4 Balkanlardasbk

You might also like

You are on page 1of 9

4.

Uluslararas Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi

Stratejik Ynetim Muhasebesinin Tamamlaycs Olarak Stratejik Pazarlama


Muhasebesi

Yrd. Do. Dr. Mustafa KIRLI1


r. Gr. Harun GM 2
r. Gr. Yasir ALTINTOP3

ZET
letme Bilgi Sistemi, iletme ynetimlerine karar alma srecinde gerekli bilgi
desteini salayan btnleik bir sistemdir. letme Bilgi Sisteminin alt sistemleri
olan Muhasebe Bilgi Sistemi ve Pazarlama Bilgi Sistemi, stratejik ynetim temelinde
iletmelerde etkileim halinde alan ve birbirlerinden ayr olarak dnlemeyen
bilgi sistemleridir. Stratejik ynetim erevesinde iletmelerin stratejik kararlarn,
ynetim muhasebesi verileri ile almalarna olanak salayan Stratejik Ynetim
Muhasebesi,

Muhasebe

Bilgi Sistemi

ve

Pazarlama

Bilgi

Sisteminin

rettii

bilgilerden yararlanmaktadr. Bu balamda Stratejik Ynetim Muhasebesi uygulama


srecinde bu alt iki bilgi sistemini, stratejik kararlara ynelik olarak birletiren
Stratejik Pazarlama Muhasebesi, Stratejik Ynetim Muhasebesinin tamamlaycs ve
ayrlmaz bir unsurudur.
Anahtar Kelimeler: letme Bilgi Sistemi, Ynetim Muhasebesi, Stratejik Ynetim
Muhasebesi, Stratejik Pazarlama Muhasebesi.

GR
Kreselleme olgusunun giderek yerlemesiyle, ekonomik ve finansal liberalizasyon
srecinin hz kazanmasyla ve teknolojik gelimelerin ba dndrc bir hza
ulamasyla iletmeler arasnda youn bir rekabet ortam olumutur. Bu youn
rekabet ortamnda iletme fonksiyonlarnn egdm halinde almasn salayan
ve st ynetime karar alma srecinde nitelikli bilgi reten letme Bilgi Sistemi,
iletmelerin karar alma srelerinde nemli bir yere sahiptir.
Btnsel olarak letme Bilgi Sistemi, retim Bilgi Sistemi, Pazarlama Bilgi Sistemi,
nsan

Kaynaklar

Bilgi

Sistemi,

Muhasebe

Bilgi

Sistemi

Celal Bayar niversitesi, Ahmetli MYO, mustafa.kirli@cbu.edu.tr


Celal Bayar niversitesi, Ahmetli MYO, harun.gumus@cbu.edu.tr
Celal Bayar niversitesi, Ahmetli MYO, yasir.altintop@cbu.edu.tr

2
3

ve

Finansal

Bilgi

KIRLI, GM, ALTINTOP

Sistemlerinden olumu olup; bu alt sistemler birbirinden bamsz olmayp, letme


Bilgi Sisteminin

ihtiya duyduu

bilginin

retimini

salamak

amacyla

iliki

ierisindedir(Din ve Abidolu, 2009: 162). Stratejik ynetim, gnmzdeki youn


rekabet ortamnda iletmelerin varlklarn srdrebilmesi ve srekli deien
evresel koullara ayak uydurabilmeleri iin gerekli ynetim anlaydr.
letmeler

aras

rekabetin

giderek

kresel

boyuta

tanmas,

retim

teknolojilerindeki hzl deiim, bilgi teknolojilerinin kullanmnn artmas ve mteri


odakl pazarlama anlaynn iletme ynetimlerinde vazgeilmez bir unsur haline
gelmesiyle Geleneksel Ynetim Muhasebesi anlay nemini yitirmi; stratejik
ynetim temelinde, stratejik karar alma srecinde iletme ynetimlerinin ihtiya
duyduu gerekli ve nitelikli bilgileri salayan Stratejik Ynetim Muhasebesi arlk
kazanmtr.

