การรวมเวกเตอร์ และการประยุกต์ ใช้

จัดทำโดย
1. นายวรากร กาวิละ
2. นางสาววรีรัตน์ สุ วรรณลพ

อาจารย์ ที่ปรึกษา
นางสาววารุณี ธรรมขันธ์

โรงเรียนทองสวัสดิ์วิทยาคาร
สำนักงานเขตพืน้ ที่การศึกษาแม่ ฮ่องสอนเขต 2

หน้า
ก
คำนำ
รายงานเล่มนี้จดั ทำโดยมีวตั ถุประสงค์ เพื่อศึกษาและนำเสนองานกลุ่ม
สาระคณิ ตศาสตร์ ในเรื่ อง การรวมเวกเตอร์และการประยุกต์ใช้เบื้องต้น โดยใช้
โปรแกรม The Geometer’s Sketchpad เพือ่ ใช้ในการเรี ยนการสอน ในเรื่ องเวก
เตอร์และการประยุกต์ใช้เบื้องต้น ให้เข้าใจให้เป็ นรู ปธรรมมากขึ้น
 สุ ดท้ายนี้หวังว่ารายงานเล่มนี้จะช่วยให้ผศู ้ ึกษาได้รับความรู ้และ
เข้าในเรื่ อง เวกเตอร์และการประยุกต์ใช้เบื้องต้นได้

ผูจ้ ดั ทำ

หน้า
ข
สารบัญ

เรื่ อง หน้า
คำนำ ก
สารบัญ ข
เวกเตอร์และการประยุกต์ใช้เบื้องต้น 1
- ที่มาและความสำคัญ 1
- จุดประสงค์ 1
- บทนิยาม 1
 - การบวก และ การลบเวกเตอร์ 2
- ตัวอย่างการนำเวกเตอร์ไปประยุกต์ใช้ 2
ขั้นตอนการทำงาน 3
ผลการดำเนินงาน 5
บรรณานุกรม 6
ภาคผนวก 7

การรวมเวกเตอร์ และการประยุกต์ ใช้ เบือ้ งต้ น

ที่มาและความสำคัญ
เนื่องจากวิชาคณิ ตศาสตร์มีบทบาทในชีวติ ประจำวันเป็ นอย่างมาก
การเรี ยนรู ้เพื่อพัฒนาทักษะความคิด การนำความรู ้ทางคณิ ตศาสตร์มาประยุกต์ใช้
กับงานด้านต่างๆอย่างมากมายในปั จจุบนั เทคโนโลยีได้เข้ามามีบทบาทกับวิชา
คณิ ตศาสตร์ โปรแกรม The Geometer’s Sketchpad จึงเป็ นอีกโปรแกรมหนึ่งที่
ถูกนำมาใช้ในวิชาคณิ ตศาสตร์เพื่อช่วยในการคำนวณและการแก้โจทย์ปัญหาต่างๆ
ให้ถูกต้องและรวดเร็ วยิง่ ขึ้น

จุดประสงค์
1. เพื่อนำไปศึกษาแก้โจทย์ปัญหาต่างๆที่อยูใ่ นการรวมเวกเตอร์และการ
ประยุกต์ใช้เบื้องต้น
 2. เพื่อนำโปรแกรม The Geometer’s Sketchpad มาใช้ในการเรี ยนการ
สอนรายวิชาคณิ ตศาสตร์

บทนิยามและการนำการบวก-ลบเวกเตอร์ และการประยุกต์ ใช้ เบือ้ งต้ น

จากตัวอย่างสามารถสรุ ปเป็ นสมบัติของการรวมเวกเตอร์ได้ดงั นี้
1. ปริ มาณเวกเตอร์คือปริ มาณที่มีท้ งั ขนาดและทิศทาง
2. การบวก

