lîng hotcoil (3.0x150) thùc tÕ kiÓm kª chªnh lÖch so víi sæ s¸ch lµ

56 x3.902,58 = 218.544 VN§
Trong ®ã ®Þnh møc hao hôt lµ 0.01%
+ DÇu chèng gØ thùc tÕ kiÓm kª chªnh lÖch víi sæ s¸ch lµ
2 x 22.800 = 45.600 VN§
Trong ®ã ®Þnh møc hao hôt lµ 0.3%
NhËn xÐt: kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn cã chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ vµ sæ s¸ch cña
c«ng ty F. Tuy nhiªn theo tÝnh to¸n th× chªnh lÖch nµy n»m trong ®Þnh møc hao
hôt mµ c«ng ty F ®· quy ®Þnh. Do ®ã kiÓm to¸n viªn chÊp nhËn sè lîng hµng
tån kho t¹i ngµy 31/12/2004 trªn sæ s¸ch ®¬n vÞ lµ hîp lý.
*C«ng ty H: Do c«ng ty H lµ kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu tiªn nªn
kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ cã mÆt t¹i thêi ®iÓm diÔn ra kiÓm kª cuèi n¨m tµi
chÝnh (vµo ngµy 31/12/2004). T¬ng tù nh c«ng ty ThÐp F, kiÓm to¸n viªn quyÕt
®Þnh tiÕn hµnh kiÓm kª mÉu ®èi víi mét sè hµng tån kho cña C«ng ty H vµo
ngµy 10/02/2005, tõ ®ã suy réng ra tæng thÓ hµng tån kho cña C«ng ty råi trõ lïi
l¹i ®Õn ngµy 31/12/2004 nh»m kh¼ng ®Þnh sè d hµng tån kho t¹i ngµy
31/12/2004. MÉu ®îc chän ®Ó kiÓm kª lµ thµnh phÈm. KÕt qu¶ thu ®îc kh«ng
thÊy cã chªnh lÖch gi÷a sæ s¸ch vµ thùc tÕ, tõ ®ã cã thÓ kÕt luËn kÕt qu¶ kiÓm
kª lµ chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh ®óng sè lîng hµng tån kho cã trong doanh nghiÖp.
Bíc 4: KiÓm tra viÖc tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån kho cña kh¸ch hµng:
Qua thùc tÕ 3 kh¸ch hµng trªn, nhËn thÊy çc kh¸ch hµng ®Òu tiÕn hµnh
tÝnh gi¸ xuÊt theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn, gi¸ xuÊt hµng tån kho ®îc
tÝnh nh sau:
Gi¸ trÞ tån ®Çu kú + Gi¸ trÞ nhËp trong kú
Gi¸ xuÊt hµng tån kho =
Sè lîng tån ®Çu kú + Sè lîng nhËp trong kú
Qua pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån kho cña ®¬n vÞ kh«ng cã sù thay ®æi. kiÓm to¸n viªn
còng tiÕn hµnh kiÓm tra chän mÉu hµng tån kho ®Ó tÝnh to¸n l¹i gi¸ xuÊt (sè l-
îng mÉu chän nhá) thÊy kh«ng cã sai sãt. NhËn xÐt cña kiÓm to¸n viªn ghi trªn
giÊy lµm viÖc “ ViÖc tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån kho t¹i c«ng ty ®¶m b¶o tÝnh
chÝnh x¸c c¬ häc”.
Bíc 5: Thùc hiÖn kiÓm tra b¶ng tÝnh gi¸ thµnh:
§©y lµ bíc c«ng viÖc quan träng v× nã cã liªn quan ®Õn hÇu hÕt çc
phÇn hµnh kiÓm to¸n kh¸c nh kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng- thanh to¸n, chu
tr×nh tiÒn l¬ng- nh©n viªn, chu tr×nh b¸n hµng- thu tiÒn…
*XÐt cô thÓ çc bíc c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh t¹i C«ng ty E:
 KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
KiÓm to¸n viªn thùc hÞªn viÖc kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu
®Ó kh¼ng ®Þnh viÖc xuÊt dïng cho çc ®èi tîng cã ®îc h¹ch to¸n chÝnh x¸c vµ
®óng kú hay kh«ng.Môc ®Ých cña phÇn viÖc nµy lµ nh»m tr¸nh viÖc h¹ch to¸n
çc kho¶n chi phÝ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt nhÇm sang chi phÝ b¸n hµng hay qu¶n
lý. Thñ tôc tiÕn hµnh t¬ng tù nh kiÓm tra tÝnh cã thËt cña çc nghiÖp vô ph¸t
sinh.
 KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:

KiÓm to¸n viªn kiÓm tra, xem xÐt viÖc ph©n bæ chi phÝ tiÒn l¬ng cho
çc ®èi tîng chÞu phÝ cã ®óng ®¾n kh«ng. ViÖc kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp ®· ®îc thùc hiÖn trong kiÓm to¸n tiÒn l¬ng- nh©n viªn, ®Ó
kh¼ng ®Þnh l¹i kÕt qu¶ ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ kiÓm tra chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm trªn thùc tÕ víi ®Þnh møc.
 KiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc chi tiÕt thµnh: chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ
tiÒn l¬ng, chi phÝ khÊu hao, chi phÝ c«ng cô, chi phÝ kh¸c. T¹i c«ng ty E, phÇn
viÖc kiÓm tra chi tiÕt CP s¶n xuÊt chung ®îc kÕ thõa tõ kÕt qu¶ kiÓm to¸n çc
chu tr×nh kh¸c nh chu tr×nh tiÒn l¬ng- nh©n viªn, chu tr×nh tµi s¶n cè ®Þnh…
§èi víi chi phÝ ph¸t sinh b»ng tiÒn kh¸c, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®èi
chiÕu gi÷a sè liÖu trªn sæ çi TK 627 (phÇn ®èi øng TK 111, 331…) víi chøng tõ
gèc nh phiÕu chi, hãa ®¬n cña ngêi b¸n… ®Ó kiÓm tra tÝnh cã thËt, tÝnh
chÝnh x¸c cña nghiÖp vô ph¸t sinh.
Kh¸ch hµng: ………CT DL E Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn: ……TK 627………… Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: …………31/12/2004……
Chøng tõ Tµi kho¶n d Sè tiÒn Ghi

SH NT Néi dung Nî Cã chó
NH 10 03/01/04 Chi thuª ngoµi gia c«ng s¶n phÈm 6277 112 5.649.325 
NH 26 08/01/04 Thanh to¸n tiÒn ®iÖn T12/03 6272 112 59.623.875 
PC 703 09/01/04 Thanh to¸n tiÒn níc T12/03 6272 111 1.953.224 
NH 97 08/02/04 Thanh to¸n tiÒn ®iÖn T1/04 6272 112 61.309.482 
PC 905 09/02/04 Thanh to¸n tiÒn níc T1/04 6272 111 2.205.397 
PC 1157 17/03/04 Chi phÝ söa m¸y s¶n xuÊt 6278 111 1.054.300 X
……..
NH 779 08/11/04 Chi phÝ ®iÖn mua ngoµi T10 6272 112 58.959.760 
PC 2811 09/11/04 Chi phÝ níc cho s¶n xuÊt T10 6272 111 1.893.875 
PC 2925 23/11/04 Chi phÝ thiÕt bÞ phôc vô ph©n x- 6278 111 21.835.000 X

ëng
PX 703 07/12/04 Chi phÝ CCDC s¶n xuÊt 6273 153 1.869.530 
NH 835 08/12/04 Chi phÝ ®iÖn mua ngoµi T11 6272 112 60.935.755 
PC 3036 09/12/04 Chi phÝ níc cho s¶n xuÊt T11 6272 111 2.053.622 
PC 3095 22/12/04 Chi phÝ thuª ngoµi kh¸c 6278 111 1.235.116 
H§ 0354 30/12/04 Chi thuª ngoµi gia c«ng s¶n phÈm 6277 331 4.535.900 

