6.

Zadatak
Dimenzionisati reetkasti nosa koji je prikazan na skici. Veze tapova u vorovima ostvariti zavarivanjem, a montane
nastavke pomou neobraenih zavrtnjeva klase vrstoe 5.6. Za tapove reetkastog nosaa upotrebiti valjane profile
sledeih oblika:
Gornji pojas

Donji pojas

Ispuna
Zatezanje
Pritisak

Statiki sistem i optereenje

q

Raspon nosaa:
Razmak susednih reetkastih nosaa je:
Totalno vertikalno optereenje:
Osnovni materijal:
Radioniki crte dati u razmeri:

L = 20 m
= 8,0 m
q = 5,0 kN/m2
S235 (I sluaj optereenja)
1:10

Doputeni naponi
Osnovni materijal: S235
Zavrtnjevi: klase vrstoe 5.6
Ugaoni avovi

dop = 16,0 kN/cm2

dop = 14,0 kN/cm2
w,dop = 12,0 kN/cm2

b,dop = 27,0 kN/cm2

Pri izradi zadatka koriste se sledei standardi:

1.
2.
3.

JUS U.E7.081/1986 knjiga ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU strane 643-649

JUS U.E7.086/1986 knjiga ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU strane 650-661
JUS U.E7.091/1986 knjiga ELINE KONSTRUKCIJE U GRAEVINARSTVU strane 662-668

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
1.

Statiki uticaji
Sema cvorova i stapova

10

10

19

29

20

30

21

31

22

32

23

33

24

34

25

35

26

36

27

37

28

12

11

13

12

14

13

15

14

16

15

17

16

18

17

19

18

20

11

Aksijalne sile [kN]

960,0

960,0

960,0

-360,0

960,0

640,0

40

-360,0
-80,0

-840,0

28
3,
0

-840,0

80

50
9,
1

80

0,0

0,0

0,0

-1000,0

80

,0
96
-3

640,0

80

,8
69
-1

-3
96
,0

-1000,0

,3
56

640,0

80

-80,0

-840,0

0
3,
28

1
9,
50
400

80

0,0

-840,0
-80,0

-360,0
-80,0

-360,0

80

56
,3

80

-80,0

80

-1
69
,8

40

400

640,0

Napomena: Znakom minus (-) je oznacen pritisak

2.

Dimenzionisanje tapova reetkastog nosaa

2.1

Donji pojas

A pot =

Nt

dop

Maksimalni uticaji (tapovi 14 i 5): Nt = 960 kN

960
= 60 cm 2
16
A=232,2=64,4 cm2

Usvajaju se dva valjana profila U200.

Kontrola napona:
2.2

Gornji pojas

960
= 14,91 kN/cm 2 < dop=16 kN/cm2
64,4

Maksimalni uticaji (tapovi 5 i 6): Nc = 1000 kN

Predpostavlja se valjani profil HEA 240 sa sledeim geometrijskim karakteristikama:

d=230 mm
tw =7,5 mm
tf =12 mm
Iy= 7760cm4
iy= 10,1 cm
A=76,8 cm2
iz= 6,0 cm
Iz= 2770 cm4
liy= 200 cm

Izvijanje oko y-y ose

y =

ly
iy

200
= 19,8
10,1

y =

iy= 10,1 cm
(videti JUS U.E7.086)

y 19,8
=
= 0,213
v 92,9

kriva izvijanja B (=0,339)

y = 1 + ( y 0,2) + y 2 = 1 + 0,399 (0,213 0,2 ) + 0,213 2 = 1,050

y =

2
+ 2 4 2
y
y
y

(1,050 +

2
1,050 2 4 0,213 2

) = 0,995

bf=240 mm

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
liz=zl=1,0200 = 200 cm
(videti JUS U.E7.086)

