MME Lucie 1 Miejsca sWydarzenia | Podroz w czasie 1 przestrzeni... do ochronki Marii Weryho Kinga Jedrusiak ryjemy w czasach szeroko poje- ej nowoczesnosci, innowacji i postepu. Wkroczenie nowinek tech- nicenych do edukacji (w tym edu- kagji preedszkolne}) jest nieuniknio- ne. Kiedy szukam w glowie obraz6w kojarzacych sig z pojeciem wspdizesne preedsckole, ocayma wyobraéni widze tablice multimedialng, klocki Lego, sale dostosowane do potrzeb dzieci oraz Srodki dydaktyczne, interaktywne zabawki i rééne praybory plastycane. Warto jednak cofnaé sig w czasie, aby poréwnaé wspélczesne ale przed- szkolne z tymi z pierwszej polowy XX wieku (po roku 1930). Cay zauwa- damy due zmiany? Czy widzimy cechy wspdlne? Aby odpowiedzieé na te pytania, ,zwrdce sig” do eksperta w dziedzinie edukacji przedszkolne} Gwezesnych czas6w ~ Marii Wery- ho-Radziwitlowiczowej. Wydana przez nia broszura Zarys wychowa: nia preedsckolnego! byta wskazéwka dla nauczycieli i 0s6b zaktadajacych przedszkola (ochronki). Nie zab: Ko w nie} réwniez tekstow ani zdjeé poswigconych urzadzeniu przedszko- Ii, kt6rym autorka preypisuje miano nowoczesnych. Okreslenie to wydaje sig dobrane trafnie, zwazywszy na wiele uwag, ktére sq aktualne do dzis i prawdopodobnie beda aywe przez kolejne lata Caytajgc broszure z 1930 roku, modna odniesé wrazenie, 2e autorka opisuje praedszkole, tore jest nam bliskie i doskonale znane wspotczes- nie, Lektura pozwala nam przenie: sig w czasie ista€ sie gosémi w ochron- ce samej Marii Weryho, ktéra opro- Praca deel w ogodrepraedsklayn wadza nas po ogrodzie, praez szatnie, do sal zajgciowych. Pora rozpoceaé zwiedzanie preedszkola! Na poczatku autorka zapra- sea nas do zacisznego, stoneczne- g0 ogrodu, ktdry jest miejscem nie tylko zabaw, lecz takde nauki sadze- nia i pielegnacji warzyw. Nieopodal widzimy grupe dzieci, kt6ra 2 zacig- ciem wykonuje prace ogrodowe za pomoca matych narzedzi. Nie chcgc przeszkodzi¢ maluchom w ich pilnej pracy, preekraczamy prog placéw- i i udajemy sig do szatni. Jasnose barw praykuwa uwage i sprawia, ze cauje sig tutaj preestrzert i kom- fort, a zatem przejécie ze stoneczne- g0 ogrodu do wnetrza budynku nie powoduje wielkiej zmiany ani zdzi- wienia. W szatni panuje godny pochwaly porzadek ~ prey Scianie sq péteczki z przegrédkami na buty, kazda z nich jest oznaczona symbo- lem (przewazaja znaczki zwierzat) Dzigki takim oznaczeniom bez prob- emu przedszkolaki mogg rozpoznaé swoja pélke, co ulatwia na pewno oranne poruszanie sig. Zauwazam réwnie? niski owalny stolek, dooko- fa kt6rego (na haczykach) zawieszo- ne sq Sciereczki do czyszczenia obu- wia ~ dzieci rozwijaja samodzielnosé. 1M. Weryho, Zarys wychowania pradszhlnego, Polski Komitet Opikd nad Dzlecklem, Warszawa 1980 4 Wychowanie w Predskaa ar uy 2014Zamaszystym krokiem preechodze o kolejnego pokoju, ktéry ponownie jawi mi sig jako jasny i przestronny. Wielkie okna pozwalajq na podzt Wianie zielonego ogrodu i obserwacje maluchéw bawiacych sig pod drze wem, Powietrze w sali jest rzeskie, ‘oddycham peing piersia i rozpoczy- nam doktacna analize pomieszczenia Zauwazam wiele prostych, aczkol- wiek ciekawych rozwigeah pozwala- jgcych na utrzymanie go w dobrym stanie, Dolna czgS¢ cian pomalowana jest farbg olejna lub obita pasem pist- na, aby zabezpieczyé je praed uscko- dzeniami i zabrudzeniem, Wystr6j sali kontrastuje 2 wyob- razeniem, Ktre kielkowalo w moje] glowie przed _,preekroczeniem’ progu placdwki. Spodziewalam sig bardzie} ponurego i stonowanego miejsca, a zastalam nadzwyczajny rodzinny dom. Woké! niskich stoli- kéw ma malych krzeselkach siedza dzieci, ktére zajmujg sie pielegna- «ja kwviat6w