ibilbide-mota

tipo de recorrido

Gipuzkoako
Mendizale
Federakuntza

11 km

zailtasuna joan-etorrian
dificultad en el desplazamiento

beharrezko esfortzua
cantidad de esfuerzo necesario

iraupena
duracin

inguru naturalaren gogortasuna

severidad del medio natural

400 m

orientazioa ibilbidean
orientacin en el itinerario

641 m

zailtasuna joan-etorrian
dificultad en el desplazamiento

distantzia horizontala
distancia horizontal

7,1 km

beharrezko esfortzua
cantidad de esfuerzo necesario

zeharkaldia
travesa

Erlijiosoa
Religioso
ANDURI
Mekolalde
Elosua

Landetxea
Casa rural
Hotela
Hotel

Ujaldea
Pagola
Gaina
710

Iturriberri
San Juan

Kokoteauzoa

km

LAMIANO ETXEBERRI

Bergara

GI-

ORMAZABAL

750

Itxumendi
731

Aizpurutxo
Ibilbidearen seinaleztapena
Pagozurieta
797 #
Sealizacin del sendero

IBILBIDEAREN
JARRAIPENA

NORABIDE
Errekaldea
ALDAKETA

CONTINUIDAD
DEL SENDERO

CAMBIO DE
DIRECCIN

Oleta
837 #

0 NORABIDE

OKERRA
DIRECCIN
EQUIVOCADA

Aginaga

Aranerreka

ARIZNOA
GI-3803

GI-3112

5,3 km

Karakate

1km

Arpoto

Iturbe

2,9 km

1km

Goiko barrutia

0,3 km

Gizaburua

3,4 km

Goenetxetxo

2,9 km

GI-3652

Casero Mendoz baserria

1,4 km

1km

Casero Legarda baserria

0 km

4,3 km
4,4 km

Iturriberri

3,5 km

Puerto de
Elosua
mendatea

2,6 km

GI-3750

1,4 km

Irutxaboleta

AP
-8

ELGOIBAR

PR-Gi 94
EIBAR

BILBO / BILBAO

SORALUZE
0,5

1,5

950

2,5

900

3,5

AP-1

850
800
750

VITORIA-GASTEIZ

700
650
600
550
0

Izozearra

Ermita San Roke ermita

ELGOIBAR
0 km

AP-8

11 km

17

-4
GI

Garbe
# 522

Aparkalekua
Aparcamiento

63
N-

Iturriberri

Basalgo

DONOSTIA / SAN SEBASTIN

Gipuzkoa
lava/Araba

31

-6

GI

Bizkaia

200
0

-3

GI

16
Agirreburu
# 857

Irazabaldegia
Nekazalturismoa
Agroturismo

2 h 45 min

Muskiritsubaztarerria

0
75

300

9,7 km

Tranku

Osintxu

Ostatuak
Alojamientos

zeharkaldia
travesa

jaitsierako malda
desnivel de bajada

ibilbide-mota
tipo de recorrido

Arkeologikoa
Arqueolgico

# 642
Arkitektonikoa
Arquitectnico

Kurutzebakar - Iturriberri ( Aizpuruko saihesbidea/ Variante de Aizpuru)

igoerako malda
desnivel de subida

Sorluzeko
Udala

506 m

orientazioa ibilbidean
orientacin en el itinerario

Aisialdirako eremua
rea recreativa

400

3,5

950

900
850

10

11

800
750
700
650
600
550
0

7,1 km

distantzia horizontala
distancia horizontal

433 m

Kerexeta-goiegia
878

bailara

500

Iturriberri

informacin

jaitsierako malda
desnivel de bajada

3 h 35 min

Muskiritsuegia

15

600

1,5

6,6 km

igoerako malda
desnivel de subida

inguru naturalaren gogortasuna

severidad del medio natural

Krabelinatx
Kaparra
# 603

Goimendia

AP-1

Elgoibarko
Udala

Karakate - Iturriberri
iraupena
duracin

Leiopago
827 #

700

Elosua

Elgoibar
Kultur Etxea / Casa de Cultura.
Nafarroa Plaza, 3. T. 943 742 158
Soraluze
Udaletxea / Casa Consistorial.
Santa Ana, 1. T. 943 753 043
Bergara
Udaletxea / Casa Consistorial.
San Martn Plaza s/n. T. 943 779 128.