Izvijanje oko z-z ose

z =

l z 200
=
= 33,33
iz
6,0

z =

iz= 6,0 cm

z 33,33
=
= 0,359
v
92,9

kriva izvijanja C (=0,489)

z = 1 + ( z 0,2 ) + z 2 = 1 + 0,489 (0,359 0,2 ) + 0,359 2 = 1,207

2

z =

+ 2 4 2
z
z
z

(1,207 +

2
1,207 2 4 0,359 2

Nc
= 13,02 kN/cm 2 < i ,dop= min dop= 0,919 16 = 14,7 kN/cm 2
A

Maksimalni uticaji (tapovi 28 i 19): Nt = 509,1 kN

Zategnute dijagonale

A pot =

Nt

dop

509,1
= 31,82 cm 2
16
A=219,2=38,4 cm2

Usvajaju se dva valjana profila L100x100x10.

Kontrola napona:

509,1
= 13,26 kN/cm 2 < dop=16 kN/cm2
38,4
Maksimalni uticaji (tapovi 20 i 27): Nc = 396,0 kN

Pritisnuta dijagonala

Predpostavljaju se dva valjana profila

L100x100x10.
Geometrijske karakteristike tapa:
A = 219,2 = 38,4 cm2 imin,1 = 1,95 cm
imin = i=3,82 cm

15

39
.9

100

2.4

) = 0,919

min = min (0,995 ; 0,919) = 0,919

Kontrola napona:

2.3

x1
28.2

NAPOMENA: Razmak veznih limova:

a = 450 mm < 70 imin,1 =7019,5 = 1365 mm
Kontrola stabilnosti tapa se moe sprovesti kao za jednodelni tap.

y1

(videti JUS U.E7.091/1986)

Kontrola stabilnosti tapa:

Duina izvijanja: li=l=0,9282,8 = 254,5 cm
(videti JUS U. E7. 086.)

l
i

254,5
= 66,6
3,82

i= 3,82 cm

66,6
=
= 0,717
v 92,9

kriva izvijanja C (=0,489)

= 1 + ( 0,2 ) + 2 = 1 + 0,489 (0,717 0,2) + 0,717 2 = 1,767

2
+ 2 4

(1,767 +

2
1,767 2 4 0,717 2

Kontrola napona:

) = 0,714

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

=
2.5

N c 396
=
= 10,3 kN/cm 2 < i ,dop= dop= 0,714 16 = 11,42 kN/cm 2
A 38,4

Vertikale

Maksimalni uticaji (tapovi 29, 31, 33, 35 i 37): Nc = 80,0 kN

Predpostavljaju se dva valjana profila L60x60x6.

Geometrijske karakteristike tapa.
A = 26,91=13,8 cm2
imin,1 = 1,17 cm
imin = i=2,29 cm

15

23

60

.9

NAPOMENA: Razmak veznih limova:

a = 300 mm < 70 imin,1 =7011,7 = 819 mm
Kontrola stabilnosti tapa se moe sprovesti kao za jednodelni
tap.

x1
16.9

Kontrola stabilnostiy1tapa:
li=l=0,9200 = 180 cm

Duina izvijanja:
i= 2,29 cm

180
= 78,6
2,29

78,6
=
= 0,846
v 92,9

kriva izvijanja C ( =0,489 )

= 1 + ( 0,2) + 2 = 1 + 0,489 (0,846 0,2) + 0,846 2 = 2,032

=

2
+ 2 4 2

(2,032 +

2
2,032 2 4 0,846 2

) = 0,634

Kontrola napona:

=
3,

Nc
80
=
= 5,79 kN/cm 2 < i ,dop= dop= 0,634 16 = 10,14 kN/cm 2
A 13,82

Proraun montanih nastavaka

3.1

Montani nastavak zategnutog pojasa

Poloaj montanog nastavka (tapovi 12 i 17): Nt=640 kN

Geometrijske karakteristike:
A=32,22 = 64,4 cm2
Af = 2(7,51,15) = 17,24 cm2
Aw = 64,4-217,24 = 29,92 cm2
Preraspodela sile:

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

17,24
640 = 171,33 kN
A
64,4
= N t 2 N w = 640 2 171,32 = 297,34 kN

Nt, f =
N t ,w

Af

Nt =

3.1.1 Nastavak noica (Predpostavljaju se zavrtnjevi M20 ... 5.6)

Podvezice na noicama :

N t, f

t p , f (16,5 2 d 0 )

t p, f

171,33
dop = 16 kN/cm 2 tp,f 8,7 mm
(16,5 2 2,1)

Usvajaju se podvezice: = 165 x 10

Fb = 1,0 2,0 27 = 54 kN
Fv,dop = min {54 ; 43,98} = 43,98 kN
2,0 2
14 = 43,98 kN
4
N f ,t 171,32
n=
=
= 3,89
Usvajaju se: 4 M20 ... 5.6
43,98
Fv , dop

Fv = 1

Kontrola napona u podvezicama:

171,33
= 13,93 kN/cm 2 < dop = 16 kN/cm 2
1,0 (16,5 2 2,1)

Kontrola napona u oslabljenom preseku :

A = 2 2,1 1,15 = 4,83 cm 2

net =
3.1.2

A f 1,net = 17,24 4,83 = 12,41 cm 2

171,33
= 13,81 kN/cm 2 16 kN/cm 2
12,41

Nastavak rebra

(predpostavljaju se zavrtnjevi M16 ... 5.6)

Predpostavlja se jedna podvezica: = 200 x 15

N t ,w

t p , w (20 3 d 0 )

297,34
= 13,30 kN/cm 2 dop = 16 kN/cm 2
1,5 (20,0 3 1,7 )

Usvajaja se podvezica: = 200 x 15

Fb = 1,5 1,6 27 = 64,8 kN

Fv,dop = min {64,8 ; 56,30} = 56,30 kN
1,6 2
14 = 56,30 kN
4
N t ,w
297,34
=
= 5,28
Usvaja se: 6 M16 ... 5.6
n=
56,30
Fv ,dop

Fv = 2

Kontrola napona:

297,34
= 15,07 kN/cm 2 < dop = 16 kN/cm 2
(14,96 3 1,7) 2

Kontrola napona u oslabljenom preseku :

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

A = 2 3 1,7 0,9 = 9,18 cm 2

Aw1,net = 29,92 9,18 = 20,74 cm 2

net =

297,34
= 14,34 kN/cm 2 16 kN/cm 2
20,74

Kontrola napona u itavom preseku:

=
3.2

640,0
= 13,89 kN/cm 2 < dop = 16 kN/cm 2
(32,2 2 2,1 1,15 3 1,7 0,85) 2

Pritisnuti pojas
Poloaj montanog nastavka (tapovi 3 i 8): Nc=840 kN

12

Geometrijske karakteristike:
A=76,8 cm2
Af = 1,224 = 28,8 cm2
Aw = 76,8-228,8 = 19,2 cm2

230

160

7.5

Preraspodela sile:

28,8
840 = 315 kN
A
76,8
= N c 2 N c , f = 840 2 315 = 210 kN

N c, f =
N c,w

240

3.2.1

Nastavak noica

Af

Nc =

(predpostavljaju se zavrtnjevi M20 ... 5.6)

Podvezice na noicama:

N c, f
t p, f b p

315,0
dop = 16 kN/cm 2 tp,f = 8,2 mm
t p , f 24

Usvajaju se podvezice = 240 x 10

Fb = 1,0 2,0 27 = 54 kN
Fv,dop = min {54 ; 43,98} = 43,98 kN
2,0 2
14 = 43,98 kN
4
N c, f
315,0
n=
=
= 7,16
Usvaja se: 8 M20 ... 5.6
Fv ,dop 43,98

Fv = 1

3.2.2

Nastavak rebra (predpostavljaju se zavrtnjevi M16 ... 5.6)

