De Deugden van Gebouwen.

Er zijn verschillende wijzen om een gebouw te bekijken. Voor eerst hebben we het esthetische: is het gebouw mooi, smaakvol, verfijnd of kunstzinnig? Als we een gebouw op sociologisch vlak gaan bekijken, dan kunnen we bijvoorbeeld zeggen dat de persoon die het huis bezit iemand is die in luxe baadt, wat we dan meestal gelijkstellen aan bijvoorbeeld een hedonist, of het een persoon is die in eenvoud leeft, deze stellen we dan meestal gelijk aan bijvoorbeeld een nihilist (of misschien wel een zedonist). Bepaalde culturen leven bijvoorbeeld ook veelal in dezelfde stijl of zullen nooit een welbepaalde stijl willen wonen, hierdoor kunnen we soms de assumptie maken over wie er in een bepaald huis woont. Deze assumpties kunnen we verklaren door het psychologische oogpunt te bekijken van de personen. Als we het psychologisch oogpunt van personen op gebouwen gaan bekijken zien we natuurlijk de perceptie van de toeschouwer om de hoek komen: Wat is mooi? Wat is groot? Wat is elegant? Wat is samenhangend? etc . Het is zo dat we allemaal een objectieve kijk kunnen hebben op de gebouwen, zodoende kunnen we bijvoorbeeld zeggen dat iets mooi is in zijn context of begrip of stijl. Als we dan de subjectieve kijk gaan bekijken, dan zien we dat bijna niemand een volledig zelfde menig heeft, dit komt door perceptie. Dit wil zeggen dat we zowel de esthetische als de sociologische zienswijze anders gaan bekijken en interpreteren. Wat is mooi? Wat is luxe? Wat is groot? Hoewel we personen kunnen gaan onderzoeken en viseren of visualiseren, zien we dat gebouwen zich vrij maken van al deze assumpties, en kunnen we vele tegenstellingen vinden in huizen, huizen kunnen worden gebouwd in combinatie met verschillende stijlen, een verfijnde n robuuste stijl. Dit zien we bijvoorbeeld bij het Skogaholm Herrgrd huis. Elegantie kent vele vormen, niet enkel in de architectuur, maar ook in de natuurlijke omgeving. Als we deze twee kunnen samenbrengen kunnen we zorgen voor een elegante harmonie, een samenhang. Schoonheid is perceptie, hoe we iets aanschouwen hangt van onszelf af. Emotie is perceptie, hoe we iets aanvoelen bij het bekijken, zo kunnen we automatisch een gevoel van angst krijgen als we de pijlers van een brug in het ruige water zien staan; we huiveren bij de gedachte om zelf in die rivier te moeten staan en te moeten opboksen tegen het onstuimige water. Zo komen er bij bepaalde bouwwerken assumpties tevoorschijn waardoor we ons rustig of gestresseerd, veilig of angstig, gelukkig of weemoedig zullen voelen. Op zijn beurt kan waardering van vele kanten komen, we kunnen iets waarderen omdat we het mooi of elegant vinden, of we er ons veilig bij/in voelen. Waardering kan ook komen door de sterkte van het bouwwerk, de leeftijd. Wat is elegantie vragen we ons wel eens af, is het de eenvoud of de complexiteit of een mengeling van beide? Elegantie kunnen we terugvinden en alle drie de mogelijkheden. Maar eenvoud is meestal niet genoeg, de mens wil dat er blijk is van moeite, moeite met ingewikkelde technische of natuurlijke vraagstukken.

2007 - 2012 by Ruud Smets. All rights reserved. No part of this document may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without mentioning the author's name and official publishing date.

Elegantie vinden we ook terug in de ramen van bouwwerken, we houden rekening met de verhoudingen van het glas en de omlijsting. Te kleine ramen in een te dikke omlijsting vinden we overbodig, aan de andere kant als we een zeer groot raam zien met een minieme omlijsting zeggen we al wat vlugger dat het elegant is en waarderen we het meer door de complexiteit. Niet enkel de bouwkunde kan zorgen voor elegantie en waardering, ook de details dragen bij aan het geheel. De details proberen er voor te zorgen dat de observeerder een gevoel gaat krijgen bij het zien van de details, veelal wil men gelukzaligheid naar boven brengen, soms angst of depressie. Details duiden ook op de goede intenties en de welwillendheid van de architect(en) om dat extra eraan toe te voegen. Samenhang kan zorgen voor een rustgevend gevoel, terwijl het voor sommige een gevoel geeft van saaiheid, voor andere zijn deze twee dingen n begrip. Samenhang heeft niet enkel te maken met de constructie, het heeft ook te maken met de omgeving en het doel. Uit een essay van Louis Sullivan - The Tall Office Artistically Considered(1896) - kunnen we opmaken dat in zijn tijd, waar de eerste 'reuzen'(wolkenkrabbers) de 'dwergen'(huizen) in de schaduw zetten, er een gevaar was voor incoherentie van het stilistische in de hoogbouw. De ornamentele motieven die de lijnen van sommige 20 tot 30 verdieping hebbende 'reuzen' benadrukten pasten beter bij een Palladiaanse villa van twee of drie verdiepingen. Na de openbaring van Sullivan zien we dat enkele jaren later de wolkenkrabbers werden gebouwd om louter en alleen hoogte tot uitdrukking te brengen. Fier, imposant, triomfantelijk en onmiskenbaar coherent, dat waren de wolkenkrabbers die er nu waren, dat zijn de gebouwen die Sullivan voor ogen had. Op zich kunnen de delen van een constructie mooi en elegant zijn, maar indien de delen van een bouwwerk niet op de juiste plaats staan of de juiste verhoudingen hebben is het misschien wel alles behalve mooi en elegant. Uit deze assumptie kunnen we zeggen dat de schoonheid voortkomt uit de samenhang van de verschillende delen. Zoals voorheen gezegd heeft samenhang ook te maken met de omgeving waar de constructie geplaatst is. Ze moet een geheel proberen te vormen met de locatie en zijn culturele context. De Eifeltoren en het Vrijheidsbeeld zouden, nu we de locatie en context kennen, nooit hetzelfde zijn als we hen van plaats zouden veranderen, ook al hebben ze dezelfde ingenieur. Indien de constructies niet samenhangend zijn met de locatie of context kan dat verwarrend overkomen, het tegenovergestelde zou ons -een boost van dopamine, endorfine en/of serotonine geveneuforisch maken! Al zijn het kleine of grote dingen die we vinden aan een bouwwerk, als we een link zien met het land of een deel van het land van waar het is gesitueerd, kan ons dit al een euforisch gevoel geven en zouden we sneller zeggen dat het mooi of elegant is. Een gebouw kan elegant zijn door zijn eenvoud, eenvoud kan zorgen voor coherentie, samenhang van constructie, omgeving en context kan zorgen voor elegantie, en al dit wordt bepaald door onze perceptie -hoe ieder individu iets bekijkt- , zo maken we een eindbeslissing: mooi of lelijk.

2007 - 2012 by Ruud Smets. All rights reserved. No part of this document may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without mentioning the author's name and official publishing date.