Itoa ulWlwhctih egcnihevid

”
.cnUn cSwkwdIHwv .rD
cSwdIxwn csIawr

”
mw wnWaef cleDom cscnivea
cnerwhwa Ikwa Wniv clcTiawT

caegwmilwa egISevWmit :rwTwvea

BRAND NEW
YAMAHA

Mobile: 986 8080

 ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ޙަލީމ ް‬
‫އ ެޑި ޓ ަރ‬
‫ު‬
‫ސ‬
‫ންގަޑި ތާރީ ޚުގ ެ ތެރެއަށ ް‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ޙަލީމ ް‬

‫އ ެޑި ޓ ަރ އި ނ ް ޗީފ ް‬
‫‪ 2010‬އ ެޕ ްރީ ލ ް ‪ 28‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ވ ަނީ ރ ާއްޖޭގ ައި‬
‫ްސލ ު އ ުފ ެދި ފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫އ ުފ ެދުނ ު އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ މީޑި ޔ ާ ކ ައުނ ި‬ ‫ޢ ަބްދ ުﷲ ޔ ާމި ނ ް‬
‫ްސލ ަށ ް މީޑި ޔ ާގ ެ ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ހ ޮވ ާ ‪ 8‬މެންބަރުނ ްގ ެ‬ ‫މި ކުނ ި‬
‫ސންގ ަޑި ނ ް ވާދަކ ޮށްވ ަނީ ކ ާމި ޔ ާބުކ ޮށްފ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް ު‬ ‫ޑ ެޕިޔ ު ީޓ އ ެޑި ޓަރުނ ް‬
‫ސންގ ަ ީޑ ގ ެ ނަނ ް ތ ާރީ ޚ ުގ ެ ތެރެއ ަށ ް‬ ‫މި ކ ާމި ޔ ާ ީބއ ަ ީކ ު‬
‫އ ަޙްމ ަދ ު ނ ޫމާނ ް‬
‫ޝއ ްކ ެތްނ ެތ ެވ ެ‪.‬‬
‫ގެންގޮސްދި ނ ް ހ ަ ީގގ ަތ ެއްކ ަމާމ ެދ ު ަ‬
‫މުޙ ައްމ ަދ ު އިބްރާހީމ ް‬
‫ސންގ ަ ީޑ ގ ެ ދެވަނަ އަދ ަދ ު ވ ުޖޫއ ަށ ް މި އަންނަނީ ކިޔުނ ްތ ެރި ނ ްގ ެ‬ ‫ު‬
‫ސ‬
‫އ ަޑ ުތ ައ ް އަހ ައި ބަދ ަލުތަކ ަކ ާއ ެކުގ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ޢ ަބްދ ުﷲ މުޙަމ ަދ ު‬
‫ކ ުރި އ ަށ ްދ ާނީ މި ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ކިޔުނ ްތ ެރި ނ ް ދ ައ ްކ ާ މ ަގުންނ ެވ ެ‪.‬‬
‫ކިޔުނ ްތ ެރި ނ ްއެދ ޭ ބަދ ަލުތ ަކ ާ އ ެކުގ ައ ެވ ެ‪.‬‬ ‫މެނޭޖި ނ ް އ ެޑި ޓ ަރ‬
‫ްޞކ ޮށްފ ައި ވ ާނީ ކ ުރި އަރަމުނ ް‬ ‫ސންގ ަ ީޑ ގ ެ މި އަދ ަދ ުގ ެ ކަވ ަރ ސްޓ ޯރީ ޚ ާއ ަ‬ ‫ު‬ ‫އިބްރާހީމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު )އިބ ޫ(‬
‫ސ މ ޮޑ ެލ ް‬
‫އަންނަ މ ޮޑ ެލ ް ޒ ުމްނ ާ އ ަށ ެވ ެ‪ .‬ޒ ުމްނ ާ ބުނާގ ޮތުގ ައި އ ެވި ނ ް ް‬
‫‪ 2009‬ފެއ ަރ ނަމ ަ ޓ ައި ޓ ްލ ް ވި ނައ ަރ އ ަ ީކ އޭނ ާއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޒ ުމ ާގ ެ ހ ަޔ ާތ ާއި‬ ‫ފ ޮރި ނ ް އ ެޑި ޓ ަރ‬
‫ސ ކިޔާލަނ ް މ ު ިހނ ްމ ު ވާހަކ ަ ތ ަކ ެކ ެވ ެ‪.‬‬‫ގުޅޭގ ޮތުނ ް ބުނ ެ ީދފ ައި ވ ާ ވާހަކަތަކަކީވ ެ ް‬
‫މ ުޙ ާއްމ ަދ ު ޖި ނ ާޙ ު‬
‫ސލ ައި މާނ ް ދަންނަނީ ިކތ ައްމީހުންކަމ ެއ ް‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް ނ ާދި ޔ ާ ު‬
‫ސ އޭނާވ ަނީ އ ެއްފ ަހާރަ ‪ 8‬ކ ުދި ނ ް ވި ހ ެއ ުމ ުގ ެ ރި ކ ޯޑ ް‬ ‫ނޭނގ ެއ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫މ ާކ ެޓި ނ ް އ ެޑި ޓ ަރ‬
‫ހ ަދާފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ީމނ ާގ ެ ނަނ ް މީޑި ޔާގ ައި މ ަޝް ހޫރ ުވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ ީއ‬
‫”އ ޮކްޓޮމ ަމ ް“ ގ ެ ނަމުންނ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ނ ާދި ޔ ާގ ެ ފުރަތަމ ަ ފި ރި މީހ ާ އޭނ ާ ވ ަރި ކ ުރީ‬ ‫ޢ ަބްދ ުﷲ ޢ ަބްދ ުއްރަޙ ުމާނ ް‬
‫ކ ު ީދނ ް ނ ުލި ބ ޭ ީތ ކަމ ަށ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫ސ އ ަދި ލޭއ ައ ުޓ ް‬
‫ގްރ ެފިކ ް ް‬
‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބުގ ައި ލި ިބވަޑ ައި ގަންނަވާނޭ އެތ ައ ް‬ ‫ަޝދ ަށ ް ރި ޔ ީ‬‫ސ ނ ީ‬ ‫ރަ ީއ ް‬
‫ަޝދ ުގ ެ ރަނި ންމ ޭޓ ު‬ ‫ސ ނ ީ‬ ‫ވޯޓ ެއ ް ގ ެއ ްލި ގެނ ްދި ޔ ުމ ުގ ެސަ ބަބަކ ަށ ް ރަ ީއ ް‬ ‫ޝފ ާޒ ު‬
‫ސ ި‬
‫މޫ ާ‬
‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ ނ ާއި ބ ު ޑރ‪ .‬ވަޙީދ ުގ ެ މ ަގ ުބ ޫލުކަނ ް ކުޑަކ ަމ ާއި‬
‫ޭސ މުޙ ައ ްމދ ު‬ ‫އޭނ ާއާމ ެދ ު ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ހިތްހ ަލ ާލުނ ެތުނ ް ކަމ ަށ ް ދ ީ‬
‫އިދާރ ާ‬
‫ލި ޔ ުއްވ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި މ ުނި ފޫހިފި ލ ުމ ުގ ެ ރަހަތ ަކ ާއި އަނ ްހެނުންނަށ ް‬
‫ސ ކިޔުނ ްތ ެރީ ނ ްގ ެ ތަރުހީބ ު ލި ބޭނ ެ‬ ‫ޚ ާއ ްސަ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ާ ބ ައި ތަކަކީވ ެ ް‬ ‫މއ‪ .‬ފޮރެސްޓ ް‬
‫ޝއ ްކ ެތްނ ެތ ެވ ެ‪ .‬ކ ުރި އ ަށ ް ވަޑ ައި ގަންނަވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬
‫ބ ައި ތ ަކ ެއްކ ަމާމ ެދ ު ަ‬ ‫ފޯނ ް‪7464687 :‬‬
‫‪7497657‬‬
‫‪3‬‬
‫ސންގ ަ ީޑގ ައިވ ާ ލިޔުންތަކ ަށ ް ކޮމެނ ްޓ ްކުރައ ްވ ާނީ‬
‫ު‬
‫‪sungadimagazine@gmail.com‬‬
 ‫‪EvcaemuLug WnWviawf iaWmuhir egiawlitiawf‬‬
‫ސކ ޮލ ް ގ ެ‬ ‫ރަނގ ަޅ ުވ ެއ ެވެ‪) .‬ޑ ޮކްޓ ަރ ް‬
‫އ ުފ ެއ ްދުންތަކ ަ ީކ މި ކަމ ަށ ް ހ ާއ ްސަ އ ުފ ެއ ްދުނ ް‬
‫ތ ަކ ެކ ެވެ‪ (.‬މި ގ ޮތުނ ް ފަޔ ަށ ް މަސާޖ ް ދެވ ޭ‬
‫ސ މި ކަނ ް ރަނގ ަޅ ުވ ެއ ެވެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ަ‬ ‫ެޝނަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫މ ި‬
‫ސ މީހުނ ް އެރުމ ަށ ް‬ ‫އ ެހެންމ ެ ފ ައިތިލާގ ައި ރިއ ް ާ‬
‫ސ ނުހަނ ު‬ ‫ތ ައ ްޔާރ ު ކުރ ެވި ފ ައިވ ާ ފ ައިވާނުނ ްވ ެ ް‬
‫ސދ ެއ ެވެ‪ .‬ތ ަދ ު ނ ުފިލ ާ‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ފ ަސޭ ހަކަނ ް ގެނ ެ ް‬
‫ސޓ ެއ ް ގ ެ ލ ަފ ާ‬ ‫ހުންނަ ކ ަމުގ ައިވާނަމ ަ ޕ ޮޑ ްރި އ ަޓި ް‬
‫ސފަރ ުވ ާ މ ު ިހނ ްމ ު‬ ‫ހޯދަނ ްވާނ ެއ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ބ ޭ ް‬
‫ވާނަމ ަ އެކަމ ަށ ް މި ގ ޮތުނ ް މ ަގުފ ަ ިހ ކުރ ެވިދާނ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ސތ ަކުގ ައި‬ ‫ދ ަށުގ ައި ފުންނ ާބ ާއި ދިމ ާއި ނ ް ވ ާ މ ަ ް‬ ‫ސނޯލ ައިފ ް އި ނ ް ހ ެދި‬ ‫ސޓޮނ ް ގ ެ ހިބްރ ޫ ެ‬ ‫ބޮ ް‬
‫ފ ައިތިލާގ ައި ރިހ ުމުނ ް ސަލާމ ަތ ް ވުމ ަށ ް ކުރ ެވިދާނ ެ‬
‫ސތ ަކުގ ައިވ ާ‬ ‫ވާންކަމ ެއ ް އ ުފ ެދި ގެނ ެވެ‪ .‬އ ަދި އެމ ަ ް‬ ‫ރި ސާޗްއ ަކުނ ް ދ ައްކ ަނީ އަނ ްހެނުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް‬
‫ކަންތަތަކ ަށ ް ބ ަލ ާލ ާއި ރ ު ފުރަތަމ ަ ކަމ ަ ީކ ފަޔ ަށ ް‬
‫ޓިޝޫ ތަކ ަށ ް ވާންކަނ ްލި ިބ ތ ަދ ު ދ ެމިހުރ ެއ ެވެ‪.‬‬ ‫އެކަށީގެނ ްވ ާ ފ ައިވާނަށ ް އަރާމީހުނ ްގ ެ ‪%67‬‬
‫ފ ަސޭ ހ ަ ހިނގާލަނ ް ފ ަސޭ ހ ަ ފ ައިވާނަށ ް އެރުމ ެވެ‪.‬‬
‫ޕ ާ ީޓތ ަކ ާއި އ ެހ ެނިހެނ ް ހ ަފްލާތަކ ަށ ް ދ ާއި ރ ު ނ ޫނީ‬ ‫ސ ފ ައިތިލާގ ައި ރިއްސުމ ާ ަގި ނައި ރ ު ކޮޅ ަށ ް ހުރ ުމުންނ ާއި ގި ނަވ ަގ ުތ ު ހިނގ ާ‬ ‫މީހުންނަށ ް އ ެއްގޮތަކ ަށ ްވ ެ ް‬

‫ސކ ޮށ ް ހުންނަ ފ ައިވާންތަކ ަށ ް ނޭރުމ ެވެ‪.‬‬ ‫ފުންނ ާބ ު އ ު ް‬ ‫ސނ ް އެންމ ެ ނުވަތ ަ ދ ުވ ެ ހެދ ެމުނ ް މި ފަދ ަ މީހުނ ްގ ެ ފ ައިގ ާ‬ ‫ކ ުރި މ ަތި ނ ުވާކަމ ަށ ެވެ‪ .‬ފ ައިތިލާގ ައި ރިއ ް ު‬

‫ހ ަށި ގ ަނޑ ުގ ެ ބަރުދަނ ް ބަރުނަމ ަ ލ ުއި ކ ޮށ ްލުމ ަ ީކ‬ ‫ސކ ޮށ ް ރިއ ްސަ ނ ް ފަށ ައ ެވެ‪.‬‬ ‫ބޮޑ ަށ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ަނީ ”ހ ައި ހީލ ް“ ފުންނ ާބ ު އ ު ް‬
‫ސނަމ ަ މި ކަމ ަށ ް‬ ‫މި ގޮތ ަށ ް ފ ައިތިލާގ ައި ރިއ ް ާ‬ ‫ހުންނަ ފ ައިވާންތަކ ަށ ް އަރާމީހުންނަށ ެވެ‪.‬‬
‫މި ކަމ ަށ ް އ ޮތ ް އެންމ ެ މުހިއ ްމ ު ހ ައ ްލ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ހުންނަ ކްރީމ ް ނުވަތ ަ ބ ާރމ ް ބޭނުނ ް ކުރ ުމުނ ް‬ ‫ސނ ް ކ ުރި މ ަތި ވ ަނީ ފ ައިތިލާގ ައި‬ ‫ފ ައިތިލާގ ައި ރިއ ް ު‬

‫ސ ބ ައ ެއްފަހަރަށ ް ވ ެގެނ ް ދ ެއ ެވެ‪.‬‬ ‫ވެ ް‬

‫މި އ ަދ ު ދުންފ ަތ ުގ ެ އި ސްތިއ ު މ ާލ ު ކުރ ާ‬
‫ސ އ ެހެނ ް މީހުންނަށ ް އުދ ަގ ޫ‬ ‫މ ަދުބަޔ ަކުނަމ ަވ ެ ް‬
‫‪IkwmurukulWmuaitcsia egutwfcnud‬‬
‫ވާގޮތ ަށ ް ނުވަތ ަ އ ެހެންމީހުންނަށ ް މީގ ެ ނޭދެވ ޭ‬
‫ސ‬
‫އ ަސަ ރ ުކުރާނޭހެނ ް ކުރ ުމުމ ަ ީކ މ ަދުންނަމ ަވ ެ ް‬
‫ފެންނަކަމ ެކ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އ ާމުނ ް އ ެއ ްވ ެ‬
‫‪?Wbcaemwkiruh WkcawrunWhik cSwDnwgiSwh‬‬
‫ސ ކޮނ ް މީހުނ ްގ ެ ހ ޭލުނ ް ތ ެރި ކަމ ަށ ް އުޅޭތަންތަނުގ ައ ާއި ކުޑ ަ ކ ުދި ނ ް އ ެއ ްވ ެ‬ ‫ސރިއ ެ ް‬ ‫ވަރަށ ް ީ‬ ‫ދުންފ ަތ ުގ ެ އި ސްތިއ ުމ ާލ ުކުރުމ ަ ީކ ހ ަށި ގ ަނޑ ަށ ް‬
‫ސ މި އ ަލ ު‬ ‫އުޅޭތަންތަނުގ ައި މ ަދުންނަމ ަ ވ ެ ް‬ ‫ގެނަނ ް ވެފ ައި އ ޮތްކަމ ެކ ެވެ‪.‬‬ ‫ވަރަށ ް ބ ޮޑ ެތި ނުރައ ްކާތަކ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި‬
‫ކުރާތަނ ް ފެންނަމުންދ ެއ ެވެ‪ .‬އ ަދި އ ެހެންމ ެ އ ެހެނ ް‬ ‫ދުންފ ަތ ުގ ެ އި ސްތިއ ު މ ާލ ުކުރަނ ް ދިމ ާވ ާ ބ ައ ެއ ް‬ ‫ސމ ަ ީކ ވަރަށ ް‬ ‫ލާންޖެހޭކަމ ެކ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ކ ެއ ް ު‬
‫މީހުންނަށ ް މި ކ ަމ ުގ ެ ނޭދެވ ޭ އ ަސަ ރ ާ ބ ައ ެއްފަހަރަށ ް‬ ‫ސަ ބ ަބ ު ތަކ ަށ ް އ ަލި އ ަޅުވ ައި ލާނަމ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް‬ ‫ސ‬
‫އ ާމުކަމ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި ކެނ ްސަ ރ ު ޖ ެހުމަކީވ ެ ް‬
‫ކުރުމ ަރިތި ލާންޖ ެހުމ ަ ީކ ދުރުގ ައި ވާކަމ ެއްނޫނ ެވެ‪.‬‬ ‫ސ‬
‫ބ ައ ެއ ް ފަހަރަށ ް އ ެކ ުވ ެރި ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ްވ ެ ް‬ ‫ދުރުގ ައި ވާކަމ ެއ ް ނޫނ ެވެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ‬
‫ދުންފ ަތ ުގ ެ އި ސްތިއ ު މ ާލ ުގ ެ މ ެދ ުވ ެރި އަކ ަށ ް ވ ެއ ެވެ‪ .‬މި ީއ ވަރަށ ް ހިތާމ ަ ހ ުރި ކަމ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި ތިމ ާގ ެ‬ ‫ކެނ ްސަ ރުޖެހިގ ެ މުޅިދ ުނި ޔޭގ ައި ‪ 5.4‬މިލި އަނ ް‬
‫ހ ައ ްޤުތ ަކ ެއ ްވާފަދ ައި ނ ް އ ެހެނ ް މީހުނ ްގ ެ ހ ައ ްޤުތ ަކ ެއ ް‬ ‫އ ަދި އެނ ެއްބ ައި ފަހަރަށ ް އ ުޅެންޖ ެ ިހފ ައިވ ާ ވެށީގ ެ‬ ‫ސތަކަނ ް‬ ‫މީހުނ ް އަހަރަކ ުތެރޭގ ައި މަރ ުވާކަމ ަށ ް ދި ރ ާ ާ‬
‫ސނ ާލުމ ަ ީކ ހަމ ަ އ ެހާމ ެ މ ު ިހނ ް‬ ‫ސ ވާނެކަމ ަށ ް ވި ް‬ ‫ސަ ބ ަބުންނ ާއި ތިމާއ ަށ ް ވުރެނ ް ބ ޮޑ ެތި މީހުނ ް ކުރ ާ ވ ެ ް‬ ‫ދ ައްކ ައ ެވެ‪ .‬އ ަދި މި އަދ ަދ ު ‪2015‬ވަނަ އަހަރ ު ‪6.5‬‬
‫ކަމ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި ހަމ ައ ެހެންމ ެ ކޮންމ ެ މީހ ެއ ްގ ެ‬ ‫ސ ދުންފަރ ުގ ެ އި ސްރިއ ުމ ާލ ު‬ ‫އަމަލަކ ަށ ް ވ ާ ީތ ވ ެ ް‬ ‫ސތ ަކުނ ް ދ ައްކ ައ ެވެ‪.‬‬ ‫މިލި އަނަށ ް އަރާނެކަމ ަށ ް ދި ރ ާ ާ‬
‫ސ ހ ައ ްގ ެ ވާނ ެއ ެވެ‪ .‬މި ގޮތ ައ ް ނުވަތ ަ މި ނޫނ ް‬ ‫ވެ ް‬ ‫ސ އެތ ައ ް ސަ ބ ަބުތ ައ ް‬ ‫ކުރަނ ް ފ ެށ ެއ ެވެ‪ .‬އ ަދިވ ެ ް‬ ‫މި ީއ ވަރަށ ް ބ ޮޑުއަދަދ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި މި ީއ މިކުޑ ަ‬
‫ސ މީހުނ ްގ ެ ހ ައ ްޤުތަކ ަށ ް އަރައި‬ ‫އެބ ަހ ުއްޓ ެވެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ ދުންފ ަތ ުގ ެ އި ސްތިއ ުމ ާލ ު ގ ޮތ ް ގޮތ ަށ ް ވ ެ ް‬ ‫ސ‬
‫ސ މިހާރަކ ަށ ް އ ައި ް‬ ‫ކުޑ ަ ދިވ ެ ިހ ޤ ައ ުމުގ ައި ވ ެ ް‬
‫ގަނ ެއ ެވެ‪.‬‬ ‫ކުރުމ ަ ީކ ޑުރަގ ުގ ެ މ ެދ ުވ ެރި އަކ ަށ ް އ ޮތ ް މަގަކ ަށ ް‬ ‫ވަރަށ ް އ ާމުކަމ ެކ ެވެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ މި މ ައ ްސލައ ަ ީކ‬
 ‫ޝހ ެއްންސާހ ާއި‪ ،‬ޤަދަރ ާއި‪ ،‬ޢިއްޒ ަތ ް އ ުފ ުލާލަނ ް ބޭނުމ ެވ ެ!‬
‫މި ޤ ައ ުމ ުގ ެ ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ަ‬
‫ޔ ަ ީގނ ްވާނެކަނ ް ކަށަވަރ ެވެ‪ .‬ވާރޭ ތެރޭ މަށ ަށ ް މަށ ަށ ް‬ ‫ސ އެބ ޭފ ުޅ ާ ދިވ ެ ިހ ޖ ުމ ްހ ޫރިއ ްޔ ާ‬
‫ިކޔަވ ައިގެނ ް އ ައި ް‬ ‫ދިވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޖ ުމ ްހ ޫރިއ ްޔ ާގ ެ ދ ަށުނ ް ދިވ ެ ިހ‬
‫ގޮވ ަމުނ ް އަހަރެމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް ދ ުވި ބ ޭފ ުޅ ާ‬ ‫އ ާއި ހ ަވ ާލ ު ީވ ގި ނަ ބަޔަކ ަށ ް ހ ަނޑި ހ ުތުރ ު‬ ‫ވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ބާރުތ ަކ ާއި އާރުތ ައ ް މީގ ެ އެތ ަކ ެއ ް‬
‫ދ ާދިމިދާކ ަށ ް ދުވަހ ަކ ު ރައ ްޔިތުނ ް އެވ ަނީ ވ ެރި ކ ަމުނ ް‬ ‫ނަމޫނ ާއ ެއ ް ދ ައްކ ަމުންނ ެވެ‪ .‬ވ ެއ ްޓުނ ު ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ‬ ‫އަހަރ ެއ ްކ ުރި ނ ް ވ ަނީ ރޭވި ނިމި ފ ައ ެވެ‪ .‬އ ެއި ރުގ ައި‬
‫ދުރ ުކުރ ުވާފ ައ ެވެ‪ .‬މި އ ަދ ު އަހަރެމެނ ް‪ ،‬މި ވ ަނީ‬ ‫ސބ ަތްކ ޮށ ް ހ ަނޑި ހ ުތުރ ުވ ެގެނ ްވ ާ‬
‫ޒ ަޢާމަތ ަށ ް ނި ް‬ ‫ދިވ ެ ިހނ ްގ ެ ތެރޭގ ައި ތި ިބ އެންމ ެ ހަރ ު މީހުނ ް‬
‫ފ ޮޓޯތ ަކ ާއި ލިޔުންތ ައ ް ރ ާއްޖ ޭގ ެ އެކިސަ ރަހ ައ ްދުތަކ ަށ ް އ ެދުވ ަހ ު ކާބަފ ައި ނ ްވި އިހ ުމ ާލ ުގ ެ ފ ުރި ހަމ ަ ޒި ނ ްމ ާ‬ ‫ކަމ ަށ ް ދ ައ ުވ ާކުރ ާ މީހުނ ްތި ީބ ވ ަ ިކ ީމހަކ ަށ ް ބ ައި ޢ ަތ ު‬