หน้า 2

การบวกเวกเตอร์ และ การลบเวกเตอร์

การบวกเวกเตอร์
นิยาม ถ้าจุดเริ่ มต้นของ v เป็ นจุดเดียวกับจุดสิ้ นสุ ดของ u แล้ว u+v
คือ เวกเตอร์ซ่ ึ งมีจุดเริ่ มต้นเป็ นจุดเดียวกับจุดเริ่ มต้นของ u และมีจุดสิ้ น
สุ ดเป็ นจุดเดียวกับจุดสิ้ นสุ ดของ v
การลบเวกเตอร์
นิยาม ให้ u และ v เป็ นเวกเตอร์ใด ๆ ผลลบของ u ด้วย v หมายถึง ผล
บวกของ u กับ นิเสธของ v เขียนแทนด้วย u−v นัน่ คือ
u−v=u+ (−v )

การนำเวกเตอร์ ไปประยุกต์ ใช้

ตัวอย่ างที่ กำหนด A(2,3) และ B(5,6)
วิธีทำ = [ 5−2
6−3 ]= [ 3
3]
= √ 3 +3 2 2

= √ 9+9
 = √ 18
= 3 √2

หน้า 3
ขั้นตอนการทำงาน
 หน้า 4

คำนวณโดยใช ้
โปรแกรม GSP
 หน้า 5
ผลการดำเนินงาน
1. นักเรี ยนสามารถนำความรู ้ เรื่ อง เวกเตอร์ ไปใช้โจทย์ปัญหาคณิ ตศาสตร์
และ ฟิ สิ กส์ได้
2. นักเรี ยนใช้โปรแกรม GSP ได้
3. นักเรี ยนนำความรู ้ที่ได้จาก โปรแกรม GSP ไปประยุกต์ใช้ในเรื่ องอื่น ๆ

หน้า 6
บรรณานุกรม
www.gotoknow.com
www.Vichakran.com
 หน้า 7
ภาคผนวก
เส้ นในแนวตรง
เป็ นการเรี ยนรู้การสร้างจุด เส้นตรง รังสี ส่ วนของเส้นตรง พร้อมทั้งการตั้งชื่อ
การใช้เครื่ องมือ(เลือก)ลูกศร
        การเขียนข้อความ การใช้เมนูแสดงผลคำสัง่ ย่อย (เส้น,สี ) เมนูสร้าง การเพิ่มหน้า
เอกสารพร้อมทั้งตั้งชื่อหน้า และการบันทึกแฟ้ มเอกสาร
              ซึ่งการสร้างเส้นในแนวตรงนี้ สามารถสร้างได้จากเมนูสร้าง หรื อสร้างจากกล่อง
เครื่ องมือก็ได้
 เส้นในแนวตรงจากเมนูสร้าง
1) เปิ ดโปรแกรม GSP ขึ้นมา
สร้างเส้นตรงที่เกิดจากจุด 2 จุด โดย
              - คลิกที่ จะสังเกตเห็นว่าปลายลูกศรมี จุดสี แดง แล้วเลื่อนเมาส์ไปยังพื้นที่
ว่าง ๆ คลิกเมาส์ 2 ครั้ง ณ ตำแหน่งที่ต่างกันตามต้องการ ไม่ใช่การดับเบิ้ลคลิก ( ซึ่งเมื่อ
คลิกครั้งแรกจุดจะมีสีแดงเรื อง ๆ ต่อมา คลิกเมาส์ครั้งที่ 2 จุดแรกที่ลงไว้ สี แดงเรื อง ๆ จะ
หายไป แต่จุดที่ 2 จะเป็ นสี แดงเรื อง ๆ แทน )