14

0,5

627
GI-

Azkonabieta
724

13

Txurruka

Casero Agarre baserria

zeharkaldia
travesa

Iturria
Fuente

27

Irure

100

6,9 km

beharrezko esfortzua
cantidad de esfuerzo necesario

Topinburu
Turismo
590
# bulegoa
Oficina de turismo
Zerbitzuak
Servicios

12

2,5

200

11

-6

4,5

300

Kerexeta-Goiegia

ibilbide-mota
tipo de recorrido

Azurtza
# 652

GI

10

400

5,3 km

zailtasuna joan-etorrian
dificultad en el desplazamiento

Soraluze

Intereseko lekuak
Puntos de inters

San Andres

# Irukurutzeta
899
#Kurutzebakar
899

3,5

500

4,5 km

4,4 km

Keixeta

52 m

GI-31
73

600

2,5

3,2 km

jaitsierako malda
desnivel de bajada

700

Irukurutzeta

520 m

orientazioa ibilbidean
orientacin en el itinerario

800

1,5

Fuente Pol - Pol iturria

inguru naturalaren gogortasuna

severidad del medio natural

igoerako malda
desnivel de subida

distantzia horizontala
distancia horizontal

TURISMO BULEGOAK /
OFICINAS DE TURISMO

900

3,5 km

Karakate-Irukurutzeta mendilerroa / Cordal de Karakate-Irukurutzeta

1 h 40 min

0,5

Naasiko Goena

iraupena
duracin

Atxolin
841 3

Ezozia

Illordoko

ZULUETA

0
0

GI-3174

Aizpuruko saihesbidea Gaa

/
Variante de Aizpuru # 541
Bergara - Iturriberri

Agerreburu (Agirreburu)

Arribiribilleta

100

1,7 km

zeharkaldia
travesa

16

Akillar

# 763
Pagomuneta
769

PR-Gi 94
Dolmenen ibilbidea /
Ruta de los Dlmenes

beharrezko esfortzua
cantidad de esfuerzo necesario

15

Keixetako Egiya sur

GI (Kerexetategi hegokoa)
-3
21
0
Maurketa

Ozetako laua

ibilbide-mota
tipo de recorrido

14

1,7 km

4,3 km

#
Karakate

P-8

Ikurrak
Leyenda

zailtasuna joan-etorrian
dificultad en el desplazamiento

Pagobedeinkatu

200

0,5 km

distantzia horizontala
distancia horizontal

300

Gizaburua

120 m

Karakate-KortazarMuneta
749

Maltzaga
A

orientazioa ibilbidean
orientacin en el itinerario

Keixetako Egiya norte (Kerexetategi iparrekoa)

Casero Aranbarrenengoa baserria

jaitsierako malda
desnivel de bajada

13

Dolmenen ibilbidea
Ruta de los Dlmenes

400

BERGARA

728 m

Aizkoin

Sallobente-Ermuaran
(San Lorentzo) 7 Naasiko Goena (Nasiko Goena)

Eibar

inguru naturalaren gogortasuna

severidad del medio natural

27

igoerako malda
desnivel de subida

Keixeta (Kerexeta)

-6

2 h 20 min

12

iraupena
duracin

Atxolin txiki

PR - Gi 94

500

SORALUZE (EZOZIA)

zeharkaldia
travesa

323 4

600

0 km

N-

Soraluze - Gizaburua

GI-3

322

GI

ibilbide-mota
tipo de recorrido

5,3 km

GI-3

4
63

700

0 km

beharrezko esfortzua
cantidad de esfuerzo necesario

distantzia horizontala
distancia horizontal

KRABELIN
Arrate

800

Karakate

zailtasuna joan-etorrian
dificultad en el desplazamiento

Kutzebakaar (Kurutzebakar)
10
GI-32
11 Aitzpuruko zabala (Aizpuruko zabala)

Kurutzebakar
0,2 km

Azkue
(San Roke)