‫އ ުފ ުލ ާށ ެވެ‪ .‬އެބ ޭފ ުޅ ާގ ެ ޚިޔާނ ާތްތ ައ ް މި އ ަދ ު އެވ ަނީ‬
‫ފ ަޅާއަރާފ ައ ެވެ‪ .‬ކ ަޅުފ ޮށި އ ަ ީޑގ ައިވި ދިވ ެ ިހ ވ ެރި ކަނ ް‬
‫ތި ލ ަވާނ ް ފަށ ައިފި ކ ަމ ުގ ެ ކުލަމ ަތި ފ ާއ ްދާލ ައިފިއ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ީޅނ ް ޖ ަރީވ ެގެނ ް ތި ިބ ގި ނަ ދިވ ެ ިހނ ް‬
‫ނޫ ާ‬
‫ސ ީޅނ ް‪ ،‬ޖ ަރީވާނ ް ފ ެ ީށ މ ާ ީޒ‬
‫ރީދ ުލ ާއި ރަތ ުގ ެ ާ‬
‫ހ ަނދާނ ް ނައ ްތ ާލާފ ައ ެވެ‪.‬‬
‫މި އ ަދ ު ޔ ަ ީޤންކަމ ެއ ް ނ ެތ ް ގ ުޅުމ ެއ ްގ ެ ތެރޭނ ް‬
‫މ ުދ ާ ނ ެތ ް ވ ެރި އ ަ ީކ އ ަދ ު ކ ާކުހ ޭ‪ “.‬މި ފަދ ަ‬
‫ސފ ައި މި ވ ަނީ ރީދ ުލ ާއި ގަދ ަ‬
‫ވ ެރި ކަމ ަށ ް އ ައި ް‬
‫ސބ ަތ ްވ ާ‪ ،‬ހެޔޮލ ަފ ާ ބަޔ ެއ ް ކަމ ަށ ް ގި ނަ‬
‫ނުލ ަށ ް ނި ް‬
‫ބަޔ ަކ ު ދ ެކ ެއ ެވެ‪ .‬ހަމަހަމަކަނ ް އި ސްކުރ ާ ބަޔ ެއްކަނ ް‬
‫ސަ ނާރައ ްދ ު ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ީއ ޚ ުދ ު މި އ ަދ ު‬
‫ސ މި އ ަދ ު‬
‫ރަމ ްޒުކ ޮށްދ ޭ ތި ލަފ ަތ ުގ ެހ ުރި ވަރ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ރައ ްޔިތުނ ް ދެކޭނ ެއ ެވެ‪ .‬އިދި ކ ޮޅ ު ފަރ ާތްތ ަކުނ ް‬
‫ސފ ަކުރ ާ ވ ެރި އ ަކ ު ހ ުރި‬
‫ޭސއ ެއ ް ކަމ ަށ ް ި‬
‫އިނގި ރ ި‬
‫މިވ ެރި ކަނ ް ފ ޫދ ުއ ްވ ާލުމ ަށ ް ކ ުރީގ ެ ސަ ރ ުކާރަށ ް‬
‫ސބ ަތ ްވ ާ ބ ޭފ ުޅުނ ް މ ަސައްކ ަތ ް ކުރަމުނ ް މިހާރ ު‬
‫ނި ް‬
‫ސ ސުވާލ ަ ީކ މި އ ަދ ު‬
‫ސ އެބަދ ެއ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ވެ ް‬
‫އަހަރެމެންނަށ ް‪ ،‬ޠ ާ ިހރ ު‪ ،‬ހިތ ްތިރި ވ ެރި ކަމ ެއ ް‬
‫ކ ޮށްދޭނ ް އ ައި ސްތި ިބ މީހުންނަށ ް ރައ ްޔިތުނ ް‬
‫އިތ ުބާރ ު ކުރަނީ ކިހ ާ ވަރަކ ަށ ް ބާވ ައ ެވ ެ؟‬
‫)ނ ުނި މ ޭ(‬
‫ސފ ަކުރ ާ‬
‫‪5‬‬
‫“‬
‫އާނ ްމ ު ކުރަމުންނ ެވެ‪ .‬އ ެ ހ ުރިހ ާ ޚަރަދ ެއ ް‬
‫ކ ޮށްފ ައި ވ ަނީ އ ެއި ރ ުގ ެ ސަ ރ ުކާރުނ ް ކަމ ަށ ް‬
‫ބުނ ެވ ެތ ެވެ‪.‬‬
‫ދިވ ެ ިހނ ްގ ެ ފ ާޑ ު ނ ެތ ް ބ ޭފ ުޅ ެކ ެވެ‪ .‬އެބ ޭފ ުޅ ާ ވ ެ ް‬
‫”ދ ުނި ޔ ެ ދ ުށ ް ދިވ ެ ީހނ ްގ ެ ޚިދްމ ަތ ްތ ެރި‬
‫އ ަ ީކ ފ ަހ ެ ކ ާކުހ ޭ‪ .‬ފ ުނި ޖ ަހ ާލާފ ައިވ ާ‬
‫ޅެންބ ަހ ުގ ެ ޢިބާރ ާތްތ ަކުނ ް އ ެދުވ ަހ ު‬
‫އަހަރެމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް ޝުކުރ ާއި‬
‫ވ ެރި ކަނ ް ކުރ ެއ ްވުމ ަށްފ ަހ ު ވ ެރި ކ ަމުނ ް އ ަމިއްލ ަފުޅ ަށ ް‬
‫އަހަރެމެނ ް ޚިޔާނ ާތ ް ތ ެރިއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި‬
‫ސފ ަކުރ ާ ބ ޭފުޅަކ ަށްކަނ ް މި އ ަދ ުގ ެ ނޫކ ަށި‬
‫ި‬
‫ޒ ުވާނުންނަށ ް ޔ ަ ީގނ ްވާނެކަނ ް ކަށަވަރ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ދިވ ެ ިހ ދ ައުލ ަތ ް ކ ުރި މ ަތި ީލ ވަރަށ ް‬
‫ސވަރަ ީކ‬
‫”ދ ުނި ޔ ެ ދ ުށ ް ދިވ ެ ީހނ ްގ ެ ޚިދްމ ަތ ްތ ެރި އ ަ ީކ ފ ަހ ެ‬
‫ކ ާކުހ ޭ‪ .‬ފ ުނި ޖ ަހ ާލާފ ައިވ ާ މ ުދ ާ ނ ެތ ް ވ ެރި އ ަ ީކ‬
‫އ ަދ ު ކ ާކުހ ޭ‪ “.‬މި ފަދ ަ ޅެންބ ަހ ުގ ެ ޢިބާރ ާތްތ ަކުނ ް‬
‫އ ެދުވ ަހ ު އަހަރެމެނ ްގ ެ ކާބަފ ައި ނ ް ޝުކުރ ާއި‬
‫ސަ ނާރައ ްދ ު ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ީއ ޚ ުދ ު މި އ ަދ ު‬
‫އަހަރެމެނ ް ޚިޔާނ ާތ ް ތ ެރިއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ި‬
‫ބ ޭފުޅަކ ަށްކަނ ް މި އ ަދ ުގ ެ ނޫކ ަށި ޒ ުވާނުންނަށ ް‬
‫ިހފ ައިގެންނ ެވެ‪ .‬ގި ނަ އަހަރުތ ަކ ެއ ް ވަންދެނ ް‬
‫ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ހުންނ ެވި އ ަ ީމރުވ ަނީ ވަރަށ ް ނި ކަމ ެތި‬
‫ގޮތަކ ަށ ް ވ ެރި ކ ަމުނ ް ދުރ ު ކުރ ެވި ފ ައ ެވެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު‬
‫ސކ ޮޅުނ ް ކުރ ު‪،‬‬
‫ދެންއ ަ ީއ ހ ަމުންކ ަޅ ު‪ ،‬އި ް‬
‫ސ‬
‫ދި ހ ަ އަހަރ ު ވ ެރި ކ ަމުގ ައި ހުންނ ެވިއ ެވެ‪ .‬ތ ާރީޚ ް‬
‫ދި ރާސާކުރ ާ ބ ައ ެއ ް ބ ޭފ ުޅުނ ް ވިދ ާޅ ުވ ާ ގ ޮތުގ ައި‪،‬‬
‫މި ބ ޭފ ުޅާއ ަ ީކ ދިވ ެ ިހ ޖ ުމ ްހ ޫރިއ ްޔ ާ އ ުފ ެދުމ ަށްފ ަހ ު‬
‫ދިވ ެ ިހ ވ ެރި ކަމ ަށްއ ައި އެންމ ެ ޑި މ ޮކްރ ެޓިކ ް‬
‫ބ ޭފ ުޅ ާއ ެވެ‪ .‬އ ެ ީއ އެބ ޭފ ުޅ ާ ފ ުރި ހަމ ަ ދެދ ައުރ ު‬
‫ސ އ ެ ީއ ހިތ ްތިރި ބ ޭފ ުޅެކ ޭ‬
‫ދުރ ު ީވތީއ ެވެ‪ .‬އ ެހެނަ ް‬
‫ބުނެވޭނ ެ ޖާގ ައ ެއ ް ނ ެތ ެވެ‪.‬‬
‫އަނ ެއ ްކ ާވ ެ ް‬
‫ސވަރަކ ާއ ެވެ‪ .‬އ ެދުވ ަ ް‬
‫ސ ހަލަބ ޮލި ދުވ ަ ް‬
‫ވެ ް‬
‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ދަރަނި އި ނ ްތިހާއ ަށ ް ބ ޮޑ ުވެފ ައިވ ާ‬
‫ސވަރ ެކ ެވެ‪ .‬އ ެހެނ ް ނަމ ަވެސް‪ ،‬ދެނ ް‬
‫ދުވ ަ ް‬
‫ސބ ޭފ ުޅުނ ް‬
‫އ ެރި ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ވ ެރި ންނ ާއި އި ް‬
‫ކަނ ްކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ީއ އެފަދ ަ ދ ަނޑި ވ ަޅ ެއްގ ައި‬
‫ކަނ ްކުރަނ ް ހެޔ ޮވާވަރ ުގ ެ ގޮތަކ ަށ ް ނޫނ ެވެ‪ .‬އެފަދ ަ‬
‫ދ ަނޑި ވ ަޅ ެއްގ ައި ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ ޚަރަދ ު ކުޑ ަކުރަނ ް‬
‫ވާނ ެ ނޫނ ްތޯއ ެވ ެ؟ ނަމ ަވެސް‪ ،‬ގ ާ ިހރ ާއި ނ ް‬
 ‫‪.everutwd Wycaibit evWkcawr‬‬
‫އިގ ުތިޞާ ީދ ތ ަދުމ ަޑުކ ަމުނ ް އަވަހ ަށ ް އަރައި ނުގަނ ެވިއްޖެނަމ ަ ދ ުނި ޔ ެ ބަޑ ަށ ް ޖެހިދާނ ެ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ބ ޮޑ ެތި ބޭނ ްކުތ ަކ ާއި ކުނ ްފ ުނި ތ ައ ް ބ ަގުރ ޫޓ ުވެފ ައި‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫އިގ ުތިޞާ ދ ަށ ް އަންނަމުނ ްދ ާ ބަދ ަލުތ ައ ް މީޑި ޔާތ ަކުނ ް ރައ ްޔިތުންނަށ ް އ ޮޅުނ ް ފިލުވ ައި ދޭންޖެހ ޭ‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ޭސ‬ ‫ސ އިއ ުލާނ ް ކ ޮށްފ ައ ެވެ‪ .‬އިނގި ރ ި‬ ‫ބެނ ްކްރަޕ ް ީ‬
‫ވިލ ާތ ުގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު ބޭނ ްކ ް ކަމ ަށ ްވ ާ ’ނޮދަނ ް‬
‫ސ ކ ެތ ް ނުކ ަތާވަރަށ ް ލޯނ ު‬ ‫ރ ޮކް‘ އި ނ ްވ ެ ް‬
‫ސ ޑި ޕ ިޮސޓ ް ކ ުރި‬ ‫ދި ނ ުމ ުގ ެ ނަތީޖާއަކ ަށ ް ީވ ފ ައި ާ‬
‫ސ ދޭނ ެ އ ެއްޗ ެއ ް ނ ެތިގެނ ް ބެނ ްކ ު‬ ‫މީހުންނަށ ްވ ެ ް‬
‫ބ ަގުރ ޫޓ ް ވުމ ެވެ‪.‬‬
‫އިގ ުތިޞާދ ުގ ެ ބ ައ ެއ ް މުރ ިާސލުނ ް ބުނަނީ މިހެނ ް‬
‫ސޓ ަށ ް ބ ަރޯސާވ ެ ލޯންތ ައ ް‬ ‫ވާންޖ ެހ ުނީ އި ނ ްޓްރ ެ ް‬
‫ސ ހ ަ ީގގަތަކ ަށ ް ވ ެދާނ ެވެ‪.‬‬ ‫ދި ނ ުމުންކ ަމުގ ައ ެވެ‪ .‬އެއީވ ެ ް‬
‫ސޔ ާސަތ ު‬ ‫މި އ ަދ ު އި ސްލ ާ ީމ ބޭނ ްކުތ ަކ ުގ ެ މ ާ ީލ ި‬
‫ރަނގ ަޅުކަމ ަށ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެތ ައ ް މ ާ ިހރުންނ ެއ ް‬
‫އ ެއްބަސްވާންޖ ެ ިހފ ައިވ ާ ސަ ބަބ ަ ީކ އި ސްލ ާ ީމ މ ާ ީލ‬
‫ސނ ުވ ާ ތަންތަނ ް‬ ‫ސޓ ަށ ް ބ ަރ ޯ ާ‬‫އިދާރާތަކ ަ ީކ އި ނ ްޓްރ ެ ް‬
‫ކަމ ަށ ް ވާތީއ ެވެ‪.‬‬
‫ދ ުނި ޔެއ ަށ ް ކ ުރި މ ަތިވެފ ައިވ ާ ތ ަދުމ ަޑުކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި‬
‫ދެނ ް ކަންބ ޮޑ ުވާނ ް ޖެހ ޭ އަނ ެއ ް ކަމ ަ ީކ ދުވ ަހ ު‬
‫ފުރ ާގ ު ނ ުލި ބި‪ ،‬ބ ަޑުހ ައި ހޫނ ު ކަނ ް ތަހ ައްމ ަލ ު‬
‫ކުރާނ ެ ކަމ ަށ ް އަނ ްދ ާޒ ާ ކުރ ެވުނ ު ‪ 105‬މިލި އަނ ް‬
‫މީހުންނަށ ްވުރ ެ މި އަދ ަދ ު އިތުރ ުވާނެކަމ ެވެ‪ .‬މިހާރ ު‬
‫ބ ެލެވޭގ ޮތުގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އ ާބ ާ ީދ ގ ެ ހަބ ައި ކުޅ ަ‬
‫އ ެއްބ ައި ބަޑ ަށ ް ޖ ެހެމ ަ ީކ އެކަށީގެނ ްވ ާ ކަމ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އިގ ުތިޞާދ ު ހަމަމަގ ަށ ް އ ެޅ ުވުމ ަށްޓަކ ައި‬
‫ޖީ‪ -8‬ގ ެ ގ ައ ުމުތ ަކުނ ް ވ ަނީ އ ެ ިކފަހަރ ު މ ަތި ނ ް‬
‫ސ ނެރ ެވުނ ު ނަތީޖ ާއ ެއ ް‬ ‫ބ ައްދ ަލ ު ކ ޮށްފ ައ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ސ ގި ނަބަޔ ަކ ު ދި ޔ ަ ީއ ހ ަނގުރާމ ަ‬ ‫ފ ެށިއ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ދ ުނި ޔެއ ަށ ް މިހާރ ު ކ ުރި މ ަތިވެފ ައިވ ާ އިގ ުތިޞާ ީދ‬
‫ތ ަކ ުގ ެ ބ ޮލުގ ައި މި އިލ ްޒ ާމ ު އ ަޅުވ ަމުންނ ެވެ‪.‬‬ ‫ސ‬
‫ތ ަދުމ ަޑުކަމ ަ ީކ ފ ާއިތ ުވި ގަރުނ ުގ ެ ތެރޭގ ައިވ ެ ް‬
‫‪ 2008‬ގ ައި ދިމ ާވި އިގ ުތިޞާ ީދ ީހނަރުކ ަމުނ ް‬ ‫ނ ުވ ެއްޓޭފަދ ަ އިގ ުތިޞާ ީދ ފުންވ ަޅުގ ަނޑ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫ސ މ ުއްދ ަތ ެއްގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ގ ައ ުމުތަކ ަށ ް‬ ‫މިފުންވ ަޅުގ ަނޑުނ ް އަރައި ގ ަތުމ ަށްޓަކ ައި ދ ުނި ޔޭގ ައި އަވ ަ ް‬
‫އަރައި ނުގަނ ެވ ުމ ުގ ެ ނަތީޖާއަކ ަށ ް ީވ ދ ުނި ޔެއ ަށ ް‬ ‫ތ ަފ ާތ ު އެތ ައ ްމި ތަނުގ ައި ދ ަނީ ސައ ްލާކ ޮށ ް‬
‫އިގ ުތިޞާ ީދ ތ ަދުމ ަޑުކަނ ް ވ ެރިވުމ ެވެ‪ .‬މި‬ ‫މ ަޝް ވަރާތ ައ ް ކުރަމުންނ ެވެ‪.‬‬
‫އިގ ުތިޞާ ީދ ތ ަދުމ ަޑުކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬ ‫ދ ުނި ޔެއ ަށ ް މިހާރ ު ކ ުރި މ ަތިވެފ ައި ވ ަނީ އިގ ުތިޞާ ީދ‬
‫ސ ކުރ ެވުނ ު‬ ‫ގަދ ަ އ ަށ ެއްގ ައި ިހމެނޭ ގ ައ ުމުތަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ީހނަރުކަމ ެއްނޫނ ެވެ‪ .‬މި ީއ އިގ ުތިޞާ ީދ‬
‫ކަމ ެއ ް‪ ،‬އ ެޅުނ ު ފި ޔަވ ަޅ ެއްނ ެތ ެވެ‪ .‬އ ަދި ކޮންމ ެ‬ ‫ތ ަދުމ ަޑުކަމ ެކ ެވެ‪ .‬މި އ ޮތ ް ހާލަތ ަށ ްވުރ ެ އިގ ުތިޞާދ ު‬
‫ސނާނ ް‬ ‫ސ އެގ ައުމ ެއ ްގ ެ ހާލ ަތާމ ެދ ު ވި ް‬ ‫ގ ައުމ ަކުނ ްވ ެ ް‬ ‫ގޯސްވ ެއްޖެނަމ ަ މުޅިދނި ޔ ެ ބަޑ ަށ ް ޖެހިދާނެކ ަމ ުގ ެ‬
‫ޖ ެހ ުމުނ ް އެމީހުންނަށްޓަކ ައި ކ ޮށްދެވޭނ ެ މާބ ޮޑުކަމ ެއ ް‬ ‫ިބރ ު އެބައ ޮތ ެވެ‪.‬‬
‫އިގ ުތިޞާދ ުގ ެ ފިގ ުހ ުވ ެރި ނ ް ބ ަޔާނ ްކުރައ ްވ ާ ގ ޮތުގ ައި އ ޮތްކަމަކ ަށ ް ނ ުފެނ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ދ ުނި ޔ ެ ވ ޭތ ުކުރަމުނ ްމިދ ާ ކްރ ެޑިޓ ް ކްރަނ ްޗ ް ގ ެ‬ ‫އިގ ުތިޞާ ީދ އ ަޑި ގުޑަންތ ައ ް ދަރަޖ ަ ކުރ ެވި ފ ައި ވ ަނީ‬
‫ސަ ބ ަބުނ ް ‪ 2500‬އ ެއ ްހ ާ ބޭނ ްކ ު ނުވަތ ަ ބޭނ ްކ ުގ ެ‬ ‫ތި ންދަރަޖައަކ ަށ ެވެ‪ .‬އ ެ ީއ ީހނަރުކަނ ް )އިކްނޮމިކ ް‬
‫ގ ޮފި ތ ައ ް ވ ަނީ ބަނ ްދުކ ޮށްފ ައ ެވެ‪ .‬ތ ަޅުއ ަޅ ުވާފ ައ ެވެ‪.‬‬ ‫ައިސސް( އ ާއި ތ ަދުމ ަޑުކަނ ް )އިކްނޮމިކ ް‬ ‫ކްރ ި‬
‫އ ަދިމިއ ާއ ެކ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ މ ަޝްހޫރ ު ބ ޮޑ ެތި‬ ‫ޝނ ް( އ ާއި ބަޑ ަށްޖ ެހުނ ް )އި ކޮނޮމިކ ް‬ ‫ރ ިެސ ަ‬
‫ސފ ައ ެވެ‪.‬‬‫ކުނ ްފ ުނި ތ ައްވ ަނީ ހ ުލިވ ެގެނ ް ގ ޮ ް‬ ‫ެޝނ ް( ގ ެ މ ައްޗ ަށ ެވެ‪.‬‬ ‫ޑި ޕްރ ަ‬
‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އިގ ުތިޞާ ދ ަށ ް އ ަސަ ރ ުކުރަނ ް ފ ަށާފ ައި ވ ަނީ މި ސާލ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް ދަންނަވާނަމ ަ‪ ،‬އަހަރަކ ު‬
‫‪ %80‬ފ ައިދ ާ ވ ަމުނ ްދި ޔ ަ މ ަޝްހޫރ ު ނޮކިއ ާ‬ ‫‪ 2008‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ އޯގަސްޓ ްހ ާ ތަނުގ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ސ މި އަހަރ ު ޖުލ ައި‬ ‫ސވަރ ު އިގ ުތިޞާ ދ ަށ ް އަންނަށ ްފ ެށި ބަދ ަލ ާއ ެކ ު ފޯނ ް ކުނ ްފ ުނި ނ ް އެކ ަނިވ ެ ް‬ ‫އ ެދުވ ަ ް‬
‫ސ‬
‫މ ަހާހަމަޔ ަށ ް ‪ %75‬ގ ެއ ްލުނ ްވެފ ައި ވ ެއ ެވެ‪ .‬ރަ ީއ ް‬ ‫ތ ެލ ުގ ެ ގި ޔަރ ު ކ ަހ ާލިއ ެވެ‪ .‬އ ަގ ުއ ުފ ުލިގެނ ްދި ޔ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ސ‬‫އ ޮބ ާމ ާ ދ ެއ ްވި މާލީއެހީތ ެރި ކަމ ަށްފ ަހުގ ައިވ ެ ް‬ ‫ސ‬‫މި ކ ަމުގ ައި އޯޕެކ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު ހަމ ައ ެއްކަމ ެއ ްވ ެ ް‬
‫އ ެމި ރ ާކ ެ މ ަޝްހޫރ ު ކާރ ު ހ ަދ ާ ކުނ ްފ ުނި ޖެނަރަލ ް‬ ‫ނ ެތ ެވެ‪ .‬އ ަދި މިއ ާއ ެކ ު ތ ަކެތީގ ެ އ ަގ ު އެތ ައ ް‬
‫ސވ ަނީ ވޯލ ްޑްވ ައިޑ ް‬ ‫ސ )ޖީ‪.‬އ ެމ ް( ވ ެ ް‬ ‫މ ޮޓ ޯ ް‬ ‫ގުނައަކ ަށ ް އ ުފ ުލި ތ ަފ ާތ ު މ ައ ްސަ ލަތ ައ ް ދިމ ާވާނ ް‬
 ‫ސބ ަށ ް ވުރ ެ ‪ 500‬ބިލި އަނ ް އިތުރ ު‬ ‫އަނ ްދ ާޒ ާ ކ ުރި ިހ ާ‬
‫އަދަދ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫މިދި ޔައަހަރ ު އަވ ަށްޓ ެރި އި ނ ްޑި ޔާގ ައި ވ ަނީ‬
‫ސރަ‬ ‫ސ މުއ ައްޒ ަފުނ ްގ ެ މ ު ާ‬ ‫ސވިލ ް ސާރވި ް‬ ‫ި‬
‫ކުޑަކ ޮށްފ ައ ެވެ‪ .‬އ ަދި މިހާރ ު ދ ަނީ ޕްރައިވ ެޓ ް‬
‫ސ ކުޑ ަކުރަމުންނ ެވެ‪.‬‬ ‫ސރަތ ައ ްވ ެ ް‬ ‫ސެކްޓ ަރގ ެ މ ު ާ‬
‫ދ ާދިމިދާކ ަށ ްދުވ ަހ ު އ ެއ ާރ އި ނ ްޑި ޔ ާގ ެ‬
‫ސރަ ނުދީގެނ ް މ ުޒާހަރ ާ‬ ‫ސވ ަނީ މ ު ާ‬ ‫ޕ ައިލ ެޓުނ ްވ ެ ް‬
‫ކ ޮށްފ ައ ެވެ‪ .‬އ ަދި ޔޫރަޕްގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު އ ެއ ާރ‬
‫ސ އި ނ ް ގްރައުނ ްޑ ް‬ ‫ލ ައި ނ ް ބްރިޓިޝް އެއ ަރވ ެއި ް‬
‫ސރަ ނުދ ޭތ ާ އެތ ަކ ެއ ް މ ަހ ެއ ް‬ ‫ސްޓ ާފުނ ްގ ެ މ ު ާ‬
‫ސ‬‫ވ ެއްޖ ެއ ެވެ‪ .‬އ ަދި ކ ެ ިބނ ް ކްރ ޫއި ންނަށ ްވ ެ ް‬
‫ސ‬‫ޕ ޮކ ެޓްމ ަނީގ ެ ގ ޮތުގ ައި ދ ެމުނ ް ގެންދ ަނީ މ ަދުފ ައި ާ‬
‫ކ ޮޅ ެކ ެވެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އިގ ުތިޞާ ދ ަށ ް ކ ުރި މ ަތިވެފ ައިވ ާ‬
‫ތ ަދުމ ަޑުކ ަމުގ ައި ދިވ ެ ިހރ ާއްޖ ެ ފަދ ަ ކުޑ ަ ގ ައުމ ެއ ްގ ެ‬
‫އިގ ުތިޞާ ދ ަށ ް ލ ޮޅުނ ް ނާރ ާ ިހފަހ ައ ްޓ ާލ ާނީ‬
‫ިކ ިހނ ެތ ްތޯއ ެވެ‪.‬‬
‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ގ ައ ުމުތ ަކުގ ައި ކ ައ ްކާމ ަހ ުގ ެ ދި ލ ަ‬
‫ސބ ަށ ް ފޯރަމުނ ްދ ާ ވ ަގ ުތ ެއްގ ައި‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑުމެންނ ާ ިހ ާ‬
‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ މ ު ިޅރައ ްޔިތުނ ް ބަޑ ަށ ް ޖ ެހ ުމ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް‬
‫ދިވ ެ ިހ އިގ ުތިޞާދ ު ހަމަމަގ ަށ ް އ ެޅ ުވުމ ަ ީކ‬
‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ލ ާމިޒުކަމ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި‬
‫ސތ ަކ ުގ ެ‬ ‫ބ ައި ނަލްއ ަގ ުވ ާ ީމ މާލީއިދާރާތ ަކ ާއި މުއ ައ ްސަ ާ‬
‫ލަފ ައ ާއި އި ރ ުޝާދ ު ބަލ ައި ގ ަތުމ ަ ީކ ސަ ރ ުކާރަށ ް‬
‫އ ޮތްކަމ ެކ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް އިގ ްތި ސާދ ު‬
‫ސރައި ނ ް ކުޑ ައ ެއްޗ ެއ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި މ ު ާ‬
‫އ ުނިކުރ ުމުނ ް އެކ ަމ ާ މ ުޒާހަރާކ ޮށ ް ނ ުވާވަރަށ ް މީހުނ ް‬
‫ސ‬
‫އ ެއ ްކުރ ުމ ުގ ެ މ ަގ ްސަ ދ ެއ ް އެބ ޮތ ްތ ޯ ބ ެލުމަކީވ ެ ް‬
‫މ ު ިހނ ްމ ު ކަމ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫ސ‬‫ސރަތ ައ ް ކުޑަނުކ ޮށ ް ފ ައި ާ‬ ‫ދ ައުލ ަތ ުގ ެ މ ު ާ‬
‫ޭޝނ ް މ ައްޗ ަށ ް ދ ެއ ެވެ‪.‬‬ ‫ޗ ާޕްކުރ ުމުނ ް އި ނ ްފްލ ަ‬
‫ސ ިހތ ަކ ު‬ ‫އ ަދި ކިއ ެއްތ ަ؟ ދިވ ެ ިހރ ުފިޔ ާގ ެ އ ަގ ު އި ާ‬
‫ވ ެއ ްޓި ދާނ ެއ ެވެ‪ .‬އޭރުނ ް ޕާނ ެއ ް ގަންނަށ ް ލި ބ ޭނީ‬
‫ރ ުފިޔ ާ ބ ަރޯއަކ ަށ ެވެ‪ .‬ނ ޫނީ ރ ުފިޔ ާ ބަސްތާއަކ ަށ ެވެ‪.‬‬
‫ސޔ ީާސ މ ަގ ްސަ ދ ެއްނ ެތި‬ ‫އ ެހެންކ ަމުނ ް ި‬
‫ދިވ ެ ީހންނ ާއި ދިވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ ޙ ައ ްގުގ ައި ހ ުރިހ ާ‬
‫ފަރ ާތްތަކ ަކުނ ް ސަ ރ ުކާރަށ ް އ ެއ ްބާރ ުލުނ ް ދި ނުމ ަ ީކ‬
‫ސޔ ީާސ މ ަގ ުސަ ދ ެއ ް‬ ‫ވަރަށ ް މ ު ިހނ ްމުކަމ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި ި‬
‫ސނައި ދި ނުމ ަ ީކ‬ ‫ސ ރައ ްޔިތުންނަށ ް ހެޔ ޮވި ް‬ ‫އޮތ ަ ް‬
‫ކ ަމ ުގ ެ އިލ ްމ ާއި ހުނަރ ު ލި ިބފ ައިވ ާ ފަރ ާތްތ ަކުނ ް‬
‫ކުރަންޖެހޭނޭ ކަމ ެކ ެވެ‪ .‬މި ކަންކަނ ް ދިވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ‬
‫މީޑި ޔާތ ަކުނ ް ރައ ްޔިތުންނަށ ް އަންގ ައި ީދ‬
‫ރ ޯފިލުވ ައި ދޭނ ް ޖެހޭކަމ ެކ ެވެ‪ .‬އ ަދި މި ކ ަމުގ ައި‬
‫ދ ައުލ ަތ ުގ ެ މީޑި ޔ ާއި ނ ް ރައ ްޔިތުންނަށ ް ފ ުރި ހަމ ަ‬
‫މ ައ ުލ ޫމ ާތ ު ފޯރުވ ައި ދި ނުމ ަ ީކ ޤ ައ ު ީމ ވ ާޖިބ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫ހިފ ެހ ެއ ްޓި ދާނ ެބާވ ައ ެވެ‪ .‬އ ަދި ފ ަތުރ ުވ ެރި ނ ް‬ ‫ނ ެތ ެވެ‪ .‬އަރަ ިބ ގ ައ ުމުތ ަކ ުގ ެ އިގ ްތި ސާދ ު ދުޅ ަހެޔ ޮ‬
‫ސ އެމީހުނ ްގ ެ ޚަރަދުތ ައ ް ”ލިމިޓ ް“‬ ‫ކުރުމ ަށްޓަކ ައި ތ ެލ ުގ ެ އ ަގ ު އ ުފ ުލުމ ަށ ް އެގ ައ ުމުތ ަކުނ ް އ ައި ކ ަމުގ ައިވ ެ ް‬
‫ސ އ ެ ީއ މިއިގ ުތިޞާ ީދ ތ ަދުމ ަޑުކަނ ް ނ ުކުރާނ ެތޯއ ެވެ‪ .‬ތ ަފ ާތ ު ިހސާބތ ައ ް ދ ައ ްކާގ ޮތުނ ް‬ ‫ވި ސްނި ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ސބ ަތ ް‬ ‫ރ ާއްޖ ެޒި ޔާރަތ ްކުރ ާ ފ ަތުރ ުވ ެރީ ނ ްގ ެ ނި ް‬ ‫ފި ލ ައިގެނ ްދާފަދ ަ ކަމަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫އ ެއްއަހަރަށ ްވުރ ެ އަނ ެއ ް އަހަރަށްވ ަނީ ދ ަށ ްވެފ ައ ެވެ‪.‬‬ ‫ސނާއ ަތުގ ައި ބ ޮޑ ެތި‬ ‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ފ ަތުރ ުވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ ި‬
‫މި ތ ަދުމ ަޑުކ ަމ ުގ ެ ތެރޭގ ައި މި އަހަރ ުގ ެ މިހާތަނަށ ް‬ ‫މ ަޝް ރ ޫޢ ު ތ ައ ް ފ ަށާފ ައިވ ާ ދ ުބާއީ‪ ،‬ޤަތަރ ު އ ަދި‬
‫‪ 50‬މިލި އަނ ް މީހުނ ް ވ ަ ީޒ ފާވ ަނީ ގ ެއ ްލި ފ ައ ެވެ‪.‬‬ ‫އ ޮމާނ ް ފަދ ަ ގ ައ ުމުތ ަކުނ ް ވ ަނީ އިގ ުތިޞާދ ު‬
‫ސ‬
‫މި ގ ޮތުނ ް ޖީ‪ -8‬ގ ައ ުމުތ ަކުނ ް އެކ ަނިވ ެ ް‬ ‫ހަމައ ަށ ް އ ެޅ ުވ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް އެގ ައ ުމުތ ަކުގ ައި‬
‫ދ ުވާލ ަކ ު ‪ 100،000‬މީހުނ ްގ ެ ވ ަ ީޒ ފ ާއި ނ ް‬ ‫ޭސ‬
‫މ ަސައްކ ަތ ް ކުރަމުނ ް ދި ޔ ަ ހ ުރިހ ާ ިބދ ީ‬
‫މ ަސައްކ ަތ ްތ ެރި ނ ްހެނ ް ފޮނ ުވ ާލާފ ައ ެވެ‪ .‬މި ީއ ދިވ ެ ީހނ ް ވަކިކުރ ެއ ެވެ‪ .‬ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އެންމ ެ ބ ޮޑ ު އިގ ްތި ސާދ ު‬
‫ސ ދ ުވާލ ަކ ު ‪23،000‬‬ ‫އ ޮތ ް އެމ ެރިކާގ ައިވ ެ ް‬ ‫އިބުރަތ ް ހ ިާސލ ުކުރަނ ް ީވ ފިލާވ ަޅ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫މީހުނ ްގ ެ ވ ަ ީޒ ފ ާ ގ ެއ ްލ ެއ ެވެ‪ .‬ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ‬ ‫ދިވ ެ ިހރ ާއްޖެފަދ ަ އ ުފ ެއ ްދުނ ްތ ެރި ކަމ ެއ ް‬
‫ސވ ަނީ ދިރިއ ުޅ ުމ ުގ ެ‬ ‫ގ ޮތުނ ް މުޅިދ ުނި ޔޭގ ައިވ ެ ް‬ ‫ސ ހިފ ެހ ެއްޓޭނ ެ‬ ‫ނ ެތްގ ައުމ ެއްގ ައި ބޭރ ު ފ ައި ާ‬
‫އ ަގުތ ައ ް އ ުފ ުލި ފ ައ ެވެ‪ .‬ގެދޮރަށ ް ކުރ ާ ހޭދ ަ‬ ‫ސ ވަރަށްބ ޮޑ ެވެ‪.‬‬ ‫އާމެކ ޭނި ޒަމ ެއ ްގ ެ މ ު ިހނ ްމުކަނ ްވ ެ ް‬
‫އިތުރ ުވެފ ައ ެވެ‪ .‬އ ަދި ދ ުނި ޔެއ ަށ ް މި އ ައި ތ ަދުގ ައި‬ ‫ދިވ ެ ިހރ ާއްޖެއ ަށ ް އ ެތެރ ެވ ާ އެމ ެރިކ ާ ޑ ޮލަރ ުގ ެ‬
‫ސޓަރުނ ް‬ ‫ފ ައި ނެނ ިްސއ ަލ ް މ ާރކ ެޓްވ ަނީ އި ނ ްވެސްވ ެ ް‬ ‫ޭސ‬ ‫ބ ޮޑުބ ައ ެއ ް ހޭދ ަކުރަންޖ ެހ ެނީ ިބދ ީ‬
‫ސއްސުވ ާލާފ ައ ެވެ‪.‬‬ ‫ި‬ ‫މ ަސައްކ ަތ ްތ ެރީ ންނަށ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ލ ައްކ ައ ެއ ްހ ާ‬
‫ފ ާއިތ ުވި ‪ 2008‬ވަނަ އަހަރ ު ވޯލ ް ސްޓ ްރީޓ ް‬ ‫ސރައ ަށ ް މަހ ަކ ު‬ ‫ޭސ މ ަސައްކ ަތ ްެރީ ނ ްގ ެ މ ު ާ‬ ‫ިބދ ީ‬
‫މ ެލ ްޓ ް ޑ ައުނ ް އ ަށ ް ފ ަހ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ އިގ ްތި ސާދ ު‬ ‫ސ މަހ ަކ ު‬ ‫ސަ ތޭކ ަ ޑ ޮލަރ ު ޚަރަދ ުކ ުރި ކ ަމުގ ައި ވި ޔ ަ ް‬
‫އަންނަނީ ދުވަހަކ ަށ ްވުރ ެ ދުވ ަހ ެއ ް ވ ެއްޓ ެމުންނ ެވެ‪.‬‬ ‫‪ 10‬މިލި އަނ ް ޑ ޮލަރ ު ގ ައ ުމުނ ް ބޭރ ުވާނ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ސޓ ޮކ ް ބްރޯކަރުންވ ަނީ‬ ‫ދ ަށްވ ަމުންނ ެވެ‪ .‬އ ަދި ް‬ ‫ސ ވަންނަ މަގ ަ ީކ‬ ‫ރ ާއްޖެއ ަށ ް ބޭރުފ ައި ާ‬
‫ސތ ައ ް‬ ‫ސޓ ޮކ ް މ ާރކ ެޓ ްގ ެ ފިގ ާރ ް‬ ‫ނިއ ުޔޯކ ް ގ ެ ް‬ ‫ފ ަތުރ ުވ ެރި ކަމ ެވެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬
‫ހ ުލި ކ ޮށްފ ައ ެވެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް މި އ ަދ ާ ހަމަޔ ަށ ް‬ ‫އެތ ައ ްމި ތަނުގ ައި ވ ަ ީޒ ފ ާ ގ ެއްލޭމީހުނ ްގ ެ އަދ ަދ ު‬
‫ގ ާތްގ ަނޑަކ ަށ ް ‪ 2.2‬ޓ ްރިލި އަނ ް ޑ ޮލަރ ުގ ެ‬ ‫އެތ ައްތަނަކުނ ް އިތުރުވ ަމުނ ްދ ާއި ރ ު‪ ،‬ލ ަގްޒ ަރީ‬
‫ދަރަންޏ ެއ ް‬ ‫ވިލ ާ ތ ަކުގ ައި މ ޫދ ު ކ ު ިޅވަރުތ ައ ް ކ ުޅ ެލުމ ަށ ް‬
‫)ޑ ެ ިބޓ ެއ ް( ދ ުނި ޔ ޭ ބޭންތ ަކ ުގ ެ ބ ޮލުގ ައި‬ ‫ނުވަތ ަ ކ ަނޑުއ ަ ީޑގ ެ ރީތި މަންޒަރުތ ައ ް ބ ަލ ާލުމ ަށ ް‬
‫އ ެ ިޅފ ައިވ ެއ ެވެ‪ .‬އ ަދި ނ ުވިތާކ ަށ ް މި ީއ މި އަހަރ ު‬ ‫އަންނަ މީހުނ ްގ ެ އަދ ަދުތ ައ ް އ ެއ ްމި ނ ެއްގ ައި‬
 ‫‪InwvuDnwf cnwkulUbugwm egurwTcsinim utUy‬‬
‫ސްވެފ ައި‬
‫ޒ ުވާނުނ ް ބީވ ެ‪ ،‬މ ާޔ ޫ ް‬
‫މ ައ ުމޫނ ުގ ެ ޚ ުދ ުމ ުޚ ުތާރ ު ވ ެރި ކަނ ް ނިމުމަކ ަށ ް‬
‫ގެނައ ުމުގ ައި ޒ ުވާނުނ ް އ ަދާކ ޮށްފ ައިވ ާ ދ ައުރަ ީކ‬
‫އ ަޅުގ ަނޑުމެނ ްގ ެ ހ ަނދާނުނ ް ކ ެއ ިްސގެނ ްދާނ ެ‬
‫ސއަހަރ ުގ ެ ޢ ާއި ލީވ ެރި ކަނ ް‬ ‫ކަމ ެއްނޫނ ެވެ‪ .‬ތިރީ ް‬
‫ނިމުމަކ ަށ ް ގެނައ ުމުގ ައި ދިވެހިޒ ުވާނުނ ް‬
‫ދ ެއ ް ިކ ހިއްވަރ ާއި ފަންވަރަ ީކ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ތ ާރީޚ ު‬
‫ސ ޒ ުވާނުނ ްގެނައި‬ ‫ހެކިވާނެކަމ ެކ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ސަ ރ ުކާރުނ ް ޒ ުވާނުނ ްގ ެ އ ުއްމީދުތަކ ަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬
‫ހަކަތ ަ ފޯރުވ ައި ނުދޭކަމ ަށ ް ޒ ުވާނުނ ް ގެންދ ަނީ‬
‫ބުނަމުންނ ެވެ‪ .‬މިބުނ ުމުގ ައި ރަށްތ ަކ ާއި އަތ ޮޅުތ ަކ ާއި‬
‫ސ‬‫ސތ ަކ ާއި މާލ ޭގ ެ ޒ ުވާނުނ ްވ ެ ް‬ ‫ޕްރ ޮވި ނ ް ް‬
‫އިއ ްތިފ ާގ ުވ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫އ ެމ ް ީޑ ީޕ އިއ ްތިހ ާދ ުގ ެ މ ެނިފެސްޓޯގ ައި ޒ ުވާނުނ ް‬
‫ހިތްރުހޭފަދ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް ވ ަނީ އ ެކުލ ަވ ާލާފ ައ ެވެ‪.‬‬
‫އ ެހެނ ް ނަމ ަވެސް‪ ،‬ޒ ުވާނުނ ްގ ެ ވ ުޒާރ ާއި ނ ް‬
‫އެމ ެނިފެސްޓ ޯ ތަންފީޒ ުކުރުމ ަށ ް ވ ަނީ ނ ުކ ުޅ ެދި ފ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ޒ ުވާނުނ ްގ ެ ވ ަ ީޒރަށ ް ޒ ުވާނުނ ް ’ހޭހަންކ ޮށ ް‘‬
‫ސޔ ީާސ‬ ‫ސނަށްޖެހޭކަމ ެކ ެވެ‪ި .‬‬ ‫ނުދެވޭކ ަ ީމ ފުންކ ޮށ ް ވި ް‬
‫ފ ައިދ ާ ހޯދ ުމުގ ައި ޒ ުވާނުނ ް ނިވާފ ަތްގ ަނޑ ެއ ްގ ެ‬
‫ގ ޮތުގ ައި ބ ަލ ާ ނަމ ަ‪ ،‬އ ެޒ ުވާނުންނަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ‬
‫ޚިދުމ ަތްތ ަކ ާއި އެމީހުންނަށ ް ބޭނުނ ްވ ާ މާހ ައ ުލުތ ައ ް‬
‫ތަރައ ް ީޤކ ޮށްދ ެވެނ ް ޖެހޭނ ެއ ެވެ‪ .‬އެކަނ ް އެމ ަގުނ ް‬
‫މ ުނިއުފަލ ަށ ް ވަދ ެލި ޔަސް‪ ،‬ކުޑ ަހެންވޭރ ުގ ެ ޒ ުވާނަކ ާ ރައ ްކ ާތ ެރި އ ަމާނ ް އ ޮމާނ ް ވ ެއްޓ ެއ ް ހޯދ ައިދި ނެމ ެވެ‪.‬‬ ‫ސޔ ީާސގ ޮތުނ ް އެމ ެހ ެވ ެނީ ވަރުގަދ ަ‬ ‫ނ ު ިހންގޭނަމ ަ‪ި ،‬‬
‫ސތ ަގުބ ަލ ެއ ް ކުރަހ ައި‬ ‫ސ ޒ ުވާނުންނަށ ް އ ުފ ާފާގ ަތި މ ު ް‬ ‫ދިމ ާވި ޔ ަސ‪ ް ،‬ރަށ ެއ ްގ ެ ހ ޮޅުއ ަ ީށގ ައި މ ަޑުކ ޮށ ްލި ޔ ަ ް‬ ‫މ ަޅި އަކ ަށ ެވެ‪ .‬ފަހަރުގ ައި ޒ ުވާނުނ ްގ ެ މ ެދުގ ައި‬
‫ަޝދ ުގ ެ‬ ‫ސނ ީ‬ ‫ދި ނުމ ެވެ‪ .‬މި މަގ ަށ ް ކަނ ްކުރެވ ޭނީ ރަ ީއ ް‬ ‫ްޝކ ުވާތ ަކ ެވެ‪.‬‬ ‫އިވ ެނީ އ ެއ ްވާހަކ ަ ތ ަކ ެކ ެވެ‪ .‬އ ެއ ަ‬ ‫މިސަ ރ ުކާރ ާއި މ ެދ ު އ ޮތ ް މ ަގ ުބ ޫލުކަނ ް މ ު ިޅނ ް ނ ެތި‬
‫ސނުނ ްފ ުޅ ާ އ ެއްގޮތ ަށ ް ދިވެހިޒ ުވާނުނ ްގ ެ‬ ‫ވި ް‬ ‫ޝކ ުވާތ ަކ ެވެ‪.‬‬ ‫ސ ަ‬ ‫ހަމަތ ަކުރާރުވ ަނީ ކ ުރީގ ެވ ެ ް‬ ‫ހިނގ ައިދާނ ެއ ެވެ‪ .‬މިހ ާ ިހސާބުނ ް އ ުފެދ ޭ ސުވާލ ަ ީކ‬
‫ަޝދ ުގ ެ‬ ‫ސނ ީ‬ ‫ޒ ުވާނުނ ްގ ެ މި އ ަޑުތ ަ ީކ ގ ައ ު ީމ ނަޒަރަކުނ ް ފުންކ ޮށ ް ކަންކަނ ް ބ ައްޓަނ ް ކ ޮށ ްގެނ ެވެ‪ .‬ރަ ީއ ް‬ ‫ޙ ަސަ ނ ް ލަޠީފ ް އ ެމ ް ީޑ ީޕ އިއ ްތިހ ާދ ުގ ެ ވ ަ ީޒރުނ ްގ ެ‬
‫އަނ ެއ ް ދިވ ެ ިހރ ާއްޖެއ ަށ ް ދިވެހިޒ ުވާނުނ ްގ ެ‬ ‫މިޝކ ުވާތަކ ަ ީކ ޔ ޫތ ު‬ ‫ަ‬ ‫ސނަށްޖެހ ޭ ކަމ ެކ ެވެ‪.‬‬ ‫ވި ް‬ ‫މ ަޖި ލީހުގ ައި ިހމ ެނި‪ ،‬އ ެ އިއ ްތިހ ާދ ުގ ެ މ ެނިފެސްޓ ޯ‬
‫ސ‬
‫ދ ަތުރ ު ހ ަލ ުވި ކ ަމ ާއ ެކ ު ފަށ ައިގެންނ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ސ‬
‫ސޓަރ ު އ ަޑުއ ައ ްސަ ވަނ ް ބޭނުނ ްފ ުޅުނ ުވި ޔ ަ ް‬ ‫މިނި ް‬ ‫ތަންފީޒުނ ުކުރައްވ ަނީ ކީއ ްވ ެބާވ ައ ެވ ެ؟‬
‫ސޓަރ ުގ ެ‬ ‫ޝކ ުވާތ ަކ ެވެ‪ .‬ޒ ުވާނުންނ ާއ ެކ ު ޒ ުވާނުނ ްގ ެ ކަންކ ަމ ާއި ހ ަވ ާލ ުވެފ ައިވ ާ މިނި ް‬ ‫އ ަޑުއ ައ ްސަ ވަންޖެހ ޭ ަ‬ ‫މިސަ ރ ުކާރަށ ް އަހަރ ެއ ްވ ެ ދެއަހަރަށ ް‬
‫ސނުނ ް ތ ަމ ީްސލުވ ަމުނުދ ެއ ެވެ‪.‬‬ ‫ިކބ ައި ނ ް އ ެވި ް‬ ‫އި ީށދ ެ‪ ،‬މ ަޝް ވަރ ާގ ެ މ ޭޒ ުދ ޮށުނ ް ހ ައ ްލ ު ހޯދަންޖެހ ޭ‬ ‫އ ެނގ ަކ ުރި ހިފާފ ައިވ ާއި ރ ު ޒ ުވާނުނަށްޓަކ ައި‬
‫ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް ޒ ުވާނުނ ްގ ެ އިތ ުބާރުވ ަނީ‬ ‫ޝކ ުވ ާގ ެ އ ަޑ ު އެހ ޭނީ‬ ‫ކަމ ެކ ެވެ‪ .‬ޒ ުވާނުނ ްގ ެ ަ‬ ‫ކ ޮށ ްދި ނ ް ކަމ ެއ ް ފެންނާކ ަށ ް ނ ެތ ެވެ‪.‬‬
‫ސޓަރ ު ޙ ަސަ ނ ް‬ ‫ގ ެއ ްލި ފ ައ ެވެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް މިނ ް‬ ‫ސޓަރ ުގ ެ‬ ‫އ ަޑ ުއ ެހ ުމ ުގ ެ ގާބިލުކަނ ް ޔ ޫތ ު މިނ ް‬ ‫ސަ ރ ުކާރ ުގ ެ އ ަމާޒ ަ ީކ ޒ ުވާނުނ ް އ ަމިއްލައ ަށ ް‬
‫ލަޠީފ ު ފ ެއިލިވެވަޑ ައި ގ ަތ ުމ ުގ ެ ކ ުރީ ނ ް ޒ ުވާނުނ ްގ ެ‬ ‫ސ ހުރ ެގެނ ެވެ‪ .‬ރުނ ްކުރުކަނ ް‬ ‫ިކބ ައި ގ ައިވ ެ ް‬ ‫ކ ުރިއެރުނ ް ކަމ ަށްވ ަނީ ނަމ ަވެސް‪ ،‬އ ެފުރ ުސަތ ު‬
‫ދ ޫކުރައްވ ައި ހިތ ްތިރިކުރައްވ ައިގެންނ ެވެ‪ .‬ބޭނުންވ ަނީ އ ަތުގ ައި ހިއ ްޕ ެވުނ ް ވަރަށ ް މ ު ިހންމ ެވެ‪ .‬އެމީހުނ ްގ ެ‬ ‫ސނުމ ެއ ް‬ ‫ސކ ޮށްދ ެވި ފ ައ ެއ ް ނ ެތ ެވެ‪ .‬އ ާވި ް‬ ‫ތަނަވ ަ ް‬
‫ސތ ަކ ުގ ެ މ ަގ ު ޚިޔާރ ު ކުރ ެއ ްވުނ ް‬ ‫ސ ް‬ ‫ހުސްވާހަކަތ ަކ ާއި ކ ަމުނ ް ރ ެކުމ ެއްނޫނ ެވެ‪ .‬ޒ ުވާނުނ ްގ ެ ވި ނ ްދ ާ އިހ ު ާ‬ ‫އުފަންވ ަމުނ ްދ ާ މަންޒަރ ެއ ް ނ ުފެނ ެއ ެވެ‪ .‬ޒ ުވާނުނ ްގ ެ‬
‫ބ ުއ ްދިވ ެރިއ ެވެ‪.‬‬ ‫މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި ލ ާ ދިވ ެ ިހ ޒ ުވާނުންނަށ ް‬ ‫ސތަކ ަށ ް ފިނި ކަމ ެއ ް ނ ުލިބ ެއ ެވެ‪.‬‬ ‫ސ ް‬ ‫އިޙ ު ާ‬
 ‫ލ ޯ ީބގ ައި ތ ަދުވ ަނީ ކީއ ްވ ެބ ާ؟‬
‫ޔ ާމި ނ ް‬
‫އަހަރެނ ް ލޯބިވެ‪ ،‬ލ ޯ ީބގ ައި ޒަޙ ަމުވ ަމުންދ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެންނަށ ް އުފާވެރި ކަނ ް ފެނުނ ު ނަމ ަވެސް‪ ،‬ތ ަދުވެއ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެންނަށ ް ނ ެވާލެވުނ ު ނަމ ަވެސް‪ ،‬އަހަރެނ ްގ ެ ނޭވާވ ަނީ ކުރ ެވެ‪.‬‬