              - คลิกที่ แล้วนำเมาส์ไปคลิกเลือกที่จุด 2 จุด ให้เป็ นสี แดงเรื อง ๆ แต่ถา้

เป็ นสี แดงเรื อง ๆ อยูแ่ ล้ว สี แดงเรื อง ๆ นั้นจะหายไป ( การที่วตั ถุหรื ออ็อบเจกต์ใด มีสีแดง
เรื อง ๆ หมายความว่า วัตถุหรื ออ็อบเจกต์น้ นั ได้ถูกเลือกไว้ วัตถุหรื ออ็อบเจกต์ในที่น้ ี คือ
สิ่ งต่าง ๆ เช่น จุด เส้น รู ปเรขาคณิ ต ฯลฯ ที่อยูบ่ นพื้นที่สร้างงานนัน่ เอง )
              - ที่แถบเมนูคำสัง่ เลือก สร้ าง / เส้ นตรง จะได้ดงั รู ปด้านล่างนี้
      ลองลากเคลื่อนย้ายจุด เส้น โดยคลิกที่
แล้วคลิกค้างที่วตั ถุเลื่อนไปมาจนเป็ นที่ตอ้ งการซึ่ง
วัตถุมีท้ งั หมด 3 วัตถุ : จุด 2 จุด และ เส้นตรง
(วัตถุหรื ออ็อบเจกต์ที่เลือกจะต้องมีสีแดงเรื อง ๆ )หน้า 8

การยกเลิกการเลือกวัตถุที่ได้เลือกไว้ ทำได้โดยคลิกที่ แล้วเพื่อ

ยกเลิกการเลือกทั้งหมด โดยคลิกที่พ้ืนที่สร้างงานว่าง ๆ หรื อ กดแป้ น Esc
ยกเลิกการเลือกบางวัตถุ โดยคลิกที่วตั ถุน้ นั ๆ

          3) การจัดการป้ ายชื่อวัตถุ ( จุด , เส้นตรง )

              - ตั้งป้ ายชื่อ คลิกที่ ลูกศรจะเปลี่ยนเป็ น แล้วนำไปคลิกที่วตั ถุ ( จุด
2 จุด , เส้นตรง ) ที่ตอ้ งการตั้งป้ ายชื่อ ซึ่งก่อนคลิกที่วตั ถุจะปรากฏ เมื่อคลิก
โปรแกรมจะตั้งป้ ายชื่อให้อตั โนมัติ (ชื่อของจุดเป็ นอักษรพิมพ์ใหญ่ และชื่อของเส้นเป็ น
อักษรตัวเล็ก ซึ่งตรงตามข้อตกลงการตั้งชื่อจุด เส้นของคณิ ตศาสตร์ )
              - จัดตำแหน่งของป้ ายชื่อ คลิกที่ ลูกศรจะเปลี่ยนเป็ น นำไปคลิก
ค้างที่ป้ายชื่อนั้น ๆ แล้วลากเลื่อนจนได้ตำแหน่งที่เหมาะสม ซึ่งก่อนที่จะคลิกค้างจะปรากฏ

              - ยกเลิกป้ ายชื่อวัตถุ คลิกที่ แล้วไปคลิกที่ช้ ีป้ายชือที่ไม่ตอ้ งการให้แสดง

จะปรากฏ แล้วคลิกจะทำให้ป้ายชื่อหายไป
              - เปลี่ยนป้ ายชื่อวัตถุ คลิกที่ หรื อ เลื่อนไปที่ป้ายชื่อจะปรากฏ
แล้วดับเบิ้ลคลิก จะปรากฏ กล่องสมบัติของวัตถุ ( ในที่น้ ีคือ จุด ) ดังภาพล่างนี้

เปลี่ยนชื่อตามต้องการในช่องป้ าย แต่ถา้ ไม่ตอ้ งการให้แสดงป้ ายชื่อให้คลิกเครื่ องหมายถูก

หน้าช่องแสดงป้ าย ออก
จัดรู ปแบบป้ าย คลิกที่ปุ่ม รู ปแบบ จะปรากฏกล่อง ลักษณะป้ าย ดังภาพล่างนี้

หน้า 9

      เราสามารถเลือกแบบอักษร       ขนาดอักษร ตัวหนา , ตัวเอียง , ขีดเส้น

ใต้ โดยคลิกหน้าช่องที่ตอ้ งการ สี ของอักษร เมื่อปรับเปลี่ยนเสร็ จแล้ว
คลิกปุ่ ม ตกลง แล้วจะกลับไปที่ กล่อง สมบัติของวัตถุ (จุด) แล้วคลิกปุ่ ม OK
จะได้คล้าย ๆ ดังรู ปล่างนี้