w_wazonie, Przyroda, 2z cal swoja sila i pigknem, wkracza do sal zajgciowych. Granica migdzy ‘ogrodem a klasa zaciera sig. W takich warunkach maluchy moga swobod- nie bawi€ sig, pracowa¢ i poruseac. Preedszkolaki pielegnujgce kwiaty skoticzyly swoje zajecia, wstaly od stolikéw iz zaangazowaniem pokazu- ja nam skarby, kt6re traymaja w prze- znaczonych na nie pudelkach. Kazdy 2 nich ma pudeleczko, ktére staje sig jego wlasnoscig na czas pobytu Ww ochronce. Magazynuj tuta) swoje prace, zeszyty, praybory i rézne dro- biazgi. Tym samym moga podziwiaé swoje dawne prace i cauja sie dune 2e wabogacania swoich zbior6w Z zachwytem ogladam rysunki dcieci i pytam, jake jest ich ulubione miejsce w przedszkolu, W odpowie- dai stysze chéralny okrayk: Kgcik 2 zabawkari! Znajdua sig tutaj wszel- Kiego rodzaju zabawki: od lalek i wéck6w, po mebelki i preyrzady gospodarcze, a takze praedmioty do éwiczer, takie jak pitki, skakanki i obrecce. Dla dzieci mnie} ruchli- wych, a bardzie} zainteresowanych nauka preygotowano kacik, ktry na wlasne potrzeby nazwe ,kacikiem naukowym" ~ sq tutaj ksiazki obraz- owe i albumy. Nagle preybiega do | Ludzie 1 Miejsca s Wydarzenia I Telak’ustawlone w ogrodate nas 5-letni chtopiec, dzieli sig z nami informacjg o stanie zdrowia jego ros! ny i postanawia ponownie wrécié do jej pielegnacji, Zaktada kolorowy fartuszek i 2 usmiechem na ustach obiecuje, ze na pewno sig nie zabru- zi, Dopiero teraz zauwazam niewiel- ki stolik, na ktérym leéq starannie alozone fartuszki, wstgzki do who- sow i chustki do nosa, W ten sposob w ochronce zaszezepia sig maluuchom poczucie czystosci i potraebe dbania (0 swoje otoczenie. Maria Weryho zwraca moja uwage na zakqtek sali z rysunkami, pocat6w- kami, wycinankami i innymi ozdo- bami praygotowanymi prez nig lub przez same dzieci Osobowose wychowawey jest niejako sprzgzona z wystrojem sali = odzwierciedla ona gust artystycz- ny nauczycielki. Nie brak tu takze niezbednych przedmiotow, takich jak duza szafa do preechowywania Pomocy dydaktycenych, bibliotecz~ ka wypelniona po brzegi ksigekami oraz apteczka zaopatrzona w leki Preenosze werok na tum czekaja- cy z niecierpliwoscig na obiad. Po tak dlugim czasie zabawy na Swie- aym powietrzu trzeba zaopatrzyé si Ww nowg dawke energii. Nie chcac przeszkadzaé przedszkolakom w spo- 2ywaniu positku, ruszam do innych pomieszezeni placwki Skrgcamy do niewielkiej tazienki, kt6ra nie rézni sig niczym od tej, Wychowaniew Pekan ty 2014 Ktora spotykamy w naszych wspét- czesnych preedsckolach. Pry umy- walkach wisza niewielkie recaniki dla kazdego dziecka, a na polce stoja Ponumerowane kubeczki do phukania ust. Idge korytarzem, mijamy Kolej- no: kuchnie, pokj dla shuzace} oraz pok6j kierowniczki. Kierujemy sig do tyinego wyjscia z budynku, kt6re pro- wadzi do drugiej cagéci ogtodu. Kit ‘mojemu zaskoczeniunatrafiamy na dzieci, ktére po skoriczonym obiedzie Jetakuja na skiadanych Iézeezkach od gotym nieber Ogromne wrazenie wywarl na mnie ten prosty, ajakée praktyceny pomyst reeniesienia lezakow 2 budynku do ‘ogrodu, Dzigki temu dzieci maja staly kontakt 2 przyroda, oddychajg Swie- zym powietrzem, obserwujg zmienia- Jace sig ksctalty chmur i niejako same Staja sig czeSeig natury. Wycofule 3 2 ogrodu i przemieszezam sig w cza- sie.. Ponownie jestem w XXI wieku Nie doznaje szoku, Ochronki powsta- jgce w latach nauczania Mari Weryho staly sig podstawgiwzorem dla wspot- czesnych przedszkoli. Autorka publi kacji 0 wychowaniw przedszkolnym nie uzyla okreslenia nowoczesnosé na \wyrost. Idee zapocratkowane dawnie) preetrwaly do dzi. Kinga Jedrusiak Uniwersytet Marit Curie Sktodowskiej w Lublinie 15