1. LETME BLG SSTEMNN ALT SSTEMLER OLAN MUHASEBE BLG


SSTEM VE PAZARLAMA BLG SSTEM
letmelerde

egdm

halinde

alan

bilgi

sistemleri,

etkin

ve

verimli

kullanldnda iletmelere rekabet stnl salayabilmektedir. letme Bilgi


Sistemi, departmanlarda kullanlan bilgi sistemlerinin veri toplama, kaydetme,
ileme ve raporlama yardmyla bilginin karar srelerinde kullanlmasna olanak
salayan btnleik bilgi sistemlerinden oluur(Hicks, 1993: 2). letme Bilgi
Sistemleri
srelerinin

iletmeler

zerinde

desteklenmesi,

ynetici

nemli
ve

role

sahiptir;

alanlarn

karar

iletme
verme

faaliyet

ve

konusunda

desteklenmesi ve rekabet stnl getirecek stratejilerin desteklenmesi (O'Brien


ve Markas, 2008). ekil 1'de, letme Bilgi Sistemlerinin temel rol ve dier bilgi
sistemleri ile ilikisi gsterilmektedir:

MUHASEBE BLG SSTEM LE PAZARLAMA BLG SSTEMNN LKSNE


STRATEJK BR YAKLAIM

ekil 1: letme Bilgi Sistemi

Kaynak: (Besler, 2009: 29).


letme Bilgi Sisteminin alt unsurlarndan Pazarlama Bilgi Sistemi, pazarlama
planlamas ve rgtlenmesi, pazarlama personelinin hedef pazara yneltilmesi,
pazarlama etkinliklerinin uyumlatrlmas ve denetlenmesi konularnda pazarlama
ynetimine veri salayan, veriyi ileyen, bilgi reten, aktaran ve depolayan
btnleik bilgi sistemidir(ahin, 2009: 185). Gnmzde pazarlama evresinin
hzl deiimi ve iletmeler aras artan rekabet, gerek zamanl bilginin nemini
arttrmtr. letmeler, alclarn farkl tarz ve zellikte olan tepkilerini ve dier
niteliklerini tahmin etmek ve pazarlarn geniletebilmek adna daha fazla doru ve
gncel bilgiye hzla ulaabilmelidir(Kotler, 2003: 122). Pazardaki bu deiim ve
gelimeler Pazarlama Bilgi Sisteminin ne denli nemli olduunu ve Muhasebe Bilgi
Sistemi ile koordineli yrtlmesi gerektiini gstermektedir.
Muhasebe Bilgi Sistemi ise pazarlama, retim, finans, Ar-Ge, halkla ilikiler ve insan
kaynaklarnda kullanlan btnleik bilgi sistemlerinden elde ettii verileri (Din ve
Abidolu, 2009: 167), muhasebe kayt srecinde iletme yneticilerinin karar
vermelerinde etken bilgilere dntrr. Muhasebe Bilgi Sistemi, finansal ve
ynetim-maliyet muhasebesi gibi geleneksel muhasebeleri de iine alan daha geni
bir kavram olmakla birlikte, muhasebe sistemi ve organizasyonundaki tm ilevleri
iererek stratejik kararlar destekler(Gkdeniz, 2005: 87).

KIRLI, GM, ALTINTOP

2. STRATEJK YNETM MUHASEBES VE MUHASEBE BLG SSTEM


Geleneksel muhasebe anlaynn karar aamasnda d evre koullarna yeterli
nemi vermemesi ve retim maliyetlerinin ayrntl tespiti iin doru stratejilerin
belirlenme

zorunluluu,

Stratejik

Ynetim

Muhasebesine

gereksinimi

ortaya

koymutur. Literatrde Stratejik Ynetim Muhasebesinin genel kabul grm bir


tanm bulunmamaktadr. Stratejik Ynetim Muhasebesi, stratejik kavramlardan
yola karak strateji ufkunu yakalayabilme gayreti ierisinde olan bir iletmenin
ynetim muhasebesi yaklamna verdii nemdir(Titiz ve etin, 2000: 130).
Stratejik