 : §· ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a sè trªn sæ vµ chøng tõ gèc, cã ®Çy ®ñ çc chøng tõ:
ho¸ ®¬n ®á, giÊy b¸o nî cña Ng©n hµng, …
x : Chøng tõ sè PC 1157 ngµy 17/03/04 chØ cã phiÕu chi, kh«ng cã chøng tõ ®i kÌm
Chøng tõ sè PC 2925 ngµy 23/11/04: mua thiÕt bÞ phôc vô cho ph©n xëng, thùc
tÕ kiÓm tra chøng tõ nµy lµ ho¸ ®¬n mua mét bé bµn ghÕ salong cho phßng qu¶n
®èc ph©n xëng 1, cã ®Çy ®ñ chøng tõ ®i kÌm.
Chøng tõ sè PC 1157 ®îc kÕ to¸n gi¶i thÝch lµ do thuª thî söa bªn ngoµi nªn kh«ng
cã ho¸ ®¬n chøng tõ ®i kÌm.
Chøng tõ sè PC 2925 ngµy 23/11/04 ®Ò nghÞ kÕ to¸n ®iÒu chØnh t¨ng tµi s¶n cè
®Þnh vµ ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. KiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ph¶i thùc hiÖn
trÝch khÊu hao bæ sung cho tµi s¶n nµy. KÕ to¸n trëng ®· ®ång ý ®iÒu chØnh çc bót
to¸n sau:
 Bót to¸n 1: Nî TK 111 : 21.835.000
Cã TK 627 : 21.835.000
 Bót to¸n 2: Nî TK 211 : 21.835.000
Cã TK 111 : 21.835.000
 Bót to¸n 3: Nî TK 627(6278) : 363.917
Cã 214 : 363.917
KÕt luËn: Nh×n chung çc nghiÖp vô ®Òu cã chøng tõ gèc hîp lÖ.

 §ång thêi víi viÖc kiÓm tra chi tiÕt çc chu tr×nh chi phÝ ®ã, kiÓm
to¸n viªn kiÓm tra çch ph©n bæ chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸nh gi¸ gi¸
trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
T¹i c«ng ty E, kh©u s¶n xuÊt chÝnh diÔn ra t¹i xÝ nghiÖp DÖt. KiÓm
to¸n viªn tiÕn hµnh çc thñ tôc:
- Pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n vÒ quy tr×nh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt
chung cho çc ®èi tîng, viÖc tæng hîp çc chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn TK
154.
- So¸t xÐt l¹i c«ng viÖc cña kÕ to¸n vÒ sù tu©n thñ çc quy ®Þnh vÒ ®èi
tîng ph©n bæ, ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho çc ®èi tîng.
- Thùc hiÖn tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh sù ®óng ®¾n cña sè liÖu ph©n bæ,
gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
- §èi chiÕu thÎ tÝnh gi¸ thµnh víi chøng tõ gèc, çc b¶n ph©n bæ, sæ çi
çc tµi kho¶n cã liªn quan ®Ó kiÓm tra viÖc tËp hîp chi phÝ cã ®îc chi tiÕt trªn
çc thÎ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng kh«ng.
Qua kiÓm tra chän mÉu mét sè nghiÖp vô xuÊt dïng vËt t, c«ng cô dông
cô vµ kiÓm tra sè liÖu trªn sæ chi tiÕt vµ sæ çi TK 627 vµ mét sè phÇn hµnh
kh¸c cã liªn quan, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy viÖc tËp hîp vµ ghi chÐp chi phÝ
s¶n xuÊt chung cña C«ng ty lµ ®óng ®¾n vµ hîp lý.
T¹i ®¬n vÞ, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp, ®©y lµ ph¬ng ph¸p mang tÝnh phæ biÕn cao. Sau khi pháng
vÊn nh©n viªn kÕ to¸n, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn nhËn ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë
dang cuèi kú lµ hîp lý.
KiÓm to¸n viªn kiÓm tra c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh vµ thùc hiÖn tÝnh to¸n
l¹i ®èi víi mét sè thµnh phÈm s¶n xuÊt trong kú cña c«ng ty. Qua kiÓm tra, kiÓm
to¸n viªn thÊy r»ng kÕ to¸n t¹i E tu©n thñ ®óng quy ®Þnh cña c«ng ty, çc phÐp
tÝnh ®îc thùc hiÖn chÝnh x¸c, cã sù phª chuÈn cña kÕ to¸n trëng.
B¶ng 14: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty E
ChØ tiªu Tæng gi¸ thµnh SP
Chi phÝ NVL trùc tiÕp 35.292.990.314
Chi phÝ NC trùc tiÕp 628.493.737
Chi phÝ s¶n xuÊt chung 2.273.756.502
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm 38.205.240.553

*C«ng ty F: T¬ng tù nh c«ng ty E, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn çc bíc kiÓm
to¸n ®èi víi c«ng ty F, kÕt qu¶ thu ®îc:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ
s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp ®óng vµo b¶ng tÝnh gi¸ thµnh.
- ViÖc ph©n bæ çc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn chÝnh x¸c, ®óng quy
®Þnh cña ®¬n vÞ.
- Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú do kÕ to¸n c«ng ty x¸c ®Þnh lµ hîp lý.
*C«ng ty H: §èi víi gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, do ®Æc trng s¶n phÈm
kü thuËt t¹i c«ng ty H cã tiªu chuÈn riªng ®èi víi tõng chñng lo¹i s¶n phÈm, do ®ã
mµ viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸ phøc t¹p, ®Þnh møc chi phÝ ®èi víi mçi
s¶n phÈm tuú thuéc vµo ®Æc trng kü thuËt riªng cña tõng lo¹i s¶n phÈm. Do lµ
s¶n phÈm kü thuËt cã tÝnh chÝnh x¸c cao nªn nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt cho mçi
s¶n phÈm lµ kh«ng ®æi do vËy, chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®èi víi mçi s¶n phÈm
hÇu nh còng kh«ng ®æi (trõ khi nguyªn vËt liÖu ®ã ®îc thay thÕ b»ng nguyªn
vËt liÖu kh¸c th× míi cã biÕn ®éng vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®èi víi mçi s¶n
phÈm). Trêng hîp nµy ®îc xem xÐt kü khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n néi ®Þa ho¸ s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp trong kú. Do vËy, khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n hµng tån
kho kiÓm to¸n viªn kh«ng ®i s©u kiÓm tra vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu mµ chØ
tiÕn hµnh xem xÐt ®èi víi chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®èi
víi chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Çc thñ tôc kiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn t¬ng tù.
Bíc 6: X¸c nhËn hµng göi b¸n (nÕu cã):
*Riªng ®èi víi c«ng ty DÖt lôa E: trong c¬ cÊu hµng tån kho cã tån t¹i
hµng göi b¸n nªn kiÓm to¸n thùc hiÖn viÖc göi th x¸c nhËn vÒ sè hµng göi b¸n
nµy. §¬n vÞ ®· tiÕn hµnh göi th x¸c nhËn ®Õn mét sè ®èi tîng nhng sè d cña
nh÷ng kh¸ch hµng ®ã kh«ng cao. Sè d hµng göi b¸n cßn l¹i cha ®îc x¸c nhËn lµ
78.453.008® tËp trung vµo mét ®èi tîng lµ C«ng ty Th¬ng m¹i H¶i Phßng. KiÓm
to¸n viªn tiÕn hµnh lËp th x¸c nhËn, ®a cho c«ng ty E ®Ó göi cho c«ng ty TM
H¶i Phßng. NÕu x¸c nhËn sè d cuèi kú vÒ hµng göi b¸n lµ ®óng th× ®¹i diÖn
c«ng ty TM H¶i Phßng sÏ ®ãng dÊu vµ göi ngîc l¹i cho kiÓm to¸n viªn, ngîc l¹i
nÕu cã sai sãt, kh«ng chÊp nhËn th× ph¶i ghi râ lý do. KÕt qu¶ thu ®îc lµ c«ng ty