           (ชื่อจุด เป็ นอักษรพิมพ์ใหญ่ , ชื่อเส้น เป็ นอักษรเล็ก )

          4) การเปลี่ยนลักษณะของเส้น
              - คลิกที่ นำไปคลิกเลือกเส้นที่ตอ้ งการ เส้นหรื อวัตถุใดถูกเลือกจะมีสีแดง
เรื อง ๆ แล้วไปที่แถบเมนูคำสัง่ เลือก เมนูแสดงผล / เส้น / ( เส้นปะ , เส้นบาง , เส้นหนา )
ดังภาพล่างนี้
          5) การเปลี่ยนสี ของวัตถุ ( จุด , เส้น ,บริ เวณภายใน , ส่ วนโค้ง ฯลฯ )
              - คลิกที่ นำไปคลิกเลือกวัตถุที่ตอ้ งการเปลี่ยนสี วัตถุใดถูกเลือกจะมีสีแดง
เรื อง ๆ แล้วไปที่แถบเมนูคำสัง่ เลือก เมนูแสดงผล / สี ดังภาพล่างนี้

หน้า 10

          6) สร้างข้อความ
              - เนื่องจากในที่น้ ีเราสร้างเส้นตรง PQ ไว้ เราจะสร้างข้อความว่า "เส้นตรง PQ"
พร้อมทั้งใส่ สญ ั ลักษณ์กำกับไว้ดว้ ย

              - คลิกที่ แล้วดับเบิ้ลคลิกบนพื้นที่สีขาวว่าง ๆ หรื อ คลิกขวาค้างไว้แล้ว

ลากให้พอประมาณที่จะสร้างข้อความ
พิมพ์ขอ้ ความ "เส้นตรง PQ"
              - ส่ วนสัญลักษณ์ของเส้นตรง ให้ไปบนแถบรู ปแบบอักษร คลิกที่ ปุ่ มสัญกรณ์
คณิ ตศาสตร์ แล้วคลิกที่
แล้วพิมพ์ "AB" เมื่อพิมพ์เสร็ จให้คลิกที่วา่ ง ๆ หรื อ คลิกที่ และยกเลิกการเลือกวัตถุ
ทั้งหมด จะได้ดงั รู ปล่างนี้
    - ทดลองตกแต่งข้อความด้วยแถบรู ปแบบอักษร
    - ทดลองเคลื่อนย้ายวัตถุ ด้วย

    บนแถบรู ปแบบอักษร
    ถ้าปุ่ มใดบุ๋มลงแสดงว่ารู ปแบบอักษรนั้นถูกเลือกใช้อยู่

          7) สร้าง เส้นตรง , รังสี , ส่ วนของเส้น ด้วยตนเอง จากเมนูสร้าง

               - จากหลักการและวิธีการ 1) ถึง 6) มาทดลองด้วยตนเองโดยการสร้าง เส้นตรง ,
รังสี , ส่ วนของเส้น จากเมนูสร้าง ให้เหมือนหรื อคล้ายกับภาพด้านล่างนี้

   * ทราบไหมว่า เส้นตรง , รังสี , ส่ วนของเส้นตรง เป็ นอย่างไร

   เส้นตรง คือ เส้นตรง จัดเป็ นอนิยาม ( เส้นตรง AB และเส้นตรง BA เหมือนกัน )
   รังสี คือ เส้นตรงที่มีจุดปลาย 1 จุด ( รังสี MN ต่างจาก รังสี NM )
   ส่ วนของเส้นตรง คือ เส้นตรงที่มีจุดปลาย 2 จุด ( ส่ วนของเส้นตรง XY และ ส่ วนของเส้น
ตรง YX ไม่แตกต่างกัน )
หน้า 11
8) เก็บแฟ้ ม
              - บันทึกแฟ้ มนี้ในชื่อว่า "เส้นในแนวตรง" (ดู แนะนำโปรแกรม / การบันทึก )
              - ที่แถบชื่อเรื่ องจะปรากฏชื่อแฟ้ ม "เส้นในแนวตรง.gsp" ดังรู ป