Irukurutzeta

ELGOIBAR - KARAKATE

100 m

9
10

SORALUZE - GIZABURUA

jaitsierako malda
desnivel de bajada

Gizaburua

BERGARA - ITURRIBERRI

748 m

orientazioa ibilbidean
orientacin en el itinerario

# 458

KARAKATE - ITURRIBERRI

igoerako malda
desnivel de subida

GI2
-3 Iruiya (Irubieta)
32
1
3
Atxolin

Moru

30

900

KURUTZEBAKAR - ITURRIBERRI

inguru naturalaren gogortasuna

severidad del medio natural

# 665

GI-631

Urruzuno

63
-2
GI

informazioa

2 h 15 min

AP-1

iraupena
duracin

Ondarrugaa
# 727

ELOSUA-SORALUZEKO ESTAZIO MEGALITIKOA

/ ESTACIN MEGALTICA DE ELOSUA-PLAZENTZIA
Azkarate

El sendero de los dlmenes comprende un recorrido a travs de la

divisoria de Karakate-Agirreburu y une las localidades de Elgoibar,
Soraluze y Bergara.
The dolmen route runs across the Karakate-Agirreburu watershed
and joins the towns of Elgoibar, Soraluze and Bergara.

Idotorbe
(San Pedro)

Elgoibar - Karakate

I-3

643

Elgoibar

63
-2

Trikuharrien bideak Karakate-Agirreburu banalerroa zeharkatzen

du, eta Elgoibarko, Soraluzeko eta Bergarako udalerriak lotzen ditu.

#Urnobitza

4
332
GI-

Aizketa
# 700

GI

Arrikurutz
# 749

BERGARA

ELOSUA-SORALUZEKO ESTAZIO MEGALITIKOA

LA ESTACIN MEGALTICA DE ELOSUA-PLAZENTZIA

Ibilbidearen hasieran, antzina Deba eta Urola bailaren arteko

igarobidea izan zen lurretan sartuko gara. Neolitoan eta
Brontze Aroan, giza taldeek horrelako mendilerroak, paisaiaren mugarri nagusi zirenak, aukeratu zituzten hildakoak
ehorzteko eta beren lurraldea seinalatzeko. Monumentu
megalitikoen bidez utzi diguten ondare hori beren antzinako
kulturako ehorzte-errituekin lotuta dago. Elosua-Soraluzeko*
estazio megalitikoa osatzen duten trikuharriak eta tumuluak
ondare horren zati dira, eta Karakateko, Irukurutzetako eta
Agirreburuko tontorrek marrazten duten mendilerroan sakabanatuta daude. Gero eta interesgarriagoa egiten da ibilbidea, eskaintzen dizkigun ikuspegi izugarriei esker.

Este itinerario nos introduce en un territorio que fue desde

antiguo ruta de paso entre los valles de los ros Deba y Urola.
Entre el Neoltico y la Edad de Bronce, los grupos humanos
eligieron cordales montaosos como este, hitos destacados
Los tmulos no acogen cmara
del paisaje, como lugares dedolmnica
enterramiento
y sealizacin
y, en muchos
casos, esde
su territorio. Su legado, en forma
de monumentos
megaltidifcil distinguir
entre un tmulo
y un
simple amontonamiento
cos, est vinculado a los rituales
funerarios de desupiedras.
cultura
En estos casos, slo la excavacin
ancestral. Son los dlmenes
y tmulos que conforman la
puede determinar la naturaleza del
estacin megaltica de Elosua-Plazentzia*, dispersados
a lo
elemento.
largo del cordal que dibujan las cimas de Karakate, Irukurutzeta y Agirreburu, cuyo inters se ve acrecentado por las
extraordinarias panormicas que nos brinda el recorrido.