TM H¶i Phßng x¸c nhËn sè d lµ ®óng, sè hµng göi b¸n lµ cã thËt. Th x¸c nhËn vµ
tr¶ lêi nh sau:
B¶ng 15: Th x¸c nhËn ®èi víi hµng göi b¸n cña c«ng ty E
KÝnh göi C«ng ty Th¬ng m¹i H¶i Phßng......
Phßng kÕ to¸n
KÝnh göi Qóy ¤ng (Bµ)
VÒ viÖc: X¸c nhËn kiÓm to¸n
§Ó phôc vô cho viÖc kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh cña c«ng ty chóng t«i kÕt thóc ngµy
31/12/2004, xin ®Ò nghÞ Qóy C«ng ty x¸c nhËn gi¸ trÞ hµng göi b¸n gi÷a c«ng ty chóng t«i víi Qóy
C«ng ty vµo ngµy 31/12/2004 lµ 78.453.008 VN§ (b¶y m¬i t¸m triÖu bèn tr¨m n¨m m¬i ba ngµn
kh«ng tr¨m linh t¸m ®ång). §Ò nghÞ Qóy C«ng ty göi th nµy trùc tiÕp tíi KiÓm to¸n viªn cña chóng
t«i (theo ®Þa chØ trªn phong b× ®Ýnh kÌm). Xin lu ý ®©y chØ lµ th x¸c nhËn.
C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam.
Sè 7 §êng §µo TÊn QuËn Ba §×nh - HN
§T: 047 663 499 . Fax: 047 664 120
Tíi : ¤ng NguyÔn §¾c Thµnh- KiÓm to¸n viªn chÝnh.
Xin tr©n träng c¶m ¬n Qóy C«ng ty.
Gi¸m ®èc
§Æng Xu©n Ph¬ng
T«i/ Chóng t«i ®ång ý sè d trªn lµ ®óng t¹i thêi ®iÓm ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2004
T«i/ Chóng t«i kh«ng ®ång ý sè d trªn v× :
……………………………………………………………………………………..
Ngµy 25/02/2005 §¹i diÖn (ký tªn)
Gi¸m ®èc C«ng ty TM H¶i Phßng
Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh nh trªn, çc sai ph¹m mµ kiÓm to¸n viªn ph¸t
hiÖn ®Òu ®îc trao ®æi th«ng qua víi nh©n viªn kÕ to¸n ®¬n vÞ vµ ®îc tæng hîp
®iÒu chØnh trªn giÊy lµm viÖc t¹i giai ®o¹n kÕt thóc. Lóc nµy kiÓm to¸n viªn
®a ra nhËn xÐt: “Sè d hµng tån kho cña c«ng ty DÖt lôa E lµ cã thùc, ®îc ®¸nh
gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng”, ph¶n ¸nh trªn giÊy lµm viÖc:

Ngµ
CIMEICO VN Tªn y

……… …….
Kh¸ch hµng: ………Cty DL E………. Ngêi T.H . . M· sè …………
……… …….
Néi dung thùc hiÖn: …Tæng hîp 1…. Ngêi K.T . . Trang …………
N¨m kÕt thóc: 31/12/2004……………………
Môc tiªu: §¶m b¶o sè d Hµng tån kho lµ cã thùc, ®· ®îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng
§¶m b¶o hµng tån kho ph¶n ¸nh ®óng kú
C«ng viÖc:
 §èi chiÕu sè d ®Çu n¨m víi B¸o ço kiÓm to¸n n¨m 2003
 §èi chiÕu sè d ngµy 31/12/2004 víi sæ chi tiÕt, sæ çi, b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh
 §èi chiÕu sè liÖu kiÓm kª ngµy 31/12/2004 trªn Biªn b¶n kiÓm kª víi sè liÖu trªn sæ
s¸ch vµo cïng ngµy
 KiÓm tra ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt
 KiÓm tra b¶ng tÝnh gi¸ thµnh
 Göi th x¸c nhËn ®èi víi hµng göi b¸n
KÕt qu¶:
 Sè d ®Çu n¨m phï hîp víi B¸o ço kiÓm to¸n.
 Sè d ngµy 31/12/2004 phï hîp gi÷a Sæ chi tiÕt, sæ çi vµ B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh.
 Sè liÖu trªn sæ phï hîp kiÓm kª thùc tÕ.
 TÝnh gi¸ theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn.
 Çc lo¹i chi phÝ ®îc tËp hîp ®óng ®¾n. KÕ to¸n ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ trÞ
s¶n phÈm dë dang hîp lý.
 Hµng göi b¸n ®îc x¸c nhËn lµ cã thËt.
KÕt luËn: Sè d hµng tån kho lµ cã thËt, ®îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng. Cã mét sè nghiÖp
vô ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú nhng nh×n chung c«ng t¸c kiÓm to¸n hµng tån kho tháa m·n ®îc
çc yªu cÇu doanh nghiÖp ®Æt ra.
*C«ng ty F: Kh¸c víi c«ng ty DÖt lôa E, t¹i c«ng ty F, kÕ to¸n ®· tiÕn
hµnh göi th x¸c nhËn sè d vÒ hµng göi b¸n t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc n¨m tµi chÝnh
2004. KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh tæng hîp ®èi chiÕu vµ ®i ®Õn kÕt luËn: Sè d
vÒ hµng göi b¸n t¹i c«ng ty F lµ cã thËt.
Sau khi tiÕn hµnh çc bíc c«ng viÖc trªn, kiÓm to¸n viªn trao ®æi víi kÕ to¸n t¹i
®¬n vÞ vÒ nh÷ng sai ph¹m ®· ph¸t hiÖn. Cã thÓ nhËn thÊy møc ®é träng yÕu
cña sai ph¹m kh«ng cao, kiÓm to¸n viªn nhËn xÐt: “Sè d hµng tån kho t¹i c«ng ty
ThÐp F lµ cã thùc, ®îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng”. (MÉu t¬ng tù nh c«ng ty
E).
*C«ng ty H: kh«ng cã hµng göi b¸n.
Dùa vµo çc b»ng chøng thu ®îc, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn kÕt luËn: nh×n
chung, sè d hµng tån kho t¹i c«ng ty H lµ cã thËt, ®· ®îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn
®óng. Tuy nhiªn, c«ng t¸c b¶o qu¶n chøng tõ kh«ng tèt, quy tr×nh kiÓm so¸t
kh«ng chÆt chÏ (çc phiÕu nhËp xuÊt ®«i khi kh«ng cã ch÷ ký phª duyÖt cña kÕ
to¸n trëng…). Çc sai ph¹m kh¸c kiÓm to¸n viªn trao ®æi víi kÕ to¸n t¹i c«ng ty H
®Ó ®a ra nh÷ng ®iÒu chØnh hîp lý (thÓ hiÖn trªn b¶ng tæng hîp sai sãt vµ biÓu
chØnh hîp).
3. KÕt thóc kiÓm to¸n:

Çc b»ng chøng thu thËp ®îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån
kho sÏ ®îc tËp hîp l¹i cho trëng nhãm kiÓm to¸n ®Ó tiÕn hµnh so¸t xÐt l¹i toµn
bé c«ng viÖc ®· thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ tÝnh ®Çy ®ñ cña çc b»ng chøng ®ã.
ViÖc ®¸nh gi¸ nµy ®îc dùa trªn møc ®é tháa m·n çc môc tiªu kiÓm to¸n riªng
®èi víi chu tr×nh hµng tån kho: ®¶m b¶o sè d hµng tån kho lµ cã thËt, ®îc ®¸nh
gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng; ®¶m b¶o hµng tån kho ®îc ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c vµ çc
nghiÖp vô vÒ hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh ®óng kú.
Trªn c¬ së çc c«ng viÖc ®· tiÕn hµnh, kiÓm to¸n viªn ®a ra B¶ng tæng
hîp sai sãt vµ BiÓu chñ ®¹o ®èi víi hµng tån kho.
* C«ng ty DÖt lôa E:
Cïng víi giÊy lµm viÖc sè 4E, kiÓm to¸n viªn lËp B¶ng tæng hîp sai sãt vµ
BiÓu chØ ®¹o. Sau khi so¸t xÐt, kiÓm to¸n viªn chÝnh ®a ra nhËn xÐt trong B¸o
ço kiÓm to¸n ph¸t hµnh th¸ng 02/2005 vÒ B¸o ço tµi chÝnh n¨m 2004 cña c«ng
ty DÖt lôa E nh sau: “B¸o ço tµi chÝnh ®· ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn çc
khÝa c¹nh träng yÕu t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty E t¹i ngµy 31/12/2004,
còng nh kÕt qu¶ kinh doanh vµ çc luång lu chuyÓn tiÒn tÖ trong n¨m tµi chÝnh
kÕt thóc t¹i ngµy 31/12/2004 phï hîp víi chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn
hµnh vµ çc quy ®Þnh ph¸p lý cã liªn quan”.

Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………

Néi dung thùc hiÖn: …Tæng hîp htk ……. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: ………31/12/04………..
B¶ng tæng hîp sai sãt
B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n B¸o ço tµi chÝnh

DiÔn gi¶i TK §¦
Nî Cã Nî Cã
+ Chøng tõ PC 2925 Mua
TSC§ nhng kÕ to¸n h¹ch to¸n
vµo CP s¶n xuÊt chung. §Ò
nghÞ ®iÒu chØnh: 111 21.835.000
627 21.835.000
211 21.835.000
21.835.000
111 363.917
627 363.917
214
+ Chøng tõ PN sè 3192: kÕ
to¸n ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú
ph¸t sinh. §Ò nghÞ ®iÒu
331 34.638.127
chØnh: 34.638.127
152
N¨m 2004, ghi: 34.638.127
152
34.638.127
331
N¨m 2005, ghi:


Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL
E……………. Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn: ……………………..
…………Tæng hîp HTK ………………. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: ……31/12/04…
BiÓu chØ ®¹o
Tham Sè kh¸ch hµng Sè ®iÒu Sè kiÓm to¸n Sè kh¸ch hµng

Néi dung
chiÕu 31/12/2004 chØnh 31/12/2004 31/12/2003
Hµng mua ®i ®êng 0 (20.162)
NVL 3.606.385.708 (34.638.127) 3.571.747.581 3.060.975.888
CCDC 4.574.549 4.574.549 4.948.114
CP SXKD dd 5.399.829.890 5.399.829.890 7.416.941.874
Thµnh phÈm 15.673.758.885 15.673.758.885 12.142.502.868
HH tån kho (23.784.825) (23.784.825) 123.272.204
Hµng göi b¸n 177.535.931 177.535.931 348.798.273

* C«ng ty ThÐp F: KiÓm to¸n viªn còng ®a ra B¶ng tæng hîp sai sãt vµ
BiÓu chØ ®¹o cã mÉu t¬ng tù nh ®èi víi c«ng ty E:
MÉu biÓu 9: GiÊy lµm viÖc sè 3F.
N¨m kÕt thóc: ………31/12/04………..

DiÔn gi¶i TK §¦
Nî Cã Nî Cã
+ Chøng tõ H§ 150 mua quÇn

¸o BHL§, kÕ to¸n ghi sæ 153 5.637.005
thiÕu. §iÒu chØnh: 331 5.637.005
MÉu biÓu 10: GiÊy lµm viÖc sè 4F.

E……………. Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn:Tæng hîp hµng tån
kho……….. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: ……31/12/04…
BiÓu chØ ®¹o

Néi dung
chiÕu 31/12/2004 chØnh 31/12/2004 31/12/2003
NVL 26.010.002.585 26.010.002.585 25.519.711.821
CCDC 13.594.429 5.637.005 19.231.434 5.345.898
CP sxkd dd 7.001.858.452 7.001.858.452 5.404.166.997
TP tån kho 21.184.235.949 21.184.235.949 13.404.321.564
Hµng göi b¸n 207.146.128 207.146.128 572.482.468

Nh×n chung çc sai ph¹m x¶y ra ®èi víi c«ng ty F lµ kh«ng träng yÕu nªn
nhËn xÐt kiÓm to¸n viªn chÝnh ®a ra trong B¸o ço kiÓm to¸n vÒ B¸o ço tµi
chÝnh n¨m 2004 cña c«ng ty ThÐp F lµ t¬ng tù nh ®èi víi c«ng ty DÖt lôa E:
“B¸o ço tµi chÝnh ®· ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn çc khÝa c¹nh träng yÕu
t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty E t¹i ngµy 31/12/2004, còng nh kÕt qu¶ kinh
doanh vµ çc luång lu chuyÓn tiÒn tÖ trong n¨m tµi chÝnh kÕt thóc t¹i ngµy
31/12/2004 phï hîp víi chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ çc quy

®Þnh ph¸p lý cã liªn quan” (trÝch B¸o ço tµi kiÓm to¸n th¸ng 01/2005 do
CIMEICO lËp).
* C«ng ty Th¬ng m¹i H: Tõ nh÷ng b»ng chøng thu ®îc, kiÓm to¸n viªn
nhËn thÊy vÒ sè liÖu kÕ to¸n t¹i c«ng ty H kh«ng x¶y ra sai sãt träng yÕu nhng
vÒ c«ng t¸c ghi sæ, b¶o qu¶n chøng tõ cßn nhiÒu sai ph¹m. DÊu hiÖu kiÓm so¸t
cña kÕ to¸n trëng kh«ng ®ång ®Òu, doanh nghiÖp cÇn nhanh chãng kh¾c phôc
nhîc ®iÓm nµy ®Ó tr¸nh nh÷ng sai ph¹m lín cã kh¶ n¨ng x¶y ra. Nh×n chung,
c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ còng tu©n theo ®Çy ®ñ chÕ ®é kÕ to¸n theo quy
®Þnh chung vµ theo nh÷ng quy ®Þnh Ban gi¸m ®èc ®Æt ra. KÕt qu¶ kiÓm to¸n
thÓ hiÖn trªn B¶ng tæng hîp sai sãt vµ BiÓu chØ ®¹o:

N¨m kÕt thóc: ………31/12/04………..

DiÔn gi¶i TK §¦
Nî Cã Nî Cã
+ Chøng tõ PX sè 1205: kÕ
to¸n ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú
ph¸t sinh. §Ò nghÞ ®iÒu
155 69.574.254
chØnh: 69.574.254
632
N¨m 2004, ghi: 69.574.254
632
69.574.254
155
N¨m 2005, ghi:

E……………. Ngêi T.H ………. …….. M· sè …………
Néi dung thùc hiÖn: ……………………..
…………Tæng hîp HTK ………………. Ngêi K.T ………. …….. Trang …………
N¨m kÕt thóc: ……31/12/04…
BiÓu chØ ®¹o