‫ތިބާގ ެ ފެނިލުމ ަ ީކ އަހަރެނ ްގ ެ ލޯބީގ ެ ރަހ ައާއި ފ ޮނި ީމރުކަމ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ކިލ ޯ ީމޓަރ ު ހިނގ ައި ީފމ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެނ ް ލޯބީގ ެ މ ަގުގ ައި އެއްހ ާ ް‬
‫ނަމ ަވެސް‪ ،‬އެމ ަގުނ ް އުނ ް ީމ ީދ މަނ ްޒި ލެއ ް އ ަތެއްނ ުވެއ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ ލޯބީގ ެ ކަރުނަތ ައ ް ވާރޭގ ެ ކ ަނި ތ ަކާއި އެކުވެދ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ސކ ަމުގ ައި ބ ައިވެރިވުމ ަށ ް ހ ަދ ު އ ޭގ ެ އ ަލިކަނ ް ނިވާލާފ ައިވ ާ ފަދ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ހިތުގ ެ މާޔ ޫ ް‬
‫ކ ަނޑ ުގ ެ ރ ާޅުތ ަކުގ ެ މ ަޑުމ ައިތިރި ކ ަމުނ ް އަހަރެންނަށ ް ހިތްވަރ ު ލިބެއ ެވެ‪.‬‬
‫ސ އި ރުއަރާނެކަނ ް އަހަރެންނަށ ް އ ެނގެއ ެވެ‪.‬‬
‫ސ މާދ ަމާވ ެ ް‬
‫ލ ޯ ީބގ ައި ނ ާކާމިޔާބ ު ވިޔ ަ ް‬
‫ނަމ ަވެސް‪ ،‬އިޝް ީޤ ހިތި ޞޮފްހާތ ައ ް ގެއްލުމ ެއްގ ެ ތެރޭގ ައިވެއ ެވެ‪.‬‬
‫އެޞޮފްހާތަކ ަ ީކ އުފާވެރި ކ ަމުގ ެ އުނ ް ީމދ ެވެ‪.‬‬
‫އުނ ް ީމ ީދ ހ ަޔާތެއްގ ައި ހިތުގ ައިވ ާ ލ ޯ ިބ ރަށްކާކުރާނަމ ެވެ‪.‬‬
‫ިހތ ަށ ް ތ ަދުވ ަނީ ކީއްވެކަނ ް އަހަރެންނަށ ް ހާމަވަންދެނ ެވެ‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫‪mu cnihum egISevWmit - rwTwvea‬‬
‫‪!caegwmilwa cSwmuncsiv udemWmwk‬‬
‫އ ަހުމ ަދ ު ނ ާއި ފ ް‬
‫އަހަރ ު ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ހާލ ަތ ު ބ ަޔާނ ް‬
‫ަސލ ަތްތ ައ ް‬
‫ކ ޮށްދ ެމުންނ ެވ ެ‪ .‬ގ ުދުރަ ީތ ވ ީ‬
‫ސނުނ ްގ ެ ހާޖ ައްތ ައ ް‬
‫ހުސްވ ެ އި ނ ް ާ‬
‫ފ ުއ ްދުމ ަށްޓަކ ައި މ ު ިޅނ ް އ ައ ު ގ ޮތ ް‬
‫ސނުންނަށ ް‬
‫ތ ަކ ެއ ް ީއޖ ާދ ުކުރުމ ަށ ް އި ނ ް ާ‬
‫ވ ަނީ މ ަޖ ުބޫރ ު ވެފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަށްޓަކ ައި‬
‫ސަ އި ންސްވ ެރި ނ ް ގެންދ ަނީ އާދ ަޔ ާއި‬
‫ހިލ ާފ ު ދި ރާސާއ ެއ ް ކުރަމުންނ ެވ ެ‪.‬‬
‫އެގ ޮތުނ ް ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ސަ ތަހ ަ ގި ރާކ ޮށ ް‬
‫ސ މ ޭލ ު ދުރުގ ައި ވ ާ ޕެނ ްޑ ޯރ ާ‬
‫އެތ ައ ް ހ ާ ް‬
‫ހަދ ަށ ް ސަ އި ނ ްވ ެރި ނ ްގ ެ ހ ާއ ްސަ ީޓމ ަކ ާއި‬
‫ސކ ަރީ ފަރ ާތްތ ަކުނ ް ދ ަތުރ ު ކ ޮށ ް‬
‫އަ ް‬
‫މި ޕ ްލެނ ެޓުގ ައި ވ ާ ގ ުދުރަ ީތ މ ައުދަނ ް‬
‫ތ ަކ ާއި ހަކަތ ައި ގ ެ ބާވ ަތ ް ތ ަކ ުގ ެ ހ ަ ީގގ ަތ ް‬
‫ސނުމ ަށ ް މި ފި ލ ްމ ު މ ަގ ު ފ ަ ިހކ ޮއ ް ދި ނ ެވ ެ‪ .‬ތ ައ ް ހ ޯދުމ ަށ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ކުރ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫ސނުނ ްގ ެ ނައްސުގ ެ ދ ެމި އ ޮތުނ ް މި ކަމ ަށްޓަކ ައި އ ެ ޕ ްލެނ ެޓ ުގ ެ އަސްލ ު‬
‫ވ ަޒ ނ ްވ ެރި ނ ް ކ ަމުގ ައި ވ ައި ”ނ ާ ީވނ ް“ ނ ާއި‬
‫ހ ާއ ްސަ ގ ުޅުމ ެއ ް ބ ޭވުމ ަށ ް ސަ އި ނ ްވ ެރި ނ ް‬
‫ސނުނ ް‬
‫ނި ންމ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ކަމ ަށ ް ޓަކ ައި އި ނ ް ާ‬
‫ކުރަމުންނ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތުނ ް ”މ ާރޗ ް އ ޮފ ް‬
‫ދ ަ ޕެނ ްގ ުއި ންސް“ ‪” ،‬އ ޭޖ ް އ ޮފ ް‬
‫ސުޓ ްޕިޑ ް“‪” ،‬އި ންކޮންވީނި އެނ ްޓ ް ޓުރ ުތ ް“‬
‫ފަދ ަ އެތ ައ ް ޑޮކިއުމަނ ްޓ ުރި ފި ލްމ ެއ ް‬
‫ތި މ ާވ ެއ ްޓ ާއި މ ެދ ު ހ ޭލުނ ްތ ެރި‬ ‫ވ ަނީ‬
‫ކުރ ުވުމ ަށްޓަކ ައި އުފ ައްދ ައި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި‬
‫ސލ ިްސލާއ ަށ ް އ ާ ބ ޮޅ ެއ ް އި ތުރ ު ވ ެގެނ ް‬
‫ި‬
‫ދި ޔ ަ ީއ މަސްހޫރ ު ޑ ައި ރ ެކްޓ ަރ އ ަދި‬
‫ސ‬
‫ތި މ ާވ ެށި ގ ެ އ ެކ ްޓި ވި ސްޓ ް ”ޖ ޭމ ް ް‬
‫ކެމަރޮނ ް“ގ ެ ފި ލ ްމ ް އެވ ަޓ ާއ ެވ ެ‪ .‬މި ފި ލ ްމ ުގ ެ‬
‫ސބ ަބުނ ް އެތ ައ ް ބަޔ ެއ ްގ ެ ނަޒ ަރ ު‬
‫ތި މ ާވެށީގ ެ ނ ާޒ ުކ ު ކ ަމ ުގ ެ މ ައްޗ ަށ ް‬
‫ހ ުއ ްޓި ގެނ ް ދި ޔ ައ ެވ ެ‪ .‬ފަރ ުވ ާ ކުޑަކ ޮށ ް‬
‫ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ ސަ މ ާލުކަމ ަށ ް ގެނ ެ ް‬
‫ދޫކ ޮއ ްލ ެވި ފ ައި ވ ާ ވ ެއ ްޓ ާއި މ ެދ ު ފުންކ ޮށ ް‬
‫ވި ް‬
‫އ ަދި އި ނ ް ާ‬
‫ިބނ ާވ ެގެނ ް ވ ަނީ ތި މ ާވެށީގ ެ މ ައްޗ ަށ ް ކަނ ް‬
‫ސނެނ ްފ ެށި އ ެވ ެ‪.‬‬
‫މީހުނަށ ް ވި ް‬ ‫ހ ޭއ ްލުނ ްތ ެރި ކުރ ުވުމ ަށްޓަކ ައި އެތ ައ ް‬
‫މި ފި ލ ްމ ު ފ ެށި ގެނ ް އަންނަނީ ‪2154‬ވަނަ‬
‫ބ ައި ނަލ ް އ ަގ ްވ ާ ީމ ގ ޮތުނ ް ފާހަގ ަ‬
‫ސ‬
‫ކުރެވ ޭ ތި މ ާވެށީގ ެ ދުވ ަ ް‬
‫ިހމ ެނި ގެންދ ަނީ އެންމ ެ ފ ުޅާގ ޮތ ެއްގ ައި‬
‫އ ެދުވ ަހ ެއ ް ފާހަގ ަ ކުރެވ ޭ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬
‫ތި މ ާވ ެއ ްޓ ާއި މ ެދ ު ސަ މ ާލ ުވުމ ަށ ް އ ަޑ ު‬
‫އ ުފ ުލި ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވެވ ޭ ދުވ ަހ ެއ ްގ ެ‬
‫ގ ޮތުގ ައ ެވ ެ‪ .‬ފ ާއި ތ ުވ ެ ދި ޔ ަ ގަރުނ ެއ ް‬
‫ހ ައި ދުވ ަހ ުގ ެ ތެރޭގ ައި މި ިބނ ްތި ރި‬
‫ަސލ ަތްތ ަކ ުގ ެ‬
‫ނ ާޒ ުކ ު ގ ުދުރަ ީތ ވ ީ‬
‫މަނ ްޒި ލްވ ަނީ ދި މ ާވެށީގ ެ‬
‫މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ެއ ްގ ެ އަދަވަޅަކ ަށ ް‬
‫ސ މި ކަނ ް‬
‫ވ ެއ ްޓި ފ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނަ ް‬
‫ސ‬
‫އަމ ަ ީލގ ޮތުނ ް މި ކަނ ް ކުރ ުމުގ ައި‬
‫ފަންނ ުވ ެރި ކަނ ް އ ޭގ ެ އެންމ ެ‬
‫ހެޔޮގ ޮތުގ ައި ބޭނުމ ެއ ް ނ ުކުރ ެވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫ތި މ ާވ ެއ ްޓ ާއި މ ެދ ު އާނ ްމުނ ް‬
‫ގޮތ ަކުނ ް އަންނަނީ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬
‫ދ ައ ްކުވ ައި ީދފ ައި ‪ .‬އެކަމ ަށްޓަކ ައި އެތ ައ ް‬
‫ފޮތ ަކުނ ް މ ައ ުލ ޫމ ާތ ު އ ެއްކ ޮށ ް އެތ ައ ް‬
‫ދި ރ ާސަ ތ ަކ ެއ ް ކ ުރި ނ ް!“ ” މި ފި ލ ްމުނ ް‬
‫އި ންސާނި އްޔަތ ަށ ް ފޯރުކ ޮށްދ ޭ އެންމ ެ‬
‫ސޖ ަ ީކ އަހަރުމެނ ް ވާނ ް ީވނ ް‬
‫ބ ޮޑ ު މ ެ ެ‬
‫ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ފ ަހ ު ލ ަވާނުންނަށ ޭ! ކޮންމ ެ‬
‫ސ އުޅޭނ ެ ތ ަފ ާތ ު ހިޔ ާލ ުގ ެ‬
‫ތ ާކ ުވ ެ ް‬
‫ސ ކަންކ ަމ ާއި މ ެދ ު‬
‫މީހުނ ް! އ ެހެނަ ް‬
‫ސނައި އި ސްލ ާހ ުކުރ ުމ ުގ ެ‬
‫ފުންކ ޮއ ް ވި ް‬
‫މ ަގ ުސަ ދުގ ައި ބަޔ ަކ ު ނި ކުތީމ ާ ހ ުރި ހ ާ‬
‫ސ ހެޔޮބަދ ަލ ެއ ް‬
‫ކަންކަމަކ ަށ ްވ ެ ް‬
‫އަންނާނ ެ“ ކެމޮރަނ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪.‬‬
‫ސ‬
‫ސނުންނަކީވ ެ ް‬
‫އަހަރުމެނ ް އި ނ ް ާ‬
‫މި ވެށީގ ެ އ ަހ ުލ ު ވ ެރި ބ ައ ެކ ެވ ެ‪.‬‬
‫ސނަނ ް ީވ މި‬
‫ސ ވި ް‬
‫އަހަރުމެނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬
‫ސނުނ ް‬
‫ވެށީގ ެ އ ަހ ުލ ުވ ެރި ބަޔ ަ ީކ އި ނ ް ާ‬
‫ސ އެތ ައ ް‬
‫އެކ ަނި ނޫންކަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނަ ް‬
‫ނަސްލ ެއ ް މި ވ ެ ީށގ ައި އަހަރުމެންނ ާއި‬
‫ސ‬
‫އ ެކ ު ބ ައި ވ ެރި ވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނަ ް‬
‫ސ ކުރ ާ‬
‫ސރ ެވ ެ ް‬
‫ސނުނ ް ޒ ަމާނ ުއ ް ު‬
‫އި ނ ް ާ‬
‫ދ ައ ުވ ާ އ ަ ީކ މި ދ ުނި ޔެއ ަ ީކ އެމީހުނ ްގ ެ‬
‫ސ ކޮންމ ެ‬
‫ތަނ ެއްކަމ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެނަ ް‬
‫ސ އޭނަގ ެ އ ަމި އްލ ަ‬
‫ސނަކ ުވ ެ ް‬
‫އި ނ ް ާ‬
‫ނަފްސާއި ކ ޮއ ްލުނ ް މ ު ިހނ ްމ ު ސުވާލ ަ ީކ‬
‫އަހަރުމެނ ްގ ެ ނަ ީކ މި ތަނ ުގ ެ މި ލ ްގ ެ‬
‫ވ ެރި ންކ ަމުގ ައި ވުމ ަށ ް ކ ުފޫހަމަވ ޭ‬
‫ބ ާއ ެވ ެ؟ އަހަރުމެނ ްގ ެ އ ަމި އްލ ަ‬
‫އ ަތްތ ަކުނ ް މި އ ަގ ުހ ުރި އ ަމާނ ާތ ް ހ ަލ ާކ ު‬
‫ކ ޮއްލ ައި ފ ުޑ ު ފ ުޑ ު ކ ޮއްލ ައި ބަޔަކ ަށ ް‬
‫މި ތަނ ުގ ެ މި ލ ްކ ް ވ ެރި ކަނ ް ހ ައ ްގ ުވ ާނީ‬
‫ފ ަހ ެ ިކހިހނަކުނ ް ތ ޯއ ެވ ެ؟ މި ީއ‬
‫ސ‬
‫ސނަކ ުވ ެ ް‬
‫އަހަރުމެނ ް ކޮންމ ެ އި ނ ް ާ‬
‫ސ ހިތާހިތުނ ް ކ ޮށ ްލުނ ް މ ު ިހނ ްމ ު‬
‫ފި ލ ްމުގ ައި ފެންނަ ހ ުރި ހ ާ ދި ރޭއ ެއްޗ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ސުވ ާލ ެކ ެވ ެ‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫ސނުންނަށ ް‬
‫އި ސްލ ާހ ު ކުރުމ ަށ ް! އި ނ ް ާ‬
‫ސކ ުޑި އ ަކ ާއި ބާރ ުގ ެ‬
‫ސނާނ ެ ި‬
‫ވި ް‬
‫ބޭނުނ ްކުރާނ ެ ހ ަތި ޔާރ ު ލި ިބފ ައި ވ ުމުނ ް‬
‫ހީކުރ ެވ ެނީ އަހަރުމެންނަ ިކ ވަރަށ ް ބާރުގަދ ަ‬
‫ބަޔެކ ޭ‪ .‬އ ެހެނ ްވ ެ އަހަރުމެނ ް މި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ‬
‫މ ައްޗ ައ ް ބާރ ު ފޯރުވ ަމުނ ް މި ގެންދ ަނީ !“‬
‫ކެމަރޮނ ް ވި ދ ާޅ ުވި އ ެވ ެ‪” .‬އެކަމ ަކ ު މި ީއ‬
‫ކަނ ްވ ެގެނ ް ވާނ ެ ގ ޮތ ެއ ް ނޫނ ް! އަހަރުމެނ ް‬
‫ބ ައ ެއ ް ފަހަރަށ ް ދ ަތި ތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތި‬
‫ސ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރަނ ް އެބ ަ‬
‫ލ ައި ގެނ ްވ ެ ް‬
‫ބޭނުންކ ޮށ ް ”ނ ާ ީވނ ް“ ގ ެ ކ ުލޯންތ ަކ ެއ ް‬
‫ޖެހ ަޭ ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ގ ުުދުރަތ ުގ ެ ނި ޒ ާމ ު ތ ަކ ާއި‬
‫ތ ައ ްޔާރ ު ކުރ ެއ ެވ ެ‪ .‬މީގ ެ ތެރޭގ ައި‬
‫ތި ލަފ ަތ ް ހަމ ަ ވ ާ ފަދ ަ ދި ރި އ ުޅުމ ެއ ް‬
‫ސނުނ ްގ ެ‬
‫ސ ީލ އ ަށ ް އި ނ ް ާ‬
‫ިހމެނޭ ޖ ޭކ ް ެ‬
‫އާރާސްތުކ ޮށ ް އ ާބ ާދ ުކުރުމ ަށ ް!“‬
‫އަމ ަލުތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ޕެނ ްޑ ޯރ ާ ހ ަނދ ުގ ެ‬
‫މި ފަދ ަ އ ެހެނ ް ފި ލ ްމުތ ަކ ާއި ހިލާފ ައ ް‬
‫ވ ެއްޓ ަށ ް ނޭދެވ ޭ އ ަސަ ރުތ ަކ ެއ ް ކ ޮށ ް‬
‫މި ފި ލ ްމުގ ައި ކެމޮރޮނ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް‬
‫”ނ ާ ީވނ ްގ ެ“ ދ ެމި އ ޮތުމ ަށ ް ނުރައ ްކ ާ‬
‫ސނުނ ްގ ެ ޖ ަޒ ުބ ާތ ު‬
‫ކ ޮއްފ ައި ވ ަނީ އި ނ ް ާ‬
‫ސނ ުމުނ ް‪ ،‬އެކ ަމުނ ް ޕެނ ްޓޯރ ާ‬
‫ވާކަނ ް ވި ް‬
‫ތ ަކ ާއި ސުއޫރުތ ަކ ުގ ެ އެންމ ެ ފުނ ްމި ނަށ ް‬
‫ސަ ލާމ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް އޭނ ާ ކުރ ާ މ ަސަ އްކ ަތ ް‬
‫ސޖ ެއ ް ދި ނުމ ަށ ެވ ެ‪” .‬އަހަރެނ ް‬
‫ހެޔ ޮ މ ެ ެ‬
‫ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް މި ފި ލ ްމުގ ައި‬
‫މ ަސަ އްކ ަތ ް ކ ޮއްފ ައި ވ ާނީ ތި މ ާވ ެށްޓ ައ ް‬
‫ދ ައ ްކުވ ައި ީދފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‬
‫ކުރަމުނ ް އަންނަ ނޭދެވ ޭ އ ަސަ ރ ު‬
‫ސދ ާ ގ ޮތ ެއްގ ައި ތި މ ާވ ެށި‬
‫މި ފި ލ ް މ ަ ީކ ި‬
‫ސތ ަކ ުގ ެ އެންމ ެ ފުނ ްމި ނަށ ް‬
‫މީހުނ ްގ ެ ހިއ ް ު‬
‫ހ ޭލުނ ްތ ެރި ކުރުމ ަށ ް ހ ެދި ފ ައި ވ ައި ފި ލްމަކ ަށ ް‬
‫ސކ ޮށ ް ދި ނުމ ަށ ް! މި ީއ‬
‫ސ ް‬
‫އި ހ ު ާ‬
‫ސ މި ފި ލ ްމ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬
‫ނ ުވި ނަމ ަވ ެ ް‬
‫”އި ންކޮންވީނި އެނ ްޓ ް ޓ ުރ ްތ ް“ އ ާއި މ ުޅި ނ ް‬
‫ތި މ ާވެށީގ ެ ނ ާޒ ުކ ު ކ ަމ ާއި މ ު ިހނ ްމ ު ކ ަމ ުގ ެ‬
‫އި ދި ކ ޮޅ ު ހިޔ ާލ ެއ ް! އެފަދ ަ ފި ލ ްމުތ ަކުގ ައި‬
‫ސނުމ ައ ް މ ަގ ެއ ް ކ ޮށ ާ އ ަލި‬
‫މ ައްޗ ަށ ް ވި ް‬
‫ގި ނަ ފަހަރަށ ް މ ައ ުލ ޫމ ާތުތ ަކ ެއ ް ދ ެވި ަިފއ‬
‫ސ‬
‫ކުރުވ ައ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ކޮންމ ެ ފަރުދ ަކ ުވ ެ ް‬
‫ސ އެވަޓ ަރ ފަދ ަ‬
‫ހުންނަނި ! އ ެހެނަ ް‬
‫އެމީހ ެއ ްގ ެ ފެންވަރުނ ް މި ނ ާޒ ުކ ު ވ ެށި‬
‫ސޖ ެއ ް ވަރަށ ް‬
‫ފި ލްމ ަކުނ ް މި ފަދ ަ މ ެ ެ‬
‫ހިމާޔ ަތ ް ކުރުމ ަށ ް ކަމ ެއ ް ކ ޮއްދ ެވި ދާނެކ ަމ ުގ ެ‬
‫ފ ުރި ހަމައ ަށ ް ދ ެވި ދާނ ެ!“ އ ެހެންކަމ ަށ ް‬
‫އ ަގ ުހ ުރި ފި ލާވ ަޅ ު އުގަންނައި ދ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫ވ ުމުނ ް މި ފި ލ ްމ ު ަިގއ ފެންނަ ޕެނ ްޑ ޯރ ާ‬
‫ސ އި ގ ޭ‬
‫”އަހަރުމެނ ް އެންމެނަށ ްވ ެ ް‬
‫ހ ަނދ ުގ ެ ވ ެށި ދ ުނި ޔ ޭގ ެ ވ ެއ ްޓ ާއި އ ެއްގ ޮތ ް‬
‫ތި މ ާވ ެއްޓ ަށ ް ކުރަމުންދ ައި ނޭދެވ ޭ އ ަސަ ރ ު‪،‬‬
‫ސފަތ ަކ ެއ ް‬
‫ކުރުމ ަށ ް މި ވެށީގ ެ އެތ ައ ް ި‬
‫ސ އަހަރުމެނ ް މި ވ ަނީ އެކަންކ ަމ ާއި‬
‫އ ެހެނަ ް‬
‫ސ ިހމަނާފ ައި ވ ެއ ެވ ެ‪” .‬‬
‫އ ެފި ލ ްމުގ ައި ވ ެ ް‬
‫މ ެދ ު ގ ާފި ލ ްވެފ ައި ! އަހަރުމެނަށ ް ފަހަތ ައ ް‬
‫ޖ ެ ިހ ފި ޑި ވ ެވ ެނީ އަހަރުމެނ ްގ ެ އަމ ަލުތ ައ ް‬
‫އެވ ަނީ އ ޭގ ެ އެންމ ެ ފ ުރި ހަމައ ަށ ް‬
 ‫”‬
‫”‬
‫‪mw wnWaef cleDom cscnivea‬‬
‫‪cnerwhwa Ikwa Wniv clcTiawT‬‬
‫‪,Wkwjcauk elWm IneLua cnegeviheTcSwr cnerwhwa‬‬
‫‪cnUncaemunEb cSwkELua wguSwr evcnehea‬‬
‫ސނ‬ ‫ު‬
‫ނ‬ ‫ެލި‬ ‫ޮޑ‬ ‫މ‬ ‫ީ‬
‫ކ‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬ ‫ާ‬ ‫ުމ‬ ‫ެހ‬ ‫މ‬ ‫ެ‬ ‫ުގ‬ ‫ްގ ަޑި މަޖ ައ ްލ ާގ ެ މި އަދ ަދ‬
‫ެ ދ ާއި‬ ‫ްގ‬
‫ސލ‬ ‫ރާގ ައި ކ ާމި ޔ ާ ީބތ ަކ ެއ ް ހ ާ ި‬ ‫ޔ ަމ ް ޒ ުމްނ ާ އ ެވ ެ‪ .‬ޒ ުމ‬
‫މ ަރި‬
‫ުކުރަމުނ ް އަންނަ މ ޮޑ ެލ ް‬ ‫ިކޔާގ ޮތ ު‬ ‫ް‬ ‫ޮށ‬ ‫ކ‬ ‫ު‬ ‫ްމ‬ ‫ނ‬ ‫ާ‬ ‫އ‬ ‫ަ‬ ‫ތ‬ ‫ަ‬ ‫ވ‬‫ު‬ ‫ނ‬ ‫ާ‬ ‫ނ‬ ‫ް‬
‫އ‬‫ަ‬ ‫މ‬ ‫ް‬ ‫ނ‬ ‫ަ‬ ‫މ‬ ‫ޫ‬ ‫ދ‬ ‫ެލި‬ ‫ވ‬ ‫ު‬ ‫ޮޅ‬ ‫ތ‬ ‫ަ‬ ‫އ‬ ‫ނ ް ނަމ ަ‪ ،‬ޒ ުމާއ ަ ީކ ނޫނ ު‬ ‫ނ‬ ‫ާ‬ ‫ނ‬‫ް‬ ‫ނ‬‫ބ ައްޕައަކ ަށ ް އުފަނ ް ފ ަ‬