Ynetim

Muhasebesi;

stratejik

ynetim

faaliyetlerini

ve

kararlarn

desteklemenin yannda, maliyet ve fiyatlarn greceli dzey ve eilimlerini, retim


ve sat kapasitelerini, pazar paylarn, nakit ak ve iletmenin kaynak talepleri ile
ilgili iletme stratejilerine ilikin ynetim muhasebesi verilerinin salanmas ve
analizi olarak tanmlanmaktadr(Ergin, 1997: 17; Terzi, 2006: 45).
Stratejik Ynetim Muhasebesinin, kendisinden beklenen fayday salayabilmesi ve
iletmenin

stratejik

ynetim

erevesinde,

stratejik

ama

ve

hedeflere

ulaabilmesinde baarl olabilmesi iin salkl verilere gereksinimi vardr. Bu


balamda Muhasebe Bilgi Sistemi, Stratejik Ynetim Muhasebesine girdi oluturacak
verileri etkin bir ekilde salamal, gerekirse Stratejik Ynetim Muhasebesinin
yorumlad verileri tekrar girdi olarak kabul edip, ileyerek veri akn ilevsel bir
ekilde yrtmelidir.

3. PAZARLAMA MUHASEBES KAVRAMI


Gnmz artan rekabet ortamnda, piyasa deerini arttrmak ve baarl olmak
isteyen iletmeler, gemi dnemlerdeki satlar ile ilgili muhasebe verilerini,
gelecek dnemlere ilikin pazarlama programlarn planlamak iin analiz etmektedir.
letme

st

ynetimleri,

muhasebe

verilerinden

yalnzca

finansal

kararlarn

alnmasnda deil; ayn zamanda pazarlama, retim, insan kaynaklar, aratrmagelitirme ve stratejik kararlarn alnmasnda da yararlanmaktadr(Ylmazdan
aktaran mrbek, 2003: 167). letme fonksiyonlar arasndaki bu karlkl
etkileim, stratejik ynetim temelinde letme Bilgi Sisteminin etkinliini arttrarak
karll olumlu etkilemektedir.
Yukarda aklanan muhasebe verilerinin pazarlama programlarnn planlanmasnda
analiz edilmesi olgusu ve bu ekilde muhasebenin pazarlama kararlarnda kullanm,
iletme literatrnde Pazarlama Muhasebesi kavramnn ortaya kmasna zemin
hazrlamtr.

Pazarlama

Muhasebesi

Kavram,

iletme

literatrne

Alman

MUHASEBE BLG SSTEM LE PAZARLAMA BLG SSTEMNN LKSNE


STRATEJK BR YAKLAIM

akademisyen Khler tarafndan kazandrlmtr (Badem ve Frat, 2011: 78).


Pazarlama Muhasebesi, maln depoya giri anndan alclara ulatrlp paraya
evrilinceye kadar geen zaman sresi ierisinde ortaya kan maliyet bilgilerinin
nelerden

olutuunu

saptayan,

analiz

ve

yorumunu

yaparak

maliyetlerin

drlmesi iin yneticilere nerilerde bulunmay ama bilen ilemler btn


olarak tanmlanmaktadr(Akdoandan aktaran Badem ve Frat, 2011: 79). Bu
balamda

Pazarlama

Muhasebesinin

temel fonksiyonlar

aadaki

gibi ifade

edilebilir (Ceran ve nal, 2004: 67):


i.

Maliyetlerin saptanmas ve llmesi,

ii.

Maliyetlerin analizi ve kontrol,

iii.

Pazarlama faaliyetlerinin planlanmas ve ynlendirilmesi.

Pazarlama muhasebesi, mamuln alclara ulatrlp paraya evrilmesi iin gerekli


olan pazarlama ilevlerine ilikin maliyetleri saptamakta ve bu maliyetleri alclar,
sat blgeleri, mamuller, datm kanallar ve sipari hacimleri gibi uygulama
alanlarna
maliyetlerin

gre

incelemekte

kontroln

ve

bylece

salayarak

maliyet

yneticilere

bilgilerinin

planlama

ve

saptanmas
zel

ve

kararlarda

yardmc olmaktadr(Akdoandan aktaran Badem ve Frat, 2011: 79). Pazarlama


Muhasebesinin younlat konular aadaki gibi rneklendirilebilir( Wieder den
aktaran Ceran ve nal, 2004: 65) :
i.

Pazarlama kararlar zerinde maliyet datm ilkelerinin etkileri,

ii.

Katk pay yaklamnn nemi,

iii.

Sorumluluk muhasebesi,

iv.

Btenin nemi, zellikle reklam btesi ve rn gelitirme btesi(bu iliki


ierisinde sfr tabanl btelemenin gereklilii),

v.

