Di akhir pembentangan ini, anda sepatutnya mengetahui:

1.Konsep, matlamat dan strategi pelaksanaan gerak kerja

kokurikulum.
2.Komponen/bidang gerak kerja kokurikulum.
3.Pengurusan gerak kerja kokurikulum
4.Carta organisasi GERKO.
5.Akta, surat pekeliling Ikhtisas & peraturan-peraturan Am
pelaksanaan GERKO.
6.Penilaian GERKO.
• Aktiviti kokurikulum telah lama diperkenalkan & dilaksanakan dlm sistem
pendidikan di negara ini, iaitu sejak zaman penjajahan British lagi. Contohnya,
Penubuhan pergerakan pengakap pertama di Malaysia mengambil tempat di
Singapura pada tahun 1909.
• Aktiviti gerak kerja kokurikulum diberi penekanan oleh Kementerian Pendidikan
Malaysia seperti yg terkandung dlm surat arahan school course of studies
regulation 1956 & Pindaan Tahun 1961 (Akta pendidikan 1961). Aktiviti ini lebih
dikenali dengan nama Kegiatan Kumpulan.
• Seterusnya, pada tahun 1985, mata pelajaran kokurikulum diajar & dimasukkan ke
dalam jadual waktu persekolahan di sekolah rendah.
• Kini, konsep kokurikulum sudah diterima sebgai sebahagian daripda kurikulum
sekolah seperti yang dijelaskan oleh Kementerian Pendidikan (1990).
• Aktiviti kokurikulum adalah sebahagian daripada
kurikulum sekolah, dan setiap murid harus melibatkan
diri.
• Aktiviti ini boleh dijalankan di dalam dan di luar bilik
darjah, mengikut kesesuaian sesuatu aktiviti.
• Dengan andaian bahawa murid-murid tidak mendapat
pengalaman tertentu di bilik darjah, maka aktiviti
kokurikulum dapat menyediakan pelbagai
pengetahuan dan pengalaman untuk perkembangan
mental, minat, bakat, jasmani, rohani dan
pembentukan nilai-nilai estetika serta sosial yang
positif.
• Sebagai satu bidang pendidikan, penglibatan semua
murid dan anggota masyarakat adalah perlu, berasaskan
kepada anggapan bahawa: 
a. Semua murid harus mempunyai keseimbangan antara
perkembangan mental (akademik) dengan perkembangan
sahsiah yang bersepadu (sosial, jasmani dan rohani).
b. Semua murid mempunyai minat dan bakat yang boleh
dikembangkan.
c. Semua murid boleh dididik, dan boleh pula mendidik diri
sendiri dan rakan sebaya.
d.  Sekolah bertanggungjawab melahirkan murid-murid untuk
keperluan masyarakat dan negara.
e.  Masyarakat turut bertanggungjawab memainkan peranan
mendidik murid-murid.
 Menyemai perasaan muhibah, perpaduan & integrasi nasional dalam
kalangan generasi muda.
 Menggalakkan peningkatan disiplin pelajar.
 Memperkenalkan pengalaman yang menyeluruh & keseimbangan dgn
pendidikan formal.
 Menanam, memupuk & memberi latihan awal dari aspek kepimpinan,
sahsiah & kemasyarakatan dlm kalangan pelajar.
 Menyumbangkan usaha membina iklim, budaya & tempat belajar yang
menarik & menyeronokkan.
 Mewujudkan perimbangan antara perkembangan intelek dgn
perkembangan jasmani, emosi, rohani & sosial (JERS).
 Mengisi masa lapang dgn berfaedah.
 Menyemai nilai-nilai pendidikan dlm gerak kerja kokurikulum (GERKO).
Antara strategi pelaksanaan Kokurikulum yang telah
dilaksanakan oleh Kementerian Pendidikan Malaysia di
sekolah ialah:
a)Melantik pegawai sepenuh masa untuk menyelia &
mengurus gerak kerja kokurikulum di peringkat Kementerian
Pendidikan sehingga peringkat sekolah. Jawatan yg
dimaksudkan termasuklah Ketua Penolong Pengarah,
Penyelia Kokurikulum atau Penolong kanan Kokurikulum.
b)Mengeluarkan arahan dan pekeliling dari semasa ke
semasa mengenai pelaksanaan aktiviti kokurikulum. Keadaan
ini boleh dilihat melalui pekeliling-pekeliling seperti:
 Surat Pekeliling Ikhtisas 1/1985
Setiap pelajar wajib mengambil bahagian dalam ketiga-tiga bidang
gerak kerja kokurikulum, iaitu bidang badan unit beruniform,
bidang persatuan & kelab serta bidang sukan dan permainan
dengan formulanya 1 + 1 + 1 = 3 atau jika terdapat masalah dlm
penubuhan persatuan di sekolah, pihak sekolah diberi kelongaran
supaya pelajar menyertai 2 bidang sahaja dgn jumlah penyertaan
tetap sebanyak 3, iaitu formulanya 2 + 1 atau 1 + 2.