Podvezice na rebru:

N c,w
2 t p,w h p

210,0
dop = 16 kN/cm 2 tp,f 4,1 mm
2 t p , w 16

Usvajaju se podvezice: 2 x = 160 x 6

Fb = 0,75 1,6 27 = 32,4 kN

Fv,dop = min {32,4 ; 56,30} = 32,40 kN
1,6 2
Fv = 2
14 = 56,30 kN
4

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE

n=

Fv ,dop

210
= 6,48
32,4

Usvaja se: 9 M16 ... 5.6

Veza montane dijagonale za vorni lim

Poloaj montane dijagonale (tapovi 21 i 26 ): Nt = 282,9 kN
Predpostavljaju se zavrtnjevi M24 ... 5.6

50

100

5
22

28.2

50

45

3.3

N c,w

A = 219,2 = 38,4 cm2

Anet=38,4-22,51=33,4 cm2

Kontrola napona:

Nt
282,9
=
= 8,47 kN/cm 2 dop = 16 kN/cm 2
Anet
33,4

Proraun zavrtnjeva:
e = 55 - 28,2 = 26,8 mm
Me = 2,68282,9 = 758,12 kNcm

Fb = 1,5 2,4 27 = 97,2 kN

Fv,dop = min {97,2 ; 126,7} = 97,2 kN
2,4 2
14 = 126,7 kN
4
Nt
282,9
n=
=
= 2,91
Usvajaju se: 4M24 ... 5.6
97,2
Fv ,dop

Fv = 2

282,9
= 70,7 kN
4
M h
758,12 22,5
FM ,max = e 2max =
= 30,32 kN
7,5 2 + 22,5 2
hi
FN =

F = FM ,max + FN = 30,32 2 + 70,7 2 = 76,93 kN < 97,2 kN

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
4.

Veze tapova ispune za vorni lim

4.1

Zategnute dijagonale

28.2

50

100

Maksimalni uticaji (tapovi 28 i 19): Nt = 509,1 kN

e = 50-28,2=21,8 mm
Nt = 509,12 kN
Me = 509,12 2,18 = 1109,9 kNcm
Za vezu se predpostavljaju etiri
ugaona ava: aw = 7 mm, lw = 250 mm.
l`w = lw-2aw = 25,0 - 20,7 = 23,6 cm
Geometrijske karakteristike avova:
Aw = 4(23,60,7) = 66,08 cm2

N t 509,12
=
= 7,70 kN/cm 2
66,08
Aw
Me /h
1109,9 / 10
=
=
= 3,36 kN/cm 2
2 a w l w ' 2 0,7 23,6

V II , N =
V II , M

u = VII , N + VII , M = 7,70 + 3,36 = 11,06 kN/cm 2 < w,dop = 12 kN/cm 2

4.2

Pritisnute dijagonale

Maksimalni uticaji (tapovi 20 i 27): Nc = 396,0 kN

Za vezu se predpostavljaju etiri ugaona ava:
aw= 6 mm, lw = 150 mm.
l`w = lw-2aw = 150 - 26 = 138 mm

100

Geometrijske karakteristike avova:

Aw = 4(13,80,6) = 33,12 cm2

V II =

4.3

N c 396,0
=
= 11,96 kN/cm 2 < w,dop = 12 kN/cm 2
Aw 33,12

Maksimalni uticaji (tapovi 29, 31, 33, 35 i 37): Nc = 80,0 kN

Vertikale

Za vezu se predpostavljaju etiri ugaona ava:

aw= 3 mm, lw = 100 mm.
l`w = lw-2aw = 100 - 23 = 94 mm

60

Geometrijske karakteristike avova:

Aw = 49,40,3 = 11,28 cm2

V II =

Nt
80,0
=
= 7,1 kN/cm 2 < w,dop = 12 kN/cm 2
Aw 11,28

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
5.