การเพิ่มหน้า และตั้งชื่อหน้าเอกสาร
1) เปิ ดแฟ้ ม "เส้นในแนวตรง.gsp" ขึ้นมา
              - โดยไป ณแหล่งที่เก็บ แล้ว ดับเบิลคลิกไอคอน
              - หรื อ ถ้าโปรแกรมเปิ ดอยูแ่ ล้ว ให้ไปที่แถบเมนูคำสัง่ เลือก แฟ้ ม / เปิ ด จะปรากฏ
กล่อง เปิ ด แล้ว > ไปที่แหล่งเก็บ ในช่อง look in : > คลิกเลือก "เส้นในแนวตรง.gsp" >
คลิก ปุ่ ม Open
       

              - ขยายแฟ้ มเอกสารให้เต็มจอ (ไม่ทำก็ได้)

          2) คราวนี้เราจะเพิ่มหน้าเอกสารอีก 1 หน้า เพือ่ เขียนเส้นในแนวตรงจากกล่องเครื่ อง
มือ โดย
              - ที่แถบเมนูคำสัง่ เลือก แฟ้ ม / ทางเลือกเอกสาร จะปรากฏกล่อง ทางเลือกเอกสาร
ดังรู ปล่างนี้
              - คลิกที่ปุ่ม เพิม่ หน้า จะปรากฏ เลือก หน้าว่าง จะปรากฏดังภาพล่างนี้

*** ขั้นตอนนี้เราสามารถทำสำเนาเอกสารได้ โดยคลิกเลือกทำสำเนาแล้วจะปรากฏหน้าใน

หน้า 12
แฟ้ มเอกสารนั้น ๆ แล้วคลิกเลือกหน้าเอกสารที่ตอ้ งการ ***
3) ตั้งชื่อหน้าเอกสาร จะสังเกตเห็นว่าแฟ้ มมีเอกสารอยู่ 2 หน้า เราสามารถตั้งชื่อได้
ในช่อง ชื่อหน้า: โดย
              - คลิกที่หน้า 1 ในช่องมุมล่างด้านซ้าย แล้วคลิกที่ช่อง ชื่อหน้า:เปลี่ยนเป็ นจากเมนู
สร้าง
              - ในทำนองเดียวกัน แต่ คลิกที่หน้า 2 ที่ช่อง ชื่อหน้า:เปลี่ยนเป็ นจากกล่องเครื่ อง
มือ
              - คลิกตกลง จะปรากฏดังภาพล่างนี้

              จะสังเกตถึงสิ่ งเปลี่ยนแปลงดังนี้
              * บนแถบชื่อเรื่ อง [ ชื่อแฟ้ ม - ชื่อหน้าเอกสาร ] ดังนี้
              * มุมล่างด้านซ้าย จะปรากฏ
               ในเอกสารนี้มีอยู่ 2 หน้า และได้ต้ งั ชื่อไว้แล้ว ต้องการไปที่หน้าเอกสารไหน ให้
คลิกเลือกหน้าเอกสารนั้น จากส่ วนนี้ (มุมล่างด้านซ้าย) ซึ่งจะมีความสัมพันธ์กบั แถบชื่อ
เรื่ องด้วย