Néi dung
chiÕu 31/12/2004 chØnh 31/12/2004 31/12/2003
NVL 3.351.013.375 3.351.013.375 3.740.835.535
CCDC 155.967.745 155.967.745 149.403.476
CP sxkd dd 5.273.942.444 5.273.942.444 4.939.509.967
TP tån kho 16.951.463.177 69.574.254 17.021.037.431 1.234.496.798
Hµng hãa tån kho 7.308.475.860 7.308.475.860 2.608.291.822
Ch¬ng III:
mét sè ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn
kiÓm to¸n chu tr×nh
hµng tån kho t¹i cimeico vietnam.
I. Mét sè ®¸nh gi¸ tõ thùc tiÔn c«ng t¸c kiÓm to¸n t¹i CIMEICO VN:
1. VÒ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung cña Cimeico:
KiÓm to¸n lµ ho¹t ®éng cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam nhng ®· vµ ®ang ph¸t
triÓn rÊt nhanh víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t çc c«ng ty kiÓm to¸n. CIMEICO ViÖt
Nam míi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy ®îc 6 n¨m vµ ®ang chÞu sù c¹nh tranh
gay g¾t cña çc c«ng ty kiÓm to¸n ®ang ho¹t ®éng t¹i níc ta, ®Æc biÖt lµ çc
c«ng ty kiÓm to¸n níc ngoµi víi nhiÒu thuËn lîi vÒ quy m«, kinh nghiÖm ho¹t
®éng, ¸p lùc c¹nh tranh còng phÇn nµo t¸c ®éng ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶
kiÓm to¸n, g©y khã kh¨n cho c«ng ty trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng.
Thùc tÕ ë níc ta hiÖn nay ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp míi chØ t¹o dùng
cho m×nh h×nh ¶nh ban ®Çu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, cha kh¼ng ®Þnh ®îc
vai trß lµ mét c«ng cô qu¶n lý m¹nh cña çc nhµ qu¶n lý. Cho tíi nay nhiÒu doanh
nghiÖp vÉn cha hiÓu biÕt hÕt ®îc b¶n chÊt vµ lîi Ých cña viÖc kiÓm to¸n ®em
l¹i lµ híng dÉn nghiÖp vô vµ cñng cè nÒn nÕp çc ho¹t ®éng tµi chÝnh nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña chÝnh doanh nghiÖp.
NhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn kiÓm to¸n chØ v× môc ®Ých ®Ó ®èi phã hay
theo yªu cÇu cña cÊp trªn mµ kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ cña doanh
nghiÖp nªn n¶y sinh th¸i ®é dÌ dÆt, thiÕu hîp t¸c cña kh¸ch hµng g©y khã kh¨n
vµ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm to¸n. Trong suèt qu¸ tr×nh
ho¹t ®éng cña m×nh, c«ng ty lu«n cè g¾ng n©ng cao chÊt lîng çc dÞch vô mµ
m×nh cung cÊp ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng kiÓm to¸n. §Ó n©ng cao chÊt lîng c«ng
t¸c kiÓm to¸n, Cimeico VN ®· x©y dùng ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n víi tõng chu
tr×nh cña B¸o ço tµi chÝnh nh»m gióp cho kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®Þnh híng çc
c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn sao cho hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm to¸n ®¹t ®Õn møc cao
nhÊt cã thÓ.
Ch¬ng tr×nh chung cña Cimeico bao gåm ba phÇn: LËp kÕ ho¹ch kiÓm
to¸n, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n. Ch¬ng tr×nh nµy ®îc x©y
dùng dùa trªn c¬ së chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam vµ nh÷ng quy ®Þnh cña Bé
tµi chÝnh, phï hîp víi çc nguyªn t¾c kiÓm to¸n quèc tÕ ®îc chÊp nhËn réng r·i.
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n:
ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cña Cimeico VN ®îc thiÕt lËp tu©n thñ theo
nh÷ng híng dÉn trong chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam. Cã thÓ lÊy vÝ dô mét sè
bíc c«ng viÖc nh: ®Çu tiªn, kiÓm to¸n viªn ph¶i nhËn diÖn lý do kiÓm to¸n cña
kh¸ch hµng tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiÓm to¸n. Çc kiÓm to¸n viªn
thu thËp çc th«ng tin cÇn thiÕt, ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh hÖ thèng
nµy cã tån t¹i hay kh«ng, sù tån t¹i cña nã cã ®¶m b¶o tÝnh hiÖu lùc hay
kh«ng?... Tuy nhiªn c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch cña C«ng ty cßn mét sè vÊn ®Ò cÇn
ph¶i xem xÐt:
§¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: c«ng ty chØ ®¸nh gi¸ vÒ hÖ thèng
kiÓm so¸t chung ®èi víi mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty kh¸ch hµng, cha ®¸nh gi¸ hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé cho tõng chu tr×nh mµ chñ yÕu chØ dùa vµo kinh
nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn ®Ó ®¸nh gi¸. C«ng viÖc nµy chØ ®îc thùc hiÖn ®èi
víi nh÷ng kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu tiªn cßn kh¸ch hµng thêng xuyªn th×
chØ ®îc ®¸nh gi¸ l¹i khi cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong n¨m kiÓm to¸n.
§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro: ViÖc x¸c ®Þnh møc träng yÕu vµ ®¸nh
gi¸ rñi ro lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng mÉu chän cÇn thiÕt cho
c¶ cuéc kiÓm to¸n còng nh cho tõng chu tr×nh. KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh íc l-
îng møc träng yÕu cho toµn bé B¸o ço tµi chÝnh råi ph©n chia cho tõng chu
tr×nh theo møc ®é quan träng cña chu tr×nh, chu tr×nh ®ã tren B¸o ço tµi
chÝnh. Thùc tÕ cho thÊy c«ng ty chØ ®¸nh ®a ra møc träng yÕu kÕ ho¹ch cho
toµn bé B¸o ço tµi chÝnh mµ kh«ng chia møc träng yÕu cho tõng chu tr×nh, chu
tr×nh cô thÓ. KÕt thóc kiÓm to¸n, sau khi tæng hîp çc sai sãt trªn B¸o ço tµi
chÝnh, kiÓm to¸n viªn sÏ so s¸nh tæng sai sãt víi møc träng yÕu kÕ ho¹ch. Çch
®¸nh gi¸ nµy chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn vµ nh÷ng th«ng
tin thu thËp ®îc liªn quan ®Õn chu tr×nh ®ã tõ ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Do ®ã kiÓm
to¸n viªn kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c sè lîng b»ng chøng cÇn thu thËp ¶nh h-
ëng ®Õn hiÖu qu¶ kiÓm to¸n.
ViÖc thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n: viÖc thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm
to¸n ®ßi hái ph¶i x©y dùng ®îc thêi gian kiÓm to¸n, ph©n c«ng c«ng viÖc cho
tõng ngêi vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i thiÕt kÕ ®îc çc tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n cÇn
thùc hiÖn. Nhng viÖc thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña CIMEICO l¹i cha ®Ò
cËp ®Õn viÖc thiÕt kÕ cô thÓ çc tr¾c nghiÖm sÏ tiÕn hµnh ®èi víi tõng chu
tr×nh, chu tr×nh.
Thùc hiÖn kiÓm to¸n:
KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh kiÓm to¸n dùa trªn kÕ ho¹ch ®· lËp. Trong
qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn sÏ bæ sung çc vÊn ®Ò, nh÷ng sù kiÖn ph¸t
sinh khi tiÕp cËn víi chu tr×nh trªn B¸o ço tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. §èi víi
nh÷ng chu tr×nh mµ sè lîng nghiÖp vô x¶y ra nhiÒu kiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh
chän mÉu ®Ó tiÕn hµnh çc thñ tôc kiÓm to¸n råi suy réng ra tæng thÓ cÇn
kiÓm to¸n. §èi víi chu tr×nh mµ theo kinh nghiÖm ®¸nh gi¸ lµ rñi ro cao hoÆc sè
lîng nghiÖp vô x¶y ra Ýt th× kiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm to¸n toµn
diÖn. Trong bíc nµy, kiÓm to¸n viªn kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p kü thuËt nghiÖp vô
nh ®iÒu tra, ®èi chiÕu, so s¸nh, ph©n tÝch, rµ so¸t… ®Ó thùc hiÖn çc thö
nghiÖm kiÓm so¸t, thñ tôc ph©n tÝch vµ thö nghiÖm chi tiÕt. Sè lîng thö
nghiÖm, tr¾c nghiÖm nµy phô thuéc vµo thêi gian kiÓm to¸n, sù h÷u hiÖu hay
kh«ng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Th«ng qua çc thñ tôc kiÓm to¸n nµy,
kiÓm to¸n viªn ®a ra nh÷ng b»ng chøng ®¸ng tin cËy phï hîp víi môc tiªu ®· ®Æt
ra.
Tuy nhiªn viÖc chän mÉu kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n viªn thêng chän mÉu
theo ph¬ng ph¸p sè lín (lùa chän sè tiÒn ph¸t sinh lín) v× nh÷ng nghiÖp vô ph¸t
sinh víi gi¸ trÞ lín thêng chøa ®ùng rñi ro cao h¬n, nhng ®©y cha ph¶i lµ ph¬ng
ph¸p chän mÉu tèi u v× sai ph¹m cña mét nghiÖp vô ph¸t sinh víi sè tiÒn nhá nhng
®îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn sÏ thµnh sai ph¹m träng yÕu.
Khi tiÕn hµnh thñ tôc ph©n tÝch, kiÓm to¸n viªn chñ yÕu chØ sö dông
ph©n tÝch ®èi víi çc th«ng tin tµi chÝnh (çc chØ tiªu ph©n tÝch nµy còng
kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ rµng trªn giÊy lµm viÖc), hÇu nh kh«ng ph©n tÝch th«ng
tin phi tµi chÝnh. NÕu cã thÓ kÕt hîp ®îc viÖc ph©n tÝch çc th«ng tin tµi
chÝnh vµ phi tµi chÝnh sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ kiÓm to¸n mµ hiÖu qu¶ cuéc
kiÓm to¸n vÉn ®îc ®¶m b¶o.
KÕt thóc kiÓm to¸n:
Çc kiÓm to¸n viªn trong nhãm tËp hîp çc b»ng chøng thu thËp ®îc cho tr-
ëng nhãm kiÓm to¸n vµ trëng nhãm kiÓm to¸n sÏ ®a ra ý kiÕn cuèi cïng dùa trªn
çc giÊy tê lµm viÖc.
B¸o ço kiÓm to¸n do CIMEICO ph¸t hµnh trªn c¬ së ®éc lËp, kh¸ch quan
vµ t¹o ®îc sù tin cËy cho nh÷ng ngêi sö dông kÕt qu¶ kiÓm to¸n.
Nh×n chung ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty kiÓm to¸n t vÊn x©y
dùng ViÖt Nam thiÕt kÕ lµ hîp lý vµ phï hîp ®ång thêi còng thÓ hiÖn mét
phong çch riªng cña m×nh so víi çc C«ng ty kiÓm to¸n kh¸c.
2. NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong
kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh do CIMEICO VIETNAM thùc hiÖn:
KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho lµ mét phÇn quan träng trong kiÓm to¸n
B¸o ço tµi chÝnh do chu tr×nh nµy lu«n cã ¶nh hëng träng yÕu tíi B¸o ço tµi
chÝnh cña c«ng ty kh¸ch hµng mµ cô thÓ lµ ¶nh hëng tíi b¸o ço kÕt qu¶ kinh
doanh th«ng qua chu tr×nh gi¸ vèn hµng b¸n. Do ®ã kiÓm to¸n hµng tån kho lµ
c«ng viÖc cÇn thiÕt vµ quan träng trong mäi cuéc kiÓm to¸n.
Cïng víi viÖc x©y dùng ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung, c«ng ty cßn x©y
dùng ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n riªng cho chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho. C¨n cø
vµo çc th«ng tin thu thËp ®îc, çc kiÓm to¸n viªn sÏ x¸c ®Þnh thñ tôc kiÓm to¸n
nµo cÇn thùc hiÖn còng nh sè lîng çc thñ tôc tiÕn hµnh. Th«ng thêng néi dung
ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gåm 3 bíc c¬ b¶n: ®¸nh gi¸ hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé, thùc hiÖn thñ tôc kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho, thùc
hiÖn kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi nghiÖp vô vµ sè d hµng tån kho. Thñ tôc ph©n
tÝch kh«ng ®îc t¸ch thµnh mét bíc riªng biÖt, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn thñ tôc
nµy khi ph©n tÝch B¸o ço tµi chÝnh cña ®¬n vÞ (trong khi ®¸nh gi¸ hÖ thèng
kiÓm so¸t néi bé).
XÐt riªng víi thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt, sè lîng thñ tôc nµy phô thuéc vµo
®é tin cËy cña b»ng chøng ®· thu thËp ®îc tõ çc bíc c«ng viÖc trªn. Tríc hÕt
®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh cã thËt cña hµng tån kho t¹i ngµy kÕt thóc niªn ®é, kiÓm
to¸n viªn tiÕn hµnh thñ tôc quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho. §Æc biÖt
trong trêng hîp kh«ng thÓ tiÕn hµnh quan s¸t t¹i ngµy 31/12 th× kiÓm to¸n viªn
phô tr¸ch chu tr×nh hµng tån kho cïng víi c«ng ty kiÓm to¸n sÏ tháa thuËn víi
kh¸ch hµng vÒ mét cuéc kiÓm kª thö theo quy m« mÉu nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã, kiÓm
to¸n viªn sÏ trõ lïi hoÆc céng thªm vµo ®Ó ®a ra con sè vµo ngµy 31/12. §èi víi
nghiÖp vô vµ sè d hµng tån kho, c«ng ty ®· x©y dùng hÖ thèng çc ph¬ng ph¸p
hîp lý ®Ó cã ®Çy ®ñ sù ®èi chiÕu gi÷a chøng tõ vµ sæ s¸ch, kh¼ng ®Þnh çc
nghiÖp vô lµ thùc sù ph¸t sinh còng nh sè d hµng tån kho lµ cã thËt, ®îc ph¶n
¸nh ®óng…
Tãm l¹i, chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho do Cimeico VN x©y dùng lµ
hîp lý, çc thñ tôc kiÓm to¸n ®îc sö dông trong ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ ®Çy
®ñ vµ cÇn thiÕt c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng ®Ó tõ ®ã ®a ra nhËn xÐt chÝnh x¸c
vÒ chu tr×nh hµng tån kho trªn B¸o ço tµi chÝnh cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng.
II. §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n hµng tån kho trong
kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt
Nam:
1. ý nghÜa cña viÖc hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong
kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh:
So víi bÒ dµy lÞch sö ngµnh nghÒ kiÓm to¸n trªn thÕ giíi th× ho¹t ®éng
kiÓm to¸n ë ViÖt Nam míi chØ lµ bíc khëi ®Çu vµ cßn rÊt non trÎ, ho¹t ®éng
kiÓm to¸n vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ trªn c¶ gãc ®é lý luËn vµ thùc tÕ, do ®ã
ngµnh kiÓm to¸n ë ViÖt Nam cÇn ph¶i tù hoµn thiÖn m×nh ®Ó phï hîp víi xu
thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn
nay, níc ta ®ang kh«ng ngõng xóc tiÕn qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, ®iÒu
nµy ®· më ra cho ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh kÕ to¸n, kiÓm to¸n nh÷ng c¬ héi
ph¸t triÓn vµ c¶ nh÷ng th¸ch thøc to lín. §øng tríc c¬ héi më réng thÞ phÇn ®ång
thêi n©ng cao tÝnh c¹nh tranh, bÊt kú C«ng ty kiÓm to¸n nµo còng ph¶i ®Æt
vÊn ®Ò hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n cña m×nh lªn hµng ®Çu bëi mét quy
tr×nh kiÓm to¸n hiÖu qu¶ lu«n lµ lîi thÕ c¹nh tranh m¹nh mÏ ®èi víi çc ®èi thñ
kh¸c.
HiÖn nay níc ta ®· vµ ®ang ban hµnh çc chuÈn mùc kiÓm to¸n t¹o mét
khung ph¸p lý chung cho ho¹t ®éng kÕ to¸n kiÓm to¸n, tuy nhiªn vÉn cha t¹o dùng
®îc mét hµnh lang ph¸p lý víi ®óng ý nghÜa cña nã cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n. V×
vËy trong mçi cuéc kiÓm to¸n cho dï kh¶ n¨ng ph¸n xÐt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô
cña kiÓm to¸n viªn cã cao th× vÉn cßn tån t¹i nh÷ng khiÕm khuyÕt. §Ó h¹n chÕ
®îc nã th× nhu cÇu hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n lµ cÇn thiÕt, cã thÓ nãi
hoµn thiÖn ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi mçi C«ng ty
kiÓm to¸n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn.
§èi víi kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña CIMEICO hiÖn nay còng
vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò h¹n chÕ: h¹n chÕ trong viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho, h¹n chÕ trong ph¬ng ph¸p chän mÉu kiÓm to¸n,
®iÒu tra, x¸c minh, thùc nghiÖm… Çc nghiÖp vô vÒ hµng tån kho thêng ph¸t
sinh víi tÇn suÊt vµ quy m« lín nhng thêi gian vµ chi phÝ kiÓm to¸n l¹i giíi h¹n
do ®ã viÖc kh¶o s¸t chi tiÕt çc nghiÖp vô vÒ hµng tån kho ®îc thùc hiÖn rÊt
h¹n chÕ, g©y ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cña çc b»ng chøng kiÓm to¸n vµ cã thÓ
dÉn ®Õn m¾c sai lÇm trong viÖc ®a ra kÕt luËn kiÓm to¸n.
Nh vËy viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n hµng tån kho còng trë nªn rÊt
cÇn thiÕt v× hµng tån kho chiÕm mét tû träng lín trong tæng tµi s¶n lu ®éng cña
doanh nghiÖp vµ lµ chu tr×nh träng yÕu trªn çc B¸o ço tµi chÝnh.
2. Mét sè ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n
chu tr×nh hµng tån kho:
 Ph¬ng híng hoµn thiÖn viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé:
§¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ c«ng viÖc quan träng trong bíc lËp
kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé gióp kiÓm to¸n
viªn h¹n chÕ ®îc rñi ro kiÓm so¸t, tiÕt kiÖm chi phÝ kiÓm to¸n nhÊt lµ ®èi víi
chu tr×nh cã tÝnh träng yÕu vµ phøc t¹p nh hµng tån kho.
HiÖn nay viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé trong ho¹t ®éng kiÓm
to¸n cña CIMEICO chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn, b»ng viÖc
kiÓm to¸n viªn ®Æt ra çc c©u hái cho çc nh©n viªn còng nh Ban gi¸m ®èc c«ng
ty kh¸ch hµng, trªn c¬ së çc c©u tr¶ lêi nhËn ®îc, kiÓm to¸n viªn sÏ ®¹t ®îc sù
hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña c«ng ty. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i trong
bÊt cø lÜnh vùc g× kiÓm to¸n viªn còng cã kinh nghiÖm vµ cã thÓ kh«ng nªu lªn
®îc c©u hái mang tÝnh ®Æc thï cho kh¸ch hµng ®ã. ViÖc ®¸nh gi¸ dùa vµo
kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®a ra nh÷ng kÕt luËn thiÕu chÝnh x¸c
vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ. Trong bíc nµy kiÓm to¸n viªn nªn sö
dông lu ®å hay b¶ng c©u hái theo tõng dÊu hiÖu cña kiÓm so¸t néi bé ®Ó nhËn
thÊy sù cã mÆt hay thiÕu v¾ng mét ho¹t ®éng kiÓm so¸t nµo ®ã. HÖ thèng c©u
hái bªn c¹nh nh÷ng c©u hái ®ãng (tøc lµ c©u hái ®a ra hai çch tr¶ lêi “Cã” hoÆc
“Kh«ng”) cÇn ph¶i më réng sö dông thªm nh÷ng c©u hái më, cho phÐp kiÓm
to¸n viªn linh ®éng h¬n trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng nµy.
B¶ng 16: B¶ng c©u hái vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
C©u hái Cã Kh«ng Ghi chó
1. HÖ thèng chøng tõ gèc sö dông trong c«ng t¸c qu¶n
lý HTK cã ®Çy ®ñ kh«ng?
2. Sæ s¸ch chøng tõ kÕ to¸n vÒ HTK cã ®îc lu tr÷ vµ
sö dông hîp lý kh«ng?
3. Cã sù ph©n c«ng ph©n nhiÖm riªng biÖt gi÷a ngêi
phô tr¸ch ghi chÐp nghiÖp vô nhËp xuÊt kho víi kÕ
to¸n thanh to¸n hay thñ kho kh«ng?
4. Cã phßng riªng biÖt thùc hiÖn chøc n¨ng mua hµng
hoÆc ngêi ®éc lËp gi¸m s¸t c«ng viÖc mua hµng
kh«ng?
5. Cã phßng kiÓm ®Þnh chÊt lîng hµng mua, nh÷ng
quy ®Þnh vÒ viÖc kiÓm nhËn hµng mua vµ ghi
chÐp vµo Biªn b¶n kiÓm nghiÖm kh«ng?
6. PhiÕu xuÊt kho cã ®îc lËp trªn c¬ së çc phiÕu yªu
cÇu sö dông vËt t hay ®¬n ®Æt hµng ®îc phª duyÖt
®Çy ®ñ kh«ng?
7. §¬n vÞ cã thùc hiÖn lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt?
8. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã qua kh©u kiÓm ®Þnh chÊt
lîng s¶n phÈm kh«ng?
9. Cã thùc hiÖn kiÓm kª HTK theo ®óng quy ®Þnh
hay kh«ng?
10.Cã trêng hîp mang HTK ®i thÕ chÊp ®Ó vay vèn
hay kh«ng?
11.§Þa ®iÓm b¶o qu¶n vµ lu tr÷ HTK cã an toµn vµ
b¶o ®¶m çc tiªu chuÈn kü thuËt kh«ng?
12.Cã thùc hiÖn ph©n lo¹i nh÷ng chu tr×nh HTK chËm
lu©n chuyÓn, lçi thêi, h háng kh«ng?
13.Kh¸ch hµng ®· x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ HTK
cha?
14.ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ HTK cã nhÊt qu¸n víi çc n¨m
tríc kh«ng?
15.Cã tÝnh gi¸ thµnh chi tiÕt cho tõng lo¹i thµnh phÈm
kh«ng?
………………………………………………..
 Hoµn thiÖn viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro:
C«ng ty CIMEICO míi chØ thùc hiÖn ®¸n gi¸ møc träng yÕu kÕ ho¹ch cho
tæng thÓ trªn B¸o ço tµi chÝnh chø kh«ng ph©n bæ møc träng yÕu ®ã cho tõng
chu tr×nh cô thÓ, C«ng ty cÇn xem xÐt l¹i vÊn ®Ò nµy vµ x©y dùng tû lÖ träng
yÕu ph©n bæ cho tõng chu tr×nh tuú theo tÝnh chÊt cña tõng chu tr×nh. §ång
thêi CIMEICO nªn x©y dùng mét b¶ng ®¸nh gi¸ møc rñi ro (cao, trung b×nh,
thÊp).
B¶ng 17: B¶ng çc møc ®¸nh gi¸ rñi ro cña CIMEICO:
Møc sai ph¹m ®èi víi < 10% møc träng 10%- 15% møc >= 15% møc
chu tr×nh hµng tån kho yÕu kÕ ho¹ch träng yÕu kÕ träng yÕu kÕ
ho¹ch ho¹ch
Møc rñi ro ThÊp Trung b×nh Cao
 Hoµn thiÖn thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n:

CIMEICO VN cÇn thùc hiÖn viÖc thiÕt kÕ çc tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n cô
thÓ trªn c¬ së ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®· ®îc x©y dùng s½n cho tõng chu tr×nh.
ViÖc thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ sÏ gióp kiÓm to¸n
viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n theo mét kÕ ho¹ch, lÞch tr×nh cô thÓ ®ång thêi gióp
Ban gi¸m ®èc c«ng ty kiÓm so¸t vµ n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c kiÓm to¸n.
 X©y dùng ph¬ng ph¸p chän mÉu kiÓm to¸n:
HiÖn nay cã mét sè c«ng ty kiÓm to¸n ®· tiÕn hµnh x©y dùng çc phÇn
mÒm chuyªn ngµnh ®Ó chän mÉu kiÓm to¸n. ViÖc chän mÉu ngÉu nhiªn qua
m¸y tÝnh sÏ gióp kiÓm to¸n viªn tiÕt kiÖm thêi gian còng nh gi¶m bít çc sai sãt
trong qu¸ tr×nh chän mÉu. Çch nµy cã u ®iÓm lµ mang tÝnh x¸c suÊt cao ®ång
thêi gióp cho viÖc vi tÝnh ho¸ c«ng t¸c kiÓm to¸n, viÖc tÝnh to¸n cña kiÓm to¸n
viªn còng chÝnh x¸c h¬n, tiÕt kiÖm thêi gian. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i kÕt hîp c¶
kinh nghiÖm ®¸nh gi¸ cña kiÓm to¸n viªn ®èi víi mÉu chän ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶
cao nhÊt.
 Hoµn thiÖn thñ tôc ph©n tÝch:
Thñ tôc ph©n tÝch lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶
cao, cho phÐp kiÓm to¸n viªn tiÕt kiÖm ®îc thêi gian vµ chi phÝ, ®ång thêi
ph¶n ¸nh ®îc mèi liªn hÖ b¶n chÊt gi÷a çc sè d cña çc chu tr×nh trªn B¸o ço tµi
chÝnh. Tõ ®ã kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®îc träng t©m c«ng viÖc. Tuy nhiªn,
trong thùc tÕ t¹i CIMEICO, çc kiÓm to¸n viªn chØ chñ yÕu sö dông thñ tôc
ph©n tÝch ë møc ®é c¬ b¶n (so s¸nh biÕn ®éng tuyÖt ®èi cña hµng tån kho
®Çu kú, cuèi kú …); thñ tôc ph©n tÝch cha ®îc t¸ch ra thµnh bíc riªng biÖt.
Trong thêi gian tíi, kiÓm to¸n viªn sÏ lu ý sö dông thñ tôc ph©n tÝch tû suÊt
(ph©n tÝch xu híng) lµ nh÷ng c«ng cô ph©n tÝch m¹nh. Cã thÓ kÓ ra nh÷ng
chØ tiªu ph©n tÝch däc nh:
B¶ng 18: Çc chØ tiªu ph©n tÝch däc hµng tån kho
ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 Chªnh lÖch (%)
1. HTK / TS
2. HTK / DT
3. HTK / GVHB
Ngoµi ra, kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn theo çc thñ tôc ph©n tÝch kh¸c
®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c nh÷ng nguyªn nh©n t¹o nªn sù biÕn ®éng cña chu tr×nh
hµng tån kho. Cô thÓ cã thÓ sö dông mét sè tû suÊt ®· nªu ë ch¬ng I:
Tæng l·i gép