Planlanan ve tahmin edilen sat deerlerin hazrlanmas.

4. STRATEJK YNETM MUHASEBESNN TAMAMLAYICISI OLARAK


STRATEJK PAZARLAMA MUHASEBES
letmelerde Muhasebe Bilgi Sistemi ile Pazarlama Bilgi Sistemi etkileim halinde
almakta olup, Muhasebe Bilgi Sistemi sadece maliyeti lme ve kontrol etmenin
tesinde, organizasyonun genel verimliliini artracak, esnek otomasyonu idare
edecek bir hale dnm; ayrca Muhasebe Bilgi Sistemi daha yksek kaliteyi
srdrmenin, tketici tatmini, rn deikenlii, pazarlama, datm maliyetleri gibi

KIRLI, GM, ALTINTOP

endirekt

maliyetlerin

stratejik

etkileri

zerinde

de

bilgiler

sunar

hale

gelmitir(Sriram, 1995: 36).


Stratejik ynetimde, iletmelerin pazardaki rekabeti durumlarnn devamllnn
salanmas ve gelitirilmesi amalanmaktadr. Stratejik ynetimde bu amalara
paralel bir ekilde stratejik hedeflerin ortaya konmas Stratejik Ynetim Muhasebesi
tarafndan salanan bilgi ile mmkndr. Bu balamda rakiplerin maliyet yapsnn
bilinmesi, fiyatlama stratejileri ve rakiplerin pazar paylar gibi bilgiler, iletmenin
rekabet avantaj kazanmasn salayacaktr (Demir, 2008: 14).
Stratejik Ynetim Muhasebesi, geleneksel ynetim muhasebesi anlayndan farkl
olarak sadece iletme ii finansal verilerle snrl kalmayp, hem iletme ii hem de
iletme d finansal ve finansal olmayan verileri inceleyerek, iletmelerde nemli
stratejik kararlarn alnmasnda ihtiya duyulan geni kapsaml bilgi kaynan
yneticilere

salamakta

ve

bu

balamda,

Stratejik

Ynetim

Muhasebesinin

iletmelerde stratejik kararlarn alnmasndaki rolnn nemi ortaya kmakta;


ayrca Stratejik Ynetim Muhasebesinde yaanan gelimeler, ynetim muhasebesi
ve pazarlama ynetimi arasndaki etkileimi arttrmakta ve geleneksel ynetim
muhasebesinden

farkl

olarak

iletme

dna

odaklanan

Stratejik

Ynetim

Muhasebesi tarafndan gerekletirilen eitli analizler ve veri toplama teknikleri,


pazarlama

karmas

ile

ilgili

verilecek

kararlarda

nemli

faydalar

salamaktadr(Oktay, 2008: 8). Stratejik Ynetim Muhasebesi, ekonomik, sosyal,


kltrel

ve

rakiplerin

teknolojik

maliyet

kapasiteleri

ile

gelimelerin

yaplarna,

iletme

iletmeler

fiyatlarna,

kaynaklarnn

zerindeki

pazar

pazarn

finansal

paylarna,
geliimine

retim
karlk

etkilerine,
ve

sat

verebilme

yeteneine ilikin bilgilerin toplanmas, analiz edilmesi, yorumlanmas ve st


ynetime raporlanmasn amalamaktadr (Acar ve Alkan, 2003: 233).
Pazarlamada muhasebenin karar almaya ynelik olarak kullanlmas anlamndaki
Pazarlama Muhasebesi, pazarlamada karar almay desteklemekte ve iletmelere
rekabet

gc

kazandrmada

rakip

iletmeler

hakknda

iletmeye

pazarlama

asndan nemli bilgiler salamaktadr. Stratejik Pazarlama Muhasebesi ise,


stratejik pazarlama kararlar ve kontrolleri iin bilgi temelinin iyiletirilmesi amacyla
maliyet muhasebesinin kullanmna dayanmakta olup; stratejik pazarlama, stratejik
ynetimin bir paras olduundan Stratejik Pazarlama Muhasebesi de, Stratejik
Ynetim