เส้นในแนวตรงจากกล่องเครื่ องมือ
1) จากแฟ้ ม "เส้นในแนวตรง.gsp" ให้อยูท่ ี่หน้า "จากกล่องเครื่ องมือ" ซึ่งเป็ นหน้า
เอกสารว่าง ๆ
          2) สร้างเส้นรังสี โดย
              - ที่กล่องเครื่ องมือ เลือก เครื่ องมือเขียนเส้นในแนวตรง เปลี่ยน
ชนิดเป็ น เส้นรังสี (ดู > แนะนำโปรแกรม > ส่ วนประกอบของต่างๆของโปรแกรม
> กล่องเครื่ องมือ > เครื่ องมือเขียนเส้นในแนวตรง )
 ***ในกล่องเครื่องมือ ถ้ าเครื่องมือใดถูกเลือกอยู่ ปุ่ มจะบุ๋มลง*** หน้า 13
- คลิกที่บนพื้นที่สร้างงาน 2 ครั้ง โดยคลิกครั้งแรกเป็ นการลงจุดปลายของรังสี (จุด
เริ่ มต้น) หรื อ คลิกขวาค้างแล้วลากไปตำแหน่งที่ตอ้ งการ แล้วปล่อย
              - ตั้งชื่อจุด 2 จุด เป็ น จุด S และจุด T จะได้รังสี ST โดยมีจุด S เป็ นจุดปลาย
***( ดู ข้ อ 3 ) การจัดการป้ ายชื่อวัตถุ ของการเขียนเส้ นในแนวตรงจากเมนูสร้ าง***

          3) สร้างข้อความกำกับ "รังสี ST" และ สัญลักษณ์รังสี ST

***( ดู ข้ อ 6 ) สร้ างข้อความ ของการเขียนเส้ นในแนวตรงจากเมนูสร้ าง***

          4) ปรับแต่งวัตถุตามต้องการ เช่น สี ขนาดอักษร ลักษณะเส้น เคลื่อนย้ายวัตถุเป็ นต้น

แล้วจะได้ประมาณรู ปด้านล่างนี้

      "สี่ เท้ ายังรู้พลาด นักปราชญ์ ยงั รู้พลั้ง" เช่ นเดียวกันในระหว่ างทำโปรแกรม

อยู่อาจเกิดการผิดพลาดได้ ซึ่งปกติจะลบทิง้ แล้วทำใหม่ โดยคลิกที่ แล้วนำไป
คลิกเลือกวัตถุที่ต้องการลบ แล้วกดปุ่ ม Delete บนแป้ มพิมพ์ ( หรือถ้ าต้องเลือกวัตถุทุก
ชิ้นทำได้ โดย ไปที่ แถบเมนูคำสั่ ง เลือก แก้ไข / เลือกทั้งหมด หรือ กด ปุ่ ม Ctrl และ A )

      แต่ถ้าผิดพลาดไม่ มากนัก เราจะใช้ แถบเมนูคำสั่ ง เลือก แก้ไข / ทำย้ อนกลับ หรือ กด

ปุ่ ม Ctrl และ Z คลิกหรือกดเท่ ากับจำนวนที่ต้องการย้ อนกลับ )
* // เราต้ องการจะทำอะไรให้ ดูที่เครื่องมือในขณะนั้นด้ วย // *

          5) สร้าง เส้นตรง , รังสี , ส่ วนของเส้น ด้วยตนเอง จากเครื่ องมือเขียนเส้นในแนวตรง

จากกล่องเครื่ องมือ
            - ลองสร้างจากกล่องเครื่ องมือ โดยไม่ใช้เมนูสร้าง และพยายาม
จัดให้เหมือนกับรู ปล่างนี้มากที่สุด
หน้า 14
6) บันทึกเก็บแฟ้ มเอกสารที่สร้าง
              - ที่แถบเมนูคำสัง่ เลือก แฟ้ ม / บันทึก ( จะไม่ปรากฏกล่องบันทึกเป็ น )
         จะสั งเกตเห็นว่ า เส้ นในแนวตรงที่สร้ าง จากเมนูสร้ าง และ จากกล่อง
เครื่องมือ (เครื่องมือเขียนเส้ นในแนวตรง) ไม่ แตกต่ างกัน
สะดวก หรือ ถนัด แบบไหนใช้ แบบนั้น แล้วแต่ สถานการณ์ ของ
ลักษณะงานนั้น ๆ