Tû suÊt l·i gép =
Tæng doanh thu
Tæng GVHB
Tû lÖ quay vßng HTK =
Sè d HTK b×nh qu©n
Bªn c¹nh viÖc ph©n tÝch çc th«ng tin tµi chÝnh, kiÓm to¸n viªn nªn xem
xÐt ®Õn çc th«ng tin phi tµi chÝnh ®Ó kiÓm tra tÝnh hîp lý cña sè d chu tr×nh
c©n kiÓm to¸n, tõ ®ã cã nh÷ng nhËn xÐt x¸c ®¸ng h¬n v× nã kÕt hîp ®îc gi÷a
nh÷ng th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp víi th«ng tin kiÓm to¸n viªn tù ph¸t hiÖn
hoÆc lÊy tõ nguån ®éc lËp kh¸c dùa trªn chØ tiªu phi tµi chÝnh.
VÝ dô nh ®èi víi viÖc kiÓm tra tÝnh hîp lý cña sè d hµng tån kho, khi
kh¸ch hµng lu tr÷ hµng tån kho ë nhiÒu kho kh¸c nhau, kiÓm to¸n viªn cã thÓ so
s¸nh gi÷a sè lîng hµng tån kho trªn sæ s¸ch víi diÖn tÝch cã thÓ chøa cña kho ®ã.
Çc chØ tiªu phi tµi chÝnh nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc
xem xÐt trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho trong c«ng ty kh¸ch hµng.
 §èi víi c«ng viÖc quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho:
Khi kÕt thóc quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn nªn
lËp B¶ng kª chªnh lÖch vµ B¶ng kª x¸c minh cho tõng lo¹i hµng tån kho ë tõng
kho vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó quy kÕt tr¸ch nhiÖm cho tõng kho vµ tõng ®èi tîng cô
thÓ. Th«ng qua ®ã kiÓm to¸n viªn còng dÔ dµng tæng hîp kÕt qu¶ ph¸t hiÖn ®-
îc, ®¸nh gi¸ çc sai ph¹m x¶y ra thuéc lo¹i rñi ro nµo vµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ kiÓm
to¸n viªn cÇn ph¶i x¸c minh l¹i.
B¶ng 19: B¶ng kª chªnh lÖch
Chøng tõ Sè tiÒn
Néi dung Ghi chó møc
Sè Ngµy Thùc Chªnh
(diÔn gi¶i) Sæ s¸ch ®é sai ph¹m
hiÖu th¸ng tÕ lÖch
B¶ng 20: B¶ng kª x¸c minh