Euskal Herriko arkeologia orokorra eta, bereziki, Deba haranekoa aztertzerakoan,

garrantzi handia izan
du estazio megalitiko
honek. Estazio megalitiko honen historiaurreko ondarea Bergara, Azkoitia, Antzuola,
Elgoibar eta Soraluze
udalerrietan sakabanatuta dauden 16
monumentuk osatzen
dute gaur egun (10
tumuluk eta 6 trikuhaArribiribilletako trikuharrria
rrik). Monumentu horietako gehienak J. M. Barandiaranek aurkitu zituen, 1920tik
1921era bitartean, eta berak induskatu zituen, T. Aranzadiren
eta E. Egurenen laguntzaz, 1921etik 1922ra. Zoritxarrez,
monumentu horietako gehienak arpilatu egin zituzten, lehenengo ikerketak egiten hasi aurretik.

Se trata de una estacin megaltica de clara importancia en el

estudio de la arqueologa
general del Pas Vasco y,
en particular, del valle
del Deba. El patrimonio
prehistrico de dicha
estacin megaltica est
formada
actualmente
por 16 monumentos (10
tmulos y 6 dlmenes)
distribuidos entre los
municipios de Bergara,
Azkoitia, Antzuola, Elgoibar y Soraluze. Los menDolmen de Arribiribilleta
cionados
monumentos
fueron descubiertos en su mayora por J.M. de Barandiaran
entre 1920 y 1921 y excavados por l mismo junto a T. de
Aranzadi y E. Eguren entre 1921y 1922. Lamentablemente, la
mayor parte de estos monumentos fueron expoliados antes
incluso de iniciarse las primeras investigaciones.

*Estazio megalitikoa, ekainaren 24ko 137/2003 Dekretu bidez

(2003ko uztailaren 8ko EHAA, 133. zk.), Sailkatutako Kultura
Ondasun izendatuta dago, Monumentu Multzo kategoriarekin. Dekretu horretan, estazioa osatzen duten elementuak eta
estazioa bera babesteko araubidea ezartzen dira.

*La estacin megaltica est declarada como Bien de Inters

Cultural Calificado con la categora de Conjunto Monumental
por el Decreto 137/2003 de 24 de junio (BOPV n 133 de 8 de
julio de 2003), donde se establecen los elementos que la
componen as como su rgimen de proteccin.

PR-Gi 94 DOLMENEN IBILBIDEA / RUTA DE LOS DLMENES

Hildakoak ehorzteko hilobi kolektiboa da trikuharria. Zutik kokatutako

lauzaz osatuta dago, eta, aldi
berean, lauza horiek beste lauza bati
eusten diote, estalki modura; guztiek
hilobi-ganbera osatzen dute. Ganbera hori tumulu batez edota harri
mordo batez estalita dago.
El dolmen es un enterramiento
colectivo formado por losas colocadas verticalmente, las cuales sujetan
otra losa a modo de tapa, formando
la cmara sepulcral. Esta cmara es
cubierta por un tmulo o amontonamiento de piedras.

Karakatetik Iturriberri ingururaino, bidezidor bat doa banalerroan zehar

(igoera saihestu eta ibilaldi lasai bat egin nahi duena autoz joan daiteke
Karakateraino). Bertan, estazio megalitikoko historiaurreko kulturaren
aztarnak, trikuharri eta tumulu forman ageri direnak, ikusi ahal izango
ditugu.

ABIAPUNTUAK / PUNTOS DE INICIO

N
0

3m

Agirreburuko trikuharria
Dolmen de Agerreburu**

ELGOIBAR. Azkue auzotik

(San Roke) abiatzen da
ibilbidea
hegoalderantz,
mendebaldeko hegaletik Karakatera
igotzeko bidearekin bat egin arte.
Larre eta pinudi artean, Iturbe
baserrira iritsiko gara. Une horretan,
bideak ezkerretara egiten du, eta
aldapan gora joango gara, ia Karakateko tontorrera iritsi arte.
Iturbe baserria / Casero Iturbe

Desde el barrio de Azkue (San Roke)

parte este recorrido en direccin sur, en busca del ascenso a Karakate por su
falda occidental. Bajo los dominios de pastos y pinares llegaremos hasta el
casero Iturbe, donde el sendero vira a la izquierda e inicia un ascenso que
prcticamente no nos abandonar hasta la cima de Karakate.
SORALUZE. Ezozia auzotik abiatzen
da Gizaburua inguruan KarakateIrukurutzeta banalerroarekin bat egiten
duen bidezidorra. Balio handiko baso batean
barrena, trikuharriak eta tumuluak dauden
lekuraino eramango gaitu bideak, Mendiola
errekaren soinuak entzunez.