Muhasebesinin

ayrlmaz bir paras ve

edilmektedir(Ceran ve Bezirci, 2011: 110)

tamamlaycs

olarak

kabul

MUHASEBE BLG SSTEM LE PAZARLAMA BLG SSTEMNN LKSNE


STRATEJK BR YAKLAIM

Stratejik

Ynetim

Muhasebesinin

tamamlaycs

olarak

Stratejik

Pazarlama

Muhasebesi, iletmenin pazarlama, sat, retim ve tedarik, Ar-Ge gibi faaliyetlerin


dolayl olarak analizi konusu zerinde younlaan, iletmede stratejik pazarlamann
grevlerinden ortaya kan, stratejik pazarlama kararlarna ve pazara ilikin youn
bilgi gereksinimini karlamay n plana karan muhasebe olarak tanmlanmaktadr
(Ceran ve Bezirci, 2011: 111).Stratejik Ynetim Muhasebesi, iletme iindeki tm
deer meydana getiren srelerle, iletme d sre ve faaliyetlerle ilgili uygun ve
tutarl bilgileri stratejik iletme ynetimi erevesinde salamakta, stratejik kararlar
iin gerekli olan bilgileri muhasebeden alarak bilgi ihtiyac olanlara ileyerek
sunarken; Stratejik Pazarlama Muhasebesi ise iletmenin pazarlama ve satla ilgili
tedarik,

retim,

Ar-Ge

gibi

faaliyetlerinin

dolayl

analizi

zerinde

younlamaktadr(Ceran ve Bezirci, 2011: 111). Stratejik pazarlama kararlar,


stratejik

rn,

yeni

rn

gelitirme,

stratejik

fiyatlandrma,

fiyatlandrma

stratejileri, mteri ilikileri ynetimi maliyetleri, kalite maliyetleme konularnda


ortaya karken; stratejik pazarlama kararlar iin maliyet bilgileri de Pazarlama
Bilgi Sistemi ile Muhasebe Bilgi Sistemini birletiren Stratejik Pazarlama Muhasebesi
ve rn Yaam Seyri Maliyetleme, Hedef Maliyetleme, Kalite Maliyetleme ve Lojistik
Maliyetleme yntemlerinden yararlanmak suretiyle Stratejik Ynetim Muhasebesi
tarafndan salanmaktadr(Ceran ve Bezirci, 2011: 111-112).

SONU
letmelerin pazara sunmu olduu mamullerle ilgili, yeni mamul gelitirilmesi ile
ilgili,

mamullerin

fiyatlandrlmas,

etkin

bir

ekilde

datm

ve

pazarda

tutundurulmas ile ilgili tm kararlarnda Muhasebe Bilgi Sistemi ve Pazarlama Bilgi


Sistemi iletiim ve etkileim ierisinde almaktadr. Muhasebe Bilgi Sisteminin
rettii

maliyet

muhasebesi

verileri

temelinde

fonksiyon

gren

Pazarlama

Muhasebesi, toplam maliyetler ierisinde pazarlama maliyetlerinin tutarn ve


orann drecek veriler reterek iletmenin karllna olumlu katk salamaktadr.
Son yllarda artan youn rekabet ortamnda, rn yaam srelerinin ksalmas,
retimde yeni teknolojilerin kullanlmas, iletmelerin maliyet yaplarnn deimesi,
Ar-Ge Maliyetlerinin artmas ve mteri odakl pazara ynelik bilgi gereksinimi gibi
etkenlerle Geleneksel Ynetim Muhasebesi anlay nemini yitirmi; stratejik
ynetim temelinde, srekli deien d evreye uyum salamay kolaylatran
Stratejik Ynetim Muhasebesi arlk kazanmtr. Artan youn rekabet ortamnda
ve stratejik ynetim erevesinde; pazarlama stratejilerinin, ynetim stratejileri
ierisinde yer almas ve ynetim stratejilerinden ayr dnlememesi, Stratejik

KIRLI, GM, ALTINTOP

Ynetim

Muhasebesinin

tamamlayc

bir

unsuru

olarak

Stratejik

Pazarlama

Muhasebesi anlayn gndeme getirmitir. Salkl stratejik pazarlama kararlar iin


gerekli maliyet bilgilerini salayan Stratejik Pazarlama Muhasebesinin, stratejik
karar srecinde, Stratejik Ynetim Muhasebesinden ayr olarak dnlmemesi ve
Stratejik Ynetim Muhasebesini tamamlayc bir unsur olarak deerlendirilmesi
gerekmektedir.