Chøng tõ §èi tîng x¸c minh
Néi dung Ghi chó møc
Sè Ngµy Sè tiÒn Trùc
(diÔn gi¶i) Gi¸n tiÕp ®é sai ph¹m
hiÖu th¸ng tiÕp
Nh×n chung ®Ó hoµn thiÖn ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung còng nh ch¬ng
tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cÇn ®Õn sù phèi hîp cña c«ng ty kiÓm
to¸n, c¬ quan qu¶n lý cÊp Nhµ níc vµ tõ chÝnh c«ng ty kh¸ch hµng. Riªng ®èi víi
c«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam nãi riªng vµ çc c«ng ty kiÓm to¸n
®éc lËp nãi chung, Ban Gi¸m ®èc c«ng ty nªn x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t
triÓn, n©ng cao tr×nh ®é cña çc kiÓm to¸n viªn b»ng çc biÖn ph¸p kh¸c nhau
nh thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh tuyÓn dông nh©n viªn mét çch chÆt chÏ, khuyÕn
khÝch søc s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, ®a ra nh÷ng quy chÕ nh»m ®¶m b¶o tu©n
thñ quy chÕ kiÓm so¸t chÊt lîng kiÓm to¸n… ®Ó cã thÓ héi nhËp víi xu thÓ ph¸t
triÓn chung cña thÕ giíi. Nh÷ng ho¹t ®éng trªn còng nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh
vai trß, vÞ trÝ cña ngµnh kiÓm to¸n trong nÒn kinh tÕ ®Êt níc ngµy mét ph¸t
triÓn.
KÕt luËn
Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, do ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ë níc ta vÉn cßn
lµ mét lÜnh vùc míi mÎ, cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong c¶ lý luËn vµ thùc
tiÔn. §Ó n©ng cao chÊt lîng kiÓm to¸n, n¾m b¾t kÞp víi xu thÕ chung cña thÕ
giíi, çc C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ®· vµ ®ang tÝch cùc hoµn thiÖn ho¹t ®éng
kiÓm to¸n cña m×nh.
Víi hy väng ®îc ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc hoµn
thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n, trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn
x©y dùng ViÖt Nam em ®· cã ®iÒu kiÖn nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tiÔn
kiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña
c«ng ty. Trong bµi viÕt cña m×nh em ®· cè g¾ng liªn hÖ gi÷a thùc tiÔn kiÓm
to¸n t¹i c«ng ty vµ lý luËn ®Ó rót ra mét sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn vÒ c«ng t¸c
kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña c«ng ty.
Do thêi gian vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ, sè lîng kh¸ch hµng ®îc
t×m hiÓu kh«ng nhiÒu, nhiÒu chu tr×nh t×m hiÓu cßn cha kü lìng, nh÷ng ý kiÕn
nhËn xÐt cßn mang tÝnh chÊt chñ quan, gi¶i ph¸p ®a ra chØ mang tÝnh gîi më
vµ ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña çc thÇy c«
®Ó em cã thÓ më réng kiÕn thøc vµ hoµn thiÖn bµi viÕt cña m×nh.
Cuèi cïng em xin göi lêi c¶m ¬n tíi gi¸o viªn híng dÉn - TS Chu Thµnh,
toµn thÓ Ban gi¸m ®èc C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng ViÖt Nam, anh
NguyÔn §¾c Thµnh - Phã Gi¸m §èc C«ng ty còng nh çc anh chÞ phßng KiÓm
to¸n I ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy.
Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o
1. “Auditing- KiÓm to¸n”, Alvin A.Arens, James K. Loebbecke. Nhµ xuÊt b¶n
Thèng kª 1995.
Biªn dÞch: §Æng Kim C¬ng, Ph¹m V¨n §îc.
2. Gi¸o tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh- Khoa KÕ to¸n- §H KTQD
Chñ biªn: GS- TS NguyÔn Quang Quynh.
3. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt KiÓm to¸n- §H KTQD.
GS- TS NguyÔn Quang Quynh.
4.T¹p chÝ kÕ to¸n, kiÓm to¸n n¨m 2003, 2004.
5. Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh- PGS Ph¹m ThÞ G¸i- §H KTQD.
6. HÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam- NXB Tµi chÝnh.
7. HÖ thèng chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam- trang web:mof.gov.vnn.vn
8. Çc tµi liÖu lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn C«ng ty KiÓm to¸n t vÊn x©y dùng
(CIMEICO) ViÖt Nam.
NhËn xÐt cña ®¬n vÞ thùc tËp

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2005
NhËn xÐt cña gi¸o viªn híng dÉn

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2005

KT040

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KT040

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LuËn v¨n tèt nghiÖp

Danh môc s¬ ®å, b¶ng biÓu

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 1

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 2

Danh môc tõ viÕt t¾t

DiÔn gi¶i Tõ viÕt t¾t

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 3

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 4

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 5

I. Kh¸i qu¸t vÒ kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh:

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 6

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 7

S¬ ®å 1: Mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n.

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 8

Vèn b»ng tiÒn

TiÕp Mua hµng TiÒn l­

Hµng tån kho

2. Ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n trong kiÓm to¸n tµi chÝnh.

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 9

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 10

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 11

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 14

S¬ ®å 2: Tæ chøc chøng tõ nhËp kho.

1.2.2. Tæ chøc sæ kÕ to¸n:

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 16

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 17

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 18

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 19

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 20

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 21

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 22

NhËp §a NVL NhËp XuÊt

XuÊt kho ®èi víi hµng hãa

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 26

2. Môc tiªu kiÓm to¸n hµng tån kho:

C¬ së Môc tiªu ®èi víi nghiÖp vô Môc tiªu ®èi víi sè d

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 28

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 29

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 30

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 31

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 32

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 33

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 34

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 35

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 36

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 37

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 38

Tæng l·i gép

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 40

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 41

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 42

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 43

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 44

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 48

B¶ng 2: Mét sè chØ tiªu t¹i CIMEICO qua c¸c n¨m.

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 50

S¬ ®å 6: Bé m¸y qu¶n lý t¹i CIMEICO

Chi nh¸nh t¹i V¨n phßng Chi nh¸nh t¹i

Phßng Phßng nghiÖp vô Phßng nghiÖp vô

Gi¶i thÝch s¬ ®å nªu trªn:

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 51

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 52

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 54

Hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho …… 55

TiÕp Mua hµng TiÒn l