‫ާއި‬ ‫ަކ‬ ‫ދ‬ ‫ސ‬‫ީ‬ ‫ާ‬ ‫ޔ‬ ‫ސ‬ ‫ި‬ ‫ެ‪.‬‬ ‫ެވ‬ ‫ެކ‬
‫ނ‬ ‫ް‬ ‫ެއ‬ ‫ޝއ ުޤ ުވ ެރި ކަމ‬ ‫ސ ަ‬ ‫ާއި ރާއ ަށ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬ ‫އ ަދ ާކުރަމ‬
‫ރ ު ވ ަ ީޒ ފ ާ‬ ‫ާ‬ ‫ހ‬ ‫މި‬ ‫ް‬ ‫ުމ‬ ‫ޒ‬ ‫ަ‬ ‫ނ‬‫ް‬ ‫ނ‬ ‫ު‬ ‫ުހ‬
‫ާ‬ ‫ުމ‬ ‫ޒ‬ ‫ެ‪.‬‬ ‫ެވ‬ ‫ައ‬ ‫ގ‬ ‫ް‬ ‫ޮމ‬ ‫ކ‬ ‫ެ‬ ‫ެލ‬ ‫ޓ‬ ‫ުނ ް އަންނަނީ ވަތ ަނި އ ްޔ ާ‬
‫ަ ީކ‬ ‫އ‬
‫ވ ޭތި ވ ެގެނ ް ދި ޔ ަ އަހަރ ު ދި‬ ‫ސ މ ޮޑ ެލ ް ޓޫތ ައުޒ ަނ ް އ‬ ‫”އ ެވި ނ ް ް‬
‫ީޓ ީވނ ް ކ ުރި އ ަށ ް ގެނ ްދި ޔ ަ‬ ‫ަ‬ ‫ދ‬‫ަ‬ ‫ގ‬ ‫ެ‬ ‫ގ‬ ‫ް“‬ ‫ނ‬ ‫ައި‬ ‫ނ‬ ‫ް‬ ‫ްޑ‬ ‫ނ‬ ‫ެ‬
‫ދި ހ ައ ެއްގ ައި ިހމ ެނި ގ ެ‬
‫ނ ް ދި ޔ ަ ހުނަރ ުވ ެރި އ ެކ ެވ ެ‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ސ ބ ުނީ އޭނަގ ެ ފްރެނ ްޑ ެއ ް އެބ ަހޯދައ ޭ މ ޮޑ ެލ ް‬
‫ިހތ ަށ ްއ ެރީ ވ ެއްޖ ޭ ޓްރައި ކ ޮށްލަނ ް‪ .‬އެމީހުންނ ާއި ގ ުޅި ގެނ ް ދި ޔ ަ ީއ‬
‫ިހޔ ެއ ް ނުވ ޭ ޒ ުމާއ ަށ ް އެކަނ ް ކުރެވޭނ ެ ކަމ ެއ ްވެސް‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬މޮދ ެލި ނ ްގ ެ ދ ައި ރާގ ައި ކޮންކަހަލ ަ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‬
‫ު‬
‫ހ ިާސލ ްކުރަނ ް ބޭނުންވ ަނީ ؟‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ޒ ުމ ާ ބޭނުންވ ަނީ ”ބްރޭނ ްޑ ް އ ެމ ްބެސެޑ ާ“އި ނ ްގ ެ‬
‫ގ ޮތުގ ައި ހުރުނ ް‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި އ ަދި އ ެހެނ ް ނ ުހުންނަނީ‬
‫ދި ވ ެ ިހރ ާއްޖ ޭގ ެ އ ުފ ެއ ްދުންތ ައ ް ނ ުހުންނާތީވ ެގެނ ް ކަންނޭނގ ެ‪.‬‬
‫ދެނ ް ރީ ތި ‪ ،‬ކ ޮލި ީޓ ”ބިލ ްބ ޯޑްސް“ތ ަކުގ ައި ފ ޮޓ ޯ އ ެއްޗ ެ ިހ‬
‫ނެރުނ ް ބޭނުންވ ަނީ ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬އ ެހެނ ް ީވމ ަ‪ ،‬މ ޮޑ ެލި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރާގ ައި ރ ާއްޖޭގ ައި‬
‫ު‬
‫ސތ ަގުބ ަލ ެއ ް އެބައ ޮތްތ ަ؟‬
‫މު ް‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬އާނ ް ފި އ ުޝާ އި ންނާނ ެ‪ .‬ޕ ޮޓ ޯ ޝޫ ޓްތ ަކ ާއި ‪،‬‬
‫ސނައި ފި އ ްޔ ާމުނ ް އެކަނ ް‬
‫އި ސްތި ހާރ ު ހ ަދާމީހުނ ް އެކަމ ަށ ް ވި ް‬
‫ކ ުރި އ ަށ ް ގެންދެވޭނ ެ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ޕ ާޓ ް ޓ ައި މްކ ޮށްތ ަ ނ ޫނީ ފ ުލްޓ ައި މްކ ޮށްތ ަ މި ހާރ ު‬
‫ު‬
‫މ ޮޑ ެލ ް ތި ކުރަނީ ؟‬
‫ސ ހޮބީއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުގ ައި ‪ .‬ވަރަށ ް‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ހަމ ަ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬
‫ކުރާހިތ ްވ ާ ކަމަކ ަށ ްވެފ ައި ‪ ،‬ވަރަށ ް ހިތްހަމ ަ ޖެހ ޭ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬އ ާމްދ ަނީ އ ެއ ް ހ ޯދ ުމ ުގ ެ ގ ޮތުނ ް ކުރ ެވި ދާނ ެ ކަމ ެއްތ ަ‬
‫ު‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬މ ޮޑ ެލި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރައ ަށ ް ވަދ ެވ ުނީ ިކ ިހނ ެއްތ ަ؟‬
‫ު‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬މި ދ ާއި ރާއ ަށ ް ވަދ ެވ ުނީ ‪ ،‬ޒ ުމާމެނ ް ގޭގ ަ އުޅ ޭ ކ ުއްޖ ަކ ު‬
‫އ ެއ ްދުވަހ ަކ ު އ ައި ް‬
‫ސ ނުދަނ ް ޒ ުމ ާ‬
‫ކުރާނ ެ ކ ުދި ންތ ަކ ެއ ް‪ .‬އޭރ ު ދެނ ް ޖ ޮބުއަކ ަށ ްވ ެ ް‬
‫ސއ ަށ ް‪ .‬އ ެ ީއ މެގ ަޒި ނ ް އ ެއ ްގ ެ ލޮނ ްޗި ނ ްގ އ ަށ ް އ ޮތ ް‬
‫ޕްރ ެކ ްޓި ް‬
‫ެޝނ ް ޝޯ އ ެއ ް‪ .‬ދެނ ް ޒ ުމާއ ަށ ް އެކަނ ް ވ ެގެނ ްދި ޔ ަ ީއ ވަރަށ ް‬
‫ފ ަ‬
‫މ ަޖ ާ‪ ،‬ވަރަށ ް އި ންޓ ަރި ސްޓި ނ ް ކަމަކ ަށ ް‪ .‬އ ެހެނ ް ީވމ ަ އެކަމ ަށ ް‬
‫ޝއ ުގ ުވ ެރި ވީ‪.‬‬
‫ބޮޑ ަށ ް ަ‬
‫ސ މޮދ ެޑ ްކުރުމ ަށ ް‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ސްކ ޫލުގ ަ އ ުޅުނ ުއި ރ ު އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ު‬
‫ޝއ ުގ ުވ ެރި ކަނ ް ހުރޭތ ަ؟‬
‫ަ‬
‫ސ ފ ޮޓ ޯ ނަގާހިތްވ ޭ‪ .‬ވ ަ ިކ މ ޮޑ ެލި ނ ްގ އަކ ަށ ް‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬އަބ ަދ ުވ ެ ް‬
‫ނ ުހުރ ެ އި ނ ްޓްރެސްއ ެއ ް‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ކުޑ ައި ރ ު ދި މ ާވި މ ަޖާކަމ ެއ ް ކިޔާލ ަ ދ ެވި ދާނެތ ަ؟‬
‫ު‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ކުޑ ައި ރުގ ަ ކުރ ެވި ފ ަ ހ ުރި މ ަޖާކަމ ެއ ް އ ެހ ާ ހ ަދާނ ެއ ް‬
‫ސކ ަލ ު‬
‫ނ ުހުރޭ‪ .‬ވަރަށ ް ބ ައި ވަރ ު ކަންތ ައ ް ހުންނާނ ެވެފ ައި ‪ .‬ބ ައި ް‬
‫ދ ުއްވަނ ް ދަސްކުރަނި ކ ޮށ ް އ ެއ ްދުވަހ ަކ ު އ ަރި އ ަޅާލ ައި ގެނ ް ވ ެއ ްޓި‬
‫ސ ވަރަށ ް ހ ަދާންވ ޭ‪.‬‬
‫އ ޭގ ެ ބްރަ ިކ ނި ތ ްކ ުރި އ ަށ ް ވ ަތ ް ދުވ ަ ް‬
‫ސ ިހތ ައ ް އަރާފ ައި ވަރަށ ް ހިނި އާދ ޭ‪ .‬ކުޑ ައި ރ ުގ ެ‬
‫މި ހާރ ު އ ެދުވ ަ ް‬
‫އ ުޅ ެވުނުގ ޮތ ް ިހތ ައ ް އަރާފ ައި ހިނި އާދ ޭ‪.‬‬
‫ސޔ ާސަ ކ ޮށްތ ަ އ ުޅ ުނީ ؟‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ކުޑ ައި ރ ު ވަރަށ ް ި‬
‫ު‬
‫ސޔ ާސަ ވ ެގެނ ް‬
‫ސޔ ާސަ ވާނ ެ‪ި .‬‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ކުދ ައި ރ ު ވަރަށ ް ވަރަށ ް ި‬
‫ކުރ ާ ކަންތ ައްތ ައ ް އ ެނގ ޭނީ މަންމައ ަށ ާއި ބ ައްޕައ ަށ ް‪ .‬މި ކަހަލ ަ‬
‫ސ ކިޔާދެވޭނ ެ ކުޑ ައި ރ ު ކ ޮށްފ ައި ހުންނަ‬
‫އި ންޓ ަވި އ ުއ ެއްގ ައި ނ ުވ ެ ް‬
‫ސއްރުތ ައ ް ހާމ ަކުރުނ ް އ ެހ ާ‬
‫ސޔ ާސަ ކަންތ ައްތ ަކ ެއ ް‪ .‬އެކަހަލ ަ ި‬
‫ި‬
‫ރަގ ަޅ ެއ ް ނ ުވާނ ެ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ބ ޭބ ެ)އ ަބ ުދ ުﷲ މ ުޢ ާޒ ް(އ ަ ީކ ފި ލ ް ީމ ދ ާއި ރާގ ައި ވަރަށ ް‬
‫ު‬
‫ސ ތ ަރި އ ެއ ް‪ .‬އ ާއި ލ ާގ ެ ީމހ ަކ ު ފި ލ ްމ ުކުޅޭތީ‪ ،‬ފި ލ ް ީމ‬
‫ފުންނ ާބ ުއ ު ް‬
‫ޝއ ުގ ުވ ެރި ވޭތ ަ؟‬
‫ދ ާއި ރާއ ަށ ް ަ‬
‫ސ ވަރަކ ަށ ް ފި ލ ް ީމ ދ ާއި ރާއ ަށ ް‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ނ ުހުރޭ‪ .‬ހަމ ަ އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ޝއ ުގ ުވ ެރި ކަމ ެއ ް ނ ުހުރޭ‪ .‬އ ެ ީއ މޮދ ެލި ނ ްގ އ ަ ީކ އ ެހ ާ އ ުނދ ަގ ޫ‬
‫ަ‬
‫ކަމ ެއ ް ނޫނ ް‪ .‬އެކަމ ަކ ު ފި ލ ުކ ުޅުމ ަ ީކ ވަރަށ ް އުދ ަގ ޫ ކަމ ެއ ް‪ .‬ޒ ުމ ާ‬
‫ސ ސުކުނ ްތ ުގ ެ ވީޑި އ ޯ އި ސްތި ހާރ ެއ ް‪ ،‬އ ެ ”އ ެޑ ް“‬
‫ކ ުޅ ުނި ނ ް ތި ރީ ް‬
‫ނަގަނ ްވ ެގެނ ް އ ުޅުނ ު ދުވ ަހ ު‪ ،‬އެމ ަސަ އްކ ަތ ް ނި މުނ ު އި ރ ު ޒ ުމ ާ‬
‫ހަމ ަ ”މޮޔ ަވި “‪ .‬ޒ ުމ ާ ިހތ ައ ް އ ެރި ފި ލްމ ެއ ް ނަގަނ ްވ ެއްޖ ެއ ްޔ ާ‬
‫އ ަދި ޒ ުމާއ ަށ ް ނޭނގ ޭ ވާނ ެ ގ ޮތ ްވެސް‪ .‬ވަރަށ ް އ ުނދ ަގ ޫ ކަމ ެއ ް‪،‬‬
13
 ‫ސ‬
‫ޒ ުމ ާ‪ި :‬ހޔ ެތްނުވ ޭ ރަށުގ ައި ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬ ‫ސ އެކ ޭ ނ ުބުނާނަނ ް‪.‬‬
‫ޒ ުމ ާގ ެ ވީކްނ ެ ް‬
‫ވ ެލި ދޫގ ައި އ ުޅ ެފާނ ެހެނ ެއ ް‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ތި ބުނަނީ ޒ ުމާއ ަށ ް ޓ ައި ޓ ުލ ް‬
‫ު‬
‫ސ އ ެހ ާ އުޅޭހިތ ްވާތަނ ެއ ް‬
‫އ ެއ ްއި ރ ެއްގ ައި ވ ެ ް‬ ‫ވި ނާއަކ ަށ ް ނ ުވ ެވ ުނީ ފެއ ަރ ޖ ަޖުމެންޓ ެއ ް‬
‫ސ‬
‫ނޫނ ް ވ ެލި ދ ޫ އަކީ‪ .‬ރަށ ަށ ް ދ ަނީ ވ ެ ް‬ ‫ނޫނ ް ީވމ ަ އޭތ ަ؟‬
‫މަންމަމެނ ް އުޅޭތީ‪ .‬ދެނ ް ޒ ުމ ާ‬ ‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ފެއ ަރ ޖ ަޖުމެންޓ ެއ ް ނޫނ ް‪.‬‬
‫ސ މާލ ޭ‬
‫ރަށްޓެހިވ ެގެނ ް އުޅ ޭ ކ ުއ ްޖާއަކީވ ެ ް‬ ‫ސ‬
‫ސ ދި ޔަނަމ ަވ ެ ް‬
‫ސ ފެއ ަރކ ޮ ް‬
‫އެކަމ ަކ ުވ ެ ް‬
‫ސ‬
‫ކ ުއްޖ ެއ ް‪ .‬އ ެހެނ ް ީވމ ަ‪ ،‬އ ުޅ ެއްޖެހ ޭނީ ވ ެ ް‬ ‫ޒ ުމާއަކ ަށ ް ވި ނ ް ނ ުކުރ ެވި ދާނ ެ‪ .‬އ ެ ީއ‬
‫ސ މާލޭގ ަހެނ ް ީހވ ަނީ ‪.‬‬
‫އ ަދި އުޅ ޭނީ ވ ެ ް‬ ‫ޒ ުމާއ ަށ ް ވުރ ެ ރަގ ަޅ ު ކ ުއްޖ ެއ ްހ ުރި ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ކިހ ާތ ާކ ު ކ ައި ވ ެނި ކުރަނީ ؟‬
‫ު‬ ‫ސ‬
‫ސ ރަނަ ރަޕ ަށ ް ވ ެވ ުނީ ް‬
‫ހަމަގ ައި މ ުވ ެ ް‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ކ ައި ވ ެނި ކުރާކ ަށ ް އ ަދި އ ެއ ް‬ ‫ކަންނޭނގ ެ‪ .‬މ ުޅި ޝޯ ދި ޔ ަ ީއ ފެއ ަރ‬
‫ސނަނ ް‪ .‬ހިތްނުވ ޭ ކ ުރި އ ަށ ް އ ޮތ ް‬
‫ނ ުވި ް‬ ‫ސ‬
‫ކ ޮށ ެއ ް ނޫނ ް‪ .‬އަނ ެއ ްކ ާ ނ ުހ ާ)އ ެވި ނ ް ް‬
‫މ ޮޑ ެލ ްގ ެ ޓ ައި ޓ ުލ ް ވި ނ ާ( އަކ ަށ ް އެމ ަޤާމ ެއ ް ދ ެތި ނ ް އަހަރ ުވ ެ ް‬
‫ސ ިހޔ ެއްނުވ ޭ ކ ައި ވ ެނި‬
‫ކުރ ެވި ދާނ ެހެނ ެއ ް‪” .‬ނޮޓ ް އި ނ ް އަނަދ ަރ‬ ‫ހ ައްޤ ެއ ް ނޫނ ް‪.‬‬
‫ސ‬
‫ޓ ޫ ތ ްރީ އި ޔ ާރސް“‪ .‬ކ ުއ ްލި އަކ ަށ ްވ ެ ް‬ ‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ދ ާއި ރ ާގ ެ ގ ޮތުނ ް‬
‫ު‬
‫ސނާފ ައ ެއ ް ނ ެތ ް‪.‬‬
‫ކުރަންޖެހިދާނ ެ‪ .‬އ ަދި ވި ް‬ ‫މީހުނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ލި ބ ެނީ ކޮންކަހަލ ަ‬
‫ސންގ ަޑި މަޖ ައ ްލ ާއި ނ ް‬
‫ސންގ ަޑި ‪ު :‬‬
‫ު‬ ‫ފ ާޑުކިޔުންތ ަކ ެއ ް؟‬
‫އެދ ެނީ ޒ ުމާއ ަށ ް ކ ުރި އެރ ުމ ާއި‬ ‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ނުރަނގ ަޅ ު ފ ާޑުކިޔުމ ެއ ް އ ަދި‬
‫ބ ާއްޖ ަވ ެރި ކަނ ް‪ .‬ވަރަށ ް ބޮޑ ަށ ް‬ ‫ޒ ުމާއަކ ަށ ް ނ ުލި ބ ޭ‪ .‬ގި ނައި ނ ް ލި ބ ެނީ‬
‫ޝު ކ ުރި އ ްޔ ާ‪.‬‬ ‫ޕ ޮޒި ޓި ވ ް ކޮމެނ ްޓުތ ައ ް‪ .‬ގި ނަމީހުނ ް ބުނަނީ‬
‫ވަރަށ ް ރަނގަޅ ޭ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬މ ޮޑ ެލި ނ ްގ ެ ދ ާއި ރ ާއި ނ ް ކ ުރި އ ަށ ް‬
‫ު‬
‫ހ ެޑ ް އ ަ ގްރޭޓ ް ޓ ައި މ ް“ އޭރުގ ަ އ ެހެނ ް ީވމ ަ ދި އުމ ަށ ް އެންމ ެ ސަ ޕ ޯޓ ް ދ ެނީ ކޮންބ ައްތ ަ؟‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ފ ެމި ލީގ ެ ފަރ ާތުނ ް ވަރަށ ް ބ ޮޑ ު‬
‫ހިތްވަރ ެއ ް ޒ ުމާއ ަށްދ ޭ‪ .‬ޙ ާއ ްސަ ގ ޮތ ެއްގ ައި‬
‫ދޮނ ްބ ެ)މ ުއ ާ(ގ ެ ފަރ ާތުނ ް ވަރަށ ް ސަ ޕ ޯޓ ް‬
‫ލި ބ ޭ‪ .‬އ ެ ީއ ފުދޭވަރަކ ަށ ް ގ ުޅުނ ްހ ުރި‬
‫ދ ާއި ރ ާއ ެއްގ ައި ދޮނ ްބ ެ މ ަސަ އްކ ަތ ްކުރ ާ ީތ‬
‫ކަމ ަށ ްވ ެދާނ ެ‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ވ ެލި ދ ޫ ކ ުއްޖަކ ަށ ް ވ ުމ ާއި އ ެކ ު‬
‫ި‬
‫އ ަހ ާލާހިތްވ ޭ‪ ،‬ވ ެލި ދ ޫއ ާއި ދ ޭތެރޭގ ައި ދ ެކ ެނީ‬
‫ިކ ިހނ ެއ ްތ ޯ؟‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ރަށ ާއި މ ެދ ު ރަނގ ަޅ ު ވާހަކ ައ ެއ ް‬
‫އި ވި އްޗެނަމ ަ އ ުފާވ ޭ‪ .‬ދެނ ް ގޯސްވާހަކ ައ ެއ ް‬
‫ޝންގ ަވ ެ ް‬
‫ސވ ޭ‪.‬‬
‫އި ވި އްޖެނަމ ަ‪ ،‬ދެރަވ ެ ް‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ދި ރި އ ުޅުމ ެއ ް ފ ައްޓ ައި ގެނ ް‬
‫ު‬
‫މ ޮޑ ެލ ްކުރުމަކީ؟‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬އ ާމްދ ަނީ އ ެއ ް ހ ޯދުމަކ ަށ ް ނޫނ ް‬
‫ކުރަނީ ކީ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ނަގ ާ ކޮންމ ެ ފ ޮޓޯއަކ ަށ ް‬
‫ނުވަތ ަ ހ ަދ ާ ކޮންމ ެ އި ސްތި ހާރަށ ް‬
‫ފުދޭވަރ ެއ ްގ ެ އ ާމްދ ަނީ އ ެއ ް ލި ބ ޭ‪ .‬އެކަމ ަކ ު‬
‫އ ެހ ާ ގި ނައި ންނ ެއ ް ނ ުލި ބ ޭ ފުރ ުސަ ތ ެއ ް‬
‫ރ ާއްޖެއ ަކ ު‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި މ ޮޑ ެލި ނ ްގ‬
‫ެޝނަ ީލ ޕްރ ެކ ްޓި ސްއ ެއ ް ނ ުކުރެވޭނ ެ‪.‬‬
‫ޕްރ ޮފ ަ‬
‫ގ ަބ ޫލ ެއ ް ނ ުކުރަނ ް ކުރ ެވި ދާނ ެ ކަމަކ ަށ ް‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ކ ުއ ްލި އަކ ަށ ް ދި ީޓވީގ ެ‬
‫ު‬
‫ސ މ ޮޑ ެލ ް ޝޯ “އި ނ ް ފ ެނި ގެނ ް‬
‫”އ ެވި ނ ް ް‬
‫ދި ޔައީ‪ .‬ކިއ ްވ ެގެނ ް އ ެޝޯ ގ ައި ބ ައި ވ ެރި ވީ؟‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬އެތަނ ުގ ެ ޖަޖ ެއ ްގ ެ އ ެދ ުމ ުގ ެ މ ަތި ނ ް‬
‫ބ ައި ވ ެރި ވީ‪ .‬އަނ ެއްކ ޮޅުނ ް ީޓ ީވއަކ ަށ ް‬
‫ސ އެކަހަލ ަ ފ ެނި ލުމ ެއ ް‬
‫ދުވަހ ަކ ުވ ެ ް‬
‫ފ ެނި ފ ައ ެއ ް ނޯންނާނ ެ‪ .‬ތ ަޖ ުރި ބާކ ޮށްލަނ ް‬
‫ބޭނުނ ްވެފ ައި އ ޮތ ްކެމ ެއ ް ީވމ ަ ބ ައި ވ ެރި ވީ‪.‬‬
‫ސ މޮދ ެޑ ް“ގ ައި‬
‫ސންގ ަޑި ‪” :‬އ ެވި ނ ް ް‬
‫ު‬
‫ލި ބިގެނ ްދި ޔ ަ ީއ ކ ާމި ޔ ާބ ެއްތ ަ؟‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬އ ެ ީއ ކ ާމި ޔ ާބ ެއ ް‪ .‬ވަރަށ ް ބ ައި ވަރ ު‬
‫އ ެއްޗ ެ ިހތ ަކ ެއ ް އ ެނގި ގެނ ް ދި ޔ ަ‪” .‬އ ައި‬
‫ސ‬
‫ސޕީރި ނ ް ް‬
‫އ ެޝޯ ގ ެ ތެރޭގ ައި އ ެކ ް ް‬
‫ސ ވަރަށ ް ތ ަފ ާތ ު‪.‬‬
‫ކުރ ެވުނ ު ހ ުރި ހާކަމ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ދެނ ް އ ޭގ ެ އަނ ެއ ް ފަރ ާތ ް އ ެ ީއ ޒ ުމ ާގ ެ‬
‫ކަމ ެއ ް ނޫނ ް‪.‬‬
‫ސންގ ަޑި ‪ :‬ޓ ައި ޓ ުލ ް ވި ނ ާ އ ާއި ވަރަށ ް‬
‫ު‬
‫ކ ައި ރި ކ ޮށްފ ަ ކަޓ ައި ގެނ ް ދި ޔައީ‪ި .‬ކ ިހނ ެއ ް ީވ‬
‫ކަމ ެއ ްބ ާ އެއީ؟‬
‫ސ‬
‫ޒ ުމ ާ‪ :‬ދެނ ް އި ނގ ޭ ބ ައި ވ ެރި ވީއި ރ ުވ ެ ް‬
‫ޓ ައި ޓ ުލ ް ވި ނާއަކ ަށ ް ނ ުވާނެކަނ ް‪ .‬އެކަމ ަކ ު‬
‫ސ ރަނގ ަޅ ު‬
‫އަނ ެއ ްހެނ ް ދެނ ް އެވަރ ުވ ެ ް‬
‫ސ‬
‫ޒ ުމާއ ަށ ް‪ .‬ޒ ުމ ާ އ ެރި އި ރ ު އ ޮޑި ަ‬
‫ބ ުނި ނ ް ފެއ ަރކ ޮށ ް ގ ޮއ ިްސއ ްޔ ާ ޒ ުމ ާ‬
‫ސނ ްޓ ް ހ ޯދާނަމ ޭ‪ .‬ދެނ ް‬
‫ސަ ތޭކ ަ ޕ ަ ެ‬