Kaynaka
Acar, Durmu, ve Hasan Alkan, (2003), leri retim Ortamlar ve Maliyet
Ynetimindeki Yeni Eilimler, AS03 III.Ulusal retim Aratrmalar Sempozyumu
Bildiriler Kitab iinde, yazan Gne Genylmaz ve Tlin Yazga, 228-234, stanbul:
stanbul Kltr niversitesi Yaynlar.
Badem, Cemkut, ve Duygu Frat, (2011), Temel Pazarlama Bileenleri Asndan
Muhasebe Verilerinin Kullanlmas: Pazarlama Muhasebesi, Kocaeli niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits Dergisi 1, no, 21, 77-101.
Besler, Senem, (2009), letme Bilgi Sistemleri, Ynetim Bilgi Sistemleri iinde,
yazan Mehmet ahin, 29, Eskiehir: Anadolu niversitesi Yaynlar.
Ceran, Yunus, ve M.Emin nal, (2004), Maliyet Bilgileri Temeline Dayal Pazarlama
Kararlar in Pazarlama Muhasebesi, Erciyes niversitesi ktisadi Ve dari Bilimler
Fakltesi Dergisi, no, 22 (Ocak-Haziran 2004): 63-83.
Ceran, Yunus, ve Muhammet Bezirci, (2011), Pazarlama Bilgi Sistemi, Muhasebe
Bilgi Sistemi likisine Stratejik Bir Yaklam; Stratejik Pazarlama Muhasebesi,
Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, no, 26, 103-115.
Demir, Volkan, (2008), Ynetim Muhasebesindeki Deiim ve Deiimi Etkileyen
Faktrler, Muhasebe ve Denetime Bak Dergisi 8, no, 26 (Ekim 2008): 51-70.
Din, E., ve H. Abidolu, (2009), letmelerde Kurumsal Ynetim Anlay ve
Muhasebe Bilgi Sistemi likisi;MKB100 irketleri zerine Ampirik Bir Aratrma,
Balkesir niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi 12, no. 21, 167-172.
Ergin, Hseyin, (1997), Stratejik Ynetim Muhasebesi, Ktahya: Ekspress Matbaas.
Gkdeniz, , (2005), letmelerde Muhasebe Bilgi Sistemine Yaklam, Muhasebe
ve Finansman Dergisi, no. 27, 86-88.
Hicks, J.O., (1993), Management Information Sytems, USA: West.
Kotler, Philip,(2003), Marketing Management, New Jersey: Pearson Education
International.

MUHASEBE BLG SSTEM LE PAZARLAMA BLG SSTEMNN LKSNE


STRATEJK BR YAKLAIM

O'Brien, J.A., ve G.M. Markas, (2008) Management Information System, Boston:


McGraw-Hill Irwin.
Oktay, Kutay, (2008), Stratejik Ynetim Muhasebesi Destekli Mteri Odakl
Fiyatlandrma, Cilt Yaynlanmam Doktora Tezi, Krgzistan: Manas niversitesi.
mrbek, Vesile, (2003), Kurumsal Kaynak Planlamasndamuhasebe Bilgi
Sisteminin Rol : Gda Sektrnde Uygulama, Yaynlanmam Doktora Tezi, Isparta:
Sleyman Demirel niversitesi.
Sriram, Ram S., (1995), Accounting Information System Issues of FMS,
Integrated Manufacturing Systems 6, no. 1.
ahin, Mehmet, (2009), Bilgi Sistemi Tasarm, Ynetim Bilgi Sistemi iinde, yazan
Mehmet ahin, 188-192.
Terzi, Serkan, (2006), Genel retim Maliyeti Sapmalarnn Yeni retim Yntemleri
erevesinde, Stratejik Ynetim Muhasebesi Asndan Analizi, Deerlendirilmesi ve
Raporlanmas, stanbul: Marmara niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits
Ykseklisans Tezi.
Titiz, smet, ve Cneyt etin, (2000), Karar Almada Geleneksel Maliyet Ynetimi
yaklamnda Gelimeler ve Stratejik Maliyet Ynetimi, Sleyman Demirel
niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi Dergisi, 121-138.

You might also like