Irukurutzeta

Karakateko mendilerroa
Cordal de Karakate

N
0

Kerexetategi iparreko tumulua

3m

Mendiola erreka /
Arroyo Mendiola

Desde el barrio de Ezozia tiene inicio el sendero

que enlaza con la divisoria Karakate - Irukurutzeta en el paraje de Gizaburua. Un sugerente
recorrido a travs de un valioso bosque acompaado del rumor del arroyo Mendiola nos
elevar hasta los dominios de dlmenes y
tmulos.

Tumuluek ez dute trikuharriek bezalako

ganberarik, eta, askotan, zaila da
tumulua edota harri pilaketa den
bereiztea. Kasu horietan, indusketak
soilik zehatz dezake elementuaren
izaera.

BERGARA. Aranerreka auzotik abiatuko gara, eta Iturriberriraino

eramango gaituen bidean aurrera egingo dugu, Lasturrieta eta
Aranerdikoa baserrietarako bidea hartuta. Baso eder baten
babesean, Bergara eta Antzuola udalerrietako mugetatik igarotzen den
bidera iritsiko gara. Bideari jarraituz, Elosua gainera eta Iturriberriko atsedenlekura (Gorla) helduko gara.

Los tmulos no acogen cmara

dolmnica y, en muchos casos, es
difcil distinguir entre un tmulo y un
amontonamiento de piedras. En estos
casos, slo la excavacin puede
determinar la naturaleza del elemento.

Desde el barrio de Aranerreka tiene

lugar el inicio del sendero que nos
llevar hasta Iturriberri, tomando el
camino hacia los caseros Lasturrieta y
Aranerdikoa. Un agradable bosque
nos dar cobijo hasta llegar al camino
que, transcurriendo sobre el lmite de
los municipios de Bergara y Antzuola,
nos llevar hasta el alto de Elosua y al
rea recreativa de Iturriberri (Gorla).

Tmulo de Keixeta Egiya norte**

** ALTUNA, J.; ARMENDRIZ, A.; BARRIO, L. del; ETXEBERRIA, F.; MARIEZKURRENA, K.; PEALVER,
J.; ZUMALABE, F.: Carta Arqueolgica de Gipuzkoa I. Megalitos. Munibe (Antropologia-Arkeologia)
Supl. 7, 1990.