‫‪14‬‬ ‫ރަށުގ ައި ތ ަ އުޅ ޭނީ ؟‬ ‫ސ އ ެ ިހސާބުނ ް ޒ ުމ ާ އ ެލި މި ނޭޓ ް ީވ‬

‫އ ަދި ވ ެ ް‬

‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބ ު ފުރަތަމ ަބުރުނ ް‬
‫ކ ާމި ޔ ާބުނ ުވ ުމ ުގ ެ ޒި ނ ްމ ާ އ ޮ ީތ ރަނި ންމޭޓ ަށ ް‪.‬‬
‫ާސގ ައި ވ ަނީ‬
‫ގާނޫނުއަސ ީ‬
‫ާސ‬
‫ފ ަ ިހކ ޮށ ް ީދފ ައ ެވ ެ‪ .‬މި ގ ޮތުނ ް ރި ޔ ީ‬
‫އި ނ ްތި ޚާބ ަށ ް ވާދ ަކުރައ ްވ ާ ކޮންމ ެ‬
‫ކ ެނޑި ޑޭޓ ަކުމ ެ‪ ،‬އ ެކ ެނޑި ޑޭޓ ަކ ު‬
‫ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ ނ ާއި ބ ަށ ް‬
‫ާސ‬
‫އ ައްޔަނ ްކުރ ާ ބ ޭފ ުޅ ެއ ްގެނަނ ް ރި ޔ ީ‬
‫އި ނ ްތި ޚ ާބ ުގ ެ ކ ުރި ނ ް އ ާއ ްމުކ ޮށ ް‬
‫އި ޢ ުލާނ ްކުރަންޖ ެހ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫ާސ ކ ެނޑި ޑ ޭޓ ް‬
‫އ ެމ ް‪.‬ޑީ‪.‬ޕީގ ެ ރި ޔ ީ‬
‫ަޝދ ުގ ެ‬
‫ސ މުޙ ައްމ ަދ ު ނ ީ‬
‫ރަ ީއ ް‬
‫ރަނި ންމޭޓަކ ަށ ް ޑރ‪.‬‬
‫ސނ ް‬
‫މުޙ ައްމ ަދ ު ވަޙީދ ު ހަމަޖ ެއ ް ު‬
‫ސފ ައި ވ ަނީ އ ެމ ް‪.‬ޑީ‪.‬ޕީގ ެ‬
‫ވ ެގެންގ ޮ ް‬
‫ސ‬
‫މެންބަރުންނަށ ާއި އ ެޕާޓީގ ެ އެތ ައ ްހ ާ ް‬
‫ސަ ޕޯޓަރުނ ްގ ެ ހިތްތ ަކުގ ައި ގި ނަގުނަ‬
‫ސުވ ާލުތ ަކ ެއ ް އ ުފ ެދި ގެނ ްދި ޔ ަ‬
‫ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ދި ވ ެ ިހރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬
‫ކަރުތ ައ ް އ ެހެނ ް ކުލަތ ަކ ާދި މާއ ަށ ް‬
‫އ ަބުރާންޖ ެހުނ ު ކަމަކ ަށ ެވ ެ‪.‬‬
‫‪Itoa ulWlwhctih egcnihevid‬‬
‫‪.cnUn cSwkwdIHwv .rD‬‬
‫‪.cSwdIxwn csIawr‬‬
‫ރި ޔ ީ‬
‫ހ ުރި ހ ާ ޕ ާ ީޓތަކ ަށ ް ހ ުޅ ުވާލ ައި ގެނ ް‬
‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބުގ ައި‬
‫ބ ޭއ ްވުނ ު ފުރަތަމ ަ ރި ޔ ީ‬
‫ދި ވ ެ ީހނ ް ވ ޯޓ ްލާފ ައި ވ ަނީ ‪ 2008‬ވަނަ‬
‫އަހަރ ުއ ެވ ެ‪ .‬އ ެއި ނ ްތި ޚ ާބުގ ައި އެކިއ ެ ިކ‬
‫ޕ ާ ީޓތަކ ަށ ާއި އެކިއ ެ ިކ ީލޑ ަ ރުނ ްގ ެ‬
‫ސ‬
‫އަރުގ ައި ީލ ރަހަތަކ ަ ީކ އ ަދާހަމައ ަށ ްވ ެ ް‬
‫އެބ ޭފ ުޅުންނަށ ް ތަހ ައްމ ަލ ު ކުރެވޭވަރ ުގ ެ‬
‫ކަމަކ ަށ ް ނ ުވ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ވ ެރި ކ ަމ ާ‬
‫ދި މ ާއި ދި ކޮޅ ަށ ް އެބ ޭފ ުޅުނ ްގ ެ ޢަމ ަލުތ ައ ް‬
‫ސބިތުވ ަމުނ ް ދި ޔުމ ަ ީކ ޙ ައި ރާނ ްވާނ ް ީވ‬
‫ާ‬
‫ކަމ ެއްނޫނ ެވ ެ‪ .‬އި ބްރާހީމ ް އި ސްމާޢީލުފަދ ަ‬
‫ބ ަލި ގ ަބ ޫލ ު ކުރައްވަނ ް ކ ެރި ވަޑ ައި ގަންނަވ ާ‬
‫އދި އ ެނގި ވަޑ ައި ގަންނަވ ާ ބ ޭފ ުޅުންކޮޅަކ ަށ ް‬
‫ާސކ ެނޑި ޑ ޭޓުނ ް ވެވަޑ ައި ގެންނ ެވި ނަމ ަ‪،‬‬
‫ރި ޔ ީ‬
‫ފ ަހ ެ ގ ައުމ ަށ ް ކިހ ާ ރަނގ ަޅ ު ީވސްތ ޯއ ެވ ެ؟‬
‫ސ‬
‫ާސނި ޒ ާމ ަ ީކ ދި ވ ެ ީހނ ްގ ެވ ެ ް‬
‫ރި ޔ ީ‬
‫ނި ޒ ާމުކަމ ަށ ްވ ާ ީތ އ ެނި ޒ ާމ ުގ ެ އުސޫލުތ ަކ ާ‬
‫ސ ފ ައި ހަމަކ ޮށ ް‬
‫ހަމަތަކ ަށ ް އ ަޅުގ ަނޑ ުމެނ ްވ ެ ް‬
‫ިހގ ައި ގަނެވޭނ ެ މ ަގ ު ދި ވެހިޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ‬
 ‫ސަ ބަބ ަ ީކ މީގ ެކ ުރި ނ ް ޑރ‪ .‬ވަހީދ ާއި‬
‫ރައ ްޔި ތުނ ް ހ ަވ ާލ ުކ ުރި މަސްއ ޫލި އްޔ ަތުތ ައ ް‬
‫ތަހ ައްމ ަލ ުކުރ ެއ ްވ ުމުގ ައި ޑރ‪ .‬ވަޙީދ ު‬
‫ސދ ާ ފ ޭލި ވ ެ ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވާތީއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި‬
‫ީ‬

‫ބ ަދި ގ ެ‬
‫ޑރ‪ .‬ވަޙީދ ާ މަސްއ ޫލި އްޔ ަތ ެއ ް ހ ަވ ާލ ުކުރ ާ‬
‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބުތ ަކުގ ައި ރަނި ންމ ޭޓުނ ްގ ެ‬
‫ސ‬
‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބ ު ރަ ީއ ް‬
‫ކ ޮކ ޯ ޕ ުޑި ނ ްގ‬
‫ބޭނުނ ްވާތ ަކ ެތި‬
‫‪ 2‬ދ ަޅ ު ގ ެރި ިކރ ު‬
‫ސ‬
‫‪ި 15‬ބ ް‬
‫ބ ައި ޖ ޯޑ ު ވ ޯލްނަޓ ް‬
‫‪ 1‬ޖ ޯޑ ު މ ޭ ިބ ް‬
‫ސކ ަދުރ ު‬
‫ބ ައި ޖ ޯޑ ު ކޯސްޓ ް ިކރ ު ‪ 2‬ޖ ޯޑުބ ައި ފެނުގ ައި ގި ރާފ ައި‬
‫ކ ޮކޯޕ ައުޑ ަރ )ކުލަހިފާވަރަށ ް(‬
‫ސ‬
‫ބ ައި ޖ ޯޑ ު އާމަނ ްޑ ް ް‬
‫‪ 1/3‬ކ ެ ް‬
‫ސޓ ަރ ޝު ގ ަރ‬
‫ހ ަދާނ ެ ގ ޮތ ް‬
‫ސ ިކރ ު އ ެއްކ ޮށ ް ރަނގަޅ ަށ ް ގި ރ ުއ ްވާފ ައި ކޯސްޓ ް ިކރ ު‬
‫ހ ަކުރ ު ިބ ް‬
‫ސ‬
‫ކ ޮޅ ާއި ކ ޮކ ޯވ ެ ް‬
‫އ ެއްކ ޮށްލ ައ ްވާފ ައި ރަނގަޅ ަށ ް މި ކްސްވ ުމުނ ް ފުރާނ ުއ ްވ ާށ ެވ ެ‪ .‬ދެނ ް‬
‫ތަވ ައ ެއްގ ައި ހ ަކުރ ު ކ ޮޅ ެއ ް‬
‫ބްރައުނ ް ކ ޮށްލ ައ ްވާފ ައި ހ ަކުރުގ ަނޑ ުގ ެ މ ަތި ކުޑަކ ޮށ ް ިހ ިކލީމ ާ ކ ުރީ ގ ައި‬
‫ސފ ަހ ު އަވަނުނ ް ފި އ ްސަ ވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬
‫މި ކްސްކުރ ެއ ްވި ބ ައި މ ައްޗ ަށ ް އ ެޅ ުއ ްވުމ ަ ް‬
‫ދެބ ައި ކުޅ ައ ެއްބަޔ ަށ ް‬
‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބ ު‬
‫ސ އ ަދި‬
‫ފި ހ ެވ ުނީ މ ާ އަވަނުނ ް ނަންގ ަވާފ ައި ކ ަދުރުކ ޮޅ ާއި އާމަނ ްޑ ް ް‬
‫ސ‬
‫ވ ޯލްނަޓްކ ޮޅ ު ވ ެ ް‬
‫މ ައްޗ ަށ ް އ ަޅ ުއ ްވާފ ައި ރަނގަޅ ަށ ް ފި ހ ެވެންދެނ ް ފި އ ްސަ ވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬
‫މ ަޢ ުލ ޫމ ާތ ު‪ :‬ތ ަފ ާތ ުކާނ ާ ‪3‬‬
‫‪17‬‬
‫ކޮންމެފަހަރަކުމ ެ ރ ާއްޖ ެދ ޫކުރައްވ ައި‬
‫ވަޑ ައި ގެންފ ައި ވާތީއ ެވ ެ‪.‬‬
‫ރި ޔ ީ‬
‫ސަ ބ ަބުނ ް ފ ައި ދ ާއ ާއި ގ ެއ ްލުނ ްވ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫މި ގ ޮތުނ ް އެމ ެރި ކާގ ައި ‪ 2009‬ވަނަ‬
‫އަހަރުބ ޭއ ްވުނ ު ރި ޔ ީ‬
‫އ ޮބ ާމާއ ަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރ ެއ ްވ ުމުގ ައި އ ޮބ ާމ ާގ ެ‬
‫ސނެޓ ަރ ޖ ޯ ީއ ިބޑ ަ ނ ްގ ެ‬
‫ރަނި ންމ ޭޓ ް ެ‬
‫މ ު ިހނ ްމ ު ދ ައުރ ެއްއ ޮތ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި އ ެހެންމ ެ‬
‫ރި ޕ ަބ ްލި ކުންނަށ ް މި އި ނ ްތި ޚ ާބ ުގ ެއ ްލ ުމުގ ައި‬
‫ސނެޓ ަރ ޖޯނ ް މެކޭނ ްގ ެ ރަނި ންމ ޭޓ ް‬
‫ެ‬
‫ގަވަރުނަރ ޝާ ރ ާ ޕ ާލި ނ ްގ ެ މ ަގ ުބ ޫލުކަނ ް‬
‫ނ ެތމުންނ ެވ ެ‪.‬‬
‫ާސ އި ނ ްތި ޚ ާބުގ ައި‬
‫ަޝދ ަށ ް ރި ޔ ީ‬
‫ސ ނ ީ‬
‫ރަ ީއ ް‬
‫ލި ިބވަޑ ައި ގަންނަވާނޭ އެތ ައ ް ވޯޓ ެއ ް ގ ެއ ްލި‬
‫ަޝދ ުގ ެ‬
‫ސ ނ ީ‬
‫ގެނ ްދި ޔ ުމ ުގ ެސަ ބަބަކ ަށ ް ރަ ީއ ް‬
‫ރަނި ންމ ޭޓ ު ރަ ީއސުލ ްޖ ުމ ްހ ޫރި އ ްޔ ާގ ެ‬
‫ނ ާއި ބ ު ޑރ‪ .‬ވަޙީދ ުގ ެ މ ަގ ުބ ޫލުކަނ ް‬
‫ކުޑ ަވ ުމ ާއި އޭނ ާއާމ ެދ ު ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬
‫ހިތްހ ަލ ާލުނ ެތުނ ް ިހމެނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އ ަދި ޑރ‪.‬‬
‫ވ ަ ީޙދ ަށ ްވުރ ެ މ ަގ ުބ ޫލ ު އ ަދި ރައ ްޔި ތުނ ްގ ެ‬
‫އި ތ ުބާރ ާއި ޔ ަ ީގންކަނ ް ލި ިބފ ައި ވ ާ ބ ޭފުޅ ަކ ު‬
‫ަޝދގ ެ ރަނި ންމޭޓަކ ަށ ް‬
‫ސ ނ ީ‬
‫ރަ ީއ ް‬
‫ސ‬
‫ކަޑ ައ ެޅ ުއ ްވި ނަމ ަ‪ ،‬ފުރަތަމ ަ ބުރުގ ައި ވ ެ ް‬
‫‪ 2008‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ ރި ޔ ީ‬
‫ަޝދ ަށ ް ކ ާމި ޔ ާބ ުކުރ ެއ ްވ ުމ ުގ ެ‬
‫ސ ނ ީ‬
‫ރަ ީއ ް‬
‫ސ‬
‫ުޞތ ު ވަރަށްބ ޮޑ ެވ ެ‪ .‬އ ެ ީއ ރަ ީއ ް‬
‫ފުރ ަ‬
‫ަޝދ ަށ ް ދި ވ ެ ިހރައ ްޔި ތުނ ް ީދފ ައި ވ ާ‬
‫ނ ީ‬
‫ހިތްހ ަލ ާލ ުގ ެ ބ ޮޑުކ ަމ ާއ ެކ ު ރައ ްޔި ތުނ ް‬
‫ަސގ ެ ބ ާނީ‬
‫އ ެދި އ ެދި ތި ީބ ދި ވ ެ ިހ ޑި މ ޮކްރ ީ‬
‫ަޝދ ަށ ް ީވ ކަމ ެވ ެ‪.‬‬
‫މުޙ ައްމ ަދ ު ނ ީ‬
 ‫ޕާސްވޯޑ ް ހ ަދުމަނ ެތިއްޖ ެ ނަމ ަ‪...‬‬
‫އިބ ޫ‬
‫ސޕީގ ެ ޔ ޫސަ ރ އެކ ައުންޓ ަށ ް ޕާސްވ ޯޑ ެއ ް ލ ައ ްވާފ ައި ވާނަމ ަ‪ ،‬ކ ޮމްޕިއުޓ ަރ ހ ުޅ ުވ ާލ ެއްވ ޭނީ ‪ ،‬އ ެ ޕާސްވ ޯޑ ް‬
‫ސ އ ެކ ް ް‬
‫ވި ނ ްޑ ޯ ް‬
‫ޖ ައ ްސަ ވ ައި ގެންނ ެވ ެ‪ .‬މި އީ‪ ،‬ޢ ާއ ްމ ު ޙާލ ަތުގ ައި މި ކަނ ް އ ޮތްގ ޮތ ެވ ެ‪ .‬ނަމ ަވެސް‪ ،‬ޕާސްވ ޯޑ ް ހ ަނދުމ ަފ ުޅ ު ނ ެތި އްޖެނަމ ަ‪ ،‬ޕާސްވ ޯޑ ް‬
‫ނުޖ ައ ްސަ ވ ާ‪ ،‬ކ ޮމްޕިއުޓ ަރ ހ ުޅ ުވ ާލ ެއ ްވި ދާނ ެ ގ ޮތ ެއ ް އެބައ ޮތ ެވ ެ‪ .‬އެގ ޮތ ް‪ ،‬ތި ރީ ގ ައި ވ ާ ފި ޔަވ ަޅުތ ަކުގ ައި މި ވ ަނީ އ ެވ ެ‪.‬‬
‫ސބ ަށ ް ދި އ ުމުނ ް‪ Alt ،‬ފި ތ ަށ ާއި ‪ Ctrl‬ފި ތ ަށ ް އ ެއްފަހަރ ާ ފި އްތ ަވާލ ައ ްވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬
‫‪ .1‬ޕާސްވ ޯޑ ް ޖ ައ ްސަ ވަނ ް ޖެހ ޭ ިހ ާ‬
‫‪ .2‬ދެނ ް އ ެ ދ ެ ފި ތުނ ް އި ނގި ލި ދޫކ ޮށ ް ނުލ ައ ްވ ާ‪ ،‬ވި ދި ވި ދި ގެނ ް ދ ެ ފަހަރ ު ‪ Delete‬ފި ތ ަށ ް ފި އްތ ަވާލ ައ ްވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬
‫‪ .3‬މި ހެނ ް ހ ެއްދ ެވ ުމުނ ް‪ User name ،‬އ ާއި ‪ Password‬ގ ެ ވި ނ ްޑ ޯއ ެއ ް ހ ުޅުވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫‪ .4‬ދެނ ް އ ެވި ނ ްޑ ޯގ ައި ‪ User name‬އަކ ަށ ް ‪ Administrator‬ޖ ައ ްސަ ވާލ ައ ްވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬
‫‪ .5‬ދެނ ް ‪ Enter‬ފި ތ ަށ ް ފި އްތ ަވާލ ައ ްވ ާށ ެވ ެ‪.‬‬

‫ސ ހ ުޅުވޭނ ެއ ެވ ެ‪.‬‬
‫މި ހެނ ް ހ ެއްދ ެވ ުމުނ ް‪ ،‬ޕާސްވ ޯޑ ް ޖ ެއްސެވުމ ަކ ާ ނުލ ައި ވި ނ ްޑ ޯ ް‬

‫މި ގޮތ ަށ ް‪ ،‬އ ެހެނ ް ީމހ ަކ ު ތި ޔ ަ ބ ޭފ ުޅ ާގ ެ ކ ޮމްޕިއުޓ ަރ ހ ުޅ ުވ ާލާނ ެ ކ ަމ ުގ ެ ިބރ ު ހީފ ުޅ ުވާނަމ ަ‪ ،‬މި ގ ޮތ ް މ ަސަ އްކ ަތ ް ނ ުކުރާނ ެހެނ ް‬
‫ސދޭނަމ ެވ ެ‬
‫ހ ެއްދ ެވި ދާނ ެއ ެވ ެ‪ .‬އި ރާދ ަކުރ ެއ ްވި އ ްޔ ާ‪ ،‬އ ެހެނ ް ފަހަރަކުނ ް އެގ ޮތ ް ގެނ ެ ް‬
‫‪18‬‬