c)Struktur pegurusan gerak kerja kokurikulum di

sekolah dikemas kini dgn lebih teratur & jelas.
Seorang Penolong Kanan Kokurikulum telah di
masukkan dalam carta organisasi.
Pelaksanaan kokurikulum di sekolah rendah &
menengah dpt dilaksanakan dgn jayanya melalui strategi
yg tertentu. Antaranya ialah:
a)Melibatkan semua pelajar secara aktif sama ada secara
individu atau berkumpulan dlm semua bidang kokurikulum &
khidmat sekolah serta masyarakat.
b)Memberi wajaran yang sesuai kepada aktiviti kokurikulum
supaya kurikulum dan kokurikulum boleh saling melengkapi
dalam proses pendidikan di sekolah;
c) Menambahkan bilangan pasukan badan beruniform,
persatuan/kelab, kelab sukan dan permainan serta
mempelbagaikan aktiviti tersebut, dengan tujuan memberi
peluang kepada semua murid melibatkan diri dengan aktif
secara individu atau kumpulan;
d) Melibatkan murid daripada semua kaum dalam semua aktiviti
kokurikulum, yang sesuai, untuk tujuan pemupukan
perpaduan.
e) Melibatkan Jawatankuasa Bimbingan Murid Sekolah(JBPS),
Persatuan Ibu Bapa Guru-Guru (PIBG), guru-guru dan
murid-murid dalam perancangan dan pelaksanaan aktiviti
kokurikulum.
f) Merekod dan menilai kemajuan aktiviti kokurikulum yang
dijalankan.
g) Menganjur dan mengelola pertandingan yang melibatkan
semua murid.
h) Mewujudkan atau mengemaskan sist. rumah & mengadakan
jadual tahunan kegiatan rumah yg tersusun rapi.
i) Mengadakan hari unit beruniform seminggu sekali. Pada hari
tersbt, pelajar & guru memakai uniform lengkap mengikut unit
beruniform masing2.
Gerak kerja kokurikulum di sekolah rendah, menengah & institut
perguruan dpt dikategorikan kpd 3 jenis atau bidang, iaitu:

1.Unit beruniform/pasukan pakaian seragam

2.Kelab & persatuan

3.Sukan & permainan

Sesebuah sekolah rendah & menengah boleh
menubuhkan unit beruniform mengikut
keperluan setempat, kemudahan peralatan,
jurulatih & kemudahan sedia ada di sesebuah
sekolah bagi mengendali & melaksanakan
aktiviti setiap unit beruniform.
Antara pasukan pakaian seragam yg boleh
ditubuhkan di sekolah rendah & menengah
ialah:
(Unit pengakap kanak-kanak di sekolah rendah, Unit
Pengakap Muda, Pengakap Remaja & Pengakap Laut di
sekolah Menengah)
(Unit Tunas Puteri di sekolah rendah, Unit Pandu Puteri dan
Unit Renjer di Sekolah menengah)
(Pasukan Link di sekolah rendah dan Pasukan Belia di sekolah
menengah)
(Pasukan SJAM Junior di sekolah rendah dan SJAM kadet di
sekolah menengah)
(Tunas Kadet Remaja Sekolah di sekolah rendah dan Kadet
Remaja sekolah di sekolah menengah)
(Sekolah rendah dan menengah)
(sekolah menengah)
(sekolah menengah)
(Sekolah menengah)
Bidang persatuan dan kelab yang ditubuhkan di
sekolah boleh dikategorikan kepada 2, iaitu:
1.Persatuan dan kelab yang berasaskan mata
pelajaran (akademik)
2.Persatuan dan kelab yang berasaskan minat,
perkhidmatan, kecenderungan dan hobi.
 BIDANG PERSATUAN DAN KELAB
Persatuan Berasaskan Akademik Atau Persatuan berasaskan minat,
Mata Pelajaran perkhidmatan, kecenderungan & hobi
Bertujuan: menambahkan minat dan Bertujuan: Menarik minat dan memberi
kemahiran pelajar dalam mata pelajaran ilmu pengetahuan.
tersebut.
Contoh persatuan & kelab: Contoh persatuan:
•Bahasa (berasaskan bahasa yang •Perpustakaan/pusat sumber
diajarkan di sesebuah sekolah spt •Koperasi sekolah
persatuan bahasa melayu, B.I, B. tamil dll) •Pendidikan pengguna
•Sains (sekolah rendah & menengah) •Koir
•Matematik (sekolah rendah & •Bimbingan dan kaunseling
menengah) •Pembimbing rakan sebaya
•Seni lukis •Kembara
•Muzik •Tingkatan enam
•Komputer •Seni foto
•Agama
•Sejarah
•Ekonomi
• Aktiviti sukan terbahagi kepada 2, iaitu berasaskan sukan
dan permainan antarabangsa, contohnya bola sepak,
olahraga & yang berasaskan permainan tradisional spt
wau, gasing dan sebagainya.
• Antara bidang sukan & permainan yg boleh dilaksanakan di
sekolah adalah spt:
Bola sepak
Bola jaring
Olahraga
Ping pong
Bola keranjang
Bola tampar
Wau
Sepak takraw
kriket
• Beberapa perbincangan, kajian & tinjauan tlh
dilaksanakan untuk mengetahui keberkesanan &
masalah yg dihadapi dlm pelaksanaan & pengurusan
kokurikulum di sekolah.
• Antaranya perbincangan & kajian yg dilakukan oleh
Jawatankuasa Mengkaji Dasar Pelajaran (1979) ialah:
a. Penglibatan pelajar aktif dlm GERKO hnya
tertumpu pada bidang tertentu shj. (Hnya aktif
dlm bidang persatuan & kelab)
b. Penyertaan pelajar dlm GERKO bergantung pd
peraturan sekolah yg dikenakan ke atas mrk.
Kebanyakkan sekolah telah mewajibkan stp
pelajar menyertai GERKO.
• Kebanyakan sekolah melaksanakan GERKO pada
semester pertama persekolahan. Pada semester
kedua, tumpuan diberikan kpd peperiksaan.
• Setiap sekolah rendah & menengah perlu
mewujudkan 2 buah jawatankuasa, iaitu:
1. JawatanKuasa Kokurikulum Sekolah (berfungsi:
menyediakan polisi)
2. JawatanKuasa Pelaksanaan kokurikulum
(berfungsi : melaksanakan polisi yang telah
ditetapkan)
 Berikut merupakan carta JawatanKuasa Kokurikulum
dan JawatanKuasa pelaksanaan kokurikulum di sekolah.
PENGERUSI
(Penolong/Guru Besar)

SETIAUSAHA
(Penolong kanan kokurikulum)

JAWATANKUASA

PENYELARAS BIDANG UNIT PENYELARAS BIDANG SUKAN

BERUNIFORM DAN PERMAINAN
PENYELARAS BIDANG
PERSATUAN DAN KELAB

Rajah 1: Carta Organisasi Jawatankuasa Kokurikulum Sekolah

Rajah 2: Carta Organisasi
PENAUNG
Jawatankuasa Pelaksanaan
(Penolong/Guru Besar)
Kokurikulum

PENGERUSI
(Penolong kanan kokurikulum)

SETIAUSAHA KOKURIKULUM (Guru)