TRIKUHARRIEN ARTEAN IBILIZ: KARAKATE-ITURRIBERRI

UN PASEO ENTRE DLMENES: KARAKATE-ITURRIBERRI

Iturriberriko bidea / Camino de Iturriberri

Ikuspegi zabalek Euskal Herriko mendigune garrantzitsuenen handitasuna

erakutsiko digute, eta Gizaburuako tumulura iristean, ibilbide honen
benetako esanahiaz jabetzen hasiko gara. Iruiyako (Irubieta), Aizkoingo eta
Naasiko Goenako (Nasiko Goena) megalitoek gidatuko gaituzte Kurutzezarraren muinoraino, eta, bertan, Arribiribilletako
trikuharria ikusi ahal izango dugu. Muino zabal
batean, Irukurutzetako trikuharria aurkituko dugu,
eta, handik metro gutxira, izen bereko gailurra.
Puntu honetan, beheranzko bideari ekingo diogu,
Agirrebururaino zabaltzen den mendilerroaren
paraleloan. Bidean, Keixetako (Kerexeta), Keixetako Egiya norte (Kerexetategi iparrekoa), Keixetako Egiya sur (Kerexetategi hegokoa) eta
Maurketako trikuharriak eta tumuluak ikus
ditzakegu. Pagadiaren babesean, Kerexetako
gainera eta Agerreburuko (Agirreburu) trikuharrira
iritsiko gara. Sorusaitzako gailurra saihestuz, asfaltozko bide bat aurkituko
dugu, Labeaga baserri ingurura eramango gaituena. Ondoren, bide zabal
eta garbi bati jarraituz, Iturriberriraino iritsiko gara.
Desde Karakate, accesible en coche para aquellas personas que quieran
evitar la subida y deseen realizar una tranquila caminata, hasta las proximidades de Iturriberri discurre un sendero por la divisoria que permite visitar
los vestigios de la prehistrica cultura de la
estacin megaltica, presentes en forma de
dlmenes y tmulos.
Amplias panormicas nos descubrirn la
entidad de los macizos ms relevantes de
Pas Vasco a la vez que comenzaremos a
sentir en plenitud la esencia de esta ruta all
donde se alcanza el tmulo de Gizaburua.
Los megalitos de Iruiya (Iruixa), Aizkoin y
Naasiko Goena (Nasiko Goena) guiarn
nuestros pasos hacia la loma de Kurutzezarra, donde se halla el dolmen de Arribiribilleta. Un amplio collado alberga el dolmen de Irukurutzeta, y a escasos
metros se halla la cumbre de mismo nombre. Desde este punto se inicia el
descenso, que se dibuja paralelo al cordal que se extiende hasta Agirreburu, saliendo a nuestro paso los tmulos y dlmenes de Keixeta
(Kerexeta), Keixetako Egiya sur (Kerexetategi hegokoa), Keixetako Egiya
norte (Kerexetategi iparrekoa) y Maurketa. Al abrigo del hayedo llegaremos
al alto de Kerexeta y el dolmen de Agerreburu (Agirreburu). Sorteando la
cima de Sorusaitza encontramos el camino asfaltado que nos lleva hasta
las proximidades del casero Labeaga. Un camino amplio y claro nos
conducir sin prdida hasta Iturriberri.

PR-GI 94.2 AIZPURUKO SAIHESBIDEA

VARIANTE DE AIZPURU
Kurutzebakar gailurraren inguruetan hasten da Iturriberri aldean bidezidor
nagusiarekin bat egingo duen ingurabidea. Kutzebakaarreko (Kurutzebakar)
tumulua dagoen gailurrera iritsi ondoren, bideak beherantz egiten du gogoz,
Soraluze eta Bergara udalerriak mugatzen dituen banalerroari jarraituz.
Aitzpuruko zabala (Aizpuruko zabala) trikuharrira heldu ondoren, artadian
zehar aurrera eginez, Soraluzetik eta Osintxutik datozen bideekin eta gure
ibilbidearekin bat egiten du bideak Pol-Polerantz. Bidearen azken zatia ia laua
da erabat, eta, bertatik, Agirre baserriaren inguruetara iritsiko gara. Hemen,
bideak PR nagusiarekin bat egiten du. Ingurabide honek zirkulu formako
ibilaldia egiteko aukera ematen digu, Iturriberriko atsedenlekutik hasita.

Iturriberri

En las proximidades de la cima de Kurutzebakar nace la variante que enlazar

con el sendero principal en las proximidades de Iturriberri. Tras coronar la
cumbre donde se ubica el tmulo de Kutzebakaar (Kurutzebakar), el sendero
inicia un fuerte descenso siguiendo la divisoria que hace de frontera entre los
municipios de Soraluze y Bergara. Tras toparnos con el dolmen de Aitzpuruko
zabala (Aizpuruko zabala), la ruta prosigue entre el encinar, hasta llegar al
cruce de los caminos procedentes de Soraluze, Osintxu y nuestra ruta, que se
dirige hacia Pol-Pol. Un ltimo tramo por terreno prcticamente llano nos lleva
las proximidades del casero Agirre, enlazando aqu con el sendero PR principal. Esta variante permite realizar un paseo casi circular partiendo desde el
rea recreativa de Iturriberri.
Nonahi hasi eta bukatzen dugula ere, garraio publikoan itzuli ahal
izango gara, Donostia-Arrasate arteko autobusa hartuta. Elgoibarren,
Soraluzen eta Bergaran gelditzen da autobusa. Informazio gehiago:
www.lurraldebus.com
Sea cual sea el punto de inicio y final elegido, el retorno del recorrido
puede realizarse en transporte pblico a travs de lnea de autobs
Donostia-Arrasate, con paradas en Elgoibar, Soraluze y Bergara. Ms
informacin en: www.lurraldebus.com