Veze vornih limova za pojasne tapove

5.1

Donji pojas:

U max = 640 kN

Veza e se izvesti pomou etiri ugaona ava

aw = 4 mm, lw=100aw=1004=400 mm

V II =

Aw=4aw lw=40,00,44 = 64,00 cm2

U max
640
=
= 10,00 kN/cm 2 <w,dop=12 kN/cm2
Aw
64,00

Iz konstruktivnih razloga usvajaju se etiri ugaona ava 4x725 mm

5.2

Gornji pojas:

Omax = 840 360 = 480 kN M e = Omax h / 2 = 480 11,5 = 5520 kNcm

Veza e se izvesti pomou dva ugaona ava
aw = 6 mm, lw=100aw=1006=600 mm
beff=100+2240=580 mm
Aw,eff=2aw beff =58,00,62 = 69,6 cm2
Aw=2aw lw=60,00,62 = 72,00 cm2

Aw,eff

80
= 1,15 kN/cm 2
69,6

5520,0
nM
= 7,67 kN/cm 2
0,6 60,0 2
2
6
Omax
480
V II =
=
= 6,67 kN/cm 2
Aw
72,0

u =

(n F + nM )2 + VII 2

45

M
= e =
Ww

230

100

h/2

nF =

F=80 kN

beff

= (1,15 + 7,67) 2 + 6,67 2 = 11,06 kN/cm 2 < w = 12 kN/cm 2

Iz konstruktivnih razloga usvajaju se dva ugaona ava dimenzija 6 x725 mm

5.3

vorni lim vertikale (donji pojas)

Vmax = 0,0 kN
Iz konstruktivnih razloga veza e se izvesti pomou etiri ugaona
ava aw = 3 mm, lw=227 mm

GRAEVINSKI FAKULTET UNIVERZITETA U BEOGRADU

KATEDRA ZA METALNE KONSTRUKCIJE
5.4

vorni lim vertikale (gornji pojas)

Vmax = 80 kN

Veza e se izvesti pomou dva ugaona ava

aw = 3 mm, lw=227 mm, lw'=227-2aw=221 mm
Aw=2aw lw=222,10,3= 13,26 cm2

n=

80
V
=
= 6,03 kN/cm 2 <w,dop=12 kN/cm2
Aw 13,26

Usvajaju se dva ugaona ava dimenzija 4 x 227mm

6.

Kontrola napona u vornim limovima

Za debljinu vornog lima usvaja se t = 15 mm

6.1

Vertikale 2L60x60x6

(Nc = 80,0 kN)

Aeff=befft=25,051,5=37,6 cm2

beff=26+1,5+210tg(30)=25,05 cm

Nc
80
=
= 2,13 kN/cm 2 dop = 16 kN/cm 2
Aeff 37,6

beff = 2 hv tg 30
bv

0
10

hv

15

0
10

30

be

30

beff = bv + 2 hv tg 30

ff

ff

hv

be

30

6.2

Zategnute dijagonale 2L100x100x10

(Nt = 509,1 kN)

Aeff=befft=38,91,5=58,3 cm2

beff=10+225tg(30)=38,9 cm

=
6.3

Nt
509,1
=
= 8,73 kN/cm 2 dop = 16 kN/cm 2
58,3
Aeff

Montane dijagonale 2L100x100x10

beff=222,5tg(30)=25,98 cm

=
6.4

Nt
Aeff ,net

(Nt = 282,9 kN)

Aeff,net=befft - d0t=25,981,5-2,51,5=35,22 cm2

283
= 8,04 kN/cm 2 dop = 16 kN/cm 2
35,22

Pritisnute dijagonale 2L100x100x10

(Nc = 396,0 kN)

Aeff=befft=38,81,5=58,2 cm2

beff=210+1,5+215tg(30)=38,8 cm

Nc
396
=
= 6,8 kN/cm 2 dop = 16 kN/cm 2
Aeff 58,2