JAWATANKUASA

PENYELARAS BIDANG UNIT PENYELARAS BIDANG SUKAN DAN

BERUNIFORM PENYELARAS BIDANG PERSATUAN DAN PERMAINAN
KELAB

Guru penasihat/ Jurulatih •Guru penasihat/

Guru penasihat/ Jurulatih Jurulatih
• Jawatankuasa kokurikulum sekolah perlu
menyediakan polisi pelaksanaan kokurikulum
berpandukan arahan & pekeliling oleh
Kementerian Pendidikan.
• Manakala, Jawatankuasa Pelaksanaan
Kokurikulum pula akan melaksanakan polisi
yang telah ditentukan oleh Jawatankuasa
Kokurikulum Sekolah.
• Penolong Kanan Kokurikulum perlu
bekerjasama dgn Setiausaha Kokurikulum utk
mengelola pelaksanaan Kokurikulum di
Sekolah. Antaranya ialah:
a) Memahami akta, Surat Pekeliling Ikhtisas &
Peraturan Am pelaksanaan Gerko di sekolah.
b) Jawatankuasa Kokurikulum Sekolah
mengadakan mesyuarat bagi merancang &
mengagihkan tugas-tugas guru.
c) Sumber & peralatan disimpan & diuruskan dgn
sistematik.
d) Menyediakan jadual waktu kokurikulum dan
dimaklumkan kpd guru & pelajar
d) Kedatangan setiap pelajar dlm aktiviti
kokurikulum dicatat.
e) Guru penasihat & pengerusi bagi setiap
persatuan perlu membuat laporan bertulis
mengenai aktivit yang telah dilakukan
setiap kali perjumpaan diadakan dlm buku
khas yg disediakan oleh pihak sekolah.
f) Pihak sekolah perlu menyediakan satu
sistem penilaian dan pengiktirafan kpd
pelajar yg cemerlang dlm aktviti
kokurikulum.
• Setiap pelajar yg menceburkan diri dlm aktvt
kokurikulum perlu dicatatkan & dilaporkan.
Pelaporan aktvt perlu dilaksanakan mengikut
Arahan & Pekeliling Ikhtisas 4/86, KPM.
Maklumat yg perlu dicatatkn adlh spt:
i. Nama persatuan
ii. Nama guru penasihat/jurulatih
iii. Tarikh & masa perjumpaan
iv. Kehadiran guru penasihat/jurulatih
v. Kehadiran & jumlah kehadiran pelajar
vi. Jenis aktiviti yg diadakan
vii. Maklumat umum
• Buku catatan atau laporan ini perlu disemak oleh
Penolong Kanan Kokurikulum pd stp minggu. Laporan
ini memudahkan pentadbiran sekolah membuat
laporan apbl Jabatan atau Pejabat Pendidikan Daerah
memohon laporan aktviti kokurikulum.
• Stp khadiran pelajar akan dicatat dlm buku khusus &
kad laporan pelajar. Satu format borang telah
disediakan oleh Bahagian Sekolah-sekolah KPM
mengenai kad rekod pelajar. Kad ini boleh digunakan
sepanjang persekolahan pelajar selama lima tahun.
 TAMAT
PEMBENTANGAN
SESI SOAL JAWAB
1. Sebelum dinamakan sebagai aktiviti
gerak kerja kokurikulum, GERKO
dikenali sebagai?

A. Aktiviti Berkumpulan C. Aktiviti Luar

B. Kegiatan Berkumpulan D. Kegiatan Luar
2. Di dalam surat Pekeliling Ikhtisas
1/1985, berapakah jumlah bidang
Gerko yang wajib diambil bagi setiap
pelajar?

A. 2 C. 1
B. 4 D. 3
3. Antara berikut, persatuan yang
berasaskan Akademik atau
matapelajaran ialah:

A. Tingkatan 6 C. Seni Lukis

B. Pendidikan Pengguna D. Koir
4. Jawatankuasa yang manakah berfungsi
menyediakan polisi gerak kerja
kokurikulum?

A. Jawatankuasa kokurikulum C. Jawatankuasa

sekolah Pengurusan Pentadbiran
Sekolah

B. Jawatankuasa Pelaksanaan D. Jawatankuasa

Kokurikulum sekolah displin Sekolah
5. Berapa tahunkah seseorang pelajar
boleh mengunakan kad rekod
kokurikulum mereka?

A. 4 Tahun C. 6 Tahun
B. 5 Tahun D. Tiada had masa