‫‪Wrwhwfcaea‬‬
‫‪cnidukwnig emcnea‬‬
‫‪WviawfWhiv‬‬
‫‪wmcnwm‬‬
‫ފ ުށުނ ް ދ ަރި އ ަކ ު ލިބ ުމ ުގ ެ އ ުއ ް ީމދ ެއ ް‬
‫ކުރ ެވި ފ ައި ނ ުވ ާ ީތކަމ ަށ ް ގ ުޓި ރޭޒ ު ބުނ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫‪ 1997‬ވަނަ އަހަރުގ ައި ދ ަރި އ ަކ ު‬
‫ހޯދުމ ަށްޓަކ ައި ”އ ައި ވީއ ެފ ް“ އި ނ ް ވ ައިޓ ްރ ޯ‬
‫ޭޝނ ް “ ޓ ްރީޓްމަނ ްޓ ް ނ ާދިޔ ާ‬ ‫ފ ާރޓ ަލި ޒ ަ‬
‫ހޯދާފ ައިވ ެއ ެވެ‪ .‬މި ޓ ްރީޓްމަންޓ ަ ީކ ދ ަރި ނ ް‬
‫ނ ުލި ބ ޭ މ ައި ންނަށ ް ދެވ ޭ ޓ ްރީޓްމަންޓ ެކ ެވެ‪.‬‬
‫ސނ ާ‬
‫އިބ ުނި ީ‬
‫އެމ ެރިކ ާގ ެ ކ ެލިފޯނިޔ ާ އ ަށ ް އުފަނ ް ނ ާދިޔ ާ އ ާއިލ ާގ ެ ހަމ ައެކ ަނި ހ ުރި ދ ަރިފ ުޅ ެވެ‪1996 .‬‬
‫ގ ައި ނ ާދިޔ ާ މ ާކ ޯ ގ ުޓި ރޭޒ ް އ ާއި ކ ައިވ ެނި‬ ‫ސލ ައިމާނ ް އ ަށ ް އ ެއްފ ަހާރަ ‪ 8‬ކ ުދި ނ ް‬ ‫ު‬
‫ސ ‪ 2000‬ވަނަ‬ ‫ކ ުރި ކ ަމުގ ައި ވި ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ަސބ ު ‪ 2009‬ގ ެ ޖެނުއ ަރީ‬ ‫ލިބ ުމ ުގ ެ ނ ީ‬
‫ގ ައި ލި ިބފ ައިވިއ ެވެ‪ .‬އ ެހެންކ ަމުނ ް ީމނ ާގ ެ އަހަރ ު ދެމީހުނ ް ވަކިވެފ ައިވާކަމ ަށ ް ގ ުޓި ރޭޒ ް‬
‫ހާމ ަކުރ ެއ ެވެ‪ .‬އ ަދި ‪ 2006‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ‬ ‫ނަނ ް މީޑި ޔާގ ައި މ ަޝްހޫރ ުވ ެގެނ ް‬
‫ނޮވ ެމްބ ަރ މ ަހ ު ނ ާދިޔ ާ ވ ަރިކ ުރި ކަމ ަށ ް ކޯޓުގ ައި‬ ‫ދި ޔ ަ ީއ ”އ ޮކްޓޮމ ަމ ް“ ގ ެ ނަމުންނ ެވެ‪.‬‬
‫ގ ުޓި ރޭޒ ް ފ ައިލްކ ޮށްފ ައިވ ެއ ެވެ‪ .‬ގ ުޓި ރޭޒ ް ނ ާދިޔ ާ‬ ‫‪ 1975‬ވަނަ އަހަރ ުގ ެ ޖުލ ައި މ ަހ ު ‪11‬‬
‫ވ ަރިކ ުރި ސަ ބ ަބ ެއ ް ކ ަމުގ ައި ވ ަނީ ނ ާދިޔ ާގ ެ‬ ‫ގ ައި އުފަނ ްވެފ ައިވ ާ ނ ާދިޔ ާ އ ަ ީކ އ ެ‬
 ‫‪cnwkuDwmilwb Iscnij WvurwnIh cnwkirifwmed‬‬
‫‪18+‬‬
‫ސ އ ަށްތ ަދ ުވުމ ެވެ‪.‬‬
‫އ ޭ ިކޔ ައ ެވެ‪ .‬މީގ ެ މާނައ ަ ީކ ކ ޮއި ޓ ަ ް‬
‫މި ގޮތ ަށ ް މިހެނ ްދިމާވ ަނީ ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅ ުމ ާއި މ ެދ ު‬
‫ިބރުހީވުމ ެވެ‪ .‬ނަތީޖ ާއ ެއ ްގ ެ ގ ޮތުނ ް އ ުފ ާފާގ ަތި ކަނ ް‬
‫ޭޝނ ް“‬
‫ހ ިާސލްނ ުވ ެ އެކަށީގެނ ް ވާވަރަށ ް “ލ ުބްރި ކ ަ‬
‫ސސްކުރަންޖ ެހ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫)ތ ެތްކަނ ް ( ނ ެތިދިއ ުމުނ ް ތ ަދ ު އިހ ް ާ‬
‫މި ކަނ ް މިހެނ ް ދިމ ާވ ުމުގ ައި އެތ ައ ްސަ ބ ަބުތ ަކ ެއ ް‬
‫ސ‬
‫ސ އެބިއ ު ް‬
‫މ ެދ ުވ ެރިވ ެއ ެވެ‪ .‬ޅ ައ ުމުރުގ ައި ސެކ ް ް‬
‫ޝނ ް )‬
‫ކ ޮށްފ ައިވާނަމ ަ ނުވަތ ަ ވ ެ ީޖނާގ ައި އި ނ ްފ ެކ ް ަ‬
‫ޖަރ ީާސމ ެއ ް ( ވާނަމ ަ މި ކަނ ް މި ގޮތ ަށ ް ދިމ ާވ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ސ އ ެހާމ ެ ތި ންވަނަ އ ަށ ް ދިމ ާވ ާ މ ައ ްސަ ލ ަ އ ަ ީކ ޖި ނ ީ‬
‫ްސ އ ެދުނ ް‬
‫ސތ ައ ް‬
‫ސ ް‬
‫ވ ެރި ކ ަމުގ ައި އާދ ައިގ ެ މި ންވަރ ެއްގ ައި އިހ ް ާ‬
‫ސ‬
‫ސ އ ެއި ނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ވާކ ަމުގ ައި ހީކ ުރި ކ ަމުގ ައި ވި އ ަ ް‬
‫ކަމ ެއ ް ފ ުއްދ ައި ނުދ ެވި އަނ ްހެންމީހ ާގ ެ އ ެދުނ ްހ ިާސލ ްވ ެ‬
‫ސ މި ންވަރ ެއ ްގ ެ‬
‫ފިރި މީހ ާ އ ަށ ް އެކ ަމުނ ް އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ސ ލ ައްޒ ަތ ެއ ް ނ ުލިބުމ ެވެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް ދިމ ާވުމ ަށ ް‬
‫އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫“ ލަވ ަރޑ ް ލި ބިޑޯ“ އ ޭ ިކޔ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ްސ ގި ނަ މ ައ ްސަ ލ ަ ތަކ ަ ީކ ފ ަސޭ ހ ަ‬
‫މި ގ ޮތުނ ް ދިމ ާވ ާ ޖި ނ ީ‬
‫ކ ަމ ާއި އ ެކ ު މި އ ަދ ުގ ެ ތަރައްޤީވެފ ައިވ ާ ބޭސްވ ެރި ކ ަމ ުގ ެ‬
‫ްސ‬
‫ޖ ައ ްވުގ ައި ދ ާދި ފ ަސޭ ހ ަ ކަމ ެކ ެވެ‪ .‬ބޭހ ަކ ާއި ނ ުލ ާ ޖި ނ ީ‬
‫މ ައ ްސަ ލަތ ައ ް ހ ައ ްލ ުކުރުމ ަ ީކ ޑ ަކްޓ ަރީ ތ ައުލީމުނ ް މި އ ަދ ު‬
‫ްސ‬
‫އުގަންނައި ީދފ ައިވ ާ އެންމ ެ ބ ުއ ްދިވ ެރި ގ ޮތ ެވެ‪ .‬ޖި ނ ީ‬
‫ސ މ ައ ްސަ ލ ައ ެއ ް ހ ުރި ނަމ ަ އެންމ ެ ފުރަތަމ ަ‬
‫އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ކަމ ަ ީކ ޑ ަކްޓަރ ުގ ެ ލ ަފ ާހޯދުމ ެވެ‪ .‬އެއ ަށްފ ަހ ު ބ ައިވ ެރިޔ ާގ ެ‬
‫އެހީތ ެރި ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ބ ަލި ނ ް ސަލާމ ަތ ް ވ ެވިދާނ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ްސ ބ ަލި މ ަޑުކ ަމ ާއި ކ ުރި މ ަތިލ ާ ‪ %65‬މީހުނ ް‬
‫ޖި ނ ީ‬
‫ބޭހ ަކ ާއި ނ ުލ ާ ހިތ ް އެދ ޭހާލަތ ަށ ް އ ެނބ ުރި ރ ުޖޫޢ ަވ ެއ ެވ ެ‬
‫ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅުމ ަ ީކ ނ ާމާނ ް ިބރ ުވ ެރި ކަމ ެއ ް ކ ަމުގ ައި‬
‫‪20‬‬
‫ިއބ ުނި ސީ ނ ާ‬
‫ްސ މ ައ ްސަ ލަކަތ ަކ ުގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް ދުރ ުވެފ ައިވ ާ‬
‫ޖި ނ ީ‬
‫ޢ ާއިލ ާ ތ ަކ ާއި އެކަމ ަށ ް އެހީތ ެރި ކަނ ް ބޭނުނ ްވެފ ައިވ ާ‬
‫މީހުނ ްގ ެ އަދ ަދ ު ދެނ ެ ގ ަތުމ ަ ީކ މި އ ަދ ު މި މ ުޖްތަމ ަޢުގ ައި‬
‫މާފ ަސޭ ހަކަމަކ ަށ ް ނ ުވާނ ެއ ެވެ‪ .‬އަނ ްހެނުނ ް ނަށ ް ދިމ ާވ ާ‬
‫ްސ މ ައ ްސަ ލ ަ ތ ަކެކ ޭ އ ެއްގޮތ ަށ ް ފިރިހެނުނ ް ނަށ ް‬
‫ޖި ނ ީ‬
‫އ ަލްކ ަހޯލި ޒ ަމ ް ) މަސްތ ުވ ާ ތ ަކ ެތި‬
‫‪Ikwkwtwlwscawm‬‬
‫ބޭނުނ ް ކުރުނ ް (އާނ ްމ ުވުމ ެވެ‪ .‬ޕްރީ މޭޗ ަރ‬
‫ޭޝނ ް އ ާއި އެރ ެކްޓ ައިލ ް‬
‫އެޖެކިއުލ ަ‬
‫ސއ ަލ ް ޑިޒާޔ ަރ‬
‫އި ނ ްހ ެ ިބޓ ެޑ ް ސެކ ް ު‬
‫ފ ެއިލ ްވުނ ް ޖ ެ ިހފ ައިވ ާ ދެބ ައިކުޅ ައ ެއ‬
‫ްބ ައި މީހުންނަށ ް މިހެނ ް ދިމ ާވެފ ައި ވ ަނީ‬ ‫ޭޝނ ް‬
‫ޕްރި މޭޗ ަރ އެޖެކިއުލ ަ‬
‫ްސ މ ައ ްސަ ލ ަ އ ަކ ާއި ގުޅިގެނ ް ދިމ ާވ ާ‬
‫ޖި ނ ީ‬
‫ނަފްސާނީ ބ ަލި މ ަޑުކ ައ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުންނ ެވެ‪.‬‬ ‫ޭޝނ ް‬
‫ރިޓ ާޑ ެޑ ް އެޖެކިއުލ ަ‬
‫އ ެހެންކ ަމުނ ް މި ކަނ ް ރަނގ ަޅ ުކުރުމ ަށްޓަކ ައި‬
‫އ ަނމި ބީހ ާގ ެ ފަރ ާތުނ ް ނުހަނ ު‬ ‫އެރ ެކްޓ ައިލ ް ފ ެއިލ ް މިއ ެވ ެ‬
‫އެހީތ ެރި ކަނ ް ބޭނުނ ްވ ެއ ެވެ‪ .‬ހަމ ައ ެހެންމ ެ‬
‫ކ ައުނ ްސަ ލަރ ެއ ްގ ެ އެހ ޭތ ެރި ކަނ ްވ ެ ް‬
‫މ ު ިހންމ ެވެ‪.‬‬ ‫ްސ މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ާއި ކ ުރި މ ަތިލާންޖ ެހ ެއ ެވެ‪ .‬މި‬
‫ސ ޖި ނ ީ‬
‫ވެ ް‬
‫ްސ‬
‫ގ ޮތުނ ް ދިމ ާވ ާ ޖި ނ ީ‬
‫ްސ ގ ޮތުނ ް ދިމ ާވ ާ ހަތަރ ު‬
‫މ ަ ީތގ ައި ބުނެފ ައިވ ާ ޖި ނ ީ‬ ‫ސއ ަލ ް ޑިޒާޔ ަރ ގ ެ އ ަލ ާމާތ ަ ީކ‬
‫އި ނ ްހ ެ ިބޓ ެޑ ް ސެކ ް ު‬
‫ސ ދިމ ާވ ާ މ ައ ްސަ ލަތ ަކ ެވެ‪.‬‬
‫މ ައ ްސަ ލ ަ ީކ އަނ ްހެނުންނަށ ްވ ެ ް‬ ‫ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅ ުމުގ ައި އ ުފ ާފާގ ަތި ކަނ ް ނ ެތިދިއުމ ެވެ‪.‬‬
‫ސއ ަލ ް ޑިޒާޔ ަރ‬
‫އަނ ްހެނުންނަށ ް އި ނ ްހ ެ ިބޓ ެޑ ް ސެކ ް ު‬ ‫ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅުނ ް ިހނ ްގުމ ަށ ް ގ ަޔާނ ުވ ުމ ާއި އެކ ަމ ުގ ެ‬
‫ްސ އ ެދުނ ްވ ެރި ކަންމ ަތި ނ ްފޫހިވެދ ެއ ެވެ‪.‬‬
‫ޖ ެހ ުމުނ ް ޖި ނ ީ‬ ‫މ ަތި ނ ް ފޫހިވުމ ަ ީކ މި ކ ަމ ުގ ެ މ ައި ގ ަޑ ު ފ ެށުމ ެވެ‪ .‬ޕްރީ މޭޗ ަރ‬
‫ަޝއ ުގ ުވ ެރި ކަނ ް‬
‫އ ަދި ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅުނ ް ިހނ ްގ ުމުގ ަ‬ ‫ޭޝނ ް އ ަ ީކ ދެމ ަފިރކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅުނ ް ިހނ ްގ ުމުގ ައި‬
‫އެޖެކިއުލ ަ‬
‫ސ ބަހަނ ާ އ ެއްދ ައްކ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ކޮންމ ެވ ެ ް‬
‫ނ ެތި އަބ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫ސތަކ ަށ ް ވުރ ެ ކ ުރި ނ ް ފިރި މީހ ާގ ެ‬
‫ސ ް‬
‫އ ަނ ިބމީހ ާގ ެ އިހ ް ާ‬
‫ބ ައ ެއްމީހުނ ް ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅުނ ް އ ަދ ާކުރަނީ‬ ‫ސ ތ ައ ް ނިމުމ ެވެ‪ .‬ނުވަތ ަ ީހނ ުކުރ ާހ ާ ފ ަސޭ ހ ަ‬
‫ސ ް‬
‫އިހ ް ާ‬
‫އ ަދ ާކުރަންޖެހ ޭ ވ ަ ީޒ ފ ާއ ެއ ް ފަދ ައި ންނ ެވެ‪ .‬ދެމ ަފިރި ނ ް‬ ‫ކ ަމ ާއި އ ެކ ު ފިރި މީހ ާގ ެ ލ ައްޒ ަތ ު ހ ިާސލ ްވުމ ެވެ‪.‬‬
‫ދެމ ެދުގ ައިވ ާ ގ ުޅުނ ް ީހނަރ ު ކ ޮށ ްލުމ ަށްޓަކ ައި ފުރަތަމ ަ‬ ‫ދިވ ެ ިހބ ަހުނ ް މި ބ ައްޔ ަށ ް ފިރިހެނ ް ކަނ ް ދެރަވުމ ޭ‬
‫ހަރަކ ާތ ްތ ެރި ވ ަނީ ޖި ސްމ ާނީ ގ ޮތުނ ް ނ ާއި ނަފްސާނީ ގ ޮތުނ ް‬ ‫ޭޝނ ް އ ަ ީކ ފިރި މީހ ާގ ެ‬
‫ކިޔ ާއ ުޅ ެއ ެވެ‪ .‬ރިޓ ާޑ ެޑ ް އެޖެކިއުލ ަ‬
‫ދެމ ަފިރި ކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅ ުމ ުގ ެ އ ުފ ާފާގ ަތި ކަނ ް ނ ެތިގެނ ްދިއުމ ެވެ‪.‬‬ ‫ސ‬
‫ސ ހ ިާސލ ް ނ ުމުމ ެވެ‪ .‬އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ލ ައްޒ ަތ ު އ ެއްގޮތަކ ަށ ްވ ެ ް‬
‫ދެވަނަ ކަމ ަ ީކ ދެމ ަފިރކ ަމ ުގ ެ ގ ުޅުނ ް ިހނ ްގ ުމުގ ައި ތ ަދ ު‬ ‫ގ ޮތ ެއ ް ބޭނުންކ ޮށ ްގެނ ް ފިރި މީހ ާގ ެ ލ ައްޒ ަތ ު ހ ިާސލ ް‬
‫ސސްކުރަންޖެހ ޭ ހާލ ަތ ު މ ެދ ުވ ެރިވުމ ެވެ‪ .‬މި ކަނ ް‬
‫އިހ ް ާ‬ ‫ކ ޮށްދެވޭނ ެ މ ަގ ެއ ް ނޯންނާނ ެއ ެވެ‪ .‬އެރ ެކްޓ ައިލ ް ފ ެއިލ ް‬
‫މ ެދ ުވ ެރި ވ ަނީ އަނ ްހެނ ް މީހާއ ަށ ެވެ‪ .‬މި ގޮތ ަށ ް ދިމ ާވ ުމުނ ް‬ ‫ްސ ގ ޮތުނ ް ކ ެނޑުމ ެވެ‪.‬‬
‫ވުމ ަ ީކ ފިރިހެނ ް ކަނ ް ޖި ނ ީ‬
‫ސ ޕެރ ޫނިޔ ާ“‬
‫ދ ެކ ެވ ެއ ެވެ‪ .‬މި މ ައ ްސަ ލައ ަށ ް “ ޑ ައި ް‬ ‫ބ ައ ެއްފަހަރަށ ް މި ބ ަލި ތ ައ ް ޖ ެހ ުމ ުގ ެ އ ެއ ްސަ ބަބ ަ ީކ‬
 ‫ކ ައިވ ެނިކުރުމ ަށްފ ަހ ު ފިރި މީހ ާއ ާއ ެކ ު މ ާލެބަދ ަލ ުވިއ ެވެ‪.‬‬
‫އ ޭގ ެ ކޮންމ ެ ދ ަރިއ ެއ ް އަހަރެނ ްގ ެ ލޯމ ަތި ނ ް‬
‫ގ ެއްލ ޭއި ރ ު ވަރަށ ް ދެރަވ ެއ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ް ކ ައިރީ ގ ައި‬
‫ހ ުރީ އަހަރެނ ްގ ެ އެންމ ެ ހ ަގ ު ދ ަރިފ ުޅ ު ލ ަމ ްހ ާއ ެވެ‪.‬‬
‫ލ ަމ ްހ ާގ ެ ދ ައްތަމެނ ް ކ ައިވެންޏަށްފ ަހ ު ރަށ ް‬
‫ސ އި ންނަނީ ވަރަށ ް‬ ‫ދޫކ ޮށ ްދިއ ުމުނ ް މ ައިހ ާ އަބ ަދ ުވ ެ ް‬
‫ސ އަހަރެނ ްގ ެ މ ަސަތްކ ަތ ް‬ ‫ދެރަވެފ ައ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ހުންނަގ ޮތުނ ް މ ައިހ ާ ގި ނަވ ަގ ުތ ު ހޭދ ަކުރަންޖ ެހ ެނީ‬
‫އަހަންނ ާއި ވ ަ ިކނ ް އެކ ަނިއ ެވެ‪.‬‬
‫ސ އަހަރެނ ް ވަރަށ ް‬ ‫ސތ ައ ް ފ ާއިތުވ ަމުންގ ޮ ް‬ ‫ދުވ ަ ް‬
‫ބޮޑ ަށ ް ބ ަލިވާނ ްފ ެށިއ ެވެ‪ .‬ކ ައިވ ެނީގ ެ ކ ުރީ ކ ޮޅ ު‬
‫ކ ުދި ންތ ައ ް ރަށ ު ބޫތ ައ ް އަހަރެނ ް ހޯދަނ ް ގުޅ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ސ މިހާރ ު އ ޭގެނ ް ކ ުއްޖ ެއ ް ނ ުގ ުޅ ާލ ާތ ާ‬ ‫ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ސވ ަނީއ ެވެ‪ .‬އަހަރެންނަށ ް އެމީހުންނ ާއި‬ ‫ހަމ ަ ް‬
‫ގ ުޅ ާ ނަންބަރ ެއ ް ނޭގ ެއ ެވެ‪ .‬ލ ަމ ްހ ާ ގޮވ ައިގެނ ް‬
‫މ ާލ ެ ދިއުމ ަށ ް އަހަރެނ ް ނި ނ ް ީމމ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ‬
‫ސ މ ައިހ ާ‬ ‫އ ެހެނ ް ދ ަރި ނ ް ކ ައިރި އ ަށ ެވެ‪ .‬މ ާލ ެ ގ ޮ ް‬
‫ސ އ ަށ ް ދި އ ަ ީއމ ެވެ‪.‬‬ ‫ީދފ ައިވ ާ އޭނަ އުޅ ޭ އ ެޑްރ ެ ް‬
‫އެތަނުނ ް އިނގ ުނީ މ ައިހ ާ އޭނ ާގ ެ މ ުޅި ދިރިއ ުޅުނ ް‬
‫ޭޝއ ާ އ ަށ ް ބަދ ަލ ުކ ުރި ކަމ ެވެ‪.‬‬ ‫ފިރި މީހ ާއ ާއ ެކ ު މެލ ި‬
‫އަހަރެނ ް ިހތ ައ ްއ ެރިއ ެވެ‪ .‬އ ަޅ ެ އަހަރެނ ް އ ެހ ާ‬
‫ސނ ުލ ާ އ ެހ ާ‬ ‫ދ ުރީހ ެއްޔ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ް ކ ައިރީ ބުނ ެވ ެ ް‬
‫ދުރަށ ްދި އައީއ ެވެ‪ .‬ދެނ ްދި ޔ ަ ީއ ރަށ ު މީހ ެއ ްކުރެނ ް‬
‫އަހ ައިގެނ ް ރީޝާ ދިރިއުޅ ޭ ގެއ ަށ ެވެ‪ .‬އަހަންނަށ ް‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ ރީޝާ ފެނުނ ެވެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު މ ު ީޅނ ް‬
‫ބަދ ަލ ުވެފ ައ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ް ބ ަލި ވާހަކ ައ ާއި އެގޭގ ައި‬
‫ތިބެނ ް އ ައި ވާހަކ ަ ބުނ ުމުނ ް ސަ ތޭކ ަ ރ ުފިޔ ާ‬
‫ީދފ ައި އެގޭގ ައި ބ ެހ ެއްޓެނ ް ނ ެތ ްވާހަކ ަ ބުންޏ ެވެ‪.‬‬
‫ރީޝާގ ެ ފަރ ާތުނ ް ީލނާއ ަށ ް ގުޅޭނެގ ޮތ ެއ ް ހ ޯ ީދމ ެވެ‪.‬‬

‫ސ‬
‫އަހަރެނ ް ީލނާއ ަށ ް ގ ު ީޅ ފޯނ ް ބޫތ ަކުންނ ެވެ‪ .‬ފޯނ ް‬
‫ފުރަތަމ ަ ނަގާފ ައި ީލނާއ ަށ ް އަހަރެނ ްގ ެ އ ަޑ ުވ ެ ް‬
‫‪...cnuvulwdwb‬‬ ‫އަހަރެންނަ ީކ ހަތަރ ު އަނ ްހެންދ ަރީ ނ ްގ ެ‬
‫ފާހަގަނ ުވިއ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ް މާލޭގ ައި ހ ުރިވާހަކ ައ ާއި‬ ‫ސ އަހަރ ެވެ‪ .‬އ ެއ ްދުވަހ ަކ ު‬ ‫އ ުމުރުނ ް މިހާރ ު ބ ާ ީވ ް‬
‫އަހަރެނ ް ކުރެނ ް އޭނ ާ ީމހ ަކ ާއި އި ނ ުމ ުގ ެ ހ ުއްދ ަ‬ ‫މަންމައ ަ ީކމ ެވެ‪ .‬ވ ަ ީޒ ފާއ ަދ ާކުރަމުނ ް ދ ަރި ނ ްގ ެ‬
‫ބ ަލިވާހަކ ަ ީލނާކ ައިރީ ބުނ ުމުނ ް އޭނ ާގ ެ ޖ ަވ ާބ ު‬
‫ސ ދީނީ ގ ޮތުނ ް އ ެ ހ ުއްދައ ަ ީކ‬ ‫ހޯދިއ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬ ‫ހ ުރިހާކަމ ެއ ް ހަމަޖ ައ ްސަ ންޖ ެހ ެނީ އ ަމިއްލައ ަށްކ ަމުނ ް‬
‫ވަރަށ ް ކުރ ުވެފ ައި ސާފ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ް ދެނ ް‬
‫އޭނ ާގ ެ ބ ައްޕ ަ ދޭންޖެހޭނ ެ ހ ުއްދައަކ ަށ ް ވާތީވ ެ‬ ‫ދ ަރި ންނ ާއިއ ެކ ު ހޭދ ަކުރެވ ޭ ވ ަގ ުތ ު އަހަރެންނަށ ް‬
‫ކީއ ްކުރ ާނީ‪..‬ނ ެތ ް އެހީވެވޭކ ަށް‪..‬ޖ ަލުގ ަ އޮންނާނ ެ‬
‫ޖަލ ަށ ްގުޅ ައި އޭނ ާގ ެ ބ ައްޕ ަގ ެ ވ ަ ީލ ކ ައިވެންޏަށ ް‬ ‫ވަރަށ ް ކުޑ ައ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ފިރި މީހާވ ަނީ‬
‫އެހީތ ެރިޔ ާ އޭނ ާ ކ ައިރި އ ަށްދ ޭ‘‪ ..‬އަހަންނަށ ް‬
‫މީގ ެ ހަތަރ ު އަހަރ ުކ ުރީ ނ ް މަސްތ ުވާތ ަކެތީގ ެ‬
‫ސ މިކ ުރި މ ަތިވި ކަންތ ަކުނ ް ހ ަދާނެގ ޮތ ް‬ ‫ހޯދިއ ެވެ‪ .‬މ ައިހ ާގ ެ ކ ައިވ ެނިކުރ ެވިގެނ ް އޭނ ާ ބަދ ަލ ު ީވ މ ާލ ެ އ ައި ް‬
‫ފިރި މީހ ާއ ާއ ެކ ު މ ާލެއ ަށ ެވެ‪ .‬ދ ަރި ންނ ާއ ެކ ު މ ަދުނ ް‬ ‫ވި ޔ ަފ ާރި ކ ޮށ ްގެނ ް ‪ 25‬އަހަރަށ ް ހ ުކ ުމްކ ޮށ ް‬
‫ސރަ ދުވ ަހ ެކ ެވެ‪.‬‬ ‫ހުސްވިއ ެވެ‪ .‬ދުވަހ ަ ީކ ވަރަށ ް ވިއ ް ާ‬
‫ޖަލ ަށ ްލާފ ައ ެވެ‪ .‬މިހ ުރިހާކަމ ެއ ްގ ެ ސަ ބ ަބުނ ް‬
‫ސ އަނ ެއ ް‬ ‫ސރައި ގ ައި އ ެއްއ ަތުނ ް ދަބ ަ ް‬ ‫ސ އަހަރެނ ްގ ެ ދ ަރީ ނ ް އ ެ ވިއ ް ާ‬ ‫ވ ަގ ުތ ު ހޭދ ަކުރ ެވި ފ ައި ީވނަމ ަވ ެ ް‬
‫އަހަންނަށ ް ވަރަށ ް މުހިއްމ ެވެ‪ .‬އ ެދުވ ަހ ު އަހަރެނ ް‬ ‫ސނަންޖެހ ޭ ކަންތ ައ ް ވަރަށ ް ގި ނައ ެވެ‪.‬‬ ‫ވި ް‬
‫ސދ ަ އަހަރ ުގ ެ ލ ަމ ްހ ާގ ެ އ ަތުގ ައި ިހފ ައިގެނ ް‬ ‫އ ަތުނ ް ާ‬
‫ހިތ ްފުރޭވަރަށ ް ރ ު ީއމ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ މ ައިހ ާ‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ ހަތަރ ު އަނ ްހެނ ް ދ ަރީ ންނަށ ް އަހަރެނ ް‬
‫ސރ ާބ ެއ ް ނ ެތި ހިނގަނ ްފ ެ ީށމ ެވެ‪ .‬އ ުމުރ ުގ ެ‬ ‫ދާނ ެ މި ް‬
‫ދ ުނި ޔ ެ ީވ ނުބ ައި ކަންތ ަކުނ ް ދުރ ުވުމ ަށ ް‪ ،‬ދީނީ‬
‫ސ ޅ ަދުވ ަހ ު ބުރަ މ ަސައްކ ަތްކ ޮށ ްގެނ ް ދ ަރި ނ ްބ ެ ީލމ ައި‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ ލޯކ ުރި މ ަ ީތނ ް ގ ެއ ްލ ުނީ މ ައ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬
‫އ ުފ ާ ކ ުރީ މ ެވެ‪ .‬އޭނާއ ަށ ް އ ޯގ ާތ ެރި ފިރިއ ެއ ްލި ިބ‬ ‫ކަންތ ަކ ާއި އ ަދި ރަގ ަޅ ު އާދަތ ައ ް އަހަރެނ ް‬
‫މި އ ަދ ު އެދ ަރި ނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ލިބުނ ް ފ ަސޭ ހައ ަ ީކ‬
‫ރަގ ަޅ ު ހ ަޔ ާތ ެއ ް ލި ބޭނެތީއ ެވެ‪.‬‬ ‫އ ުނގަންނައިދިނީ މ ެވެ‪.‬‬
‫މި އީބާއ ޭ ިހތ ައ ްއ ެރިއ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ކުށ ަ ީކ‬
‫ސ‬‫ދ ޮށްޓ ައްދެނ ްތި ިބ ރީޝާ އ ާއި ީލނ ާ ވ ެ ް‬ ‫އަހަރެނ ްގ ެ ދ ޮ ީށ އަނ ްހެނ ް ދ ަރިފ ުޅ ު މ ައިހ ާގ ެ‬
‫ސ ދ ަރި ންނ ާއިއ ެކ ު ހޭދ ަކުރ ެވުނ ު‬ ‫ވ ަ ީޒ ފާއ ަށ ް ގ ޮ ް‬
 ‫ގޮވ ައިގެނ ް ކަމ ަށ ެވެ‪ .‬އެމީހ ާ އެކަމ ަށ ް ޤ ަބ ޫލ ްވިއ ެވެ‪.‬‬
‫މި އ ަދ ު އަހަރެނ ްގ ެ ހ ާލ ު ވަރަށ ް ބ ޮޑުތަނ ް‬
‫ސ‬
‫ސ ވަރަކ ަށ ް ޙަރަކ ާތ ްވ ެ ް‬ ‫ރަނގ ަޅ ެވެ‪ .‬ކޮންމ ެ ް‬
‫ކ ޮށ ްއ ުޅ ެވ ެއ ެވެ‪ .‬ޑ ޮކްޓަރ ުބުނާގ ޮތުގ ައި އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް‬
‫އަނ ެއ ްދުވަހ ަށ ް އަހަރެނ ްގ ެ ހ ާލ ު އަންނ ާނީ‬
‫ރަގ ަޅުވ ަމުންނ ެވެ‪ .‬ލ ަމ ްހ ާއ ާއި އޭނ ާގ ެ ފިރި މީހ ާ‬
‫އަހަންނަށ ް ހަމ ަކ ުރިއެކ ޭ އ ެއްގޮތ ަށ ް ހެޔ ޮއ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެނ ް ދ ެކ ެ ވަރަށ ް ލޯބިވ ެއ ެވެ‪ .‬މި އ ަދ ު އަހަރެނ ް‬
‫ިހތ ަށްއަރައ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ް ދި ނ ް ތަރުބިއްޔ ަތ ު‬
‫ސ އ ެހެނ ް ދ ަރި ނ ްހެނ ް‬ ‫ސނަމ ަ މި އ ަދ ު ލ ަމ ްހ ާވ ެ ް‬ ‫ގޯ ް‬
‫ބަދ ަލ ުވާނ ެ ނޫނ ްހ ެއްޔ ެވެ‪ .‬އެކަމ ަކ ު ލ ަމ ްހާއަކ ަށ ް‬
‫ސ އަހަރެނ ްގ ެ‬ ‫ސ ބަދ ަލ ެއްނާދ ެއ ެވެ‪ .‬މި އ ަދ ުވ ެ ް‬ ‫އ ެއ ްވ ެ ް‬
‫ހ ުރިހ ާ ބޭނުންތ ަކ ެއ ް އުފ ަލ ާއި އ ަދި ލޯތްބ ާއ ެކ ު‬
‫ސވ ަނީ ހަމ ައެކ ަނި‬ ‫ފ ުރި ހަމަކ ޮށްދ ެއ ެވެ‪ .‬ދ ަރި ނ ް ގ ޯ ް‬
‫ރަގ ަޅ ު ތަރުބިއްޔ ަތ ު ނ ުލި ބިގެންނޫނ ެވެ‪ .‬ބ ައ ެއްފަހަރ ު‬
‫އެމީހުންނަށ ް އެމީހުނ ް އ ޮޅ ެނީއ ެވެ‪.‬‬
‫ބ ަލިއ ެދުގ ައި އ ެއްފަރ ާތ ުގ ެ ޙަރަކ ާތ ް ހ ުއ ްޓި ފ ައ ެވެ‪.‬‬
‫އ ެކުޑ ަކުޑ ަ ލ ަމ ްހ ާ އަހަރެނ ްގ ެ ހ ުރިހ ާ މ ަސަތްކ ަތ ެއ ް‬
‫ކ ޮށްދ ެއ ެވެ‪ .‬ރަށ ު މީހުންނަށ ް މ ަސަތްކ ަތ ް ކ ޮށްދީގެނ ް‬
‫ހޯދ ާ ލ ާރި ކ ޮޅުނ ް ކާތ ަކ ެތިހޯދ ާ އޭނ ާގ ެ އ ަތުނ ް‬
‫އަހަންނަށ ް ކާންދ ެއ ެވެ‪ .‬އަހަރެނ ްގ ެ ބޭނުންތ ައ ް‬
‫ލ ަމ ްހ ާ އޭނާއ ަށ ް ކ ޮށްދެވ ޭ އެންމ ެ ފ ުރި ހަމައ ަށ ް‬
‫ކ ޮށްދ ެއ ެވެ‪ .‬ބ ަލިއ ެނދުގ ައި އަހަރެނ ް އ ޮއ ްވ ާ‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ ލ ަމ ްހ ާ އ ެއ ްދުވ ަހުނ ް އަނ ެއ ްދުވަހ ަށްއ ަ ީއ‬
‫ބ ޮޑުވ ަމުންނ ެވެ‪ .‬މިހާރ ު ލ ަމ ްހ ާގ ެ އ ުމުރުނ ް‬
‫‪ 21‬އަހަރ ުފ ުރިއްޖ ެއ ެވެ‪ .‬ރަށ ަށްއ ައި މާލ ޭގ ެ‬
‫މ ުއ ްސަ ންޖ ަކ ު ލ ަމ ްހ ާ އ ާއި ކ ައިވ ެނިކުރުމ ަށ ް ހ ުއްދ ަ‬
‫ހޯދުމ ަށ ް އަހަރެނ ް ކ ައިރި އ ަށ ް އ ައ ެވެ‪ .‬ލ ަމ ްހާއ ަށ ް‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ ހ ުރިހ ާ އިޝާ ރ ާތ ެއ ް ވަރަށ ް ރަނގަޅ ަށ ް‬
‫މާފ ަށ ްއ ެދުނ ެވެ‪ .‬އ ަދި ލ ަމ ްހ ާގ ެ ިކބ ައި ނ ް އަބ ަދ ުވ ެ ް‬
‫ސ‬‫އިނގ ެއ ެވެ‪ .‬ލ ަމ ްހ ާ ޤ ަބ ޫލިއ ްޔ ާ އަހަރެނ ްވ ެ ް‬
‫ސ‬
‫ޤ ަބ ޫލުކަމ ަށ ް އިޝާ ރ ާތުނ ްއެނ ް ީގމ ެވެ‪ .‬ނަމ ަވ ެ ް‬
‫ޝރ ުތ ެއ ް އެކ ައިވެންޏަށ ް އ ޮތ ެވެ‪ .‬އ ެ ީއ‬ ‫ލ ަމ ްހ ާގ ެ ަ‬
‫އަހަރެންނ ެވެ‪ .‬ލ ަމ ްހ ާ އ ެދ ުނީ އޭނ ާގ ެ ދިރިއ ުޅުނ ް‬
‫ސ‬
‫އ ެހެންތަނަކ ަށ ް ބަދ ަލ ުކުރެވ ޭނީ އަހަރެނ ްވ ެ ް‬
‫ވ ަޤ ުތ ު މ ަދ ުވުނ ްބާއ ޭ އެތ ައްފަހަރަކ ު ހީކ ުރީ މ ެވެ‪.‬‬
‫އެކަމ ަކ ު އ ެދުވ ަހ ު އަހަރެނ ް އެގޮތ ަށ ް ކަންތ ައ ްކ ުރީ‬
‫އެދ ަރީ ނ ްގ ެ ޙ ައ ްޤުގ ައ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ ލޯކ ުރި މ ައްޗ ަށ ް އ ަނދިރިވާނ ްފ ެށިއ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ިޕޓ ަލުގ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ހ ޭއ ެރިއި ރ ު އަހަރެނ ް އ ޮ ީތ ހ ޮ ް‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ އ ެއްފަޅީގ ެ ހަރަކ ާތްވ ަނީ ހ ުއ ްޓި ފ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ިޕޓ ަލްގ ައި‬ ‫ލ ަމ ްހާކ ައިރީ ގ ައި ރޯލ ަރ ޯލ ާ ހ ުއްޓ ެވެ‪ .‬ހ ޮ ް‬
‫އ ޮއ ްވ ާ އ ާއިލ ާ އ ާއި ބ ައްދ ަލ ުކުރ ުމ ުގ ެ ވ ަގުތ ަށ ް‬
‫ފިރި މީހ ާ އަހަރެނ ް ކ ައިރި އ ަށ ް ގެނައ ެވެ‪.‬‬
‫ލ ަމ ްހާއޭނާއ ަށ ް ހ ުރިހ ާ ވާހަކ ައ ެއ ް ކިޔ ާދި ނ ެވެ‪.‬‬
‫އަހަރެނ ްގ ެ ފަރ ާތުނ ް ފިރި މީހާއ ަށ ް ކުރ ެވުނ ު ކުށ ަށ ް‬
‫ސ‬
‫އަހަންނަށ ް ދެރަގ ޮތ ެއ ް ނ ެހ ެދުމ ަށ ް އ ެދުނ ެވެ‪.‬‬
‫ސ ިޕޓ ަލުނ ްދޫކ ޮށ ްލ ާ ސަ ރ ުކާރ ުއ ެ ީހގ ައި‬ ‫އަހަރެނ ް ހ ޮ ް‬
‫ރަށ ަށ ް ގެނ ްދި އ ައ ެވެ‪.‬‬
‫ރަށ ަށ ްގެނ ްދިއުމ ަށްފ ަހ ު އަހަރެންއޮންނަންޖ ެހ ެނީ‬

‫ސންގ ަޑި މަޖ ައ ްލ ާ‬

‫ރ ާއްޖ ޭގ ެ ފުރަތަމ ަ މީޑި ޔ ާ ކ ައުނ ިްސލ ަށ ް ު‬
‫އ ަމިއްލ ަ ފަރ ާތްތ ަކުނ ް އި ނ ްތިޚ ާބ ުވި މެންބަރުނ ް‪:‬‬ ‫’‪ 2004‬އޮގަސްޓ ް ‪ 13 ،12‬ގ ެ ވާހަކ ަ ހަމ ައެކ ަނި ޕްރި ނ ްޓ ް‬
‫ސ‬
‫ގ‪ .‬އ ައި ނ ާ އެޑ ަމ ް ް‬ ‫ފ ާޠި މ ަތ ު އިޝާ ނ ް ޢ ަ ީލ‬ ‫މިޑި ޔާގ ައި ލިޔުނ ު ީމހ ަ ީކ އ ަޅުގ ަނޑު‪ .‬އޭރ ު އ ަޅުގ ަނޑ ަށ ް ތި ންފަހަރަށ ް ‪.1‬‬
‫ހ‪ .‬ރޮމ ޭނިއ ާ‬ ‫އ ަޙްމދ ު ޢ ަބްދ ުﷲ‬ ‫‪.2‬‬ ‫ސ މ ުލިޔާގ ޭ ދޮރައ ަށްޓ ަށ ް‬ ‫މަރ ުގ ެ އި ނ ްޒާރ ު ލިބުނ ު‪ .‬މި އ ަދ ުވ ެ ް‬
‫މއ‪ .‬ކ ެކ ުރި‬ ‫މުޙަމ ަދ ު ޢ ާޒި މ ް‬ ‫‪.3‬‬ ‫ީމހ ަކ ު އ ެރީމ ާ އ ެވާހަކ ަ ރިޕޯޓ ްކުރ ާ ނޫސްވ ެރިޔ ާ ހުރަގެއަކ ަށ ްދާކ ަށ ް‬
‫ަރސނ ް‬
‫ސލްވ ީ‬ ‫މއ‪ި .‬‬ ‫ޢ ަ ީލ ވަޙީދ ު ޙ ަސަ ނ ް މ ަނިކ ު‬ ‫‪.4‬‬ ‫އ ަޅުގ ަނޑ ު ބޭނުމ ެއްނޫނ ް‪ ‘.‬ރ ާއްޖޭގ ައި އ ުފ ެދުނ ު އެންމ ެފ ުރތަމ ަ‬
‫މ‪ .‬ބ ަނޑިކުޅިމ ާގ ެ‬ ‫ސ ޢ ަބްދ ުއ ްސައ ްތާރ ު‬ ‫އަނަ ް‬ ‫‪.5‬‬ ‫މީޑި ޔ ާ ކ ައުނ ިްސލ ުގ ެ އި ނ ްތިޚ ާބުގ ައި ކ ެމ ްޕ ެއި ނ ް ކުރައްވަނ ް‬
‫ހ‪ .‬ކުރެސްޓ ް‬ ‫ައިޞލ ް‬
‫އ ަޙްމ ަދ ު ފ ަ‬ ‫ސންގ ަ ީޑގ ެ ފަރ ާތުނ ް ‪.6‬‬ ‫ލި ބިލ ެއ ްވި ތި ނ ްމި ނ ެޓުގ ައި ވާހަކ ަ ދ ައްކަވ ަމުނ ް ު‬
‫މ‪ .‬މުޙ ައްމ ަ ީދ އ ާބ ާދ ު‬ ‫މުޙ ައްމ ަދ ު ފ ަރީދ ު‬ ‫‪.7‬‬ ‫ނަނ ްހުށ ައ ެ ިޅ މުޙ ައްމ ަދ ު ޙަލީމ ް ވިދ ާޅ ުވިއ ެވެ‪ .‬ރ ާއްޖޭގ ައި އެންމ ެ‬
‫ފުރަތަމ ަ އ ުފ ެދުނ ު މީޑި ޔ ާ ކ ައުނ ިްސލުވ ަނީ ‪ 2010‬އ ެޕްރީލ ް‬
‫މ ަހ ުގ ެ ‪ 28‬ވަނަ ދުވ ަހ ު ޤާނޫނުގ ައިވ ާ ގ ޮތ ުގެމ ަތި ނ ް އ ުފ ެދި ފ ައ ެވެ‪.‬‬
‫މީޑި ޔ ާ ކ ައުނ ިްސލ ަށ ް‬ ‫މި ކ ައުނ ިްސލ ަ ީކ އ ަމިއްލަނަމުގ ައި ދ ަޢ ުވ ާކުރ ުމ ާއި ދ ަޢ ުވ ާލި ިބގ ަތ ުމ ުގ ެ‬
‫އި ނ ްތިޚ ާބ ުވ ެ ލ ެއ ްވި ހ ުރިހ ާ‬ ‫ސއްކ ައ ެއ ް އޮންނަ ދ ައުލ ަތ ުގ ެ މިނި ވަނ ް‬ ‫ޙ ައ ްޤ ުލި ިބފ ައިވ ާ އ ަމިއްލ ަ ި‬
‫ސންގ ަޑި‬ ‫ފަރ ާތްތަކަކ ަށ ް ު‬ ‫ސތ ަޤިއ ްލ ު މުއ ައ ްސަ ސާއ ެކ ެވެ‪ .‬މި ކ ައުނ ިްސލ ު އ ެކ ުލ ެވިގެންވ ަނީ‬ ‫މު ް‬
‫ޓީމ ުގ ެ ފަރ ާތުނ ް ވަރަށ ް‬ ‫އ ާއ ްމުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އި ނ ްތިޚ ާބ ުކުރެވ ޭ ހ ަތްމީހުންނ ާއި މީޑި ޔާގ ައި‬
‫އިޚްލ ާޞްތ ެރި ކ ަމ ާއ ެކ ު މަރުހ ަބ ާ‬ ‫މ ަސައްކ ަތ ްކުރ ާ މީހުނ ްގ ެ ތެރ ެއި ނ ް އި ނ ްތިޚ ާބ ުކުރ ާ އ ަށްމީހުނ ްގ ެ‬
‫މ ައްޗ ަށ ެވެ‪ .‬ޙަލީމ ާއ ެކ ު މީޑި ޔ ާ ކ ައުނ ިްސލ ަށ ް މީޑި ޔ ާގ ެ ފަރ ާތްތ ަކ ުގ ެ ދަންނަވ ާ މ ުބ ާރިކ ުބ ާ ީދ‬
‫ސ ކުރަމ ެވެ‪ .‬އ ަދި ހ ުރިހ ާ‬ ‫އ ަރި ް‬ ‫ޝއިފ ް‬ ‫ތެރ ެއި ނ ް އި ންތީޚ ާބ ުވެފ ައި ވ ަނީ ހާމަނ ޫހ ުގ ެ އ ެޑި ޓ ަރ ަ‬
‫ނ ުފޫޒ ަކުނ ް އ ެއްކިބ ާވ ެތިބ ެ‬ ‫ސ‪.‬އީ‪.‬އ ޯ މުޙ ައްމ ަދ ު ނަ ީޒ ފ ާއި‬ ‫އ ަޒުހަރ ާއި އެޓ ޮލ ް ރޭޑި ޔޯގ ެ ީ‬
‫ޜނ ް މޯލ ްޑި ވި ސްގ ެ ދިވ ެ ިހ ނޫސްވ ެރި ނ ްގ ެ ލާބަޔ ަށ ް‬ ‫ޝހ ާމ ް މުޙ ައްމ ަދ ު ވަޙީދ ާއި ޓ ެލ ެވި ަ‬ ‫ވިލ ާ ީޓވީގ ެ ި‬
‫މ ަސައްކ ަތ ްކުރާނެކަމ ަށ ް‬ ‫ސނ ާއި ހ ަ ީވރ ު ނ ޫހ ުގ ެ‬ ‫ސޓެނ ްޓ ް އ ެޑި ޓ ަރ އ ަޙްމ ަދ ު މ ުޙ ް ި‬ ‫އ ިެސ ް‬
‫ސންގ ަޑި ޓީމުނ ް‬ ‫ލިޔުނ ްތ ެރިޔ ާ އ ަޙްމ ަދ ު ޢ ަބްދ ުﷲ ސަ ޢީދ ާއި ޢ ާއިލ ާ މަޖ ައ ްލ ާގ ެ ފަރ ާތުނ ް ު‬
‫އ ުއްމީދ ުކުރަމ ެވެ‪.‬‬ ‫ަޝދ ު )ދި ީޓވީ( އ ާއި ދިއ ެފ ްއ ެމ ްގ ެ މަސްޢ ޫދ ު ޙިލ ް ީމ‬ ‫އި ސްމާޢީލ ް ރ ީ‬
‫‪22‬‬ ‫އ ެވެ‪.‬‬
M
Print
Printing, Publishing, PR
Tel:3307798 Fax:3307796